• Nr 49-50 BELGRAD 2011 • - Polonia-serbia.org

Wydarzenia kulturalne:
Dni polskiego filmu
(Kulturni centar Beograda, 13-19 X 2011)
24
Po letnich upałach i lenistwie, jesień jak zwykle rozkulturalniła
Belgrad na dobre. Bez obaw, nie będę wam opisywać
wszystkich przykładów tego zjawiska, a tylko to co dotyczy
kultury polskiej. Mianowicie, po pięciu latach ciszy o polskim filmie,
na inicjatywę Ambasady Polskiej w Belgradzie i Kulturnog
centra Beograda zorganizowano DNI POLSKIEGO FILMU (Dani
poljskog filma), i tak przez tydzień, od 13 do 19 października 2011,
mieliśmy możliwość obejrzenia siedmiu filmów z ostatnich lat produkcji,
towarzyszyły im również filmy krótkometrażowe. Nie wiem
jaki był system selekcji w wyborze tego, co przedstawiono belgradzkiej
publiczności, ale na pewno były to filmy twórców młodych i
utalentowanych. W końcu jeśli w Polsce produkuje się rocznie około
40 obrazów, to wybór siedmiu jest kłopotliwy i nie może zadowolić
wszystkich, tak jak mnie: bardzo mi w tym zestawie brakowało
„Małej matury” Janusza Majewskiego i „Katynia” Wajdy, tyle że oni
nie mieściliby się w „kluczu”wiekowym.
Ciekawą „jaskółką” do tej imprezy był pokazywany w ramach
FEST-u „Essential Killing”(oryginalna pisownia) Jerzego Skolimowskiego.
Zdaniem Nebojšy Popovića, krytyka i redaktora, był to
najlepszy film FEST-u. Film bez dialogów, a wiele mówiący. Mówiący
o międzyludzkich nieludzkich stosunkach. Jak sam Skolimowski
oświadcza, że nie lubi ludzi, tylko tych na ekranie, tak w tym filmie
przedstawia gołą egzystencję skazaną na zagładę, a w sposób tak
ludzki – w tym dobrym znaczeniu, że godzimy się na drastyczne
sceny bez zażenowania. Obraz wyraźnie oscyluje w stronę egzystencjonalną,
ale nie realną. Taki jest wymóg czasu, a Skolimowski
zdecydowanie broni się przed komercjalizacją, choć doskonale rozumie,
że czasy filmów „o wewnętrznych, osobistych konfliktach”
dawno minęły.Wyraźnie też zaznaczona jest niechęć reżysera do
Ameryki, w której spędził wiele lat, ale w wywiadzie demantuje jakąkolwiek
polityzację tematu.
Wracając do naszych DNI... otwartych krótkim powitaniem
ambasadora RP J.E.Andrzeja Jasionowskiego - postaram się w skrócie
skomentować to, co nam przedstawiono:
DZIEN ŚWIRA - Marek Koterski 2002 r.: Trochę czarnawa komedia
o nas wszystkich, zagrożonych, wystraszonych, nieco gniewnych
i do tego bezradnych. Gra aktorska trąci czasem Mr Bean-em.
SALA SAMOBÓJCÓW - Jan Komasa 2011 r.: Tragedia maturzysty,
której nie widzą zajęci własnymi karierami jego rodzice,
twierdzący jak większość, że to co robią „to wszystko dla niego”, a
wiemy dobrze, że jest to zawsze zaspokajanie własnych ambicji zawodowych,
tylko trudno nam się do tego przyznać. Doskonale gra
kolorystyka: wytworne i deprymujące szarości - takie jak realne życie
bohatera i bajkowo kolorowy wirtualny świat w który ucieka w
depresji.
Na marginesie mała dygresja - pamiętamy lęki naszych rodziców,
abyśmy nie popadli w alkoholizm, w czasie kiedy młodzi, na
codzień mieliśmy do czynienia z typowym piciem „na umór”? Pamiętamy
swoje niepokoje dotyczące zagrożenia narkotykami własnych
dzieci? Już dziś zadaję sobie pytanie, dokąd zaprowadzi mojego
wnuka wirtualny świat komputera? Narazie nie odlepia się od
„crtaća”. (Dzień świra?)
RÓŻYCZKA – Jan Kidawa-Błoński 2010 r.: Film już prawie
historyczny o trudnych, a niezrozumiałych dla obecnych pokoleń
czasach inwigilacji, kiedy teoretycznie wszyscy mogli być podejrzani
i na pewno „ktoś się załapał”, szczególnie jeśli był wyznania
starozakonnego. Exodus ponad 1500 ludzi z 1968 r. Przypuszczalnie
inspirowany sprawą Pawla Jasienicy i jego żony denuncjatorki.
Smutny film o ludzkiej podłości i głupocie. Doskonała, wzruszająca
rola dawno nie widzianego w Polsce Andrzeja Seweryna.
WENECJA – Jan Jakub-Kolski 2010 r.: Historia rodziny na granicy
b.realnego zagrożenia wojną, ale uciekająca w wyimaginowany
świat, który mógł być ich udziałem w normalnych warunkach,
śliczna miłość babci i wnuka, opowiedziana magicznymi obrazami.
Takie filmy trzeba częściej oglądać.
TRICK – Jan Hryniak 2010 r.: Zrobiony z temperamentem i humorem
kryminał. Nowe zjawisko w polskiej kinematografii. Zabawny
fakt, gdy dzień po dniu widzimy tego samego aktora „zaszufladkowanego”do
roli potencjalnej „szuji”(Różyczka)
JASMINUM - Jan Jakub Kolski 2006 r.:Trochę duszna atmosfera
klasztoru o niezbyt srogiej regule, opowiedziana pięknymi obrazami,
dowcipnie komentowana przez pięcioletnią dziewczynkę.
W sumie liryczna i zabawna historia, której mnogość
wątków niepotrzebnie zabiera klarowność. Ciekawość
publiki (podsłuchałam w kuluarach) wzbudza obecność
małej dziewczynki w środowisku męskiego klasztoru,
a tu nic z niezdrowej atmosfery, wręcz przeciwnie,
śliczna kreacja Gajosa, szczerze przywiązującego
się do dziecka i piękny, a zarazem zabawny epizod z
Pieczką w roli świętego. Do tego piękna gra światła i
koloru.
TO NIE TAK JAK MYŚLISZ KOTKU- Sławomir
Kryński 2008 r.: Klasyczne „qui pro quo”, komedia w
starym stylu, ale we współczesnych realiach, nowoczesnym
rytmie z doskonałą muzyką – stare przeboje
zrobione na jeszcze starsze – na granicy zamierzonego
kiczu, ale i idealnie punktująca jako tło muzyczne. Po
prostu dobra komedia, z dobrym humorem i w dobrym
rytmie.
Koktajl przed pierwszą projekcją otwierającą Dni Filmu
Polskiego. Foto Jolanta Tančić