Efektywność ochrony korytarzy ekologicznych. Koncepcja ... - WWF

More documents

Recommendations

Info

50 Efektywność ochrony korytarzy ekologicznych. Koncepcja zmian legislacyjnych Zarówno art. 5 ust. 1 Dyrektywy Ptasiej, jak i art. 12 ust. 1 Dyrektywy Siedliskowej ustanawiają jasne i konkretne normy prawne, których efektywność w zasadzie nie jest uzależniona od ich wdrożenia do prawa krajowego. Z uwagi na konstrukcję art. 12 ust. 1 Dyrektywy Siedliskowej stanowisko ETS znajduje pełne zastosowanie również na gruncie Dyrektywy Ptasiej. W przypadku zakazów z Dyrektywy Ptasiej ich faktyczna skuteczność jest jednak osłabiona poprzez zbyt wąskie możliwości uzyskania derogacji. Katalog przesłanek uzasadniających udzielenie przez właściwe organy państwa członkowskiego odstępstw od tych zakazów ograniczony jest bowiem do następujących powodów: 1) interes zdrowia i bezpieczeństwa publicznego, 2) interes bezpieczeństwa lotniczego, 3) zapobieganie poważnym szkodom w odniesieniu do zbóż, inwentarza żywego, lasów, rybołówstwa i wody, 4) ochrona flory i fauny, 5) cele badawcze i naukowe, repopulacja lub ponowne wprowadzanie oraz wylęg niezbędny do powyższych celów, 6) zezwolenie, przy zachowaniu ściśle nadzorowanych warunków oraz na zasadach selektywnych, na chwytanie, przetrzymywanie lub inne legalne wykorzystywanie niektórych ptaków w małych ilościach. Biorąc pod uwagę, że ETS zobowiązuje do zwężającej interpretacji tych przesłanek, aktualnie brak jest np. możliwości udzielenia odstępstwa od obowiązujących zakazów z uwagi na wymogi nadrzędnego interesu publicznego innego, niż zdrowie i bezpieczeństwo publiczne 53 . Z drugiej jednak strony, istnieje możliwość udzielenia odstępstwa na podstawie art. 9 ust. 2 Dyrektywy Ptasiej dla takich celów, jak rekreacyjne polowanie (zob. wyrok w sprawie C-182/02 Ligue pour la protection des oiseaux i in. 54 ). W efekcie system powszechnej ochrony ptaków staje się nie tylko zbyt restrykcyjny, ale również niezrozumiały dla jego adresatów, co wpływa na ich zachowania. Unikają oni stosowania przepisów art. 9 ust. 1 Dyrektywy Ptasiej (np. poprzez nieujawnianie, że na danym obszarze występują chronione gatunki ptaków), co bezpośrednio wpływa na faktyczną skuteczność realizacji zakazów z art. 5 ust. 1. Obowiązki nałożone na państwa członkowskie w art. 5 ust. 1 Dyrektywy Ptasiej oraz w art. 12 ust. 1 Dyrektywy Siedliskowej nie ograniczają się wyłącznie do właściwej implementacji zakazów wyrażonych w tych przepisach. Z norm tych wynika obowiązek podjęcia niezbędnych środków w celu ustanowienia odpowiednio systemu powszechnej ochrony ptaków oraz systemu ścisłej ochrony gatunkowej zwierząt z załącznika IV(a) Dyrektywy Siedliskowej. Państwa członkowskie są zatem zobowiązane do ustanowienia kompletnych ram prawnych w celu zapewnienia z jednej strony efektywnego poszanowania zakazów, z drugiej – osiągnięcia celu, jakim jest utrzymanie chronionych zwierząt przez długi okres lub ich przywrócenie w odpowiednich dla nich siedliskach. O ile jednak w przypadku zakazów są one w stanie skutecznie funkcjonować nawet bez transpozycji do prawa wspólnotowego, to już utrzymanie chronionych gatunków zwierząt przez długi okres lub ich przywrócenie w odpowiednich dla nich siedliskach wymaga podjęcia konkretnych działań ustawodawczych i wykonawczych przez państwa członkowskie. Jak trafnie wskazał ETS w sprawach C-103/00 Caretta caretta 55 i C-183/05 Komisja przeciwko Irlandii 56 , na gruncie art. 12 ust. 1 Dyrektywy Siedliskowej samo ustanowienie ram prawnych nie jest wystarczające dla zagwarantowania, że założony Dyrektywą cel zostanie osiągnięty. Jeszcze zanim nastąpi zmniejszenie liczby osobników gatunku objętego ochroną, państwo członkowskie powinno podjąć odpowiednie działania ochronne – w tym o charakterze prewencyjnym – dopasowane do sytuacji i specyfiki danego gatunku. Za skuteczny środek wywiązania się z tych zobowiązań uznaje się takie działania, jak programy ochrony gatunków, które dostarczają ważnych informacji na temat gatunku, jego siedlisk oraz obszarów odpoczynku i rozrodu, a także określają szczególne zalecenia mające na celu zapewnienie odpowiedniej ochrony danego gatunku (zob. opinia Rzecznika Generalnego w sprawie C-183/05 Komisja przeciwko Irlandii). Zalecenia te dotyczyć mogą w szczególności zapewnienia
ocena uwarunkowań efektywności prawnej ochrony korytarzy ekologicznych danemu gatunkowi odpowiedniego poziomu ochrony podczas migracji. Regulacje Dyrektyw Ptasiej i Siedliskowej, w zakresie, w jakim ustanawiają system ochrony gatunkowej, są regulacjami materialno-prawnymi, w związku z czym można im przypisać przymiot wysokiej efektywności. W praktyce jednak funkcjonowanie norm dotyczących podejmowania innych środków ochronnych niż zakazy i reglamentacja stosowania odstępstw od zakazów cechuje się niską skutecznością formalną. Przykładowo, do chwili obecnej w Polsce nie zgromadzono wystarczających danych obrazujących stan ochrony chronionych gatunków zwierząt ani nie wprowadzono przepisów precyzyjnie określających zasady konstruowania programów ochrony gatunkowej. Na zakończenie, oceniając efektywność przepisów Dyrektyw Ptasiej i Siedliskowej, należy odnieść się jeszcze do regulacji art. 10 Dyrektywy Siedliskowej. W polskiej wersji językowej przepis ten zobowiązuje państwa członkowskie, aby w planowaniu zagospodarowania przestrzennego oraz formułowaniu polityki rozwoju dążyły, tam gdzie uznają to za stosowne do „pobudzania zagospodarowywania” elementów krajobrazu o istotnym znaczeniu dla dzikiej fauny i flory. Angielska wersja językowa posługuje się tutaj wyrażeniem „encourage the management of features of the landscape”, które to wyrażenie może być tłumaczone również jako „wspieranie utrzymania cech krajobrazu”, natomiast wersja niemiecka „die Pflege von Landschaftselementen zu fördern”, który to zwrot również powinien być rozumiany jako „wspieranie utrzymania cech krajobrazu”. Zatem w istocie norma art. 10 Dyrektywy Siedliskowej zobowiązuje państwa członkowskie, aby w swoich planach zagospodarowania przestrzennego oraz politykach rozwoju starały się – tam gdzie uznają to za konieczne – wspierać utrzymanie cech krajobrazu o istotnym znaczeniu dla fauny i flory. Konieczność zawarcia w planach zagospodarowania przestrzennego oraz politykach rozwoju kwestii dotyczących utrzymania łączności ekologicznej jest więc pozostawiona całkowicie uznaniu państw członkowskich; co więcej, nawet tam, gdzie konieczność taka zostanie przez nie zaakceptowana, nie mają one obowiązku zapewnienia wsparcia w utrzymaniu łączności ekologicznej, a jedynie podjęcia starań w tym kierunku. W efekcie art. 10 Dyrektywy Siedliskowej ma raczej charakter wytycznej dla państw członkowskich, a jego rola sprowadza się w zasadzie do stwierdzenia, że korytarze ekologiczne faktycznie istnieją i odgrywają istotną rolę dla roślin, zwierząt i sieci N2000. Efektywność tego przepisu jest zatem znikoma. 3.2.2. dyrektywa Parlamentu Europejskiego i rady 2000/60/WE z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej 57 Celem RDW jest m. in. ustalenie takich ram dla ochrony śródlądowych wód powierzchniowych, wód przejściowych oraz wód przybrzeżnych, które zapobiegają dalszemu pogarszaniu oraz chronią i poprawiają stan ekosystemów wodnych oraz, w odniesieniu do ich potrzeb wodnych, ekosystemów lądowych i terenów podmokłych bezpośrednio uzależnionych od ekosystemów wodnych. W związku z tym Dyrektywa zawiera również ramy dla działań mających na celu przywracanie lub utrzymanie ciągłości ekologicznej rzek. Głównym instrumentem wprowadzonym przez RDW dla osiągnięcia jej celów są plany gospodarowania wodami w dorzeczu 58 , które powinny zostać opublikowane w terminie 9 lat od dnia wejścia Dyrektywy w życie. Plany powinny zawierać programy środków, uwzględniające dla wód powierzchniowych m. in. następujące cele środowiskowe: – wdrożenie środków koniecznych do zapobieżenia pogorszeniu się stanu wszystkich części wód powierzchniowych (art. 4 ust. 1 lit. a pkt i RDW), – ochrona, poprawa i przywrócenie wszystkich części wód powierzchniowych w celu osiągnięcia dobrego stanu wód powierzchniowych, a w przypadku sztucznych i silnie zmienionych części wód – w celu osiągnięcia dobrego potencjału ekologicznego i dobrego stanu chemicznego wód powierzch-
Page 1 and 2: Marcin PchałEK Paulina KuPczyK Pio
Page 3 and 4: od wydawcy Zachowanie łączności
Page 5 and 6: 3.1.7. Konwencja o ochronie środow
Page 7 and 8: Wykaz skrótów BSPAs CBD decyzja w
Page 9: Wykaz skrótów s.u.k.z.p.g. SOOS S
Page 12 and 13: 12 Efektywność ochrony korytarzy
Page 21 and 22: 2. ogólna charakterystyka prawnych
Page 23 and 24: ogólna charakterystyka prawnych fo
Page 37 and 38: ocena uwarunkowań efektywności pr
Page 49: ocena uwarunkowań efektywności pr
Page 101 and 102:
ocena uwarunkowań efektywności pr
Page 103 and 104:
Page 105 and 106:
Page 107 and 108:
Page 109 and 110:
Page 111 and 112:
4. założenia zmian w prawodawstwi
Page 113 and 114:
założenia zmian w prawodawstwie p
Page 115 and 116:
Page 117 and 118:
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
Page 127 and 128:
Page 129 and 130:
Page 131 and 132:
Page 133 and 134:
Page 135 and 136:
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
Page 141 and 142:
Page 143 and 144:
Page 145 and 146:
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
Page 151 and 152:
Wykaz aktów prawnych Protokół o
Page 153 and 154:
Bibliografia Bar, M., Jendrośka, J
Page 155:
noty o autorach Marcin Pchałek, dr
show all

Efektywność ochrony korytarzy ekologicznych. Koncepcja ... - WWF

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?