Efektywność ochrony korytarzy ekologicznych. Koncepcja ... - WWF

More documents

Recommendations

Info

42 Efektywność ochrony korytarzy ekologicznych. Koncepcja zmian legislacyjnych pisów przez państwa-strony i wydawania zaleceń adresowanych indywidualnie do państw stron CBD. W zasadzie jedynymi instrumentami nacisku wprowadzonymi w Konwencji stają się obowiązek raportowania oraz mechanizm finansowy (art. 21 CBD). O ile skuteczność tego pierwszego jest dyskusyjna, to środek ekonomiczny bezsprzecznie wpływa na skuteczniejsze stosowanie Konwencji w praktyce 23 . 3.1.5. Europejska Konwencja Krajobrazowa, sporządzona we Florencji dnia 20 października 2000 r. 24 Ogólnym celem EKK jest zachęcanie władz publicznych do przyjmowania na poziomie lokalnym, regionalnym, krajowym i międzynarodowym polityk i środków, których celem będzie utrzymanie i poprawa jakości krajobrazu, jak również doprowadzenie do prawnego uznania wartości i znaczenia krajobrazów jako istotnego komponentu otoczenia ludzi, jako wyrażenia dzielonej przez nich różnorodności kulturowej i przyrodniczej oraz podstawy ich tożsamości. Dla celów EKK „krajobraz” oznacza „obszar, postrzegany przez ludzi, którego charakter jest wynikiem działania i interakcji czynników przyrodniczych i/lub ludzkich”. Stosowanie Konwencji nie jest zatem ograniczone do elementów naturalnych, zabytkowych czy będących wytworem człowieka i obejmuje wszystkie składniki danego obszaru, włączając w to krajobraz miejski, wiejski, naturalny czy przemysłowy. Dla zidentyfikowanych i ocenionych krajobrazów Konwencja wprowadza obowiązek zdefiniowania celów jakości krajobrazu 25 oraz zintegrowania krajobrazu z własną polityką w zakresie planowania regionalnego i urbanistycznego, oraz własną polityką kulturalną, środowiskową, rolną, społeczną i gospodarczą, jak również z wszelką inną polityką, która bezpośrednio lub pośrednio oddziałuje na krajobraz. W celu wprowadzenia w życie polityki w zakresie krajobrazu, państwa-strony mają też podjąć działania na rzecz wprowadzenia instrumentów mających na celu ochronę, gospodarkę i/lub planowanie krajobrazu. Ogólnikowe zapisy EKK oraz brak wprowadzenia mechanizmów sprawozdawczych oraz wspierających wdrażanie konwencji przekładają się na niską efektywność Konwencji jako środka ochrony krajobrazu. Ze względu na ramowy charakter, normy EKK dla swojej skuteczności wymagają ich zaimplementowania do prawa krajowego, w związku z czym brak implementacji przekłada się na całkowitą nieefektywność tego aktu prawnego. Niestety, przykładem takiej sytuacji jest prawo polskie. Pomimo, iż EKK została ratyfikowana we wrześniu 2004 r., jej zapisy do chwili obecnej nie zostały efektywnie wdrożone. Obszary chronionego krajobrazu z uwagi na sposób ich regulacji (brak obowiązku podejmowania działań zmierzających do ochrony krajobrazu, szeroki katalog odstępstw od zakazów obowiązujących na tych obszarach) nie stanowią skutecznego narzędzia ochrony krajobrazu i integracji polityk planowania przestrzennego. Istotne jest też, że samo pojęcie „krajobrazu” nie zostało zdefiniowane w żadnym z aktów prawnych 26 , co w zasadzie uniemożliwia odwoływanie się do celów EKK przez organy stosujące prawo. Na koniec należy zauważyć też, że kolejne rozwiązania w zakresie realizacji inwestycji wprowadzane przez ustawodawcę krajowego (tzw. specustawy), prowadzą do dezintegracji systemu planowania przestrzennego i uniemożliwiają skuteczne osiąganie celów Konwencji. 3.1.6. ramowa konwencja o ochronie i zrównoważonym rozwoju Karpat, sporządzona w Kijowie dnia 22 maja 2003 r. 27 Konwencja Karpacka jest konwencją ramową, określającą ogólne cele polityczne w zakresie ochrony przyrodniczego i kulturowego dziedzictwa Karpat. Z tego względu jej skuteczność uzależniona będzie od dokonania właściwej implementacji do prawa krajowego. Konwencja zobowiązuje państwa-strony m. in. do podjęcia odpowiednich środków dla zapewnienia wysokiego stopnia ochrony i zrównoważonego użytkowania naturalnych i półnatural-
ocena uwarunkowań efektywności prawnej ochrony korytarzy ekologicznych nych siedlisk, ich ciągłości i łączności oraz gatunków flory i fauny charakterystycznych dla Karpat. W szczególności zobowiązanie to związane jest z: – ochroną gatunków zagrożonych i endemicznych oraz wielkich drapieżników, – opracowaniem kompatybilnych systemów monitoringu oraz rejestrów gatunków oraz siedlisk, – uwzględnieniem celów ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej i krajobrazowej w politykach sektorowych. Państwa-strony są także obowiązane do stosowania ocen ryzyka, OOŚ i SOOŚ, biorąc pod uwagę specyfikę karpackich ekosystemów górskich, przeprowadzenia konsultacji w sprawie przedsięwzięć o transgranicznym charakterze w Karpatach i dokonania oceny ich oddziaływań na środowisko. Bardziej szczegółowe postanowienia mają znaleźć się w protokołach tematycznych do Konwencji. Pierwszym z nich jest Protokół o ochronie i zrównoważonym użytkowaniu różnorodności biologicznej i krajobrazowej do Ramowej Konwencji o ochronie i zrównoważonym rozwoju Karpat, sporządzonej w Kijowie dnia 22 maja 2003 r., sporządzony w Bukareszcie dnia 19 czerwca 2008 r. 28 . Protokół ten uszczegóławia obowiązki państw-stron w zakresie: – harmonizacji i koordynacji działań oraz współpracy na rzecz ochrony, utrzymywania i zrównoważonego użytkowania siedlisk naturalnych i półnaturalnych oraz zabezpieczenia ich ciągłości i spójności pomiędzy nimi; – odtwarzania zdegradowanych siedlisk; – ochrony i zrównoważonego użytkowania gatunków flory i fauny charakterystycznych dla Karpat, a w szczególności w dziedzinie ochrony gatunków zagrożonych lub endemicznych i dużych drapieżników. Protokół nakłada na Konferencję Stron obowiązek przyjęcia listy zagrożonych naturalnych i półnaturalnych rodzajów siedlisk rodzimych dla Karpat (tzw. Karpackiej Czerwonej Listy Siedlisk) oraz listy zagrożonych rodzimych gatunków flory i fauny Karpat (tzw. Karpackiej Czerwonej Listy Gatunków). W odniesieniu do siedlisk i gatunków umieszczonych na listach państwa-strony zobowiązane są do „podjęcia szczególnych działań w celu zapewnienia ich długoterminowej ochrony lub zrównoważonego użytkowania i odtworzenia”. Z uwagi na posłużenie się niedookreślonym pojęciem „szczególnych” działań przepis ten trudno uznać za efektywny i gwarantujący osiągniecie ustalonego w nim celu, tj. zapewnienie długoterminowej ochrony lub zrównoważonego użytkowania i odtworzenia. Co więcej, efektywność ta zostaje jeszcze obniżona, ponieważ podjęcie jakichkolwiek działań uzależnione jest od przyjęcia przez Konferencję Stron Karpackich Czerwonych List Siedlisk i Gatunków. Jeżeli chodzi o praktyczną skuteczność tego uregulowania, jest ona trudna do prognozowania z uwagi na krótki czas od przyjęcia Konwencji. Każda ze stron Konwencji ma również obowiązek podjąć środki w celu poprawy i zapewnienia ciągłości oraz wzajemnej spójności pomiędzy naturalnymi i półnaturalnymi siedliskami w Karpatach tak, aby umożliwić rozprzestrzenianie się i migrację populacji dzikich gatunków (w szczególności dużych drapieżników) oraz wymianę genetyczną pomiędzy takimi populacjami. Jednym ze środków poprawy łączności ekologicznej ma być powołanie karpackiej sieci ekologicznej – systemu obszarów powiązanych ekologicznie i fizycznie, składającego się z obszarów węzłowych, korytarzy ekologicznych i stref buforowych. Sieć ta ma stanowić element sieci ECONET. Dodatkowo, państwa-strony powinny także opracować system monitoringu oraz planów zarządzania siedliskami i gatunkami. Z kolei przepisy Protokołu Bukaresztańskiego w zakresie powoływania karpackiej sieci ekologicznej są przepisami o charakterze materialnym, co przekłada się na ich wysoką skuteczność. Oznacza to, że w dalszym horyzoncie czasowym państwa-strony zobowiązane będą do opracowania i wdrożenia sieci korytarzy ekologicznych w Karpatach. Zatem w tym zakresie Protokół Bukaresztański stać się może ważnym instrumentem ochrony łączności ekologicznej. Jednak z punktu widzenia ochrony korytarzy ekologicznych wchodzących w skład karpackiej sieci ekologicznej mankamentem jest brak określenia
Page 1 and 2: Marcin PchałEK Paulina KuPczyK Pio
Page 3 and 4: od wydawcy Zachowanie łączności
Page 5 and 6: 3.1.7. Konwencja o ochronie środow
Page 7 and 8: Wykaz skrótów BSPAs CBD decyzja w
Page 9: Wykaz skrótów s.u.k.z.p.g. SOOS S
Page 12 and 13: 12 Efektywność ochrony korytarzy
Page 21 and 22: 2. ogólna charakterystyka prawnych
Page 23 and 24: ogólna charakterystyka prawnych fo
Page 37 and 38: ocena uwarunkowań efektywności pr
Page 41: ocena uwarunkowań efektywności pr
Page 93 and 94:
ocena uwarunkowań efektywności pr
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
Page 99 and 100:
Page 101 and 102:
Page 103 and 104:
Page 105 and 106:
Page 107 and 108:
Page 109 and 110:
Page 111 and 112:
4. założenia zmian w prawodawstwi
Page 113 and 114:
założenia zmian w prawodawstwie p
Page 115 and 116:
Page 117 and 118:
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
Page 127 and 128:
Page 129 and 130:
Page 131 and 132:
Page 133 and 134:
Page 135 and 136:
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
Page 141 and 142:
Page 143 and 144:
Page 145 and 146:
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
Page 151 and 152:
Wykaz aktów prawnych Protokół o
Page 153 and 154:
Bibliografia Bar, M., Jendrośka, J
Page 155:
noty o autorach Marcin Pchałek, dr
show all

Efektywność ochrony korytarzy ekologicznych. Koncepcja ... - WWF

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?