Efektywność ochrony korytarzy ekologicznych. Koncepcja ... - WWF

More documents

Recommendations

Info

64 Efektywność ochrony korytarzy ekologicznych. Koncepcja zmian legislacyjnych niowanie danych pojęć skutkuje zazwyczaj ujednoliceniem odnoszącego się do nich orzecznictwa, a ewolucyjnie prowadzi do wyklarowania się samych instytucji. Dopiero klarowność określonych instytucji prawnych stanowi skuteczną gwarancję tego, iż w praktyce będą one stosowane zgodnie z celem założonym przez ustawodawcę, czyli zgodnie z ratio legis. Pojęcia łączności ekologicznej oraz sieci ekologicznej nie są formalnie zdefiniowane w prawie polskim. Nie oznacza to, że treść, jaka się za nimi kryje może być odkodowywana przez organy administracji stosujące prawo wyłącznie według swobodnego uznania, bowiem w przypadku tych pojęć zakres treściowy musi być w każdej konkretnej sprawie ustalany z uwzględnieniem: – odpowiednich norm prawa międzynarodowego; – prawa wspólnotowego; – polskiej doktryny prawa ochrony środowiska; – orzecznictwa krajowego; – dorobku nauk przyrodniczych. Pomimo to, brak legalnych definicji wprowadza element uznaniowości, który w określonych sytuacjach może osłabiać efektywność ochrony łączności ekologicznej. Nieco inna sytuacja ma miejsce w przypadku korytarzy ekologicznych, które definiuje art. 5 ust. 2 u.o.p. Zgodnie z powołanym przepisem, pod pojęciem korytarzy ekologicznych na gruncie prawa polskiego rozumieć należy „obszary umożliwiające migrację roślin, zwierząt lub grzybów”. Zestawiając tak sformułowaną definicję z koncepcjami naukowymi scharakteryzowanymi w rozdziale I opracowania wyraźnie widać, iż definicja korytarzy ekologicznych zawarta w art. 5 pkt 2 u.o.p. jest na tyle ogólnikowa, że nie sposób przyporządkować jej w pełni do żadnej z koncepcji naukowych tłumaczących istotę korytarzy ekologicznych. Definicja zawarta w art. 5 pkt 2 u.o.p. nie pozwala kwalifikować jako korytarzy ekologicznych szeregu obszarów, które według koncepcji naukowych powinny podlegać szczególnej ochronie ze względu na szczególne znaczenie dla zachowania łączności sieci przyrodniczych lub przywracania jej tam, gdzie łączność ekologiczna została zakłócona lub zerwana. Jak wynika z zarysowanego w drugiej części opracowania przeglądu regulacji obowiązujących w niektórych państwach europejskich, możliwe jest skuteczne odwołanie się na poziomie legislacji do aktualnego stanu wiedzy przyrodniczej o roli i znaczeniu sieci ekologicznych oraz obszarów służących ochronie łączności przyrodniczej w ramach tych sieci. Podział na dwie kategorie obszarów zapewniających jej zachowanie (obszary istotne dla populacji organizmów, określane jako płaty, i korytarze ekologiczne sensu stricte) przewidują na przykład regulacje estońskie i czeskie; regulacje holenderskie uzupełniają ten podział wprowadzając jeszcze jeden, dodatkowy, pośredni element (obszary odbudowy przyrodniczej). Do takiego podziału powinna też nawiązywać regulacja polska. Drugą przyczyną obniżenia efektywności regulacji polskich dotyczących ochrony łączności przyrodniczej jest niejasny status prawny korytarzy ekologicznych. Na gruncie prawa polskiego niewiele jest regulacji, które przewidywałyby ochronę korytarzy ekologicznych jako odrębnego obszaru wymagającego ochrony prawnej. Niewiele jest przepisów szczególnych, które bezpośrednio odnosiłyby się do korytarzy ekologicznych, jako odrębnej kategorii prawnej. Istniejąca regulacja nie tworzy samodzielnego i spójnego systemu prawnej ich ochrony. Przepisy dotyczące korytarzy ekologicznych są rozproszone, fragmentaryczne i nie do końca spójne. Ochrona korytarzy ekologicznych prowadzona jest przede wszystkim w oparciu o instrumenty właściwe dla form ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 u.o.p., ale także w oparciu o inne instrumenty, między innymi przewidziane w u.l. czy pr. wod. Mimo że formalnie ochroną prawną w Polsce objęta jest znacząca część korytarzy ekologicznych 94 , to wykorzystywanie do tego celu instrumentów prawnych profilowanych pod kątem innych aspektów ochrony przyrody niż ochrona łączności przyrodniczej powoduje, że nie zawsze i nie w pełni instrumenty te są adekwatne do wymagań ochrony korytarzy ekologicznych. Na gruncie u.o.p. korytarze ekologiczne nie stanowią odrębnych form ochrony przyrody. Ochronie obszarowej podlegają wyłącznie te ich
ocena uwarunkowań efektywności prawnej ochrony korytarzy ekologicznych części, które powierzchniowo pokrywają się z obszarowymi formami ochrony przyrody z art. 6 ust. 1 u.o.p. Spośród obszarowych form ochrony przyrody funkcje związane z ochroną korytarzy ekologicznych ustawa przypisuje wprost tylko obszarom chronionego krajobrazu (dalej jako OChK) 95 . Oznacza to, iż tylko OChK zostały uznane przez ustawodawcę za instrument bezpośrednio dedykowany dla ochrony korytarzy ekologicznych. Analiza przepisów określających charakter prawny OChK wskazuje tymczasem, że tak zdefiniowanej funkcji instrument ten nie jest w stanie realizować w sposób dostatecznie efektywny. Niewielką efektywność OChK jako instrumentów ochrony łączności ekologicznej powodują takie czynniki, jak: 1) sposób tworzenia OChK – udział w procedurze samorządów lokalnych, niezainteresowanych wyłączaniem spod celów komercyjnych często atrakcyjnych terenów stanowiących korytarze ekologiczne; 2) nieefektywność środków prawnych dostępnych w ramach tej formy ochrony przyrody: a) brak instrumentów planistyczno-zarządczych – dla obszarów chronionego krajobrazu nie sporządza się wieloletnich planów ochrony; b) wyłączność środków o charakterze reglamentacyjnym – jedynymi środkami jakimi dysponuje RDOŚ jest możliwość wprowadzania zakazów określonego zachowania się, szczegółowo wymienionych w art. 24 ust. 1 u.o.p.; c) fakultatywność instrumentu reglamentacyjnego – art. 24 ust. 1 u.o.p. uprawnia, ale nie zobowiązuje RDOŚ do wprowadzenia danego zakazu lub określonych zakazów; d) uznaniowość instrumentu reglamentacyjnego – przepisy nie wskazują przesłanek uzasadniających wprowadzenie danego zakazu; e) względność instrumentu reglamentacyjnego – moc prawną zakazów ograniczają klauzule derogacyjne, o których mowa w art. 24 ust. 2 u.o.p. 3.3.2. Przepisy reglamentujące korzystanie z elementów środowiska oraz zarządzanie nimi 3.3.2.1. Zasady zarządzania elementami środowiska Cele ochrony poszczególnych elementów środowiska, w tym korytarzy ekologicznych, środki służące realizacji tych celów oraz instrumenty nadzoru nad ich realizacją przynależą do sfery zarządzania elementami środowiska. W procesie zarządzania elementami środowiska najważniejszymi instrumentami są następujące kategorie instrumentów: 1) instrumenty planistyczne; 2) instrumenty wykonawcze; 3) instrumenty związane z nadzorem. W niniejszej części opracowania omówione zostaną wyłącznie niektóre instrumenty planistyczne. Instrumentom wykonawczym (np. środkom stosowanym w ramach OOŚ, instrumentom finansowym) i związanym z nadzorem poświęcone zostanie miejsce w kolejnych częściach opracowania, w zakresie, w jakim będzie to niezbędne do oceny efektywności regulacji dotyczących ochrony łączności ekologicznej. Jeżeli chodzi o instrumenty planistyczne znajdujące zastosowanie w odniesieniu do korytarzy ekologicznych, dla potrzeb niniejszego opracowania można je podzielić na cztery podkategorie: 1) instrumenty planistyczne służące planowaniu ochrony na obszarowych formach ochrony przyrody; 2) instrumenty planistyczne obowiązujące w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym; 3) instrumenty planistyczne związane z planowaniem w sferze gospodarowania wodami i w ochronie przeciwpowodziowej; 4) inne instrumenty planistyczne. W tej części opracowania omówiona zostanie wyłącznie pierwsza podkategoria; ze względu na swoją wagę i znaczenie praktyczne instrumenty planistyczne obowiązujące w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym będą analizowane w odrębnym rozdziale. Charakterystyka i ocena
Page 1 and 2:
Marcin PchałEK Paulina KuPczyK Pio
Page 3 and 4:
od wydawcy Zachowanie łączności
Page 5 and 6:
3.1.7. Konwencja o ochronie środow
Page 7 and 8:
Wykaz skrótów BSPAs CBD decyzja w
Page 9:
Wykaz skrótów s.u.k.z.p.g. SOOS S
Page 12 and 13:
12 Efektywność ochrony korytarzy
Page 14 and 15: 14 Efektywność ochrony korytarzy
Page 21 and 22: 2. ogólna charakterystyka prawnych
Page 23 and 24: ogólna charakterystyka prawnych fo
Page 37 and 38: ocena uwarunkowań efektywności pr
Page 63: ocena uwarunkowań efektywności pr
Page 111 and 112: 4. założenia zmian w prawodawstwi
Page 113 and 114: założenia zmian w prawodawstwie p
Page 115 and 116:
założenia zmian w prawodawstwie p
Page 117 and 118:
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
Page 127 and 128:
Page 129 and 130:
Page 131 and 132:
Page 133 and 134:
Page 135 and 136:
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
Page 141 and 142:
Page 143 and 144:
Page 145 and 146:
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
Page 151 and 152:
Wykaz aktów prawnych Protokół o
Page 153 and 154:
Bibliografia Bar, M., Jendrośka, J
Page 155:
noty o autorach Marcin Pchałek, dr
show all

Efektywność ochrony korytarzy ekologicznych. Koncepcja ... - WWF

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?