Efektywność ochrony korytarzy ekologicznych. Koncepcja ... - WWF

More documents

Recommendations

Info

94 Efektywność ochrony korytarzy ekologicznych. Koncepcja zmian legislacyjnych ustawa szkodowa nie znajduje zastosowania do szkód w środowisku spowodowanych bezpośrednio lub pośrednio przez osoby fizyczne, które nie spełniają kryterium podmiotu korzystającego ze środowiska, tj. nie są przedsiębiorcami; nie prowadzą działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych, chowu lub hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego; nie są osobami wykonującymi zawód medyczny w ramach indywidualnej praktyki lub indywidualnej specjalistycznej praktyki; przepisów ustawy nie stosuje się również jeśli działalność osób fizycznych, która spowodowała szkodę, nie wymagała zezwolenia. Tak daleko idące ograniczenia nie mogą nie spotkać się z krytyką. Zastrzeżenia powinny ponadto budzić dwie klauzule derogacyjne, wyłączające stosowanie ustawy w określonych przypadkach, dalece ograniczające jej efektywność w ogóle, w tym jako instrumentu służącego ochronie korytarzy ekologicznych. Po pierwsze, sprzeczne z Dyrektywą Szkodową jest wyłączenie zastosowania ustawy przewidziane w art. 4 pkt 2 lit. c) ustawy w przypadku „jeżeli bezpośrednie zagrożenie szkodą w środowisku lub szkoda w środowisku zostały spowodowane przez działalność, której celem jest ochrona przed klęską żywiołową”. Taki zapis rozszerza w sposób niedopuszczalny klauzulę z Dyrektywy ograniczającą się do sytuacji, w której bezpośrednie zagrożenie szkodą w środowisku lub szkoda w środowisku zostały spowodowane wyłącznie przez działalność, której celem jest ochrona przed klęską żywiołową 168 . Rozszerzenie derogacji eliminuje z reżimu ustawy na przykład szkody w środowisku spowodowane robotami regulacyjnymi, nawet jeżeli w danym przypadku ich związek z ochroną przed powodzią jest tylko hipotetyczny a celem głównym skutek inny niż zwiększenie stopnia ochrony przeciwpowodziowej. Po drugie, zakwestionować należy także wprowadzenie do ustawy „krajowej klauzuli derogacyjnej” nie obowiązującej na gruncie Dyrektywy Szkodowej, zwalniającej z odpowiedzialności podmioty, które spowodowały szkodę w związku z prowadzeniem gospodarki leśnej prowadzonej zgodnie z zasadami trwale zrównoważonej gospodarki leśnej. Efektywność całości regulacji dotyczącej odpowiedzialności za szkodę w środowisku teoretycznie zwiększają natomiast takie czynniki, jak szerokie zakreślenie kręgu podmiotów uprawnionych do zgłaszania szkody w środowisku oraz system sankcji karnych przewidzianych za niedopełnienie obowiązków wynikających z ustawy. W praktyce, efekt może natomiast niweczyć skomplikowane i kosztowne dowiedzenie związku przyczynowego między danym działaniem konkretnego podmiotu korzystającego ze środowiska a jego skutkami dającymi się kwalifikować jako szkoda w środowisku. 3.3.9. zasady ochrony środowiska Zasady ogólne prawa ochrony środowiska: 1) zasada kompleksowej ochrony (art. 5 p.o.ś.); 2) zasada prewencji (art. 6 ust. 1 p.o.ś.); 3) zasada przezorności (art. 6 ust. 2 p.o.ś.); 4) zasada zanieczyszczający płaci (art. 7 p.o.ś.); podobnie jak wyżej oceniane przepisy ustawy szkodowej stanowią transpozycję odpowiednich uregulowań wspólnotowych, w związku z czym ocena ich efektywności w warstwie normatywnej nie odbiega od wysokiej oceny uregulowań wspólnotowych. Ogólna ocena w istotny sposób ulega natomiast obniżeniu w warstwie spójności zasad ogólnych z pozostałymi normami tworzącymi system prawnej ochrony łączności przyrodniczej. Krytycznie należy spojrzeć w szczególności na słabą korelację ogólnych zasad ochrony środowiska z treścią norm szczególnych, czyli przepisów prawa materialnego o większym stopniu konkretyzacji, obowiązujących w zakresie ochrony łączności przyrodniczej, i jeszcze gorsze przełożenie na obszar praktyki administracyjnej i orzecznictwa sądów administracyjnych. Korytarze ekologiczne podlegają stosunkowo efektywnej ochronie w ramach istniejących na gruncie ustawy o ochronie przyrody obszarowych form ochrony przyrody, ale poza tymi obszarami ochrona prawna praktycznie ich nie obejmuje. Analiza instrumentów charakterystycznych dla obszaru zarządzania elementami środowiska wskazuje z kolei, iż proces ten jest
ocena uwarunkowań efektywności prawnej ochrony korytarzy ekologicznych procesem nieskoordynowanym, przynajmniej jeśli chodzi o segment łączności przyrodniczej. Jeżeli nałożymy na to krytyczną ocenę związaną z rozproszeniem kompetencji i dezintegracją procesów decyzyjnych, a następnie niezbyt stabilne i niewystarczające źródła finansowania, nie można powiedzieć, że polskie regulacje dotyczące ochrony łączności przyrodniczej są spajane przez zasadę kompleksowej ochrony. Przepisy o ochronie korytarzy ekologicznych nie do końca realizują postulat jaki z niej wynika – ich ochrona nie zawsze jest uwzględniana przy ochronie pozostałych elementów. środowiska. Z zasady prewencji dla ochrony łączności przyrodniczej płyną nie tylko wymogi związane z zapobieganiem negatywnemu oddziaływaniu na korytarze ekologiczne przez podmioty podejmujące działalność mogącą negatywnie oddziaływać na środowisko. Dalej idące wydają się implikacje, jakie zasada rodzi dla działań administracji publicznej i sądów administracyjnych. Przyjmując, iż zasada przezorności adresowana jest także do tych podmiotów 169 należy stwierdzić, ze nie zawsze jest ona brana pod uwagę w praktyce administracyjnej i orzeczniczej, co sprawia, że efektywność tej zasady w sferze stosowania prawa nie satysfakcjonuje. Dla ochrony łączności przyrodniczej równie istotne powinno być uwzględnianie zasady prewencji: – w praktyce planowania przestrzennego; – w zintegrowanym zarządzaniu elementami środowiska (w tym w ramach SOOŚ, która sama w sobie jest jednym z głównych instrumentów realizacji zasady prewencji); – w sferze realizacji określonych przedsięwzięć (tu głównie jej wyrazicielem powinna być OOŚ). Zasada przezorności leży także u podstaw odpowiedzialności za szkody w środowisku – ocenę jej efektywności przez pryzmat ustawy szkodowej prezentowano w poprzedniej części rozdziału. Nakaz jej skrupulatnego przestrzegania w odniesieniu do ochrony korytarzy ekologicznych wpisuje się w dalej idący postulat zapewnienia łączności przyrodniczej bardziej eksponowanego miejsca w procedurach SOOŚ i OOŚ poprzez uwzględnianie szczególnej funkcji tego czynnika jako integratora w obszarze ochrony obszarowej, integratora w obszarze ochrony gatunkowej oraz integratora obu tych obszarów ochrony. Funkcja integracyjna jest także istotna w kontekście wyżej omawianej zasady kompleksowej ochrony. Z punktu widzenia ochrony łączności przyrodniczej zasada przezorności odgrywa podobną rolę co zasada prewencji. Analogiczna jest również ocena jej efektywności jako instrumentu służącego wzmocnieniu ochrony łączności przyrodniczej – efektywność ta nie jest najwyższa. Organy administracji często ignorują wynikające z niej nakazy, bądź nie podchodzą do nich z pełną restrykcyjnością, często nie orzekając o obowiązkach podjęcia działań zapobiegawczych na etapie sporządzania planów miejscowych, na etapie SOOŚ, czy w ramach OOŚ, mimo stwierdzenia w danym postępowaniu, że negatywne oddziaływanie podejmowanej działalności na środowisko – w tym na łączność przyrodniczą – nie jest w pełni rozpoznane. Oceniając na tle ochrony łączności przyrodniczej efektywność zasady zanieczyszczający płaci należy odnieść się do dwóch jej aspektów. Po pierwsze, przejawia się ona w obszarze kompensacji przyrodniczej. Podmioty, które poprzez swoje działanie powodują negatywne oddziaływanie na korytarze ekologiczne – w decyzjach środowiskowych są zobowiązywane do wykonywania kompensacji przyrodniczej i muszą ponosić jej koszty. Kompensacja przyrodnicza może polegać na przykład na nasadzeniach prowadzonych na terenie korytarzy ekologicznych, także położonych poza granicami obszarowych form ochrony przyrody. W tej płaszczyźnie zasada zanieczyszczający płaci pośrednio zwiększa efektywność ochrony łączności przyrodniczej. Po drugie, zasada zanieczyszczający płaci leży u podstaw odpowiedzialności za szkody w środowisku. Jej efektywność w tym kontekście jest wysoka, tak jak wysoka jest efektywność całości regulacji ustawy szkodowej, oczywiście z zastrzeżeniami względem tej regulacji, na które zwrócono uwagę we wcześniejszej części rozdziału.
Page 1 and 2:
Marcin PchałEK Paulina KuPczyK Pio
Page 3 and 4:
od wydawcy Zachowanie łączności
Page 5 and 6:
3.1.7. Konwencja o ochronie środow
Page 7 and 8:
Wykaz skrótów BSPAs CBD decyzja w
Page 9:
Wykaz skrótów s.u.k.z.p.g. SOOS S
Page 12 and 13:
12 Efektywność ochrony korytarzy
Page 14 and 15:
Page 16 and 17:
Page 18 and 19:
Page 21 and 22:
2. ogólna charakterystyka prawnych
Page 23 and 24:
ogólna charakterystyka prawnych fo
Page 25 and 26:
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35 and 36:
Page 37 and 38:
ocena uwarunkowań efektywności pr
Page 39 and 40:
Page 41 and 42:
Page 43 and 44: ocena uwarunkowań efektywności pr
Page 93: ocena uwarunkowań efektywności pr
Page 111 and 112: 4. założenia zmian w prawodawstwi
Page 113 and 114: założenia zmian w prawodawstwie p
Page 145 and 146:
założenia zmian w prawodawstwie p
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
Page 151 and 152:
Wykaz aktów prawnych Protokół o
Page 153 and 154:
Bibliografia Bar, M., Jendrośka, J
Page 155:
noty o autorach Marcin Pchałek, dr
show all

Efektywność ochrony korytarzy ekologicznych. Koncepcja ... - WWF

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?