nadzór a kontrola - NGO

Tczew, dn.27.09.2012r.
NADZÓR
NAD
STOWARZYSZENIAMI
mgr Daria Prewysz-Kwinto - inspektor
w Wydziale Organizacyjnym
mgr Janusz Kreja – naczelnik Wydziału
Organizacyjnego
Starostwa Powiatowego w Tczewie

ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 roku
Prawo o stowarzyszeniach
(Dz. U. z 2001 roku Nr 79, poz. 855 ze zm.)
ustawa z dnia 25 czerwca 2010 roku o sporcie
(Dz.U. z 2010 roku Nr 127, poz. 857 ze zm.)

NADZÓR A KONTROLA
Pojęcie nadzoru jest omawiane w nauce prawa
administracyjnego. Nie wdając się w spory doktrynalne,
przyjąć można, że nadzór jest pojęciem szerszym
od kontroli. Obejmuje on nie tylko prawo do ustalenia stanu
faktycznego, co jest przedmiotem kontroli,
ale też prawo korygowania działalności organu
nadzorowanego.

ORGANY NADZORUJĄCE
Nadzór nad stowarzyszeniami sprawują organy administracji określane
przez ustawę terminem ”organy nadzorujące”.
Organami tymi są (art. 8 ust .5 pr. stow.):
-wojewoda właściwy ze względu na siedzibę stowarzyszenia,
który sprawuje nadzór nad działalnością stowarzyszeń jednostek
samorządu terytorialnego;
-starosta właściwy ze względu na siedzibę stowarzyszenia - w zakresie
nadzoru nad innymi stowarzyszeniami niż stowarzyszenia jednostek
samorządu terytorialnego.

ŚRODKI NADZORU
Wśród środków nadzoru można wyróżnić środki
stosowane przez organ nadzoru oraz przez sąd.
Podkreślić należy, że katalog środków jest zamknięty.
Organ nadzoru ani sąd nie mogą stosować innych
środków niż przewidziane w Prawie
o stowarzyszeniach.

ZASADA
NIEZBĘDNOŚCI
(PROPORCJONALNOŚCI)
STOSOWANIA ŚRODKÓW NADZORU

„Właściwe” jest działanie pozwalające na osiągnięcie celu
wyznaczonego miarą interesu publicznego.
„Konieczność” działania występuje, gdy organ nadzoru
nie ma możliwości podjęcia innych działań, mniej uciążliwych
dla nadzorowanego.
„Umiarkowanie” ma miejsce, gdy oszczędza się uciążliwości
nadzorowanemu.

ŚRODKI STOSOWANE PRZEZ ORGAN NADZORU
W ramach swych uprawnień organ nadzorujący ma prawo
(art. 25 pr. stow.):
- żądać dostarczenia przez zarząd stowarzyszenia,
w wyznaczonym terminie, odpisów uchwał walnego zebrania
członków (zebrania delegatów),
- żądać od władz stowarzyszenia niezbędnych wyjaśnień.

Wykonując uprawnienia organ dokonuje oceny zgodności działalności
z prawem i postanowieniami statutu, które dotyczą:
- celów stowarzyszenia i sposobu ich realizacji,
- sposobu nabywania i utraty członkostwa,
- praw i obowiązków członków,
- władz stowarzyszenia, sposobu ich powoływania i odwoływania,
kompetencji,
- sposobu reprezentowania stowarzyszenia,
- zaciągania zobowiązań majątkowych,
- warunków ważności uchwał stowarzyszenia,
- sposobu uzyskiwania środków finansowych i ustanawiania składek
członkowskich,
- zasad dokonywania zmian statutu,
- sposobu rozwiązania stowarzyszenia,
- zasad tworzenia terenowych jednostek organizacyjnych.

G R Z Y W N A
Jeżeli stowarzyszenie nie spełni żądań organu nadzorującego,
może on wystąpić do sądu o nałożenie grzywny na podstawie
art.26 pr.stow. Grzywna ta nie może jednorazowo przekroczyć
kwoty 5 000 zł.
Należy zauważyć, że może być ponawiana do czasu dostarczenia
przez stowarzyszenie żądanych odpisów uchwał lub udzielenia
niezbędnych wyjaśnień.

Jeżeli po wymierzeniu grzywny stowarzyszenie niezwłocznie zastosuje się do
wymagań organu nadzorującego, sąd może zwolnić od niej.
NIEZWŁOCZNIE-należy tłumaczyć jako bez zbędnej zwłoki. Ocena należy
do sądu.
7 dni na wystąpienie do sądu o zwolnienie z grzywny.

Dalsze uprawnienia organu nadzoru określa art. 28 pr.stow.
Zgodnie z tym przepisem, w razie stwierdzenia, że działalność
stowarzyszenia jest niezgodna z prawem lub narusza postanowienia
statutu organ nadzorujący - w zależności od rodzaju i stopnia
stwierdzonych nieprawidłowości - może:
• wystąpić o ich usunięcie w określonym terminie,
• udzielić ostrzeżenia władzom stowarzyszenia,
• wystąpić do sądu o zastosowanie środka określonego w art. 29 pr.stow.

UPRAWNIENIA SĄDU
Sąd może zastosować następujące środki nadzorcze:
-udzielić upomnienia władzom stowarzyszenia,
-uchylić niezgodną z prawem lub statutem uchwałę
stowarzyszenia,
-rozwiązać stowarzyszenie, jeżeli:
‣ jego działalność wykazuje rażące lub uporczywe łamanie
prawa lub postanowień statutu i nie ma warunków
na przywrócenie działalności zgodnej z prawem,
‣ liczba członków stowarzyszenia zmniejszyła się poniżej
wymaganej liczby,
‣ stowarzyszenie nie posiada wymaganych prawem władz
i nie ma warunków na ich powołanie w okresie nie dłuższym
niż rok,.

NADZÓR NAD STOWARZYSZENIEM ZWYKŁYM
Należy do Starosty. Wykonywany w zakresie mniejszym
niż przewidziany dla stowarzyszenia rejestrowego.
Organ może:
-udzielić ostrzeżenia, które kieruje do Stowarzyszenia,
-wystąpić do sądu o zakazanie założenia stowarzyszenia, gdy uzna, że
regulamin nie jest zgodny z przepisami prawa lub założyciele nie
spełniają wymagań określonych ustawą.

R E J E S T R
C Z Ł O N K Ó W
Rejestr członków powinien zawierać:
1) imię i nazwisko,
2) datę urodzenia,
3) datę wstąpienia,
4) miejsce na datę wystąpienia ze stowarzyszenia.

PRZYJMOWANIE NOWYCH CZŁONKÓW
DO STOWARZYSZENIA
1) nowo przyjęci członkowie składają deklaracje
członkowskie,
2) uchwała Zarządu,
3) protokół z posiedzenia Zarządu.

CZŁONKOWIE WSPIERAJĄCY / HONOROWI
‣ członek wspierający - deklaracja i protokół
z posiedzenia Zarządu
‣członek honorowy - wniosek Zarządu o nadanie
członkowstwa i protokół z Walnego Zebrania,
które rozpatruje wniosek

ZARZĄD
Zarząd-obligatoryjny organ stowarzyszenia, statut
powinien określać ilość osób wchodzących w skład
Zarządu (np. „widełkowe” – Zarząd liczy od 5 do 10
członków) i jego kadencję.
Dopuszczalna jest rotacyjna wymiana członków, co
zapewnia ciągłość pracy stowarzyszenia.
Kompetencje podstawowe-kierowanie bieżącą działalnością
stowarzyszenia, reprezentowanie do na zewnątrz.
ZACIĄGANIE ZOBOWIĄZAŃ

ORGAN KONTROLI WEWNĘTRZNEJ
Zwyczajowo przybiera nazwę Komisji
Rewizyjnej. Wybierana przez Walne Zebranie.
Sprawowanie nadzoru nad pracami Zarządu.
W praktyce oznacza to, że członkowie komisji rewizyjnej otrzymują
od zarządu sprawozdanie merytoryczne i finansowe z działalności
stowarzyszenia i sprawdzają, czy faktycznie wszystkie działania zostały
przeprowadzone prawidłowo. Komisja rewizyjna ma również prawo
zwołania walnego zebrania członków w razie bezczynności zarządu.
Nadanie takiej możliwości organowi kontroli wewnętrznej pozwala
uniknąć nieprzyjemnych dla stowarzyszenia sytuacji, np. gdy kontrola
komisji wykazała, że zarząd nie działa zgodnie ze statutem i że
potrzebne jest zwołanie nadzwyczajnego walnego zebrania członków, a
zarząd tego nie robi.

PRZYKŁADOWY ZAPIS W STATUCIE:
Do kompetencji Komisji Rewizyjnej należy:
a) kontrola całokształtu działalności Stowarzyszenia,
b) ocena pracy Zarządu, w tym corocznych sprawozdań i bilansu,
c) składanie sprawozdań na Walnym Zebraniu Członków wraz z oceną
działalności Stowarzyszenia i Zarządu Stowarzyszenia,
d) wnioskowanie do walnego zebrania członków o udzielanie
absolutorium zarządowi,
e) wnioskowanie o odwołanie zarządu lub poszczególnych członków
zarządu w razie jego bezczynności,
f) wnioskowanie o zwołanie Nadzwyczajnego Walnego Zebrania
Członków.

JAK ZWOŁYWAĆ WALNE ZEBRANIE?
Sposób zawiadomienia:
-list polecony,
-przesyłka nadana pocztą kurierską,
-poczta elektroniczna-jeżeli członek stowarzyszenia uprzednio wyraził na to
pisemną zgodę, podając adres, na który zawiadomienie powinno być wysłane
Termin – okres pomiędzy wysłaniem zawiadomienia a dniem odbycia zebrania musi
być dłuższy niż termin dwutygodniowy, żeby członkowie mogli zapoznać się z
dokumentami, które będą przedmiotem obrad

JAKIE INFORMACJE PODAJEMY
W ZAPROSZENIU?
W zaproszeniu należy oznaczyć:
-dzień, godzinę i miejsce zebrania,
-szczegółowy porządek obrad.
W przypadku zamierzonej zmiany statutu należy wskazać istotne
elementy treści proponowanych zmian. Nie jest wymagane dokładne
określenie treści planowanej uchwały dotyczącej zmiany. Trzeba jednak
wskazać, jakiej problematyki będzie dotyczyła i w jakim kierunku będzie
ona zmierzać.

S K Ł A D K I
C Z Ł O N K O W S K I E
‣ uchwała Walnego Zebrania w sprawie wysokości
składki
‣ rejestr pobierania składek członkowskich,
pokwitowanie uiszczenia składki