3. tbl 1. árg. Nóvember 2007 - Land og saga
3. tbl 1. árg. Nóvember 2007 - Land og saga
3. tbl 1. árg. Nóvember 2007 - Land og saga
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
36 Svifryk<br />
Anna Rósa Böðvarsdóttir heilbrigðisfulltrúi minnir fólk nú á að nagladekkin valda mengun sem er skaðleg heilsu manna. Engin ástæða er því til að velja þau lengur, því annars konar<br />
vetrarhjólbarðar, svo sem góð loftbóludekk eða harðkornadekk, eru nöglunum sambærileg við flestar aðstæður. Mynd: Ingó<br />
Naglana burt úr ryklausri Reykjavík<br />
Nú, þegar skammdegið læðist<br />
yfir Reykjavíkurborg <strong>og</strong> snjór<br />
<strong>og</strong> hálka tekur að hrella borgarbúa,<br />
skera borgaryfirvöld<br />
enn á ný upp herör gegn helsta<br />
svifryksmengunarvaldi borgarinnar<br />
– nagladekkjunum.<br />
Svifryksmörk í Reykjavík fóru<br />
29 sinnum yfir leyfileg heilsuverndarmörk<br />
árið 2006.<br />
„Við erum að hvetja almenning<br />
til að nota ekki nagladekkin,<br />
heldur velja frekar annars konar<br />
góða hjólbarða, svo sem vetrardekk,<br />
loftbóludekk eða harðkornadekk,“<br />
segir Anna Rósa<br />
Böðvarsdóttir, heilbrigðisfulltrúi<br />
hjá mengunarvörnum Umhverfissviðs<br />
Reykjavíkurborgar. „Þau<br />
dekk eru góð í hálku <strong>og</strong> snjó,<br />
meðan nagladekkin sem reynast<br />
betur við ákveðnar aðstæður<br />
sem gerast mjög sjaldan, nefnilega<br />
þegar ísing á sér stað.“<br />
Fjöldi rannsókna hafa sýnt<br />
fram á að hin dekkin sem Anna<br />
Rósa taldi upp eru jafn góð eða<br />
betri en nagladekkin við flestar<br />
aðstæður, <strong>og</strong> því lítil ástæða<br />
önnur en gömul hefð að velja<br />
naglana. Enda eru nagladekkin<br />
á hröðu undanhaldi í Evrópu <strong>og</strong><br />
í vetrardekkjakönnunum bílatímarita<br />
<strong>og</strong> systurfélaga FÍB<br />
kemur skýrt fram að dekk með<br />
mjúku gúmmí reynast best í<br />
flestum aðstæðum, en slík dekk<br />
hafa gott grip <strong>og</strong> eru slitsterk.<br />
„Flest slys verða af því fólk<br />
gerir sjálft mistök, keyrir ekki<br />
varlega eða tekur ekki mið af<br />
aðstæðum, <strong>og</strong> nagladekkin hafa<br />
yfirleitt lítil áhrif þar um,“ segir<br />
Anna Rósa. „Reyndur ökukennari<br />
segir t.d að framsýni <strong>og</strong> fyrirhyggja<br />
séu lykilþættir í öllum<br />
vetrarakstri.“<br />
55 prósent alls svifryks<br />
En hver er ástæða þess að<br />
Reykjavíkurborg hvetur borgarbúa<br />
til að skipta nagladekkjunum<br />
út?<br />
„Nagladekkin spæna upp<br />
úr malbikinu <strong>og</strong> svifrykið sem<br />
myndast er afar óhollt fyrir<br />
heilsu fólks,“ segir Anna Rósa.<br />
Svifryk eru örfínar agnir sem<br />
eru skaðlegar ef þær komast í<br />
lungu, <strong>og</strong> má í raun líkja þeim við<br />
bergflísar eða nálar. Samkvæmt<br />
tveimur rannsóknum sem Iðntæknistofnun<br />
<strong>og</strong> Þorsteinn<br />
Jóhannsson, sem hefur nýlokið<br />
meistaranámi í umhverfis- <strong>og</strong><br />
byggingarverkfræði við Háskóla<br />
Íslands, gerðu á svifryki í höfuðborginni,<br />
á svifryk í Reykjavík<br />
á sér margar uppsprettur<br />
en flestar eru af mannavöldum.<br />
Rúmur helmingur þess, eða 55<br />
prósent þess, er uppspænt malbik.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Veggspjald sem Reykjavíkuryfirvöld dreifa nú um borgina bendir á að<br />
svifryk sem meðal annars orsakast af nagladekkjanotkun getur farið í<br />
lungun <strong>og</strong> truflað öndunarfærin.<br />
Um fjórðungur á uppruna<br />
sinn í jarðvegi sem mestmegnis<br />
kemur frá byggingarsvæðum,<br />
byggingum sem verið er að<br />
rífa, órykbundnum vegslóðum,<br />
fremur en að rykið berist hingað<br />
vegna jarðvegseyðingar á<br />
hálendinu. Annað sem finnst í<br />
svifrykinu sem borgarbúar anda<br />
að sér er sót, salt <strong>og</strong> uppspændir<br />
bremsuborðar.<br />
Hættulegt heilsu manna<br />
Örfínar agnir svifryksins geta<br />
verið afar skaðlegar, komist þær<br />
í lungu fólks, <strong>og</strong> þá sérstaklega<br />
hjá þeim sem hafa viðkvæm<br />
öndunarfæri.<br />
Rannsóknir benda til þess að<br />
mikið svifryk í andrúmsloftinu<br />
geti flýtt fyrir dauða fólks sem<br />
er viðkvæmara fyrir, <strong>og</strong> þá sérstaklega<br />
hjá þeim sem eru með<br />
öndunarfærasjúkdóma . Sænsk<br />
rannsókn sýndi að svifryk stytti<br />
lífslíkur fólks um 60 til 70 daga,<br />
meðan bílslys stytta lífslíkur<br />
fólks um 30 til 50 daga.<br />
„Svo svifrykið er í raun hættulegra<br />
heldur en flestir gera sér<br />
grein fyrir,“ segir Anna Rósa <strong>og</strong><br />
bætir við að Alþjóðaheilbrigðisstofnunin<br />
telji að árlega deyi<br />
um tvær milljónir manna ótímabærum<br />
dauða vegna loftmengunar.<br />
Hún bendir fólki á að fylgjast