Loukaps oxhZdj.k
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
International Indexed & Refereed Research Journal, ISSN-0975-3486,(Print) E-ISSN-2320-5482, April, 2014 , VOL- V * ISSUE 55<br />
April ,2014<br />
'kks/k i= & ejkBh<br />
<strong>Loukaps</strong> <strong>oxhZdj</strong>.k<br />
* izk- MkW- gfjnkl nsohnkl vkdksVdkj<br />
* inO;qÙkj ejkBh foHkkx] izeq[k xks- ls- egkfo|ky; [kkexkao] egjk"Vª<br />
¯ÖÏÖßÖÖ×¾Öú<br />
ˆ¯Öו־ÆüÖ :- ±ãú°±ãúÃÖÖ¾ÖÖü ê²ÖÖÆê ü¸ü µÖêÖÖ¸üß Æü¾ÖÖ À¾ÖÖÃÖÖ×»ÖêúŸÖ µÖêŸÖê. À¾ÖÖÃÖÖ×»Öêú“µÖÖ<br />
†Ö¯ÖÖ ŸÖÖë›üÖÖê ×úŸÖߟָüß †Ö¾ÖÖ•Ö úÖœüŸÖÖê. •ÖÖÓ³Ö‡Ô“ÖÖ †Ö¾ÖÖ•Ö, ´ÖÖÖê“Ö †®ÖÖ×»ÖúÖ †ÃÖŸÖê. µÖÖ ¤üÖêÆüÖ듵ÖÖ ŸÖÖë›üÖ¾Ö¸ü µÖÖ ¤üÖêÆüÖëÖÖ †»ÖÖ šêü¾ÖÖÖ¸üÖ<br />
“Öãú“ÖãúµÖÖ“ÖÖ †Ö¾ÖÖ•Ö ŸÖÖë›üÖ¾ÖÖêü ×Ö‘ÖŸÖÖê. Æêü ÃÖ¾ÖÔ ¬¾ÖÖß †ÖÆêüŸÖ. µÖÖ׿־ÖÖµÖ ‹ú ¯Ö›ü¤üÖ †ÃÖŸÖÖê ŸµÖÖ»ÖÖ ˆ¯Öו־ÆüÖ Øú¾ÖÖ Ã¾Ö¸üµÖÓ¡ÖÖ¾Ö¸üÖ †ÃÖê ´ÆüÖŸÖÖŸÖ.<br />
×¾Ö´ÖÖÖÖ“ÖÖ †Ö¾ÖÖ•Ö, ²ÖÃÖ“ÖÖ †Ö¾ÖÖ•Ö, ²Öî»ÖÖÖ›üß“ÖÖ †Ö¾ÖÖ•Ö, Öã“Öá ÃÖ¸üú¾Ö»µÖÖ“ÖÖ Ã¾Ö¸üµÖÓ¡Ö :- ˆ¯Öו־Æêü“µÖÖ ÖÖ»Ö“µÖÖ ²ÖÖ•ÖæÃÖ À¾ÖÖÃÖÖ×»ÖêúŸÖ þָüµÖÓ¡Ö ÆüÖ<br />
†Ö¾ÖÖ•Ö, úÖë²Ö›üµÖÖ“Öê †Ö¸ü¾ÖÖê, ¯ÖµÖÖÓ“Öß ×“Ö¾Ö×“Ö¾Ö Æêü ÃÖ¾ÖÔ †Ö¾ÖÖ•Ö †ÖÆêüŸÖ ´ÖÆü¢¾ÖÖ“ÖÖ †¾ÖµÖ¾Ö †ÃÖŸÖÖê. ˆ¯Öו־ÆüÖ À¾ÖÖÃÖÖ×»ÖúÖ †Ö×Ö †®ÖÖ×»ÖúÖ µÖÖ<br />
´ÆüÖ•Öê ¬¾ÖÖß †ÖÆêüŸÖ. Æêü ÃÖ¾ÖÔ †Ö¾ÖÖ•Ö ¬¾ÖÖß †ÃÖ»Öê ŸÖ¸üß ŸµÖÖÓ“ÖÖ ³ÖÖÂÖêŸÖ ¾ÖÖ¯Ö¸ü ¤üÖêÆüÖë¾Ö¸ü ˆ‘Ö›ü—ÖÖ¯Ö ú¸üÖÖ¸êü —ÖÖúÖ ´ÆüÖæÖ úÖµÖÔ ú¸üŸÖê. ´ÆüÖæÖ •Öê¾ÖŸÖÖÖÖ<br />
ÆüÖêŸÖ ÖÖÆüß ŸÖß ŸµÖÖÓ“Öß ´ÖµÖÖÔ¤üÖ †ÖÆêü. ´ÖÖ ³ÖÖÂÖêŸÖ ¾ÖÖ¯Ö¸ü»Öê •ÖÖŸÖÖŸÖ ŸÖê ¬¾ÖÖß Æüß ˆ‘Ö›ü—ÖÖ¯Ö Ößü Ö<br />
úÖêÖŸÖê? ŸµÖÖÓÖÖ úÖµÖ ´ÆüÖŸÖÖŸÖ? ŸµÖÖÓ“µÖÖ †ÓÖß úÖêÖŸÖê ÖãÖ †ÃÖÖ¾Öê —ÖÖ»µÖÖÃÖ šüÃÖúÖ »ÖÖÖµÖÖ“ÖÖ ÃÖÓ³Ö¾Ö †ÃÖŸÖÖê. ´ÆüÖæÖ •Öê¾ÖŸÖÖÓÖÖ ²ÖÖê»Öæ ÖµÖê †ÃÖê<br />
»ÖÖÖŸÖÖŸÖ? µÖÖ“Öß “Ö“ÖÖÔ ¯Öãœêü ú¹ý µÖÖ.<br />
´ÆüÖŸÖÖŸÖ. ŸµÖÖ“Öê Æêü úÖ¸üÖ †ÖÆêü.<br />
þÖÖ ´ÆüÖ•Öê úÖµÖ?<br />
þÖÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ“µÖÖ ¥üÂüßÖê þָüµÖÓ¡Ö ÆüÖ ‹ú ´ÖÆü¢¾ÖÖ“ÖÖ †¾ÖµÖ¾Ö<br />
“´ÖÖÖ¾Öß ´ÖãÖÖ«üÖ¸êü †Öêú ¬¾ÖÖß ×Ö´ÖÖÔÖ êú»Öê •ÖÖŸÖÖŸÖ, ¯ÖÖ †ÖÆêü. ˆ¯Öו־Æêü“µÖÖ ÖÖ»Ö“µÖÖ ²ÖÖ•Öæ»ÖÖ †ÃÖ»Öê»Öê þָüµÖÓ¡Ö ¯ÖÖŸÖôû “ÖÖ¸ü ¯Ö¼üµÖÖÓ“Öê<br />
ÃÖ¾ÖÔ ¬¾ÖÖß ³ÖÖÂÖê´Ö¬µÖê ¾ÖÖ¯Ö¸ü»Öê •ÖÖŸÖÖŸÖ †ÃÖê ÖÖÆüß. ´ÖãÖÖ¾ÖÖêü ×Ö´ÖÖÔÖ —ÖÖ»Ö껵ÖÖ ²ÖÖ»Öê»Öê †ÃÖŸÖê. µÖÖ ¯Ö¼üµÖÖÓÖÖ Ã¾Ö¸üŸÖÓ¡Öß †ÃÖê ´ÆüÖŸÖÖŸÖ.<br />
¾Ö ³ÖÖÂÖêŸÖ ¾ÖÖ¯Ö¸ü»µÖÖ •ÖÖÖÖ·µÖÖ ¬¾ÖÖàÖÖ Ã¾ÖÖ †ÃÖê ´ÆüÖŸÖÖŸÖ.”1 “†Ö¬Öã×Öú Óúšü«üÖ¸ü :- þָüŸÖÓ¡Öß“µÖÖ ¯Ö¼üµÖÖÓ´Ö¬µÖê •Öß ¯ÖÖêúôûß †ÃÖŸÖê ןֻÖÖ Óúšü«üÖ¸ü<br />
³ÖÖÂÖÖ×¾Ö–ÖÖÖÖŸÖ †Ö¯ÖÖ •µÖÖ»ÖÖ Ã¾ÖÖ ´ÆüÖŸÖÖê, ŸµÖÖ»ÖÖ ¯ÖÖ¸Óü¯Ö׸üú ¾µÖÖú¸üÖÖŸÖ ´ÆüÖŸÖÖŸÖ. µÖÖ ¯ÖÖêúôûߟÖæÖ Æü¾ÖÖ †ÖŸÖ - ²ÖÖÆêü¸ü µÖêŸÖ - •ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖê. Æü¾ÖꓵÖÖ<br />
‘¬¾ÖÖß’ ´Æüü»Öê •ÖÖŸÖ †ÃÖê. ¯ÖÖ ¬¾ÖÖß Æüß ÃÖÓ–ÖÖ ±úÖ¸ü¿Öß µÖÖêµÖ ÖÖÆüß úÖ¸üÖ ¤üÖ²ÖÖ´Öãôêû þָüŸÖÓ¡Öß Óú¯Ö ¯ÖÖ¾ÖŸÖÖŸÖ. “ÖÖ¸ü þָüŸÖÓ¡Ö߯Öîúß ¾Ö¸ü“µÖÖ Ã¾Ö¸üŸÖÓ¡Öß ŸÖÖšü¸ü<br />
ŸÖß ÃÖ¾ÖÔÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Öú †ÖÆêü.”2 “¬¾ÖÖß †Ö×Ö Ã¾ÖÖ µÖÖŸÖᯙ ±ú¸üú ïÖÂü ¾ÆüÖ¾ÖÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ. ŸµÖÖ Óú¯Ö ¯ÖÖ¾ÖŸÖ ÖÃÖ»µÖÖ´Öãôûê þÖÖÖÓ“µÖÖ ×ÖÙ´ÖŸÖßŸÖ ŸµÖÖ úÖêÖŸÖê“Ö<br />
µÖÖÃÖÖšüß ³ÖÖÂÖÖ×¾Ö–ÖÖÖÖÖê ‘¬¾ÖÖß’ Æüß<br />
úÖ´Ö ú¸üŸÖ ÖÖÆüߟÖ. ´ÆüÖæÖ µÖÖ ¾Ö¸ü“µÖÖ ¤üÖêÖ ¯Ö¼üµÖÖÓÖÖ †Ö³ÖÖÃÖß Ã¾Ö¸üŸÖÓ¡Öß<br />
ÃÖÓ–ÖÖ Ö Ã¾ÖßúÖ¸üŸÖÖ ŸÖÖë›üÖ¾ÖÖêü ×Ö´ÖÖÔÖ —ÖÖ»Ö껵ÖÖ ¾Ö ³ÖÖÂÖêŸÖ ¾ÖÖ¯Ö»µÖÖ Öê»Ö껵ÖÖ ´ÆüÖŸÖÖŸÖ. ˆ•Ö¾Ößú›ü“Öß ‹ú †Ö×Ö ›üÖ¾Ößú›ü“Öß ‹ú †¿ÖÖ ÖÖ»Ö“µÖÖ ¤üÖêÖ<br />
¬¾ÖÖß»ÖÖ Ã¾ÖÖ Æüß ¯ÖÖ׸ü³ÖÖ×ÂÖú ÃÖÓ–ÖÖ ×¤ü»Öê»Öß †ÖÆêü.”3 “³ÖÖ×ÂÖú ¾µÖ¾ÖÆüÖ¸üÖ´Ö¬µÖê þָüŸÖÓ¡Öß ¯ÖÖŸÖôû †Ö×Ö »Ö¾ÖדÖú †ÃÖŸÖÖŸÖ. ŸµÖÖ Óú¯Ö ¯ÖÖ¾ÖŸÖÖŸÖ ¾Ö þÖÖÖÓ“µÖÖ<br />
•µÖÖ ´ÖÖÖ¾Ö×ÖÙ´ÖŸÖ ¬¾ÖÖà“ÖÖ ˆ¯ÖµÖÖêÖ êú»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê ŸµÖÖÃÖ Ã¾ÖÖ †ÃÖê ×ÖÙ´ÖŸÖßÃÖ ÃÖÖÆüÖµµÖú ÆüÖêŸÖÖŸÖ.<br />
´ÆüÖŸÖÖŸÖ.”4 þÖÖÖÓ“ÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü ú¸üŸÖÖÓÖÖ úÖêÖŸÖßÆüß ×¾Ö׿ÖÂü ³ÖÖÂÖ ÃÖ´ÖÖê¸ü ¯Ö›ü•Öß³Ö (†×»Öו־ÆüÖ) :- ¯Ö›ü•Öß³Ö Øú¾ÖÖ †×»Öו־ÆüÖ ÆüÖ Ã¾Ö¸üµÖÓ¡ÖÖÖÓŸÖ¸ü<br />
ÖÃÖŸÖê. úÖêÖŸµÖÖÆüß ³ÖÖÂÖêŸÖ †Ö»Öê»ÖÖ ³ÖÖÂÖÖ¬¾ÖÖß Ã¾ÖÖ×¾Ö“ÖÖ¸üÖŸÖ µÖêŸÖÖê. þÖÖ µÖêÖÖ¸üÖ †Ö×Ö Ã¾ÖÖÖÓ“µÖÖ ×ÖÙ´ÖŸÖß´Ö¬µÖê ³ÖÖÖ ‘ÖêÖÖ¸üÖ ´ÖÆü¢¾ÖÖ“ÖÖ †¾ÖµÖ¾Ö ÆüÖêµÖ.<br />
ÆüÖ ³ÖÖÂÖÖ×Ö¸ü¯ÖêÖ †ÖÆêü.<br />
‘Ö¿ÖÖ´Ö¬µÖê üÖôæû ו֣Öê ÃÖÓ¯ÖŸÖê ן֣Öê »ÖÖë²ÖúôûÖÖ¸üÖ ×•Ö³ÖêÃÖÖ¸üÖÖ ³ÖÖÖ ´ÆüÖ•Öê<br />
þÖÖÖÓ“Öß ×ÖÙ´ÖŸÖß<br />
†×»Öו־ÆüÖ Øú¾ÖÖ ¯Ö›ü•Öß³Ö ÆüÖêµÖ. Æüß ¯Ö›ü•Öß³Ö ŸÖßÖ †¾ÖãÖêŸÖ úÖµÖÔ ú¸üŸÖê.<br />
´ÖÖÖæÃÖ ŸÖÖë›üÖÖê ²ÖÖê»ÖŸÖÖê Øú¾ÖÖ ´ÖãÖÖ¾ÖÖêü þÖÖ ×Ö´ÖÖÔÖ êú»Öê †×»Öו־Æêü“Öß Ã¾ÖÖ³ÖÖ×¾Öú †¾ÖãÖÖ ´ÆüÖ•Öê ¯Ö×Æü»Öß †¾ÖãÖÖ ÆüÖêµÖ. ³ÖÖÂÖêŸÖß»Ö<br />
•ÖÖŸÖÖŸÖ †ÃÖê ´Æüü»Öê •ÖÖŸÖ †ÃÖ»Öê ŸÖ¸üß ²ÖÖê»ÖµÖÖ“µÖÖ ×ÎúµÖê“Öê Æêü ±úÖ¸ü“Ö œüÖê²Öôû †ÖãÖÖ×ÃÖúÖÓ“ÖÖ ˆ““ÖÖ¸ü µÖÖ“Ö †¾ÖãÖêŸÖ ÆüÖêŸÖ †ÃÖŸÖÖê. †×»Öו־Æêü“Öß ¤ãüÃÖ¸üß<br />
¾ÖÖÔÖ —ÖÖ»Öê. þÖÖ×ÖÙ´ÖŸÖß´Ö¬µÖê ´ÖãÖÖ¾µÖןÖ׸üŒŸÖ ±ãú°±ãúÃÖê, À¾ÖÖÃÖÖ×»ÖúÖ, †¾ÖãÖÖ ´ÆüÖ•Öê ŸÖß ¾Ö¸ü“µÖÖ ×¤ü¿ÖêÖê ŸÖÖšü ˆ³Öß ¸üÖÆüŸÖê ¾Ö ÖÖ×ÃÖúÖ×¾Ö¾Ö¸ü ²ÖÓ¤ü<br />
þָüµÖÓ¡Ö, ¯Ö›ü•Öß³Ö, ŸÖÖë›üÖ“Öß ¯ÖÖêúôûß, ÖÖúÖ“Öß ¯ÖÖêúôûß, üÖôæû, ¤üÖŸÖ, •Öß³Ö, ÆüÖêŸÖê. µÖÖ †¾ÖãÖêŸÖ •Öê þÖÖ ×Ö´ÖÖÔÖ ÆüÖêŸÖÖŸÖ ŸµÖÖÓÖÖ ´ÖÖî×Öú þÖÖ ´ÆüÖŸÖÖŸÖ.<br />
†Öêšü Æüß ‡ÓצüµÖê ÃÖÆü³ÖÖÖß †ÃÖŸÖÖŸÖ. þÖÖ×ÖÙ´ÖŸÖß ú¸üÖÖ·µÖÖ ‡ÓצüµÖÖÓÖÖ †ÖãÖÖ×ÃÖêú ÃÖÖê›ãüÖ ÃÖ¾ÖÔ“Ö Ã¾ÖÖ ´ÖÖî×Öú †ÃÖŸÖÖŸÖ. ןÖÃÖ·µÖÖ †¾ÖãÖêŸÖ<br />
¾ÖÖØÖצüµÖ ´Æüü»Öê •ÖÖŸÖê.<br />
†×»Öו־ÆüÖ ÖÖ×ÃÖúÖ×¾Ö¾Ö¸ü †Ö×Ö ´ÖãÖ×¾Ö¾Ö¸ü µÖÖÓ“µÖÖ´Ö¬µÖê »ÖÖêÓ²ÖúôûŸÖ †ÃÖŸÖê.<br />
±ãú°±ãúÃÖÖŸÖæÖ ²ÖÖÆêü¸ü ¯Ö›üÖÖ·µÖÖ Æü¾Öê“Öê ×ÖµÖÓ¡ÖÖ ú¹ýÖ Ã¾ÖÖ µÖÖ¾Öêôß úÖêÖŸÖê“Ö ×¾Ö¾Ö¸ü ¯ÖæÖÔ¯ÖÖê ²ÖÓ¤ü ÆüÖêŸÖ ÖÖÆüß. µÖÖ †¾ÖãÖêŸÖ ×Ö´ÖÖÔÖ ÆüÖêÖÖ·µÖÖ<br />
×Ö´ÖÖÔÖ êú»µÖÖ •ÖÖŸÖÖŸÖ. ´ÆüÖ•Öê“Ö Ã¾ÖÖ×ÖÙ´ÖŸÖß“Öß ¯ÖÏ×ÎúµÖÖ ±ãú°±ãúÃÖÖ¯ÖÖÃÖæÖ Ã¾ÖÖÖÓÖÖ ÖÖ×ÃÖŒµÖ¸Óü×•ÖŸÖ Ã¾ÖÖ ´ÆüÖŸÖÖŸÖ.<br />
ÃÖã¹ý ÆüÖêŸÖê. ±ãú°±ãúÃÖÖŸÖæÖ ×Ö‘ÖÖ»Öê»Öß Æü¾ÖÖ ÖÖúÖ¾ÖÖêü ²ÖÖÆêü¸ü ¯Ö›üŸÖ †ÃÖŸÖÖÖÖ“Ö µÖÖ׿־ÖÖµÖ üÖôæû, ¤üÖŸÖ, †Öêšü, •Öß³Ö Æê ü ÃÖ¾ÖÔ“Ö †¾ÖµÖ¾Ö þÖÖ×ÖÙ´ÖŸÖߟÖ<br />
³ÖÖÂÖêŸÖᯙ ²ÖÆãüÃÖÓµÖ Ã¾ÖÖ ×Ö´ÖÖÔÖ ÆüÖêŸÖÖŸÖ. “´ÖãÖÖ¾ÖÖêü ²ÖÖÆêü¸ü ¯Ö›üÖÖ·µÖÖ ÃÖÆü³ÖÖÖß ÆüÖêŸÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ.<br />
À¾ÖÖÃÖÖ“µÖÖ ´Ö¤üŸÖßÖê ²ÖÖÆêü¸ü ¯Ö›üÖÖ·µÖÖ ¾Ö À¾ÖÖÃÖÖ“µÖÖ ÃÖÖÆüÖµµÖÖÖê ×Ö´ÖÖÔÖ Ã¾ÖÖÖÓ“Öê ¾ÖÖáú¸üÖ :- þÖÖÖÓ“µÖÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ¾Ö¹ýÖ ŸµÖÖ“Öê ¯ÖÏ´ÖãÖ ¤üÖêÖ ¾ÖÖÖÔŸÖ<br />
êú»Ö껵ÖÖ Ã¾ÖÖÖÓÖÖ ²Ö×Æü:À¾Ö×ÃÖŸÖ Ã¾ÖÖ †ÃÖê ´ÆüÖŸÖÖŸÖ.”5 ŸÖ¸ü “ÖÖúÖ¾ÖÖêü Æü¾ÖÖ ¾ÖÖáú¸üÖ ú¸üŸÖÖ µÖêŸÖê. 1) þָü †Ö×Ö 2) ¾µÖÓ•ÖÖ<br />
†ÖŸÖ ‘ÖêŸÖ»Öß •ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖÖÓÖÖ úÖÆüß ´ÖÖê•Öêú þÖÖ ×Ö´ÖÖÔÖ ÆüÖêŸÖÖŸÖ ŸµÖÖÓÖÖ Ã¾Ö¸ü :- “•µÖÖ Ã¾ÖÖÖÓ“Öê ˆ““ÖÖ¸üÖ ŸÖÖë›üÖ´Ö¬µÖê Æü¾Öê“Öê úÖêÖŸµÖÖÆüß ¯ÖÏúÖ¸êü ¸üÖê¬ÖÖ<br />
†ÓŸÖ:À¾Ö×ÃÖŸÖ Ã¾ÖÖ ´ÆüÖŸÖÖŸÖ.”6<br />
(†›ü¾ÖÖæú) Ö ú¸üŸÖÖ êú»Öê •ÖÖŸÖê, ŸµÖÖÓÖÖ Ã¾Ö¸ü ´ÆüÖŸÖÖŸÖ.”7 ´Ö¸üÖšüߟÖß»Ö Ã¾Ö¸ü<br />
RESEARCH ANALYSIS AND EVALUATION<br />
79
International Indexed & Refereed Research Journal, ISSN-0975-3486,(Print) E-ISSN-2320-5482, April, 2014 , VOL- V * ISSUE 55<br />
‘ÖÖêÂÖ †ÖÆêüŸÖ. þָü ´ÖÖî×Öú †ÃÖŸÖÖŸÖ. þָü ´ÖãÖ¸ü †ÃÖŸÖÖŸÖ. ´ÆüÖ•Öê ŸµÖÖÓ“Öê<br />
ˆ““ÖÖ¸üÖ †Ö×Ö ÁÖ¾ÖÖ ÖÖÖÖßŸÖ †ÃÖŸÖê. þָüÖÓ“ÖÖ ˆ““ÖÖ¸ü ú¸üŸÖÖÓÖÖ<br />
±ãú°±ãúÃÖÖ¾ÖÖêü ²ÖÖÆêü¸ü ¯Ö›üÖÖ·µÖÖ Æü¾Öê»ÖÖ Ã¾Ö¸üµÖÓ¡ÖÖêŸÖ úÖêÖŸÖÖÆüß †›ü£ÖôûÖ µÖêŸÖ<br />
ÖÖÆüß. þָüÖÓ“ÖÖ ˆ““ÖÖ¸ü ÃÖ‘ÖÖêÂÖ †ÃÖŸÖÖê. þָü Æêü ¾µÖÓ•ÖÖÖÓ¯ÖêÖÖ †×¬Öú ÃÖãÁÖÖ¾µÖ<br />
†ÃÖŸÖÖŸÖ. þָü †Ö¾ÖÖ•ÖÖ“µÖÖ ×¾Ö×¾Ö¬Ö ¯ÖÖŸÖôûß¾Ö¸ü ˆ““ÖÖ¸ü»Öê •ÖÖ‰ú ¿ÖúŸÖÖŸÖ.<br />
þָü ·ÆÃ¾Ö Øú¾ÖÖ ¤ßü‘ÖÔ ˆ““ÖÖ¸ü»Öê •ÖÖ‰ú ¿ÖúŸÖÖŸÖ. ¾µÖÓ•ÖÖÖÓ“µÖÖ ´Ö¤üŸÖß׿־ÖÖµÖ<br />
þָü þ֟ÖÓ¡Ö¯ÖÖê ˆ““ÖÖ¸ü»Öê •ÖÖŸÖÖŸÖ. þָüÖÓ“ÖÖ ˆ““ÖÖ¸ü ¯ÖÖ×Æü•Öê ŸÖê¾ÖœüÖ<br />
»ÖÖÓ²Ö¾ÖŸÖÖ µÖêŸÖÖê. ´ÆüÖæÖ“Ö ÃÖÓÖßŸÖ ÃÖÖ¬ÖÖÖ ú¸üŸÖÖÓÖÖ ÖÖµÖú ‘ÃÖÖ’ »ÖÖ¾ÖŸÖÖê.<br />
þָüÖÓ“Öê ¾ÖÖáú¸üÖ Ã¾Ö¸üÖÓ“µÖÖ ˆ““ÖÖ¸üÖÖŸÖ •Öß³Ö ÆüÖ ´ÖÆü¢¾ÖÖ“ÖÖ †¾ÖµÖ¾Ö<br />
†ÃÖŸÖÖê þָüÖÓ“ÖÖ ˆ““ÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖÖÖ •Öß³ÖꓵÖÖ úÖêÖŸÖÖ ³ÖÖÖ üÖôæû“µÖÖ ×¤ü¿ÖêÖê<br />
ˆ“Ö»Ö»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê, •Öß³Ö ×úŸÖß ˆÓ“Ö ˆ“Ö»Ö»Öß •ÖÖŸÖê †Ö×Ö †ÖêšüÖÓ“ÖÖ †ÖúÖ¸ü<br />
úÃÖÖ †ÃÖŸÖÖê µÖÖ¾Ö¹ýÖ Ã¾Ö¸üÖÓ“Öê ŸÖßÖ ¾ÖÖÔ ¯Ö›üŸÖÖŸÖ. µÖÖ¾Ö¹ýÖ“Ö Ã¾Ö¸üÖÓ“Öê<br />
†ÖÏþָü, ´Ö¬µÖþָü, ¯Ö¿“Öþָü ŸÖÃÖê“Ö ÃÖÓ¾Öé¢Ö þָü, ×¾Ö¾Öé¢Ö þָü, †¬ÖÔÃÖÓ¾Öé¢Ö<br />
þָü, †¬ÖÔ×¾Ö¾Öé¢Ö þָü †Ö×Ö ¾Öé¢ÖÖúÖ¸ü þָü ¾Ö †¾Öé¢ÖÖúÖ¸ü þָü †ÃÖê ¯ÖÏúÖ¸ü<br />
¯Ö›üŸÖÖŸÖ.<br />
¾µÖÓ•ÖÖ :- þָüÖÓ¯ÖÏ´ÖÖÖê ¾µÖÓ•ÖÖê ÃÖ㬤üÖ ´ÖÖî×Öú †ÖÆêüŸÖ. ´ÖÖ¡Ö ¾µÖÓ•ÖÖê ‘ÖÖêÂÖ<br />
†Ö×Ö †‘ÖÖêÂÖ †¿Öß ¤üÖêÆüß ¯ÖÏúÖ¸ü“Öß †ÃÖŸÖÖŸÖ. ¾µÖÓ•ÖÖÖÓ“Öê ˆ““ÖÖ¸üÖ ÆüÖêŸÖÖÖÖ<br />
Æü¾ÖÖ ŸÖÖë›üÖŸÖ ¾ÖêÖ¾ÖêÖôûµÖÖ ×šüúÖÖß †›ü¾Öß»Öß •ÖÖŸÖê. þָüÖÓ“ÖÖ ˆ““ÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖÓÖÖ<br />
Æü¾ÖÖ †¿Öß †›ü¾Öß»Öß •ÖÖŸÖ ÖÖÆüß. þָü †Ö×Ö ¾µÖÓ•ÖÖ µÖÖÓŸÖ ÆüÖ“Ö ´ÖÆü¢¾ÖÖ“ÖÖ<br />
±ú¸üú †ÖÆêü. “•µÖÖ ‘ÖÖêÂÖ ¾Ö †‘ÖÖêÂÖ Ã¾ÖÖÖÓ“ÖÖ ˆ““ÖÖ¸ü ŸÖÖë›üÖŸÖ ¾ÖêÖ¾ÖêÖôûµÖÖ<br />
ךüúÖÖß Æü¾Öê“Öê ¸üÖê¬ÖÖ ú¹ýÖ êú»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê, ŸµÖÖ»ÖÖ ¾µÖÓ•ÖÖ †ÃÖê ´ÆüÖŸÖÖŸÖ.”8<br />
¾µÖÓ•ÖÖÖÓ“Öê ¾ÖÖáú¸üÖ :-<br />
¯Öϵ֟ÖÖ¾Ö¸ü †Ö¬ÖÖ¸ü»Öê»Öê ¾ÖÖáú¸üÖ<br />
ˆ““ÖÖ¸üÖ †¾ÖµÖ¾Ö :- ŸÖÖë›üÖŸÖᯙ Æü¾ÖÖ •ÖÖê †¾ÖµÖ¾Ö †›ü¾ÖŸÖÖê ŸµÖÖ»ÖÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ<br />
†¾ÖµÖ¾Ö ´ÆüÖŸÖÖŸÖ.<br />
ˆ““ÖÖ¸üÖ Ã£ÖÖÖ :- •µÖÖ ×šüúÖÖß ŸÖÖë›üÖŸÖ Æü¾Öê“Öß †›ü¾ÖÖæú ÆüÖêŸÖê, ŸµÖÖ<br />
ãÖÖÖÖ»ÖÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ Ã£ÖÖÖ †ÃÖê ´ÆüÖŸÖÖŸÖ. ¾µÖÓ•ÖÖ ˆ““ÖÖ¸üŸÖÖÓÖÖ ²ÖÖÆêü¸ü<br />
¯Ö›üÖÖ·µÖÖ Æü¾ÖꓵÖÖ ÃÖÓ²Ö¬ÖÖŸÖ ŸÖßÖ ×ÎúµÖÖ ‘Ö›üŸÖÖŸÖ.<br />
1) †¾Ö¸üÖê¬Ö :- µÖÖ ×ÎúµÖêŸÖ À¾ÖÖÃÖÖ×»ÖêúŸÖæÖ ´ÖãÖ×¾Ö¾Ö¸üÖŸÖ †Ö»Öê»Öß Æü¾ÖÖ<br />
úÖêšêüŸÖ¸üß ¯ÖæÖÔ¯ÖÖê †›ü¾Ö»Öß •ÖÖŸÖê.<br />
2) †¾Ö¸üÖê¬ÖÛã֟Öß :- Æüß ¯ÖæÖÔ¯ÖÖê †›ü¾Ö»Öê»Öß Æü¾ÖÖ úÖÆüß úÖôû¯ÖµÖÕŸÖ ŸÖ¿Öß“Ö<br />
†›ü¾ÖæÖ šêü¾Ö»Öß •ÖÖŸÖê , µÖÖ»ÖÖ †¾Ö¸üÖê¬Ö Ûã֟Öß ´ÆüÖŸÖÖŸÖ.<br />
3) ñúÖêü :- ´ÖãÖ×¾Ö¾Ö¸üÖŸÖ †›ü¾Ö»Öê»Öß Æü¾ÖÖ ‹ú¤ü´Ö ²ÖÖÆêü¸ü ÃÖÖê›üÖê ´ÆüÖ•Öê<br />
ñúÖêü ÆüÖêµÖ. µÖÖ¾Ö¹ýÖ ¾µÖÓ•ÖÖÖÓ“Öê ˆ¯Ö¾ÖÖÔ ¯Ö›üŸÖÖŸÖ. ïֿÖÔ ¾µÖÓ•ÖÖê, ‘ÖÂÖÔú<br />
¾µÖÓ•ÖÖê, ¯ÖÖÝÀ¾Öú ¾µÖÓ•ÖÖê, Óú×¯ÖŸÖ ¾µÖÓ•ÖÖê, ïֿÖÔ-ÃÖÓ‘ÖÂÖá ¾µÖÓ•ÖÖê, †ÖãÖÖ×ÃÖú<br />
¾µÖÓ•ÖÖê Æêü ŸÖê ˆ¯Ö¾ÖÖÔ ÆüÖêŸÖ.<br />
ˆ““ÖÖ¸üãÖÖÖÖÖãÃÖÖ¸ü ¾µÖÓ•ÖÖÖÓ“Öê¾ÖÖáú¸üÖ :- Óúšü«üÖ¸üßµÖ ¾µÖÓ•ÖÖê, ´Öé¤ãüŸÖÖ»Ö¾µÖ<br />
¾µÖÓ•ÖÖê, ŸÖÖ»Ö¾µÖ ¾µÖÓ•ÖÖê, ´Öæ¬ÖÔµÖ ¾µÖÓ•ÖÖê, ¤ÓüŸÖ´Öæ»ÖßµÖ ¾µÖÓ•ÖÖê, ¤üŸµÖ ¾µÖÓ•ÖÖê,<br />
†ÖêšüµÖ ¾µÖÓ•ÖÖê, ‘ÖÖêÂÖ †Ö×Ö †‘ÖÖêÂÖ ¾µÖÓ•ÖÖê, †»¯Ö¯ÖÏÖÖ ´ÖÆüÖ¯ÖÏÖÖ ¾µÖÓ•ÖÖê<br />
†ÃÖê ú¸üŸÖÖ µÖêŸÖê.<br />
†¬ÖÔþָü :- †¬ÖÔþָüÖ“Öß ˆ““ÖÖ¸üÖÖ“Öß ÃÖã¹ý¾ÖÖŸÖ ŸÖÖë›üÖŸÖ Æü¾ÖÖ Ö †›ü¾ÖŸÖÖ<br />
ÆüÖêŸÖê †Ö×Ö ¿Öê¾Öü ¾µÖÓ•ÖÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÖê Æü¾ÖÖ †›ü¾ÖæÖ ÆüÖêŸÖÖê. ŸµÖÖ´Öãôêû ŸµÖÖÃÖ †¬ÖÔþָü<br />
´ÆüÖŸÖÖŸÖ.<br />
ÃÖ´ÖÖ¸üÖê¯Ö<br />
´ÖÖÖ¾Öß ´ÖãÖÖ¾ÖÖêü †Öêú ¬¾ÖÖß ×Ö´ÖÖÔÖ ÆüÖêŸÖ †ÃÖ»Öê ŸÖ¸üß Æêü ÃÖ¾ÖÔ“Ö<br />
¬¾ÖÖß ³ÖÖÂÖêŸÖ ¾ÖÖ¯Ö¸ü»Öê •ÖÖŸÖ ÖÖÆüߟÖ. ŸÖ¸ü ´ÖÖÖ¾Öß ´ÖãÖÖ¾ÖÖêü ×Ö´ÖÖÔÖ ÆüÖêÖÖ¸êü<br />
¾Ö ³ÖÖÂÖêŸÖ ¾ÖÖ¯Ö¸ü»Öê •ÖÖÖÖ¸êü ¬¾ÖÖß ´ÆüÖ•Öê“Ö Ã¾ÖÖ ÆüÖêŸÖ. þÖÖ ×ÖÙ´ÖŸÖß´Ö¬µÖê<br />
´ÖãÖÖ¾µÖןÖ׸üŒŸÖ ±ãú°±ãúÃÖê, À¾ÖÖÃÖÖ×»ÖúÖ, þָüµÖÓ¡Ö, ¯Ö›ü•Öß³Ö, ŸÖÖë›üÖ“Öß<br />
¯ÖÖêúôûß, ÖÖúÖ“Öß ¯ÖÖêúôûß, üÖôæû, ¤üÖŸÖ, •Öß³Ö, †Öêšü Æêü †¾ÖµÖ¾Ö ÃÖÆü³ÖÖÖß<br />
ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ²Ö×Æü:À¾Ö×ÃÖŸÖ Ã¾ÖÖ †Ö×Öß †ÓŸÖ:À¾Ö×ÃÖŸÖ Ã¾ÖÖ †ÃÖê þÖÖÖÓ“Öê ¤üÖêÖ<br />
¯ÖÏúÖ¸ü ¯Ö›üŸÖÖŸÖ. þÖÖÖÓ“Öê ¾ÖÖáú¸üÖ Ã¾Ö¸ü †Ö×Ö ¾µÖÓ•ÖÖ µÖÖ ¤üÖêÖ ¯ÖÏ´ÖãÖ ¾ÖÖÖÔŸÖ<br />
ú¸üŸÖÖ µÖêŸÖê. þָü †Ö×Ö ¾µÖÓ•ÖÖê ¤üÖêÆüß ´ÖÖî×Öú †ÃÖ»Öß ŸÖ¸üß Ã¾Ö¸üÖÓ“µÖÖ<br />
ŸÖã»ÖÖêŸÖ ¾µÖÓ•ÖÖê ú´Öß ´ÖãÖ¸ü †ÃÖŸÖÖŸÖ. þָü †×¬Öú ´ÖãÖ¸ü †ÃÖŸÖÖŸÖ. þָüÖÓ“Öê<br />
¾ÖÖáú¸üÖ †ÖêúÖÓÖÖÓÖß êú»Öê •ÖÖŸÖê. þָüÖÓ“µÖÖ ˆ““ÖÖ¸üÖÖŸÖ •Öß³Ö ÆüÖ<br />
´ÖÆü¢¾ÖÖ“ÖÖ †¾ÖµÖ¾Ö †ÃÖŸÖÖê. ¾µÖÓ•ÖÖÖÓ“Öê ¾ÖÖáú¸üÖ †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ ¯Öϵ֟ÖÖ¾Ö¸ü<br />
†Ö¬ÖÖ¸ü»Öê»Öê ¾ÖÖáú¸üÖ ¾Ö ˆ““ÖÖ¸üãÖÖÖÖÖãÃÖÖ¸ ¾ÖÖáú¸üÖ †ÃÖê ¤üÖêÖ ¯ÖÏúÖ¸êü<br />
ú¸üŸÖÖ µÖêŸÖê. µÖÖ׿־ÖÖµÖ úÖÆüß †¬ÖÔþָüÆüß †ÃÖŸÖÖŸÖ.<br />
×ÖÂúÂÖÔ :-<br />
¬¾ÖÖß †Ö×Ö Ã¾ÖÖ µÖÖ ÃÖÓú»¯ÖÖÖ ¾ÖêÖ¾ÖêÖôûµÖÖ †ÖÆêüŸÖ. ¬¾ÖÖß<br />
³ÖÖÂÖêŸÖ ¾ÖÖ¯Ö¸ü»ÖÖ •ÖÖŸÖ ÖÖÆüß ŸÖ¸ü ³ÖÖÂÖêŸÖ ¾ÖÖ¯Ö¸ü»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê ŸÖÖê þÖÖ . þÖÖ<br />
ÆüÖ ³ÖÖÂÖÖ×Ö¸ü¯ÖêÖ †ÖÆêü. þÖÖ×ÖÙ´ÖŸÖß ú¸üÖÖ·µÖÖ ‡ÓצüµÖÖÓÖÖ ¾ÖÖØÖצüµÖ ´Æüü»µÖÖ<br />
•ÖÖŸÖê.<br />
þָü †Ö×Ö ¾µÖÓ•ÖÖ Æêü þÖÖÖÓ“Öê ¤üÖêÖ ¯ÖÏ´ÖãÖ ¾ÖÖÔ †ÖÆêüŸÖ. þָüÖÓ“ÖÖ<br />
ˆ““ÖÖ¸ü ÃÖ‘ÖÖêÂÖ †ÃÖŸÖÖê. þָü Æêü ¾µÖÓ•ÖÖÖÓ¯ÖêÖÖ †×¬Öú ÃÖãÁÖÖ¾µÖ ü †ÃÖŸÖÖŸÖ.<br />
þָü Æê ü ¾µÖÓ•ÖÖÖÓ¯ÖêÖÖ †×¬Öú ´ÖãÖ¸ü †ÃÖŸÖÖŸÖ. þָü ·ÆÃ¾Ö Øú¾ÖÖ ¤üß‘ÖÔ ˆ““ÖÖ¸ü»Öê<br />
•ÖÖ‰ú ¿ÖúŸÖÖŸÖ.<br />
þָü †Ö×Ö ¾µÖÓ•ÖÖÖ׿־ÖÖµÖ Ã¾ÖÖÖ“ÖÖ †ÖÖÖß ‹ú ¯ÖÏúÖ¸ü<br />
†ÖœüôûŸÖÖê ŸµÖÖ»ÖÖ †¬ÖÔþָü ´ÆüÖŸÖÖŸÖ.<br />
lanHkZ xzaFk<br />
1) ´ÖÖ»Ö¿Öê ÃÖ.ÖÓ. /¯ÖãÓ›êü ¤ü¢ÖÖ¡ÖµÖ / ÃÖÖê´ÖÖ †Ó•Ö»Öß - ³ÖÖÂÖÖ×¾Ö–ÖÖÖ ¯Ö׸ü“ÖµÖ, ÃÖÓ•ÖµÖ ¯ÖÏúÖ¿ÖÖ, 917/22, ±úµÖãÔÃÖÖ úÖò»Öê•Ö ¸üÖê›ü, ¯ÖãÖê-4, ¯ÖÏ£Ö´ÖÖ¾Öé¢Öß, 25 ×›üÃÖë²Ö¸ü 1987, ¯Öé.Îú.18<br />
2) ŸÖ¡Öî¾Ö<br />
3) ŸÖ¡Öî¾Ö<br />
4) ÖÖê¸êü ¤üÖ¤üÖ - †Ö¬Öã×Öú ³ÖÖÂÖÖ×¾Ö–ÖÖÖ †Ö×Ö ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖÖ, ÖÖê¤üÖ ¯ÖÏúÖ¿ÖÖ, †Ö¸ü, 49, •ÖµÖÖÖ¸ü, Ö¾ÖÖ ˆÃ´ÖÖÖ¯Öã¸üÖ, †Öî¸ÓüÖÖ²ÖÖ¤ü, ןÖÃÖ¸üß †Ö¾Öé¢Öß, •Öã»Öî 2007, ¯Öé.Îú.57<br />
5) ŸÖ¡Öî¾Ö, ¯Öé.Îú.6<br />
6) ŸÖ¡Öî¾Ö<br />
7) ´ÖÖ»Ö¿Öê ÃÖ.ÖÓ. /¯ÖãÓ›êü ¤ü¢ÖÖ¡ÖµÖ / ÃÖÖê´ÖÖ †Ó•Ö»Öß - ˆ×Ö, ¯Öé.Îéú 25<br />
8) ÖÖê¸êü ¤üÖ¤üÖ, ˆ×Ö, ¯Öé.Îú. 71<br />
80 RESEARCH ANALYSIS AND EVALUATION
Change language