Nowa siedziba Wielkopolskiej Okręgowej Izby Inżynierów ... - WOIIB

zaspokojenia potrzeb przyszłych pokoleń, jednocześniezachowując, chroniąc i przywracając zdrowie i integralnośćekosystemu ziemi i bez przekraczania długookresowychgranic pojemności ziemi. Trzeba mieć jednak świadomość,że nie ma praktycznie inwestycji, które by w jakimś stopniunie zagrażały środowisku.Zrównoważony rozwój opiera się na dwóch podstawowychzasadach:– Zasadzie zaspokojenia podstawowych potrzeb ludzi(w tym przede wszystkim najbiedniejszych). Człowiekjest w centrum zainteresowania w procesie zrównoważonegorozwoju. Ma on prawo do zdrowego i twórczegożycia w harmonii z przyrodą.– Zasadzie ograniczeń, narzuconych przez środowiskado zaspokojenia potrzeb obecnych i przyszłych pokoleń,przy wykorzystaniu stanu techniki i organizacjispołecznej. Osiągnięcie zrównoważonego rozwoju wymaga,aby ochrona środowiska stanowiła nierozłącznączęść procesu rozwoju. Państwo powinno wpływać nazrównoważony rozwój przez usprawnienie procesówtechnologicznych, a także transfer nowych, korzystnychtechnologii.Kierując się tymi dwoma zasadami, planowanie i realizacjainwestycji komunikacyjnych musi być tak prowadzone, byw minimalnym stopniu ingerować w środowisko, realizującjednocześnie potrzeby społeczeństwa. W przypadku inwestycjikomunikacyjnych jest to szczególnie trudne, z uwagi na ichliniowy charakter. W konsekwencji inwestycje komunikacyjnełączą różne obszary terytorium kraju, które przedzielonesą bardzo często obszarami o dużej wartości przyrodniczej.W takiej sytuacji możliwe do realizacji są dwie podstawowestrategie realizacji inwestycji komunikacyjnych uwzględniającychochronę środowiska:– ominąć obszary cenne przyrodniczo,– przeciąć te obszary, stosując takie rozwiązania i technologie,które do minimum ograniczają niekorzystne oddziaływaniena środowisko.O wyborze określonej strategii musi decydować szeroko rozumianyrachunek strat i zysków – strat i zysków w odniesieniudo środowiska przyrodniczego jak i szeroko rozumianych kosztówspołecznych. Chronić należy wszystkie zasoby przyrodnicze,natomiast stopień ich ochrony powinien być uzależnionyod ich unikalności. W przypadku obszarów o wyjątkowej unikalności,należy przede wszystkim stosować pierwszą strategię.Planując inwestycję komunikacyjną bezwzględnie należyomijać te obszary, w przypadku, których nawet najmniejszaingerencja w biocenozę może doprowadzić do nieodwracalnychskutków. Dokonując jednak wyboru określonej strategii należymieć również na uwadze fakt, że w wielu przypadkach przyrodama zdolność do samoregeneracji (odbudowy).Chcąc skutecznie realizować strategię zrównoważonegorozwoju musimy stale i konsekwentnie podnosić poziom świadomościspołecznej, że człowiek jako organizm działa i rozwijasię w określonym środowisku. Istnieje ścisły związek międzynim i otaczającym go światem. Strategia zrównoważonegorozwoju nie może opierać się tylko na emocjach. Musi onazawierać również mierzalne cele.Chcąc skutecznie realizować inwestycje komunikacyjneprzyjazne środowisku, musimy odpowiednio edukować społeczeństwo.I w tym kontekście również odpowiednio szkolićinżynierów by mieli świadomość, jakie zagrożenie dla środowiskaniosą określone inwestycje i stosowane technologie. Jednaknie można zapominać również o odpowiednim szkoleniu ludzizajmujących się szeroko rozumianą ochroną środowiska. Wielebowiem nieporozumień przy realizacji określonych typówinwestycji, w tym komunikacyjnych, wynika z braku wiedzyekologów o technologiach, które powodując rozwój społecznyi wzrost gospodarczy nie muszą zagrażać środowisku.3. Ochrona środowiska, jako kryterium oceny inwestycjidrogowej.Każda inwestycja, w tym komunikacyjna, której celem jestzaspokojenie potrzeb człowieka, powinna być realizowanaprzy maksymalnej ochronie środowiska. Ze względu na to, żeinwestycje komunikacyjne mają charakter liniowy, niekiedytrudno jest je realizować bez ingerencji w ważne przyrodniczotereny czy tereny zurbanizowane. Realizowanie inwestycjikomunikacyjnych, jeśli chcemy połączyć ze sobą dwa miejscana ziemi, niekiedy praktycznie nie jest możliwe zrealizowaniepostulatu, by nie stwarzać zagrożenia dla obszarów cennychprzyrodniczo.Działania zapobiegające niekorzystnym oddziaływaniominwestycji na środowisko nie powinny być działaniami intuicyjnymi,lecz podparte stosownymi badaniami. Trzeba miećbowiem świadomość, że każde działania niestandardowe rodządodatkowe koszty, które w sposób pośredni mogą przyczyniaćsię do pogorszenia warunków środowiska i bytowania ludzi.Jeśli bowiem poniesiemy przy określonej inwestycji nadmierne,nieuzasadnione koszty, może nam zabraknąć środków narealizacje innych inwestycji służących ochronie środowiskaczy poprawie życia ludzi.Ochrona środowiska w czasie realizacji inwestycji możemieć charakter czynny lub bierny. Ochrona czynna podejmowanajest na etapie projektowania i realizacji inwestycji, natomiastochrona bierna polega na zmniejszeniu skutków danejinwestycji na środowisko przyrodnicze.Jednym ze sposobów ochrony środowiska jest tzw. metoda kompensacjistrat w ekosystemie. Stosujemy ją, jeśli z jakichś względówinwestycja musi wywołać określony uszczerbek w zasobach przyrodniczych.W tym zakresie stosowane są takie zabiegi jak:– odbudowa – przywrócenie poprzedniego stanu siedliska,by zapewnić zachowanie jego wartości przyrodniczychoraz zgodność z celami ochrony obszaru;– tworzenie – utworzenie nowego siedliska na nowym obszarzelub powiększenie istniejącego;– wzmocnienie – poprawa stanu pozostałego siedliskaproporcjonalnie do strat powstałych wskutek realizacjiprzedsięwzięcia lub planu;– zachowanie puli siedlisk – działania zapobiegające dalszemuupośledzeniu spójności sieci Natura 2000.Oddziaływanie inwestycji drogowych na środowisko możewww.woiib.org.plBiuletyn Wielkopolskiej Okręgowej Izby Inżynierów Budownictwanr 1/2010 (26)21