Ministarstvo finansija Crne Gore Jul - septembar ... - Vlada Crne Gore

Ministarstvo finansija Crne Gore 

Jul - septembar, 2009. 

Bilten XVII

Ministars t vo fina n sija Crne Gore 

BILten XVII 

Jul - septembar 2009. 

www.mf.gov.me 

UPRAVE 

Poreska uprava: 

Uprava carina: 

Uprava za antikorupcijsku inicijativu: 

Uprava za sprečavanje pranja n ovca: 

Uprava za nekretnine: 

Direkcija za javne na b av k e: 

w w w.poreskauprava.g ov.m e 

w w w.upravacarina.g ov.m e 

w w w.antikorup.g ov.m e 

w w w.aspn.g ov.m e 

w w w.nekretnine.co.m e 

w w w.djn.g ov.m e

g Bilten Mi nis tar stva fi nan si ja Cr ne Go re g jul - septembar 2009. 

4-5 

6-9 

10-11 

12-13 

14-19 

20-22 

23-27 

28-32 

33-34 

Sadržaj 

Uvodnik 

- potpredsjednik Vlade i ministar finansija, dr Igor Lukšić 

U fokusu - 2010 Izvještaj o lakoći poslovanja za period jun 2008 – jun 2009. godina 

- Bojana Boškovic, samostalni savjetnik 

- Ivan Radulović, samostalni savjetnik III 

Pravo etažne svojine 

- Milanka Otović, samostalni savjetnik III 

Priprema nacionalne strategija razvoja 

- Borislav Ratković, pomoćnik ministra za ekonomsku politiku i razvoj 

Raspored javnih prihoda 

- Dušanka Rudović, samostalni savjetnik I 

Lisabonski ugovor – novo lice konstitucionalizma 

- Ana Ivanović, samostalni savjetnik I 

- Nina Vukotić, savjetnik 

Aktivnosti potpredsjednika Vlade i ministra finansija u periodu 

jul - septembar 2009. godine 

- Gordana Jovanović, portparol 

- Ivona Mihajlović, asistent portparola 

INFO WEB Ministarstva finansija za period jul - septembar 2009. godine 

- Gordana Jovanović, portparol 

- Ivona Mihajlović, asistent portparola 

Iz novinarskog ugla - Hronologija krize 

- Biljana Radosavović, novinarka Radija Crna Gora

g jul - septembar 2009. g Bilten Mi nis tar stva fi nan si ja Cr ne Go re 

35 

Zakup državne imovine 

- Maja Mitrović, samostalni savjetnik I 

36-39 

40 

41-43 

44-49 

50-52 

53-56 

57-62 

Izvještaj o državnom dugu na dan 

30. septembar 2009. godine 

- Ana Banović, savjetnik u Odsjeku za upravljanje 

dugom i gotovinom 

- Mersija Purišić, samostalni savjetnik I u Odsjeku za 

upravljanje dugom i gotovinom 

Informacija o poglavljima upitnika u koordinaciji 

Ministarstva finansija 

- Ana Ivanović, samostalni savjetnik I 

- Nina Vukotić, savjetnik 

Lizing - stanje na tržistu u prvom 

pologodištu 2009. godine 

- Bojana Boškovic, samostalni savjetnik I 

- Jelena Vojinović, samostalni savjetnik III 

Uspostavljanje AFCOS sistema u Crnoj Gori 

- Ivana Koljenšić, samostalni savjetnik III 

- Bojana Poček, samostalni savjetnik III 

Upravljanje rizikom u projektima 

finansiranim iz IPA fondova 

- Žarko Krcunović, samostalni namještenik III 

Analiza konsolidovane javne potrošnje 

za period januar-septembar 2009. godine 

- Vladislav Karadžić, samostalni savjetnik I 

- Radovan Živković, samostalni savjetnik I 

- Iva Vuković, viši savjetnik III 

Realizacija javne potrošnje lokalne 

samouprave za period januar-jun 2009. godine 

- Gordana Radović, samostalni savjetnik I 

- Snežana Mugoša, samostalni savjetnik I 

Ministarstvo finansija Crne Gore 

Bil ten Mi nis tar stva fi nan si ja 

jul-septembar, 2009. go di ne 

Broj: 

17 

iz la zi: 

kvar tal no 

izdavač: 

Mi nis tar stvo fi nan si ja 

Cr ne Go re 

za izdavača: 

dr igor Lukšić 

Ured nik: 

Gordana Jovanović 

Uređivački odbor: 

mr Milorad katnić, 

Mila barjaktarović, 

Nemanja Pavličić, 

Biljana Šćekić, 

Periša Perović, 

Borislav ratković, 

Nataša kovačević, 

Boris bušković 

Di zajn: 

Adil Tuzović 

Tehnički asistent: 

Ivona Mihajlović 

kon takt: 

Pr sLUŽba 

MINISTARSTva FINANSIJA 

tel: 

+382 20 224 581 

fax: 

+382 20 224 450 

e-mail: 

mf@gov.me 

web: 

www.mf.gov.me 

adresa: 

Stanka dragojevića br 2, 

Pod go ri ca


Potpredsjednik Vlade 

i mi nis tar fi nan si ja Cr ne Go re, 

dr Igor Luk šić 

Kon takt: 

te le fon: +382 20 242-835 

fax: +382 20 224-450 

e-mail: mf@gov.me 

web: www.mf.gov.me 

Poštovani čitaoci, 

Da li je pretenciozno izreći da će narednih nekoliko 

mjes eci bitno uticati na put kojim će se ekonomski sistem 

Crne Gore kretati u narednim godinama? Sasvim sigurno 

da tako zvuči, ali vjerujem da je takav iskaz realan. Očekuje 

nas mnogo posla u nekoliko različitih polja, ali se sva ona u 

suštini srijeću na istom horizontu. U mjeri u kojoj će određene 

politike biti realizovane bitno zavisi kakav će ishod ekonomskih 

kretanja biti. 

Globalna finansijska, a potom ekonomska kriza, ostavila 

je trag na svjetsku ekonomju. Ukupni tokovi kapitala 

su smanjeni, svjetska razmjena, takođe, a veliki broj radnika 

je ostao bez posla. Svjetska ekonomija prolazi kroz korekciju, 

koja će bez obzira na državnu podršku, trajati dugo. Rast 

svjetske ekonomje će biti spor i dugačak, a zabrinutost raste, 

jer su fiskalni stimulusi, usljed limitiranosti akumulacije 

javnog duga, vremenski ograničeni. U takvom kontekstu se 

Crna Gora suočava sa brojnim izazovima, kako kratkoročnim, 

tako i dugoročnim. 

Imajući u vidu druga iskustva, prije svega, baltičkih zemalja, 

pa i nekih veoma razvijenih i zemalja u regionu, pad 

crnogorske ekonomije bi se mogao okarakterisati kao srednji. 

Ipak, imajući u vidu prosječni rast ekonomije u tri godine prije 

krize poremećaj je, ipak, značajan. S jedne strane, pojedine 

oblasti ekonomije, na primjer industrijska proizvodnja, bilježe 

dramatičan pad. S druge strane, možemo govoriti o smanjivanju 

inflacije na skroman nivo, kao i o značajnoj korekciji 

spoljnotrgovinskog debalansa. Interesantna okolnost je da 

do sada ekonomska kriza nije prouzrokovala drastičan rast 

nezaposlenosti, kao u mnogim drugim zemljama. Takođe, više 

je nego očigledno da se struktura ekonomije pomjera ka 

malim i srednjim preduzećima. 

Sve to upućuje da nas u narednom periodu očekuje 

nekoliko zadataka. Optimizacija pojedinih preduzeća, odnosno 

realizacija socijalnih programa je preduslov za stabilizaciju 

i potom oporavak dijela industrijske proizvodnje. Na tome 

se priča, svakako, ne završava. Postoje dugoročno brojne 

mogućnosti za produbljivanje industrijske proizvodnje, kako 

razvojem metalske, tako i energetske industrije, ali i drugih 

oblasti, povezivanjem velikih kompleksa sa sektorom malih i 

srednjih preduzeća. 

Drugi ključni zadatak je donošenje budžeta za iduću 

godinu. On mora biti realan i održiv. Istovremeno, treba da 

obezbijedi održavanje stabilnosti ekonomije, kako bi se povoljno 

djelovalo na prilike za ekonomski rast. Tačka balansa 

4


nivoa budžetskog deficita i javnog duga je značajno niža nego 

u razvijenim zemljama. Iz tog razloga je potrebno dodatno 

korigovati budžetsku potrošnju, kako bi budžetski deficit bio 

zadržan na nivou do 2% BDP-a i koji bi, prije svega, služio 

za finansiranje kapitalnih infrastrukturnih investicija. Jedan 

od preduslova u tom smislu je smanjivanje potrošnje za najmanje 

oko 3% BDP-a, odnosno oko 100 miliona eura. 

Jedna od ispravnih odluka u dosadašnjem trajanju krize 

je bila da se ne reaguje odmah sa smanjivanjem fonda zarada. 

Ipak, taj vremenski prostor je iscrpljen, pa je neophodno 

što brže privesti kraju pregovore vezane za izmjene kolektivnog 

ugovora. Razumije se, to je posao koji nailazi na jako 

puno nerazumijevanja i otpora, ali smatram da postoji prostor 

da se postigne kompromis oko zadovoljavajućeg modaliteta. 

U svakom slučaju, bolje je u iduću godinu ući sa odlukom o 

privremenom finansiranju nego donositi budžet koji ne bi bio 

održiv. Kao da već čujem oponente koji slavodobitno hitre 

da podsjete na svoje riječi od prošle godine. Ne! Potpuno je 

drugačiji okvir i situacija. Sada znamo gdje smo, i za razliku 

od kritika koje smo slušali i apokalipse koja se najavljivala, 

crnogorska ekonomija je položila test vitalnosti. 

Dugoročni izazovi koje je ekonomska kriza do kraja osvijetlila 

su potreba reforme državne administracije, sistema 

obrazovanja i zdravstva, kao i sistema socijalne zaštite kombi 

novanjem aktivnosti u javnom i privatnom sektoru. To s 

ciljem da ove usluge budu efikasnije i efektivnije, kao i da 

dalje doprinose smanjivanju siromaštva. 

Duboko vjerujem, i po meni je to vrijeme krize samo 

potvrdilo da je u budućem periodu neophodno dodatno raditi 

na liberalizaciji ekonomije i podsticanju tržišnih principa. 

Programi lakoće poslovanja i slobodne trgovine se ističu 

kao generatori produktivnosti i rasta u svim ekonomskim 

forumima i dobijaju dodatni značaj u vremenu ekonomskih 

poteškoća. Ekonomiju treba osloboditi stega. Budžetska po 

litika je mjesto gdje treba promovisati socijalne funkcije u 

cilju povećanja dobrobiti svakog člana društva. Da bi to bilo 

moguće, potrebno je uložiti dodatne napore u cilju reformisanja 

strukture budžetske potrošnje. 

dr Igor Lukšić, 

potpredsjednik Vlade i ministar finansija 

5


U fokusu 

2010 Izvještaj o lakoći 

poslovanja za period 

jun 2008 - jun 2009. godina 

Globalni pregled 

Svjetska banka, odnosno Među na rodna finansijska korporacija, je se pte mbra 2009. godine objavila 2010 Izvještaj o lakoći 

poslovanja (2010 Doing Business Report), koji obuhvata period jun 2008 – jun 2009. godine. 

Uprkos mnogim izazovima u 2008/2009. godini, u poređenju sa prethodnim godinama, počev od 2004. kada je Doing 

Business počeo da pra ti reforme primjenjujući svoje indi ka to re, sve više Vlada širom svijeta impleme ntiralo je regulatorne reforme 

6


usmjerene olakšavanju poslovanja. Doing Business je evidentirao 287 reformi u 131 eko nomiji, između juna 2008. i maja 2009. 

godine, što predstavlja 20% više nego u prethodnoj godini. Reforme su bile usmjerene ka olakšavanju započinjanja i vođenja 

biznisa, jačanju imovinskih pra va i poboljšanju efikasnosti rješavanja komercijalnih sporova i stečajnih proce dura. 

Prva četiri mjesta, kao i prethodne godine zauzimaju, Singapur, Novi Ze la nd, Hong Kong i SAD, dok, ako posma tramo region 

i jugistočnu Evropu, ispred Crne Gore od tranzicionih zemalja iz okruženja su: Makedonija (32 mjesto), Slo vačka (42), Bugarska 

(44), Slovenija (53), Rumunija (55). Crna Gora zauzima bolju poziciju od Poljske (72 mjesto), Tur ske (73), Česke Republike (74), 

Italije (78), Albanije (82), Srbije (88), Hrvatske (103), Grčke (109), Kosova (113), Bosne i Hercegovine (116). 

Kao i prethodnih godina, većina re fo rmi odigrala se u zemljama u razvoju. U „zemljama niskog prihoda“ (low income countries) 

i „zemljama ispod srednjeg pri hoda“ (lower middle income countries) sprovedeno je dvije trećine od ukupno registrovanih reformi 

Doing Business Iz vještajem. Istovremeno, tri četvrtine od ukupnog broja ekonomija obuhvaćenih Doing Business Izvještajem, 

ostvarile su reforme, ostatak ekonomija je ostao na istom nivou, kao i prethodne godine. Po prvi put, ekonomija podsaharske 

Afrike, Ruanda bila je najbolji reformator. Pet drugih zemalja „niskog“ i ispod „srednjeg“ prihoda – Egipat, Liberija, Moldavija, 

Kir giska Republika i Tadžikistan – pridružili su se Ruandi na listi top deset najboljih reformatora. Biti na listi top deset reformatora 

(ove godine su to: Ruanda, Kir giska Republika, Makedonija, Bjelorusija, Ujedinjeni Arapski Emirati, Moldavija, Ko lumbija, 

Tadžikistan, Egipat i Liberija) podrazumijeva biti ekonomija koja je zahvaljujući reformama u tri ili više od ukupno deset oblasti 

pokrivenih Doing Businessom značajno poboljšala svoju poziciju u Izvještaju. 

Ako se intenzitet sprovođenja refo rmi posmatra po regionima, onda su re fo rmatori posebno bili aktivni u dva regiona, 

istočnoj Evropi i centralnoj Aziji i na Bliskom Istoku i Sjevernoj Africi. U oba regiona, konkurencija između susjeda odigrala je 

značajnu ulogu u motivisanju reformi. Ekonomije u regionu istočne Evr ope i centralne Azije, koji je najviše po gođen krizom, bili su 

najaktivniji re fo r matori u posljednjih šest godina za redom. Dvadeset šest od ukupno dvade set sedam ekonomija ovog regiona, 

uključujući i Crnu Goru, su reformisale poslovno okruženje u najmanje jednoj oblasti obuhvaćenoj Doing Businessom. 

Zapaženi trend u posljednje tri go dine je da se intezitet reformi „kretao“ od zemalja Evropske unije ka zemljama Istoka. 

Albanija, Bjelorusija, Kirgiska Re pu blika i Makedonija implementirale su reforme u više oblasti već treću godinu za redom. Izvještaj 

kaže i da su, Kazakstan, Crna Gora i Tadžikistan, inspirisani sus jedima povećali napore reformisanja u proteklom periodu. 

Crna Gora u Doing Business Izvještaju 

Crna Gora je u prethodnoj periodu poboljšala biznis ambijent i za šest mjesta popravila svoju poziciju zauzimajući 71. 

mjesto od ukupno rangirane 183 države. Na osnovu evidentiranih reformi ocijenjen je napredak u četiri od ukupno deset indikatora, 

a svega jedanaest država je ostvarilo poboljšanje u većem broju obl asti od Crne Gore. Napredak Crne Gore je prepoznat 

u četiri oblasti obuhvaćene Doing Business metodologijom, kod indi katora: otpočinjanje biznisa, izdavanje gra đevinskih dozvola, 

zapošljavanje rad nika i plaćanje poreza. 

U oblasti započinjanja biznisa, Cr na Gora se navodi kao reformator u po g le du ubrzane registracije obveznika kod Poreske 

uprave i fondova za zdrav s tveno i penzijsko-invalidsko osi gu ra nje uvođenjem jedinstvenog obras ca za njihovu prijavu. Sprovedene 

refo rme doprinijele su skraćenim ili poje dno st avljenim postregistracionim procedur a ma. 

U dijelu reformi koje su preduzete ka ko bi se pojednostavilo izdavanje građevinskih dozvola 1 , konstatovano je da u Crnoj 

Gori, napredak u ovoj oblasti konstatovan je donošenjem nove regulative, kroz Zakon o uređenju prostora i izgradnji objekata, 

pojednostavljenog postupka pribavljanja dozvola uz pomoć potvrde o procjeni rizika, uvodeći na taj način skraćeni postupak za 

manje građevine, sa fokusom na veće projekte sa značajnim uticajem na životnu sredinu u pogledu sigurnosti. 

U oblasti radnih odnosa, koju reguliše indikator zapošljavanje radnika, potvrđene su olakšice i pogodnosti implementirane 

novim zakonskim rješenjem koje su rezultirale fleksibilnijim tržištem rada. Crna Gora je, kao i Makedonija počela da primjenjuje 

ugovore na određeno vrijeme koji su fleksibilniji, bez limita o kumulativnom trajanju. Shodno novoj regulativi, u slučajevima 

proglašavanja zaposlenog viškom, poslodavac je dužan da istog obavijesti petnaest dana unaprijed, te više nije dužan da informiše 

treću stranu (Sindikat i Zavod za zapošljavanje). 

Analizom indikatora plaćanje poreza ukazano je na značajno smanjenje poreskih stopa u Crnoj Gori. Registrovano je 

smanjenje stopa poreza na dobit (koje nije bilo evidentirano u prethodnim Izvještajima), kao i smanjenje opterećenja na zarade 

i doprinose koje plaćaju poslodavci. 

U ostalih šest oblasti, odnosno Doing Business indikatora Crna Gora nije pogoršala regulativu, procedure, troškove ili 

vrijeme, već prosto nije napravila nijednu dodatnu reformu na poboljšanje trenutnog stanja, dok su druge zemlje reformisale i 

tako „prestigle“ poziciju koju je Crna Gora ostvarila prošle godine. 

Takođe, Crna Gora je, poslije Makedonije, ostvarila bolji napredak na globalnoj listi od ostalih zemalja regona. Međutim, to 

1 - U ovoj oblasti istočna evropa i centralna azija imaju najviše reformi u posljednje tri godine i zabilježene su u bjelorusiji, bosni i hercegovini, hrvatskoj, Gruziji, 

Kazakstanu, kirgiskoj republici, Makedoniji, Crnoj Gori, sloveniji, Tadžikistanu i Uzbekistanu. U prosjeku, reforme su dovele do smanjenja procedura od 7%, vremena 

od 15% i troškova od 26.5%. 

7


ne znači da bi se intenzitet reformi u narednom periodu trebao usporiti. Naprotiv, činjenica da u šest oblasti za godinu dana nisu 

napravljena poboljšanja obavezuje na dalje zalaganje na njihovom unapređenju. 

Ohrabrena poboljšanjem svoje pozicije u Izvještaju o lakoći poslovanja, ali istovremeno i nezadovoljna trenutnim 71. 

mjestom u Izvještaju o lakoći poslovanja, Vlada Crne Gore će kroz Savjet za eliminisanje biznis barijera nastaviti aktivnosti na 

unapređenju poslovnog ambijenta. U tom smislu, Ministarstvo finansija kao administrativno tehnička podrška Savjetu, posebno 

ostvaruje saradnju sa Svjetskom bankom (Doing Business Jedinicom za reforme) u cilju zajedničkog rada na identifikovanju 

prioritetnih oblasti koje je potrebno reformisati. Ova saradnja rezultirala je predlogom Akcionog plana za unapređenje poslovnog 

ambijenta, koji je pripremila Svjetska banka, a u kome su identifikovani kratkorčni i srednjoročni prioriteti za svaku od oblasti koju 

pokriva Doing Business izvještaj. Ovaj Akcioni plan je Savjet za eliminisanje biznis barijera usvojio kao polaznu osnovu za dalje 

djelovanje na eliminisanju biznis barijera i zadužio svako resorno ministarstvo da na osnovu tog Akcionog plana, pripremi detaljan 

plan aktivnost, dinamiku izvršenja i imenuje nosioce aktivnosti na unaprijeđenju poslovnog ambijenta. Nakon usvajanja finalnog 

plana, koordinatori aktivnosti će redovno izvještavati Savjet za eliminisanje biznis barijera o ostvarenom napretku. 

Analizirajući ovogodišnji Doing business izvještaj, te preporuke Svjetske banke identifikovano je pet oblasti u kojima postoji 

dovoljno prostora za unapređenje i to: izdavanje građevinskih dozvola, plaćanje poreza, prekogranična trgovina, izvršenje ugovora 

i zaštita investitora. Ukoliko bi Crna Gora u narednom periodu napravila dovoljno unapređenja u pomenutim oblastima, to bi joj 

obezbijedilo da bude rangiana u top deset najbolje rangiranih zemalja po lakoći poslovanja. 

Ministarstvo finansija je, u posmatranom periodu (jun 2008 – jun 2009. godine), koordiniralo aktivnostima resornih 

ministarstava i drugih institucija u čijoj je nadležnosti regulativa u vezi započinjanja i obavljanja poslovnih aktivnosti u Crnoj 

Gori. Poboljšanje indikatora i ukupne pozicije na listi je potvrda uspješnog rada svih institucija na eliminisanju biznis barijera 

i unapređenju biznis ambijenta. Na osnovu intenzivne saradnje, predstavnici Svjetske banke su prepoznali uložene napore i 

evidentirali reforme sprovedene u određenim oblastima. Bolje pozicioniranje Crne Gore dalo je podstrek Ministarstvu finansija da 

nastavi implemenataciju brojnih mjera i politika koje će učiniti naš poslovni ambijent konkurentnijim, kao i doprinijeti da državna 

uprava bude efikasan servis građana. 

Pored navedenog Ministarstvo finansija, kroz aktivnosti u okviru Savjeta za eliminisanje biznis barijera, je u posljednjoj 

nedjelji oktobra, u saradnji sa Svjetskom bankom, a pod pokroviteljskovom Projekta za jačanje kapaciteta Ministarstva finansija 2 

organizovalo Radionicu o Doing business indikatorima, metodologiji njihovog utvrđivanja, kao i preporukama Svjetske banke za 

unapređenje poslovnog ambijenta. 

* * * 

Poruka Doing Business Izvještaja za biznis ambijent u Crnoj Gori jeste da je, i pored ostvarenog poboljšanja, još uvijek 

opterećen barijerama bilo u pogledu procedura, vremena ili troškova koje bi trebalo eliminisati. Navedeni Izvještaj treba shvatiti 

kao određen „sistem nadzora“ koji svake godine opominje ili nagrađuje zemlju u pogledu učinjenog za biznis ambijent i ne 

dozvoljava joj da „živi na lovorikama“ postignutog uspjeha, jer će već sljedeće godine neke druge zemlje učiniti više i napredovati 

bolje na globalnoj ljestvici. 

2 - Projekat finansira holandska vlada, a implementira UNDP. 

8


Makedonija 

Makedonija se već drugu godinu za redom nalazi na listi 

top deset najboljih reformatora u Doing Business Izvje štaju. Ova 

zemlja je u analiziranom periodu poboljšala biznis ambijent i za 

čak trideset sedam mjesta popravila svoju poziciju zauzimajući 32. 

mjesto od ukupno rangirane 183 države. Na osnovu evidentiranih 

reformi, ocijenjen je napredak u osam od ukupno deset indikatora, 

čineći Ma kedoniju nabolje rangiranom tranzicionom zemljom iz 

okruženja. U posljednjih pet godina, Makedonija je imple mentirala 

najmanje devetnaest reformi u osam od ukupno deset oblasti 

pokrivenih Doing Businessom. 

Kod indikatora započinjanje biznisa, Makedonija je 

rangirana na 6. mjestu (poboljšanje od 7 mjesta), dok je Crna 

Gora na 85. (poboljšanje od 22 mjesta). U Makedoniji procedura 

započinjanja biznisa sada traje četiri dana (u Crnoj Gori 13 dana). 

Ovom skraćenju je značajno doprinijela drugačija organizacija 

samog procesa registracije. Sa da preduzetnik predaje svu 

potrebnu dokumentaciju Centr alnom registru, a ovaj organ dalje 

komunicira i prosljeđuje relevantne informacije i dokumentaciju 

ostalim organima i institucijama. Takođe, sada se informacije 

o osnivanju preduzeća ne objavljuju u službenim glasilima, već 

elekt ronski, što je, recimo, slučaj i u Njemačkoj. 

Kada je u pitanju izdavanje građevinskih dozvola, 

Makedonija se nalazi na 137. mjestu (poboljšanje od 14 mjesta) 

dok je Crna Gora na 160. mjestu (poboljšanje od 6 mjesta). 

Makedonija je nastavila rad na poboljšanju efi ka snosti procesa 

izdavanja dozvola kroz modernizovane procedure i smanjenja 

vremena neophodnog za dobijanje građevinskih dozvola. 1 

U oblasti zapošljavanje radnika, Makedonija je zauz ela 

58. mjesto (poboljšanje za 64 mjesta), dok je Crna Go ra na 46. 

mjestu (poboljšanje od 6 mjesta). Ocijenjeno je da je Makedonija 

svoju regulativu u visokom stepenu uskladila sa EU standardima. 

Ugovori na određeno vrijeme koji se odnose na poslove sa 

neodređenim trajanjem sada mogu da važe i do 60 mjeseci. 

Kada je u pitanju noćni rad, poslodavci mogu da izaberu način 

planiranja, trajanje, učestalost i izmjenu smjena. Poslodavac i 

1 - U Makedoniji procedura izdavanja dozvola traje 146 dana, a u Crnoj Gori 230. 

zaposleni imaju mogućnost slobodnog dogovora, kada su u pitanju 

slobodni dani u nedjelji i broj dana godišnjeg odmora. Zahtjevi koji 

su se odnosili na zadržavanje ili preraspoređivanje viška radnika 

i prioritetna pravila za ponovnim zapošljavanjem, shodno novoj 

regulativi više ne važe. 

Kod indikatora registrovanje imovine Makedoniji je pripalo 

63. mjesto (poboljšanje od 25 mjesta), dok je Cr noj Gori pripalo 

131. mjesto (pogoršanje od 6 mjesta). Na poboljšanje pozicije 

uticalo je uvođenje vremenskih rokova u registru. Ovo je omogućilo 

smanjenje neophodnog vre mena za registrovanje imovine za 8 

dana. Broj potrebnih dana za registrovanje imovine u Makedoniji 

je 58, dok je u Crnoj Gori 86. 

U oblasti Zaštite investitora, Makedonija se nalazi na 20. 

mjestu (poboljšanje od 68 mjesta), dok se Crna Gora nalazi na 27. 

mjestu (pogoršanje od 2 mjesta). U julu 2008. godine makednoski 

Parlament je odobrio amandmane na Zakon o trgovini iz 2004. 

godine. Amandmani su pojačali obaveze koje se odnose na 

objavljivanje i modifikovali su proces davanja saglasnosti za 

poslove koje obavljaju pove zana lica. Direktori sada moraju da 

objavljuju sveobuhvatne podatke poslovima između povezanih 

lica u godišnjim izvještajima. 

Kada je u pitanju plaćanje poreza, Makedonija je zau zela 

26. mjesto (poboljšanje od 2 mjesta), dok je Crna Gora na 145. 

mjestu (pad od 6 mjesta). Makedonija, kao i Crna Gora, Moldavija i 

Poljska smanjile su poreze iz oblasti radnih odnosa, kao i obavezne 

doprinose plaćene od stra ne poslodavca. Elektronski sistemi 

se sve više koriste u regionu, pa je i u Makedoniji elektronsko 

popunjavanje pri java obavezno za sve poreze. 

Niži troškovi uvoza i izvoza kod indikatora prekogra nična 

trgovina omogućili su Crnoj Gori (47) da se bolje pozicionira od 

Makedonije (62). Troškovi izvoza (USD po kontejneru) u Crnoj Gori 

iznose 775, dok u Makedoniji izno se 1,436. Kada je u pitanju 

uvoz, troškovi (USD po konte jneru) u Crnoj Gori iznose 890, a u 

Makedoniji 1,420. 

U indikatoru zatvaranje biznisa neophodno vrijeme i 

troškovi omogućili su Crnoj Gori da se nađe na 44. mjestu, dok 

se Makedonija nalazi na 115. mjestu. Za zaključivanje biznisa u 

Crnoj Gori su potrebne 2 godine, dok su u Maked oniji potrebne 

2.9 godina. 

Bojana Bošković 

Ivan Radulović 

Bojana Bošković, 

samostalni savjetnik I 

Ivan Radulović, 

samostalni savjetnik III 

9


Pravo etažne svojine 

Etažna svojina je takođe, jed an oblik 

zajedničke svojine. Etažna svojina je 

svojina na realnom, fizičkom dijelu zgrade, 

tj. na stanu, kao posebnom dijelu zgrade, 

ali uključuje i pravo na zajedničke djelove 

zgrade i pravo korišćenja zemljišta, na 

kome se nalazi zgrada. 

Pravo etažne svojine u Crnoj Gori 

uređuje Zakon o svojinsko pravnim odnosima 

(“Službeni List CG”broj 19/09) 

i Zakon o etažnoj svojini (“Službeni List 

RCG” br.71/04,13/07 i 047/08). 

Etažnom svojinom u smislu Zakona 

o svojinsko pravnim odnosima smatra se 

pravo svojine na posebnim djelovima 

zgrade ili poslovne zgrade s kojim su 

nedjeljivo povezana određena prava na 

zajedničkim djelovima zgrade i zemljištu 

na kome je izgrađena zgrada. Stambenu 

zgradu čine posebni i zajednički djelovi. 

Posebni djelovi sta m bene zgrade su 

stanovi, poslovne prostorije, posebni podrumi, 

posebna potkrovlja, posebne garaže, 

otvoreni balkoni, terase i dr. 

Pored posebnih djelova Zakon o 

svojinsko pravnim odnosima uređuje i 

zajedničke djelove stambenih zgrada koji 

služe stambenoj zgradi kao cjelini, a to 

su: temelji, vertikalna konstrukcija, horizontalna 

konstrukcija, krov, prozori, vrata, 

požarni, stepeništa, kanali za smeće 

i dr. zajednički djelovi stambene zgrade 

koji se tretiraju kao cjelina zgrade, predstavljaju 

zajedničku nedjeljivu svojinu 

svih vlasnika. 

Na urbanističkoj parceli na kojoj 

je stambena zgrada izgrađena, vlasnici 

posebnih djelova zgrade, takođe, imaju 

zajedničku nedjeljivu svojinu. Ovaj Zakon 

10


poznaje i pravo nadogradnje. 

Stambena zgrada se može nadograditi 

saglasno propisima o plani ra nju 

i uređenju prostora, propisima o gra đenju. 

Nadogradnja nije moguća kada 

mo že da utiče na stabilnost i sigurnost 

stambene zgrade, ako se nadogradnjom 

nanosi šteta arhitektonskom iz gled u 

zgrade ili se umanjuje provjetrenost i 

prozračnost nižih spratova. Imalac prava 

na nadogradnju dužan je vlasnicima nadoknaditi 

vrijednost zajedničkog dijela 

koji se nadograđuje, osim ako drugačije 

nije propisano odlukom skupštine vlasnika 

ili ugovorom kojim imalac prava na 

nadogradnju i stambena zgrada uređuju 

međusobne odnose. Imalac prava na nadogradnju 

ima obavezu da o svom trošku 

otkloni kvarove i oštećenja koja nastanu 

usljed izvođenja radova, da u slučaju 

potrebe privremenog iseljenja vlasnika 

stana uz njegovu saglasnost obezbijedi 

drugi stan i da po završetku radova 

prostorije, uređaje i instalacije dovede u 

stanje kakvo je bilo prije izvođenja radova, 

kao i da obavijesti vlasnike o početku 

izvođenja radova. 

Stambenom zgradom upravlja ju 

vlasnici. Organe upravljanja stambe nom 

zgradom dužni su da obrazuju vla snici. 

Organi upravljanja stambenom zgradom 

su Skupština vlasnika. 

Upravljanje zgradom obuhvata 

do nošenje odluke o načinu korišćenja 

stambene zgrade kao cjeline i zajedničkih 

djelova zgrade i njihovom odr ža vanju 

i čuvanju, o obezbjeđenju finansijskih 

sr edstava za održavanje zg rade, kao i 

odlučivanje o drugim pi tanjima od zna - 

čaja za korišćenje i od ržavanje stambene 

zgrade. Stam be nom zgradom upravljaju 

vlasnici. Org ani upravljanja stambenom 

zgradom su skupština vlasnika i upravnik. 

Skupština vlasnika po Zakonu 

do nosi program održavanja stambe ne 

zgrade i obezbjeđuje njegovo izv ršavanje, 

odlučuje o načinu organizovanja radova 

na održavanju stambene zgrade, 

od l učuje o poboljšanju uslo va stanovanja 

u zgradi, obezbjeđuje namjensko 

korišćenje zajedničkih dje lova stambene 

zgrade, donosi odluku o raspolaganju 

Milanka Otović 

zajedničkim djelovima stambene zgrade 

na kojima se vrši nadogradnja ili koji se 

pretvaraju u stan, donosi odluku o korišćenju 

poslovnih prostorija, odlučuje o 

osiguranju stambene zgrade, odlučuje 

i o drugim pitanjima u vezi upravljanja 

stambenom zgradom. 

Skupština ima predsjednika, ko ji 

se bira na period od četiri godine. Odluke 

Skupštine su obavezne za sve vlasnike 

i upravnika. Protiv odlu ke skupštine, 

vlasnik može podnijeti tužbu nadležnom 

sudu radi njenog po ništenja u roku od 30 

dana od dana objavljivanja odluke. 

Kada je broj vlasnika veći od četiri, 

bira se upravnik stambene zgrade. Upravnika 

bira i razrješava skupština vlasnika 

na period od četiri godine. Za upravnika 

se može izabrati vlasnik, odnosno 

drugo fizičko ili pravno lice registrovano 

za poslove upravljanja. Međusobni odnos 

izmedju skupštine i upravnika uređuje 

se ugovorom. Upravnik ima obavezu da 

izvršava odluke, predlaže program održavanja 

zgr ade, stara se o realizaciji 

pr ograma održavanja stambene zgrade 

i o tome podnosi izvještaj skupštini, zaključuje 

ugovore o zakupu poslovnih prostorija, 

naplaćuje prihode i izvršava oba 

veze, predstavlja i zastupa stambenu 

zgradu, kao i druge poslove u skladu sa 

Zakonom. 

Uspostavljanjem ovakvih zakonskih 

rješenja učinjen je napredak u po gledu 

regulisanja ove oblasti u Crnoj Gori. 

Milanka Otović, 


11


Priprema nacionalne 

strategije razvoja 

Istekom važnosti Agende ekonomskih 

reformi u Crnoj Gori 2002-2007. 

godine, stekli su se uslovi da Crna Gora 

definiše svoju dugoročnu razvojnu viziju 

u jednom konzistentnom razvojnom dokumentu 

i, na taj način, u okviru procesa 

pridruživanja EU i evroatlanskih integracija, 

pokaže da ima kapacitet za usmjeravanje 

i anticipiranje razvoja u skladu 

s očekivanim promjenama i trendovima 

na globalnom nivou. Polazeći od toga, 

Nacionalnim programom za integraciju 

Crne Gore u EU za period 2008-2012. 

godine predviđeno je da se u 2010. godini 

donese takav dokument. 

Aktuelni okvir za definisanje i realizaciju 

strateških pravaca i osnovnih 

makroekonomskih projekcija razvoja 

nacionalne ekonomije, predstavljaju ciljevi, 

pravci i mjere iz Nacionalne strategije 

održivog razvoja i Prostornog plana 

Crne Gore do 2020. godine. U primjeni 

je i Ekonomski i fiskalni program za Crnu 

Goru 2008-2011. godine koji pripremaju 

zemlje kandidati za članstvo u EU i zemlje 

koje su u procesu sticanja tog statusa, 

a isti se inovira svake tekuće godine. 

Istovremeno, sektorskim strategijama 

usmjerava se razvoj praktično u svim 

privrednim sektorima, s ciljem da se 

realizacijom sektorskih razvojnih ciljeva 

ostvari optimalan efekat i doprinos pojedinih 

sektora ukupnom ekonomskom i 

socijalnom razvoju. 

Proces cjelovitog definisanja konzistentnog 

strateškog razvojnog opredjeljenja 

počeo je izradom Project fich-a 

„Nacionalna strategija razvoja - Crna Gora 

u XXI stoljeću – u eri kompetitivnosti i 

Nacionalni razvojni plan“ i njegovim apliciranjem 

za finansijsku podršku iz sredstava 

IPA programa. Na aprilskom zasijedanju 

IPA Komiteta u Briselu Project fich 

je odobren. 

U skladu s Project fich-om proces 

definisanja nacionalne strategije razvoja 

realizovaće se u tri faze. Prvu fazu čini 

izrada strateškog razvojnog dokumenta 

„Crna Gora u XXI stoljeću – u eri kompetitivnosti“ 

koji treba da predstavlja osnov 

i implementaiconi okvir Nacionalnog 

raz v ojnog plana. Ovu fazu definisanja 

nacionalne strategije razvoja Crna Gora 

finansira u cjelini iz budžetskih sredstava. 

Sredstva za realizaciju druge i treće 

faze Project fich-a, koja se odnosi na izradu 

Nacionalnog razvojnog plana, obezbijeđena 

su iz IPA programa za 2009. 

godinu. 

Izrada nacionalne strategije razvoja 

počela je zaključivanjem Memoranduma 

o izradi dokumenta „Crna Gora u XXI 

12


stoljeću - u eri kompetitivnosti“ između 

Vlade Crne Gore i Akademije nauka i 

umjetnosti Crne Gore (potpisan 14.aprila 

2009.godine) s rokom za izradu dokumenta 

od 15 mjeseci. 

Projektnim zadatkom za izradu 

ovog dokumenta je predviđeno da se, na 

osnovu sagledavanja svih relevantnih 

činilaca razvoja i mogućnosti valorizacije 

potencijala prirodnog, privrednog i 

humanog resursa, definišu ključni pravci 

razvoja Crne Gore kao društva zasnovanog 

na znanju. U cilju obezbjeđivanja 

konzistentnosti sektorskih strategija i 

nacionalne vizije razvoja, predviđeno je 

da se izvrši analiza i preispitivanje postavki, 

opredjeljenja i rješenja u okviru 

sektorskih strategija razvoja. Strateški 

razvojni dokument „Crna Gora u XXI 

stoljeću - u eri kompetitivnosti“ će obuhvatiti 

deset potprojekata sa sljedećim 

radnim temama: 

1. Životna sredina i održivi razvoj 

2. Ekonomski razvoj 

3. Integracija u evroatlanske strukture 

4. Izgradnja i funkcionisanje države 

5. Populacioni aspekti 

6. Energija 

7. Pitanja vrijednosti 

8. Kulturno okruženje 

9. Obrazovanje 

10. Nauka i tehnologija 

Predviđeno je da Akademija kao 

obrađivač dokumenta: 

izuči sve postojeće strateške dokumente 

Vlade Crne Gore i, u zavisnosti od 

rezultata istraživanja, formira stavove o 

njima; angažuje stručnu i naučnu javnost 

iz Crne Gore na izradi dokumenta; organizuje 

seriju javnih rasprava o projektu 

na kojima će se afirmisati uticaj znanja 

na razvoj Crne Gore; organizuje, zajedno 

sa Vladom, promociju završnog dokumenta. 

Istovremeno, Vlada je zadužila Ministarstvo 

finansija da pruža logističku 

podršku u procesu izrade dokumenta 

i ostvaruje komunikaciju sa autorskim 

timom koji je odgovoran za izradu dokumenta, 

kao i da, preko svojih predstavnika, 

učestvuje u javnim raspravama 

Borko Ratković 

organizovanim u procesu izrade dokumenta. 

Formirani stručni timovi za realizaciju 

navedenih potprojekata su već pripremili 

konceptualne postavke za obradu 

tema i iste prezentiraju u otvorenim 

akademskim raspravama očekujući primjedbe 

i sugestije koje mogu doprinijeti 

potpunijoj elaboraciji problema. Održane 

su rasprave na temu „Izgradnja i funkcionisanje 

države“ i „Integracija u evropske 

i evroatlanske strukture“. 

„Crna Gora u XXI stoljeću – u eri 

kompetitivnosti“, kao sveobuhvatan dokument 

u kome će se definisati strateški 

ciljevi razvoja, sa politikom i smjernicama 

za njihovo ostvarivanje, predstavljaće 

osnovu za izradu Nacionalnog razvojnog 

plana.. 

Realizacija druge dvije faze definisanja 

strateškog razvojnog okvira u skla 

du s Project fich-om „Nacionalna strategija 

razvoja – Crna Gora u XXI stoljeću 

– u eri kompetitivnosti i Nacionalni razvojni 

plan“ odnosi se na: 

- faza 2 – kreiranje planova za implementaciju 

nacionalne strategije razvoja 

(akcioni i operativni programi) i; 

- faza 3 – definisanje finansijskog 

okvira za realizaciju nacionalne strategije 

razvoja (povezivanje nacionalnih planova 

sa različitim izvorima javnih fondova: lokalnih, 

regionalnih, nacionalnih, EU, bilateralnih 

grantova, kredita i dr.). 

Ove dvije faze, koje u suštini obuhvataju 

sadržaj i suštinu Nacionalnog 

razvojnog plana, počinju pokretanjem 

tenderskog procesa za izbor obrađivača 

Nacionalnog razvojnog plana 

(IV kvartal 2009. godine), dok je potpisivanje 

ugovora sa obrađivačem 

predviđeno za II kvartal 2010. godine. 

Završetak projekta (II i III faza Project 

fich-a) predviđen je za IV kvartal 2011. 

godine. 

U skladu sa Project Fiche-om: „Nacionalna 

strategija razvoja - Crna Gora u 

XXI stoljeću – u eri kompetitivnosti i Nacionalni 

razvojni plan“, Ministarstvo finansija, 

kao vlasnik projekta, koordiniraće 

ak t ivnosti na njegovoj izradi. 

U svim fazama izrade strateškog 

razvojnog dokumenta primijeniće se 

ekspertski i participativni pristup. Obezbijediće 

se partnerski odnos sa javnim 

institucijama, jedinicama lokalne uprave, 

regionima, nevladinim sektorom, te 

socijalnim partnerima, asocijacijama poslodavaca, 

Sindikata i Privredne komore 

Crne Gore. U toku realizacije projektnog 

zadatka organizovaće se stručne rasprave, 

na kojima bi se kritički analizirala predložena 

rješenja. Na taj način, uobličiće 

se vizija razvoja Crne Gore i sagledati njeno 

mjesto i mogućnosti u okviru izazova 

velikih društvenih i ekonomskih promjena 

koje trend progresa nosi sa sobom. 

Borko Ratković, 

Pomoćnik ministra finansija 

za ekonomsku politiku i razvoj 

13


Raspored javnih prihoda 

Uplata javnih prihoda (poreza, doprinosa, taksa, naknada i dr.) vrši se na uplatne račune, koje je, shodno ovlašćenjima iz 

Zakona o poreskoj administraciji, Ministarstvo finansija propisalo Naredbom o načinu uplate javnih prihoda (naredba je objavljena 

u „Službenom listu RCG“, br. 82/04...53/07 i „Službenom listu CG“, br. 6/07...47/09). 

Navedenom naredbom propisan je i način uplate javnih prihoda i izvještavanje njihovih korisnika. 

(1) Raspored javnih prihoda korisnicima, propisi kojima su uvedeni ti prihodi i kojima je regulisana njihova pripadnost daje 

se u narednom tekstu:


Redni 

broj 

Javni prihodi propisani 

Naredbom 

Korisnik sredstava javnih prihoda 

% pripadnosti javnih prihoda 

Budžet Budžeti Ostali korisnici 

Države opština 

1 2 3 4 5 6 

I 

PRIHODI BUDŽETA DRŽAVE 

A. Porezi 

- 1. Porez na dohodak fizičkih 

lica 

2. Porez na dobit 

pravnih lica 

3. Porez na promet nepokretnosti 

4. Porez na dodatu vrijednost 

5. Porez na promet upotrebljavanih 

motornih vozila, plovnih 

objekata, vazduhoplova i 

letilica 

6. Porez na upotrebu putničkih 

motornih vozila, plovnih objekata, 

vazduhoplova i letilica 

79,00 1 9,805 

100,00 - - 

30,00 50,00 

100,00 - - 

100,00 - - 

100,00 - - 

7. Porez na premije osiguranja 100,00 - - 

11,00 Egaliz. 

fondu 

0,195 Zajed. 

opšt.CG 

20,00 Egalizac. 

fondu 

Propis kojim je uveden javni prihod i 

regulisana njegova pripadnost 

Uveden Zakonom o porezu na dohodak fizičkih lica („Sl. list RCG“, br. 

65/01 .... 4/07) 

Raspored - Zakon o finansiranju lokalne samouprave(„Sl.list RCG“, br. 

42/03 i 44/03 i „Sl.list CG“, br. 05/08 i 51/08) 

Raspored - Odluka o načinu finansiranja rada Zajednice opština CG 

(akt br. 01-07/09 od 09.04.2009.) 

Uveden Zakonom o porezu na dobit pravnih lica („Sl.lsit RCG“, br. 

65/01,12/02 i 80/04 i „Sl.list CG“, br. 40/08) 

Raspored - Zakon o porezu na dobit pravnih lica („Sl.lsit RCG“, br. 

65/01,12/02 i 80/04 i „Sl.list CG“, br. 40/08) 

Uveden Zakonom o porezu na promet nepokretnosti („Sl.list RCG“, br. 

69/03 i „Sl.list CG“, br. 17/07) 

Raspored - Zakon o porezu na promet nepokretnosti („Sl.list RCG“, br. 

69/03 i „Sl.list CG“, br. 17/07) 

Uveden Zakonom o porezu na dodatu vrijednost („Sl.list RCG“, br. 

65/01 ... i 76/05 i „Sl.list CG“, br. 16/07) 

Raspored - Zakon o porezu na dodatu vrijednost („Sl.list RCG“, br. 

65/01 ... i 76/05 i „Sl.list CG“, br. 16/07) 

Uveden Zakonom o porezu na promet upotrebljavanih motornih vozila, 

plovnih objekata, vazduhoplova i letilica („Sl.list RCG“, br. 55/03). 

Raspored – Zakon o porezu na promet upotrebljavanih motornih vozila, 

plovnih objekata, vazduhoplova i letilica („Sl.list RCG“, br. 55/03) 

Uveden Zakonom o porezu na upotrebu putničkih motornih vozila, 

plovnih objekata, vazduhoplova i letilica („Sl.list RCG“, br. 28/04 i 

37/04). Raspored - Zakon o porezu na upotrebu putničkih motornih 

vozila, plovnih objekata, vazduhoplova i letilica („Sl.list RCG“, br. 

28/04 i 37/04) 

Uveden Zakonom o porezu na premije osiguranja („Sl.list RCG“, br. 

27/04 i 37/04). Raspored – Zakon o porezu na premije osiguranja 

(„Sl.list RCG“, br. 27/04 i 37/04) 

B. Akcize 

1. A k c i z e 

C. Carine 

1. Carine i druge uvozne 

dažbine 

D. Takse 

1. Administrativne takse 

100,00 - - 

100,00 - - 

100,00 - - 

Uvedene Zakonom o akcizama („Sl.list RCG“, br. 65/01 i 76/05 i „Sl. 

list CG“, br. 50/09) 

Raspored - Zakon o akcizama („Sl.list RCG“, br. 65/01 i 76/05 i „Sl. 

list CG“, br. 50/09) 

Uvedene Carinskim zakonom („Sl.list RCG“, br. 7/02 ... 66/06 i „Sl.list 

CG“, br. 21/08), Carinska tarifa uredjena Zakonom o carinskoj tarifi 

(„Sl.list RCG“, br. 75/05 i 17/07) 

Raspored – Carinski zakon („Sl.list RCG“, br. 7/02 ... 66/06 i „Sl.list 

CG“, br. 21/08) 

Uvedene Zakonom o administrativnim taksama („Sl.list RCG“, br. 

55/03, 81/05 i „Sl.list CG“, br. 22/08, 77/08 i 3/09) 

Rasored – Zakon o administrativnim taksama („Sl.list RCG“, br. 55/03, 

81/05 i „Sl.list CG“, br. 22/08, 77/08 i 3/09) 

1 - Prihodi od poreza na dohodak fizičkih lica ostvareni na teritoriji opštine Cetinje (Prijestonica) dijele se u srazmjeri: 74,00% (Budžetu države); 14,708% (Prijestonici); 11,00% (Egalizacionom fondu ) i 

0,292% (Zajednici opština Crne Gore). 

15


1 2 3 4 5 6 

2. Sudske takse 

3. Boravišna taksa 

100,00 - - 

Uvedene Zakonom o sudskim taksama („Sl.list 

RCG“, br. 76/05 i 39/07) 

Raspored – Zakon o sudskim taksama („Sl.list 

RCG“, br. 76/05 i 39/07) 

Uvedene Zakonom o boravišnim taksama („Sl.list 

RCG“, br. 11/04 i 13/04) 

- - 

80 – Lokalnoj turističkoj organizaciji 

20 – Nacionalnoj turističkoj organizaciji 

Raspored – Zakon o boravišnim taksama („Sl.list 

RCG“, br. 11/04 i 13/04) 

4. Turistička taksa 

40 - Za finans.djelat.lokalne 

sampr.na čijoj teritoriji se nalazi sekunarna 

stambena jedinica 

40 - Za fin.lokal.tur.org. osnovane od 

strane organa lokalna uprave na čijoj 

teritoriji se nalazi sekundarna stambena 

jedinica 

20 - Za finansiranje programa Nacionalne 

turističke organ. 

Uvedene Zakonom o turističkim taksama („Sl.list 

RCG“, br. 11/04 i 46/07) 

Raspored - Zakon o turističkim taksama („Sl.list 

RCG“, br. 11/04 i 46/07) 

E. Naknade 

1. Naknade za korišćenje 

prirodnih i drugih dobara i 

prava od opšteg interesa 

F. Ostali republički prihodi 

1. Prihodi ostvareni po osnovu 

oduzete imovinske koristi, 

prodate imovine i troškova 

prinudne naplate 

2. Prihodi od privatizacije 

30,00 70,00 - 

100,00 - - 

100,00 - - 

Uvedene su: 

- Zakonom o šumama („Sl.list RCG“,br. 55/00) 

- Zakonom o finansiranju upravljanja vodama 

(„Sl.list CG“, br. 65/08) 

- Zaknom o putevima („Sl.list RCG“, br. 42/04 i 

„Sl.list 

CG“, br. 21/09 i 54/09) 

- Zakonom o rudarstvu („Sl.list CG“, br. 65/08 

- Zakonom o životnoj sredini („Sl.list RCG“, br. 

12/96 

55/00 i 80/05 i „Sl.list CG“, br. 48/08) 

- Zakonom o igrama na sreću („Sl.list RCG“, br. 

52/04 i „Sl.list CG“, br. 13/07) 

Raspored - Zakon o finansiranju lokalne 

samouprave(„Sl.list RCG“, br. 42/03 i 44/03 i „Sl. 

list CG“, br. 05/08 i 51/08) 

Uvedeni Zakonom o poreskoj administraciji („Sl. 

list RCG“, br. 65/01 i 80/04) i Zakonom o opštem 

upravnom postupku („Sl.list CG“, br. 60/03) 

Raspored – Zakon o poreskoj administraciji („Sl.list 

RCG“, br. 65/01 i 80/04) 

Uvedeni Zakonom o privatizaciji privrede („Sl. list 

RCG“, br. 23/96... 42/04) 

Raspored - Zakon o privatizaciji privrede („Sl. list 

RCG“, br. 23/96... 42/04) 

16


1 2 3 4 5 6 

3. Prihodi od prodaje hartija od 

vrijednosti 

Uvedeni Zakonom o hartijama od vrijednosti („Sl.list RCG“, br. 59/00 .... 

28/06 i „Sl.list CG“, br. 53/09) 

100,00 - - 

Raspored – Zakon o hartijama od vrijednosti („Sl.list RCG“, br. 59/00 .... 

28/06 i „Sl.list CG“, br. 53/09) 

4. Prihodi koje svojom 

Utvrđeni su posebnim propisima – to su namjenski prihodi kojima se finansira 

javna potrošnja i kojima je zakonom i drugim propisima unaprijed 

djelatnošću ostvare državni 

organi i ustanove 

utvrđena namjena 

- javne službe 

100,00 - - 

Raspored ovih prihoda je utvrđen posebnim propisima kojima su i 

uvedeni 

Uvedene Zakonom o poreskoj administraciji („Sl.list RCG“, br. 65/01 i 

5. Novčane kazne 

80/04), Zakonom o prekršajima („Sl.list RCG“, br. 25/94 ... 48/99) i 

drugim sistemskim zakonima kojima su propisane novčane kazne 

100,00 - - 

Raspored - Zakon o poreskoj administraciji („Sl.list RCG“, br. 65/01 i 

80/04), Zakon o prekršajima („Sl.list RCG“, br. 25/94 ... 48/99) i drugi 

sistemski zakoni kojima su propisane novčane kazne 

II 

PRIHODI DRŽAVNIH FONDOVA 

1. Prihodi Fonda penzijsiog i 

invalidskog osiguranja Crne 

Gore*) 

2. Prihodi Fonda za zdravstveno 

siguranje Crne Gore*) 

3. Prihodi Zavoda za 

zapošljavanje Crne Gore**) 

4. Fond za obeštećenje**) 

5. Fond za razoj Crne Gore*) 

100,001) 

100,001) 

100,00 Fondu 

PIO 

100,00 Fondu 

za zdravstveno 

osiguranje 

Crne Gore 

100,00 Fond 

za razvoj 

Uvedeni Zakonom o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje 

(„Službeni list CG“, br. 13/07 i 79/08) 

Raspored - Zakon o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje 




Raspored - Zakon o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje 




Raspored - Zakon o budžetu („Sl.list RCG“, br. 40/01 i 71/05 i „Sl.list 

CG“, br. 12/07... i 53/09) i godišnjim Zakonom o budžetu Države 

Uveden Zakonom o povraćaju oduzetih imovinskih prava i obeštećenju 

(„Sl.list RCG“, br. 21/04 ... 60/07 i „Sl.list CG“, br. 12/07) 

Raspored - Zakon o budžetu („Sl.list RCG“, br. 40/01 i 71/05 i „Sl.list 

CG“, br. 12/07... i 53/09) i godišnjim Zakonom o budžetu Države 

Uveden Zakonom o Fondu za razvoj Crne Gore („Sl.list RCG“, br. 46/92 i 

„Sl.list CG“, br. 12/07) 

Raspored - Zakon o Fondu za razvoj Crne Gore („Sl. list RCG“, br. 

*) Od 31.12.2009. godine Fond PIO, Fond za zdravstveno osiguranje i Fond za razvoj su u obavezi da se uključe u 

Konsolidovani račun Državnog trezora. 

**) Od 31.12.2007. godine Zavod za zapošljavanje i Fond za obeštećenje su uključeni u Konsolidovani račun Državnog 

trezora. 

1 2 3 4 5 6 

III LOKALNI PRIHODI 

Lokalni prihodi za koje su propisani uplatni 

računi Naredbom odnose se na sopstvene 

prihode koje lokalne samouprave propisuju 

svojim odlukama 

Uplatni računi za lokalne prihode nalaze se 

kod poslovnih banaka koje svaka opština sama 

odabere. 

17


(2) Citiranom naredbom je posebno 

propisan način uplate javnih prihoda. Tako 

je u poglavlju „Zajedničke odredbe“ 

pro pisano da: poreski obveznici, prilikom 

plaćanja javnih prihoda, na nalogu za pr - 

enos, odnosno nalogu za uplatu, upis uju: 

a) za prihode koje naplaćuje Poreska 

uprava (identifikacioni broj 820) 

- u polje »Poziv na broj zaduženja« - 

period na koji se odnosi poreska obaveza 

(mjesec i godina), a za porez i doprinose 

na zarade zaposlenih i broj zaposlenih; 

- u polje »Broj računa povjerioca«, 

odnosno »Broj računa primaoca« - br oj 

računa za uplatu javnih prihoda pre ma pla 

nu računa propisanih ovom nare dbom; 

- u polje »Model« oznaku 18 - vali - 

dacioni broj za plaćanje obaveza po osnovu 

javnih prihoda iz nadležnosti Poreske 

uprave; 

- u polje »Poziv na broj odobrenja« 

- poreski identifikacioni broj poreskog 

obveznika bez obzira ko vrši uplatu - PIB 

(za pravna lica 8 karaktera), odnosno 

jedinstveni matični broj (za fizička lica 13 

karaktera) i šifru opštine (3 karaktera) 

prema prilogu 1 ove naredbe. Podaci se 

razdvajaju crticom. 

Šifra opštine u polje “Poziv na broj 

odobrenja” upisuje se prema: 

- sjedištu poreskog obveznika za 

uplatu akciza, poreza na dodatu vrijednost 

i poreza na dobit pravnih lica; 

- prebivalištu poreskog obveznika - 

fizi čkog lica za porez na dohodak fizičkih 

lica (lična primanja, autorski honorari, 

ugovor o djelu, prihodi od samostalne 

djelatnosti, prihodi od kapitala i prihodi 

od imovine i imovinskih prava); 

- mjestu nepokretnosti za porez na 

promet nepokretnosti; 

- sjedištu isplatioca za premije osiguranja: 

- sjedištu pravnog lica, odnosno 

pre bivalištu fizičkog lica (kupca) za promet 

upotrebljavanih motornih vozila; 

- mjestu registracije za porez na 

upo trebu motornih vozila; 

- sjedištu organizatora igara za naknade 

od igara na sreću; 

- mjestu prebivališta fizičkog lica za 

porez po godišnjoj prijavi; 

- sjedištu pravnog lica (za zapos lene 

u pravnom licu), odnosno mjestu pre bivališta 

za fizička lica koja samostalno 

obavljaju djelatnost za doprinose za obavezno 

socijalno osiguranje 

- (doprinos za penzijsko i invalidsko 

osiguranje, doprinos za zdravstveno osi - 

g uranje i doprinos za osiguranje od nezaposlenosti, 

- mjestu prijave osiguranja za fizička 

lica koja sama uplaćuju doprinose za 

obavezno socijalno osiguranje (doprinos 

za penzijsko i invalidsko osiguranje i dopri 

nos za zdravstveno osiguranje): 

- sjedištu pravnog lica, odnosno 

prebivalištu fizičkog lica za kazne izrečene 

u poreskom prekršajnom postupku; 

b) za prihode koje naplaćuje Uprava 

carina (identifikacioni broj 805): 

- u polje »Model« (ispred polja »Poziv 

na broj zaduženja«) oznaku 05 - validacioni 

broj za plaćanje obaveza po 

os n ovu javnih prihoda iz nadležnosti Uprave 

carina; 


poreski identifikacioni broj - PIB, odnosno 

jedinstveni matični broj - JMB, carinskog 

obveznika koji plaća carinski dug, odnosno 

kada uplatu vrši fizičko lice; 


odn osno »Broj računa primaoca« - br oj računa 

za uplatu javnih prihoda pre ma planu 

računa propisanih ovom nare d bom; 

- u polje »Model« (ispred polja »Poziv 

na broj odobrenja«) oznaku 05 - validacioni 

broj za plaćanje obaveza po osnovu 

javnih prihoda iz nadležnosti Uprave 

carina; 

- u polje »Poziv na broj odobrenja«: 

Dušanka Rudović 

(1) za plaćanje carinskog duga, šifru 

organizacione jedinice (5 karaktera) 

prema prilogu 2 ove naredbe, godinu 

prijema carinske deklaracije (2 karaktera), 

vrstu potraživanja (3 karaktera) 

prema prilogu 4 koji je odštampan uz 

ovu nare dbu i čini njen sastavni dio i 

broj doku menta (7 karaktera) od kojih 

prvi karakter označava šifru carinskog 

postupka iz Pra vilnika o obliku, sadržaju, 

načinu po dn ošenja i popunjavanja carinske 

de kla racije i zbirne prijave (»Službeni 

list RCG«, br. 16/03, 43/04, 

2/05 i 14/05), a drugih šest karaktera 

oz načavaju re gistarski broj carinske 

deklaracije; 

(2) za plaćanja po dokumentu čiji 

osnov nije carinska deklaracija (npr. 

rješenja iz carinsko - upravnog i prek r- 

šajnog postupka, troškova postupka i 

druge naknade) šifru organizacione jedinice 

(5 karaktera) ove naredbe, godinu 

prijema dokumenta (2 karaktera), vr stu 

prema prilogu 2 potraživanja (3 kar aktera) 

prema prilogu 4 ove naredbe i broj 

dokumenta (7 karaktera); 

(3) za plaćanje administrativnih tak 

si u carinskom postupku, šifru organizacione 

jedinice (5 karaktera) prema 

pr ilogu 2 ove naredbe, godinu prijema 

(2 karaktera), vrstu potraživanja (3 karaktera) 

prema prilogu 4 ove naredbe i 

ši f ru broja tarifnog stava Zakona o admi 

n istrativnim taksama (7 karaktera) pre 

ma prilogu 5 koji je odštampan uz ovu 

naredbu i čini njen sastavni dio; 

(4) za plaćanje naknade za držanje 

18


slobodnih carinskih prodavnica na evidentne 

račune Carinarnice Podgorica 

(805-107-24), Carinarnice Bar (805- 

175-14), Carinarnice Kotor (805-37-40) 

i Carinarnice Bijelo Polje (805-38-37), 

šifru organizacone jedinice (5 karaktera) 

prema Prilogu 2 ove naredbe, godinu 

pri jema dokumenta (2 karaktera), vrstu 

potraživanja (3 karaktera) prema Prilogu 

4 ove naredbe i broj dokumenta (7 karaktera); 

(5) za plaćanje ostalih prihoda Uprave 

carina (tenderi, osiguranja, zakup, 

kirije, i slično), šifru organizacione jedinice 

(5 karaktera) prema Prilogu 2 ove 

naredbe, godinu prijema dokumenta 

(2 karaktra), vrstu potraživanja (3 karaktera) 

prema Prilogu 4 ove naredbe i broj 

dokumenta (7 karaktera). 

c) za prihode koje naplaćuje Minist 

arstvo unutrašnjih poslova (identifikacioni 

broj 825): 


odnosno »Broj računa primaoca« - broj računa 


računa propisanih ovom nare dbom; 

- u polje »Model« oznaku 05 - validacioni 


javnih prihoda iz nadležnosti Ministarstva 

unutrašnjih poslova, 


šifru od 9 karaktera i to: šifru opštine (3 

karaktera) prema prilogu 1 ove naredbe, 

šifru organizacione jedinice MUP-a (2 

karaktera), šifru vrste isprave, odnosno 

usluge za koju se vrši uplata (3 karaktera) 

i kontrolni broj (1 karakter); 

c-1) za prihode koje naplaćuje Uprava 

policije (identifikacioni broj 840): 

u polje »Broj računa povjerioca«, odnosno 

»Broj računa primaoca« - br oj računa 

za uplatu javnih prihoda pre ma planu računa 

propisanih ovom nare dbom; 

u polje »Model« oznaku 05 – validacioni 


javnih prihoda iz nadležnosti Uprave 

policije: 


obavezno upisati: šifru organizacione 

je dinice Uprave policije (5 karaktera) 

pre ma prilogu 6 ove naredbe; godinu 

iz d a vanja dokumenta (2 karaktera); vrstu 

potraživanja, odnosno usluge za 

ko ju se vrši uplata (3 karaktera) prema 

prilogu 7 ove naredbe i broj dokumenta 

(6 karaktera), s tim da se kod prihoda 

adminsitrativnih taksi umjesto broja 

doku menta upisuju šifre iz priloga 8 ove 

naredbe. 

d) za prihode koje naplaćuju ministarstva, 

drugi organi uprave i pra vosudja 

koji ostvaruju prihode vršenjem svoje 

djelatnosti (identifikacioni broj 832): 


odnosno »Broj računa primaoca« - br oj računa 


računa propisanih ovom nare dbom; 

- u polje »Model« oznaku 18 - 

validacioni broj za plaćanje obaveza po 

osnovu javnih prihoda; 

- u polje »Poziv na broj odobrenja« - 

poreski identifikacioni broj - PIB (za pravna 

lica 8 karaktera), odnosno jedinstveni 

matični broj (za fizička lica 13 karaktera) 

i šifru opštine (3 karaktera) prema prilogu 

1 ove naredbe - šifra opštine se 

upi suje prema sjedištu pravnog lica, 

odnosno prebivalištu fizičkog lica. Podaci 

se razdvajaju crticom; 

e) za lokalne javne prihode: 


period na koji se odnosi poreska obaveza 

(mjesec i godina), a za porez i prirez porezu 

na dohodak fizičkih lica i broj zaposlenih; 

- u polje “Broj računa povjerioca”, 

odnosno “Broj računa primaoca” - broj 

računa za uplatu javnih prihoda prema 

planu računa propisanih ovom naredbom; 

- u polje “Model” oznaku 18 - vali 

d acioni broj za plaćanje obaveza po 

osnovu javnih prihoda; 

- u polje »Poziv na broj odobrenja« - 

poreski identifikacioni broj - PIB (za pravna 

lica 8 karaktera), odnosno jedinstveni 

ma tični broj (za fizička lica 13 karaktera) 

i šifru opštine (3 karaktera) prema prilogu 

1 ove naredbe - šifra opštine se 

upisuje prema sjedištu pravnog lica, odnosno 

prebivalištu fizičkog lica. Podaci 

se razdvajaju crticom; 

(3) Način izvještavanja korisnika 

ja vnih prihoda propisano je, takođe, u 

Naredbi – Poglavlje zajedničke odredbe. 

Naime, Centralna banka Crne Gore 

dostavlja pojedinačne izvode o dnevnim 

promjenama na računima po uplatiocima 

Poreskoj upravi sa grupe računa 820, Upravi 

carina sa grupe računa 805, a sa grupe 

računa 825, 840 i 832 Državnom trezoru. 

Komercijalne banke dostavljaju opš 

tinama, odnosno lokalnim turističkim 

or ganizacijama, pojedinačne izvode o 

dnevnim promjenama na uplatnim ra č- 

unima lokalnih prihoda, odnosno boravišnih 

taksa, po uplatiocima, sa računa 

otvorenih kod te banke. 

Nosioci platnog prometa kod kojih 

su otvoreni računi lokalnih javnih prihoda, 

dostavljaju najmanje jedan put mjesečno, 

u elektronskoj formi, kumulativni promet 

sa tih računa Državnom trezoru. 

Poreska uprava, Uprava carina, 

Mi n istarstvo unutrašnjih poslova i Upra 

va policije, nakon identifikacije vrs te 

pr i h oda, vrše prenos sredstava sa obr a- 

č unskih računa na Centralni račun Drž - 

avnog trezora, uz istovremeno dost a vljanje 

»Izjave primaoca« o strukturi javnih 

prihoda po eko kodovima i po opš tinama. 

Prenos sredstava se vrši najmanje 

jedan put dnevno, uz obavezu da stanje 

na obračunskim računima na kraju 

radnog dana bude nula. 

Poreska uprava dostavlja izvještaj 

o dnevnim promjenama na računima 

doprinosa za obavezno socijalno osiguranje 

po uplatiocima Fondu penzijskog 

i invalidskog osiguranja, Fondu za zdravstveno 

osiguranje i Zavodu za zapošljavanje 

Crne Gore. 

Javni prihodi sa Centralnog računa 

Državnog trezora raspoređuju se prema 

utvrđenim procentima (ključevima) u skl 

adu sa posebnim propisima kojima se 

utvrđuje pripadnost tih prihoda. Rasporedjivanje 

javnih prihoda korisnicima vrši 

Državni trezor. 

Prenos sredstava vrši se najmanje 

jedan put dnevno, uz obavezu da stanje 

na Centralnom računu Državnog trezora 

na kraju radnog dana bude nula. 

Nakon prenosa sredstava, Državni 

trezor dostavlja korisnicima javnih prihoda 

izvještaj o strukturi javnih prihoda. 

Prenos sredstava sa računa lokalnih 

javnih prihoda na poslovne račune 

budžeta opština, odnosno sa računa 

bo ravišnih taksa na poslovne račune lokalnih 

turističkih organizacija, vrše po 

automatizmu, komercijalne banke kod 

kojih su ti računi otvoreni, najmanje jedan 

put dnevno. 

Dušanka Rudović, 


19


Lisabonski ugovor, 

novo lice 

konsitucionalizma 

Posle decenija rata koji su prouzrokovali 

milione mrtvih, stvaranje Evropske 

unije označilo je početak nove ere u kojoj 

su evropske zemlje počele da rešavaju 

probleme dijalogom, a ne oružanim sukobom. 

Nakon skoro šezdeset godina postepenog 

razvoja ideje institucionalnog 

eko n omskog povezivanja sukobima os l- 

a b ljenih zemalja, kroz ugovore iz Par iza, 

Rima, Mastrihta, amandmana iz Amstredama 

i Nice, Evropa je pretpost avila 

da je spremna za veliki korak naprijed: 

lisabonski ugovor – ’’ustav’’. 

Lisabonski ugovor (takođe poznat 

kao Reformski ugovor) je međunarodni 

ug ovor potpisan 13. decembra 2007. 

u Lisabonu. Službeni naziv Ugovora je 

20


"Ugovor o izmjenama i dopunama Ugovo 

ra o stvaranju Evropske unije (Mastri 

htski ugovor) i Ugovora o stvaranju 

Evr opske ekonomske zajednice (EEZ) 

(Ri mski ugo vor)“. 

Bilo je predviđeno da će se pro ces 

ratifikacije Ugovora završiti 1. janu ara 

2009. godine nakon čega je trebalo da 

st upi na snagu. Trebalo je da ugovor 

za mjeni Evropski ustav odbačen na refe 

rendumima u Francuskoj i Holandiji 

2005. godine 

Dana 12. juna 2008. godine ra ti f- 

ikacija Ugovora je odbačena na refe rendumu 

u Irskoj. Na ponovljenom re fe r- 

endumu, održanom 02. oktobar 2009. 

godine, pošto je Evropska unija napravila 

izvjesne ustupke Irskoj u vezi vojne neutralnosti, 

abortusa, poreskih stopa i broja 

komesara u Evropskoj komisiji, građani 

Irske sa 67,13% izjasnili su se za 

ratifikaciju sporazuma. Na referendum je 

ovog puta izašlo 58% građana. 

Poljski predsednik Leh Kačinski je 

10. oktobra 2009. godine potpisao Lisabonski 

ugovor u prisustvu zvaničnika 

Evropske komisije i Evropskog parlamenta 

i pritom naglasio kako je ovaj 

dogovor o reformi evropskih institucija 

veliki uspjeh i za Poljsku koja je uspjela 

da izdejstvuje 13 od 14 ključnih pitanja 

u kojima su joj ostale članice izašle u 

susret. Poljska je tako postala 26. članica 

Unije koja je ratifikovala sporazum. 

Sve članice Unije ratifikovale su sp o- 

razum čije stupanje na snagu se oče kuje 

početkom decembra. 

Sporazum ima tri osnovne karakteristike: 

poboljšanje efikasnosti donošenja 

odluka, povećanje demokratskog 

djelovanja jačanjem uloge Evropskog i 

nacionalnih parlamenata, poboljšanje 

do sljednosti Evropske unije na međunarodnoj 

sceni. U krajnjoj linije je ojačanje 

kapaciteta Evrope da svakodnevno promoviše 

interese svojih gradjana. 

Ključne odredbe Lisabonskog ugovora: 

Ana Ivanović 

1. VIŠE DEMOKRATIJE I VEĆA 

OTVo renost EU 

PREMA SVIJETU 

• Građani EU imaju pravo ini ci jative 

na osnovu milion potpisa; 

• sjednice Savjet ministara na kojima 

se glasa o pojedinim predlozima 

evropskih zakona biće javne; 

• Evropski parlament dijeli sa Savjetom 

ministara funkciju donošenja odluka 

u sada proširenoj lepezi evropskih 

politika 

2. EFIKASNIJI PROCES 

DONOŠENJA ODLUKA 

• Uvodi se glasanje kvalifikovanom 

većinom, koja će ubrzati proces donošenja 

mjera stvarajući ih efikasnijim; 

• od 2014. godine kvalifikovana većina 

će se dostići pozitivnim glasovima 

najmanje 55% predstavnika država čla 

nica, koji predstavljaju najmanje 65% 

građana EU. Odluke na ovaj način dobijaju 

dvostruki legitimitet. 

3. MODERNIZACIJA EVROPSKIH 

In sI tucIJA 

• Jedan od glavnih ciljeva Lisabonskog 

sporazuma je modernizacija i unapređenje 

demokratskih institucija koje 

predsjedavaju aktivnostima EU; 

• visoki predstavnik EU za inostrane 

poslove i sigurnosnu politiku, kao 

i potpredsjednik Komisije, će biti imenovani 

u cilju promocije politika EU na inte 

rnacionalnoj sceni, zaštite interesa i 

vrijednosti zajednice izvan njenih granica; 

• Evropski savjet će izabrati Predsjednika 

na period od više od pet godina 

što će poboljšati vidljivost i koherentnost 

aktivnosti Zajednice. 

4. EKONOMSKA POLITIKA 

• Ekonomska i monetarna Uni ja 

je jedan od osnovnih ciljeva EU. To je 

klju čni elemenat za garanciju obn ove 

pr osperiteta i aktivne politike zapoš ljavanja 

u EU. 

5. EU U SVIJETU 

Nina Vukotić 

• EU se obavezuje promovisati svoje 

vrijednosti u cijelom svijetu i osi gu - 

ra ti mir i sigurnost, održivi razvoj, so lid 

a rnost i uzajamno poštovanje me đu 

ljudima, slobodnu i fer trgovinu, smanjenje 

siromaštva, zaštitu ljudskih prava, 

pridržavanje i unapređenje među na rodnog 

prava, kao sto je definisano u povelji 

Ujedinjenih nacija. 

21


6. BEZBJEDNOST I ODBRANA 

• Ugovor proširuje ulogu EU na in t- 

ervencije demilitarizacije, vojne sa vje te 

i na uspostavu stabilnosti posle sukoba; 

• Ugovor uključuje klauzulu solidarnosti 

(dobrovoljne), koja se primjenjuju 

u slučajevima kada su države članice 

žrtve terorističkog napada, prirodnih katastrofa 

ili kada su te pojave izvor čovjekove 

djelatnosti. 

7. PRAVDA I KRIVIČNE ODREDBE 

• Nove odredbe ce omogućiti Uni ji 

i državama članicama da efikasnije zaš 

tite svoje finansijske interese i da se 

ak tivnije bore protiv transnacionalnog 

kriminala; 

• Nova pravila traže poštovanje ra zličitih 

pravnih sistema i tradicija ze malja 

članica. Ona pružaju pravo na tzv. 'hitne 

izuzetke', koji bi omogućili zemlji da ne 

primjenjuje nove mjere, ako bi se one 

zadirale u osnov nacionalnog krivičnopravnog 

sistema; 

• na Irsku i Veliku Britaniju, s ob zirom 

na njihov precedentni pravni si s - 

tem i nepripadnost šengen grupi, sa s tav 

komunitarnog prava i njihove nepripadnosti 

režimu kontrole granica Šengena, 

će biti primijenjen specijalni aranžman 

koji će im omogućavati da od slučaja 

do slučaja odlučuju da li će učestvovati 

u zakonodavnim aktivnostima u na vedenim 

oblastima. 

8. SOCIJALNA POLITIKA 

• Ugovor prepoznaje fondamentalnu 

ulogu servisa, kao što su javni prevoz, 

telekomunikacije, poštanski ser v isi, 

servisi gasa i električne energije. 

9. NOVE OBLASTI SARADNJE 

• Ugovor reguliše niz novih ob lasti 

političke saradnje i daje Uniji ve ću 

sposobnost za borbu protiv međuna rodnog 

kriminala, ilegalne imigracije, trgovine 

ženama i djecom, kao i trgovine 

drogom i oružjem; 

• proširene politike tiču se još i: klimatskih 

promjena i energije. 

10. LJUDSKA PRAVA 

• Lisabonski sporazum prepoz naje 

prava, slobode i načela predviđene 

Poveljom o temeljnim pravima i čini ih 

zakonski obavezujućim; 

• Sporazum omogućava EU da pristupi 

Evropskoj konvenciji o ljudskim 

pra vima. Konvencija, kao i Evropski sud 

za ljudska prava koji nadzire njeno spro 

vođenje predstavljaju temelj zaštite ljudskih 

prava. 

Geneza pravnih i institucionalnih 

novina EU do Lisabonskog sporazuma 

predstavlja period mirnog konsenzusa. 

Sa samim prizvukom mogućnosti da se 

međusobni odnosi mogu podići na viši 

nivo, koji bi podrazumijevao izvjesne 

us tupke u sprovođenju suvereniteta, 

na s taje „nova era” u harmoničnim odn 

osima država članica, do sada po nosnih 

na svoja ekonomska rješenja i komunitarne 

akte koji povezuju dvadeset 

i sedam različitih interesa. Naime, ako 

su sa jedne strane razlozi tržišnog pove 

zivanja bili fundament nastanka Unije, 

a politička saradnja i samim tim i 

uza jamni ustupci jedna od „najglasnije” 

promovisanih vrijednosti, zašto evropski 

građani demantuju svoje izabrane vođe? 

Petogodišnji pokušaji stvaranja oblika 

Unije koji bi generisao ’’najbolje od 

države’’ nisu nalazili na jednak entuzijazam 

u Francuskoj, Holandiji, nekada 

Irskoj i danas još uvijek u Češkoj. Ako 

po đemo od početne u rekordnom roku 

neprihvaćene verzije teksta evropskog 

ustava, pa do današnjeg Lisabona može 

mo zaključiti da je EU kao cjelina 

spr emnija da izađe u susret svojim članic 

ama, nego one same - ideji koja ih 

povezuje. Sa druge strane, možda je EU 

samo veći vizionar iz perspektive dva desetsedmorice. 

Ako je tržište (u smilslu ljudskih potreba 

koje treba zadovoljiti), to koje u ekonomskoj 

sferi postavlja pravila igre, ako 

se princip ’’tailor made’’ ( po mjeri zemlje 

– prim. prev.), sve više koristi u kreiranju 

politika saradnje na multilateralnom nivou, 

možda i ovaj Sporazum, koji je zaista 

iskreno vodio računa o potrebama 

svojih potpisnica, predstavlja jedno novo 

kvalitativno svojstvo demokratije i novo 

lice konstitucionalizma. 

Ana Ivanović, 

samostalni savjetnik I, 

Nina Vukotić, 

savjetnik 

22


Aktivnosti potpredsjednika 

Vlade i ministra finansija, 

dr Igora Lukšića 

u periodu jul - septembar 2009. godine 

1.07.2009. godine - Intervju potpredsjednika 


dr Igora Lukšića, TV Vijesti u emisiji 

“Načisto” 


Vlade Crne Gore i ministra 

finansija, dr Igora Lukšića, za “Partner” 

01.07.2009. godine - Potpredsjednik 

Vlade i ministar finansija, dr Igor 

Lukšić, sastao se sa potpredsjednikom 

Evropske investicione banke Dariom 

Scanapiecom 

Potpredsjednik Vlade i ministar 

finansija, dr Igor Lukšić, sastao se sa 

potpredsjednikom Evropske investicione 

banke Dariom Scanapiecom. Na sastanku 

su obje strane izrazile zadovoljstvo 

zbog po tpisivanja Ugovora o garanciji 

za Projekat finansiranja projekata malih 

i srednjih preduzeća posredstvom 

crnogorskih poslovnih banaka, kao i portfoliom 

projekata koji se finansiraju sredstvima 

EIB-a u Crnoj Gori. Dogovoreno je 

da u narednom periodu akcenat bude 

stavljen na finansiranje infrastrukturnih 

projekata u Crnoj Gori, što će umnogome 

doprinijeti daljem razvoju i amortizaciji 

negativnih efekata ekonomske krize. 

Konstatovano je da će ova kreditna 

podrška uticati na poboljšanje likvidnosti 

bankarskog sistema i istovremeno 

biti nastavak mjera u cilju unapređenja 

i daljeg razvoja malog i srednjeg biznisa 

u Crnoj Gori. Na radnom ručku, kojem 

je prisustvovao i ministar pomorstva, 

saobraćaja i telekomunikacija, Andrija 

Lompar, razgovarano je o modalitetima i 

načinu budućeg učešća EIB-a u projektu 

izgradnje auto-puta. 

02.07.2009. godine - Potpisan Ugovor 

o garanciji za finansiranje projekata 

malih i srednjih preduzeća posredstvom 

crnogorskih poslovnih banaka 

Ministarstvo finansija Crne Gore, u 

ime Vlade Crne Gore, izdalo je državnu 

gar anciju za kreditni aranžman sa Evropskom 

investicionom bankom (EIB), 

vrijednom 91 milion eura. Navedeni 

iznos će biti pozajmljen crnogorskim 

poslovnim bankama u cilju kreditiranja 

projekata malih i srednjih preduzeća. U 

skladu sa procjenama EIB-a, Vlada Crne 

Gore odobrila je izdavanje garancije za 

kredite sljedećim bankama: Crnogorska 

komercijalna banka: 33.000.000 eura, 

Hipo Alpe Adria Banka: 5.000.000 eura, 

NLB Montenegro banka: 20.000.000 

eura, Podgorička banka: 7.000.000 

eura, Opportunity banka: 6.000.000 

eura, Atlasmont banka: 9.000.000 eura, 

Hipotekarna banka: 4.000.000 eura, 

Komercijalna banka Budva: 3.000.000 

eura, First Financial bank: 2.000.000 

eura. Rokovi otplate, grejs period i kamatna 

stopa su međusobno povezani, a od 

uticaja je i vrsta projekta koji će biti finansiran. 

Grejs period za odobrena sredstva 

iznosi 4 godine, a ukoliko se radi o infrastrukturnom 

projektu – 5 godina, dok 

23


je period otplate kredita 12 godina, 

odnosno 15 godina za infrastrukturne 

projekte. U pogledu kamatne stope 

banke se mogu, prilikom povlačenja 

prve tranše kredita, opredjeljivati za 

fiksnu ili varijabilnu kamatnu stopu. 

Fiksna kamatna stopa nije vezana 

za “čisti” EURIBOR, već se kamatna 

stopa vezuje za swap stopu, koja zavisi 

od broja godina otplate kredita, i 

na koju se dodaje fiksni spred od 60 

baznih poena (0.60%). 

Zakona o budžetu Crne Gore za 

2009. godinu 

„...Zbog posljedica ekonomske 

krize smanjili smo budžetsku potrošnju 

- prihode i rashode. Očekujemo da će 

do kraja godine izvorni prihodi biti 

1,250 milijardi eura ili 216 miliona 

manje od plana. Nadamo se da ćemo 

do kraja godine uspjeti da zadržimo 

nultu stopu ekonomije i da ćemo sa 

ovim promjenama budžeta uspjeti da 

održimo stabilnost javnih finansija. 

U ovoj godini predviđamo budžetski 

deficit od oko 2,6 odsto bruto nacionalnog 

proizvoda ili 90 miliona eura. 

Zaduživanje i dalje treba da bude 

isključivo u funkciji razvoja, odnosno 

realizaciju niza projekata iz kapitalnog 

budžeta. Kapitalni budžet projektujemo 

na 130 miliona eura umjesto 

pla niranih 215 miliona. Po svim stavkama, 

osim u subvencijama koje 

slu že za amortizovanje krize za mala i 

srednja preduzeća, ali i građane, imamo 

korekcije. Podrška preduzećima 

među kojima je i KAP je, takođe, 

pla nirana što realno neće povećati 

troškove. Rashodi za materijal i usluge 

smanjeni su za oko 15 odsto, 

8,5 odsto tekuće održavanje, troškove 

rente za 18,3, kapitalni izdaci za oko 

34 odsto. Osim subvencija, povećana 

su samo sredstva za tehnološke viškove, 

jer je predviđena participacija 

Vlade u rješavanju jednog broja socijalnog 

problema u privredi. Bez obzira 

na rebalans, mjere štednje se nastavljaju. 

Jednostavno rečeno, izračunali 

smo da ima prostora da se dodatno 

uštedi. Današnjim rebalansom projektovali 

smo ekonomiju na nultoj stopi, 

a inflaciju na oko tri odsto. Prihodi od 

privatizacije su ostali na 35 miliona 

eu ra. Dio tih prihoda koje očekujemo u 

ovoj godini planiramo da angažujemo 

- u četvrtom kvartalu. Očekujemo da 

do kraja godine realizujemo neke 

značajnije privatizacije…” 


Vlade i ministar finansija, 

sastao se sa Majklom Haltzelom, 

višim članom Centra za transatlanske 

odnose u školi za međunarodne 

napredne studije pri Univerzitetu 

Johns Hopkins 


finansija, sastao se sa Majklom 

Haltzelom, višim članom Centra 

za transatlanske odnose u školi za 

međunarodne napredne studije pri 

Univerzitetu Johns Hopkins. Tokom 

sastanka su razmijenjena mišljenja 

o ekonomskoj situaciju u Crnoj Gori, 

globalnim ekonomskim trendovima, 

kao i opštoj ekonomskoj i političkoj 

situaciji u regionu. G-din Haltzel se 

zanimao za najaktuelnija ekonomska 

pitanja – kao što je restrukturiranje 

kompanije KAP, dokapitalizacija Elektroprivrede, 

stanje u bankarskom 

sistemu u Crnoj Gori. Potpredsjednik 

Lukšić se osvrnuo na makroekonomski 

ambijent u Crnoj Gori, ističući 

da Crna Gora, za razliku od većine 

zemalja nije pala u recesiju, i da će 

crnogorska ekonomija do kraja 2009. 

godine ostati na nultom rastu. 

09.07.2009. godine - Izjava potpredsjednika 


Igora Lukšića, povodom Predloga 

zakona o izmjenama i dopunama 

10.07.2009. godine - Izlaganje 

potpredsjednika Vlade Crne Gore i 

ministra finansija, dr Igora Lukšića, 

na sastanku Hrvatskog poslovnog 

kluba Crna Gora 

„...Vlada ima pravo da vrši pritisak 

na banke da povlače novac koji je 

uz državnu garanciju obezbijeđen iz 

inostranstva. Ne želimo da sugerišemo 

bankama u šta će ulagati novac - 

odnosno u koje preduzeće. To je njihova 

stvar i zavisi od analize biznis plana. 

Ukoliko se ekonomska kriza produbljava, 

onda se više ne možete govoriti 

o solventnim klijentima. Onda su 

svi u lancu u problemima. Zato je neophodno 

da shvatimo da banke moraju 

da preuzmu ulogu, uslovno rečeno restrukturiranja 

preduzeća. Bez te vrste 

pomoći kompletan proces neće dovesti 

do rezultata. Obezbjeđenje svježeg 

novca crnogorskom bankarskom sistemu 

biće ovih dana zaokruženo, a 

dati efekte u narednom periodu kroz 

podršku ekonomiji - malim i srednjim 

preduzećima. To je samo pola posla 

završeno, ukoliko taj novac ne 

bude povlačen, odnosno plasiran. U 

tom slučaju to ne bi bilo rješenje za 

sprečavanje posljedica krize. Novac 

koji smo obezbijedili izuzetno je povoljan. 

To je najbolji mogući izvor finansiranja, 

poslije trajnog kapitala - bolji od 

depozita u prethodnom periodu. Taj 

novac se servisira u roku od sedam 

12 i 15 godina u poređenju sa depozitima 

koji su oročeni na godinu - dvije. 

Crna Gora mora obzebijediti stabilnost 

javnih finansija. Mi smo rebalansom 

24


budžeta koji je usvojen na Vladi smanjili 

linearno fond zarada za sve one 

koji su na budžetu, što ne znači smanjivanje 

zarada. Onemogućilli smo dodatno 

širenje administaracije, jer zato 

nema prostora. Produžili smo mjere 

štednje. I ponudili alternativni scenario. 

Rebalansom smo uvećali stavku 

za subvencije za električnu energiju 

za građane i privredu. KAP i Željezara 

bez obzira što su privatizovani nijesu 

do kraja restrukturirani. Ekonomska 

kriza je šansa da sprovedete reforme. 

Ekonomski sistem treba dodatno liberalizovati, 

osnažiti poziciju regulatora 

u ekonomiji...“ 


Vlade i ministar finansija, dr 

Igor Lukšić, sastao se sa direktorom i 

regionalnim koordinatorom Svjetske 

banke za zemlje jugoistočne Evrope, 

Džejn Armitaž 


finansija, dr Igor Lukšić, sastao se sa 

direktorom i regionalnim koordina torom 

Svjetske banke za zemlje jugoistočne 

Evrope Džejn Armitaž. Potpredsjednik 

Lukšić je informisao g-đu 

Armitaž o najnovijim makroekonomskim 

pokazateljima i ekonomskim kretanjima 

u Crnoj Gori, kao i pripremljenim 

izmjenama i dopunama Zakona 

o budžetu i nastavku mjera štednje u 

cilju stabilizacije javnih finansija. Na 

sastanku je razgovarano o aktuelnim 

pitanjima restrukturiranja KAP-a, 

dokapitalizaciji Elektroprivrede, kao i 

drugim strateškim aktivnostima usmjerenim 

na stimulisanje ekonomije i 

bržem ekonomskom oporavku. G-đa 

Armitaž je istakla da je globalna situacija 

veoma teška i da Crna Gora nije 

mogla biti izolovana, ističući značaj 

likvidnosti i stabilnosti finansijskog 

sistema za nastavak ekonomskih aktiv 

nosti. Takođe, na sastanku je ra z - 

go varano o eventualnom sklapa nju 

ar a nžmana sa MMF-om, kao i mo gućnosti 

za korišćenja kreditnih sredstava 

Svjetske banke kao podrška Vladi 

Crne Gore u sprovođenju strukturnih 

reformi. 

17.07.2009. godine - Izjava potpredsjednika 


Igora Lukšića, nakon sastanka 

sa predstavnicima Unije poslodavaca, 

na temu unapređenja socijalnog 

dijaloga u Crnoj Gori, u uslovima uticaja 

globalne ekonomske krize 

„...Vlada će stalno insistirati 

da banke koriste sredstva za koje je 

država obezbijedila garanciju. Relativno 

visoke kamate na koje utiče više 

faktora nije moguće preko noći 

sma njivati. Zajmovi obezbijeđeni uz 

dr žavnu garanciju od KFW, Evrospke 

investicione banke... objektivno mogu 

uticati na smanjenje kamata. Veoma 

smo zainteresovani da taj novac uđe 

u sistem. Zbog toga smo ih pritiskali 

tako što smo konstantno slali poruke 

da smo zainteresovani da banke što 

je moguće brže potpišu ugovore sa 

međunarodnim institucijama i da novac 

usmjere u turizam, poljoprivredu, 

drvopreradu, trgovinu, zanatstvo. Banke 

treba da realizuju kreditne šeme 

koje su odobrene, jer je to i u njihovom 

interesu. Kad nemate dobre klijente, 

onda imate probleme i u bankama. 

Ako banke ne vide interes za plasiranje 

kredita neće to uraditi samo zato 

što je novac pokriven garancijom. 

Mo ramo shvatiti da je prošlo vrijeme 

komunizma u kome države govore segmentima 

u društvu šta treba da se 

radi. Država samo treba da unaprijedi 

poslovni ambijent. Nije u svijetu dominantna 

praksa da država odustaje od 

tržišne ekonomije u korist socijalizma. 

Odgovornost je na poslodavcima da 

plasiraju dobre biznis planove. Vlada, 

sindikat i poslodavci uskoro treba da 

definišu novi kolektivni ugovor što će 

biti veoma složen posao, jer mora sadržati 

i odgovor na posljedice krize. 

Vlada se sprema za pregovore oko 

novog kolektivnog ugovora. Tim koji je 

formiran napraviće nacrt. Budući ugovor 

treba da uvaži elemente krize, ali 

i da predvidi ponovni rast ekonomije. 

U tom rasponu treba tražiti rješenje i 

odgovor sa visokim stepenom odgovornosti. 

U novom kolektivnom ugovoru 

treba da predvidimo najnižu zaradu, 

koja treba da bude socijalni minimum. 

Kolika će ona biti - stvar je pregovora, 

odnosno inputa koje budemo koristili 

za izračunavanje...“ 

27.07.2009. godine Ljubljana 

- Potpredsjednik Vlade i ministar finansija, 

dr Igor Lukšić, sastao se sa 

mi nistrom finansija Republike Slovenije, 

Francem Križaničem 

Potpredsjednik Lukšić i ministar 

Križanič razgovarali su o otvorenim 

pitanjima finansijske saradnje između 

država na finansijskom i poreskom 

tržištu, saradnji na razvojnim programima 

i projektima između Slovenije i 

Crne Gore, kao i pitanjima podrške i 

pomoći Slovenije na putu Crne Gore 

u Evropsku uniju. Razgovarano je i o 

pitanjima dvostrukog oporezivanja i 

poreza na dodatu vrijednost (PDV), 

imajući u vidu da dvije zemlje nijesu 

uspostavile sistem reciprociteta 

povraćaja PDV-a poreskim subjektima 

sa sjedištem u Sloveniji, odnosno u 

Cr noj Gori. Predsjednik Savjeta Agencije 

za nadzor osiguranja, Vladimir 

Ka varić, potpisao je Memorandum o 

saradnji sa Agencijom za nadzor osig- 

25


uranja Slovenije (Agencija za trg vrednostnih 

papirjev), koji će, kako je naglasio 

po tpredsjednik Lukšić, pomoći jačanju 

sa radnje na području osiguranja. 



dr Igora Lukšića, za ND Vijesti 

04.10.2009. godine - Održana IV 

sjednica Savjeta za eliminisanje biznis 

barijera 

Na IV sjednici Savjeta za eliminisanje 

biznis barijera, kojom je predsjedavao 

predsjednik Savjeta - potpredsjednik 


Lukšić, razmatrana je i usvojena Informacija 

o realizovanim zaključcima sa prethodne 

sjednice Savjeta, utvrđene su 

buduće aktivnosti Savjeta Akcionim planom 

za eliminisanje biznis barijera za 

period septembar-decembar 2009. godine, 

uz zaključak da će do kraja godine 

biti pripremljen srednjoročni Akcioni plan 

za eliminisanje biznis barijera. Akcionim 

planom planirane su aktivnosti u oblastima 

koje, su na osnovu prijedloga i inicijativa 

privrednih subjekata, prepoznate 

kao prioritetne. Savjet je verifikovao i 

formiranje operativnih timova za realizaciju 

aktivnosti definisanih Akcionim 

planom u cilju preduzimanja konkretnih 

mjera za eliminisanje biznis barijera za 

pojedinačne oblasti. Formirani operativni 

timovi će do kraja 2009. godine djelovati 

u okviru sljedećih oblasti: naplata kinematografske 

takse, prepoznavanje netarifnih 

barijera u trgovini i carinskim procedurama, 

unapređenje zakonskih rješenja 

u oblasti komunalnih taksa i zakonske 

re gulative vezane za rad stranaca i dr. 


Vlade i ministar finansija, Igor 

Lukšić, posjetio Opštinu Kotor 

„...Crnogorska Vlada sufinansiraće 

izgradnju zaobilaznice oko Kotora, unapre 

đenje kanalizacionog i sistema tretmana 

otpadnih voda, kao i gradnju sportske 

dvorane i rekonstrukciju bazena. To se 

može postići usvajanjem prostorno-planske 

dokumentacije i stvaranjem uslova 

za realizaciju nekih ranije predviđenih 

investicija koje se, na žalost, nešto sporije 

realizuju. Činjenica je da postoji više 

projekata koji će se u narednom periodu 

realizovati preko direkcija za saobraćaj 

i javne radove, i koji su od izuzetnog 

značaja za građane Kotora. U saradnji sa 

Evropskom investicionom bankom (EIB), 

pokušavaju da stvore uslove za finansiranje 

izgradnje zaobilaznice oko Kotora...“ 

11.09.2009. godine - Potpisan 

Ug o vor o dugoročnom zakupu zemljišta 

na poluostrvu Luštica 

“..Zakup je na 90 godina, a konzorcijum 

preuzima obavezu da narednih 

20 godina upravlja ovim područjem i investira 

minimum 210 miliona eura. Naknada 

za zakup je 88 centi po kvadratu, 

s tim što je predviđeno da se za prvih deset 

godina novac plati unaprijed. Nakon 

potpisivanja ugovora zakupnina za 18 

mjeseci će biti uplaćena, a ostatak nakon 

što ugovor postane pravosnažan. Danas 

potpisani dokument treba da ratifikuje 

Skupština. Nakon toga, on postaje u potpunosti 

pravno valjan. Sada se stvaraju 

uslovi da se krene u integralni koncept 

razvoja poluostrva Luštica. Ovo je prvi 

aranžman zakupa koji je u skladu sa nedavno 

usvojenom Zakonom o državnoj 

imovini…” 

15.09.2009. godine - Potpisan 

Protokol o razvojnoj saradnji između 

Vlade SR Njemačke i Crne Gore 

„...Njime se obezbjeđuje i deset 

miliona eura za projekte i programe bilateralne 

i tehničke saradnje. Protokol 

predviđa korišćenje novih kreditnih linija 

KfW i nekoliko donatorskih projekata. 

Razvojni zajam je namijenjen za energetiku 

kroz ulaganja u obnovljive izvore energije. 

Od 80 miliona eura - pet miliona 

je iz njemačkog budžeta, a 75 miliona 

zajam KfW -a. 

U oblasti vodosnabdijevanja je 

predviđeno angažovanje dodatnih milion 

eura koji će biti korišćeni za različite 

studije - osnov za buduće aranžmane 

za rješavanje otpadnih voda - ne samo 

na primorju. U oblasti tehničke saradnje 

preko GTZ-a biće angažovano četiri 

miliona eura. Predviđeno je da se ovaj 

novac koristi u narednih osam godina. 

Ovo je podrška Crnoj Gori da što prije 

ispuni standarde na putu ka integracijama 

i potvrda dobrih odnosa Crne Gore 

i Njemačke...” 


Vlade i ministar finansija, dr Igor Lukšić, 

sastao se sa ambasadorkom Ukrajine 

Oksanom Sljusarenko 


fi n a nsija, dr Igor Lukšić, sastao se sa 

a m b asadorkom Ukrajine, Oksanom s ljus 

a renko. Potpredsjednik Lukšić i amba 

s a dorka Sljusarenko razmijenili su 

mišljenja o mogućnostima ekonomske 

saradnje i ocijenili da u narednom per 

iodu treba intenzivirati aktivnosti na 

povećanju trgovinske razmjene. Ambasa 

dorka Sljusarenko je informisala ministra 

o zainteresovanosti ukrajinskih 

in ve stitora za ulaganje u Crnu Goru, pose 

bno u oblasti trgovine, turizma i nekretnina, 

i prenijela zainteresovanost 

uk rajiniskih kompanija za učešće u budućim 

privatizacijama. Ona je, takođe, 

naglasila da će u Crnoj Gori u novembru 

26


ove godine, u organizaciji Ambasade 

Uk r ajine, biti održan poslovni forum na 

kojem će učestvovati ukrajinske kompanije. 

Potpredsjednik Lukšić je izrazio 

zadovoljstvo povodom održavanja foruma 

i daljeg jačanja poslovnih veza između 

dvije zemlje. 



Lukšić, posjetio opštinu Danilovgrad 

„...Danilovgradska opština predstavlja 

avangardu po obezbjeđenju poslovnog 

ambijenta i među prvima je u Crnoj 

Gori, ako ne i na samom vrhu. To dosta 

govori o kvalitetu administracije u ovom 

gradu, poreskom okviru i o poslovnim 

planovima. Na ovom avangardnom putu 

Danilovgrad ćemo podržati, ona može 

biti primjer i državnim administrativnim 

službama, kako na efikasniji način mogu 

servisirati potrebe poreskih obveznika. 

Biće nastavljeni projekti putne infrastrukture, 

pri kraju su pripreme da se uredi 

petlja, odnosno bulevar na ulasku u grad, 

rekonstrukcija i unapređenje starog pu - 

ta Podgorica-Danilovgrad, što će dodatno 

otvoriti mogućnost za biznis. Na 

tom spisku je i put Ždrebaonik i Ostrog 

ko ji već sada, iako nezavršen, odbacuje 

turističke efekte. Biće nastavljeni poslovi 

na vodovodnom sistemu, otpadnih voda. 

Sve što se bude događalo u tom dijelu u 

Nikšiću biće nastavljeno i u danilovgradskoj 

opštini. To je logično, jer se Nikšić, 

Danilovgrad, Podgorica i Skadarsko jezero 

prirodno vezuju. Za projekte će biti 

korišćena sredstva Evropske investicione 

banke, EBRD zašto treba da stvorimo uslove 

- da se novac brže povlači“. 


po t predsjednika Vlade i ministra finansija, 

dr Igora Lukšića, na Miločerskom 

razvojnom forumu 

„...Bez obzira što do kraja godine 

očekujemo da ekonomija bude ma nivou 

rasta od minus tri do minus četri 

posto, možemo se nadati uz određene 

aktivnosti blagom rastu naredne godine. 

Rast crnogorske ekonomije nakon krize 

biće mukotrpan, dug i postepen, jer su 

prognoze i procjene rasta u više navrata 

korigovane prema dolje. Sada više 

razmišljamo o onome šta su šanse, a ne 

opasnosti krize. U međuvremenu smo realizovali 

rebalans budžeta kojim je izbalansirana 

potrošnja, bilježimo rast stranih 

direktnih investicija, a na stabilizaciju 

ukupnih prilika uticala je i transakcija sa 

EPCG. Zbog svega toga ne treba očekivati 

dalje poniranje ekonomije. Pred Crnom 

Gorom sada stoji nekoliko izazova, prije 

svega, dodatno smanjenje budžetske 

potrošnje koju će Vlada naredne godine 

smanjiti dodatnih tri odsto na 35 odsto 

BDP-a. Potrebno je dalje redefinisanje 

tržišta rada kroz primjenu novog zakona 

o radu i izmjene postojećeg ili usvajanjem 

novog kolektivnog ugovora. To je ozbiljan 

zadatak, ako želimo da naš sistem bude 

do kraja održiv. Dugoročni izazov je dalje 

unapređenje poslovnog ambijenta koji 

treba osloboditi barijera i stega. Država 

treba da se bavi socijalnom politikom, 

a ekonomija da zadovoljava interese 

potrošača. Jedino aktivna, dodatno liberalizovana 

i otvorena ekonomija može generisati 

jak privredni rast. Krajem prošle 

i početkom ove godine bilo je puno zagovornika 

teorije da Crna Gora treba da 

napravi aranžman sa MMF-om. Ja, kao i 

neki drugi odupirao sam se toj tezi i mislim 

da je vrijeme pokazalo da smo u pravu. 

O tom periodu kriza je vladala i MMFom 

i mislim da bi aranžman, odnosno 

mjere i preporuke MMF-a, u tom periodu 

samo produbile krizu. U međuvremenu 

se i na unutrašnjem i na spoljašnjem 

planu situacija promjenila i sada ne vidim 

neki veći problem ili negativni uticaj ako 

bi Crna Gora odlučila da sklopi aranžman 

sa MMF-om...“ 

Gordana Jovanović, 

portparol 

Ivona Mihajlović, 

asistent portparola 

27


Info/web Ministarstva 

finansija za period 

jul - septembar 2009. godine 

07.07.2009. godine - Pomoćnik 

ministra finansija, mr Milorad Katnić, 

učestvovo na ECOFIN I FEMIP ministarskim 

sastancima 

Pomoćnik ministra finansija, Milorad 

Katnić, učestvovao je na ministarskom 

sastanku Unije za Mediteran 

ECOFIN, koji se održao u Briselu. Sastanak 

je bio fokusiran na mjere za 

prevazilaženje efekata finansijske krize, 

kao i na agende reformi Evropske 

unije i mediteranskih zemalja u prioritetnim 

oblastima: biznisu, liberalizaciji 

tržišta, unapređivanju institucija i makroekonomskoj 

stabilnosti. Istovremeno, 

bio je održan sastanak ministara finansija 

Evropske unije, na kojem je bio 

razmatran Godišnji izvještaj FEMIP-a, 

(Instrument za evromediteranske investicije 

i partnerstvo), kao i operativni 

plan od 2009-2011 i buduća struktura 

FEMIP-a. Crna Gora je postala punopravna 

članica Unije za Mediteran, 13. jula 

2008. godine, kada je zajedno Bosnom 

i Hercegovinom, Hrvatskom i Monakom 

primljena u partnerstvo, čime je dobila 

mogućnost učešća u projektima koji se 

kandiduju kroz tu inicijativu. Na taj način, 

Crnoj Gori se pruža dodatna prilika da sa 

zemljama članicama Unije za Mediteran 

sarađuje u oblastima unapređenja komunalne 

i saobraćajne infrastrukture, 

kao i u oblasti energetike. 

28


10.07.2009. godine - Predstavnici 

Vlade Crne Gore i Vlade Irske parafirali 

Ugovor o izbjegavanju dvostrukog oporezivanja 

i sprječavanje izbjegavanja 

plaćanja poreza na dohodak 

Tokom druge runde pregovora između 

delegacija Crne Gore i Irske u vezi 

zaključivanja Ugovora o izbjegavanju 

dvo strukog oporezivanja i sprečavanje 

izb jegavanja plaćanja poreza na dohodak, 

koja je nedavno održana u Dablinu 

delegacije su se saglasile o neophodnosti 

preduzimanja svih aktivnosti za 

što skorije potpisivanje ugovora, a zatim 

i njegove ratifikacije od strane skupština 

dvije države. Ugovorom će se obezbijediti 

eliminisanje dvostrukog oporezivanja dohotka 

rezidenata obje države ugovornice, 

uklanjanje poreskih prepreka za strana 

ulaganja, primjenjivanje načela jednakog 

poreskog tretmana fizičkih i pravnih lica 

država ugovornica, unapređenje naučne, 

kulturne i sportske saradnje, kao i političkih 

odnosa država. 

10.07.2009. godine - Saopštenje 

Ministarstva finansija povodom Izmjena 

i dopuna Zakona o budžetu za 2009. 

godinu i uvođenja mjera štednje, kao i u 

medijima najavljenog smanjenja plata 

Situacija ekonomsko finansijske 

kri ze zahtijeva konzervativniji pristup u 

planiranju javnih finansija, pa je Zakonom 

o izmjenama i dopunama Zakona 

o budžetu za 2009. godinu planiran realni 

rast od 0% BDP-a koji ne uključuje 

očekivane investicije, kao što su Luštica, 

Elektroprivreda, kao i nešto niži plan 

prihoda od turističke sezone. Ovo iz razloga, 

jer globalni ekonomski trendovi i 

sveukupna ekonomska situacija u svijetu, 

utiču na crnogorske javne finansije 

i ekonomski ambijent u Crnoj Gori, 

pa je Ministarstvo finansija, u cilju preventivnog 

djelovanja i zaštite građana 

Crne Gore, konzervativno (pesimistično) 

planiralo prihode Budžeta Crne Gore za 

2009. godinu. 

U skladu sa procjenama prihoda 

iz prva dva kvartala, kao i padom 

ekonomskih aktivnosti u gotovo svim 

zemljama svijeta, Ministarstvo finansija 

je preporučilo Vladi Crne Gore nastavak 

mjera štednje, koji podrazumijevaju 

stopiranje novih zapošljavanja i štednju 

u državnoj administraciji. Sve ovo je do - 

datan doprinos Vlade Crne Gore stabi 

l izaciji javnih finansija, odnosno svođenju 

budžetskog deficit na -3% BDP-a, 

a u našem slučaju -2,6% BDP-a, što 

je jedan od uslova ulaska u EU. Nove 

mjere štednje i konzervativnija politika 

pla niranja javnih finansija Budžeta Crne 

Gore doprinijeće smanjenju budžetskog 

deficita i uravnoteženju budžeta u 2012. 

godini, smanjenju potencijalnog zaduživanja, 

nesmetanom procesu EU integracija, 

realizaciji strateških projekata 

kakav je početak izgradnje autoputa Bar- 

Boljare, servisiranju spoljašnjeg i unutrašnjeg 

duga, socijalnog programa za 

zaštitu stanovništva najviše ugroženog 

posljedicama globalne ekonomske krize, 

što su sve obaveze definisane Zakonom 

o budžetu Crne Gore za 2009. godinu. 

Jedna od izmjena Zakona o budžetu, 

koja je izazvala nepreciznu interpretaciju, 

je linearno umanjenje fonda zarada 

kod svih potrošačkih jedinica za 4,67 

%, što podrazumijeva da se svi korisnici 

budžeta moraju prilagoditi ovim smanjenjima, 

odnosno limitirati nova zapoš 

ljavanja na definisani limit, ali ne i 

sma njiti zarade zaposlenima u državnoj 

administraciji, osim u slučaju fonda zarada 

u sudstvu i tužilaštvu koji je dodatno 

umanjen po osnovu ukidanja nadoknade 

za rad subotom. 

Istovremeno, prijedlog mjera koje 

je Vlada usvojila, a odnose se na smanjenje 

minimalne cijene rada, smanjenje 

zarada državnim funkcionerima, zaposlenima 

državnoj upravi, tužilaštvu i sudstvu, 

će biti primjenjivane, samo u slučaju 

pogoršanja ekonomske situacije, odnosno 

negativnijeg ekonomskog scenarija 

od onog koji je planiran Zakonom o izmjenama 

i dopunama zakona o budžetu za 

2009. godinu, a ne od 1. avgusta, kako 

je najavljeno u nekim medijima. 

Takođe, svako eventualno smanjenjenje 

cijene rada, u slučaju negativ nog 

sce narija, podrazumijevaće prethodan dijalog 

sa socijalnim partnerima i poštovanje 

zakonom definisane procedure. 

Ministarstvo finansija ovom prilikom 

poziva crnogorsku javnost da ove 

mjere razumije kao alternativni scenario 

na koji svaka odgovorna Vlada mora biti 

spremna u slučaju pogoršanja ekonomske 

situacije. Ministarstvo finansija podsjeća 

da je Crna Gora među rijetkim, koja 

je u potpunosti vodila računa o interesu 

svojih građana i predlaganje ovih mjera 

odložila za eventualni pesimistički scenario. 

Podsjećanja radi, većina zemalja iz 

regiona je smanjenje plata sprovela već 

početkom godine, a još jednom ponavljamo 

da će do predloženih smanjenja 

doći samo usljed pogoršanja ekonomske 

situacije. Cjelokupnu situaciju treba razumijeti 

kao alternativnu i preventivnu, 

jer, kao što smo puno puta ponovili, Crna 

Gora je zemlja u kojoj jedna manja investicija 

(Luštica, Elektroprivreda, privatizacija 

državnih kompanija) i prihodi od 

turizma mogu u kratkom roku doprinijeti 

stabilizaciji javnih finansija. 

21.07.2009. godine - Počela isplata 

i otkup obeštećenja bivšim vlasnicima 

oduzetih imovinskih prava za 

2009. godinu 

Zakonom o povraćaju oduzetih 

im o vinskih prava i obeštećenju propisano 

je da se obeštećenje isplaćuje u 

jednogodišnjim ratama, čija se isplata 

vrši 15. jula svake godine po konačnim 

rješenjima dostavljenim Fondu za obeštećenje 

do 31.decembra prethodne 

godine, prema raspoloživosti sredstava, 

do njihove konačne isplate. U cilju 

primjene zakona i stvaranja uslova za 

postupanje Fonda za obeštećenje, Vlada 

Crne Gore je u skladu sa Zakonom 

donijela Uredbu o utvrđivanju isplate i 

otkupa obeštećenja bivšim vlasnic ima 

oduzetih imovinskih pr ava u novčanim 

sredstvima za 2009. godinu, koja je 

osnov za obračun isplate i otku pa 

obeštećenja bivšim vlasnicima u novčanim 

sredstvima za 2009. godinu. 

U skladu sa navedenom Uredbom, isplata 

godišnje rate za 2009. godinu za 

bivše vlasnike, koji su to pravo stekli po 

osnovu konačnih rješenja Komisija za 

povraćaj i obeštećenje, a koja su dostavljena 

Fondu za obešetećenje do 31. 

29


decembra 2008. godine, obračunava 

prema vrijednosti koja odgovara 3% 

od preostalog neisplaćenog iznosa 

obeštećenja utvrđenih konačnim 

rješenjima Komisija. Za ovu namjenu u 

budžetu je obezbijeđeno 2.000.000.00 

€. Uredbom je dato i pravo bivšim 

vlasnicima da mogu ostvariti pravo 

na otkup obeštećenja na način što 

se obračun otkupa vrši prema vrijednosti 

koja odgovara 12% od preostalog 

neisplaćenog iznosa obeštećenja 

utvrđenih konačanim rješenjima 

Komisija. Na taj način, dobijeni iznos 

bivšem vlasniku isplaćuje se u vrijednosti 

od 30%. Za ostvarivanje ov og prava 

bivši vlasnik se može obratiti Fondu 

za obeštećenje. Za isplatu i otkup 

obeštećenja u budžetu je obezbijeđeno 

oko 4.500.000.00 €. Uredba je stupila 

na snagu 18. jula 2009. godine, a isplata 

godišnje rate je počela 20. jula u 

svim bankama u kojima bivši vlasnici 

posjeduju žiro račune. 

03.08.2009. godine - Ministarstvo 

finansija objavilo Bilten broj XVI 

Ministarstvo finansija objavilo je 

bilten broj XVI koji sadrži pregled aktivnosti 

Ministarstva finansija za period 

april – jun 2009. godine. Preporučujemo 

teme o MMF aranžmanima u svjetlu 

globalne ekonomske krize, uticaju krize 

na tržište rada u Crnoj Gori, procjene 

potrošnje goriva na osnovu naplaćene akcize, 

kako iz krize, mogući scenariji rasta 

i reperkusije na crnogorsku ekonomiju, 

kao i druge aktuelne i finansijske teme. 

18.08.2009. godine - Međunarodna 

agencija za kreditni rejting Moody’s 

potvrdila je Crnoj Gori Ba3 kreditni 

rejting iz aprila 2009. godine 

Međunarodna agencija za kreditni 

rejting Moody’s potvrdila je Crnoj Gori 

Ba3 kreditni rejting iz aprila 2009. godine. 

Kreditni rejting Ba3 za državne obveznice 

i gornji iznos zaduživanja se primarno 

zasniva na procjeni njenog niskog 

nivoa ekonomske i institucionalne snage, 

koja je ograničena malom veličinom 

zemlje i koncentrisanom prirodom njene 

ekonomije, kaže Moody’s Investors Service 

u svom novom godišnjem izvještaju 

o suverenom rejtingu Crne Gore. Kako se 

navodi u izvještaju, Crna Gora je relativno 

novoosnovana država. Njena ekonomija 

je vrlo mala u poređenju sa ekonomijama 

drugih država kako u regionu, tako 

i globalno: sa brojem stanovnika koji je 

nešto preko 600.000 i umjerenim nivoom 

prosječnog dohotka, prognozira se 

da će nominalni BDP iznositi samo 4,2 

milijarde USD u 2009. godini, što čini da 

je ova država jedna od najmanjih koju 

Moody’s ocjenjuje. Mala veličina njene 

ekonomije znači da je proizvod Crne Gore 

koncetrisan na nekoliko sektora i vjerovatno 

je da će kao takva pretrpjeti veću 

promjenjivost tokom vremena, navodi 

se u izvještaju analitičara Moody’s. To, 

takođe, čini ekonomiju mnogo više osjetljivijom 

nego što su veće ekonomije 

na šokove koji su specifični za određeni 

sektor i određenu kompaniju. Kako je 

ocjenjeno u izvještaju Moody’s, institucionalni 

razvoj zemlje je još uvijek u ranom 

stadijumu i potrebna su značajna 

poboljšanja da bi se doveo na nivo EU 

standarda. Proces pristupanja EU treba 

da dâ podsticaj ovoj konvergenciji na 

različite načine, jer usvajanje pravne tekovine 

EU zahtijeva značajno preispitivanje/reviziju 

zakona, propisa, javnog sektora 

i povezanih tijela u državi. Ocjenjuje 

se da je finansijska snaga i podložnost 

riziku od događaja Crne Gore umjerena. 

Fiskalna politika zemlje je bila prilično 

oprezna i nivo priuštivosti duga Vlade 

je visok. Koeficijent plaćanja kamata i 

vladnih prihoda se prognozira na samo 

2% u 2009. godini, u odnosu na srednju 

vrijednost Ba rejting kategorije koja je 

12%. Takođe, navodi se da je pristup finansijama 

djelimično ograničen, imajući u 

vidu trenutnu ekonomsku situaciju. Vlada 

je krajem 2008. godine ubrizgala u bankarski 

sistem većinu budžetskog suficita 

koji je prikupila u periodu 2006-2008 

kako bi podržala njegovu likvidnost. Iako 

je rizik od negativnih dešavanja ublažen 

euroizacijom u zemlji, postoji nekoliko 

drugih preostalih rizika, uključujući rizik 

da se usporavanje ekonomske aktivnosti 

može pogoršati usljed deflatornih cijena 

imovine i postojanja velikog spoljnog debalansa. 

Vlada bi mogla biti primorana 

da sklopi stand-by aranžman sa MMF-om 

ukoliko ekonomska situacija nastavi da 

se pogoršava. U aprilu 2009. je Moody’s 

snizio rejting Crne Gore za državne obveznice 

za jedan stepen i zadržao negativnu 

prognozu. Aktivnost koja se tiče 

rejtinga je bila odgovor na ekonomsko 

okruženje koje se pogoršavalo, a od 

koga se očekivalo da stavi značajan pritisak 

na vladin budžet i da kreira potencijalne 

obaveze u njenom bilansu stanja. 

Od tada se situacija u načelu odvijala 

u skladu sa očekivanjima Moody’s-a, 

navodi se u izvještaju. Kako je navedeno 

u zaključku izvještaja agencije Moody’s, 

objavljivanje ovog kreditnog izvještaja 

predstavlja godišnje ažuriranje u odnosu 

na tržišta i ne predstavlja formalnu 

aktivnosti da bi se izmijenio kreditni rejting 

emitenta. Potvrda kreditnog rejtinga 

za Crnu Goru, i pored značajnih rizika 

kojima su izložene sve zemlje regiona, 

upućuje da je Crna Gora stabilizovala 

svoj ekonomski sistem. Mjere koje Vlada 

sprovodi, a koje imaju odloženo dejstvo, 

uz pozitivne indikatore koji su obilježili 

drugi kvartal kod nekih velikih evropskih 

država, vodiće daljoj stabilizaciji i 

stvaranju uslova za pozitivne trendove u 

Crnoj Gori 

01.09.2009. godine - Održana čet 

vrta aukcija državnih zapisa 

Državni zapisi prve aukcije emitovani 

4. marta 2009. godine na rok od 

182 dana u iznosu od 30,25 miliona 

eura dospijevaju 2. septembra 2009. 

godine. Ministarstvo finansija je posredstvom 

Centralne banke Crne Gore, fiskalnog 

agenta Vlade Crne Gore, 1. septembra 

2009. godine realizovalo četvrtu 

aukciju državnih zapisa i rok dospijeća 

državnih zapisa prve aukcije produžilo 

za 182 dana. Ukupna ponuda za prodaju 

državnih zapisa oglašena je na iznos 

od 35 miliona eura. Ukupna tražnja za 

kupovinu državnih zapisa iznosila je 

30


39,74 miliona eura. Ministarstvo finansija 

je donijelo odluku da od 35 miliona 

eura koliko je iznosila ponuda, prihvati 

ponude i kupi državne zapise u iznosu 

od 34,59 miliona eura, što predstavlja 

98,83% ukupne ponude. Prosječna ponderisana 

kamatna stopa za prihvaćene 

ponude iznosi 3,82% i niža je od ponderisanih 

stopa na prethodnim aukcijama 

državnih zapisa koje su iznosile 3,98%, 

4,30% i 5%, a rezultat je kamatnih stopa 

koje su se kretale od najniže prihvaćene 

stope od 2,5%, do najviše prihvaćene od 

4,25%, koja je, takođe, niža od najviše 

prihvaćene stope od 5% na prethodnim 

aukcijama. 

02.09.2009. godine - Okrugli sto 

„Prijavljivanje nepravilnosti i prevara 

(AFCOS - Anti Fraud Coordinating Structures)“ 

u Budimpešti 

Pomoćnik ministra za finansiranje 

i ugovaranje sredstava EU pomoći, 

Nataša Kovačević, učestvala je na okruglom 

stolu „Prijavljivanje nepravilnosti i 

prevara (AFCOS - Anti Fraud Coordinating 

Structures)“ koji se održavao od 2-4. 

septembra, u Budimpešti. Crna Gora, 

kao buduća zemlja korisnica pretpristupnih 

fondova EU, dužna je da osigura zakonodavni 

okvir za zaštitu finansijskih 

interesa EU, kao i da uspostavi efikasan 

i djelotvoran sastav upravljanja nepravilnostima 

i prevarama prilikom korišćenja 

sredstava pomoći EU (tj. AFCOS sastav). 

AFCOS predstavlja jedan od mehanizama 

za saradnju i komunikaciju sa 

Kancelarijom Evropske Komisije protiv 

pronevjere u slučaju budžeta Evropske 

Unije (OLAF- European anti-fraud office). 

Nadležnosti OLAF-a mogu se odnositi i 

na treće države sa kojima države-članice 

EU imaju potpisane ugovore, što je veoma 

važno za budućnost institucija Crne 

Gore. Cilj okruglog stola je bio da se što 

bolje upoznavanje sa ulogom OLAF/ 

AFCOS-a, imajući u vidu činjenicu, da 

će određena tijela državne uprave Crne 

Gore prilikom korišćenja pretpristupnih 

sredstava pomoći EU, izvještavati o nepravilnostima. 

09.09.2009. godine - Crna Gora 

popravila svoju poziciju u Izvještaju 

Svjetske banke o lakoći poslovanja za 

šest mjesta 

Crna Gora je u prethodnoj godini 

poboljšala biznis ambijent i za šest mjesta 

popravila svoju poziciju u Izvještaju 

Svjetske banke o lakoći poslovanja 2010 

(Doing Business Report 2010), zauzimajući 

71 mjesto od ukupno 183 analizirane 

države. Na osnovu evidentiranih 

reformi, ocijenjen je napredak Crne Gore 

u četiri od ukupno deset indikatora, a 

svega 11 država je ostvarilo poboljšanje 

u većem broju indikatora od Crne Gore. 

Napredak je prepoznat u četiri oblasti 

obuhvaćenih Doing Business metodologijom, 

kod indikatora: otpočinjanje biznisa, 

izdavanje građevinskih dozvola, 

zapošljavanje radnika i plaćanje poreza. 

U indikatoru „Započinjanje biznisa“, Cr - 

na Gora se navodi kao reformator u 

pogledu uvođenja jedinstvene registracije 

preduzeća u registru i ubrzane re gistracije 

između Poreske uprave i fo ndova 

za zdravstveno i penzijsko-invalidsko 

osi guranje. Sprovedene reforme doprinijele 

su skraćenim ili pojednostavljenim 

postregistracionim procedurama 

(poreske prijave, registacije za socijalnu 

zaštitu, izdavanje dozvola). U pogledu izdavanja 

građevinsih dozvola, napredak 

je konstatovan na osnovu donošenja 

nove regulative, pojednostavljenog postu 

pka pribavljanja dozvola na osnovu 

po tvrde o procjeni rizika, uvodeći na 

taj način skraćeni postupak za manje 

građevine, sa fokusom na veće projekte 

sa značajnim uticajem na životnu sredinu 

u pogledu sigurnosti. Indikatorom 

„Zapošljavanje radnika“ potvrđene su 

olakšice i pogodnosti implementirane 

no vim zakonskim rješenjem koje su rezultirale 

fleksibilnijim tržištem rada, dok 

je indikator „Plaćanje poreza“ ukazao 

na značajno smanjenje poreskih sto pa 

u Crnoj Gori. Ističe se smanjenje sto pa 

poreza na dobit, kao i smanjenje op terećenja 

na zarade i doprinose koje plaćaju 

poslodavci. 

14.09.2009. godine - Saopštenje 

Ministarstva finansija povodom pete 

aukcije Državnih zapisa 

Državni zapisi druge aukcije emitovani 

17. marta ove godine, na rok od 

182 dana, u iznosu 2,5 miliona eura, 

dospijevaju 15. septembra. U skladu s 

tim, Ministarstvo finansija je posredstvom 

Centralne banke Crne Gore, kao 

fi s kalnog agenta Vlade Crne Gore, realizovalo 

petu aukciju državnih zapisa i rok 

dospijeća državnih zapisa druge aukcije 

produžilo za 182 dana. Ukupna ponuda 

za prodaju državnih zapisa oglašena je 

na iznos od 5 miliona eura. Aukcija je 

veoma uspješno realizovana i na njoj je 

učestvovao veći broj domaćih komercijalnih 

banaka, kao i Fond za zaštitu depozita. 

Ukupna tražnja za kupovinu državnih 

zapisa iznosila je 7,73 miliona eura. Ministarstvo 

finansija je donijelo odluku da 

od 5,0 miliona eura, koliko je iznosila 

ponuda, prihvati ponude i kupi državne 

zapise u iznosu od 5,0 miliona eura, što 

predstavlja 100 odsto ukupne ponude. 

Prosječna ponderisana kamatna stopa 

za prihvaćene ponude iznosi 3,92 odsto, 

a rezultat je kamatnih stopa koje su se 

kretale od najniže prihvaćene stope od 

3,80 odsto, do najviše prihvaćene od 

4,25 odsto stope. 

15.09.2009. godine - Delegacija 

Vlade Crne Gore u posjeti DIS institucijama 

Hrvatske 

Crnogorska delegacija, koju predvodi 

nacionalni službenik za ovjeravanje 

i pomoćnik ministra za trezor, Boris 

Bušković, boravila je od 15. do 18. septembra 

u studijskoj posjeti Hrvatskoj. 

Cilj posjete je bio upoznavanje sa DIS 

institucijama u zemljama koje su prošle 

kroz proces akreditacije. Imajući u vidu 

bogato iskustvo Hrvatske u okviru DIS 

sistema, gdje državna administracija 

upr avlja EU fondovima na decentralizovan 

način od 2006. godine, Crna Gora 

će se bliže upoznati sa zahtjevima Evropske 

unije po pitanju upravljanja IPA 

komponentama, kao i sa neophodnim 

pripremama državne administracije, koje 

mogu biti od velike pomoći Crnoj Gori na 

putu dobijanja akreditacije za DIS. 

17.09.2009. godine - Prva banka 

Crne Gore a.d. Podgorica vratila treću 

ratu kredita u iznosu od 11 miliona 

eura 

U skladu sa Ugovorom o kreditnoj 

podršci, koji je potpisala sa Vladom Crne 

Gore 17. decembra 2008. godine, Prva 

banka Crne Gore a.d. Podgorica vratila je 

17. septembra 2009. godine treću ratu 

kredita, u iznosu od 11 miliona eura. 

Kreditna sredstva u iznosu od 44 miliona 

31


odobrena su Prvoj banci, u skladu sa Zakonom 

o mjerama za zaštitu bankarskog 

sistema, s ciljem da se obezbijedi likvidnost 

i stabilnost Prve banke i nesmetano 

funkcionisanje te banke i cjelokupnog 

bankarskog sektora u Crnoj Gori, u situaciji 

globalne finansijske krize 

21.09.2009. godine - Održana VI 

aukcija državnih zapisa 

S obzirom da danas dospijevaju 

državni zapisi treće aukcije emitovani 24. 

marta 2009. godine na rok od 182 dana, 

u iznosu od 1,9 miliona eura, Ministarstvo 

finansija je, posredstvom Centralne 

banke Crne Gore, kao fiskalnog agenta 

Vlade Crne Gore, realizovalo Šestu 

aukciju državnih zapisa i rok dospijeća 

državnih zapisa treće aukcije produžilo 

za 182 dana. Ukupna ponuda za prodaju 

državnih zapisa oglašena je na iznos 

od 2 miliona eura. Ukupna tražnja za 

kupovinu državnih zapisa iznosila je 

4,05 miliona eura. Ministarstvo finansija 

je donijelo odluku da od 2,0 miliona 

eura, koliko je iznosila ponuda, prihvati 

ponude i kupi državne zapise u iznosu od 

2,0 miliona eura, što predstavlja 100% 

ukupne ponude. Prosječna ponderisana 

kamatna stopa za prihvaćene ponude 

iznosi 4,15%, što predstavlja ujedno i najmanju 

i naveću kamatnu stopu. 

28.09.2009. godine - Pomoćnik 

ministra, Mila Barjaktarović, učestvovala 

je na Konferenciji o unutrašnjoj 

finansijskoj kontroli u javnom sektoru 

u Briselu 

Pomoćnik ministra za centralnu 

harmonizaciju finansijskog upravljanja 

i kontrole i unutrašnje revizije u javnom 

sektoru, Mila Barjaktarović, učestvovala 

je 28. i 29. septembra u Briselu na Konferenciji 

o unutrašnjoj finansijskoj kontroli 

u javnom sektoru (PIFC). Konferencija 

je bila fokusirana na iskustva stečena 

u uvođenju i implementaciji PIFC-a od 

poslednjeg pristupanja, uz osvrt na procjenu 

adekvatnosti politika Direktorata 

za budžet EK u odnosu na PIFC. Istovremeno 

konferencija je trebala da omogući 

državama članicama i državama kandidatima 

sa kojima su pregovori o 

pristupanju u toku, da izvuku koristi iz 

stečenog iskustva i da omogući široku 

raspravu o najnovijim razmišljanjima na 

Gordana Jovanović 

temu internog kontrolnog okruženja i 

politika, uključujući buduće orjentacije. 


pomoćnika ministra finansija, mr Milorada 

Katnića, na Miločerskom razvojnom 

forumu 

„...Moja prezentacija je fokusirana 

je na fiskalnu pitanja, fiskalnu politiku 

i na ekonomski razvoj. Aktuelno pitanje 

i tekući izazov donosioca politike u 

Crnoj Gori jeste fiskalna održivost, dok 

je dugoročno pitanje koje je jako važno 

i koje definiše budućnost i bogastvo 

građana Crne Gore fiskalna politika koja 

može biti u funkciji ekonomskog razvoja. 

Osnovne karakteristike Crne Gore u poslednjih 

10 godina ukazuju da je državna 

potrošnja održavana na relativno visokom 

nivou ili apsolutno visokom nivou 

i da je ta potrošnja u strukturi dosta negativna 

s aspekta mogućih reformi, zato 

što u njenoj strukturi tekuće potrošnje 

dominiraju nominativni rashodi. Suficit 

u poslednje tri godine je 3% BDP-a, s 

tim što je pitanje da li je taj suficit bio 

strukturni ili je bio u jednom dijelu pod 

posljedicom ciklusa i poreskih prihoda 

koji su nestrukturni. Dominira indirektno 

oporezivanje, a direktni porezi su 

linearni, što s aspekta ekonomskog razvoja 

manje remeti ekonomske aktivnosti. 

Pored ovih tekućih ili ovih trendova 

iz prošlosti, dva važna trenda koja će 

definisati fiskalnu politiku u budućnosti 

Ivona Mihajlović 

jesu izazov starenja stanovništva i socijalna 

davanja koja se vežu za ovo pitanja 

i potreba za značajnim kapitalnim investicijama, 

ovdje se prvenestveno misli na 

autoput ili autoputeve, na regionalne 

deponije i sva druga ulaganja koja je 

neophodno izvršiti kako bi poslovni ambijent 

bio postojan za privatne investicije 

i ekonomsku aktivnost... „ 

Gordana Jovanović, 

portparol 

Ivona Mihajlović, 

asistent portparola 

32

Iz novinarskog ugla: 

Hronologija krize 

Na početku priče o globalnoj 

ekonomskoj krizi 2007/08. godine 

u Sjedinjenim Američkim Državama 

očekivalo se da će zahvatiti samo razvijene 

zemlje. Uzroci, kako su navodili 

analitičari, traženi su u visokom ekonomskom 

rastu, cijenama nekretnina, 

federalnim rezervama, jeftinom novcu 

koji je bio dostupan velikom broju ljudi, 

bez provjere njihovih dužničkih sposobnosti, 

odnosno mogućnosti da na 

vrijeme otplate kredit. Najavljivalo se 

da će kriza pogoditi one države koje 

najviše učestvuju u trgovini derivatima. 

Međutim, vrijeme je pokazalo da 

je taj scenario neodrživ. Pokazalo se 

da je riječ o mnogo ozbiljnijoj pojavi, a 

prognoze Međunarodnog monetarnog 

fonda, kako je odmicala kriza, mijenjale 

su se. Stopa rasta na svjetskom 

nivou sa prvobitnih pet odsto, svedena 

je na 0,5 procenata. U međuvremenu, 

mnoge ekonomije otišle su u recesiju, 

negativnu stopu rasta u dva kvartala 

uzastopno, u svijetu i do 12 procenata, 

a Evropi i do 20 odsto. Početkom 

godine, projektovalo se, crnogorska 

ek onomija, mala i otvorena, neće osjetiti 

krizu. Pretpstavljalo se da će nas 

zaobići. 

Prvi udar krize, Crna Gora je osjetila 

u oktobru prošle godine. Razlog je 

što je “lavina priča” o propasti velikih 

svjetskih banaka izazvala paniku, pa 

su građani krenuli sa podizanjem depozita. 

Iz banaka je u kratkom roku 

povučeno 300 miliona eura uloga. 

Taj potez bio je signal Vladi da usvoji 

Zakon o mjerama zaštite bankarskog 

sektora, kako bi očuvala sigurnost i 

stabilnost od eventualnih posljedica 

globalne krize. Tim zakonom pre dviđeno 

je da država garantuje sve depozite 

pravnih i fizičkih lica, položenih 

kod banaka koje posluju u Crnoj Gori. 

Osim toga, Vlada je bankama garant 

za zaduživanje kod međunarodnih finansijskih 

institucija. Na taj način, 

sm anjio se broj građana koji su uzimali 

depozite iz banaka. 

Nakon te odluke Vlade, Prva banka 

Crne Gore zatražila je podršku, a 

krajem prošle godine Vlada joj odobrila 

pozajmicu od 44 miliona eura. Ta 

banka vratila je pozamicu prije roka-u 

septembru. Na inicijativu Udruženje 

ba naka, pregovaralo se, a kasnije je i 

potpisan sporazum o 150 miliona eura 

sa Njemačkom razvojnom i Evropskom 

investicionom bankom. 

Vladin odgovor na krizu je i bila 

odluka o mjerama štednje. A, prema 

podacima za devet mjeseci 2009-te na 

taj način od juna do oktobra uštedjelo 

33


se 40 miliona eura. Prema sadašnjim 

navodima zvaničnika, Crna Gora je sa 

zakašnjenjem ušla u krizu, ali će kasnije 

iz nje i izaći. Rezultati ekonomske 

politike za devet mjeseci pokazuju da 

je ekonomija u minusu četiri odsto i da 

je bruto nacionalni proizvod za devet 

mjeseci dvije milijarde i 670 miliona 

eura. 

- I pored krize, Crna Gora je ostala 

na konzistentnom programu. Nijesmo 

odustali od kapitalnih projekata-dokapitalizacije 

Elektroprivrede, gradnje 

au toputa, opredijelili smo se za smanjenje 

državnih izdataka umjesto rasta 

poreza, nije bilo rasta nezaposlenosti, 

a zaposlenost je povećana za pet 

odsto, kazao je potpredsjednik Vlade 

Vujica Lazović, predstavljajući analizu 

ekonomske politike za devet mjeseci. 

I zarade su u ovom periodu porasle - 

za 7,6 odsto u odnosu na isti period 

prošle godine pa neto zarada iznosi 

454 eura. Depoziti su pali za 13 odsto, 

spoljnotrgovinska razmjena skoro 40 

odsto, krediti za osam, a tržište kapitala 

bilježi pozitivne trendove. 

Rješavanje problema likvidnosti 

privrede, njene konkurentnosti i regionalnog 

razvoja biće glavni zadaci u 

ekonomskoj politici u narednom periodu. 

Procjenjuje se da će bruto nacionalni 

proizvod u narednoj godini biti veći 

jedan odsto i da će Crna Gora u narednih 

12 mjeseci polako izaći iz krize. To 

će biti osnova da se 2011. godine ponovo 

bilježe visoke stope rasta, ocijenjeno 

je u Vladi. Pominje se i smanjenje 

javne potrošnje za oko pet odsto, ali će 

o Nacrtu i predlogu zakona o budžetu 

krajnu riječ dati Vlada i Skupština prilikom 

razmatranja i rasprava na sjednicama. 

Ipak, najavljuje se da će se oprezno 

postupati sa redukcijom zarada, 

jer su, kako kažu, one, inače, niske. 

Ipak, još uvijek su opticaju najave da 

će se redovno isplaćivati zarade, penzije, 

socijalna davanja. Ne isključuje 

se, u slučaju potrebe, i aranžman sa 

MMF-om, institucijom koja u slučaju 

krajnje nužde može hitno reagovati, a 

niska zaduženost od 26,8 odsto bruto 

društvenog proizvoda i nepromijenjen 

kreditni rejting omogućavaju Crnoj Gori 

da po ubrzanom postupku započne 

pregovore. 

Biljana Radosavović, 

novinarka Radija Crna Gora


Zakup državne imovine 

Kao što je poznato, Zakon o državnoj 

imovini stupio je na snagu 28. 

marta 2009. godine. 

Jedno od interesantnih pitanja koja 

ovaj zakon reguliše je i zakup državne imovine. 

Ustavom Crne Gore jasno je definisano 

da su dobra u opštoj upotrebi i 

prirodna bogatstva u državnoj svojini, što 

znači da se ova dobra ne mogu prodavati, 

ali se, na njima mogu sticati posebna 

prava korišćenja. Jedno od tih posebnih 

prava korišćenja je i zakup. 

Sve stvari i druga dobra u državnoj 

imovini mogu se davati u zakup. Ali, zakonom 

o državnoj imovini propisana su 

neka pravila pod kojima se stvari iz državne 

imovine mogu davati u zakup. 

Prije svega, postoji vremensko 

og r a ničenje davanja u zakup dobara u 

svojini Crne Gore ili imovini opštine. Ugovorom 

se ova dobra mogu dati u zakup 

do 30 godina odlukom Vlade Crne Gore. 

Međutim, ukoliko se radi o ugovoru o 

zakupu preko 30 godina, ali ne duže od 

90 (tzv. dugoročni zakup), odluku o tome 

donosi Skupština Crne Gore, na predlog 

Vlade. 

Nadalje, vezano za službene stanove, 

poslovne prostore, prevozna sredstva 

i dr. predviđeno je ograničenje da se ove 

stvari mogu dati u zakup na vrijeme do 

pet godina, s tim što se istekom toga 

roka zakup može produžiti. 

Dobra u državnoj imovini daju se 

u zakup na dva načina. To su javno nadmetanje 

ili aukcija i prikupljanje ponuda 

ili tender. Postoji i treći način, koji je 

moguć samo izuzetno. To je neposredna 

pogodba koja je moguća samo u slučaju 

kada davanje u zakup ne uspije ni nakon 

tri uzastopna objavljivanja javnog poziva 

Maja Mitrović 

za javno nadmetanje ili prikupljanje ponuda. 

Veoma važna stvar za investitore, 

a vezana za zakup zemljišta na kome je 

predviđena gradnja hotelsko turističkog 

kompleksa je ta što zakupodavac može 

dati saglasnost zakupcu-investitoru na 

otuđenje objekta izgrađenog na tom zemljištu, 

u skladu sa planskom dokumentacijom 

i ugovorom. Ovo znači da inves 

titor može slobodno raspolagati sa 

iz gr ađenim objektom, u smislu da ga može 

prodati, pokloniti ili razmijeniti. 

Ukoliko je predmet zakupa zemljište 

na kome je predviđena gradnja 

vila, zakupodavcu je ostavljena mogućnost 

da zakupcu-investitoru, uz svojinu 

na objektu, prenese i pravo svo jine 

na zakupljenom zemljištu ispod objekta 

ukoliko je to zemljište neophodno za 

redovnu upo trebu objekta i, naravno, 

ukoliko je to u saglasnosti sa planskom 

dokumentacijom i ugovorom. U ovom 

slučaju, investitor je dužan da zakupodavcu 

plati tržišnu naknadu. 

Zakonom o državnoj imovini regulisano 

je pretvaranje prava korišćenja u 

svojinu. Tako je, između ostalog, propisano 

da se zemljište na kome su izgrađeni 

objekti državnih organa, javnih službi čiji 

je osnivač Crna Gora i ustanova iz obrazovanja, 

nauke, zdravstva i socijalne zaštite, 

sporta i fizičke kulture, a koje je 

u državnoj svojini, upisuje kao svojina 

Crne Gore. Takođe je predviđeno da zemljište 

van generalnog urbanističkog 

plana, detaljnog urbanističkog plana, 

ur ba nističkog projekta i lokalne studije 

lokacije na kome Crna Gora, opština, 

javna služba čiji je osnivač Crna Gora, 

odnosno opština imaju pravo korišćenja, 

odnosno trajnog korišćenja postaje svojina 

Crne Gore, izuzev ako su to zemljište 

stekli u valjanom pravnom poslu (kupoprodaja, 

poklon i sl.). U slučaju davanja 

u zakup ovoga zemljište od strane Crne 

Gore, opštini na čijoj teritoriji se zemljište 

nalazi pripada 30% realizovane vrijednosti. 

Opština ova sredstva koristi za 

pot rebe uzgradnje infrastrukture. Važno 

je napomenuti da se uplata opštini vrši 

nakon izdvajanja propisanig iznosa za 

obeštećenje bivših vlasnika. 

Treba naglasiti da se stvari i druga 

dobra u državnoj imovini ne mogu dati u 

podzakup bez saglasnosti zakupodavca. 

Uvođenjem ovakvih rješenja o davanju 

u zakup državne imovine učinjen je 

veliki napredak u ovoj oblasti. 

Maja Mitrović, 

Samostalni savjetnik I 

Sektor za imovinsko-pravne poslove 

35


Izvještaj o državnom 

dugu Crne Gore na 

30. septembar 2009. godine 

Državni dug Crne Gore na 30.09.2009. god. iznosi 

1.071,2 mil. eura ili 33,0% bruto domaćeg proizvoda (BDP). 

Unutrašnji dug iznosi 426,0 mil. eura ili 13,1% BDP-a, dok 

spoljni dug iznosi 645,2 mil. eura ili 19,9% BDP-a. Garancije 

Crne Gore iznose oko 83,5 mil. eura, ili 2,6% BDP-a, odnosno 

7,8% državnog duga. Državni dug čini oko 70,7% ukupno 

realizovanih budžetskih prihoda u 2008. godini (bez prihoda 

od privatizacije, kredita i donacija). 

Kretanje spoljnjeg duga 

u toku prva tri kvartala 2009. godine 

Spoljni dug je u toku prva tri kvartala 2009. godine 

porastao za 163,5 mil. eura u odnosu na kraj 2008. god. Stanje 

ino duga uvećano je usljed preuzimanja duga Željezničke 

infrastrukture Crne Gore A.D. prema Češkoj eksportnoj banci 

(ČEB) u iznosu od 48,1 mil. eura, prema Evropskoj investicionoj 

banci (EIB) u iznosu od 7,0 mil. eura (sredstva još uvijek nijesu 

povlačena), Evropskoj banci za obnovu i razvoj (EBRD) u iznosu 

od 11,0 mil. eura (do sada je povučeno 7,8 mil), i preuzimanjem 

duga Željezničkog prevoza Crne Gore A.D. prema EUROFIMI u 

iznosu od 34,5 mil. CHF. Osim toga, stanje ino duga uvećano je 

povlačenjem sredstava kredita kod Erste banke u iznosu 30,0 

mil. eura, kredita kod Credit Suisse banke u iznosu od oko 60,3 

mil. eura, kredita IBRD za projekte “Katastar” i “Poljoprivreda” 

u iznosu od oko 0,8 mil. eura, Mađarskog kredita u iznosu od 

0,4 mil. eura, EBRD kredita za rehabilitaciju puteva u iznosu 

od oko 0,8 mil. eura, IDA kredita u iznosu od oko 0,7 mil. eura, 

sredstva kredita za finansiranje projekta „Nabavka specijalnih 

vozila za gašenje požara i spasavanje“ kod austrijske banke 

Steiermarkisiche Bank und Sparkassen AG u iznosu od 5,5 mil. 

eura i EIB kredit za projekat rehabilitacije puteva u iznosu od 

4,0 mil. eura. Stanje duga je umanjeno na osnovu redovnih 

otplata glavnice u iznosu od oko 17,2 mil eura. 

U iznos spoljnjeg duga nijesu uključene obaveze po osnovu 

neriješenih dužničkih pitanja prema Libiji, Kuvajtu, Češkoj 

36


E D Ž U . 9 

E m o 

Ino d 

K or n e B e o 

2 

5 

Međunarodna banka za obnovu i razvoj (IBRD) 184,1 3.242,0 5,7% 28,5% 17,2% 

Međunarodna finansijska organizacija (IFC) 6,9 3.242,0 0,2% 1,1% 0,6% 

Zemlje članice Pariskog kluba kreditora* 124,4 3.242,0 3,8% 19,3% 11,6% 

Međunarodna organizacija za razvoj (IDA)** 52,7 3.242,0 1,6% 8,2% 4,9% 

Evropska investiciona banka (EIB)**** 39,8 3.242,0 1,2% 6,2% 3,7% 

Evropska banka za obnovu i razvoj (EBRD) 18,0 3.242,0 0,6% 2,8% 1,7% 

Razvojna banka Savjeta Evrope 1,2 3.242,0 0,0% 0,2% 0,1% 

Evropska Zajednica 5,5 3.242,0 0,2% 0,9% 0,5% 

Kreditna banka za obnovu - Njemačka (KFW) 10,8 3.242,0 0,3% 1,7% 1,0% 

Austrijski kredit 4,1 3.242,0 0,1% 0,6% 0,4% 

Madjarski kredit 12,2 3.242,0 0,4% 1,9% 1,1% 

Poljski kredit 11,8 3.242,0 0,4% 1,8% 1,1% 

Societe Generale - Education IT 1,6 3.242,0 0,0% 0,2% 0,1% 

Francuski kredit*** 8,5 3.242,0 0,3% 1,3% 0,8% 

EUROFIMA - dug Željeznice***** 22,8 3.242,0 0,7% 3,5% 2,1% 

Češki EXIM - dug Željeznice 45,0 3.242,0 1,4% 7,0% 4,2% 

Steiermarkische Bank und Sparkassen AG****** 5,5 3.242,0 0,2% 0,9% 0,5% 

Erste Bank 30,0 3.242,0 0,9% 4,6% 2,8% 

Credit Suisse Bank 60,3 3.242,0 1,9% 9,3% 5,6% 

N 2 3.242,0 , % , 

* Iznos originalnog duga u eurima je 71%,americkim dolarima 26% i 3% u ostalim valutama. 

**Originalni iznos je u specijalnim pravima vučenja (SDR). Korišćen je kurs XDR/EUR = 1.0724 

***Robni kredit - EPCG 

****Krediti EIB u ukupnom iznosu od 47,0 mil. eura koje servisiraju javna preduzeca (Monteput, Aerodromi CG i EPCG) ne ulaze u iznos spoljnjeg duga, vec se 

tretiraju kao garancije. 

*****Dug prema EUROFIMA je 34,5 mil. CHF, koriscen kurs 0,6612 

******Kredit za finansiranje nabavke vatrogasnih vozila za MUP 

Do 

K o nje a o d D % u a o 

(2/3) 

3 5 6 

Stara devizna štednja 108,5 3.242,0 3,3% 25,5% 10,1% 

Dug lokalnih samouprava 61,7 3.242,0 1,9% 14,5% 5,8% 

Obaveze po osnovu obeštećenja 101,9 3.242,0 3,1% 23,9% 9,5% 

Krediti kod poslovnih banaka 40,9 3.242,0 1,3% 9,6% 3,8% 

Krediti nefinansijskih institucija 7,0 3.242,0 0,2% 1,6% 0,7% 

Zaostale penzije 64,4 3.242,0 2,0% 15,1% 6,0% 

Državni zapisi 41,6 3.242,0 1,3% 9,8% 3,9% 

K N 3.242,0 , 

UK 7 3.242,0 

o 

1) Kredite od njemačke KfW banke za potrebe vodosnabdijevanja koriste opštine, ali je prikazan u zbirnoj tabeli ino duga. 

2) 15.09.2008.godine izvršena je emisija obveznica stečenih po osnovu Zakona o obeštećenju korisnika prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja, u ukupnom 

iznosu od 105,0 miliona eura 

i Slovačkoj i UBS banci po osnovu obveznica izdatih u okviru 

Londonskog kluba. Dug prema vladama ove četiri zemlje Crnoj 

Gori je pripao po osnovu raspodjele nealociranog duga 

(5,88% od 38% za Srbiju i Crnu Goru) i shodno Sporazumu 

o pitanjima sukcesije iz Beča 29. juna 2001. godine rješava 

se usaglašenim stavovima u okviru Komiteta za podjelu finansijske 

aktive i pasive bivše SFRJ. Što se tiče API obveznica, 

očekuje se da će se do kraja 2009. godine održati pregovori 

sa predstavnicima UBS banke, u cilju iznalaženja mogućnosti 

za bilateralno rješavanje ovog pitanja. Ukupan iznos obaveze, 

po osnovu neriješenih dužničkih pitanja, vjerovatno će iznositi 

oko 1% BDP-a i uključen je u projekcije kretanja duga u periodu 

2009-2012. 

U septembru su održani pregovori povodom rješavanja 

pitanja klirinškog duga Republike Albanije prema bivšoj SFRJ, 

između predstavnika Ministarstva finansija Albanije i predstavnika 

svih zemalja sukcesora bivše SFRJ, na kojima je utvrđen 

iznos duga Republike Albanije prema Crnoj Gori, čiji će se način 

izmirivanja naknadno utvrditi bilateralnim sporazumom čije se 

potpisivanje očekuje do kraja tekuće godine. 

37


Navedeni podatak o stanju ino duga podrazumijeva iznose 

angažovanih (povučenih) kreditnih sredstava po pojedinim 

kreditima. Od ukupno raspoloživih kreditnih sredstava ostaje 

neangažovano po osnovu IDA kredita oko 9,8 mil. SDR, KfW 

kredita (vodosnabdijevanje faza II i III) 28,3 mil. eura, EBRD 

kredita za projekat rehabilitacije puteva u iznosu od oko 0,6 mil. 

eura, Poljskog kredita u iznosu od oko 0,3 mil. eura, Mađarskog 

kredita u iznosu od oko 2,8 mil. eura kao i preuzetih kredita 

Željeznice kod EIB u iznosu od 7,0 mil. eura i EBRD u iznosu od 

3,2 mil. eura. Takođe, u budućem periodu očekuje se da će biti 

povučena sredstva robnog kredita Vlade Španije za reciklažni 

centar u Podgorici u iznosu od 5,0 mil.eura, sredstva robnog 

kredita Erste Bank iz Austrije u iznosu od 6,0 mil. eura, kredita 

Međunarodne banke za obnovu i razvoj (IBRD) za projekat 

„Katastar“ u iznosu od 10,6 mil. eura, „Energetska efikasnost“ 

u iznosu od 6,1 mil. eura i za projekat “Poljoprivreda” u iznosu 

od 11,0 mil. eura, kao i 5,0 mil. eura za projekat otpadne vode 

iz kredita Evropske investicione banke (EIB), sredstva kredita 

za finansiranje projekta „Nabavka specijalnih vozila za gašenje 

požara i spasavanje“ kod austrijske banke Steiermarkisiche 

Bank und Sparkassen AG u iznosu od 16,5 mil. eura, sredstva 

kredita namijenjenog finansiranju budžetske potrošnje kod 

Credit Suisse banke u iznosu od 30,0 mil. eura. Shodno navedenom, 

ukupan iznos raspoloživih a nepovučenih sreds tava je 

oko 142,9 mil. eura. 

U prva tri kvartala 2009. godine potpisan je Ugovor o 

kreditu za finansiranje projekta „Nabavka specijalnih vozila 

za gašenje požara i spasavanje“ sa austrijskom bankom Steiermarkisiche 

Bank und Sparkassen AG u iznosu od 22,0 

mil. eura, Ugovor o kreditu sa IBRD za finansiranje Projekta 

institucionalnog razvoja i jačanja poljoprivrede u iznosu od 11,0 

mil. eura, Ugovor o kreditu za finansiranje budžetske potrošnje 

u iznosu od 90,0 mil. eura sa Credit Suisse, Ugovor o kreditu 

za finansiranje budžetske potrošnje u iznosu od 30,0 mil. eura 

sa Erste Bank, Austrija, kao i Ugovor o garanciji sa EBRD za 

kredit za realizaciju projekta za Željeznicu, faza III u iznosu od 

4,0 mil. eura. 

Depoziti Ministarstva finansija na 30.09.2009. godine 

iznose oko 69,1 mil eura, uključujući i 38.477 unci zlata, što 

je za oko 14,4 mil. eura više nego na kraju 2008. godine, dok 

depoziti državnih fondova, koji nijesu u potpunosti integrisani u 

sistem trezora – Fonda PIO, Fonda za zdravstveno osiguranje i 

Fonda za razvoj Crne Gore, prema podacima Centralne banke 

CG iznose 48,3 mil. eura, tako da je neto iznos državnog duga 

oko 29,4 % BDP-a. 

Kretanje unutrašnjeg duga u toku 

prva tri kvartala 2009. godine 

Ana Banović 

Mersija Purišić 

Unutrašnji dug je u toku prva tri kvartala 2009. godine 

uvećan za 13,0 mil. eura u odnosu na kraj 2008. godine. Rast 

unutrašnjeg duga u toku 2009. godine uzrokovan je nastavkom 

realizacije projekata Direkcije za saobraćaj u cilju rješavanja 

uskih grla u saobraćaju, preuzimanjem duga Željezničkog prev 

oza CG i Željezničke infrastrukture CG prema komercijalnim 

bankama u iznosu od oko 3,0 mil. eura i preuzimanjem duga 

Radio televizije Crne Gore u iznosu od 4,1 mil. eura, emisijom 

Državnih zapisa u iznosu od 41,6 mil. eura i povećanjem zaduženosti 

opština. S druge strane, unutrašnji dug je smanjen 

redovnom isplatom rate duga po osnovu stare devizne štednje 

u iznosu od 7,7 mil. eura, rate duga po osnovu obeštećenja u 

iznosu od 2,2 mil. eura, kao i otplate kredita kod komercijalnih 

banaka i nefinansijskih institucija. 

Očekuje se da će unutrašnji dug rasti u budućem periodu 

uslijed uvećanja obaveza po osnovu restitucije. 

Ukupna obaveza po osnovu restitucije iznosi 101,9 mil. 

eura, što je za 14,9 mil. eura manje nego na kraju 2008. godine. 

Smanjenje iznosa duga po osnovu restitucije uzrokovano je 

isplatom obaveza u gotovini i otkupom obveznica FO01 i FO02 

od strane Države na berzi. Vlada CG je, u cilju smanjenja unutrašnjeg 

duga, u januaru ove godine počela otkup obveznica res 

titucije, po osnovu obeštećenja bivših vlasnika, prije roka 

dospijeća, i do sada je otkupljeno oko 15,0 mil. eura obveznica, 

za šta je plaćeno oko 4,8 mil. eura. 

Vlada je u 2008. godini usvojila Odluku o otkupu obve- 

38


znica devizne štednje građana za 2016. i 2017. god, i do sada 

je otkupljeno obveznica u vrijednosti od 1,1 mil. eura, od čega 

u 2009. godini 0,4 mil. eura. 

Dug opština iznosi oko 61,7 mil. eura, prema podacima 

dostavljenim od strane opština. Ministarstvo finansija donijelo 

je u novembru 2008. godine Uputstvo o sadržaju zahtjeva za 

zaduživanje opština i ispunjenosti finansijskih uslova za njihovo 

zaduživanje, kojim se detaljno utvrđuje postupak zaduživanja 

lokalnih samouprava. 

Državni dug Crne Gore sa javnim preduzećima iznosi 

1.195,3 mil. eura ili 36,9% BDP-a. Iznos obaveza preduzeća u 

većinskom državnom vlasništvu izračunat je na osnovu garancija 

Vlade, podataka Centralne banke i podataka dostavljenih od 

strane preduzeća. 

U toku prve polovine 2009. godine otplaćeno je po osnovu 

kamate nerezidentima oko 11,0 mil. eura, a po osnovu 

glav nice nerezidentima oko 17,2 mil. eura, dok je po osnovu 

ka mate rezidentima plaćeno oko 6,2 mil. eura i po osnovu 

glavnice rezidentima 46,0 mil. eura. 

Kretanje i održivost državnog duga 

u narednom periodu 

Tabela 2. – Visina javnog duga i učešće u BDP u periodu 

2003 – 2008 

Godina Javni dug Javni dug/BDP 

2003 711,2 49,6% 

2004 742,4 48,4% 

2005 700,4 42,7% 

2006 701,1 38,3% 

2007 737,2 32,4% 

2008 894,7 26,8% 

Tabela 3. Visina i struktura državnog duga Crne Gore u 

periodu kraj 2009-2012. god. 

Inostrani dug (u 

mil €) 

Inostrani dug (u % 

BDP-a) 

Unutrašnji dug (u 

mil €) 

Unutrašnji dug (u % 

BDP-a) 

Ukupan dug (u 

mil €) 

Ukupan dug (u % 

BDP-a) 

2009 

projekcija 

2010 

projekcija 

2011 

projekcija 

2012 

projekcija 

879,5 1.104,5 1.292,8 1.272,3 

27,1 33,2 37,4 35,4 

469,5 456,3 461,4 448,1 

14,5 13,7 13,4 12,5 

1.349,0 1.560,8 1.754,2 1.720,4 

41,6 47,0 50,8 47,9 

napomena: procijenjeni BDP u 2009. god. 3.242 mil. €, u 

2010. god. 3.323 mil. €, u 2011. god. 3.456 mil. €, a u 2012. 

god. 3.595 mil. € - Izvor Ministarstvo finansija 

U tabeli 3 je projektovan je iznos državnog duga, na osnovu 

preuzetih zakonskih i ugovornih obaveza Države, u cilju procjene 

održivosti duga. 

Projekcija kretanja unutrašnjeg duga u periodu od 2009. 

do 2012. godine navedena u tabeli 1. zasnovana je na pretpostavkama 

da će dug po osnovu restitucije dostići nivo od 350,0 

mil. eura do 2012. godine, dok će otplata obaveza po ovom 

osnovu iznositi oko 0,5% BDP-a godišnje. Iznos otplate obaveze 

po osnovu zaostalih penzija biće 34,0 mil. eura godišnje i 

isplatiće se u potpunosti do kraja 2011. godine. Predviđeno je 

i novo zaduženje u 2009. godini u cilju finansiranja projekata 

Direkcije za saobraćaj, za rješavanje uskih grla u saobraćaju, 

u ukupnom iznosu od oko 5,0 mil. eura. Pretpostavka je da 

će iznos duga lokalnih samouprava ostati na sadašnjem nivou. 

Otplata obaveze po osnovu devizne štednje iznosiće oko 

14,0 mil. eura godišnje. Nije uzet u obzir otkup obveznica stare 

devizne štednje OB16 i OB17 i DO16 i DO7, kao ni otkup 

obveznica restitucije. Osim toga, pretpostavka je da neće biti 

preuzimanja dugova preduzeća. 

Kod projekcije ino duga nova zaduženja i transferni zajmovi 

su projektovani u skladu sa dogovorenim okvirom saradnje 

sa međunarodnim i bilateralnim kreditorima, i sredstva će 

se koristiti za projekte iz oblasti otpadnih voda, regionalnog 

vodosnabdijevanja, putne i željezničke infrastrukture i energetike. 

Kretanje ino duga projektovano je uz pretpostavku prosječnog 

trogodišnjeg povlačenja sredstava kredita, kao i da će 

se sredstva raspoloživih a nepovučenih sredstava, u iznosu 

od oko 142,9 mil. eura, angažovati u toku 2009. gosd. U 

2009. godini dodato je zaduženje u iznosu od 200,0 mil. eura 

za finansiranje budžetskog deficita i otplate kredita, 2010. 

dodatnih 180,0 mil. eura i u 2011. godini 150,0 mil. eura. 

Očekujemo da će se finansiranje obezbijediti iz inostranih izvora. 

Odsjek za upravljanje dugom i gotovinom je već kontaktirao 

potencijalne kreditore i smatramo da postoje realne šanse da 

se obezbijedi projektovani iznos od 200,0 mil. eura u 2009. 

godini za finansiranje deficita. Međutim, razvoj finansijske krize 

i njen uticaj na likvidnost i nedostatak povjerenja na kreditnom 

tržištu, posebno prema kreditorima sa špekulativnim rejtingom, 

onemogućavaju dostupnost pouzdanog izvora finansiranja. 

Projekcija ne uključuje ni obaveze koje će nastati po osnovu 

izgradnje autoputa Bar-Boljare, kao ni druge infrastrukturne 

projekte koji nijesu definisani saradnjom sa međunarodnim 

fi na nsijskim institucijama i bilateralnim kreditorima. Takođe, 

nije uzet u obzir eventualni rast obaveza Fonda PIO i Fonda 

Zdravstva, usljed negativnih demografskih kretanja strukture 

stanovništva. 

Ana Banović, 

savjetnik u Odsjeku za upravljanje dugom i gotovinom 

Mersija Purišić, 

samostalni savjetnik I u Odsjeku 

za upravljanje dugom i gotovinom 

39


Informacija o poglavljima 

upitnika u koordinaciji 

Ministarstva finansija 

Vladi Crne Gore je 22. jula 2009. godine uručen Upitnik Evropske komisije – informacije koje Vlada Crne Gore treba da 

dostavi Evropskoj komisiji za pripremu mišljenja o Zahtjevu Crne Gore za članstvo u Evropskoj uniji (u daljem tekstu: Upitnik). 

U koordinaciji Ministarstva finansija, kao što se može vidjeti iz Tabele br. 1, je bilo ukupno 685 pitanja i potpitanja, odnosno 

deset poglavlja. Cjelokupan proces odgovaranja na pitanja, prije svega, sproveden je u intenzivnoj saradnji sa velikim brojem institucija, 

i to: Ministarstvom za evropske integracije, Centralnom bankom Crne Gore, Zavodom za statistiku Crne Gore, Komisijom 

za hartije od vrijednosti, Agencijom za nadzor osiguranja, Ministarstvom ekonomije, Fondom za zaštitu depozita, Ministarstvom 

saobraćaja, pomorstva i telekomunikacija, Ministarstvom uređenja prostora i zaštite životne sredine, Ministarstvom odbrane, 

Centrom za stručno obrazovanje, Upravom carina, Poreskom uprava, Upravom za sprečavanje pranja novca i finansiranje terorizma, 

Direkcijom za javne nabavke, i dr. 

Osim Ministarstva finansija, državni organi sa najvećim brojem pitanja na nivou cjelokupnog Upitnika, bili su Ministarstvo 

ekonomije (693 1 ), Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede (245), Ministarstvo unutrašnjih poslova i javne uprave 

(199), Ministarstvom uređenja prostora i zaštite životne sredine (132), CBCG (130), i dr. 

Od navedenih, poglavlja koja se tiču javnih nabavki i statistike bila su u direktnoj koordinaciji Direkcije za javne nabavke i 

Zavoda za statistiku Crne Gore, dok su se ostala poglavlja koordinirala na nivou različitih sektora Ministarstva finansija. 

U skladu sa Uputstvom za pripremu odgovora iz Upitnika Evropske komisije za članstvo Crne Gore u Evropskoj uniji, svi 

odgovori u nadležnosti Ministarstva finansija verifikovani su od strane ministra finansija. 

Tabela br. 1 

Ministarstvo finansija 

Broj pitanja 

II Ekonomski kriterijumi 

B01 Makroekonomski podaci 8 

B02 Socio-ekonomski podaci 4 

B03 Strukturni pokazatelji 9 

B04 Proces pregovaranja o zaradama i sistem socijalnog osiguranja 7 

B05 Ekonomska i strukturna kretanja i reforme 37 

B06 Finansijska tržišta 78 

4. Slobodno kretanje kapitala 35 

5. Javne nabavke 21 

9. Finansijske usluge 109 

16. Oporezivanje 88 

17. Ekonomska I monetarna politika 53 

18. Statistika 130 

19. Carinska unija 53 

32. Finansijska kontrola 40 

33. Finansijske i budzetske odredbe 13 

Total 685 

1 Statistka je okvirna i zavisi od insitucionalnog određenja nosioca pitanja na Portalu Vlade CG 

Ana Ivanović, 

samostalni savjetnik I, 

Nina Vukotić, 

savjetnik 

40


Tržište lizinga u Crnoj Gori 

- Izvještaj za I polugodište 

2009. godine - 

Izvještaj za I polugodište 2009. godine daje pregled stanja na tržištu lizinga u Crnoj Gori, shodno podacima lizing kuća. 

Učesnici na tržištu 

Na kraju I polugodišta 2009. godine, kao i u prethodnom periodu, u Crnoj Gori posluje šest pružalaca lizing usluga i to četiri lizing 

kuće, sa svojstvom pravnog lica i dvije banke, koje u okviru svog poslovanja imaju posebna odjeljena koja se bave lizingom i to: Hypo 

Alpe Adria Leasing, S-Lesing, Porsche Leasing, NLB Leasing i Opportunity banka i Prva banka Crne Gore osnovana 1901. godine. 

Usluge i finansijskog i operativnog lizinga pružaju Hypo Alpe Adria leasing, S- leasing, NLB leasing i Porsche leasing, dok se 

ostali davaoci lizinga bave finansijskim lizingom. Tri lizing kuće bave se i lizingom nekretnina – Hypo Alpe Adria Leasing, NLB leasing 

i Opportunity banka, a preostale tri lizing kuće se bave pružanjem usluga lizinga nad pokretnom imovinom. 

Sve lizing kompanije direktno ili indirektno u stranom vlasništvu, osim Prve banke Crne Gore koja je u dominatnom domaćem 

vlasništvu. 

Struktura plasmana 

Korisnici lizinga 

U prvom polugodištu 2009. godine na tržištu lizinga u Crnoj Gori je zaključeno ukupno 646 ugovora, što predstavlja smanjenje 

za 58.58% u poređenju sa istim periodom prošle godine. 

41


Tabela 1: Broj zaključenih ugovora po korisnicima lizinga 

UKUPNO I polugodište 2008 UKUPNO I polugodište 2009 % promjene 

Korisnici lizinga % Broj ugovora % Broj ugovora % 

Pravna lica 72,77 1.197,00 51,55 333,00 -72,18 

Fizička lica 25,11 413,00 47,37 306,00 -25,91 

Preduzetnici 2,13 35,00 1,08 7,00 -80,00 

Ukupno 100,00 1.645,00 100,00 646,00 -60,73 

Od ukupnog broja zaključenih ugovora 333 ili 51.55% odnosi se na ugovore zaključene sa pravnim licima, a 306 ili 47.37% 

na ugovore zaključene sa fizičkim licima. Ukoliko uporedimo podatke o učešću ugovora zaključenih sa fizičkim licima u ukupnom 

broju ugovora, primjetno je da ovo učeše veće nego u istom periodu prethodne godine. Ova činjenica ukazuje na to da lizing 

društva u Crnoj Gori usmjeravaju poslovne strategije prema fizičkim licima u cilju diverzifikacije rizika i osiguranja optimalne 

strukture klijenata. 

Vrijednost i broj zaključenih ugovora u zavisnosti od tipa lizinga 

Kao što je bio slučaj i u prethodnim godinama, u I polugodištu 2009. godine, poslovi finansijskog lizinga imali su značajno 

učešće u ukupnom broju, kao i vrijednosti zaključenih ugovora. 

Tip lizinga 

Tabela 2: Vrijednost i broj zaključenih ugovora u zavisnosti od tipa lizinga 

30. jun 2008. godine 30. jun 2009. godine 

Broj zaključenih 

ugovora (1) 

% 

Vrijednost 

zaključenih 

ugovora (2) 

% 

Broj zaključenih 

ugovora (3) 

% 

Vrijednost 

zaključenih 

ugovora (4) 

Stopa 

rasta 

(broj) 

(3)/ (1) 

% % % 

Stopa rasta 

(vrijednost) 

(4)/(2) 

Opeartivni lizing 212,00 12,88 9.117.538,28 9,51 53,00 8,20 1.122.732,49 5,71 -75,00 -87,69 

Finansijski lizing 1.434,00 87,12 86.744.935,02 90,49 593,00 91,80 18.545.076,45 94,29 -58,65 -78,62 

Ukupno: 1.646,00 100,00 95.862.473,30 100,00 646,00 100,00 19.667.808,94 100,00 -60,75 -79,48 

U I polugodištu 2009. godine vrijednost zaključenih ugovora iznosi 19,667 miliona eura, što predstavlja pad od oko 79.48% 

u poređenju sa istim periodom prošle godine. Od ukupnog broja zaključenih ugovora, preko 91% ili 18.545 miliona eura odnosi 

se na vrijednost finansijskog, a preostalo operativnog lizing. 

Predmet lizinga 

Ako pogledamo strukturu broja ukupno zaključenih ugovora po osnovu predmeta lizinga, očito je da je putnički automobili 

imaju najveći udio od oko 77% u ukupnom iznosu lizing plasmana. 

Tabela 3. Komparativni pregled broja zaključenih ugovora po osnovu predmeta lizinga 

Broj ugovora na dan 


30. jun 2008. godine 


Stopa rasta 

% 

% 

(1) 

(2) 

(2)/(1) 

Putnički automobili 1.124,00 68,33 500 77,40 -55,52 

Privredna vozila (kamioni, autobusi 

i dostavna vozila) 

299,00 18,18 59 9,13 -80,27 

Građevinske mašine i oprema 163,00 9,91 41 6,35 -74,85 

Brodovi 19,00 1,16 4 0,62 -78,95 

Nekretnine 39,00 2,37 42 6,50 7,69 

Ostalo 1,00 0,06 

Ukupno 1.645,00 100,00 646 100,00 -60,73 

42


Bojana Bošković 

Jelena Vojinović 

Udio komercijalnih vozila u ukupnom broju zaključenih ugovora je oko 9%, dok je udio građevinskih mašina i opreme 6.35%, 

a nekretnina 6.5%. U poređenju sa istim periodom prethodne godine, na lizing tržištu zabilježen je pad učešća komercijalnih 

vozila, građevinskih mašina i opreme i brodova, dok učešće ostalih kategorija bilježi rast učešća u ukupnom broju zaključenih 

ugovora. 

Tabela 4. Komparativni pregled vrijednosti zaključenih ugovora po osnovu predmeta lizinga 

Vrijednost ugovora na dan 




Stopa rasta 

% 

% 

(1) 

(2) 

(2)/(1) 

Putnički automobili 22.288.788,88 23,25 8.457.134,00 43,00 -62,06 

Privredna vozila (kamioni, autobusi 

i dostavna vozila) 

13.658.621,65 14,25 1.846.695,89 9,39 -86,48 

Građevinske mašine i oprema 15.080.742,96 15,73 2.281.025,86 11,60 -84,87 

Brodovi 1.713.169,98 1,79 447.719,00 2,28 -73,87 

Nekretnine 43.070.781,33 44,93 6.635.234,19 33,74 -84,59 

Ostalo 50.368,50 0,05 

Ukupno 95.862.473,30 100,00 19.667.808,94 100,00 -79,48 

Putnički automobili pokazuje najveći udio u i ukupnoj vrijednosti ugovora od oko 43%, dok su nekretnine zastupljene sa oko 

34%, komercijalna vozila imaju udio od oko 9%, a leasing građevinskih mašina i opreme oko 12%. 

U prvom polugodištu 2009. godine se nastavio trend pada poslovne aktivnosti lizing kuća. Primjetno je da je izraženiji pad 

aktivnosti u poslovima sa pravnim licima, kao i privrednim vozilima, građevinskim mašinama i opremom i nekretninama, što je 

posljedica opšteg usporavanja ekonomske aktivnosti u zemlji. Istovremeno, lizing kuće su sve više orjentisane na poslove sa 

fizičkim licima i plasmane čiji su predmet putnički automobili. 

Bojana Bošković, 


Jelena Vojinović, 


43


Uspostavljanje afcoS 

sistema u Crnoj Gori 

I. POJAM AFCOS SISTEMA 

U skladu sa zahtjevima Evropske 

komisije (EK), u svakoj zemlji kandidatu 

treba uspostaviti tzv. AFCOS sistem (Anti- 

Fraud Coordination Service - Sistem za 

borbu protiv prevara) koji će biti odgovoran 

za suzbijanje nepravilnosti i prevara 

koje mogu nastati korišćenjem sredstava 

Evropske unije (EU), kao i za pružanje 

efikasne i kvalitetne zaštite njenih finansijskih 

interesa. Ovaj sistem funkcioniše 

u svim zemljama kandidatima, kao i 

članicama EU, još od 2001. godine i sastoji 

se od tkz. AFCOS kancelarije i AFCOS 

mreže. Kako je istaknuto u dokumentu 

EK iz 2002. godine 1 , formiranje AFCOS 

kancelarije predstavlja mjeru institucionalne 

izgradnje kojom zemlja pokazuje 

spremnost da pruži efikasnu zaštitu, ali 

i zaštitu finansijskih interesa Evropske 

zajednice na isti način kao da je riječ o 

sopstvenim sredstvima zemlje. 

Cilj AFCOS kancelarije jeste i saradnja 

sa OLAF-om (European Anti-Fraud 

Office-Kancelarijom Evropske Komisije 

za borbu protiv prevara), kao i sa ostalim 

AFCOS kancelarijama u zemljama 

čla nicama EU, kada se govori o borbi 

protiv prevara i nepravilnosti koje mogu 

nastati korišćenjem sredstava EU. OLAF 

predstavlja nezavisnu službu EU i ima 

obavezu da otkriva i preuzima mjere 

za otklanjanje svih vrsta prevara, korupcija 

i drugih protivzakonitih radnji 

koje štete finansijskim interesima EU. 

Zadatak ove institucije je borba protiv 

svakog vida finansijskih zloupotreba 

i korupcije. Nadležnosti OLAF-a mogu 

se odnositi i na treće države sa kojima 

države-članice EU imaju potpisane ugovore. 

Prvi izveštaj OLAF je podnio juna 

2000. godine. Jedna od prvih napomena 

u izvještaju bila je da se pravila u 

vezi sa finansijskim poslovanjem unutar 

EU moraju usaglasiti, budući da su 

uočene razlike među samim državamačlanicama. 

Usled toga se javila potreba 

za formiranjem unificiranog sistema 

kojim bi se zaštitili finansijski interesi 

Evropske Zajednice (EZ). 

Iako organizaciona struktura, 

ma n dat i način funkcionisanja AFCOS 

kancelarije se razlikuje od zemlje do 

zemlje, uzevši u obzir upravo specifičnost 

svake zemlje ponaosob, ova kancelarija 

trebalo bi da ima mandat da unutar jedne 

zemlje koordinira svim zakonodavnim, 

administrativnim i operativnim obavezama 

i aktivnostima koje se odnose na 

zaštitu finansijskih interesa EZ, kao i da 

obezbijedi saradnju sa OLAF-om. Ove aktivnosti 

podrazumijevaju: 

• definisanje, koordinaciju u sprovođenju, 

kao i samo sprovođenje sveobuhvatne 

strategije za borbu protiv prevara 

na nacionalnom nivou; 

• identifikovanje mogućih nepravilnosti 

u nacionalnom sistemu kada se 

govori o upravljanju sredstvima EZ, uključujući 

tu i pretpristupne fondove; 

• inicijativu neophodnosti izmjene 

zakonodavnog i administrativnog okvira u 

cilju omogućavanja efektivne zaštite finansijskog 

interesa EZ, podrazumijevajući 

i uspostavljanje zajedničkih koordinativnih 

struktura i mehanizama ostalih institucija 

koje su uključene u zaštitu finansijskih 

interesa EZ; 

• omogućavanje saradnje između 

nacionalnih institucija (administracije, 

pra vosudnih organa, istražnih organa) kao 

i saradnje i razmjene informacija između 

ovih organa i OLAF-a, u slučajevima kada 

se sumnja na prevaru ili neregularnost, a 

riječ je o sredstvima EZ. 

Kako AFCOS predstavlja najvažniji 

kontakt za OLAF, kontinuirana saradnja 

i razmjena informacija sa ovom 

institucijom je od izuzetne važnosti 

za uspješno obavljanje posla. Shodno 

tome, AFCOS je obavezan da 

OLAF-u dostavlja izvještaje o otkrivenim 

nepravilnostima, kao i izvještaje 

o bilo kakvim promjenama u procesuiranju 

otkrivenih nepravilnosti ili kažnja 

vanjima. Informacije sa kojima 

ra s polaže AFCOS uvijek moraju biti 

do stupne OLAF-u, kako bi inspektori 

nadležni za administrativne istrage bili 

u mogućnosti blagovremeno analizirati 

samu prevaru i njeno procesuiranje. 

1 - dokument evropske komisije-OLAF-a: Jačanje institucionalnih kapaciteta zemalja kandidata za zaštitu finansijskih interesa ez: Glavni zadaci i 

odgovornosti aFCos sistema, brisel, 2002. godine 

44


II. POJAM NEPRAVILNOSTI I 

PREVARA, ZNAČAJ SLUŽBENIKA 

ZA PRIJAVLJIVANJE NEPRAVILNOSTI 

(Irregularity Officer) 

Imajući u vidu činjenicu da EZ donosi 

odredbe u skladu sa nacionalnim 

za k o nodavstvom, svako kršenje takvih 

od redbi predstavlja nepravilnost. Ona, 

dakle, podrazumijeva događaj koji nije 

u skladu sa zakonskim aktima i utiče na 

formiranje troška koji je u suprotnosti sa 

načinom trošenja opšteg budžeta EZ. 

Nepravilnosti se mogu pojaviti u raznim 

fazama projekta, i to kao: 

• tehničke, koje nastaju zbog dostavljanja 

materijala ili izrade nižeg nivoa 

kvaliteta od one ugovorene, a koje su 

posebno vezane za radove ili nabavku; 

• ugovorne, koje proizilaze iz nepra 

v ilne primjene odredbi određenog ugov 

ora; 

• finansijske nepravilnosti, koje 

pre d stavljaju protivpravno korišćenje ili 

krađu sredstava pomoći EU, uključujući 

praksu korupcije, koje se kontrolišu od 

strane unutrašnje i spoljašnje revizije; 

• administrativne, koje nastaju ka - 

da se ne poštuju uspostavljena pravila 

(npr. pravila uspostavljena određenim 

ug o vorom ili finansijski propisi). 

Svaka od navedenih nepravilnosti 

može biti namjerna ili nenamjerna, a, 

ta kođe, mogu biti sa ili bez finansijskog 

uticaja na budžet EU. 

Kao posljedica povrede budžeta 

EZ, javlja se prevara koja predstavlja svako 

namjerno prezentovanje lažnih ili nepotpunih 

izjava. To se prvenstveno odnosi 

na: 

• korišćenje ili prezentovanje pogre 

š nih, netačnih ili nekompletnih izjava ili 

dokumenata, što može imati za posljedicu 

pogrešno prisvajanje ili zadržavanje sredstava 

opšteg budžeta EZ; 

• pogrešno, nenamjensko, korišćenje 

dodijeljenih sredstava. 

Bez obzira na vrstu neregularnosti, 

u svakoj IPA instituciji neophodno je 

imenovati službenika za prijavljivanje 

ne pravilnosti, koji bi pratio i izvještavao 

o nepravilnostima. Pozivajući se na primljene 

informacije i analizirajući popunjene 

formulare, ovaj službenik bi popunjavao 

Izvještaje o nepravilnostima koji 

bi se na samom kraju podnosili NAO-u 

(Na ci onalnom službeniku za ovjeravanje 

programa), kao osobi koja je zadužena 

za cjelokupni finansijski menadžment, 

tj. za efikasno i efektivno funcionisanje 

sistema pretpristupnih fondova. Nadalje, 

NAO bi Izvještaj podnosio EK, odnosno 

OLAF-u. 

III. INSTITUCIONALNI OKVIR ZA 

UVOĐENJE I IMPLEMENTACIJU 

AFCOS SISTEMA 

Crna Gora kao zemlja korisnica pretpristupnih 

fondova EU, ali i buduća korisnica 

strukturnih fondova, dužna je da 

osigura zakonodavni okvir za zaštitu finansijskih 

interesa EU, kao i da uspostavi 

efikasan i djelotvoran AFCOS sistem, kojim 

bi se spriječile nepravilnosti i prevare 

u vezi sa korišćenjem pomenutih sredstava. 

Kada je riječ o uspostavljanju institucionalnog 

okvira za cjelokupno funkcionisanje 

AFCOS sistema, EK nije striktno 

ograničila način osnivanja AFCOS 

sis tema u određenoj zemlji, ali pozitivna 

iskustva susjednih zemalja (Slovenije i 

Hrvatske) pokazuju da je najbolja preporuka 

da se AFCOS osnuje i funkcioniše 

kao sistem sastavljen iz tri dijela, koji bi 

obuhvatao sledeću strukturu: 

• organi i institucije koje upravljaju 

i koriste sredstva pretpristupne po moći 

EU, i predstavljaju svojevrstan sistem 

izvještavanja o nepravilnostima. Navedeni 

sistem sačinjavali bi službenici 

za prijavljivanje nepravilnosti imenovani 

u institucijama koje su uključene 

u sprovođenje programa i projekata 

fi nansiranih iz EU. Riječ je o Nacionalnom 

fondu (NF), Sektoru za finansiranje 

i ugovaranje sredstava EU pomoći 

(CFCU), Jedinicama za implementaciju 

projekata (PIU) pod rukovodstvom Visokih 

progr amskih službenika (SPO) u 

određenim min istarstvima, kao i Ministarstvu 

za evropske integracije (MEI). 

Njihova dužnost bi bila da Izvještaje o 

nepravilnostima dostavljaju AFCOS kancelariji. 

• organi koji se bave suzbijanjem 

prevara, korupcije ili bilo kojeg drugog oblika 

nepravilnosti u sistemu (tzv. AFCOS 

mreža). Institucije koje bi sačinjavale 

AFCOS mrežu i predstavljaju tzv. radnu 

grupu koje su odgovorne za: kontrolu 

trošenja sredstava EU, bez obzira da li je 

riječ o pretpristupnim fondovima ili onim 

po pristupanju u EU; trezor i državnu reviziju; 

poreska pitanja; pitanja carina; 

pitanja kriminala i specijalne policije 

ko je se odnose na EU sredstva; pitanja 

tužilaštva. Navedene institucije imale bi 

svoje predstavnike u AFCOS mreži koji bi 

bili odgovorni za procesuiranje otkrivenih 

nepravilnosti. 

• Samostalno odjeljenje za suzbijanje 

nepravilnosti i prevara (tzv. AFCOS 

kancelarija, koja ima koordinativnu ulogu 

i predstavlja vezu sa OLAF-om). Ova kancelarija 

u Ministarstvu finansija pod 

direktnom nadležnošću ministra, trebala 

bi da koordinira rad institucija u AFCOS 

sistemu vršeći zakonodavne, upravne 

i operativne aktivnosti s ciljem zaštite 

finansijskih interesa EU, kao i pripremu 

strategije o cjelokupnom funkcionisanju 

AFCOS sistema, a imala bi i neposrednu 

saradnju sa OLAF-om. Sa predstavnicima 

AFCOS sistema sastajala bi se jedanput 

mjesečno, tj. po potrebi. 

Svi organi i institucije u AFCOS siste 

mu bili bi obavezni sarađivati sa AF- 

COS kancelarijom, odnosno međusobno 

razmjenjivati informacije, kao i pružati 

pomoć koja se odnosi na oblast zaštite 

finansijskih interesa EU. 

Potencijalni organi i institucije koji 

bi sačinjavali AFCOS mrežu bili bi: 

• Ministarstvo pravde; 

• Ministarstvo unutrašnjih poslova 

i javne uprave; 

• Uprava policije; 

• Direkcija za javne nabavke; 

• Poreska uprava; 

• Uprava carina; 

• Državna revizorska institucija; 

• Vrhovni državni tužilac; 

• Agencija za antikorupcijsku inicijativu. 

U skladu sa gore navedenim, cjelo 

k u pan način funkcionisanja AFCOS si s- 

tema, prikazan je šemom: 

46


Šema: AFCOS sistem 

IV. NAČIN FUNKCIONISANJA AFCOS SISTEMA 

Za funkcionisanje AFCOS sistema prvenstveno je potrebno imenovati službenika za prijavljivanje nepravilnosti u pomenutim 

institucijama koje učestvuju u IPA projektima. Odgovornost navedenih službenika, osim prijavljivanja novih nepravilnosti, bila bi 

ujedno i ažuriranje podataka o nepravilnostima koje su se već dogodile. 

Procedura izvještavanja o nepravilnostima mora da prati hijerarhiju postavljenu u tim institucijama. Shodno tome, službenik 

za prijavljivanje nepravilnosti u jedinicama za implementaciju projekata (PIU) u određenim ministarstvima, prati i bilježi sve nepravilnosti 

u tim jedinicama, pa nakon potpisanog izvještaja od strane SPO, dostavlja ga službeniku koji je nadležan za nepravil- 

47


nosti u CFCU. On, takođe, pravi izvještaj o svim nepravilnostima u CFCU i zajedno sa izvještajem iz PIU jedinice dostavlja ga na 

potpis PAO-u (Službeniku za odobravanje programa, koji rukovodi CFCU jedinicom). PAO izvještaj dostavlja službeniku za prijavljivanje 

nepravilnosti koji je imenovan u NF-u, koji objedinjuje sve izvještaje i dostavlja ih službeniku za prijavljivanje nepravilnosti 

u NF-u i AFCOS kancelariji. 

U prilogu je dat šematski prikaz tokova sistema izvještavanja o nepravilnostima: 

AFCOS kancelarija sve dobijene izvještaje iz Sistema o izvještavanju o nepravilnostima detaljno provjerava i u slučaju postojanja 

nekih nedostataka izvještaji se vraćaju nadležnom službeniku za prijavljivanje nepravilnosti u datoj instituciji. 

Predstavnici institucija iz AFCOS mreže prave sopstvene izvještaje o nepravilnostima i dostavljaju ih AFCOS kancelariji. 

Nakon toga, AFCOS kancelarija objedinjuje sve poslate izvještaje i proslijeđuje ih NAO-u na potpis. Budući da je NAO odgovoran 

za bilo koji vid nepravilnosti u korišćenju sredstava EU, NAO dostavlja OLAF-u navedenu informaciju. OLAF je dužan da sprovede 

određene mjere kako bi se nepravilnosti otklonile u zemlji korisnici sredstava gdje je nastala nepravilnost. 

V. ZAKLJUČAK 

Ukazujući na važnost uspostavljanja AFCOS sistema, OLAF od trenutka osnivanja 1999. godine, pa do danas, uspio je da 

izvrši povraćaj sredstava u iznosu više od 6,2 milijarde €. Samo u 2008 godini, izvršen je povraćaj sredstava u iznosu od 147 

miliona €, dok se procjenjuje povraćaj od 315 miliona € za slučajeve koji su još uvijek u toku, što je predstavljeno sledećom tabelom 

u zavisnosti od oblasti u kojima je najčešće zastupljena nepravilnost, odnosno prevara. Naophodno je istaći, da ove sume 

predstavljaju samo dio ukupnog iznosa povraćaja, nakon otkrivanja prevare ili neke druge nepravilnosti, jer je većina povraćaja 

izvršena od strane države članice. 

48


Tabela 2 : Detaljan prikaz povraćaja sredstava u milionima €, od strane OLAF-a 

KLJUČNE OBLASTI 2004 2005 2006 

2007 2008 UKUPNO 

Poljoprivreda 0,07 14,43 1,18 0,84 2,0 18,4 147,2 

Carina 1,58 63,05 0,13 3,34 14,2 82,2 142,8 

Unutrašnja EU politike 1,86 0,18 0,25 0,49 0,5 3,3 1,2 

Unutrašnje istrage 0,04 0,00 2,16 0,13 0,2 2,4 1,9 

Spoljašnja pomoć 2,01 31,78 92,72 0,90 1,9 129,3 2,5 

Strukturni fondovi 192,62 97,96 17,22 197,67 128,0 634,1 18,7 

UKUPNO 198,17 207,40 113,66 203,37 146,8 869,7 314,3 

Izvor: OLAF, godišnji izvještaj za 2009. godinu 

Iznos povraćaja sredstava za 

slučajeve koji su u procesu 

Uzevši u obzir navedene podatke, dolazi se do zaključka da je uloga OLAF-a i AFCOS sistema značajna u cilju zaštite finansijskih 

interesa EU, pa je neophodno uspostaviti kvalitetan sistem za suzbijanje nepravilnosti i prevara u svim zemljama korisnicama 

sredstava EU pomoći. 

Ivana Koljenšić 

Bojana Poček 

Ivana Koljenšić, 

Samostalni savjetnik III 

Bojana Poček, 

Samostalni savjetnik III 

Sektor za finansiranje i 

ugovaranje sredstava EU pomoći 

2 - http://ec.europa.eu/anti_fraud/reports/olaf/2008/EN.pdf 

49


Upravljanje rizikom u 

projektima finansiranim 

iz IPA fondova 

Crna Gora je trenutno u fazi uspostavljanja DIS-a 1 , i u skladu sa tim, mora da uspostavi određena pravila i procedure, kako 

bi DIS bio implementiran što je moguće prije. Dobijanje akreditacije za DIS je važan korak u približavanju Crne Gore Evropskoj 

uniji, kao i dokaz da naša administracija ima kapaciteta za samostalno upravljanje fondovima. Da bi se taj proces uspješno priveo 

kraju, razvijen je Priručnik o procedurama, dokument koji će se horizontalno odnositi na sve upravljačke nivoe i namijenjen 

je objema komponentama dostupnim Crnoj Gori. On je osnova za rad svake pojedinačne DIS strukture, i kao takav, sadrži više 

poglavlja, koja se odnose na razne oblasti. 

Jedna od oblasti iz Priručnika, čije uspostavljanje je uslov za dobijanje DIS akreditacije, je upravljanje rizicima. U implementaciju 

projekata uključen je veliki broj subjekata, kako iz državne administracije, tj. operativne strukture, tako i trećih lica. Što je 

veći broj subjekata uključenih u implementaciju, to su veće šanse da dođe do pojave neželjenih situacija, koje mogu produžiti 

1 - decentralizovani implementacioni sistem – sistem kojim evropska komisija prenosi određena prava o odlučivanju finansiranja iz iPa fondova na operativnu strukturu ustanovljenu u 

crnogorskoj državnoj administraciji, dok zadržava odgovornost nad generalnim budžetom 

50


rok završetka, tražiti dodatno ulaganje sredstava, preduzimanje određenih akcija za ispravku itd. Sve nabrojane situacije zahtijevaju 

intervenciju, u finansijskom smislu, i kao takve dovode do probijanja planiranog budžeta i plaćanja dodatnih neopravdanih 

troškova od strane zemlje korisnice, s toga je vrlo bitno imati uspostavljene procedure za upravljanje rizikom. 

Šta je u stvari rizik i kako se može definisati? Rizik se može definisati kao “bilo koji događaj ili problem koji se može pojaviti 

i značajno uticati na postizanje političkih, strateških i operativnih ciljeva crnogorske IPA strukture“. Propuštene prilike se, takođe, 

mogu smatrati rizikom”. Rizik se, takođe može, posmatrati kao moguća prijetnja, događaj (ili skup događaja), aktivnost (ili skup 

aktivnosti) ili neaktivnost koja može prouzrokovati gubitak sredstava i koja može zaprijetiti uspješnom ispunjenju zadataka organizacije 

2 . 

Glavna svrha upravljanja rizikom je da se kroz identifikaciju, upravljanje i kontrolom projekata i rizika poboljšaju performanse 

organizacije, a samim tim i bolje kontrolišu eventualne rizične situacije, i događaji koji mogu uticati na pravovremeno 

is punjenje ciljeva. Upravljanje rizikom se preduzima da bi se obezbijedilo da su prepoznati rizici unutar organizacije dokumentovani 

i umanjeni do prihvatljivog nivoa. Ono uključuje različite aktivnosti, poput nalaženja, procjene, davanja prioriteta, planiranja, 

implementacije i pregled akcija koje ublažuju ili ispravljaju rizik, kao i planiranje unaprijed. Sve ove upravljačke radnje treba posmatrati 

kao tekuću, preventivnu, ponavljajuću aktivnost koja je preduzeta u različitim fazama projekta, a sve u cilju osiguravanja 

uspješnog okončanja misije i osiguranja uspješne implementacije projekta. Bliže gledajući, cilj je dovesti rizike na prihvatljiv nivo, 

sprovodeći mjere koje će ublažiti mogućnost pojave rizika, uticaja rizika, ili oboje u isto vrijeme. 

Da bi se ovo sprovelo prvo se mora znati da su rizici sastavni dio upravljanja ili implementacije projekata i ne mogu biti 

izbjegnuti, ali se njima može upravljati. To znači da određeni nivo prihvatljivosti rizika mora biti određen za svaki slučaj koji se analizira. 

Prihvatljivi rizik je stepen rizika koji je rukovodstvo voljno da prihvati na putu ka svojim ciljevima. Analiza rizika može pružiti 

razložno uvjerenje da će cilj biti ispunjen, ukoliko je definisan nivo prihvatljivosti rizika. Postavljanjem kriterijuma i dodjeljivanjem 

ocjene za svaki kriterijum, lako se može doći do ocjene rizičnosti nekog projekta, što u praksi znači da se može dati prioritet 

najrizičnijem projektu. Na slici je prikazan način ocjenjivanja rizika, koristeći dva glavna kriterijuma: 

VJEROVATNOĆA 

visoka 3 6 9 

srednja 2 4 6 

niska 1 2 3 

nizak srednji visok 

UTICAJ 

Izvor: Priručnik o procedurama za I i II komponentu – Poglavlje „Upravljanje rizikom” 

Ocjena rizika ne bi trebalo da ima apsolutnu vrijednost, već treba da, na osnovu kriterijuma, prikaže rizičnost određenog 

projekta. Kao što je već rečeno, najčešći kriiterijumi su vjerovatnoća rizika i uticaj rizika na posmatrani projekat. Na prikazanoj 

tabeli se vidi način kako se rizici klasifikuju, u skladu sa njihovim ocjenama za vjerovatnoću pojavljivanja: 

Rezultat Procjena Predstavljanje 

1 Nizak 

2 Srednji 

3 Visok 

U slučaju pojave rizika, radovi koji su u toku i planirane aktivnosti nisu ili su minimalno uzdrmane, bez 

potrebe za dodatnim sredstvima 

U slučaju pojave rizika, aktivnosti su značajno uzdrmane, sa mogućom potrebom za dodatnim sredstvima, 

da bi se mogli ostvariti ciljevi 

U slučaju pojave rizika, aktivnosti su značajno uzdrmane, i potrebna su značajna dodatna sredstva da 

bi se postigao cilj. Alternativno, ovu kategoriju treba upotrijebiti u situaciji kada nije moguće postići 

ciljeve. 


Na sledećoj tabeli je prikazana klasifikacija rizika, u skladu sa njihovim ocjenama za uticaj na projekat: 

2 - Priručnik o procedurama za i i ii komponentu – Poglavlje „Upravljanje rizikom”, igor burazin 

51


Ocjena Procjena Predstavljanje 

1 Nizak Pojava rizika je praktično nemoguća ili postoje neki slučajevi sličnog pojavljivanja ili znanja o situaciji 

2 Srednji Vjerovatnoća pojave rizika je podržana prethodnim dokazima ili znanjima o situaciji 

3 Visok Vjerovatnoća pojave rizika je podržana jasnim i čestim dokazima ili znanjem o situaciji 


Ipak, garanciju da će ciljevi u potpunosti biti ispunjeni ne može da pruži čak ni dobro dizajnirano i operativno upravljanje 

rizikom. 

Postoji nekoliko mogućih strategija za ublažavanje rizika. Na rukovodstvu je da ustanovi koju strategiju da primijeni. Savjet 

za upravljanje rizikom je tijelo koje donosi odluke o akcijama koje će se preduzeti u slučaju pojave rizika. Njime predsjedava 

koordinator za rizik, a članovi Savjeta su menadžeri za rizik. Prema tome, potrebno je da svako tijelo uključeno u implementaciju 

IPA programa imenuje svoga menadžera za rizik (risk manager). Menadžeri rizika su odgovorni za popunjavanje/sakupljanje 

Formi upozorenja na rizik, i da obezbijede da su pravilno kompletirane. Takođe, njihova dužnost je da popunjavaju registar rizika 

odnosnog IPA tijela; da podnesu kopiju Forme upozorenja Koordinatoru za upravljanje rizikom, kao i da učestvuju na sastancima 

Savjeta za upravljanje rizikom i razmatraju rizike povezane sa uključenim IPA tijelima. 

Uobičajeno je da koordinator rizika bude menadžer rizika u Nacionalnom fondu. Koordinator rizika je dužan da sakuplja registre 

rizika iz IPA tijela i pripremi konačnu informaciju za razmatranje na sastanku Savjeta upravljanja rizikom. Savjet je dužan da 

obavijesti Nacionalnog službenika za ovjeravanje 3 (NAO) o donesenim odlukama, koje će zavisiti od značaja rizika, kao i od tolerancije 

rukovodstva prema rizicima i veličine rizika (određeni rizici mogu biti prihvaćeni, drugi odbijeni ili prihvaćeni do određenog 

nivoa). Osoba odgovorna za izvještavanje o rizicima ka Evropskoj komisiji je NAO. On se nalazi na vrhu hijerarhije izvještavanja 

u čitavom procesu upravljanja. Treba napomenuti da odlučivanje da li će određeni rizik biti izbjegnut, ublažen ili prihvaćen je 

isključivo odgovonost NAO-a. 

Kao što se da zaključiti, proces uspostavljanja strukture za upravljanje rizikom je sveobuhvatan i mora ukljjučivati službenike 

koji će kroz svoju objektivnost i stručnost prepoznati rizične situacije. Kako je upravljanje rizicima samo jedno od poglavlja 

Priručnika o procedurama, jasno je kako veliki zadatak se stavlja pred državnu administraciju, koja mora dokazati da je sposobna 

prilagoditi sebe novim pravilima, načinu rada itd., a samim tim i sposobnost da na sebe preuzme odgovornost odlučivanja. 

Žarko Krcunović, 

samostalni namještenik III 

Sektor za finansiranje 

i ugovaranje sredstava EU pomoći 

3 - Nacionalni službenik za ovjeravanje (NAO) je pomoćnik ministra za trezor u ministarstvu finansija 

52


Procjena konsolidovane 

javne potrošnje u Crnoj Gori 

u periodu I - IX 2009. godine 

Vladislav Karadžić Radovan Živković Iva Vuković 

Konsolidovana javna potrošnja u periodu januar-septembar 2009. godine procijenjena je na iznos od 990,56 mil. €. Procijenjeni 

nivo javne potrošnje finansiran je iz poreza u iznosu od 561,04 mil. €, doprinosa 214,51 mil. €, taksi 20,73 mil. €, naknada 82,94 

mil. €, ostalih tekućih prihoda 34,80 mil. € i primitaka od otplate kredita u iznosu od 45,38 mil. €. 

Ministarstvo finansija procijenilo je ostvarenje budžeta lokalnih samouprava za prvih devet mjeseci 2009. godine, na osnovu 

plana opština za 2009. godinu i ostvarenja opštinskih budžeta u prethodnim godinama i prvoj polovini tekuće godine. Takođe, 

konsolidovani su međusobni transferi Fonda za penzijsko i invalidsko osiguranje i Fonda za zdravstveno osiguranje. 

Tekući javni prihodi procijenjeni su u iznosu od 959,41 mil. € ili 29,59 % procijenjenog BDP-a za 2009. godinu (3.242,00 mil. 

€). U strukturi javnih prihoda, najznačajniji su porezi – 17,31 % BDP-a i doprinosi – 6,62 % BDP-a. U odnosu na plan, izvorni javni 

prihodi ostvareni su sa 86,74 %. 

Konsolidovani javni izdaci za devet mjeseci 2009. godine procijenjeni su na 30,55 % BDP-a. Tekuća javna potrošnja 

(konsolidovani izdaci umanjeni za kapitalne izdatke tekućeg budžeta, Kapitalnog budžeta Crne Gore, državnih fondova i lokalnih 

samouprava) za prvih pola godine iznosila je 829,72 mil. € ili 25,59 % BDP-a. U odnosu na plan, konsolidovani javni izdaci izvršeni 

su sa 83,44 %. 

Pojedinačno, po ekonomskoj klasifikaciji, najveću stavku izdataka predstavljaju Transferi za socijalnu zaštitu – 275,51 mil. €, 

što čini 8,50% BDP-a, Bruto zarade – 212,62 mil. € ili 6,56 % BDP-a i Transferi institucijama, pojedincima, nevladinom i javnom 

sektoru – 153,83 mil. € ili 4,74 % BDP-a, dok su kapitalni izdaci iznosili 160,84 mil. € ili 4,96 % BDP-a. 

U tabeli je dato ostvarenje izvornih javnih prihoda i izvršenje konsolidovanih javnih izdataka sa finansiranjem za prvih devet 

mjeseci 2009. godine u mil. € i % BDP-a: 

53


KONSOLIDOVANa JAVNa POTROŠNJa 

I-ix 2009 

o P i s 

Plan 

Ostvarenje 

Ostvarenje 

% ostvarenja 

u mil € u mil € u % bdP-a 

TEKUĆi PRIHODI 1106.10 959.41 86.74 29.59 

Porezi 610.65 561.04 91.88 17.31 

Porez na dohodak fizičkih lica 88.74 82.62 93.10 2.55 

Porez na dobit pravnih lica 49.73 43.16 86.79 1.33 

Porez na imovinu 21.06 12.69 60.28 0.39 

Porez na dodatu vrijednost 279.50 262.79 94.02 8.11 

Akcize 86.33 94.34 109.27 2.91 

Porez na međunarodnu trgovinu i transakcije 42.84 34.94 81.55 1.08 

Lokalni porezi 35.30 23.77 67.36 0.73 

Ostali republički prihodi 7.16 6.73 94.04 0.21 

Doprinosi 254.36 214.51 84.33 6.62 

Takse 22.63 20.73 91.58 0.64 

Naknade 133.06 82.94 62.34 2.56 

Ostali prihodi 49.22 34.80 70.70 1.07 

Primici od otplate kredita 36.17 45.38 125.47 1.40 

KONSOLIDOVANi izdaCI 1187.21 990.56 83.44 30.55 

TEKUĆa JAVNa POTROŠNJA 902.48 829.72 91.94 25.59 

Tekući izdaci 440.04 369.74 84.02 11.40 

Bruto zarade i doprinosi na teret poslodavca 236.84 212.62 89.77 6.56 

Ostala lična primanja 25.75 13.77 53.48 0.42 

Rashodi za materijal i usluge 105.63 78.86 74.66 2.43 

Tekuće održavanje 10.32 6.66 64.53 0.21 

Kamate 15.61 18.94 121.33 0.58 

Renta 7.57 5.47 72.36 0.17 

Subvencije 31.47 28.95 91.98 0.89 

Ostali izdaci 6.85 4.45 65.03 0.14 

Transferi za socijalnu zaštitu 272.47 275.51 101.12 8.50 

Transferi instit. pojed. NVO i javnom sektoru 157.35 153.83 97.76 4.74 

Ukupni kapitalni izdaci 284.74 160.84 56.49 4.96 

Pozajmice i krediti 17.70 20.26 114.43 0.62 

Rezerve 14.91 10.38 69.65 0.32 

DEFICIT/SUFICIT -81.11 -31.15 -0.96 

FINANSIRANJE 81.11 31.15 0.96 

Domaće finansiranje -86.47 -61.77 71.43 -1.91 

Pozajmice i krediti iz domaćih izvora 37.45 78.10 208.57 2.41 

Otplata glavnice rezidentima 36.48 58.60 160.65 1.81 

Otplata obaveza iz prethodnog perioda 87.43 81.27 92.95 2.51 

Inostrano finansiranje 116.04 60.05 51.75 1.85 

Pozajmice i krediti iz inostranih izvora 114.19 69.32 60.71 2.14 

Otplata glavnice nerezidentima 16.84 16.99 100.90 0.52 

Donacije 18.70 7.72 41.31 0.24 

Prihodi od privatizacije ili depoziti 74.49 13.64 18.31 0.42 

POVEĆANJE/SMANJENJe dePOZITA 22.95 -19.22 -0.59 

54


BUDŽET CRNE GORE 

Primici Budžeta Crne Gore i državnih fondova za period januar-septembar 2009. godine iznose 1.128,19 mil. €. Izvorni prihodi 

Budžeta za period januar-septembar 2009. godine iznose 833,64 mil. € ili 25,71 % BDP-a. U odnosu na plan za devet mjeseci, 

ostvareni su sa 92,51 %. 

Prihodi po osnovu poreza iznose 511,03 mil. € ili 15,76 % BDP-a. Prihodi po osnovu taksi iznose 15,98 mil. €, a prihodi po osnovu 

naknada iznose 21,75 mil. €. Prihodi po osnovu doprinosa iznose 214,51 mil. € ili 6,62 % BDP-a. Ostali tekući budžetski prihodi 

iznose 24,99 mil. €, dok su primici od otplate kredita ostvareni u iznosu od 45,38 mil. €, od čega se 33,00 mil. € odnosi na povraćaj 

tri rate kredita od strane Prve banke. Konsolidovani izdaci budžeta za prvih devet mjeseci iznose 841,04 mil. € ili 25,94 % BDP-a. U 

odnosu na plan, ostvareni su sa 90,99 %. Razlog za niže izvršenje rashoda i mali gotovinski deficit (7,41 mil € ili 0,23 % BDP-a) su 

dodatne mjere štednje donesene posle usvajanja rebalansa budžeta za 2009. godinu, kao i izmjena dinamike izvršenja rashoda. 

konsolidovani bilans budžeta i državnih fondova 

I-ix 2009 

o P i s 

Plan Ostvarenje 

Ostvarenje 

% ostvarenja 



Porezi 537.76 511.03 95.03 15.76 


Porez na dobit pravnih lica 49.73 43.16 86.79 1.33 

Porez na promet nepokretnosti 4.96 3.80 76.78 0.12 

Porez na dodatu vrijednost 279.50 262.79 94.02 8.11 

Akcize 86.33 94.34 109.27 2.91 

Porez na međunarodnu trgovinu i transakcije 42.84 34.94 81.55 1.08 

Ostali republički porezi 7.16 6.73 94.04 0.21 

Doprinosi 254.36 214.51 84.33 6.62 

Takse 16.01 15.98 99.80 0.49 

Naknade 24.96 21.75 87.14 0.67 


Primici od otplate kredita 36.17 45.38 125.47 1.40 

KONSOLIDOVANi izdaCi 924.34 841.04 90.99 25.94 

TEKUĆa bUDŽETska POTROŠNJA 791.71 756.37 95.54 23.33 

Tekući izdaci 362.35 320.21 88.37 9.88 





Kamate 14.32 18.02 125.88 0.56 

Renta 6.87 5.08 73.87 0.16 

Subvencije 29.72 28.03 94.33 0.86 

Ostali izdaci 4.47 3.95 88.28 0.12 


Transferi inst. pojedinicima NVO i javnom sektoru 129.17 135.14 104.62 4.17 

Ukupni kapitalni izdaci 132.63 84.67 63.84 2.61 


Rezerve 10.53 7.87 74.70 0.24 

DEFICIT / sUFICIT -23.24 -7.41 -0.23 




Otplata glavnice 31.85 53.49 167.93 1.65 

Otplata obaveza iz prethodnih godina 61.08 58.41 95.62 1.80 


Krediti i hartije od vrijednosti 91.01 52.33 57.50 1.61 


Otplata dugova nerezidentima 16.84 16.99 100.90 0.52 

Donacije 8.49 2.79 32.88 0.09 

Prihodi od privatizacije i prodaje imovine 26.25 2.10 7.99 0.06 

POVEĆANJE/SMANJENJe dePOZITA 35.08 4.55 0.14 

55


LOKALNA SAMOUPRAVA 

Procijenjeni konsolidovani izdaci lokalne samouprave za prvih devet mjeseci 2009. godine iznose 149,51 mil. € ili 4,61% BDP-a. 

Potrošnja je finansirana iz poreza u iznosu od 50,01 mil. €, taksi 4,75 mil. €, naknada 61,20 mil. € i ostalih tekućih prihoda 9,81 

mil. €. Ukupni tekući prihodi lokalne samouprave za devet mjeseci procijenjeni su na 125,77 mil. € ili 3,88% BDP-a. 

Konsolidovani bilans lokalne samouprave 

I-ix 2009 

o P i s 

Plan Ostvarenje 

Ostvarenje 

% ostvarenja 



Porezi 72.89 50.01 68.61 1.54 


Porez na promet nepokretnosti 16.10 8.89 55.20 0.27 

Lokalni porezi 35.30 23.77 67.36 0.73 

Takse 6.63 4.75 71.74 0.15 

Naknade 108.10 61.20 56.61 1.89 


KONSOLIDOVANi izdaCi 262.88 149.51 56.88 4.61 

TEKUĆa POTROŠNJa LOKALNe saMOUPRAVE 110.77 73.35 66.22 2.26 

Tekući izdaci 77.69 49.53 63.75 1.53 





Kamate 1.30 0.92 71.03 0.03 

Renta 0.69 0.40 57.35 0.01 

Subvencije 1.76 0.92 52.21 0.03 

Ostali izdaci 2.38 0.51 21.26 0.02 


Transferi inst. pojedinicima NVO i javnom sektoru 28.18 18.69 66.32 0.58 

Kapitalni izdaci 152.11 76.17 50.07 2.35 


Rezerve 4.38 2.51 57.47 0.08 

DEFICIT / sUFICIT -57.88 -23.74 -0.73 




Otplata dugova rezidentima 4.63 5.11 110.48 0.16 

Otplata obaveza iz prethodnog perioda 26.36 22.86 86.74 0.71 



Donacije 10.21 4.93 48.33 0.15 

Prihodi od privatizacije i prodaje imovine 48.24 11.54 23.93 0.36 

Transferi iz budžeta CG 0.00 0.00 0.00 0.00 

POVEĆANJE/SMANJENJe dePOZITA -12.14 -23.77 -0.73 

Vladislav Karadžić, 


Radovan Živković, 


Iva Vuković, 

viši savjetnik III 

56


Realizacija javne potrošnje 

na lokalnom nivou za period 

januar - jun 2009. godine 

I - OSTVARENI PRIHODI 

Ukupno ostvareni prihodi budžeta opština (21) za period januar-jun 2009. godine iznose 128,3 mil. € (pros. mjes. 21,4 mil. 

€) i u odnosu na isti period prethodne godine (157,7 mil. €), smanjeni su za 18,64%. Od ukupno ostvarenih prihoda, na tekuće 

prihode (lokalne prihode, ustupljene prihode, prihode iz Egalizacionog fonda i uslovne dotacije) odnosi se 73,6 mil. €, a na ostale 

prihode (prihode od prodaje imovine, donacije, kreditna sredstva i pozajmice, sredstva prenesena iz prethodne godine, subvencije 

od budžetskih korisnika) 54,7 mil. €. U strukturi prihoda, prihodi lokalnog karaktera (lokalni porezi, takse, naknade i ostali lokalni 

prihodi) učestvuju sa 43,81%, ustupljeni prihodi sa centralnog nivoa (porez na dohodak fizičkih lica, porez na promet nepokretnosti, 

koncesione i druge naknade za korišćenje prirodnih dobara i godišnja naknada pri registraciji drumskih motornih vozila, traktora i 

priključnih vozila) 8,41%, sredstva Egalizacionog fonda 5,04%, uslovne dotacije 0,12% i ostali prihodi 42,62%. 

U narednoj tabeli daje se pregled ostvarenih prihoda budžeta opština za period januar- jun 2009. godine, po izvorima: 

u € 

R.B Opštine Lokalni prihodi Ustupljeni prihodi 

Egalizaci 

oni fond 

Uslovne dotacije 

Ostali 

prihodi 

Ukupno 

(3 do 6) 

% 

1 2 3 4 5 6 7 8 9 

1. Andrijevica 124.598 30.687 217.413 - 86.246 458.944 0,36 

2. Bar 4.773.597 938.171 - - 5.357.209 11.068.977 8,63 

3. Berane 753.459 196.443 955.522 - 697.352 2.602.776 2,03 

4. Bijelo Polje 984.674 238.161 1.347.231 - 4.429.023 6.999.089 5,46 

5. Budva 14.804.147 1.194.168 - - 2.776.222 18.774.537 14,63 

6. Danilovgrad 603.896 154.557 350.028 - 1.657.894 2.766.375 2,16 

7. Žabljak 191.329 87.244 137.524 - 466.665 882.762 0,69 

8. Kolašin 1.118.901 70.128 207.875 150.000 604.756 2.151.660 1,68 

9. Kotor 2.558.790 748.408 - - 5.692.370 8.999.568 7,01 

10. Mojkovac 249.021 62.448 353.226 - 199.346 864.041 0,67 

11. Nikšić 2.306.271 592.269 794.501 - 3.703.302 7.396.343 5,77 

12. Plav 322.261 50.085 406.323 - 72.613 851.282 0,66 

13. Plužine 684.057 94.466 118.373 - 2.260.284 3.157.180 2,46 

14. Pljevlja 3.408.699 432.231 220.266 - 518.137 4.579.333 3,57 

15. Podgorica 15.024.631 3.559.993 - - 23.633.626 42.218.250 32,90 

16. Rožaje 592.082 218.810 523.033 - 14.228 1.348.153 1,05 

17. Tivat 1.556.999 484.704 - - 1.169.187 3.210.890 2,50 

18. Ulcinj 850.882 288.094 214.879 - 625.451 1.979.306 1,54 

19. Herceg Novi 3.767.850 1.112.502 - - 35.250 4.915.602 3,83 

20. Cetinje 1.504.864 229.832 315.834 - 483.831 2.534.361 1,97 

21. Šavnik 36.243 9.629 305.876 - 195.606 547.354 0,43 

UKUPNO 56.217.251 10.793.030 6.467.904 150.000 54.678.598 128.306.783 100,00 

% 43,81 8,41 5,04 0,12 42,62 100,00 

57


1. Lokalni prihodi budžeta opština 

Lokalni prihodi budžeta opština za period januar - jun 2009. godine iznose 56,2 mil. € (pros. mjes. 9,4 mil. €) i u odnosu 

na isti period prethodne godine (74,4 mil. €), smanjeni su za 24,46%. Od navedenog iznosa, na lokalne fiskalne prihode (poreze, 

takse i naknade) odnosi se 85,19%, a na ostale lokalne prihode (novčane kazne i kamate, prihode koje svojom djelatnošću 

ostvare opštinski organi i službe i ostale prihode) 14,81%. 

Ostvareni lokalni fiskalni prihodi opština za izvještajni period iznose 47,9 mil. € (pros. mjes. 8,0 mil. €). U strukturi prihoda 

po ovom osnovu, najveće učešće odnosi se na naknadu za uređivanje građevinskog zemljišta (54,90 %), prirez porezu na dohodak 

fizičkih lica (13,25%), porez na nepokretnosti (8,23%) i naknade za korišćenje opštinskih puteva (7,31%). Na ostale lokalne 

prihode fiskalnog karaktera (porez na potrošnju, porez na firmu, porez na igre na sreću i zabavne igre, lokalne administrativne 

takse, lokalne komunalne takse i naknadu za korišćenje građevinskog zemljišta) odnosi se 16,31%. Opštine su po osnovu ostalih 

lokalnih prihoda , za izvještajni period ostvarile 8,3 mil. € (pros. mjes. 1,4 mil. €) i u odnosu na isti period prethodne godine (10,7 

mil. €), smanjeni su za 22,4%. 

U narednoj tabeli daje se pregled ostvarenih lokalnih prihoda budžeta opština za period januar-jun 2009. godine, po 

izvorima: 

u € 

Redni broj Opština Fiskalni prihodi Ostali lokalni prihodi Ukupno (2+3) % 

1 2 3 4 5 6 

1 Andrijevica 119.642 4.956 124.598 0,22 

2 Bar 4.078.967 694.630 4.773.597 8,49 

3 Berane 716.847 36.612 753.459 1,34 

4 Bijelo Polje 769.134 215.540 984.674 1,75 

5 Budva 13.724.602 1.079.545 14.804.147 26,34 

6 Danilovgrad 494.441 109.455 603.896 1,08 

7 Žabljak 182.467 8.862 191.329 0,34 

8 Kolašin 1.020.137 98.764 1.118.901 1,99 

9 Kotor 1.862.441 696.349 2.558.790 4,55 

10 Mojkovac 205.883 43.138 249.021 0,44 

11 Nikšić 2.267.234 39.037 2.306.271 4,10 

12 Plav 215.898 106.363 322.261 0,57 

13 Plužine 655.869 28.188 684.057 1,22 

14 Pljevlja 2.054.349 1.354.350 3.408.699 6,06 

15 Podgorica 13.557.780 1.466.851 15.024.631 26,73 

16 Rožaje 566.796 25.286 592.082 1,05 

17 Tivat 1.443.538 113.461 1.556.999 2,77 

18 Ulcinj 835.135 15.747 850.882 1,52 

19 Herceg Novi 2.683.331 1.084.519 3.767.850 6,70 

20 Cetinje 413.455 1.091.409 1.504.864 2,68 

21 Šavnik 23.162 13.081 36.243 0,06 

UKUPNO 47.891.108 8.326.143 56.217.251 100,00 

% 85,19 14,81 100,00 

2. Ustupljeni prihodi budžetima opština sa centralnog nivoa 

Budžeti opština (21) su, po osnovu ustupljenih poreza i naknada, za period januar - jun 2009. godine ostvarili 10,8 mil. € 

(pros. mjes.1,8 mil. €) i u odnosu na isti period prethodne godine (18,4 mil. €), smanjeni su za 41,30%. U strukturi ustupljenih 

prihoda, porez na dohodak fizičkih lica učestvuje sa 44,88%, porez na promet nepokretnosti 38,54%, koncesione i druge naknade 

za korišćenje prirodnih dobara 9,48% i godišnja naknada pri registraciji drumskih motornih vozila, traktora i priključnih vozila 

7,10 %. 

U narednoj tabeli daje se pregled ustupljenih prihoda budžetima opština sa centralnog nivoa, za period januar - jun 2009. 

godine, po vrstama prihoda. 

58


u € 

Red. 

broj 

Opština 

Por. na doh.fiz.lica 

Porez na promet 

nepokr. 

Konces. nak. za kor. 

prir.dob. 

God. nak.pri reg. 

mot.voz. 

Ukupno 

(3 do &) 

1 2 3 4 5 6 7 8 

1 Andrijevica 8.705 9.708 9.063 3.211 30.687 0,29 

2 Bar 250.902 570.236 57.345 59.688 938.171 8,69 

3 Berane 89.849 18.209 55.340 33.045 196.443 1,82 

4 Bijelo Polje 127.148 20.615 37.885 52.513 238.161 2,21 

5 Budva 323.028 841.596 29.544 - 1.194.168 11,06 

6 Danilovgrad 64.419 50.746 23.087 16.305 154.557 1,43 

7 Žabljak 17.325 41.573 24.909 3.437 87.244 0,81 

8 Kolašin 36.138 10.339 17.862 5.789 70.128 0,65 

9 Kotor 360.620 278.682 65.573 43.533 748.408 6,93 

10 Mojkovac 31.802 901 15.758 13.987 62.448 0,58 

11 Nikšić 377.123 65.702 79.285 70.159 592.269 5,49 

12 Plav 24.622 3.844 21.619 - 50.085 0,46 

13 Plužine 40.055 432 53.594 385 94.466 0,87 

14 Pljevlja 249.563 41.100 102.685 38.883 432.231 4,01 

15 Podgorica 2.206.674 842.029 255.509 255.781 3.559.993 32,98 

16 Rožaje 43.852 10.772 108.759 55.427 218.810 2,03 

17 Tivat 110.512 316.860 36.719 20.613 484.704 4,49 

18 Ulcinj 64.844 196.804 3.426 23.020 288.094 2,67 

19 Herceg Novi 247.877 805.179 16.936 42.510 1.112.502 10,31 

20 Cetinje 161.670 32.982 7.756 27.424 229.832 2,13 

21 Šavnik 7.066 1.768 - 795 9.629 0,09 

UKUPNO 4.843.794 4.160.077 1.022.654 766.505 10.793.030 100,00 

% 44,88 38,54 9,48 7,10 

% 

3. Egalizacioni fond 

Opštinama je u periodu januar - jun 2009. godine iz sredstava Egalizacionog fonda doznačeno 6,5 mil. € (prosječno mjesečno 

1,1 mil. €), što čini 32,83% planiranih sredstava po tom osnovu za 2009. godinu (19,8 mil. €). Najveće učešće u raspoređenim 

sredstvima, po navedenom osnovu, odnosi se na opštine: Bijelo Polje, Berane, Nikšić i Rožaje, na koje se odnosi preko 55% 

raspoređenih sredstava za navedeni period. 

4. Uslovne dotacije 

Budžetom Crne Gore za 2009. godinu, na ime uslovnih dotacija, za realizaciju investicionih projekata iz oblasti komunalne 

infrastrukture, opštinama je opredijeljeno 901.900 €. Ova sredstva su, Odlukom Vlade, odobrena opštinama:Andrijevici 

(45.110 €), Beranama (64.030 €), Bijelom Polju (64.030 €), Danilovgradu (100.000 €), Žabljaku (44.820 €), Kolašinu 

(150.000 €), Nikšiću (64.030 €), Plavu (57.630 €), Pljevljima (32.020 €), Rožajama (181.000 €), Ulcinju (41.600 €) i 

Cetinju (57.630 €). Zaključno sa 30.06.2008. godine, sredstva po osnovu uslovnih dotacija doznačena su samo opštini 

Kolašin. 

5. Ostali prihodi budžeta opština 

Opštine su, po osnovu ostalih prihoda (prihodi od prodate imovine, prenesena sredstva iz prethodne godine, donacije, subvencije 

i ostali transferi, pozajmice i krediti) za period januar - jun 2009. godine, ostvarile 54,7 mil. €, što u odnosu na isti period 

prethodne godine (53,6 mil. €), čini povećanje od 2,05%. U strukturi prihoda po navedenom osnovu, na prenesena sre dstva 

iz prethodne godine odnosi se 64,75%, prihode od prodate imovine 14,07%, pozajmice i kredite 13,98%, subvencije i ostale 

transfere 1,18% i na donacije 6,02%. 

59


U narednoj tabeli daje se pregled ostvarenih ostalih prihoda budžeta opština za period januar - jun 2009. godine. 

u € 

R.B Opštine 

Prihodi od prodate 

Pozajmi Prenes. sred. iz Subven 

Donacije 

imovine 

ce 

preth.god. 

cije 

Ukupno % 

1 2 3 4 5 6 7 8 9 

1. Andrijevica - 10.000 - 76.246 - 86.246 0,16 

2. Bar - - - 5.357.209 - 5.357.209 9,80 

3. Berane 33.139 - 290.541 55.851 317.821 697.352 1,27 

4. Bijelo Polje 12.780 2.900.000 1.485.202 31.041 - 4.429.023 8,10 

5. Budva 1.604.356 - 1.050.000 121.866 - 2.776.222 5,08 

6. Danilovgrad 153.479 - - 1.504.415 - 1.657.894 3,03 

7. Žabljak 248.496 32.454 - 185.715 - 466.665 0,85 

8. Kolašin - - 595.000 9.756 - 604.756 1,11 

9. Kotor 45.067 - - 5.343.502 303.801 5.692.370 10,41 

10. Mojkovac 7.711 65.000 - 126.635 - 199.346 0,37 

11. Nikšić 42.660 225.000 3.271.400 164.242 - 3.703.302 6,77 

12. Plav - - - 60.607 12.006 72.613 0,13 

13. Plužine - 20.000 1.000 2.239.284 - 2.260.284 4,13 

14. Pljevlja - - 282.865 235.272 - 518.137 0,95 

15. Podgorica 5.451.259 - - 18.182.367 - 23.633.626 43,22 

16. Rožaje 14.228 - - - - 14.228 0,03 

17. Tivat 24.700 - - 1.144.487 - 1.169.187 2,14 

18. Ulcinj - 26.090 248.500 350.403 458 625.451 1,14 

19. Herceg Novi 35.250 - - - - 35.250 0,06 

20. Cetinje 21.285 - 420.000 32.546 10.000 483.831 0,89 

21. Šavnik 621 10.190 - 184.795 - 195.606 0,36 

UKUPNO 7.695.031 3.288.734 7.644.508 35.406.239 644.086 54.678.598 100,00 

% 14,07 6,02 13,98 64,75 1,18 100,00 

II - IZVRŠENJE RASHODA LOKALNE SAMOUPRAVE ZA PERIOD JANUAR-JUN 2009. GODINE 

Ukupni izdaci lokalne samouprave za period januar - jun 2009. godine planirani su u iznosu od 223,92 mil. €, dok je ukupno 

izvršenje opštinskih budžeta za navedeni period 119,29 mil. €, što čini 53,27% izvršenja u odnosu na plan za period januar - jun 

2009. godine. 

Najveće izvršenje budžeta je kod opštine Plav - 107,5%, Bijelo Polje - 92,82%, Berane - 87,12%, Podgorica 79,84% u odn 

o su na plan za isti period. Najniži stepen izvršenja u odnosu na plan za januar-jun 2009. godine je kod opštine Andrijevica – 

23,50%. 

Opština 

Izdaci opština za period januar-jun 2009. godine (u mil. €) 

Plan Izvršenje % izvršenja 

Andrijevica 1.57 0.37 23.50 

Bar 21.86 10.80 49.42 

Berane 2.97 2.59 87.12 

Bijelo Polje 7.53 6.99 92.82 

Budva 53.89 18.77 34.83 

Danilovgrad 3.14 2.07 65.90 

Herceg Novi 10.62 4.70 44.28 

Kolašin 2.77 2.15 77.58 

Kotor 13.18 6.79 51.54 

Mojkovac 2.08 0.78 37.36 

60


Nikšić 19.21 7.31 38.05 

Plav 0.74 0.80 107.50 

Plužine 2.07 0.60 28.83 

Pljevlja 11.15 4.42 39.65 

Podgorica 50.62 40.42 79.84 

Rožaje 2.76 1.30 47.14 

Tivat 3.95 2.76 69.72 

Ulcinj 7.95 1.93 24.33 

Cetinje 3.82 2.51 65.77 

Šavnik 0.57 0.37 64.60 

Žabljak 1.47 0.87 59.00 

UKUPNO 223.92 119.29 53.27 

Konsolidovani izdaci opština u periodu januar - jun 2009. godine iznosili su 98,01 mil. €. U strukturi izdataka najveće je 

učešće kapitalnih izdataka - 49,48 mil. €. 

U sledećoj tabeli dat je pregled konsolidovanih i ukupnih izdataka (u mil. €) za period januar-jun 2009. godine po opštinama 

i vrstama izdataka: 

Opština 

Konsolidovani izdaci januar-jun 2009. god. 

Tekući rashodi Kapitalni izdaci Transferi Ostali izdaci 

Konsolid. izdaci % BDP-a Otplata dugova Ukupni izdaci 

Andrijevica 0.18 0.06 0.11 0.01 0.36 0.01 0.01 0.37 

Bar 1.92 6.92 1.87 0.09 10.80 0.31 0.00 10.80 

Berane 1.20 0.49 0.36 0.13 2.18 0.06 0.41 2.59 

Bijelo Polje 0.74 2.30 1.06 0.87 4.97 0.14 2.02 6.99 

Budva 2.54 4.01 0.89 0.09 7.53 0.21 11.24 18.77 

Danilovgrad 1.01 0.36 0.65 0.00 2.02 0.06 0.04 2.07 

Herceg Novi 2.78 0.89 0.37 0.04 4.07 0.12 0.63 4.70 

Kolašin 0.64 0.48 0.15 0.00 1.28 0.04 0.88 2.15 

Kotor 2.74 2.91 0.77 0.07 6.49 0.18 0.30 6.79 

Mojkovac 0.44 0.20 0.06 0.02 0.72 0.02 0.05 0.78 

Nikšić 2.44 0.30 0.89 0.40 4.03 0.11 3.28 7.31 

Plav 0.29 0.15 0.16 0.00 0.60 0.02 0.20 0.80 

Plužine 0.30 0.12 0.14 0.02 0.57 0.02 0.02 0.60 

Pljevlja 2.59 1.26 0.32 0.06 4.23 0.12 0.19 4.42 

Podgorica 8.34 27.14 4.25 0.44 40.16 1.14 0.26 40.42 

Rožaje 0.64 0.20 0.35 0.01 1.19 0.03 0.11 1.30 

Tivat 1.05 1.18 0.50 0.02 2.75 0.08 0.00 2.76 

Ulcinj 1.08 0.10 0.19 0.00 1.37 0.04 0.57 1.93 

Cetinje 0.90 0.11 0.22 0.36 1.59 0.04 0.92 2.51 

Šavnik 0.28 0.03 0.05 0.00 0.35 0.01 0.02 0.37 

Žabljak 0.41 0.27 0.06 0.00 0.74 0.02 0.13 0.87 

UKUPNO 32.50 49.48 13.41 2.63 98.01 2.77 21.28 119.29 

61


III - BUDŽETSKO ZADUŽENJE 

Ukupno budžetsko zaduženje lokalne samouprave za period januar-jun 2009. godine iznosilo je 38,65 mil. €, što je 

1,09% od procijenjenog BDP-a za 2009. godinu. U strukturi zaduženja, na domaći dug odnosi se 10,32 mil. €, što je 26,71 % 

uku pnog zaduženja, a na inostrani dug 28,32 mil. €, što čini 73,29 % ukupnog zaduženja. 

U ukupnom zaduženju za period januar-jun 2009. godine, krediti od domaćih finansijskih institucija iznose 7,37 mil. €, od 

čega dugoročni krediti iznose 6,98 mil. € ili 18,07 % ukupnog zaduženja za navedeni period. Inostrani krediti se u cjelini odnose 

na dugoročne kredite i čine 73,29 % ukupnog budžetskog zaduženja, 

Redni broj Vrsta zaduženja UKUPNO (u mil. €) % učešća % BDP-a 

I Domaći dug 10.32 26.71 0.29 

1 Krediti 7.37 19.06 0.21 

a Kratkoročni 0.38 0.99 0.01 

Glavnica 0.38 0.99 0.01 

Kamata 0.00 0.00 0.00 

b Dugoročni 6.98 18.07 0.20 

Glavnica 5.45 14.10 0.15 

Kamata 0.35 0.91 0.01 

2 Obveznice 2.74 7.09 0.08 

3 Garancije 0.21 0.55 0.01 

II Inostrani dug 28.32 73.29 0.80 

1 Krediti 28.32 73.29 0.80 

a Kratkoročni 0.00 0.00 0.00 

Glavnica 0.00 0.00 0.00 

Kamata 0.00 0.00 0.00 

b Dugoročni 28.32 73.29 0.80 

Glavnica 22.68 58.69 0.64 

Kamata 5.64 14.60 0.16 

2 Obveznice 0.00 0.00 0.00 

3 Garancije 0.00 0.00 0.00 

I+II UKUPNO ZADUŽENJE 38.65 100.00 1.09 

IV – NEIZMIRENE OBAVEZE 

Ukupne neizmirene obaveze za period januar-jun 2009. godine iznosile su 31,33 mil. €. U strukturi neizmirenih obaveza, 

najveći dio se odnosi na neizmirene obaveze za kapitalne izdatke – 10,28 mil. €, što čini 32,81% ukupnih neizmirenih obaveza. 

Obaveze za tekuće rashode iznosile su 9,38 mil. €, dok su obaveze po osnovu pozajmica i kredita iznosile 5,47 mil. € i po snovu 

otplate dugova 3,80 mil. €. 

Redni broj Vrsta neizmirene obaveze UKUPNO u mil. €) % učešća % BDP-a 

I Obaveze za tekuće rashode 9.38 29.94 0.27 

Obaveze za bruto zarade i doprinose na teret poslodavca 6.22 19.84 0.18 

Obaveze za ostala lična primanja 0.36 1.14 0.01 

Obaveze za ostale tekuće rashode 2.81 8.96 0.08 

II Obaveze po transferima za socijalnu zaštitu 0.00 0.01 0.00 

III Obaveze za transfere institucijama, pojedincima, NVO 2.31 7.38 0.07 

IV Obaveze za kapitalne izdatke 10.28 32.81 0.29 

V Obaveze po pozajmicama i kreditima 5.47 17.47 0.15 

VI Obaveze po osnovu otplate dugova 3.80 12.13 0.11 

VII Obaveze iz rezervi 0.08 0.26 0.00 

UKUPNE NEIZMIRENE OBAVEZE ( I+II III+IV+V+VI+VII ) 31.33 100.00 0.89 

Gordana Radović, 

Samostalni savjetnik I u Sektoru za poreski i carinski sistem 

Snežana Mugoša, 

Samostalni savjetnik I u Sektoru za budžet 

62

Ministarstvo finansija Crne Gore Jul - septembar ... - Vlada Crne Gore

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?