Efektywność ochrony korytarzy ekologicznych. Koncepcja ... - WWF

More documents

Recommendations

Info

66 Efektywność ochrony korytarzy ekologicznych. Koncepcja zmian legislacyjnych instrumentów planistycznych związanych z planowaniem w sferze gospodarowania wodami i w ochronie przeciwpowodziowej oraz innych instrumentów planistycznych przekracza ramy niniejszego opracowania. Analizę w zakresie efektywności instrumentów planistycznych służących planowaniu ochrony korytarzy ekologicznych w ramach obszarowych form ochrony przyrody rozpocząć należy od przypomnienia tezy zawartej w poprzednim podrozdziale: w przypadku OChK, jedynej obszarowej formy ochrony przyrody służącej bezpośrednio ochronie korytarzy ekologicznych, polskie ustawodawstwo nie przewiduje w ogóle stosowania instrumentów planistycznych. Fakt, iż dla obszarów chronionego krajobrazu nie przewiduje się sporządzania dokumentów analogicznych do planów ochrony w sposób istotny ogranicza efektywność tej formy ochrony przyrody. Inaczej jest w przypadku takich obszarowych form ochrony przyrody jak park narodowy, rezerwat przyrody, park krajobrazowy i obszar N2000 (w ramach których mogą i powinny być chronione korytarze ekologiczne), dla których przewiduje się opracowanie i wdrożenie określonych instrumentów planistycznych. Zgodnie z art. 18 ust. 1 u.o.p. dla parków narodowych, rezerwatów przyrody i parków krajobrazowych sporządza się i realizuje plany ochrony (PO). Zakres opracowań, jakie obligatoryjnie muszą zostać uwzględnione w każdym PO określa art. 20 ust. 1 u.o.p., zakres prac niezbędnych do wykonania w ramach ich sporządzenia – ust. 2 przywołanego przepisu. W art. 20 ust. 3 i ust. 4 u.o.p. ustawodawca określił natomiast bloki zagadnień, do których obligatoryjnie muszą odnosić się odpowiednio PO parku narodowego i rezerwatu przyrody (ust. 3) oraz parku krajobrazowego (ust. 4). Normy wynikające z art. 20 ust. 1 i ust. 2 u.o.p. sformułowane zostały przez ustawodawcę w sposób, który nie pozwala z nich wyprowadzić wprost i bezpośrednio obowiązków dotyczących rozpoznania przez organy administracji zobligowane do sporządzenia PO roli, jaką w ochronie danych parków narodowych, rezerwatów przyrody i parków krajobrazowych odgrywają korytarze ekologiczne sensu stricte, ani roli, jaką te formy ochrony przyrody odgrywają jako płaty w sieciach ekologicznych. Ponieważ analizowane przepisy nie nakładają na organy planistyczne obowiązków w zakresie rozpoznania uwarunkowań zachowania łączności przyrodniczej, wątpliwe jest, aby na etapie sporządzania samych PO zarówna ta kwestia, jak i ściśle z nią związana kwestia ochrony korytarzy ekologicznych mogła uzyskać wymaganą rangę. Ustawa nie zapewnia, że w każdym PO ustanowiony zostanie spójny zespół norm prawnych, identyfikujący właściwie cele ochrony łączności przyrodniczej, określający adekwatne do tych celów środki oraz wskazujący odpowiednie uwarunkowania ich realizacji, z prawidłową diagnozą w zakresie ewentualnych zagrożeń zewnętrznych i wewnętrznych. Brak jest na poziomie ustawy efektywnych gwarancji zapewniających traktowanie ochrony łączności przyrodniczej jako jednej z kwestii pierwszorzędnych na etapie prac rozpoznawczych i koncepcyjnych prowadzonych w ramach opracowywania PO parku narodowego, rezerwatu przyrody i parku krajobrazowego. Z punktu widzenia ochrony łączności przyrodniczej i ochrony korytarzy ekologicznych jest to istotne ograniczenie efektywności regulacji zawartej w art. 20 ust. 1 i ust. 2 u.o.p. Analogiczne zastrzeżenia budzą normy zawarte w art. 20 ust. 3 i 4 u.o.p. Z bezpośredniego brzmienia tych przepisów nie wynika jednoznacznie, aby organ administracji sporządzający PO musiał w ramach obligatoryjnych bloków zagadnień wprowadzać zapisy bezpośrednio odnoszące się do kwestii związanych z ochroną korytarzy ekologicznych, czy – szerzej – z zapewnieniem ochrony łączności przyrodniczej. Regulacje określające szczegółowo zakres prac na potrzeby sporządzenia projektów PO oraz zakres i sposoby ochrony zasobów, tworów i składników przyrody określił Minister Środowiska w rozporządzeniu z dnia 12 maja 2005 r. w sprawie sporządzania projektu planu ochrony dla parku narodowego, rezerwatu przyrody i parku krajobrazowego, dokonywania zmian w tym planie oraz ochrony zasobów, tworów i składników przyrody 96 , wypełniając tym samym dyspozycję z art. 21 u.o.p. Dopiero na poziomie aktu wyko-
ocena uwarunkowań efektywności prawnej ochrony korytarzy ekologicznych nawczego prawodawca wprowadził wymogi formalne zobowiązujące do uwzględniania w PO parku narodowego, rezerwatu przyrody oraz parku krajobrazowego niektórych zagadnień związanych bezpośrednio z ochroną korytarzy ekologicznych. Przepisy § 8 ust. 1 pkt 5 w związku z § 11 ust. 1 pkt 8 oraz § 14 ust. 1 pkt 4 w związku z § 16 ust. 1 pkt 14 rozporządzenia expressis verbis nakazują, aby zakres prac poprzedzających sporządzenie projektów PO obejmował dokonanie ustaleń niezbędnych do identyfikacji i oceny istniejących i potencjalnych zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych 97 , w tym ustalenie elementów infrastruktury utrudniających migrację roślin, zwierząt lub grzybów. Prace wykonuje się w formie opisów, zestawień oraz map tematycznych. Zgodnie z § 13 pkt 11 i § 18 pkt 6 rozporządzenia, mapy tematyczne powinny przedstawiać występowanie korytarzy ekologicznych („w zależności od potrzeb”). W § 15 pkt 8 rozporządzenia zawarty został nakaz, aby w ramach wykonanej inwentaryzacji zasobów, tworów i składników przyrody, walorów krajobrazowych oraz wartości kulturowych w parku krajobrazowym zidentyfikowane zostały wszystkie krajobrazy ekologiczne, z uwzględnieniem ich składników i powiązań ekologicznych, w tym obszary spełniające funkcję korytarzy ekologicznych. Analogicznego nakazu nie zawierają § 10 i § 11 rozporządzenia, określające zakres inwentaryzacji w ramach prac nad projektem PO dla parku narodowego i rezerwatu przyrody. Szczególne znaczenie przypisać należy wyraźnemu zobowiązaniu organów planistycznych do obligatoryjnego wprowadzania w PO 98 zasad określających „utrzymanie korytarzy ekologicznych łączących park narodowy lub rezerwat przyrody z otoczeniem, w tym kształtowanie obiektów infrastruktury w sposób umożliwiający migrację roślin, zwierząt lub grzybów” (§ 12 pkt 2 i § 17 pkt 2 rozporządzenia). Zgodnie z § 20 pkt 3 rozporządzenia, zakres ochrony zasobów, tworów i składników przyrody w parku narodowym i rezerwacie przyrody obejmuje między innymi populacje roślin, zwierząt lub grzybów dziko występujących, w szczególności gatunków objętych ochroną ścisłą, zagrożonych wyginięciem lub rzadko występujących, z uwzględnieniem ich różnorodności genetycznej. Według § 21 rozporządzenia, sposoby ochrony zasobów, tworów i składników przyrody są zróżnicowane na obszarach objętych ochroną ścisłą, czynną oraz krajobrazową. Obszary objęte ochroną ścisłą ex definitione podlegają ochronie w zakresie wszystkich pełnionych funkcji przyrodniczych 99 . Zachowane więc powinny być również wszelkie walory pozwalające im pełnić funkcję płatów w sieciach ekologicznych. W przypadku obszarów objętych ochroną czynną, ochronie ich funkcji jako płatów w sieciach ekologicznych służyć powinny określone zabiegi ochronne. Zgodnie z § 28 pkt 3, 6 oraz 7 rozporządzenia, zabiegi ochronne na obszarach objętych ochroną czynną w stosunku do zwierząt dziko występujących powinny obejmować między innymi: – utrzymywanie w odpowiednim stanie szlaków migracyjnych; – budowę przepławek i kanałów służących udrożnieniu cieków wodnych dla zwierząt; – zachowanie w ciekach co najmniej przepływu nienaruszalnego; – budowę przejść dla zwierząt pod i nad drogami publicznymi oraz liniami kolejowymi. Podobne normy obowiązują w odniesieniu do parku krajobrazowego. Ustalenie w PO zakresu ochrony zasobów, tworów i składników przyrody obejmować musi między innymi krajobraz wraz z jego powiązaniami ekologicznymi oraz różnorodność biologiczną na poziomie gatunkowym, ekosystemowym i krajobrazowym (§ 33 pkt 1-2 rozporządzenia). Wśród sposobów ochrony zasobów, tworów i składników przyrody rozporządzenie wymienia: – kształtowanie zagospodarowania przestrzennego w sposób umożliwiający zachowanie walorów przyrodniczych i krajobrazowych oraz wartości kulturowych, „w szczególności przez zachowanie ciągłości korytarzy ekologicznych i niewprowadzanie barier ekologicznych” (§ 34 pkt 3 lit. d) oraz – ochronę czynną zasobów, tworów i składników przyrody w warunkach zrównoważonego rozwoju i w uzgodnieniu z właścicielami gruntów, „w szczególności przez zachowanie lub odtwarzanie korytarzy ekologicznych” (§ 34 pkt 6 lit. f).
Page 1 and 2:
Marcin PchałEK Paulina KuPczyK Pio
Page 3 and 4:
od wydawcy Zachowanie łączności
Page 5 and 6:
3.1.7. Konwencja o ochronie środow
Page 7 and 8:
Wykaz skrótów BSPAs CBD decyzja w
Page 9:
Wykaz skrótów s.u.k.z.p.g. SOOS S
Page 12 and 13:
12 Efektywność ochrony korytarzy
Page 14 and 15:
14 Efektywność ochrony korytarzy
Page 16 and 17: 16 Efektywność ochrony korytarzy
Page 18 and 19: 18 Efektywność ochrony korytarzy
Page 21 and 22: 2. ogólna charakterystyka prawnych
Page 23 and 24: ogólna charakterystyka prawnych fo
Page 37 and 38: ocena uwarunkowań efektywności pr
Page 65: ocena uwarunkowań efektywności pr
Page 111 and 112: 4. założenia zmian w prawodawstwi
Page 113 and 114: założenia zmian w prawodawstwie p
Page 115 and 116: założenia zmian w prawodawstwie p
Page 117 and 118:
założenia zmian w prawodawstwie p
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
Page 127 and 128:
Page 129 and 130:
Page 131 and 132:
Page 133 and 134:
Page 135 and 136:
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
Page 141 and 142:
Page 143 and 144:
Page 145 and 146:
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
Page 151 and 152:
Wykaz aktów prawnych Protokół o
Page 153 and 154:
Bibliografia Bar, M., Jendrośka, J
Page 155:
noty o autorach Marcin Pchałek, dr
show all

Efektywność ochrony korytarzy ekologicznych. Koncepcja ... - WWF

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?