Z chemią w przyszłość

Fot. 1.6. Moździerze to
jedne z najstarszych
naczyń aptecznych.
W nich rozdrabniano,
ucierano i mieszano
surowce naturalne,
z których wyrabiano leki
Fot. 1.5. Mumifikowanie
zwłok wymagało od
egipskich kapłanów
poznania niektórych
tajników wiedzy
chemicznej
Fot. 1.7. Producenci komputerów
prześcigają się w tym, aby rozmiary
procesorów były jak najmniejsze, co wiąże
się z postępem miniaturyzacji i mniejszym
zużyciem energii
Fot. 1.8. Cybernetyczny nóż, wysyłając
wiązkę promieniowania rzędu 0,5−1 nm,
precyzyjnie niszczy nawet niewielkie
zmiany nowotworowe w obrębie głowy,
rdzenia kręgowego i miednicy
Fot. 1.9. Naukowcy twierdzą,
że nanoroboty mogłyby
służyć do identyfikowania
i niszczenia komórek
z wadami genetycznymi
8
Na końcu każdego rozdziału znajdziecie:
Krótkie
podsumowanie
rozdziału
zestawiające
najważniejsze
treści.
PODSUMOWANIE
Podstawową jednostką liczności materii stosowaną w mikroświecie jest mol. Jest to
zbiór 6,02 ∙ 10 23 indywiduów chemicznych.
Masa 1 mola substancji wyrażona gramach to masa molowa.
Rozpatrując reakcje zachodzące pomiędzy gazami, posługujemy się pojęciem objętości
molowej. 1 mol dowolnego gazu w warunkach normalnych ma objętość
22,4 dm 3 .
Z chemią w tle
– ta część przedstawia ciekawe zagadnienia
z kart historii chemii oraz
niektóre interesujące zastosowania
tej nauki. Przedstawione w tej części
informacje na pewno Was zaciekawią
i sprawią, że na chemię spojrzycie jak
na naukę, która obejmuje wiele dziedzin
życia, z czego może nie zawsze
zdawaliście sobie sprawę.
Z chemią w tle
Co oznacza słowo chemia?
Znaczenie i pochodzenie słowa chemia okrywa mgła tajemnicy.
Jedni historycy twierdzą, że chem oznacza ‘czerń’, synonim
Czarnego Kraju – Egiptu, gdzie rozwijała się ta nauka
– zarezerwowana wyłącznie dla wtajemniczonych.
Z drugiej strony Chimes lub Chemes to synowie biblijnego
Chama, według legendy zajmujący się praktykami chemicznymi.
Istnieją również podejrzenia, że słowo to pochodzi od
greckiego chyma i oznacza ‘odlew metalowy’, przetwarzanie
metali nieszlachetnych w szlachetne.
Niektórzy uważają zaś, że nazwa chemia pochodzi z języka
hebrajskiego lub syryjskiego i nawiązuje do dzieła alchemicznego
Kumija.
Moździerz − odbicie minionych epok
Słowo moździerz wywodzi się z języka łacińskiego
(mortarium), zaś tłuczek służący
do rozdrabniania i ucierania substancji to
pistel (łac. pistillum).
Pierwsze wzmianki o używaniu moździerzy
do przygotowywania środków leczniczych
pochodzą już z I wieku n.e. Posługiwali się
nimi Rzymianie, a następnie Arabowie i Persowie.
Z przekazów wiadomo, że naczynia te
służyły także do doświadczeń alchemicznych.
Moździerze wykonywano z różnych tworzyw.
Starożytni zwykle wyrabiali je z drewna
lub kamienia. W średniowieczu pojawiły
się moździerze z brązu, już w XVI wieku były
masowo odlewane z żeliwa, a 200 lat później
z mosiądzu. Wkrótce po tym w handlu były
dostępne moździerze porcelanowe.
Zmiana materiału, z którego wykonywano
moździerze, była podyktowana rozwojem
chemii i farmacji. Zauważono, że nie
każde tworzywo nadaje się do wyrobu naczyń,
ponieważ część z nich zmienia barwę
podczas ucierania substancji. Zmiana zabarwienia
była wynikiem reakcji chemicznej,
jaka zachodziła między tworzywem moździerza
a rozdrabnianą substancją. Alchemicy
widzieli w tym zjawisku tajemniczą moc
moździerzy. Miała ona wywierać wpływ na
ucierane surowce i ich związki, co objawiało
się zmianą koloru.
Nanotechnologia, czyli co słychać
w nanoświecie
Nanotechnologia jest obecnie niezwykle popularną
dziedziną nauki. Zajmuje się projektowaniem
i tworzeniem rozmaitych materiałów, struktur
i urządzeń w rozmiarach nanometrycznych
(1 nm to miliardowa część metra − 10 –9 m).
Ze strukturami i urządzeniami w nanoskali naukowcy
wiążą ogromne nadzieje na innowacyjne
rozwiązania w wielu dziedzinach życia, m.in.:
medycynie, technologii informacyjnej, przemyśle,
ochronie środowiska. Nanotechnologia budzi jednak
również wiele kontrowersji.
Oznaczenia kolorystyczne wykorzystane w książce:
Treści nadobowiązkowe umieszczono na niebieskim tle.
Treści, które dotyczą zagadnień omówionych w pierwszej klasie liceum, oznaczono
na brzegu strony szarym paskiem. Pamiętaj, że materiał z pierwszej klasy również
obo wiązuje Cię do egzaminu maturalnego – czytając wskazane fragmenty, masz okazję
go powtórzyć.