PrzeglÄ daj publikację - Biblioteka Cyfrowa Ośrodka Rozwoju Edukacji

Omawiane stanowisko łączy się bezpośrednioz przyjętymi założeniami odnoszącymi się dorozumienia istoty języka obcego. Przedstawicieletego podejścia traktują język jako systemnawyków wyrabianych przez łączenie ich z określonymibodźcami w procesie oddziaływaniazewnętrznego. Podstawą drugiego stanowiskajest założenie, że język będący systemem regułwymaga przede wszystkim udziału logicznegomyślenia (metoda gramatyczno-tłumaczeniowa,kognitywizm, metoda eklektyczna). Jest to stanowiskobliskie tendencjom racjonalistycznymdopatrujące się w gramatyce istotnego narzędzia,pozwalającego na opanowanie języka.Jak wiemy z praktyki żadne z proponowanychprzez metodologię podejść nie zadowoliłonauczających oraz samych uczniów. Gramatykibyło za mało, za dużo, pojawiała się zbytwcześnie lub zbyt późno. Co zatem zrobić? Czyglottodydaktyka jest skazana na niepowodzeniawynikające z niemocy określenia swojego stanowiskawzględem gramatyki, tj. stanowiska, którezapewni rzetelny, poprawny, skuteczny i motywującyproces nabywania języka obcego? Sądzę,że nie. Najbardziej przekonywujące argumentybadawcze przemawiają za tym, że posługiwaniesię językiem obejmuje zarówno elementynawykowe, jak i elementy twórcze. Język należytraktować zatem dwupłaszczyznowo. Jest onzbudowany przecież z elementów niższego rzędu,czyli elementów kształconych drogą nawyku (np.składnia zdania, stałe związki międzywyrazoweitp.) oraz z elementów wyższego rzędu, czyli tychelementów, które wymagają twórczego myślenia,gdzie intelekt musi za każdym razem dokonaćinnego doboru do danej sytuacji komunikacyjnej(np. wybór właściwego czasu gramatycznegoitp.). Dwupłaszczyznowość stanowi istotny kluczdo wyznaczenia właściwej roli gramatyki w językowymprocesie dydaktycznym.Współczesna glottodydaktyka wraca dogramatyki. Jest to powrót do gramatyki jako niezbędnegokonstruktu ułatwiającego nabywaniejęzyka obcego. Przesunięcie akcentu z „czystej”komunikacji na poprawną komunikację stałosię właściwie już faktem. W nowym nauczaniugramatyka odzyskuje dawne miejsce i status.I. Janowska pisze, że gramatyka jest przedewszystkim narzędziem przyswajania językai osiągania kompetencji komunikacyjnej. Nauczającynaucza refleksyjnie, natomiast uczącysię wykazuje znaczący stopień kontroli nad gramatycznymiśrodkami językowymi. Organizacjadziałań dydaktycznych obejmuje wyczulenie naproblem, rozpoznanie zjawiska gramatycznego,weryfikowanie dokonanych osiągnięć i w końcuswobodne użycie formy (por. Janowska,2004:41). Współcześni dydaktycy obszaru francuskojęzycznego– tacy jak na przykład Dufourczy Curtillon – domagają się równouprawnieniakompetencji językowej z komunikacyjną, częstowskazując na poziom średnio zaawansowanyjako na najwłaściwszy moment refleksji nadstrukturą języka.Tyle rozważań nad gramatyką, zainspirowanychliteraturą przedmiotu oraz praktyką nauczania,z których chciałabym, aby wyniknęła dlakażdego zainteresowanego omawianą kwestiąrefleksja doskonaląca proces nauczania/uczeniasię. Praca nie proponuje gotowego rozwiązaniawraz ze szczegółami, gdyż każdy nauczającypowinien potrafić w oparciu o zakreślone ramyszczegółowo odnieść się do procesu, który organizuje,języka, którego naucza oraz do samychuczących się. Myślę, że podejście integralne maszansę okazać się odkrywcze i przyczynić się doulepszania współczesnego nauczania.Bibliografia:Courtillon J. (2003), Elaborer un cours de FLE, Paris: Hachette.Dufour I. (2003), „Compétence linguistique ou communicative?”,w: Le français dans le monde, nr 328, s. 28.Europejski system opisu kształcenia językowego (2003), Warszawa:Rada Europy, Wydawnictwa CODN.Fitouri El I. (2003), „Enseigner la grammaire aujourd’hui.Grammaire et didactique du français”, w: Le françaisdans le monde, nr 328, s. 25-27.Janowska I. (2002), „Gramatyka powraca...”, w: Języki Obcew Szkole, nr 2, Warszawa: Wydawnictwa CODN, s. 28-34.Janowska I. (2004), „Refleksyjne nauczanie gramatyki”w: Języki Obce w Szkole, nr 6, Warszawa: WydawnictwaCODN, s. 40-48.Komorowska H. (1980), Nauczanie gramatyki języka obcegoa interferencja. Audiolingwalizm, kognitywizm, interferencja,Warszawa: WSiP.Komorowska H. (1982), Metody badań empirycznych w glottodydaktyce,Warszawa: PWN.Pfeiffer W. (2001), Nauka języków obcych. Od praktyki dopraktyki, Poznań: Wargos.Piegzik W. (2004), „Współczesny eklektyzm glottodydaktyczny– rozważania nad metodą”, w: Języki Obce w Szkole,nr 3, Warszawa: Wydawnictwa CODN, s. 3-7.Woźniewicz W., (1987), Kierowanie procesem glottodydaktycznym,Warszawa: PWN.(styczeń 2006)20