Efektywność ochrony korytarzy ekologicznych. Koncepcja ... - WWF

More documents

Recommendations

Info

68 Efektywność ochrony korytarzy ekologicznych. Koncepcja zmian legislacyjnych Plany ochrony ustanawia się w terminie 5 lat od dnia utworzenia parku narodowego, uznania obszaru za rezerwat przyrody albo utworzenia parku krajobrazowego (art. 18 ust. 2 u.o.p.). Art. 22 ust. 1 u.o.p. stanowi, iż do czasu przyjęcia PO organ sprawujący nadzór zarządza parkiem narodowym, rezerwatem przyrody lub parkiem krajobrazowym na podstawie swoistego prowizorium PO, czyli tzw. zadań ochronnych (ZO). Art. 22 ust. 3 u.o.p. określa zakres treściowy ZO bardzo ogólnie, uzależniając zawarcie w nim odniesień do korytarzy ekologicznych od uznania organu sporządzającego ZO. U.o.p. przewiduje analogiczny model zarządzania dla obszarów N2000. Również w tym przypadku podstawą zarządzania powinny być PO, przy czym, inaczej niż ma to miejsce w przypadku PO parku narodowego, rezerwatu przyrody i parku krajobrazowego, dokument ten nie ma charakteru obligatoryjnego. Zakres treściowy PO N2000 wyczerpująco określa art. 29 ust. 8 u.o.p. Ustawa nie zawiera dyspozycji do wydania rozporządzenia, w którym wymogi co do treści PO uległyby uszczegółowieniu i doprecyzowaniu. Ogólnikowość art. 29 ust. 8 u.o.p. obniża jego efektywność. Z punktu widzenia ochrony korytarzy ekologicznych istotne jest zawarte w art. 29 ust. 9 pkt 2 u.o.p. stwierdzenie, iż ujmowane w PO zestawienie działań ochronnych niezbędnych dla utrzymania lub odtworzenia właściwego stanu ochrony przedmiotów ochrony obszaru N2000, może obejmować utrzymanie korytarzy ekologicznych łączących obszary N2000. Fakt, iż obowiązek ujęcia zagadnień związanych z utrzymaniem korytarzy ekologicznych łączących obszary N2000 ustawodawca uznał za fakultatywny obniża efektywność analizowanej regulacji, albowiem taka konstrukcja prawna w praktyce uzależnia wprowadzenie do PO zabiegów ochronnych zorientowanych na ochronę łączności przyrodniczej od wyłącznego uznania organu zobowiązanego do opracowania i wdrożenia PO (jak wyżej zaznaczono, od uznania organu zależy również sama decyzja o ustanowieniu PO). Dla każdego obszaru N2000 obligatoryjnie sporządza się natomiast PZO 100 . Określając w art. 28 ust. 10 u.o.p. zakres treściowy tego dokumentu ustawodawca nie odniósł się bezpośrednio do zagadnień związanych z ochroną łączności przyrodniczej. Wniosek, iż problematyka ta powinna być poruszona w PZO wyciągnąć można jedynie na podstawie wykładni celowościowej 101 . Powoduje to, iż PZO w roli instrumentu zarządzania ochroną korytarzy ekologicznych nie stanowi instytucji prawnej o najwyższej efektywności. Szczegółowy zakres prac koniecznych dla sporządzenia projektu PZO określa rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 17 lutego 2010 r. w sprawie sporządzania projektu planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 102 . Analogicznie jak w przypadku ustawy, w rozporządzeniu nie ma bezpośredniego odwołania do kwestii związanych z ochroną łączności przyrodniczej. Także w tym przypadku obowiązki w zakresie uwzględniania w PZO problematyki ochrony korytarzy ekologicznych wywodzić można jedynie przy zastosowaniu reguł wykładni celowościowej 103 , w związku z czym, analogicznie jak w przypadku regulacji zawartej w art. 28 ust. 10 u.o.p., rozporządzenia nie można uznać za akt, którego efektywność w zakresie zapewnienia gwarancji prawnych ochronie korytarzy ekologicznych jest wysoka. Zgodnie z art. 30 ust. 1 u.o.p., PO dla parku narodowego, rezerwatu przyrody lub parku krajobrazowego położonego w granicach obszaru N2000 uwzględniający zakres PO dla obszaru N2000 (o którym mowa w art. 29 ustawy), staje się PO dla tej części obszaru N2000. W tym przypadku pierwsze skojarzenie może wskazywać, iż regulacje znajdujące zastosowanie do ochrony łączności przyrodniczej będą bardziej efektywne w efekcie kumulacji obowiązków, jednak głębsza analiza wskazuje na pozorność takiego wniosku. Rzeczywiście, poprzez rozszerzenie zakresu regulacji znajdujących zastosowanie do samych płatów (części obszarów N2000 położonych w granicach parku narodowego, rezerwatu przyrody lub parku krajobrazowego), rozszerzeniu ulegają obowiązki organów przygotowujących PO dla tego rodzaju obszarów. Jednak w sytuacji, kiedy pozostają one niezmienne w odniesieniu do korytarzy ekologicznych położonych poza granicami parku narodowego, rezerwatu przyrody, parku krajobrazowego części obszaru N2000,
ocena uwarunkowań efektywności prawnej ochrony korytarzy ekologicznych w praktyce może zaistnieć paradoks rażącej dysproporcji zakresu ochrony – bardzo szeroki zakres ochrony będzie obowiązywał na terenie samego płatu, dużo węższy na terenie korytarzy ekologicznych służących zachowaniu łączności między tym płatem a innymi płatami, co globalnie obniży efektywność ochrony łączności przyrodniczej 104 . Szczególny instrument zarządzania obszarem N2000 przewiduje art. 30 ust. 2 u.o.p. Plan urządzenia lasu dla nadleśnictwa położonego w granicach obszaru N2000, uwzględniający zakres PO sporządzanego dla tego obszaru na podstawie art. 29 u.o.p., staje się planem ochrony dla tej części obszaru N2000. Analizowany przepis nie zwiększa efektywności regulacji jako całości, albowiem korytarze ekologiczne (i szerzej łączność ekologiczna) chronione są w tym przypadku w stopniu, w jakim zapewniają to wyżej oceniane regulacje stosowane przy „zwykłych” PO sporządzanych dla obszaru N2000. U.o.p. nie zawiera regulacji, które przewidywałyby zastosowanie instrumentów zarządzania do pozostałych obszarowych form ochrony przyrody. Ze względu na funkcje jakie formy te (pomniki przyrody, stanowiska dokumentacyjne, użytki ekologiczne oraz zespoły przyrodniczo- -krajobrazowe) pełnią w świetle obowiązujących regulacji, nie można ich zaliczyć do instrumentów szczególnie użytecznych do realizacji celów związanych z ochroną łączności przyrodniczej. Jeżeli chodzi o ochronę gatunkową, nie można wprawdzie przyjąć na gruncie regulacji formalnych, że podlega ona wyodrębnionym materialnie lub proceduralnie procesom zarządzania, niemniej stosowanie zakazów i nakazów przez organy do tego upoważnione może, a nawet powinno wpisywać się w określoną politykę ochrony gatunków chronionych i może być uznane zarówno za samodzielny instrument zarządzania ochroną środowiska (zwłaszcza na terenach położonych poza granicami obszarowych form ochrony przyrody), jak też za instrument uzupełniający w ramach zarządzania obszarowego, stosowany równolegle do środków ochrony ustalonych w PO, ZO czy PZO realizowanych na terenie parku narodowego, rezerwatu przyrody, parku krajobrazowego lub obszaru N2000. W ramach ochrony gatunkowej roślin, zwierząt i grzybów prowadzona jest ochrona ścisła, częściowa, i strefowa. Wydane na podstawie art. 48–50 u.o.p. rozporządzenia wykonawcze 105 określiły m.in. następujące zakazy w zakresie ochrony gatunkowej: 1) zakaz niszczenia siedlisk, ostoi, gniazd, mrowisk, nor, legowisk, żeremi, tam, tarlisk, zimowisk i innych schronień oraz umyślnego płoszenia i niepokojenia, a także przemieszczania z miejsc regularnego przebywania na inne miejsca względem zwierząt objętych ochroną ścisłą i częściową; 2) zakaz zrywania, niszczenia, uszkadzania, przemieszczania, niszczenia siedlisk i ostoi, dokonywania zmian stosunków wodnych, niszczenia gleby w ostojach względem roślin objętych ochroną ścisłą i częściową oraz grzybów objętych ochroną ścisłą. Zezwolenia na czynności objęte powyższymi zakazami mogą zostać wydane przez: 1) GDOŚ względem zakazu zrywania, niszczenia, uszkadzania, przemieszczania roślin i grzybów objętych ochroną ścisłą oraz względem zakazu umyślnego płoszenia i niepokojenia zwierząt objętych ochroną ścisłą 106 ; 2) RDOŚ względem pozostałych zakazów. Uzyskanie odstępstwa od tych zakazów możliwe jest wyłącznie, jeżeli brak jest rozwiązań alternatywnych, a odstępstwo nie spowoduje zagrożenia dla dziko występujących populacji chronionych gatunków roślin, zwierząt lub grzybów i występuje jedna z następujących przyczyn uzasadniających udzielenie odstępstwa: 1) udzielenie odstępstwa wynika z konieczności ograniczenia poważnych szkód w gospodarce, w szczególności rolnej, leśnej lub rybackiej, 2) odstępstwo jest konieczne z uwagi na zdrowie lub bezpieczeństwo powszechne, 3) jeżeli odstępstwo dotyczy gatunków objętych ochroną ścisłą, gatunków ptaków oraz gatunków wymienionych w załączniku IV dyrektywy siedliskowej – udzielenie odstępstwa wynika z koniecznych wymogów nadrzędnego interesu publicznego, w tym
Page 1 and 2:
Marcin PchałEK Paulina KuPczyK Pio
Page 3 and 4:
od wydawcy Zachowanie łączności
Page 5 and 6:
3.1.7. Konwencja o ochronie środow
Page 7 and 8:
Wykaz skrótów BSPAs CBD decyzja w
Page 9:
Wykaz skrótów s.u.k.z.p.g. SOOS S
Page 12 and 13:
12 Efektywność ochrony korytarzy
Page 14 and 15:
Page 16 and 17:
Page 18 and 19: 18 Efektywność ochrony korytarzy
Page 21 and 22: 2. ogólna charakterystyka prawnych
Page 23 and 24: ogólna charakterystyka prawnych fo
Page 37 and 38: ocena uwarunkowań efektywności pr
Page 67: ocena uwarunkowań efektywności pr
Page 111 and 112: 4. założenia zmian w prawodawstwi
Page 113 and 114: założenia zmian w prawodawstwie p
Page 119 and 120:
założenia zmian w prawodawstwie p
Page 121 and 122:
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
Page 127 and 128:
Page 129 and 130:
Page 131 and 132:
Page 133 and 134:
Page 135 and 136:
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
Page 141 and 142:
Page 143 and 144:
Page 145 and 146:
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
Page 151 and 152:
Wykaz aktów prawnych Protokół o
Page 153 and 154:
Bibliografia Bar, M., Jendrośka, J
Page 155:
noty o autorach Marcin Pchałek, dr
show all

Efektywność ochrony korytarzy ekologicznych. Koncepcja ... - WWF

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?