Efektywność ochrony korytarzy ekologicznych. Koncepcja ... - WWF

More documents

Recommendations

Info

48 Efektywność ochrony korytarzy ekologicznych. Koncepcja zmian legislacyjnych Zapewnienie efektywności prawa UE wymaga od państw członkowskich dążenia do zmaksymalizowania skuteczności podejmowanych środków ochronnych. W tym celu powinny one przyznać właściwym organom kompetencje do skutecznego podejmowania takich środków 42 , a także zapewnić odpowiednie wykonywanie tych kompetencji. W świetle orzecznictwa ETS, drugi ze wskazanych obowiązków realizowany jest poprzez podjęcie wszelkich rozsądnych i możliwych działań zapobiegających pogorszeniom i dążących do zachowania właściwego stanu ochrony typów siedlisk oraz gatunków, a w stosunku do OSOP – utrzymania siedliska gatunku zgodnie z jego potrzebami ekologicznymi. Działania te powinny być spójne i ukierunkowane na konkretny rezultat (zob. wyroki w sprawach C-6/04 Komisja przeciwko Wielkiej Brytanii 43 oraz C-418/04 Komisja przeciwko Irlandii 44 ), zaś ich charakter może wynikać z samego tylko spodziewanego pogorszenia lub zakłócenia i nie jest ograniczony wyłącznie do samego obszaru N2000. Co za tym idzie, właściwe organy państwa członkowskiego obowiązane są podejmować działania również w stosunku do obszarów położonych poza granicami obszarów N2000. Logiczne uzupełnienie reżimu ochronnego art. 6 ust. 2 Dyrektywy Siedliskowej stanowią przepisy jej art. 6 ust. 3 i 4. Ustanawiają one procedurę udzielania zgody na realizację planów lub przedsięwzięć, które mogą istotnie negatywnie oddziaływać na obszar N2000, a które nie są bezpośrednio związane lub konieczne dla zarządzania obszarem (tzw. procedurę oceny habitatowej). Zgodnie z art. 7 Dyrektywy Siedliskowej procedura ta ma zastosowanie również do obszarów wyznaczonych na podstawie Dyrektywy Ptasiej. Co istotne, za plany i przedsięwzięcia wymagające przeprowadzenia procedury oceny habitatowej uznawane są również plany i przedsięwzięcia realizowane poza granicami obszaru N2000, ale mogące na ten obszar oddziaływać 45 – np. poprzez likwidację części żerowisk gatunku ptaka chronionego na danym obszarze N2000 46 . Procedura oceny habitatowej składa się z czterech etapów, których wyniki powinny wskazywać, że: 1. nie wystąpi znaczące oddziaływanie na obszar N2000 (etap 1 – z ang. Screening); 2. nie wystąpi negatywny wpływ na integralność obszaru N2000 (etap 2 – Ocena właściwa); 3. brak jest alternatywnych wariantów przedsięwzięcia lub planu, który prawdopodobnie będzie miał negatywny wpływ na integralność obszaru N2000 (etap 3 – Ocena rozwiązań alternatywnych); 4. istnieją środki kompensacyjne, które zachowają lub wzmocnią spójność sieci N2000 (etap 4 – Ocena środków kompensacyjnych) 47 . Ocena skutków dla danego obszaru powinna być „odpowiednia”. Prawodawca wspólnotowy posłużył się tutaj pojęciem niedookreślonym, co w praktyce spowodowało liczne problemy związane z właściwą implementacją Dyrektywy przez państwa członkowskie. Norma ta nie została zatem przez prawodawcę wspólnotowego sformułowana w sposób gwarantujący jej należytą efektywność. Podobna sytuacja ma miejsce w przypadku pojęcia „braku wariantów alternatywnych” oraz „nadrzędnych wymogów interesu publicznego”. Na praktyczną skuteczność procedury oceny habitatowej wpływa zatem nie sam sposób jej uregulowania w Dyrektywie Siedliskowej, ale raczej rozbudowane orzecznictwo. Objęcie korytarzy ekologicznych reżimem ochrony z art. 6 ust. 2 oraz uwzględnianie ich w procedurze oceny habitatowej ukształtowanej art. 6 ust. 3 i 4 wynika nie bezpośrednio z samej normy, ale z celu regulacji, jakim jest utworzenie spójnej europejskiej sieci obszarów N2000. W oparciu o cele regulacji orzecznictwo ETS ukształtował pewne zasady prowadzenia oceny habitatowej. Wynika z nich przede wszystkim obowiązek zbadania wszystkich aspektów planu i przedsięwzięcia oraz ich wpływu na założenia ochrony danego obszaru (tak osobno, jak i w powiązaniu z innymi planami i przedsięwzięciami) 48 , zgodnie z najlepszą wiedzą naukową w danej dziedzinie. Zakres badań powinien być na tyle szeroki, aby pozwolić na zidentyfikowanie wszystkich potencjalnych istotnych wpływów przedsięwzięcia. W świetle orzecznictwa ETS założenia te powinny być ustalone na podstawie
ocena uwarunkowań efektywności prawnej ochrony korytarzy ekologicznych znaczenia danego obszaru dla zachowania lub odtworzenia, we właściwym stanie ochrony, typu siedliska przyrodniczego wymienionego w załączniku I lub gatunku wymienionego w załączniku II Dyrektywy Siedliskowej, dla zapewnienia przetrwania i reprodukcji gatunków ptaków chronionych na tym obszarze (pomocne mogą być tutaj zwłaszcza kryteria przyrodnicze, na podstawie których sklasyfikowano dany obszar jako OSOP lub SOOS, w tym kryteria odnoszące się do łączności ekologicznej), a także dla celów spójności sieci N2000 49 . W związku z tym, ponieważ korytarze ekologiczne między obszarami N2000 odgrywają istotną rolę dla celów spójności sieci N2000 i – w zależności od rodzaju obszaru N2000 – mogą pełnić ważną rolę dla ochrony założeń obszaru, plany i przedsięwzięcia mogące negatywnie wpływać na takie korytarze ekologiczne powinny zostać poddane screeningowi. Na etapie oceny właściwej, po rozpoznaniu możliwych oddziaływań planu lub przedsięwzięcia, możliwe jest zaprojektowanie środków łagodzących. Są to działania mające na celu minimalizację lub nawet eliminację negatywnego oddziaływania planu lub przedsięwzięcia w czasie jego realizacji lub po jej zakończeniu, stanowiące integralną część specyfikacji planu lub przedsięwzięcia 50 . Do takich środków zalicza się m. in. środki zmierzające do zapewnienia ciągłości ekologicznej rzek, czy też przejścia dla zwierząt. Jeżeli kompetentne organy uznały, że brak jest alternatywnych wariantów realizacji planu lub przedsięwzięcia mogącego znacząco negatywnie oddziaływać na obszar N2000, a za realizacją planu lub przedsięwzięcia przemawiają konieczne wymogi nadrzędnego interesu publicznego, konieczne jest przeprowadzenie oceny środków kompensujących. Ich zadaniem jest utrzymanie spójności sieci N2000 jako całości (jest to podstawowe kryterium oceny środków kompensujących), muszą być one zatem właściwe i efektywne 51 . Jednak nawet zasady procedury habitatowej ustalone w orzecznictwie ETS nie gwarantują pełnej ochrony wszystkich korytarzy ekologicznych. Ochrona jest ograniczona wyłącznie do korytarzy ekologicznych mających znaczenie dla integralności obszarów N2000 oraz funkcjonowania sieci. W praktyce oznacza to, że chronione będą wyłącznie korytarze ekologiczne gatunków stanowiących przedmiot ochrony obszarów N2000, a i to wyłącznie w zakresie, w jakim oddziaływanie na te korytarze może mieć znaczący negatywny wpływ na integralność danego obszaru i spójność sieci. W związku z tym, system ochrony obszarowej powołany Dyrektywą Siedliskową nie jest wystarczająco szeroki, aby zapewnić efektywną ochronę łączności ekologicznej jako takiej. Systemem komplementarnym do ochrony obszarowej jest ochrona gatunkowa, realizowana odrębnie na podstawie Dyrektywy Ptasiej i odrębnie na podstawie Dyrektywy Siedliskowej. Dyrektywa Ptasia w art. 5 ust. 1 zobowiązuje państwa członkowskie do podjęcia niezbędnych środków „w celu ustanowienia powszechnego systemu ochrony dla wszystkich gatunków ptaków występujących naturalnie w stanie dzikim na europejskim terytorium państw członkowskich, zabraniającego w szczególności: a) umyślnego zabijania lub chwytania jakimikolwiek metodami; b) umyślnego niszczenia lub uszkadzania ich gniazd i jaj lub usuwania ich gniazd; c) wybierania ich jaj dziko występujących oraz zatrzymania tych jaj, nawet gdy są puste; d) umyślnego płoszenia tych ptaków, szczególnie w okresie lęgowym i wychowu młodych, jeśli mogłoby to mieć znaczenie w odniesieniu do celów niniejszej dyrektywy; e) przetrzymywania ptactwa należącego do gatunków, na które polowanie i których chwytanie jest zabronione”. Z kolei Dyrektywa Siedliskowa w art. 12 ust. 1 stanowi, że „Państwa członkowskie podejmą wymagane środki w celu ustanowienia systemu ścisłej ochrony gatunków zwierząt wymienionych w załączniku IV lit. a) w ich naturalnym zasięgu, zakazujące: a) jakichkolwiek form celowego 52 chwytania lub zabijania okazów tych gatunków dziko występujących; b) celowego niepokojenia tych gatunków, w szczególności podczas okresu rozrodu, wychowu młodych, snu zimowego i migracji; c) celowego niszczenia lub wybierania jaj; d) pogarszania stanu lub niszczenia terenów rozrodu lub odpoczynku.”
Page 1 and 2: Marcin PchałEK Paulina KuPczyK Pio
Page 3 and 4: od wydawcy Zachowanie łączności
Page 5 and 6: 3.1.7. Konwencja o ochronie środow
Page 7 and 8: Wykaz skrótów BSPAs CBD decyzja w
Page 9: Wykaz skrótów s.u.k.z.p.g. SOOS S
Page 12 and 13: 12 Efektywność ochrony korytarzy
Page 21 and 22: 2. ogólna charakterystyka prawnych
Page 23 and 24: ogólna charakterystyka prawnych fo
Page 37 and 38: ocena uwarunkowań efektywności pr
Page 47: ocena uwarunkowań efektywności pr
Page 99 and 100:
ocena uwarunkowań efektywności pr
Page 101 and 102:
Page 103 and 104:
Page 105 and 106:
Page 107 and 108:
Page 109 and 110:
Page 111 and 112:
4. założenia zmian w prawodawstwi
Page 113 and 114:
założenia zmian w prawodawstwie p
Page 115 and 116:
Page 117 and 118:
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
Page 127 and 128:
Page 129 and 130:
Page 131 and 132:
Page 133 and 134:
Page 135 and 136:
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
Page 141 and 142:
Page 143 and 144:
Page 145 and 146:
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
Page 151 and 152:
Wykaz aktów prawnych Protokół o
Page 153 and 154:
Bibliografia Bar, M., Jendrośka, J
Page 155:
noty o autorach Marcin Pchałek, dr
show all

Efektywność ochrony korytarzy ekologicznych. Koncepcja ... - WWF

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?