Efektywność ochrony korytarzy ekologicznych. Koncepcja ... - WWF

More documents

Recommendations

Info

90 Efektywność ochrony korytarzy ekologicznych. Koncepcja zmian legislacyjnych Nie ma przepisów, które gwarantowałyby finansowanie ochrony korytarzy ekologicznych położonych poza obszarowymi formami ochrony przyrody. Brak również norm gwarantujących jednostkom samorządu terytorialnego adekwatność dochodów do wydatków na ochronę przyrody, w tym na ochronę łączności przyrodniczej. Z punktu widzenia ochrony łączności przyrodniczej szczególnie krytycznie ocenić należy brak gwarancji finansowych dla samorządów województwa w zakresie zadań wykonywanych w związku z powoływaniem i utrzymywaniem obszarów chronionego krajobrazu. Niedofinansowanie tych zadań stanowi kolejne istotne ograniczenie znaczenia tej instytucji jako instrumentu służącego ochronie korytarzy ekologicznych. Zadania z zakresu ochrony przyrody wykonywane przez JST jako zadania własne rzadko traktowane są jako priorytetowe. Tym samym ich budżetowanie (ze środków własnych JST) pozostaje zwykle na minimalnym poziomie. W efekcie, samorządy terytorialne zadania z zakresu ochrony przyrodniczej wykonują tylko w zakresie niezbędnego minimum, przeważnie ograniczając się do finansowania wykonywania zadań o charakterze orzeczniczym (czyli do wydawania rozstrzygnięć administracyjnych, do których zobowiązują je przepisy o charakterze bezwzględnie obowiązującym). Nie ma również efektywnych przepisów, które pozwalałyby współfinansować z budżetu państwa lub z innych źródeł wykonywanie zadań samorządów w zakresie planowania przestrzennego. Nieobligatoryjność m.p.z.p. w połączeniu z brakiem środków na ich uchwalanie, w tym na wykonywanie kosztownych opracowań analitycznych, powoduje, iż planów miejscowych, w tym zwłaszcza planów uwzględniających potrzeby zapewnienia warunków dla ochrony łączności przyrodniczej nie przybywa wiele. Uzupełniającym źródłem wydatków administracji rządowej i JST na cele związane z ochroną łączności przyrodniczej są fundusze celowe, w szczególności NFOŚiGW oraz wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej, funkcjonujące na podstawie art. 400 i nast. p.o.ś. 145 . W przepisach tych brak jest wyraźnego zaznaczenia, iż dopuszcza się z nich finansowanie ochrony łączności przyrodniczej. Finansowanie tego celu odbywać się więc musi pośrednio, w ramach zadań, których finansowanie powołane przepisy dopuszczają wprost. Niektóre zadania związane z ochroną łączności przyrodniczej, w szczególności wkomponowane w zadania związane z ochroną obszarów N2000, mogą być finansowane lub współfinasowane ze środków UE, przy czym źródła tego nie można uznać ani za źródło wystarczające, ani stałe, skoro finansowanie odbywa się w systemie perspektyw finansowych i w trybie konkursowym. 3.3.6. Przepisy o charakterze technicznym W rozdziale II opracowania wskazano, iż bezpośrednio lub pośrednio ochronie łączności przyrodniczej powinny również służyć przepisy o charakterze technicznym, określające standardy ochrony środowiska w zakresie realizacji i funkcjonowania obiektów infrastrukturalnych oraz regulacje określające parametry specjalistycznych obiektów służących ochronie korytarzy ekologicznych, zagrożonych realizacją i funkcjonowaniem obiektów infrastrukturalnych. W omawianej kategorii szczególne znaczenie mają rozporządzenia określające parametry techniczne: – obiektów komunikacyjnych (dróg publicznych i drogowych obiektów inżynierskich 146 , linii kolejowych 147 ); – lotnisk 148 ; – linii przesyłowych (linii elektrycznych, telekomunikacyjnych 149 ; – linii cieplnych, gazowych 150 , ropociągów 151 ; – budowli hydrotechnicznych 152 ; – farm wiatrowych; obiektów górniczych, obiektów rolniczych 153 . Oceniając ich efektywność stwierdzić należy, iż generalnie pozostają one w oderwaniu od kwestii ochrony łączności przyrodniczej. Znacząca większość wymienionych wyżej rozporządzeń albo całkowicie pomija kwestie ochrony korytarzy ekologicznych, albo wprowadza w tym zakresie normy o takim stopniu ogólności 154 , iż ich efektywność w praktyce ochrony łączności przyrodniczej nie może być wysoka.
ocena uwarunkowań efektywności prawnej ochrony korytarzy ekologicznych W rozporządzeniach zachodzi jedna z dwóch sytuacji: albo w ogóle brak jest wskazań ogólnych w postaci zasad programowych kierowanych do projektantów, które to zasady nakazywałyby stosowanie lub uwzględnianie w projektach technicznych takich rozwiązań, które służyłyby ochronie łączności przyrodniczej, czyli zapewniałyby maksymalnie nieskrępowaną migrację, albo zasady takie da się wyprowadzić wyłącznie pośrednio, drogą wykładni celowościowej, co w praktyce ogranicza ich stosowanie i egzekwowalność. Znacząca większość rozporządzeń technicznych nie zawiera przepisów szczegółowych dotyczących sytuowania obiektów infrastrukturalnych w kontekście ochrony łączności przyrodniczej, ani nie ustala parametrów tych obiektów w relacji do korytarzy ekologicznych. Z reguły rozporządzenia nie ustalają obowiązków w zakresie budowy, montażu lub instalacji konkretnych budowli, obiektów lub urządzeń bezpośrednio służących ochronie korytarzy ekologicznych. Nie formułują również standardów, ani wymogów w zakresie ich parametrów. Nawet te nieliczne regulacje, które w sposób bardziej bezpośredni ukierunkowane są na realizację celów związanych z ochroną korytarzy ekologicznych mają charakter incydentalny i nie stanowią zwartego systemu zapewniającego oczekiwaną efektywność ochrony łączności przyrodniczej. Przykładowo, efektowi bariery towarzyszącemu drogom publicznym zapobiegać powinny przejścia dla zwierząt wymagane przez rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogowe obiekty inżynierskie i ich usytuowanie. Przejścia dla zwierząt przez drogi publiczne nie mogą jednak spełniać w pełni efektywnie założonego celu, ponieważ rozporządzenie nie przewiduje ich wytyczania na odbudowywanych, rozbudowywanych i przebudowywanych drogach klasy GP i G (§ 10 ust. 2 rozporządzenia), charakteryzujących się szczególnie dużym natężeniem ruchu. Ponadto, standaryzacja przejść (np. dla dużych zwierząt) nie uwzględnia ich zróżnicowanej typologii, według znaczenia korytarza migracyjnego, wymiarów przejścia oraz gatunków zwierząt, oraz modelowych wymiarów, wypracowanych przez naukowców, bowiem § 58 ust. 2 rozporządzenia określa wyłącznie minimalną szerokość obiektu pełniącego funkcję przejścia dla zwierząt 155 . 3.3.7. Przepisy z zakresu odpowiedzialności odszkodowawczej za ograniczenie możliwości korzystania z nieruchomości Ograniczenia możliwości korzystania z nieruchomości w związku z wymogami wynikającymi z ochrony łączności przyrodniczej w aktualnym stanie prawnym przede wszystkim odnosić należy do określonych nakazów lub zakazów związanych z objęciem danej nieruchomości jedną z obszarowych form ochrony przyrody, w której granicach znajdują się korytarze ekologiczne 156 . Obowiązujące przepisy z samymi korytarzami ekologicznymi nie wiążą bezpośrednio możliwości reglamentowania sposobów korzystania z nieruchomości. Nie ma norm, które upoważniałyby organy administracji publicznej do nakazywania wykonania określonych działań lub czynności, albo ich zaniechania, w celu utrzymania łączności przyrodniczej, jej przywrócenia albo – w ramach kompensacji – ustanowienia w innym miejscu. Brak tego rodzaju uregulowań osłabia efektywność prawnej ochrony łączności przyrodniczej. Podstawowe uprawnienia właścicieli nieruchomości, których dotyczy ochrona prowadzona na obszarowych formach ochrony przyrody (a więc, pośrednio, także ochrona łączności przyrodniczej) kreuje art. 129 ust. 1 i ust. 2 p.o.ś., zgodnie z którym właściciel ma prawo do żądania: 1) wykupienia nieruchomości lub jej części, jeżeli w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości korzystanie z niej lub z jej części w dotychczasowy sposób lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe lub istotnie ograniczone (ust. 1) 157 ; 2) odszkodowania za poniesioną szkodę, w tym za zmniejszenie wartości nieruchomości ust. 2) 158 . Roszczenie o wykup ma swój odpowiednik w roszczeniu z art. 36 ust. 1 u.p.z.p., natomiast
Page 1 and 2:
Marcin PchałEK Paulina KuPczyK Pio
Page 3 and 4:
od wydawcy Zachowanie łączności
Page 5 and 6:
3.1.7. Konwencja o ochronie środow
Page 7 and 8:
Wykaz skrótów BSPAs CBD decyzja w
Page 9:
Wykaz skrótów s.u.k.z.p.g. SOOS S
Page 12 and 13:
12 Efektywność ochrony korytarzy
Page 14 and 15:
Page 16 and 17:
Page 18 and 19:
Page 21 and 22:
2. ogólna charakterystyka prawnych
Page 23 and 24:
ogólna charakterystyka prawnych fo
Page 25 and 26:
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35 and 36:
Page 37 and 38:
ocena uwarunkowań efektywności pr
Page 39 and 40: ocena uwarunkowań efektywności pr
Page 89: ocena uwarunkowań efektywności pr
Page 111 and 112: 4. założenia zmian w prawodawstwi
Page 113 and 114: założenia zmian w prawodawstwie p
Page 141 and 142:
założenia zmian w prawodawstwie p
Page 143 and 144:
Page 145 and 146:
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
Page 151 and 152:
Wykaz aktów prawnych Protokół o
Page 153 and 154:
Bibliografia Bar, M., Jendrośka, J
Page 155:
noty o autorach Marcin Pchałek, dr
show all

Efektywność ochrony korytarzy ekologicznych. Koncepcja ... - WWF

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?