PDF - Land og saga

20 • Menntun, námskeið og nýsköpun Menntun, námskeið og nýsköpun • 21
Orkunám á alþjóðavísu
-viðtal við Eddu Lilju Sveinsdóttur, framkvæmdastjóra Orkuskólans REYST hf.
Orkuskólinn REYST hf. er nýr
af nálinni, en hann var stofnaður
í samvinnu við Orkuveitu
Reykjavíkur, Háskólann í
Reykjavík og Háskóla Íslands í
ársbyrjun 2008 og mun útskrifa
sinn fyrsta nemendahóp í byrjun
árs 2010. Edda Lilja Sveinsdóttir,
framkvæmdastjóri
REYST, segir að Orkuskólinn
REYST sé vel í stakk búinn til
að byggja upp framhaldsnám á
háskólastigi sem sé samkeppnisfært
á alþjóðavísu, enda sé
hér á landi áratuga reynsla af
nýtingu jarðhita og vatnsorku
og margir af færustu sérfræðingum
á þeim sviðum kenni
einmitt við REYST.
Undirbúningur að stofnun
skólans stóð yfir í hátt á þriðja ár,
en grunnurinn var lagður í apríl
2007 þegar Orkuveita Reykjavikur,
Háskólinn í Reykjavík og
Háskóli Íslands undirrituðu samkomulag
um stofnun alþjóðlegs
skóla um sjálfbæra orku. Þessir
aðilar stofnuðu hlutafélag, Orkuskólann
REYST hf., 25. febrúar
2008 og fyrsti nemendahópurinn
hóf nám hjá okkur í ágúst 2008.
Stóraukin þörf fyrir sjálfbæra
orku
Edda Lilja segir að hvatinn að
samstarfi þessara þriggja aðila um
REYST hafi verið þörfin fyrir stóraukna
notkun sjálfbærrar orku og
þörfin fyrir sérfræðiþekkingu á
því sviði. „Því er spáð að orkuþörf
heimsbyggðarinnar muni aukast
um 50% til ársins 2030 og að hún
muni aukast allstaðar í heiminum;
ekki síst í þróunarlöndunum. Aðeins
hluti orkuframleiðslunnar
kemur frá sjálfbærum orkugjöfum
og krafan er sú að auka þann
hluta. Íslenskt samfélag fær stóran
hluta þeirrar orku sem það
notar úr sjálfbærum orkulindum.
Það byggir á langri hefð við notkun
sjálfbærrar orku og býr yfir
mikilli vísinda- og tækniþekkingu
við að nýta jarðhita og vatnsorku.
Hér á landi hefur það sannast að
sjálfbær nýting orkulinda er undirstaða
hagvaxtar og velferðar og
verður það til framtíðar,“ segir
Edda Lilja.
Loftslagshlýnunin er vandamál
sem steðjar að öllum löndum
heims og segir Edda Lilja flesta
vera sammála um að það sé ekki
lengur spurning um hvort hægt
sé að snúa þróuninni við, heldur
hve langan tíma við höfum til
stefnu. „Talið er að mestu máli
skipti í þeirri baráttu að breyta
orkukerfunum í sjálfbæra orku.
Reynsla og þekking okkar Íslendinga
síðustu áratugina við
nýtingu jarðhita og vatnsorku er
dýrmæt. Það er skylda okkar að
koma þessari þekkingu áfram til
næstu kynslóða og til heimsins
alls. Skólinn er kjörið tæki til þess
að Íslendingar láti til sín taka í því
brýna verkefni. Þannig getum við
miðlað reynslu okkar og komið
tækniþekkingunni til annarra
landa,“ segir Edda Lilja.
Undirstaða hagvaxtar og
velferðar
Þá segir Edda Lilja að REYST
geti opnað nýjar víddir í aðstoð
við þróunarlönd „Á síðasta ári
fagnaði Jarðhitaskóli Sameinuðu
þjóðanna 30 ára starfsafmæli sínu
hér á landi, sem hefur verið mikilvægt
framlag okkar til að koma
þekkingunni til þróunarlanda.
Tækifæri er fyrir stjórnvöld að
nýta hinn nýja skóla, REYST til
frekara framlags Íslands til aðstoðar
við þróunarlönd auk þess
sem skólinn er opinn nemendum
frá öllum löndum heims því
vandamálið er allstaðar,“ segir
Edda Lilja.
REYST leggur áherslu á umhverfisvernd
og sjálfbæra nýtingu
orkulinda á alþjóðavísu. „Það er
almennt viðurkennd staðreynd að
sjálfbær nýting orkulinda sé undirstaða
hagvaxtar og velferðar til
framtíðar. En það er ekki nóg að
eiga auðlindir, heldur verður líka
að hyggja að skynsamlegri nýtingu
þeirra. Framtíðin er sjálfbær
nýting endurnýjanlegrar orku og
hér höfum við þekkinguna,“ segir
Edda Lilja.
Edda Lilja segi að ekki sé nóg að eiga
auðlindir, heldur verði líka að hyggja að
skynsamlegri nýtingu þeirra. Ljósm. Ingó.
Við vorum komin með
ákveðið forskot alþjóðlega
í vísindum og tækni
tengdum nýtingu jarðhita
og megum ekki tapa því
með því að láta þessa
þekkingu glatast.
Dýrmæt þekking
Edda Lilja segir að sú reynsla
og þekking sem Íslendingar hafa
aflað sér síðustu áratugina við
nýtingu jarðhita og vatnsorku sé
afar dýrmæt. „Þessi reynsla hefur
byggst upp hjá sérfræðingum
Orkustofnunar, ÍSOR og á verkfræðistofum
tengdum í útrás til
fjölda ára og síðast en ekki síst er
mikil þekking innan háskólanna.
Það er skylda okkar að koma
þessari þekkingu áfram til næstu
kynslóða og til heimsins alls.
Skólinn er kjörið tæki til þess að
Íslendingar láti til sín taka í því
brýna verkefni og þannig getum
við miðlað reynslu okkar og komið
tækniþekkingunni til annarra
landa.
Við vorum komin með ákveðið
forskot alþjóðlega í vísindum og
tækni tengdum nýtingu jarðhita
og megum ekki tapa því með því
að láta þessa þekkingu glatast.
Þá er mikilvægt að tryggja endurnýjun
í greininni því meðalaldur
starfsmanna orkufyrirtækja
hér á landi er yfir 50 ár, meðal
annars vegna þess að fólk hefur
undanfarin ár sniðgengið tæknigreinar
í háskólunum. Staðan var
því orðin sú að okkur vantar fólk
í margar tæknigreinar. Sú staða er
einnig staðreynd víða um heim.
Þess vegna var ákveðið að stofna
Orkuskólann REYST og nýta
þessa þekkingu og byggja hana
upp með nýju fólki og sameina
krafta háskólanna tveggja og OR.
Nú sem aldrei fyrr er þörf á því
að sameina kraftana. Með því að
samnýta námskeið og sérfræðinga
háskólanna og Orkuveitunnar
teljum við að unnt sé að byggja
upp öfluga einingu á sviði orkuvísinda.
Uppbyggingin fer fram
hér á landi og við treystum stoðir
menntunar og rannsókna á Íslandi
með mikilvægri alþjóðlegri
tengingu,“ segir Edda Lilja.
Nemendahópurinn er afar
fjölþjóðlegur og kemur frá
níu mismunandi löndum.
Fjölþjóðleg flóra nemenda
Meistaranám við Orkuskólann
REYST hófst í byrjun ágúst 2008.
Það er 120 ECTS einingar og tekur
18 mánuði sem skiptist í þrjár
annir. Fyrstu tvær annirnar eru
nemendur í námskeiðum og vinna
síðan eingöngu að lokaverkefnum
sínum þá síðustu. Tólf námskeið
hafa verið sérhönnuð fyrir REYST,
en nemendur velja síðan önnur
námskeið á meistarastigi úr háskólunum
tveimur. Öll námskeið
eru kennd á ensku.
Fyrsti árgangurinn kom í ágúst í
fyrra, 13 nemendur í meistaranámi
við REYST, sjö íslenskir, tveir frá
Indónesíu og einn frá hverju þessara
landa: Djibouti, Filippseyjum,
Fílabeinsströndinni, Skotlandi og
Þýskalandi. Annar hópur hóf nám
hér nú í ágúst, einnig 13 talsins og
þar eru sex íslenskir nemar
og sjö erlendir frá Indlandi, Kólumbíu,
Bandaríkjunum, Finnlandi,
Eþíópíu og Taíwan. Nemendurnir
hafa bakgrunnsmenntun, BS,
í ýmsum greinum s.s. verkfræði,
jarðfræði, jarðeðlisfræði, stærðfræði
og viðskiptafræði. Nokkrir
nemendanna hafa einnig MS gráður
í raunvísindum. Þetta eru öflugur
hópur og hefur ýmist nokkra
reynslu úr atvinnulífinu eða er að
koma beint úr grunnnámi við háskóla.
Nám við REYST fer fram á ensku
og segir Edda Lilja að markhópur
REYST sé allstaðar að úr heiminum.
„Við höfum auglýst á erlendum
vefsíðum um sjálfbæra orku,
nýtum stórt tengslanet eigenda
REYST – þ.e. samstarfsháskóla HÍ
og HR erlendis og fjölmarga samstarfsaðila
Orkuveitunnar erlendis.
Þá höfum við kynnt REYST á
fagráðstefnum hér á landi sem og
erlendis,“ segir Edda Lilja.
Doktorsnám innan fimm
ára
Edda Lilja segir að til viðbótar
við meistaranámið muni skólinn
bjóða upp á doktorsnám innan
fimm ára. „Það var ákveðið að
byrja á einu skrefi í einu og byggja
REYST upp hægt en örugglega þar
sem gæði og vönduð kennsla og
rannsóknir er höfð að leiðarljósi.
Á þann hátt erum við sannfærð
um að framtíðarsýnin, að REYST
sé leiðandi skóli á sviði sjálfbærrar
orku og í fararbroddi alþjóðlega í
öflugum rannsóknum og kennslu,
muni rætast,“ segir Edda Lilja.
Háskóli Íslands og Háskólinn
í Reykjavík bera faglega ábyrgð
á náminu, en Orkuveitan er fjárhagslegur
bakhjarl REYST ásamt
því að vinna náið með háskólunum
að hönnun námskeiða og
þjálfun nemendanna í rannsóknarverkefnum.
Edda segir að mikilvægur samráðsvettvangur
eigenda REYST sé
svokallað fagráð. „Fagráð REYST
er skipað fulltrúum allra samstarfsaðilanna.
Helsta hlutverk
þess er að þróa námið og setja saman
námsskrá, skipuleggja fræðilegt
og verklegt innihald kennsluskrár,
gera tillögur um kennara og val
nemenda auk þess að sjá um önnur
þau málefni sem snerta faglega
uppbyggingu REYST,“ segir Edda
Lilja.
Skyldunámskeið
Inngangsnámskeið
(ásamt 5 daga vettvangsferð)
Inngangur að jarðfræði
Inngangur að orkutækni
Inngangur að orkuhagfræði
Yfirlit yfir sjálfbær orkukerfi
Þverfaglegt verkefni
Fjármál og tæknimál tengd
Starfsvettvangur REYST er
rannsóknir og rannsóknatengt
framhaldsnám. Háskóli Íslands og
Háskólinn í Reykjavík bera faglega
ábyrgð á náminu og munu háskólarnir
útskrifa nemendur með
sameiginlega prófgráðu. Skólinn
er ætlaður fólki með BS gráðu í
verkfræði og öðrum raunvísindum
og viðskiptum sem hyggur á
framhaldsnám á sviði sjálfbærrar
orku.
Ein námsleiða REYST er viðskiptafræði
– orkuvísindi og segir
Edda Lilja að tilkoma námsleiðarinnar
sé að oft skorti á að
fjármálafólkið geti skilið hugtök
tæknifólksins – og öfugt. „Tvö
námskeiðanna sem eru kennd við
skólann krefjast þess að allir nemendur
úr þessu þremur greinum
starfi saman að lausn verkefna.
Við munum útskrifa sérfræðinga
sem verða leiðandi í stjórnun,
hönnun og rannsóknum um nýtingu
sjálfbærrar orku. Einstæð
reynsla og þekking samstarfsaðilanna
er hinn trausti grunnur
sem skólinn byggir á. Nemendur
okkar öðlast reynslu við að vinna
að raunverulegum verkefnum
með fyrirtækjum í orkugeiranum,
undir handleiðslu reyndra kennara
við háskólana.
Nú stöndum við frammi fyrir
því að einni stórri stoð – fjármálageiranum
– hefur verið
kippt undan efnahag landsins.
Við þurfum að skjóta mörgum,
minni stoðum undir í staðinn.
Ein þeirra er orkugeirinn og þar
er mikilvægt að sameina kraftana
hér innanlands sem utan. Þó svo
hægt hafi á orkuútrásinni í bili
erum við þess fullviss að hún taki
við sér aftur innan skamms. Þá
þarf að eiga mannskap í verkin,
bæði hér á landi og erlendis,“ segir
Edda Lilja.
Námskeið á viðskiptalínu
Alþjóðleg og evrópsk
orkulög
Arðsemismat og fjármögnun
verkefna
Alþjóðleg samskipti,
samningar og stjórnun
Öll námskeiðin á viðskiptalínu
eru skylda fyrir nemendur
sem velja þá línu.
Námskeið á
verkfræðilínu:
Orkuberar og orkugeymsla
Mælingar og kerfisgreining í
jarðhita-orkuverum
Valin viðfangsefni í
verkfræði
Námskeið á
jarðvísindalínu:
Greining borholugagna og
forðafræði – stýring jarðhita-
og vatnsforða
Nánari upplýsingar á
www.reyst.is