Efektywność ochrony korytarzy ekologicznych. Koncepcja ... - WWF

1. zagadnienia wprowadzające
1.1.
cel opracowania
Ochrona łączności ekologicznej stała się
w ostatnich latach tematem licznych konferencji
naukowych, prac koncepcyjnych oraz analitycznych,
zwłaszcza w zakresie planowania przestrzennego.
Temat ten nabrał znaczenia m. in.
z uwagi na konieczność wdrożenia w Polsce systemu
Natura 2000 (dalej jako N2000), odnoszącego
się w sposób bezpośredni do zagadnienia
spójności sieci ekologicznej, w danym przypadku
tworzonej przez Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk
(dalej jako SOOS) oraz Obszary Specjalnej
Ochrony Ptaków (dalej jako OSOP). Według
A. Kepela, ogólną spójność sieci N2000 należy interpretować
jako komplet cech, które mają
wpływ na to, że sieć ta gwarantuje na terenie Unii
Europejskiej zachowanie lub odtworzenie występowania
we właściwym stanie ochrony wszystkich
chronionych w jej ramach gatunków i siedlisk
przyrodniczych w całym ich naturalnym
zasięgu 1 . Oceniając wpływ poszczególnych obszarów
na spójność sieci N2000 bierze się pod
uwagę znaczenie, jakie ma dany obszar dla zachowania
spójności sieci w stosunku do gatunków
i siedlisk, które są na nim chronione.
Niniejsze opracowanie ma na celu podsumowanie
dotychczasowych badań naukowych oraz
dorobku praktyki celem wypracowania zoptymalizowanych
instrumentów prawnej ochrony
i delimitacji korytarzy ekologicznych, traktowanych
jako obszary korzystne dla migracji organizmów
(szerzej na temat zagadnień definicji korytarzy
ekologicznych zob. rozdział 1.3.).
Spośród licznych publikacji z omawianej dziedziny
zwrócić uwagę należy w szczególności na
opracowanie pokonferencyjne Ochrona łączności
ekologicznej w Polsce (Jędrzejewski, W., Ławreszuk,
D., (red.), Białowieża 2009). Zasługuje ona
na wyróżnienie ze względu na swój interdyscyplinarny,
komparatystyczny oraz analityczny
charakter. Spektrum poruszanego problemu zarysowane
jest w niej na poziomie rozdziałów
w następującym układzie redakcyjnym:
– problemy powodowane przez fragmentację
środowiska i ochrona korytarzy ekologicznych
w krajach europejskich;
– projekty sieci korytarzy ekologicznych na
poziomie krajów i województw;
– korytarze ekologiczne a planowanie przestrzenne;
– ochrona łączności ekologicznej przed negatywnymi
skutkami rozwoju infrastruktury
drogowej;
– wzmacnianie łączności ekologicznej przez
zalesienia;
– prawna ochrona łączności ekologicznej;
– finansowanie, monitorowanie i promocja
działań na rzecz ochrony korytarzy ekologicznych.
Nie sposób nie zauważyć, iż powyższe zagadnienia
wchodzą ze sobą w interakcje. Tytułem
przykładu, „Projekty sieci korytarzy ekologicznych
na poziomie krajów i województw” wdrażane
będą m. in. w ramach instrumentów planowania
przestrzennego obejmujących kwestie rozwoju
infrastruktury drogowej czy zalesień. Z kolei
instrumenty planowania przestrzennego to
nic innego jak środki prawnej ochrony łączności
ekologicznej, które powinny być wyposażone lub
uzupełnione o stosowne normy z zakresu finansowania
oraz monitoringu ochrony korytarzy
ekologicznych.
Z punktu widzenia legislacyjnej koncepcji
ochrony łączności ekologicznej, na pierwszy plan
wysuwają się zagadnienia definicji i wyznaczania
korytarzy ekologicznych oraz możliwości i form
ochrony korytarzy ekologicznych w ramach planowania
przestrzennego oraz podczas realizacji
inwestycji. Biorąc pod uwagę powyższe, analizy
i poglądy przedstawione w omawianej publikacji
stanowią doskonały punkt wyjścia do wypracowania
technik prawnych realizujących jej postulaty.
Na pojęcie technik prawnych składa się charakter
i struktura norm prawnych oraz ich umiej-