Efektywność ochrony korytarzy ekologicznych. Koncepcja ... - WWF

68
Efektywność ochrony korytarzy ekologicznych. Koncepcja zmian legislacyjnych
Plany ochrony ustanawia się w terminie 5 lat
od dnia utworzenia parku narodowego, uznania
obszaru za rezerwat przyrody albo utworzenia
parku krajobrazowego (art. 18 ust. 2 u.o.p.). Art.
22 ust. 1 u.o.p. stanowi, iż do czasu przyjęcia PO
organ sprawujący nadzór zarządza parkiem narodowym,
rezerwatem przyrody lub parkiem
krajobrazowym na podstawie swoistego prowizorium
PO, czyli tzw. zadań ochronnych (ZO). Art.
22 ust. 3 u.o.p. określa zakres treściowy ZO bardzo
ogólnie, uzależniając zawarcie w nim odniesień
do korytarzy ekologicznych od uznania organu
sporządzającego ZO.
U.o.p. przewiduje analogiczny model zarządzania
dla obszarów N2000. Również w tym
przypadku podstawą zarządzania powinny być
PO, przy czym, inaczej niż ma to miejsce w przypadku
PO parku narodowego, rezerwatu przyrody
i parku krajobrazowego, dokument ten nie ma
charakteru obligatoryjnego. Zakres treściowy PO
N2000 wyczerpująco określa art. 29 ust. 8 u.o.p.
Ustawa nie zawiera dyspozycji do wydania rozporządzenia,
w którym wymogi co do treści PO
uległyby uszczegółowieniu i doprecyzowaniu.
Ogólnikowość art. 29 ust. 8 u.o.p. obniża jego
efektywność.
Z punktu widzenia ochrony korytarzy ekologicznych
istotne jest zawarte w art. 29 ust. 9 pkt
2 u.o.p. stwierdzenie, iż ujmowane w PO zestawienie
działań ochronnych niezbędnych dla
utrzymania lub odtworzenia właściwego stanu
ochrony przedmiotów ochrony obszaru N2000,
może obejmować utrzymanie korytarzy ekologicznych
łączących obszary N2000. Fakt, iż obowiązek
ujęcia zagadnień związanych z utrzymaniem
korytarzy ekologicznych łączących obszary
N2000 ustawodawca uznał za fakultatywny obniża
efektywność analizowanej regulacji, albowiem
taka konstrukcja prawna w praktyce uzależnia
wprowadzenie do PO zabiegów ochronnych zorientowanych
na ochronę łączności przyrodniczej
od wyłącznego uznania organu zobowiązanego
do opracowania i wdrożenia PO (jak wyżej
zaznaczono, od uznania organu zależy również
sama decyzja o ustanowieniu PO).
Dla każdego obszaru N2000 obligatoryjnie
sporządza się natomiast PZO 100 . Określając w art.
28 ust. 10 u.o.p. zakres treściowy tego dokumentu
ustawodawca nie odniósł się bezpośrednio do
zagadnień związanych z ochroną łączności przyrodniczej.
Wniosek, iż problematyka ta powinna
być poruszona w PZO wyciągnąć można jedynie
na podstawie wykładni celowościowej 101 . Powoduje
to, iż PZO w roli instrumentu zarządzania
ochroną korytarzy ekologicznych nie stanowi instytucji
prawnej o najwyższej efektywności.
Szczegółowy zakres prac koniecznych dla sporządzenia
projektu PZO określa rozporządzenie
Ministra Środowiska z dnia 17 lutego 2010 r.
w sprawie sporządzania projektu planu zadań
ochronnych dla obszaru Natura 2000 102 . Analogicznie
jak w przypadku ustawy, w rozporządzeniu
nie ma bezpośredniego odwołania do kwestii
związanych z ochroną łączności przyrodniczej.
Także w tym przypadku obowiązki w zakresie
uwzględniania w PZO problematyki ochrony korytarzy
ekologicznych wywodzić można jedynie
przy zastosowaniu reguł wykładni celowościowej
103 , w związku z czym, analogicznie jak
w przypadku regulacji zawartej w art. 28 ust. 10
u.o.p., rozporządzenia nie można uznać za akt,
którego efektywność w zakresie zapewnienia
gwarancji prawnych ochronie korytarzy ekologicznych
jest wysoka.
Zgodnie z art. 30 ust. 1 u.o.p., PO dla parku narodowego,
rezerwatu przyrody lub parku krajobrazowego
położonego w granicach obszaru
N2000 uwzględniający zakres PO dla obszaru
N2000 (o którym mowa w art. 29 ustawy), staje
się PO dla tej części obszaru N2000. W tym przypadku
pierwsze skojarzenie może wskazywać,
iż regulacje znajdujące zastosowanie do ochrony
łączności przyrodniczej będą bardziej efektywne
w efekcie kumulacji obowiązków, jednak głębsza
analiza wskazuje na pozorność takiego wniosku.
Rzeczywiście, poprzez rozszerzenie zakresu regulacji
znajdujących zastosowanie do samych
płatów (części obszarów N2000 położonych
w granicach parku narodowego, rezerwatu przyrody
lub parku krajobrazowego), rozszerzeniu
ulegają obowiązki organów przygotowujących
PO dla tego rodzaju obszarów. Jednak w sytuacji,
kiedy pozostają one niezmienne w odniesieniu
do korytarzy ekologicznych położonych poza
granicami parku narodowego, rezerwatu przyrody,
parku krajobrazowego części obszaru N2000,