PrzeglÄ daj publikację - Biblioteka Cyfrowa Ośrodka Rozwoju Edukacji

– uczący się gra na zwłokę używając utartychwyrażeń, powtarza część swojej wypowiedzilub wypowiedzi rozmówcy 4) .W tym miejscu warto przez chwilę zastanowićsię nad przydatnością poszczególnychstrategii, biorąc pod uwagę zarówno ich wpływna realizację żądanego celu komunikacyjnego,jak i na proces przyswajania języka. Jeśli wziąćpod uwagę to pierwsze kryterium, można bydojść do wniosku, że wszystkie działania tegotypu są użyteczne pod warunkiem, że pomagająrozmówcy przekazać zamierzone treści. Wydajesię jednak, że takie założenie jest nazbyt optymistycznew przypadku strategii polegającychna unikaniu lub zaniechaniu wypowiedzi, boprzecież w takiej sytuacji mogą nigdy nie zostaćosiągnięte czasami bardzo ważne cele komunikacyjne.Podobne zastrzeżenia budzi wykorzystywaniestrategii, polegających na użyciu językaojczystego, bo o ile wtrącenie polskiego słowaczy wyrażenia podczas lekcji, gdzie wszyscy jerozumieją, jest w opinii wielu uczniów najlepszymsposobem rozwiązywania problemówjęzykowych, ich efektywność w komunikacjiz rodzimymi czy nierodzimymi użytkownikamijęzyka będzie znikoma. Z oczywistych względówte dwie grupy strategii będą również mało przydatnez punktu widzenia procesu przyswajaniajęzyka. Trudno sobie bowiem wyobrazić, w jakisposób unikanie tematów wymagających użycianieznanej leksyki, porzucanie celów komunikacyjnychczy upodabnianie polskich wyrazów dowyrazów w języku obcym może się przyczynićdo rozwijania kompetencji komunikacyjnej.Rzecz jasna takie uwarunkowania należy wziąćpod uwagę dokonując wyboru strategii, którychchcemy uczyć.Dlaczego i jakich strategiikomunikacyjnych warto uczyć?Jak wspomniałem powyżej, niektórzybadacze są zdania, że podejmowanie działańna rzecz rozwijania kompetencji strategicznej tostrata czasu, dowodząc, że wystarczy ta, którąuczący się już posiedli w języku ojczystym. Jednakw opinii innych specjalistów, takie stanowiskojest nieuzasadnione, ponieważ istnieje wieleważkich powodów, dla których warto nauczaćstrategii komunikacyjnych. Najważniejsze z nichsą następujące: uczący się nie są w stanie opanować w wystarczającymstopniu wszystkich podsystemówi sprawności podczas lekcji i dlategowarto zachęcić ich do podejmowania działań,które umożliwią im skuteczną komunikacjęw różnych sytuacjach, wyniki badań pokazują, że uczniowie rzadkoużywają strategii, kiedy nie mogą wyrazić jakichśtreści w języku obcym, a nawet jeśli torobią, wybierają głównie działania wiążącesię z użyciem języka ojczystego bądź zaniechaniemcelu komunikacyjnego (np. Pawlak,2001); jak już wspomniałem, takie strategiesą mało przydatne poza klasą szkolną i nieprzyczyniają się do rozwijania sprawnościi umiejętności językowych, skuteczne użycie strategii skutkuje podtrzymaniemrozmowy, dzięki czemu uczący sięmają większy kontakt z językiem docelowym,co według wielu badawczy (np. Krashen,1985) jest jednym z ważniejszych czynnikówwarunkujących jego przyswajanie, wykorzystywanie strategii interakcyjnychmoże być katalizatorem tzw. negocjacji znaczeńi form językowych, a to, zdaniem wieluteoretyków i badaczy, może nie tylko skutkowaćlepszym zrozumieniem przekazywanychtreści, ale także bezpośrednio przyczyniać siędo przyswajania języka (np. Long, 1996), dzięki użyciu strategii komunikacyjnychuczący się mogą formułować a potem testowaćhipotezy dotyczące funkcjonowaniajęzyka obcego (Færch i Kasper, 1983) – dlaprzykładu, użycie nie do końca precyzyjnegookreślenia może skutkować tym, że rozmówcapoda nam bardziej odpowiednie słowo lubwyrażenie, ponieważ strategie komunikacyjne mogą byćużywane odmiennie w różnych językach i krę-4)Trzeba tutaj zauważyć, że nie wszyscy badacze są zgodni co do tego, czy działania takie to w istocie strategie komunikacyjne,choćby dlatego, że wcale nie muszą one być wynikiem niedoskonałej znajomości podsystemów języka (por. Faucette, 2001).Wydaje się jednak, że w wielu sytuacjach mogą one odgrywać taką właśnie rolę, na przykład wtedy, gdy uczący się nie znaodpowiedniego słowa i chce zyskać na czasie po to, by opracować alternatywny sposób przekazania informacji.39