Efektywność ochrony korytarzy ekologicznych. Koncepcja ... - WWF

More documents

Recommendations

Info

62 Efektywność ochrony korytarzy ekologicznych. Koncepcja zmian legislacyjnych Istotnym aspektem dotyczącym określenia zakresu stosowania Dyrektywy Szkodowej jest wyłączenie spod odpowiedzialności szkód uprzednio zidentyfikowanych w procedurze oceny habitatowej lub udzielania zezwolenia na odstępstwa obowiązujące w ramach systemu powszechnej ochrony ptaków lub ścisłej ochrony gatunkowej roślin i zwierząt z załącznika IV Dyrektywy Siedliskowej. Wyłączenie takie nie występuje w przypadku wpływów zidentyfikowanych w procedurze OOŚ niepołączonej z procedurą oceny habitatowej, a także względem siedlisk przyrodniczych oraz gatunków zwierząt z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej niebędących przedmiotami ochrony obszarów N2000. W tym ostatnim przypadku nie jest bowiem konieczne przeprowadzenie oceny habitatowej, ani uzyskanie derogacji, o których mowa w art. 16 Dyrektywy Siedliskowej. Paradoksalnie zatem, odpowiedzialność za bezpośrednie zagrożenie szkodą lub szkodę w gatunkach zwierząt z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej oraz siedliskach przyrodniczych, które nie są przedmiotami ochrony obszaru N2000 jest bardziej restrykcyjna, niż za szkodę w gatunkach ptaków, w gatunkach zwierząt z załącznika IV (a) Dyrektywy Siedliskowej oraz obszarach N2000. Dla oceny zasadności takiego rozwiązania legislacyjnego nie bez znaczenia jest też ograniczenie zakresu stosowania Dyrektywy Szkodowej wprowadzone w art. 3 pkt 1 lit. b) Dyrektywy Szkodowej. Podmiot gospodarczy odpowiada bowiem za szkody wyrządzone gatunkom chronionym i siedliskom przyrodniczym przez wykonywanie działalności innej niż wymieniona w załączniku II oraz za bezpośrednie zagrożenie wystąpieniem takich szkód, gdy ta szkoda lub zagrożenie wystąpiły z winy lub w wyniku zaniedbania podmiotu gospodarczego. Jak wynika z powyższych rozważań, ustalenie zakresu stosowania Dyrektywy Szkodowej oraz określenie przesłanek dla realizacji ustalonych w niej obowiązków zapobiegawczych i naprawczych jest dosyć skomplikowane z uwagi na piętrową konstrukcję definicji „szkody wyrządzonej środowisku naturalnemu”. Może to powodować problemy w jej stosowaniu. Z drugiej jednak strony, zarówno definicje jak i przesłanki ocenne zostały w Dyrektywie określone na tyle wyczerpująco, że jej transpozycja nie jest warunkiem koniecznym do stwierdzenia wystąpienia szkody lub bezpośredniego nią zagrożenia. Przechodząc do pozostałych przepisów Dyrektywy Szkodowej, konstrukcja art. 5 ust. 1, art. 6 ust. 1, art. 7 ust. 1 oraz art. 8 ust. 1 wskazuje, że nakładają one na podmioty gospodarcze konkretne obowiązki w zakresie zapobiegania i zaradzania szkodom 87 . ETS jednak wielokrotnie stwierdzał, że zasada pewności prawa sprzeciwia się temu, aby dyrektywy same przez się nakładały obowiązki na jednostki. W związku z tym państwo członkowskie nie może powoływać się na dyrektywy przeciwko jednostkom 88 . Natomiast co do zasady dopuszczalne jest, aby państwo członkowskie mogło powołać się wobec jednostek na prowspólnotową wykładnię prawa krajowego 89 . Co za tym idzie, w stosunku wertykalnym nie jest możliwe bezpośrednie zastosowanie wymienionych przepisów Dyrektywy Szkodowej, jednak mogą być one powoływane dla celów wykładni w przypadku, gdy ich transpozycja do prawa krajowego nie jest właściwa. Wyegzekwowanie obowiązku podjęcia działań zapobiegawczych i zaradczych od podmiotów, efektem działalności których jest szkoda lub bezpośrednie zagrożenie szkodą zależy zatem od należytej transpozycji Dyrektywy. Należy jednak zauważyć, że art. 12 i 13 Dyrektywy Szkodowej daje jednostkom uprawnienie do żądania od właściwych władz państw członkowskich podjęcia działań na mocy Dyrektywy Szkodowej. Przepisy te są na tyle precyzyjne, jasne i konkretne, aby możliwe było przyznanie im skutku bezpośredniego na płaszczyźnie wertykalnej. Taka sytuacja będzie miała jednak bezpośredni wpływ na obowiązki podmiotów gospodarczych, które nie są częścią stosunku wertykalnego (obowiązek podjęcia działań zapobiegawczych i zaradczych). W świetle orzecznictwa ETS nie było to jednak przeszkodą dla uznania bezpośredniego skutku Dyrektywy. Przykładami takiego stanowiska są: wyrok w sprawie 103/88 Fratelli Costanzo 90 , wyrok w sprawie C-435/97 World Wildlife Fund i in. 91 , wydany w postępowaniu odwoławczym, zainicjowanym przez osoby sąsiadujące z lotniskiem i dwa stowarzyszenia
ocena uwarunkowań efektywności prawnej ochrony korytarzy ekologicznych ochrony środowiska, w którym zaskarżono projekt przebudowy jego urządzeń oraz wyrok w sprawie C-201/02 Wells 92 . Ostatni z powołanych wyroków ma również istotne znaczenie dla oceny horyzontalnego skutku dyrektywy. ETS przyznał w nim bezpośrednią skuteczność normom dyrektywy, z których wynikają obowiązki jednostki wobec państwa i jednocześnie dotyczą stosunków między jednostkami Chodzi tutaj mianowicie o uprawnienie jednostki do uzasadnionego roszczenia do inwestora o przeprowadzenie oceny oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia w sytuacji, gdy inwestor obowiązkowi oceny uchybił. Istotnym jest też, że konieczność jednolitej wykładni prawa wspólnotowego pod kątem zasady pierwszeństwa stosowania prawa wspólnotowego wymaga, aby dać sędziemu sądu krajowego lub właściwemu organowi administracji inną możliwość poza zastosowaniem przepisu prawa krajowego sprzecznego z celem Dyrektywy Szkodowej, jakim jest zapobieganie i zaradzanie szkodom 93 . W tej sytuacji omawiane przepisy Dyrektywy należało będzie uznać za efektywne. 3.3. Prawo polskie 3.3.1. Przepisy kreujące formy ochrony środowiska Punktem wyjścia dla analizy dotyczącej efektywności obowiązujących lub projektowanych rozwiązań prawnych powinno być zawsze ratio legis tych regulacji, czyli cel, jaki dana regulacja ma osiągnąć. Sieci ekologiczne pełnią wielorakie funkcje; z punktu widzenia niniejszego opracowania najistotniejsza jest jej funkcja ochronna wyrażająca się w ochronie łączności ekologicznej, gdzie owa łączność przyrodnicza jest tzw. dobrem chronionym. Na podstawie prawa międzynarodowego i wspólnotowego można przyjąć, że ochrona łączności przyrodniczej powinna być tym ratio legis, której podporządkowany powinien być cały system regulacji prawnych odnoszących się do korytarzy ekologicznych. Aby tak rozumiany cel sieci przyrodniczych mógł być zrealizowany efektywnie regulacje prawne dotyczące sieci przyrodniczych muszą spełniać dwa warunki: 1) warunek klarowności – ze względu na swój elementarny charakter, kluczowe dla tych instytucji przepisy ustalające podstawowy aparat pojęciowy (definicje legalne kluczowych pojęć: łączność ekologiczna, sieć ekologiczna, korytarze ekologiczne) muszą być sformułowane w sposób zapewniający maksymalną ich efektywność, w tym przypadku rozumianą zarazem jako zgodność z prawem międzynarodowym i wspólnotowym (koherentność), a także jako uniwersalną operacyjność na gruncie prawa krajowego, tj. adekwatność do innych regulacji prawnych i interdyscyplinarność; 2) warunek efektywności – muszą one uwzględniać wszystkie aspekty, które w ocenie naukowców decydują o efektywności sieci jako instrumentu służącego ochronie łączności przyrodniczej. Odnośnie klarowności regulacji prawych, podanie przez ustawodawcę legalnych definicji takich pojęć jak łączność ekologiczna, sieć ekologiczna oraz korytarze ekologiczne jest istotne o tyle, że wywołuje określone skutki prawne – na gruncie u.o.p., a także w szeregu innych aktów prawnych odwołujących się do tej ustawy, bądź pozostających z nią w związku genetycznie-funkcjonalnym zakres treściowy tych pojęć będzie wyłącznie taki, jaki wyznaczy go ustawodawca. Legalne/ustawowe wyznaczenie zakresu treściowego danego pojęcia „powołuje do życia” określoną instytucję prawną, która staje się kategorią ściśle normatywną. Wówczas, na gruncie praktyki, czyli stosowania prawa w konkretnych sprawach, ramy takiej instytucji prawnej mogą być wyznaczane wyłącznie treścią przepisu, co zawęża pole uznania administracyjnego do niezbędnego minimum. Legalne/ustawowe zdefi-
Page 1 and 2:
Marcin PchałEK Paulina KuPczyK Pio
Page 3 and 4:
od wydawcy Zachowanie łączności
Page 5 and 6:
3.1.7. Konwencja o ochronie środow
Page 7 and 8:
Wykaz skrótów BSPAs CBD decyzja w
Page 9:
Wykaz skrótów s.u.k.z.p.g. SOOS S
Page 12 and 13: 12 Efektywność ochrony korytarzy
Page 21 and 22: 2. ogólna charakterystyka prawnych
Page 23 and 24: ogólna charakterystyka prawnych fo
Page 37 and 38: ocena uwarunkowań efektywności pr
Page 61: ocena uwarunkowań efektywności pr
Page 111 and 112: 4. założenia zmian w prawodawstwi
Page 113 and 114:
założenia zmian w prawodawstwie p
Page 115 and 116:
Page 117 and 118:
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
Page 127 and 128:
Page 129 and 130:
Page 131 and 132:
Page 133 and 134:
Page 135 and 136:
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
Page 141 and 142:
Page 143 and 144:
Page 145 and 146:
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
Page 151 and 152:
Wykaz aktów prawnych Protokół o
Page 153 and 154:
Bibliografia Bar, M., Jendrośka, J
Page 155:
noty o autorach Marcin Pchałek, dr
show all

Efektywność ochrony korytarzy ekologicznych. Koncepcja ... - WWF

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?