PrzeglÄ daj publikację - Biblioteka Cyfrowa Ośrodka Rozwoju Edukacji

Przechodzenie uczącego się po drodze niedoskonałych,lecz własnych systemów gramatycznycha 1, a 2, a 3... aż do właściwego systemu gramatykiA, sytuującego się blisko gramatyki I, stanowiistotny cel podejścia kognitywnego.Do ważnych zmian należy także sposóbpodejścia do gramatyki, która służy poprawnejkomunikacji i rozbudza świadome myślenie.Kognitywiści uznają, że proces dydaktycznyzachodzi tylko wtedy, gdy jest zaangażowanaświadomość jednostki poznającej język. Działaniajęzykowe są w znacznym stopniu rodzajemtwórczości, a nie odtwarzaniem z pamięci gotowychreguł. Kognitywna jednostka sama lubwraz z nauczającym lub też innymi uczącymisię dochodzi na drodze indukcji do zasad użyciajęzyka, czasem dostarcza się jej gotowych reguł,lecz wtedy także jej mózg świadomie i refleksyjnieprzyswaja te reguły.Kognitywizm łączy się bez wątpieniaz nauczaniem funkcjonalnym, gdyż ostatecznymcelem procesu glottodydaktycznego jest umiejętnośćkomunikowania się, związana z nauczaniemcentralnym, zachodzącym w ośrodkach korowych,częściowo nomotetycznym charakteryzującymsię obecnością w procesie nauczania/uczeniasię wiedzy o języku oraz nauczaniem o cechachidiograficznych, prezentującym uczącemu sięszeroki repertuar struktur zdaniowych przeznaczonychdo wykorzystania w określonych sytuacjachkomunikacyjnych. Z analizy elementówkonstytuujących wypowiedzenie wynika takżenauczanie o cechach analitycznych, kładącenacisk na samodzielne budowanie wypowiedziprzez wiązanie elementów w większe całości.W kognitywiźmie oddziaływania do sfery poznawczejwymuszają na uczącym się myślenieo cechach dedukcyjno-indukcyjnych oraz zdolnośćkonfrontacji języka ojczystego i języka docelowego.Gramatyka wyzwala myślenie językowei organizuje wypowiedź.Metoda komunikacyjnaPodejście komunikacyjne swoje podstawowezałożenia opiera na postulatach pragmalingwistykii takich pojęciach, jak: akt komunikacyjny,intencja komunikacyjna, funkcje i inne.W myśl głównej tezy język jest instrumentemkomunikowania się i narzędziem interakcji, czyliwzajemnego oddziaływania na siebie jednostek.Teoretycy uznają, że wiedza językowa, czyliznajomość struktur, słownictwa, dźwięków jestważna, ale nie zapewnia swobody ich użyciaw naturalnych sytuacjach komunikacyjnych.Priorytetowy jest zatem rozwój umiejętnościjęzykowych i praktyczne ich wykorzystaniew różnorodnych sytuacjach i działaniach komunikacyjnych.Nacisk kładzie się na umiejętnośćmodyfikacji wiedzy językowej i umiejętnośćdostosowania jej do kontekstu. Dlatego teżmetodę komunikacyjną cechuje funkcjonalizm,nosi ona cechy nauczania dywergentnego,idiograficznego i syntetycznego. Stosunek podejściakomunikacyjnego do gramatyki opierasię na stwierdzeniu, iż znajomość gramatykijęzyka obcego nie jest głównym celem zajęć.Gramatyka służy komunikacji par excellence. Selekcjamateriału gramatycznego odbywa się napodstawie kryteriów funkcji komunikacyjnych,a nie jak w innych podejściach na podstawiezasady trudności wskazanej przez lingwistycznyopis języka. W związku z powyższym złożonei przez to z tradycyjnego punktu widzeniatrudniejsze struktury gramatyczne mogą pojawićsię przed łatwiejszymi. W. Pfeiffer pisze, iżw metodzie komunikacyjnej następuje zamianapriorytetów, jeśli chodzi o naukę gramatyki.Komunikacyjność wychodzi z założenia, że doefektywnego porozumiewania się w sytuacjachzbliżonych do życia codziennego nie ma potrzebyopanowania całej gramatyki B, aczkolwiektaka jest pożądana (por. Pfeiffer, 2001:77).W organizacji materiału językowego pensumgramatyczne stawia się na równi z intencjamikomunikacyjnymi, rolami, tematami i tekstami.Istotnym zjawiskiem w nauczaniu opartym nametodzie komunikacyjnej jest rozwinięcie tzw.gramatyki zrozumienia, zwanej także gramatykątekstu. Nowa gramatyka zastąpiła tradycyjnągramatykę B wraz z paradygmatami morfologicznymii syntagmatycznymi kładąc naciskna paradygmaty komunikacyjne. Oznacza to,że w zależności od funkcji tekstu, ważne jestselektywne wyszukiwanie danej informacji lubglobalne zrozumienie. W komunikacyjnościgramatyka B służy zrozumieniu, z któregowynika porozumienie, czyli komunikowanie18