Efektywność ochrony korytarzy ekologicznych. Koncepcja ... - WWF

More documents

Recommendations

Info

124 Efektywność ochrony korytarzy ekologicznych. Koncepcja zmian legislacyjnych zaproponowane zostały zmiany w przepisach p.o- .ś. oraz u.p.z.p., z których wynikał będzie obowiązek wprowadzenia do dokumentów z zakresu planowania przestrzennego wszystkich szczebli oraz do strategii rozwoju województw postanowień określających w tych dokumentach rozwiązania mających na celu poprawę, utrzymanie i wzmacnianie łączności ekologicznej. Regulacja ta stanowiła będzie wytyczną dla planowania rozwoju przestrzennego kraju, regionów i gmin. Zakładane nowelizacje nie zmieniają również dotychczas obowiązującego systemu opartego na trzech filarach (opracowania ekofizjograficzne, plany zagospodarowania przestrzennego, strategiczne oceny oddziaływania na środowisko), a jedynie wzmacniają skuteczność poszczególnych elementów tego systemu oraz powiązania między nimi. Aktualnie cały system opiera się na założeniu, że dokumenty planistyczne oraz towarzyszące im opracowania dotyczące uwarunkowań przyrodniczych, są sporządzane we właściwej sekwencji czasowej. Opracowanie ekofizjograficzne lub analiza uwarunkowań środowiskowych (dla k.p.z.k.) powinny zostać wykonane przed sporządzeniem projektu planu, aby w trakcie opracowania tego dokumentu istniała już możliwość uwzględnienia uwarunkowań wynikających z treści opracowania ekofizjograficznego. Opracowanie ekofizjograficzne odgrywa również istotną rolę przy sporządzeniu prognozy oddziaływania na środowisko projektu dokumentu planistycznego, w szczególności dla oceny poprawności implementacji problematyki środowiskowej do tego projektu, a także sformułowania rozwiązań alternatywnych oraz łagodzących lub kompensujących negatywne skutki środowiskowe. Niska efektywność przepisów dotyczących opracowań ekofizjograficznych w odniesieniu do ochrony łączności ekologicznej stanowi zatem istotny mankament. W szczególności wskazać należy na brak przepisów określających zasady kontroli prawidłowości sporządzenia opracowania ekofizjograficznego, jego aktualizacji, czy wreszcie – szczegółowej zawartości. Co się tyczy ostatniego ze wskazanych problemów, to jego przyczyną jest nie sama delegacja do wydania rozporządzenia 5 , a treść tego aktu wykonawczego. Obecnie rozporządzenie w sprawie opracowań ekofizjograficznych nie gwarantuje bowiem tym opracowaniom pełnej efektywności. W § 1 rozporządzenia zawarte zostały wprawdzie wymogi, aby oprócz zapewnienia „trwałości podstawowych procesów przyrodniczych na obszarze objętym planem zagospodarowania przestrzennego” opracowanie ekofizjograficzne było sporządzane pod kątem tak istotnych z punktu widzenia ochrony łączności ekologicznej czynników jak: „dostosowanie funkcji, struktury i intensywności zagospodarowania przestrzennego do uwarunkowań przyrodniczych; zapewnienie warunków odnawialności zasobów środowiska”, a także „eliminowanie lub ograniczanie zagrożeń i negatywnego oddziaływania na środowisko”, ale wymogi te nie zostały w dalszej części rozporządzenia ani rozwinięte, ani uszczegółowione. Ich ogólnikowość ogranicza efektywność regulacji. Podobnie należy ocenić zakres tzw. dokumentów wejściowych do opracowania ekofizjograficznego. Niektóre z nich będą wprawdzie poruszać kwestie związane z ochroną łączności ekologicznej (np. niektóre dokumenty planistyczne opracowywane na podstawie pr. wod. oraz PO rezerwatów przyrody, parków narodowych, krajobrazowych i obszarów N2000), jednak brak wyraźnego zastrzeżenia, iż opracowania ekofizjograficzne muszą uwzględniać dokumenty analizujące bezpośrednio rolę występujących korytarzy ekologicznych powoduje ryzyko wystąpienia sytuacji, iż kwestia ochrony łączności ekologicznej w dokumentach wejściowych zostanie pominięta. W celu podniesienia efektywności regulacji konieczne jest zatem szczegółowe określenie zakresu opracowań ekofizjograficznych, wprowadzenie systemu ich kontroli oraz nałożenie obowiązku okresowej aktualizacji opracowań. Pierwszy z zaproponowanych środków wymaga opracowania nowego aktu prawnego. Do tego czasu proponujemy wprowadzenie zmian w dotychczas obowiązującym rozporządzeniu, polegających na wskazaniu wśród dokumentów „wejściowych” dokumentów i analiz dotyczących łączności ekologicznej. Aktualizację opracowań ekofizjograficznych proponujemy skorelować z terminami aktualizacji dokumentów z zakresu gospodarki prze-
założenia zmian w prawodawstwie polskim w zakresie ochrony korytarzy ekologicznych strzennej i wprowadzenie obowiązku tej aktualizacji co najmniej raz w kadencji organu. W ten sposób aktualne opracowanie ekofizjograficzne stanie się podstawą do przeglądu obowiązujących dokumentów. Przyczyni się to również do przyspieszenia prac nad aktualizacją tych dokumentów, obniżenia kosztów związanych ze sporządzaniem SOOŚ (poprzez dostarczenie aktualnych informacji wyjściowych na temat stanu elementów środowiska) oraz poprawi funkcjonowanie SOOŚ jako instrumentu zarządzania oddziaływaniem na środowisko. W praktyce aktualizacja opracowania ekofizjograficznego będzie mogła zostać powiązana z systemem monitoringu skutków wdrażania dokumentu. W zaproponowanym modelu, opracowania ekofizjograficzne stanowić mają podstawę do wyznaczenia korytarzy ekologicznych oraz określenia uwarunkowań ich utrzymania i odtwarzania w p.z.p.w. i s.u.k.z.p.g./m.p.z.p. Dlatego niezwykle istotne jest zapewnienie należytej jakości tych opracowań. Instrumentem mającym służyć temu celowi jest decyzja RDOŚ, wydawana na wniosek marszałka województwa (w stosunku do opracowań ekofizjograficznych wykonywanych na potrzeby p.z.p.w.) albo wójta, burmistrza lub prezydenta miasta (w stosunku do opracowań ekofizjograficznych wykonywanych na potrzeby s.u.k.z.p.g./m.p.z.p.). Z uwagi na rangę opracowania ekofizjograficznego oraz jego wszechstronność, wydanie decyzji zatwierdzającej opracowanie wymagało będzie wszechstronnej wiedzy z różnych dziedzin. RDOŚ dysponuje tutaj specjalistycznym organem doradczym, składającym się z przedstawicieli nauki, praktyki, organizacji ekologicznych, Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe oraz sejmiku województwa, przy czym obecnie możliwości tego organu nie są wystarczająco często wykorzystywane. Dlatego zdecydowano się na wprowadzenie obowiązku zasięgnięcia przez RDOŚ opinii tego organu 6 przed wydaniem decyzji w sprawie zatwierdzenia opracowania ekofizjograficznego. Dodatkową korzyścią z wprowadzenia wyżej opisanego instrumentu kontrolnego będzie zapewnienie spójności opracowań ekofizjograficznych szczebla wojewódzkiego i gminnego. Przechodząc do uzasadnienia zaproponowanych zmian do u.p.z.p., należy przypomnieć, że ochrona łączności ekologicznej wymaga kompleksowego podejścia. Korytarze ekologiczne mogą bowiem pełnić swoje funkcje wyłącznie w układzie sieciowym. Sieci ekologiczne tworzone przez płaty siedlisk oraz korytarze ekologiczne o różnym znaczeniu (międzynarodowym, krajowym, regionalnym, lokalnym) wymagają ochrony przede wszystkim na szczeblach planowania przestrzennego odpowiadających skali ich znaczenia (np. korytarze o znaczeniu międzynarodowym – w k.p.z.k.; korytarze o znaczeniu lokalnym – w s.u.k.z.p.g./m.p.z.p.). Dodatkowo, jako systemy ściśle powiązane funkcjonalnie, korytarze powinny być chronione uzupełniająco także na pozostałych szczeblach systemu planowania przestrzennego. Ustalenia dotyczące ochrony korytarzy ekologicznych o znaczeniu międzynarodowym i krajowym zawarte w k.p.z.k. powinny przenikać do aktów planistycznych niższego rzędu. Analogicznie – aby możliwa była skuteczna ochrona korytarzy lokalnych w m.p.z.p., k.p.z.k. oraz p.z.p.w., powinny one ustalać globalne zasady pozwalające tworzyć taki kontekst lokalny, w którym łączność ekologiczna będzie musiała być potraktowana zarówno z uwzględnieniem zarówno perspektywy szerszej (krajowej i regionalnej), jak i właściwej dla aktów najniższego rzędu (gminnej i lokalnej). Obowiązujące regulacje nie są wystarczająco efektywne, aby opisany model mógł zostać skutecznie wdrażany. Na poziomie k.p.z.k. jedyną formalną gwarancją uwzględnienia problematyki związanej z ochroną łączności ekologicznej, jest zawarte w art. 47 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 u.p.z.p. zastrzeżenie, iż musi się ona odnosić do „zrównoważonego rozwoju, uwarunkowań przyrodniczych” oraz „wymagań ochrony środowiska z uwzględnieniem obszarów podlegających ochronie”. Ustanowienie tak ogólnikowego „pasa transmisyjnego” zagadnień istotnych z punktu widzenia ochrony korytarzy ekologicznych w sferę planowania przestrzennego na szczeblu krajowym nie jest rozwiązaniem efektywnym. Konkretne obowiązki ministra w zakresie uwzględnienia w k.p.z.k. kwestii związanych z ochroną łączności ekologicznej daje się
Page 1 and 2:
Marcin PchałEK Paulina KuPczyK Pio
Page 3 and 4:
od wydawcy Zachowanie łączności
Page 5 and 6:
3.1.7. Konwencja o ochronie środow
Page 7 and 8:
Wykaz skrótów BSPAs CBD decyzja w
Page 9:
Wykaz skrótów s.u.k.z.p.g. SOOS S
Page 12 and 13:
12 Efektywność ochrony korytarzy
Page 14 and 15:
Page 16 and 17:
Page 18 and 19:
Page 21 and 22:
2. ogólna charakterystyka prawnych
Page 23 and 24:
ogólna charakterystyka prawnych fo
Page 25 and 26:
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35 and 36:
Page 37 and 38:
ocena uwarunkowań efektywności pr
Page 39 and 40:
Page 41 and 42:
Page 43 and 44:
Page 45 and 46:
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54:
Page 55 and 56:
Page 57 and 58:
Page 59 and 60:
Page 61 and 62:
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Page 73 and 74: ocena uwarunkowań efektywności pr
Page 111 and 112: 4. założenia zmian w prawodawstwi
Page 113 and 114: założenia zmian w prawodawstwie p
Page 123: założenia zmian w prawodawstwie p
Page 151 and 152: Wykaz aktów prawnych Protokół o
Page 153 and 154: Bibliografia Bar, M., Jendrośka, J
Page 155: noty o autorach Marcin Pchałek, dr
show all

Efektywność ochrony korytarzy ekologicznych. Koncepcja ... - WWF

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?