że czasownik werden, jako element agregatuFutur, nie jest nazywany czasownikiem posiłkowym,abstrahując od tego, że w modelu EnglaFutur nie jest, podobnie jak Perfekt, czasem(Engel, 1988:406). Ale to już temat na zupełnieinny przyczynek. Według Engla „Das Perfekt istprimär eine Präsensform, ein präsentischer Komplex”(Engel, 1998:495), jako, że „Das Perfektlässt sich somit genau wie das Präsens mit Kontextelementenzur Bezeichnung von Vergangenem,Zukünftigem und Gegenwärtigem kombinieren.Immer gilt jedoch Abgeschlossenheit oder Vergangenheitvon einem bestimmten Zeitpunkt aus,der in der Vergangenheit, in der Zukunft oder inder Gegenwart liegen kann“ (Engel, 2000:638,639). Dlatego: „(...) auch vom Inhaltlichen herlässt sich das überlieferte Tempussystem nichtrechtfertigen. Wenn nämlich die einzelnen Oberflächenelementeihre je eigenen Bedeutungenhaben, und wenn diese Einzelbedeutungen dieBedeutungen größerer Komplexe mitkonstruieren,so liegt die Schlussforderung nahe, dass auch verbaleKomplexe grundlegend andere Bedeutungenhaben als einzeln auftretende Verbformen“ (Engel,1988: 494-495).Reasumując, nieprawdą jest, że czasownikposiłkowy w agregacie Perfektu traci znaczenie.Nieprawdą jest, że Perfekt jest osobowym paradygmatemczasownika. Nieprawdą jest, że Perfektjest używany tylko do określania przeszłości.I w końcu nieprawdziwie brzmią stwierdzenia, że„Perfekt, podobnie jak Futur, jest czasem złożonym”(Honsza, Honsza, 1989:78) oraz „Czas Perfektjest jednym z trzech czasów przeszłych w językuniemieckim” (Bęza, 1999:294).Konsekwencje zastosowaniamodelu Engla w typologiićwiczeń na lekcji językaniemieckiego jako obcegoZ podręczników będą musiały wkrótcezniknąć ćwiczenia typu: „Przeczytaj poniższe zdania w czasie Präsens (lubPräteritum, lub to w Futur I) i wyraź je w czasiePerfekt“. „Zamień czas Präteritum w opowiadaniu Hansana czas Perfekt”. „Bilden Sie Sätze nach dem Muster: Es regnet jetztwenig. Früher hat es viel geregnet“. „Bilden Sie das Perfekt!1. Mein Bruder lernt für die Prüfung.2. Jola wartet auf den Bus.3. Richard bringt dem Vater den Tee.“,bazujące na żonglerce między czasami, bezuwzględnienia jakiegokolwiek kontekstu znaczeniowego.Dowodu szukajmy ponownie nakartach gramatyk Engla:„Das Perfekt bezeichnet einen Sachverhalt als– zu einer bestimmten Zeit– wirklich, jedoch zugleich abgeschlossen und– für die Gesprächsbeteiligten von Belang” (Engel,1988:450).Dla kontrastu definicja czasu Präteritum:„Das Präteritum bezeichnet einen Sachverhalt als– vergangen– wirklich und– für die Gesprächsbeteiligten nicht weiter vonBelang” (Engel, 2000:602).i czasu Präsens„Das Präsens bezeichnet einen Sachverhalt als– -wirklich, jedoch zu einer bestimmten (abernicht durch das Präsens festgelegten) Zeitund– und zugleich die Gesprächsbeteiligten unmittelbarangeht” (Engel, 2000:594).Samo porównanie powyższych stwierdzeń podkątem „Belang” dyskwalifikuje jednoznaczniećwiczenia bazujące na żonglerce między czasamii agregatami. Następnie trzeba przeredagowaćtabelki form czasowników mocnych i słabychw podręcznikach, sugerujące udział imiesłowubiernego w budowie jakiegokolwiek czasuprzeszłego – uczniowie muszą w innym miejscupodręcznika zapoznawać się z imiesłowem biernymlub czynnym. Nie wolno dopuścić do tego,by uczniowie uczyli się jednym ciurkiem fahrenfährt-fuhrna pamięć. Zgodnie ze znaczeniowympostulatem Engla koniecznie trzeba rozbić ciągfahren-fährt-fuhr na dwa osobne dydaktycznieciągi znaczeniowe fahren-fährt i fahren-fuhr.Następnie trzeba przenieść propedeutykę teoriiimiesłowów czynnych i biernych do działuprzymiotnika, a dopiero potem powtórzyći uzupełnić ten temat w dziale o agregatach. Nawiasemmówiąc, za jednym zamachem znajdujesię rozwiązanie kłopotów z aspektem typu „Die32
Suppe ist/wird gekocht”, przy czym zauważmy,jak zmienia się tłumaczenie imiesłowu gekochtna język polski w zależności od czasownika peryferyjnego(Auxiliarverb). Następnie metodycyna poziomie uniwersyteckim muszą na nowonapisać i położyć podwaliny pod rozdziałyo agregatach typu Perfekt, Plusquamperfekt, niewspominając o Futur I czy Futur II czy stroniebiernej i nomenklaturze czasownika centralnego,służącego do tworzenia tych agregatów.Przechodząc teraz do problematyki typologiićwiczeń dla agregatu Perfektu, ponownietrzeba przywołać w pamięci englowski opisznaczeniowy agregatu Perfektu. I myliłby sięten, kto sądziłby, że taka typologia to bułkaz masłem. Ot, bierze się ćwiczenie na wstawianieodpowiedniego czasownika peryferyjnegow zależności od czasownika głównego stojącegow imiesłowie biernym lub formułuje z tego testwyboru, szkoląc końcówki czasownika peryferyjnegow zależności od podmiotu.Lecz u Engla czytamy wyraźnie: „für dieGesprächsbeteiligten von Belang”. Ten zatem,kto formułuje swe myśli w agregacie Perfektu,wie, że dla niego i rozmówcy są one ważne,obowiązujące, wiążące. Jeśli więc uczeń czytazdanie sformułowane w Perfekcie, to staje sięon automatycznie partnerem dla wyartykułowanejkwestii bohatera podręcznikowego.Automatycznie i dla ucznia musi być ona „vonBelang”. Uczeń, pozbawiony tej świadomości,bez zastanowienia użyje Präteritum w zdaniu,w którym jest obowiązany użyć agregat Perfektui odwrotnie. Wyobraźmy sobie, że dzieje się takpodczas prawdziwej wymiany słów! Semantyczneznaczenie agregatu Perfektu skazuje zarównoautorów podręczników, jak i uczniów na przekaztakich komunikatów, które są ważne prymarniedla ucznia, i wtórnie dla bohaterów światapodręcznika. W podręczniku polski uczeń musispotkać się z aktualnym światem swoich zainteresowań,który będzie chciał zgłębić tym razemza pomocą języka niemieckiego. I co więcej– dziać się to musi za pomocą metody komunikacyjnej,która winna podtrzymywać w nimciekawość i skłaniać do prób podejmowaniakontaktu, zręcznie podpowiadając potrzebnestruktury składniowo-leksykalne, a nie uczyćpaplania i reagowania jak papuga na zasłyszanefrazy. Pozostaje otwarta kwestia sposobuzatwierdzenia katalogu tematów „von Belang”(Lewicka, Lewicki, 2003:99). I tu uwidacznia sięnajsłabszy punkt naszej typologii, ponieważ jestona zależna od rozwoju osobniczego uczniów,od ich uwarunkowań i statusu społecznego,od wieku, płci i potrzeb. Trzeba delikatnychbadań, sondaży, aby stworzyć niebanalnykatalog treści ważkich, o których uczeń będziechciał mówić; które będzie chciał bez żenadyuzewnętrznić. Język obcy ma więc przed sobąkolosalną szansę na odzwierciedlanie wartoścideterminujących kulturowo ucznia. W tymduchu musi także odbywać się kształceniekadry nauczycielskiej w Polsce. Inaczej, niechwartości, będące odzwierciedleniem tradycjiłacińsko-(staro)polskiej, staną się kontekstemdla generowania wypowiedzi w języku obcymw polskiej szkole. Uczeń polski może nie chciećuczyć się o Goethem czy Schillerze, bowiemswemu interlokutorowi z Hamburga nie będzieo nich opowiadał. Uczeń polski być może chceuczyć się o tym, co „dręczy” Polskę i o tym, co siędzieje w jego „małej ojczyźnie”.Tak więc we wzorcowej typologii musząznaleźć się zadania, które automatyczniei bez wątpliwości pozwalałyby na generowaniereakcji językowej w agregacie Perfektu.W następnej kolejności powinny się pojawiććwiczenia utrwalające całościowo agregat Perfektuw zależności od czasownika głównegow imiesłowie. Przypomnijmy, uczeń z pewnościąumie już odmieniać przez osoby czasownikisein i haben oraz posiada wiedzę o tworzeniuimiesłowów z działu o przymiotnikach. Terazwystarczy tę wiedzę połączyć i położyć naciskna prawidłowe tworzenie klamry w zdaniachoznajmujących i pytających (prostych i złożonych).Fazę tę należy trenować na samychbezokolicznikach bez dopełnień lub z dopełnieniamiper definitionem jednoznacznymi.Najlepiej do tego celu pasują ćwiczenia typupattern drill w formie dialogów typu pytanieodpowiedź,które automatyzują budowanieklamry i sankcjonują ruchomość czasownikaperyferyjnego. W następnej fazie rozszerza sięparadygmat dopełnień konkretnego imiesłowuo wyrażenia. Ma to tę zaletę, że po przyzwyczajeniuuczniów do czasownika peryferyjnegohaben w obecności imiesłowu gespielt,zwłaszcza chłopcy nie będą się zastanawiać,33
- Page 2 and 3: PRENUMERATA CZASOPISMA „JĘZYKI O
- Page 4 and 5: Agnieszka Tarabuła - Lekcje, któr
- Page 6 and 7: Dzielmy się wiedzą i doświadczen
- Page 8 and 9: Odbiorca jest nastawiony na usłysz
- Page 10 and 11: Konceptualna bliskość językówi
- Page 12 and 13: They tiptoed around the tree. Ils o
- Page 14 and 15: inne sfery życia, utrwala czasowni
- Page 16: pytania mają charakter praktyczny,
- Page 19 and 20: kreślają teoretycy omawianej meto
- Page 21 and 22: się. Pojawiające się błędy w w
- Page 23 and 24: Ewa Turkowska 1)RadomO pożytkach z
- Page 25 and 26: stawienia uczniom szeregu zadań j
- Page 27 and 28: Odnośnie rozwoju osobowości uczni
- Page 29 and 30: Wyniki analizy. Przykład teoriisub
- Page 31 and 32: Podejście indukcyjnew nauczaniu gr
- Page 36 and 37: dlaczego podczas grania w Fußball
- Page 38 and 39: wyniku wystarczy opanowanie sprawno
- Page 40 and 41: sposoby identyfikacji, opisu i klas
- Page 42 and 43: gach kulturowych, ich nauczanie mo
- Page 44 and 45: słów i wyrażeń występujących
- Page 46 and 47: Dzieje się tak dlatego, że nawet
- Page 48 and 49: składa się z czterech etapów, kt
- Page 50 and 51: Uczący się widzi(czyta) słyszany
- Page 52 and 53: 2.2.8. / 3.6. łączenie fragmentó
- Page 54 and 55: 2.1.6. / 3.2. prawda / fałsz ٧ ٧
- Page 56 and 57: ming), a także wnioskowania na pod
- Page 58 and 59: zostało powiedziane - słuchania n
- Page 60 and 61: obcego kontakty z rodzicami są nie
- Page 62 and 63: Unit 2:Blue paintUnit 3:Ten booksIt
- Page 64 and 65: pomóc dziecku z napisaniu zadania
- Page 66 and 67: te powinny przystępować do tego p
- Page 68 and 69: samodzielne rozwiązywanie zadań p
- Page 70 and 71: y języków bcychUniwertet Warszaws
- Page 72 and 73: startu językowego bez względu na
- Page 74 and 75: adresatami są młodzi obcokrajowcy
- Page 76 and 77: Tab 1. Uw y się języ bg wwszystki
- Page 78 and 79: Powszechność nauczania języka fr
- Page 80 and 81: do poprzedniego roku szkolnego wska
- Page 82 and 83: KOMPUTERY, INTERNET,MULTIMEDIAAnna
- Page 84 and 85:
16. Die Jahreskarte ist nicht nur f
- Page 86 and 87:
Janusz Leśniak 1)PoznańZastosowan
- Page 88 and 89:
w przypadku tłumaczeń tekstów z
- Page 90 and 91:
cjach 3) . Pomimo braku do tej pory
- Page 92 and 93:
Berlin ist eine der spannendsten St
- Page 94 and 95:
Arbeitsblatt1. Verbinde die Bilder
- Page 96 and 97:
Zeltdachkonstruktion ..............
- Page 98 and 99:
An alienCzas trwania: 10-15 minut.N
- Page 100 and 101:
Rozsypanki utrwalające pisownię w
- Page 102 and 103:
Latein - łacinaverschreien - okrzy
- Page 104 and 105:
i ucznia. Dlatego też, żeby zach
- Page 106 and 107:
Na przykład: Word groupings - grup
- Page 108 and 109:
Bob: Let’s go to the theatre toni
- Page 110 and 111:
Present SimplePresent ContinuousFut
- Page 112 and 113:
pytanie kolejnemu koledze. W ten sp
- Page 114 and 115:
tydzień zdawali relację, co udał
- Page 116 and 117:
urs, les ateliers de journalisme, l
- Page 118 and 119:
10. Le projet correspond aux standa
- Page 120 and 121:
TabooPrzygotowując uczniów do mat
- Page 122 and 123:
6. Zwracam się do uczniów: Die Ha
- Page 124 and 125:
7. Praca domowa: Uczniowie otrzymuj
- Page 126 and 127:
Wspólnie sprawdzamy uzupełnienie
- Page 128 and 129:
11. Sein bekanntestes Buch ist DIE
- Page 130 and 131:
uuWhat examples of bullying have yo
- Page 132 and 133:
lekturę. Proszę ich o przeczytani
- Page 134 and 135:
6. Opowiedzcie o sytuacjach, w któ
- Page 136 and 137:
Ewa Pobiedzińska 1)WałbrzychW sty
- Page 138 and 139:
a rzecz w tym, żeby ujrzeć w nim
- Page 140 and 141:
Halina Szwajgier 1)LublinMatura - r
- Page 142 and 143:
uupiszą list lub wypracowanie, kt
- Page 144 and 145:
die Lektion,-en, das Schullebendie
- Page 146 and 147:
uuuuu Verdrängen Supermärkte klei
- Page 148 and 149:
5) Oscar, the author of half-allego
- Page 150 and 151:
z nagraniem treści, piosenkami i r
- Page 152 and 153:
Narrator: Wilbur has got a red head
- Page 154 and 155:
Stiefmutter: Ha, ha, ha. Unser Asch
- Page 156 and 157:
Prinz: (Klaszcze w dłonie. Mówi g
- Page 158 and 159:
under Parliament, and Fawkes plante
- Page 160 and 161:
) the period of somebody’s life,
- Page 162 and 163:
There (12; be).....................
- Page 164 and 165:
CZYTELNICY PISZĄRenata Niewada 1)P
- Page 166 and 167:
wać na jego podstawie całoroczny
- Page 168 and 169:
Czas pobytu wszyscy wspominamy mile
- Page 170 and 171:
uuGrupa 2C była odpowiedzialna za
- Page 172 and 173:
Dzięki projektowi wytworzyła się
- Page 174 and 175:
SPRAWOZDANIABarbara Daniłowicz 1)W
- Page 176 and 177:
Nasi koledzy dowiedzieli się, z ja
- Page 178 and 179:
Paweł Laskowski 1)RadomskoPrzebieg
- Page 180 and 181:
Karen Donaldson przeprowadziła war
- Page 182 and 183:
RECENZJEPaweł Sobkowiak 1)PoznańB
- Page 184 and 185:
y zrozumieć słuchany tekst. Dają
- Page 186 and 187:
Paweł Sobkowiak 1)PoznańNew Engli
- Page 188 and 189:
oraz NLP 5) . Pamiętano o zadaniac
- Page 190 and 191:
sposobów uzyskiwania i udzielania
- Page 192 and 193:
uczniów do wstępnego zapoznania s
- Page 194 and 195:
mówienia i pisania. Obie techniki