RAPORT - Rzecznik Praw Obywatelskich

Raport Rzecznika Praw Obywatelskich z działalności w Polsce Krajowego Mechanizmu Prewencji w roku 2012badania podczas wizyty u lekarza, długi czas oczekiwania na wydanie lekarstwpo wyczerpaniu się ich zapasów, zbywające traktowanie przez lekarzy oraz długieoczekiwanie na wizytę u specjalisty.Problem relacji więzień-lekarz ma charakter systemowy i wynika z faktu, iżczęsto lekarze, a niemalże zawsze pielęgniarki są funkcjonariuszami Służby Więziennej.To zagadnienie podnosili eksperci biorący udział w seminarium poświęconymwięziennej służbie zdrowia 68 . Należy postulować aby ten aspekt funkcjonowaniawięziennej służby zdrowia został zmieniony.Problemem w wizytowanych placówkach są braki kadrowe w więziennejsłużbie zdrowia, głównie w zakresie średniego personelu medycznego oraz lekarzaokulisty i psychiatry. Lekarze wykorzystują fakt małej konkurencyjności SłużbyWięziennej jako pracodawcy, uzyskując akceptację na krótszy aniżeli określonyw grafikach przyjęć czas pracy czy wykorzystywanie urlopu bezpłatnego na prowadzeniepraktyk lekarskich w innych podmiotach leczniczych.Mechanizm badając kwestie dostępu do lekarza, niezmiennie stoi na stanowisku,iż obecność funkcjonariusza niewykonującego zawodu medycznego w trakcie68M. Ksel (członek CPT) wskazała, że jednym z kryteriów oceny więziennej opieki zdrowotnej jestjakość oferowanej opieki. CPT badając to zagadnienie bierze pod uwagę – czy lekarz był życzliwy, czyopryskliwy. Wg Niej „gwarancją właściwej opieki medycznej jest nieustanne kształcenie się lekarzy orazocena ich kwalifikacji zawodowych, którą powinny przeprowadzać instytucje nadzorujące, w ramach specjalistycznychkonsultacji”. Prelegentka wskazując motywy przeniesienia w niektórych krajach opiekizdrowotnej w więzieniach pod nadzór Ministerstwa Zdrowia podnosiła, iż „najważniejszym powodembyła chęć podniesienia poziomu opieki zdrowotnej oferowanej więźniom. Niezależność personelu medycznegood władz więziennych jest również dla osób osadzonych gwarancją, że będą wobec nich przestrzeganeprawa człowieka”. Zob. M. Ksel, Kierunki reform więziennej służby zdrowia (w:) Więzienna służba zdrowia.Obecny stan dyskusji i kierunki reform, s. 15. Z. Lasocik (wówczas członek SPT) wskazywał, że reformęwięziennej służby zdrowia należałoby rozpocząć od zmiany paramilitarnego charakteru tej służby.Wg Niego „lekarz, który jest funkcjonariuszem i funkcjonariusz, który jest lekarzem nie ma żadnego dylematu– kogo on widzi przed sobą, gdy do jego gabinetu wchodzi chory? Widzi więźnia, który przypadkiemma jakieś dolegliwości. Nie może być inaczej, skoro funkcjonariusz bierze na koniec miesiąca pieniądze zato, żeby to był więzień, a nie pacjent”. Zob. Z. Lasocik, O potrzebie reformy więziennej służby zdrowia (w:)j. w., s. 16-17. T. Buledna również w swoim wystąpieniu wskazał, że „personel medyczny powinien być cywilny”,Por. T. Bulenda, Wątpliwości prawne dotyczące prawa więźniów do opieki medycznej. Kontekst reformowaniawięziennej służby zdrowia (w:) j. w., s. 18. Przedstawiciel HFPCz sygnalizował ten problem,przedstawiając reżimy prawne którym poddany jest osadzony tymczasowo aresztowany, konkludując, że„postulować zatem trzeba przekazanie procedur medycznych Ministerstwu Zdrowia”, Zob. P. Kładoczny,P. Kubaszewski, Opieka medyczna w więzieniach – perspektywa więźnia (w:) j.w., s. 10. Nie analizującprzyczyn sytuacji konfliktowanych między lekarzem a pacjentem M. Niełaczna wskazała, że „więźniowiew listach do nas [SIP – Stowarzyszenie Interwencji Prawnej] i przeprowadzonych rozmowach sygnalizują,że spotykają się nie tyle z brakiem dostępu do opieki medycznej, lecz z niewłaściwym, niegodnym lekarzapodejściem do skazanego jako pacjenta”, Zob. M. Niełaczna, Problemy systemu penitencjarnego – ocenaStowarzyszenia Interwencji Prawnej (w:) j. w., s. 5.38