á¡áá¥áá áááááá¡ á¡áááá¥áááá¥á ááááá¥á¡á á¬áááá ááá áááá á¡
á¡áá¥áá áááááá¡ á¡áááá¥áááá¥á ááááá¥á¡á á¬áááá ááá áááá á¡
á¡áá¥áá áááááá¡ á¡áááá¥áááá¥á ááááá¥á¡á á¬áááá ááá áááá á¡
- TAGS
- employer.ge
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
(გამოქვეყნებულია<br />
საქართველოს პარლამენტის უწყებანი<br />
N31 1997 წელი)<br />
საქართველოს სამოქალაქო კოდექსი<br />
წიგნი პირველი<br />
სამოქალაქო კოდექსის ზოგადი<br />
დებულებანი<br />
შესავალი დებულებანი<br />
მუხლი 1. ცნება. მოქმედების სფერო<br />
ეს კოდექსი აწესრიგებს პირთა თანასწორობაზე დამყარებულ კერძო ხასიათის<br />
ქონებრივ, საოჯახო და პირად ურთიერთობებს.<br />
მუხლი 2. სამოქალაქო კანონმდებლობა<br />
1. სამოქალაქო კოდექსი, კერძო სამართლის სხვა კანონები და მათი<br />
განმარტებები უნდა შეესაბამებოდეს საქართველოს კონსტიტუციას.<br />
2. ერთი და იმავე დონის სამართლის ნორმათა კოლიზიის დროს გამოიყენება<br />
სპეციალური და უფრო ახალი კანონი. ამ კოდექსით გათვალისწინებულ ზოგად<br />
ნორმებსა და სპეციალურ ნორმებს შორის კოლიზიისას გამოიყენება სპეციალური<br />
ნორმები.<br />
3. სამოქალაქო ურთიერთობების მოსაწესრიგებლად კანონქვემდებარე<br />
ნორმატიული აქტები გამოიყენება მხოლოდ მაშინ, თუ ისინი ავსებენ კანონის<br />
ნორმებს. თუ ეს აქტები ეწინააღმდეგება კანონს, მოქმედებს კანონი.<br />
4. ჩვეულებანი გამოიყენება მხოლოდ მაშინ, თუ ისინი არ ეწინააღმდეგება<br />
სამართლისა და ზნეობის საყოველთაოდ აღიარებულ ნორმებს ან საჯარო წესრიგს.<br />
მუხლი 3. სამოქალაქო კანონის შესვლა ძალაში<br />
1. კანონი და კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტები ძალაში შედიან მხოლოდ<br />
დადგენილი წესით ოფიციალურ ორგანოში საყოველთაო გაცნობისათვის მათი<br />
გამოქვეყნების შემდეგ.<br />
2. კანონის არცოდნა ან მისი არასათანადოდ გაგება არ შეიძლება იყოს კანონის<br />
გამოუყენებლობის ანდა ამ კანონით გათვალისწინებული პასუხისმგებლობისაგან<br />
განთავისუფლების საფუძველი.<br />
3. კანონი კარგავს ძალას, თუ ამის შესახებ პირდაპირ უთითებს ახალი კანონი,
ან ძველი ეწინააღმდეგება ახალს, ან ახალი კანონი მოიცავს ძველით მოწესრიგებულ<br />
ურთიერთობას, ანდა, თუ აღარ არსებობს ის ურთიერთობა, რომელსაც აწესრიგებდა<br />
კანონი.<br />
4. ზოგადი ხასიათის კანონი არ აუქმებს სპეციალურ კანონს, თუ ამგვარი<br />
გაუქმება არ წარმოადგენს კანონმდებლის პირდაპირ მიზანს.<br />
5. იმ კანონის გაუქმება, რომლითაც გაუქმდა ძველი კანონი, არ ნიშნავს ძველი<br />
კანონის ამოქმედებას.<br />
მუხლი 4. სამოქალაქო საქმეების განხილვისას მართლმსაჯულების<br />
განხორციელებაზე უარის თქმის დაუშვებლობა<br />
1. სასამართლოს არა აქვს უფლება უარი თქვას სამოქალაქო საქმეებზე<br />
მართლმსაჯულების განხორციელებაზე იმ შემთხვევაშიც, თუ სამართლის ნორმა არ<br />
არსებობს, ან იგი ბუნდოვანია.<br />
2. სასამართლოს არა აქვს უფლება უარი თქვას კანონის გამოყენებაზე იმ<br />
მოტივით, რომ მას კანონის ნორმა უსამართლოდ ან არაზნეობრივად მიაჩნია.<br />
მუხლი 5. კანონისა და სამართლის ანალოგია<br />
1. კანონში პირდაპირ გაუთვალისწინებელი ურთიერთობის<br />
მოსაწესრიგებლად გამოიყენება ყველაზე უფრო მსგავსი ურთიერთობის<br />
მარეგულირებელი სამართლის ნორმა (კანონის ანალოგია).<br />
2. თუ კანონის ანალოგიის გამოყენება შეუძლებელია, ურთიერთობა უნდა<br />
მოწესრიგდეს სამართლის ზოგადი პრინციპების საფუძველზე, აგრეთვე<br />
სამართლიანობის,კეთილსინდისიერებისა და ზნეობის მოთხოვნების შესაბამისად<br />
(სამართლის ანალოგია).<br />
3. სპეციალური ურთიერთობების მომწესრიგებელი ნორმები (საგამონაკლისო<br />
ნორმები) არ შეიძლება გამოყენებულ იქნეს ანალოგიით.<br />
მუხლი 6. სამოქალაქო კანონთა უკუქცევითი ძალა<br />
კანონებსა და კანონქვემდებარე ნორმატიულ აქტებს არა აქვთ უკუქცევითი<br />
ძალა, გარდა იმ შემთხვევებისა, როცა ეს პირდაპირ არის კანონით<br />
გათვალისწინებული. არ შეიძლება კანონს მიეცეს უკუქცევითი ძალა, თუ იგი ზიანის<br />
მომტანია ან აუარესებს პირის მდგომარეობას.<br />
მუხლი 7. კერძო სამართლის ობიექტები<br />
კერძოსამართლებრივი ურთიერთობის ობიექტი შეიძლება იყოს ქონებრივი ან<br />
არაქონებრივი ღირებულების მატერიალური და არამატერიალური სიკეთე,<br />
რომელიც კანონით დადგენილი წესით ბრუნვიდან არ არის ამოღებული.<br />
მუხლი 8. კერძო სამართლის სუბიექტები<br />
1. კერძოსამართლებრივი ურთიერთობის სუბიექტი შეიძლება იყოს<br />
ნებისმიერი ფიზიკური ან იურიდიული პირი. ეს წესი გამოიყენება როგორც
სამეწარმეო,ასევე არასამეწარმეო, საქართველოსა თუ სხვა ქვეყნის პირების მიმართ.<br />
2. სახელმწიფო ორგანოებისა და საჯარო სამართლის იურიდიული პირების<br />
კერძოსამართლებრივი ურთიერთობები სხვა პირებთან ასევე წესრიგდება<br />
სამოქალაქო კანონებით, თუკი ეს ურთიერთობები, სახელმწიფოებრივი ან<br />
საზოგადოებრივი ინტერესებიდან გამომდინარე, არ უნდა მოწესრიგდეს საჯარო<br />
სამართლით.<br />
3. სამართლებრივი ურთიერთობის მონაწილენი ვალდებულნი არიან<br />
კეთილსინდისიერად განახორციელონ თავიანთი უფლებები და მოვალეობანი.<br />
მუხლი 9. სამოქალაქო კანონთა მიზანი<br />
სამოქალაქო კანონები უზრუნველყოფენ საქართველოს ტერიტორიაზე<br />
სამოქალაქო ბრუნვის თავისუფლებას, თუ ამ თავისუფლების განხორციელება არ<br />
ხელყოფს მესამე პირთა უფლებებს.<br />
მუხლი 10. სამოქალაქო უფლებათა დამოუკიდებლობა პოლიტიკური<br />
უფლებებისაგან. სამოქალაქო სამართლის იმპერატიული ნორმები<br />
1. სამოქალაქო უფლებათა განხორციელება არ არის დამოკიდებული<br />
პოლიტიკურ უფლებებზე, რომლებიც განისაზღვრება კონსტიტუციით ან საჯარო<br />
სამართლის სხვა კანონებით.<br />
2. სამოქალაქო ურთიერთობის მონაწილეებს შეუძლიათ განახორციელონ<br />
კანონით აუკრძალავი, მათ შორის კანონით პირდაპირ გაუთვალისწინებელი<br />
ნებისმიერი მოქმედება.<br />
3. უფლებათა ბოროტად გამოყენებისაგან სხვათა თავისუფლებას იცავს<br />
სამოქალაქო კანონების იმპერატიული ნორმები. მოქმედებები, რომლებიც<br />
ეწინააღმდეგება ამ ნორმებს, ბათილია, გარდა იმ შემთხვევებისა, როცა კანონი<br />
პირდაპირ მიუთითებს სხვაგვარ შედეგებზე. ცალკეული ჩარევები<br />
ადმინისტრაციული აქტების მეშვეობით აკრძალულია, თუ ეს აქტები კონკრეტული<br />
კანონის საფუძველზე არ არის გამოყენებული.<br />
კარი პირველი<br />
პირები<br />
თავი პირველი<br />
ფიზიკური პირები<br />
მუხლი 11. უფლებაუნარიანობა<br />
1.ფიზიკური პირის უფლებაუნარიანობა _ უნარი, ჰქონდეს სამოქალაქო<br />
უფლებები და მოვალეობები, წარმოიშობა დაბადების მომენტიდან.<br />
2. მემკვიდრედ ყოფნის უფლება წარმოიშობა ჩასახვისთანავე; ამ უფლების<br />
განხორციელება დამოკიდებულია დაბადებაზე.<br />
3. ფიზიკური პირის უფლებაუნარიანობა წყდება მისი გარდაცვალებით.
გარდაცვალების მომენტად ითვლება თავის ტვინის ფუნქციონირების შეწყვეტა.<br />
4. არ შეიძლება ფიზიკურ პირს წაერთვას უფლებაუნარიანობა.<br />
მუხლი 12. ქმედუნარიანობა<br />
1. ფიზიკური პირის უნარი, თავისი ნებითა და მოქმედებით სრული<br />
მოცულობით შეიძინოს და განახორციელოს სამოქალაქო უფლებები და<br />
მოვალეობები (ქმედუნარიანობა), წარმოიშობა სრულწლოვანების მიღწევისთანავე.<br />
2. სრულწლოვანია პირი, რომელმაც მიაღწია თვრამეტი წლის ასაკს.<br />
3. ქმედუნარიანად ითვლება პირი, რომელიც იქორწინებს თვრამეტი წლის<br />
ასაკის მიღწევამდე.<br />
4. შვიდ წლამდე ასაკის არასრულწლოვანი (მცირეწლოვანი) არის<br />
ქმედუუნარო.<br />
5. ქმედუუნაროდ მიიჩნევა ასევე პირი, რომელიც ჭკუასუსტობის ან სულით<br />
ავადმყოფობის გამო სასამართლოს მიერ ასეთად იქნება აღიარებული. ამ პირის<br />
უფლებებს ახორციელებს მისი კანონიერი წარმომადგენელი (მეურვე).<br />
6. ქმედუუნაროდ აღიარებული პირის განკურნების ან ჯანმრთელობის<br />
მნიშვნელოვნად გაუმჯობესების შემთხვევაში სასამართლო აღიარებს მას<br />
ქმედუნარიანად.<br />
მუხლი 13. ქმედუნარიანობის შეზღუდვის დაუშვებლობა გარიგებით<br />
ქმედუნარიანობის შეზღუდვა დაიშვება მხოლოდ კანონით გათვალისწინებულ<br />
შემთხვევებში. დაუშვებელია ქმედუნარიანობის შეზღუდვა გარიგებით.<br />
მუხლი 14. შეზღუდული ქმედუნარიანობა<br />
1. არასრულწლოვანი შვიდიდან თვრამეტ წლამდე შეზღუდული<br />
ქმედუნარიანობის მქონეა.<br />
2. შეზღუდული ქმედუნარიანობის მქონედ ითვლება ასევე სრულწლოვანი,<br />
რომელსაც სასამართლომ დაუწესა მზრუნველობა. შეზღუდული ქმედუნარიანობის<br />
მქონე პირი თავის ქმედუნარიანობაში უთანაბრდება არასრულწლოვანს.<br />
3. ქმედუნარიანობის შეზღუდვა უქმდება მაშინ, როცა აღარ არის ის<br />
საფუძველი, რომლის გამოც პირს შეეზღუდა ქმედუნარიანობა.<br />
მუხლი 15. წარმომადგენლის თანხმობა შეზღუდული ქმედუნარიანობისას<br />
შეზღუდული ქმედუნარიანობის მქონე პირის ნების გამოვლენის<br />
ნამდვილობისათვის აუცილებელია მისი კანონიერი წარმომადგენლის თანხმობა,<br />
გარდა იმ შემთხვევებისა,როდესაც შეზღუდული ქმედუნარიანობის მქონე პირი<br />
გარიგებით იღებს სარგებელს.<br />
მუხლი 16. ქმედუნარიანობის შეზღუდვა ალკოჰოლის ან ნარკოტიკული<br />
ნივთიერებების გამოყენების გამო<br />
1. სასამართლოს მიერ მზრუნველობა შეიძლება დაუწესდეს სრულწლოვან
პირს, რომელიც ბოროტად იყენებს ალკოჰოლს ან ნარკოტიკულ ნივთიერებებს და<br />
ამის გამო თავის ოჯახს მძიმე მატერიალურ მდგომარეობაში აყენებს. იგი<br />
უფლებამოსილია დადოს ქონების განკარგვის გარიგება, აგრეთვე განკარგოს<br />
ხელფასი, პენსია ან სხვა სახის შემოსავალი მხოლოდ მზრუნველის თანხმობით,<br />
გარდა წვრილმანი ყოფითი გარიგებების დადებისა.<br />
2. ქმედუნარიანობის სრულად აღდგენა იწვევს მზრუნველობის გაუქმებას.<br />
მუხლი 17. სახელის უფლება<br />
1. ყოველ ფიზიკურ პირს აქვს სახელის უფლება, რაც მოიცავს სახელსა და<br />
გვარს.<br />
2. სახელის შეცვლა დასაშვებია. ამისათვის საჭიროა პირის დასაბუთებული<br />
განცხადება, რომელიც დადგენილი წესით უნდა განიხილოს სათანადო ორგანომ.<br />
3. სახელის შეცვლა არ წარმოადგენს იმ უფლებებისა და მოვალეობების<br />
შეწყვეტის ან შეცვლის საფუძველს, რომლებიც შეძენილი იყო ადრინდელი სახელით.<br />
პირი მოვალეა მიიღოს აუცილებელი ზომები სახელის შეცვლის შესახებ<br />
კრედიტორებისა და მოვალეების გასაფრთხილებლად.<br />
მუხლი 18. პირადი არაქონებრივი უფლებები<br />
1. ვისაც სახელის ტარების უფლებას შეეცილებიან, ან ვისი ინტერესებიც<br />
ილახება მისი სახელით უნებართვო სარგებლობით, მას უფლება აქვს ხელმყოფს<br />
მოსთხოვოს მოქმედების შეწყვეტა ან უარის თქმა მასზე.<br />
2. პირს უფლება აქვს სასამართლოს მეშვეობით, კანონით დადგენილი წესით<br />
დაიცვას საკუთარი პატივი, ღირსება, პირადი ცხოვრების საიდუმლოება, პირადი<br />
ხელშეუხებლობა ან საქმიანი რეპუტაცია შელახვისაგან. (24.06.2004 N 222)<br />
3. თუ პირის პატივის, ღირსების, საქმიანი რეპუტაციის ან პირადი ცხოვრების<br />
საიდუმლოების შემლახველი ცნობები გავრცელებულია მასობრივი ინფორმაციის<br />
საშუალებებით, მაშინ მათი უარყოფაც უნდა მოხდეს ამავე საშუალებებით. თუ<br />
ამგვარ მონაცემებს შეიცავს ორგანიზაციის მიერ გაცემული საბუთი, მაშინ ეს საბუთი<br />
უნდა შეიცვალოს და ამის შესახებ ეცნობოს დაინტერესებულ პირებს.<br />
4. პირს, რომლის პატივისა და ღირსების შემლახველი ცნობებიც გამოქვეყნდა<br />
მასობრივი ინფორმაციის საშუალებებში, უფლება აქვს გამოაქვეყნოს საპასუხო<br />
ცნობები ინფორმაციის იმავე საშუალებებში.<br />
5. ამ მუხლის პირველ და მე-2 ნაწილებში გათვალისწინებული მოთხოვნის<br />
უფლება აქვს პირს მაშინაც, როცა მისი გამოსახულება (ფოტოსურათი, კინოფილმი,<br />
ვიდეოფილმი და ა.შ.) გამოქვეყნდება მისი თანხმობის გარეშე. პირის თანხმობა არ<br />
არის საჭირო, როცა ფოტოგადაღება (ვიდეოგადაღება და ა.შ.) დაკავშირებულია მის<br />
საზოგადოებრივ აღიარებასთან, დაკავებულ თანამდებობასთან, მართლმსაჯულების<br />
ან პოლიციის მოთხოვნებთან, სამეცნიერო, სასწავლო ან კულტურულ მიზნებთან,<br />
ანდა ფოტოგადაღება (ვიდეოგადაღება და ა.შ.) მოხდა საზოგადო ვითარებაში, ანდა<br />
პირმა პოზირებისათვის მიიღო საზღაური.<br />
6. ამ მუხლით გათვალისწინებული სიკეთის დაცვა ხორციელდება,
მიუხედავად ხელმყოფის ბრალისა. ხოლო, თუ დარღვევა გამოწვეულია ბრალეული<br />
მოქმედებით, პირს შეუძლია მოითხოვოს ზიანის (ზარალის) ანაზღაურებაც. ზიანის<br />
ანაზღაურება შეიძლება მოთხოვილ იქნეს იმ მოგების სახით, რომელიც წარმოექმნა<br />
ხელმყოფს. ბრალეული ხელყოფის შემთხვევაში უფლებამოსილ პირს უფლება აქვს<br />
მოითხოვოს არაქონებრივი (მორალური) ზიანის ანაზღაურებაც. მორალური ზიანის<br />
ანაზღაურება შეიძლება ქონებრივი ზიანის ანაზღაურებისაგან დამოუკიდებლად.<br />
მუხლი 18 1 . პერსონალური მონაცემების მიღების უფლება (14.03.2008 N5919)<br />
1. პირს უფლება აქვს, გაეცნოს მასზე არსებულ პერსონალურ მონაცემებს და<br />
ჩანაწერებს, რომლებიც დაკავშირებულია მის ფინანსურ/ქონებრივ მდგომარეობასთან<br />
ან სხვა კერძო საკითხებთან, და მიიღოს ამ მონაცემების ასლები, გარდა საქართველოს<br />
კანონმდებლობით განსაზღვრული შემთხვევებისა.<br />
2. პირს არ შეიძლება უარი ეთქვას იმ ინფორმაციის გაცემაზე, რომელიც<br />
მოიცავს პერსონალურ მონაცემებს ან ჩანაწერებს მის შესახებ.<br />
3. ნებისმიერი პირი ვალდებულია, წერილობითი თხოვნის საფუძველზე სხვა<br />
პირს გადასცეს მასთან დაცული პერსონალური მონაცემები და ჩანაწერები, თუ იგი<br />
წარუდგენს იმ პირის წერილობით თანხმობას, რომლის პერსონალურ მონაცემებსაც<br />
წარმოადგენს შესაბამისი ინფორმაცია. ასეთ შემთხვევაში პირი ვალდებულია<br />
დაიცვას აღნიშნული მონაცემების, ინფორმაციის საიდუმლოება.<br />
მუხლი 19. პირადი უფლებების დაცვა გარდაცვალების შემდეგ<br />
მე-18 მუხლში აღნიშნული უფლებები შეუძლია გამოიყენოს იმ პირმაც,<br />
რომელიც, თუმცა თვითონ არ არის სახელის ან პირადი ღირსების უფლების<br />
მატარებელი, მაგრამ საამისოდ აქვს დაცვის ღირსი ინტერესი. მას შეუძლია სახელისა<br />
და ღირსების ისეთი დაცვის მოთხოვნის განხორციელება, რომელიც პიროვნების<br />
არსების განმსაზღვრელია და გრძელდება სიკვდილის შემდეგაც. სახელის, პატივის,<br />
ღირსების ან საქმიანი რეპუტაციის შელახვისათვის მორალური ზიანის ქონებრივი<br />
ანაზღაურების მოთხოვნა სიკვდილის შემდეგ დაუშვებელია.<br />
მუხლი 20. საცხოვრებელი ადგილი<br />
1. ფიზიკური პირის საცხოვრებელ ადგილად მიიჩნევა ადგილი, რომელსაც<br />
იგი ჩვეულებრივ საცხოვრებლად ირჩევს. პირს შეიძლება ჰქონდეს რამდენიმე<br />
საცხოვრებელი ადგილი.<br />
2. არასრულწლოვანის საცხოვრებელ ადგილად ითვლება მშობლის უფლების<br />
მქონე მშობლების საცხოვრებელი ადგილი, ხოლო სამეურვეო პირისა - მეურვის<br />
საცხოვრებელი ადგილი.<br />
3. პირის საცხოვრებელი ადგილი არ უქმდება, თუ იგი იძულების წესით ან<br />
სახელმწიფოებრივი მოვალეობის შესასრულებლად განსაზღვრული ვადით ტოვებს<br />
ამ ადგილს.
მუხლი 21. პირის აღიარება უგზო-უკვლოდ დაკარგულად<br />
1. დაინტერესებული პირის განცხადების საფუძველზე ფიზიკური პირი<br />
შეიძლება სასამართლოს გადაწყვეტილებით აღიარებულ იქნეს უგზო-უკვლოდ<br />
დაკარგულად, თუ მისი ადგილსამყოფელი უცნობია და ორი წლის მანძილზე იგი არ<br />
გამოჩენილა თავის საცხოვრებელ ადგილას. გადაწყვეტილების კანონიერ ძალაში<br />
შესვლის შემდეგ კანონით მემკვიდრეები მოიპოვებენ უფლებამოსილებას, უკვალოდ<br />
დაკარგულის ქონება მართონ მინდობილი საკუთრების სახით, მათ შორის, მიიღონ<br />
მისგან სარგებელი. ამ ქონებიდან მიეცემა სარჩო უგზო-უკვლოდ დაკარგულის<br />
რჩენაზე მყოფ პირებს და დაიფარება ვალები.<br />
2. უგზო-უკვლოდ დაკარგულად აღიარებული პირის დაბრუნების ან მისი<br />
ადგილსამყოფლის აღმოჩენის შემთხვევაში უქმდება სასამართლოს გადაწყვეტილება<br />
მისი ქონების მართვის შესახებ. მეურნეობის სათანადო გაძღოლით მიღებული<br />
სარგებლის ანაზღაურების მოთხოვნის უფლება მას არა აქვს.<br />
მუხლი 22. პირის გამოცხადება გარდაცვლილად<br />
1. პირი შეიძლება სასამართლოს წესით გამოცხადდეს გარდაცვლილად, თუ<br />
მის საცხოვრებელ ადგილას ხუთი წლის განმავლობაში არ მოიპოვება ცნობები ამ<br />
პირის ადგილსამყოფლის შესახებ, აგრეთვე, თუ იგი უგზო-უკვლოდ დაიკარგა ისეთ<br />
გარემოებაში, რომელიც მას სიკვდილს უქადდა, ანდა სავარაუდოა მისი დაღუპვა<br />
რაიმე უბედური შემთხვევის გამო და ასეთი ცნობები ექვსი თვის განმავლობაში არ<br />
მოიპოვება.<br />
2. სამხედრო მოსამსახურე ან სხვა პირი, რომელიც უგზო-უკვლოდ დაიკარგა<br />
საომარ მოქმედებასთან დაკავშირებით, შეიძლება სასამართლო წესით გამოცხადდეს<br />
გარდაცვლილად არა უადრეს ორი წლის გასვლისა საომარი მოქმედების<br />
დამთავრების დღიდან.<br />
3. პირის გარდაცვალების დღედ მიიჩნევა მისი გარდაცვლილად გამოცხადების<br />
შესახებ სასამართლოს გადაწყვეტილების კანონიერ ძალაში შესვლის დღე.<br />
4. ამ მუხლის პირველი და მე-2 ნაწილებით გათვალისწინებულ შემთხვევებში<br />
სასამართლოს შეუძლია პირის სიკვდილის დღედ აღიაროს მისი სავარაუდო<br />
დაღუპვის დღე.<br />
მუხლი 23. გარდაცვლილად გამოცხადებულის დაბრუნების შედეგები<br />
1. გარდაცვლილად გამოცხადებული პირის დაბრუნების ან მისი<br />
ადგილსამყოფლის აღმოჩენის შემთხვევაში სასამართლო აუქმებს შესაბამის<br />
გადაწყვეტილებას.<br />
2. დაბრუნების დროის მიუხედავად, პირს უფლება აქვს მოითხოვოს ის<br />
შენარჩუნებული ქონება, რომელიც მისი გარდაცვლილად გამოცხადების შემდეგ<br />
უსასყიდლოდ გადაეცა სხვა პირს.<br />
3. ის პირი, რომელმაც გარდაცვლილად გამოცხადებულის ქონება სასყიდლით<br />
შეიძინა, ვალდებული ა დაუბრუნოს მას ეს ქონება, თუ დამტკიცდება, რომ ქონების<br />
შეძენისას მან იცოდა, რომ გარდაცვლილად გამოცხადებული პირი ცოცხალი იყო.
4. თუ გარდაცვლილად გამოცხადებული პირის ქონება გადაეცა სახელმწიფოს<br />
და მან მოახდინა მისი რეალიზაცია, მაშინ გარდაცვლილად გამოცხადების შესახებ<br />
გადაწყვეტილების გაუქმების შემდეგ პირს უბრუნდება ქონების რეალიზაციით<br />
მიღებული თანხა. (9.12.2005 N 2239)<br />
თავი მეორე<br />
იურიდიული პირი (14.12.2006 N3967)<br />
I. ზოგადი დებულებანი<br />
მუხლი 24. ცნება. სახეები (14.12.2006 N3967)<br />
1. იურიდიული პირი არის განსაზღვრული მიზნის მისაღწევად შექმნილი,<br />
საკუთარი ქონების მქონე, ორგანიზებული წარმონაქმნი, რომელიც თავისი ქონებით<br />
დამოუკიდებლად აგებს პასუხს და საკუთარი სახელით იძენს უფლებებსა და<br />
მოვალეობებს, დებს გარიგებებს და შეუძლია სასამართლოში გამოვიდეს<br />
მოსარჩელედ და მოპასუხედ.<br />
2. იურიდიული პირი შეიძლება იყოს კორპორაციულად ორგანიზებული,<br />
წევრობაზე დაფუძნებული, წევრთა მდგომარეობაზე დამოკიდებული ან მისგან<br />
დამოუკიდებელი და მისდევდეს ან არ მისდევდეს მეწარმეობას.<br />
3. საჯარო სამართლის იურიდიული პირები სამოქალაქო-სამართლებრივ<br />
ურთიერთობებში მონაწილეობენ ისევე, როგორც კერძო სამართლის იურიდიული<br />
პირები. მათი შექმნის, ორგანიზებისა და საქმიანობის წესი განისაზღვრება კანონით.<br />
4. სახელმწიფო და ადგილობრივი თვითმმართველი ერთეული<br />
სამოქალაქო-სამართლებრივ ურთიერთობებში მონაწილეობენ ისევე, როგორც კერძო<br />
სამართლის იურიდიული პირები. სახელმწიფოს ან ადგილობრივი<br />
თვითმმართველობის უფლებამოსილებებს ამ დროს ახორციელებენ მისი ორგანოები<br />
(უწყებები, დაწესებულებები და ა. შ.) ისე, რომ ისინი არ არიან იურიდიული პირები.<br />
5. იურიდიული პირი, რომლის მიზანია სამეწარმეო (კომერციული)<br />
საქმიანობა, აგრეთვე მისი ფილიალი უნდა შეიქმნას „მეწარმეთა შესახებ“<br />
საქართველოს კანონის შესაბამისად.<br />
6. იურიდიული პირი, რომლის მიზანია არასამეწარმეო საქმიანობა, უნდა<br />
დარეგისტრირდეს ამ კოდექსით დადგენილი წესით.<br />
მუხლი 25. იურიდიული პირის უფლებაუნარიანობა (14.12.2006 N3967)<br />
1. საჯარო სამართლის იურიდიული პირი უფლებამოსილია<br />
განახორციელოს კანონით ან მისი სადამფუძნებლო დოკუმენტებით<br />
გათვალისწინებული მიზნების შესაბამისი საქმიანობა.<br />
2. კერძო სამართლის იურიდიულ პირს (სამეწარმეოს თუ არასამეწარმეოს<br />
(არაკომერციულს)) უფლება აქვს განახორციელოს კანონით აუკრძალავი ნებისმიერი<br />
საქმიანობა, მიუხედავად იმისა, არის თუ არა ეს საქმიანობა მისი სადამფუძნებლო<br />
დოკუმენტებით გათვალისწინებული.
3. ზოგიერთი საქმიანობა, რომელთა ჩამონათვალსაც განსაზღვრავს<br />
კანონი, იურიდიულ პირს შეუძლია განახორციელოს მხოლოდ სპეციალური<br />
ლიცენზიის/ნებართვის საფუძველზე. აღნიშნული საქმიანობის განხორციელების<br />
უფლება იურიდიულ პირს წარმოეშობა ლიცენზიის/ნებართვის მიღების<br />
მომენტიდან.<br />
4. იურიდიული პირის უფლებაუნარიანობა წარმოიშობა მისი<br />
რეგისტრაციის მომენტიდან და წყდება მისი ლიკვიდაციის დასრულების ფაქტის<br />
რეგისტრაციის მომენტიდან.<br />
5. არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირი უფლებამოსილია<br />
ეწეოდეს დამხმარე ხასიათის სამეწარმეო საქმიანობას, რომლიდან მიღებული<br />
მოგებაც უნდა მოხმარდეს არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის<br />
მიზნების რეალიზებას. ასეთი საქმიანობის შედეგად მიღებული მოგების<br />
განაწილება არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის დამფუძნებლებს,<br />
წევრებს, შემომწირველებს, აგრეთვე ხელმძღვანელობისა და წარმომადგენლობითი<br />
უფლებამოსილების მქონე პირებს შორის დაუშვებელია.<br />
მუხლი 26. იურიდიული პირის ადგილსამყოფელი (14.12.2006 N3967)<br />
1. იურიდიული პირის ადგილსამყოფლად ითვლება მისი ადმინისტრაციის<br />
მდებარეობის ადგილი. იურიდიულ პირს შეიძლება ჰქონდეს მხოლოდ ერთი<br />
ადგილსამყოფელი (იურიდიული მისამართი).<br />
2. იურიდიული პირის სხვა ადგილსამყოფელი ჩაითვლება მისი ფილიალის<br />
ადგილსამყოფლად.<br />
II. არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირი<br />
(14.12.2006 N3967)<br />
მუხლი 27. არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის<br />
სახელწოდება (14.12.2006 N3967)<br />
1. არასამეწარმეო (არაკომერციულ) იურიდიულ პირს აქვს სახელწოდება,<br />
რომელშიც აღინიშნება არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირისადმი<br />
მისი კუთვნილება.<br />
2. არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის სახელწოდებაში არ<br />
შეიძლება გამოყენებულ იქნეს „მეწარმეთა შესახებ“ და „შემოქმედ მუშაკთა და<br />
შემოქმედებითი კავშირების შესახებ“ საქართველოს კანონებითა და „მოქალაქეთა<br />
პოლიტიკური გაერთიანებების შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონით<br />
გათვალისწინებული იურიდიული პირისა და საჯარო სამართლის იურიდიული<br />
პირის ორგანიზაციულ-სამართლებრივი ფორმებისათვის დამახასიათებელი<br />
აღნიშვნები.<br />
3. არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის სახელწოდება არ<br />
შეიძლება ემთხვეოდეს უკვე რეგისტრირებული არასამეწარმეო (არაკომერციული)<br />
იურიდიული პირის სახელწოდებას.
4. პირი, რომელიც მართლსაწინააღმდეგოდ სარგებლობს სხვა<br />
იურიდიული პირის სახელწოდებით, ვალდებულია უფლებამოსილი პირის<br />
მოთხოვნის საფუძველზე შეწყვიტოს ასეთი სარგებლობა და აანაზღაუროს<br />
მართლსაწინააღმდეგო სარგებლობით გამოწვეული ზიანი.<br />
5. იურიდიული პირის საქმიანი რეპუტაციის შელახვის შემთხვევაში<br />
გამოიყენება ამ კოდექსის მე-18 მუხლით გათვალისწინებული წესები.<br />
მუხლი 28. არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის და<br />
უცხო ქვეყნის არასამეწარმეო (არაკომერციული)<br />
იურიდიული პირის ფილიალის (წარმომადგენლობის)<br />
რეგისტრაცია(25.12.2009. N2458)<br />
1. არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის და უცხო ქვეყნის<br />
არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის ფილიალის<br />
(წარმომადგენლობის) რეგისტრაცია ხორციელდება მეწარმეთა და არასამეწარმეო<br />
(არაკომერციული) იურიდიული პირების რეესტრში.<br />
2. მეწარმეთა და არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირების<br />
რეესტრს აწარმოებს საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს მმართველობის<br />
სფეროში მოქმედი საჯარო სამართლის იურიდიული პირი – საჯარო რეესტრის<br />
ეროვნული სააგენტო.<br />
3. არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირი და უცხო ქვეყნის<br />
არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის ფილიალი<br />
(წარმომადგენლობა) წარმოშობილად ითვლება მეწარმეთა და არასამეწარმეო<br />
(არაკომერციული) იურიდიული პირების რეესტრში რეგისტრაციის მომენტიდან.<br />
არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის და უცხო ქვეყნის<br />
არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის ფილიალის<br />
(წარმომადგენლობის) არსებობა დგინდება ამონაწერით მეწარმეთა და არასამეწარმეო<br />
(არაკომერციული) იურიდიული პირების რეესტრიდან. არასამეწარმეო<br />
(არაკომერციული) იურიდიული პირის და უცხო ქვეყნის არასამეწარმეო<br />
(არაკომერციული) იურიდიული პირის ფილიალის (წარმომადგენლობის)<br />
რეგისტრაცია მოიცავს როგორც სახელმწიფო, ისე საგადასახადო რეგისტრაციას.<br />
მარეგისტრირებელი ორგანოს გადაწყვეტილება რეგისტრაციის შესახებ ძალაში<br />
შედის მხარისათვის ოფიციალურად გაცნობისთანავე ან გამოქვეყნებისთანავე.<br />
გამოქვეყნებად ითვლება მისი საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს ვებგვერდზე<br />
განთავსება.<br />
4. რეგისტრაციის მოთხოვნის უფლება არსებობს, თუ სარეგისტრაციოდ<br />
წარდგენილი საბუთები შეესაბამება კანონის მოთხოვნებს და რეგისტრაციისათვის<br />
წარდგენილი არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის, უცხო ქვეყნის<br />
არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის ფილიალის<br />
(წარმომადგენლობის) მიზნები არ ეწინააღმდეგება მოქმედ სამართალს, აღიარებულ<br />
ზნეობრივ ნორმებს ან საქართველოს კონსტიტუციურ-სამართლებრივ პრინციპებს.<br />
5. მეწარმეთა და არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირების
რეესტრის წარმოების პირობები და რეესტრიდან ამონაწერების ფორმები<br />
განისაზღვრება საქართველოს იუსტიციის მინისტრის ბრძანებით დამტკიცებული<br />
„მეწარმეთა და არასამეწარმეო (არაკომერციულ) იურიდიულ პირთა რეგისტრაციის<br />
შესახებ ინსტრუქციით“ (შემდგომში – ინსტრუქცია).<br />
6. არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის, უცხო ქვეყნის<br />
არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის ფილიალის<br />
(წარმომადგენლობის) რეგისტრაციისათვის მომსახურების ვადები და საფასური<br />
განისაზღვრება „საჯარო რეესტრის შესახებ“ საქართველოს კანონით.<br />
7. გადაწყვეტილება არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის,<br />
უცხო ქვეყნის არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის ფილიალის<br />
(წარმომადგენლობის) რეგისტრაციის შესახებ ძალაში შედის მხარისათვის<br />
ოფიციალურად გაცნობისთანავე ან გამოქვეყნებისთანავე. გამოქვეყნებად ითვლება<br />
საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს ვებგვერდზე განთავსება. საჯარო რეესტრის<br />
ეროვნული სააგენტო ვალდებულია არასამეწარმეო (არაკომერციულ) იურიდიულ<br />
პირს, უცხო ქვეყნის არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის<br />
ფილიალს (წარმომადგენლობას) რეგისტრაციასთან ერთად მიანიჭოს<br />
საიდენტიფიკაციო ნომერი და გასცეს ამონაწერი მეწარმეთა და არასამეწარმეო<br />
(არაკომერციული) იურიდიული პირების რეესტრიდან.<br />
8. არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირისათვის, უცხო<br />
ქვეყნის არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის ფილიალისათვის<br />
(წარმომადგენლობისათვის) გადასახადის გადამხდელის საიდენტიფიკაციო ნომრის<br />
მინიჭება ხორციელდება საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით.<br />
9. რეგისტრაციაზე უარი შეიძლება გასაჩივრდეს საქართველოს<br />
კანონმდებლობით დადგენილი წესით.<br />
10. მეწარმეთა და არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირების<br />
რეესტრში შეტანილი მონაცემები საჯაროა. ნებისმიერ პირს შეუძლია გაეცნოს<br />
მეწარმეთა და არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირების რეესტრის<br />
მონაცემებს და მარეგისტრირებელი ორგანოდან მიიღოს რეესტრიდან ამონაწერი.<br />
ამონაწერი მეწარმეთა და არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირების<br />
რეესტრიდან გაიცემა საჯარო რეესტრიდან ამონაწერის მომზადებისათვის „საჯარო<br />
რეესტრის შესახებ“ საქართველოს კანონით დადგენილ ვადებში და საფასურის<br />
გადახდის შემთხვევაში, მზადდება მეწარმეთა და არასამეწარმეო (არაკომერციული)<br />
იურიდიული პირების რეესტრის, საჯარო-სამართლებრივი შეზღუდვის და<br />
საგადასახადო გირავნობის/იპოთეკის რეესტრების მონაცემთა ერთიანი ბანკის<br />
საფუძველზე და ასახავს მისი მომზადების მომენტისათვის რეგისტრირებული<br />
სუბიექტის, საჯარო-სამართლებრივი შეზღუდვის და საგადასახადო<br />
გირავნობის/იპოთეკის შესახებ ძალაში მყოფ მონაცემებს.<br />
11. რეგისტრირებული მონაცემების მიმართ მოქმედებს უტყუარობისა და<br />
სისრულის პრეზუმფცია, გარდა იმ შემთხვევისა, თუ დაინტერესებული პირისთვის<br />
წინასწარ იყო ცნობილი ამ მონაცემების უზუსტობა.
მუხლი 29. არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის<br />
რეგისტრაციის პირობები (25.12.2009. N2458)<br />
1. დაინტერესებული პირი არასამეწარმეო (არაკომერციული)<br />
იურიდიული პირის რეგისტრაციის შესახებ განცხადებას წარუდგენს<br />
მარეგისტრირებელ ორგანოს.<br />
2. არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის რეგისტრაციის<br />
მოთხოვნის შემთხვევაში განცხადებას უნდა დაერთოს არასამეწარმეო<br />
(არაკომერციული) იურიდიული პირის ყველა პარტნიორის მიერ ხელმოწერილი და<br />
სანოტარო წესით დამოწმებული სადამფუძნებლო დოკუმენტი (წესდება/წევრთა<br />
შეთანხმება), რომელშიც უნდა მიეთითოს:<br />
ა) არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის სახელწოდება;<br />
ბ) მონაცემები არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის<br />
ადგილსამყოფლის (იურიდიული მისამართის) შესახებ;<br />
გ) არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის საქმიანობის მიზანი;<br />
დ) მონაცემები არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის<br />
დამფუძნებლის (დამფუძნებლების) შესახებ (ფიზიკური პირის შემთხვევაში –<br />
სახელი, გვარი, დაბადების თარიღი (რიცხვი, თვე, წელი), საცხოვრებელი ადგილის<br />
მისამართი და პირადი ნომერი, ხოლო იურიდიული პირის შემთხვევაში – სრული<br />
სახელწოდება, სამართლებრივი ფორმა, რეგისტრაციის რეკვიზიტები,<br />
წარმომადგენლობაზე უფლებამოსილი პირი (პირები)); თითოეული დამფუძნებლის<br />
შესახებ მონაცემები შეიტანება ცალ-ცალკე;<br />
ე) მონაცემები არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის<br />
ხელმძღვანელი ორგანოს (ორგანოების) შესახებ;<br />
ვ) არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის ხელმძღვანელი<br />
ორგანოს (ხელმძღვანელი პირის) შექმნის (არჩევის) წესი და უფლებამოსილების<br />
ვადა;<br />
ზ) მონაცემები არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის<br />
ხელმძღვანელი პირის შესახებ (სახელი, გვარი, დაბადების თარიღი (რიცხვი, თვე,<br />
წელი), საცხოვრებელი ადგილის მისამართი, პირადი ნომერი);<br />
თ) არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის ხელმძღვანელი<br />
ორგანოს (ხელმძღვანელი პირის) მიერ გადაწყვეტილების მიღების წესი და<br />
პროცედურა;<br />
ი) არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის<br />
წარმომადგენლობაზე უფლებამოსილი პირი (პირები), მისი (მათი) არჩევის წესი და<br />
უფლებამოსილების ვადა;<br />
კ) მონაცემები წარმომადგენლობაზე უფლებამოსილი პირის (პირების) შესახებ<br />
(სახელი, გვარი, დაბადების თარიღი (რიცხვი, თვე, წელი), დაბადების ადგილი,<br />
საცხოვრებელი ადგილის მისამართი, პირადი ნომერი);<br />
ლ) არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის წევრად მიღების,<br />
წევრობიდან გასვლისა და გარიცხვის წესი, თუ იგი წევრობაზე დაფუძნებული<br />
არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირია;
მ) რეორგანიზაციისა და ლიკვიდაციის შესახებ გადაწყვეტილების მიმღები<br />
ორგანოს (პირის) დასახელება, გადაწყვეტილების მიღების წესი და პროცედურა, თუ<br />
იგი განსხვავდება ამ ნაწილის „თ“ ქვეპუნქტში მითითებული წესისა და<br />
პროცედურისაგან.<br />
3. რეგისტრაციის შესახებ განცხადებას აგრეთვე უნდა დაერთოს:<br />
ა) მომსახურების საფასურის გადახდის დამადასტურებელი დოკუმენტი;<br />
ბ) ხელმოწერის ნიმუში, რომელსაც ხელმძღვანელობისა და<br />
წარმომადგენლობითი უფლებამოსილების მქონე პირი (პირები) გამოიყენებს<br />
(გამოიყენებენ) საქმიან ურთიერთობებში;<br />
გ) ცნობა არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის<br />
ადგილსამყოფლის (იურიდიული მისამართის) შესახებ – ადგილსამყოფლის<br />
მესაკუთრის სანოტარო წესით დადასტურებული თანხმობა ან ადგილსამყოფლით<br />
სარგებლობის თაობაზე დადგენილი წესით გაფორმებული შესაბამისი<br />
ხელშეკრულება.<br />
მუხლი 30. არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის<br />
ფილიალის (წარმომადგენლობის) ცნება და რეგისტრაცია (25.12.2009.<br />
N2458)<br />
1. არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიულ პირს შეუძლია დააარსოს<br />
ფილიალი (წარმომადგენლობა), რომელიც არის განცალკევებული ქვედანაყოფი,<br />
მდებარეობს იურიდიული პირის ადგილსამყოფლის გარეთ, სრულად ან<br />
ნაწილობრივ წარმოადგენს მას ან ასრულებს მის ფუნქციებს, არ არის იურიდიული<br />
პირი და საქმიანობას ახორციელებს დამფუძნებლის მიერ მიღებული აქტის (ოქმის)<br />
საფუძველზე.<br />
2. საქართველოში რეგისტრირებული არასამეწარმეო (არაკომერციული)<br />
იურიდიული პირის ფილიალი (წარმომადგენლობა) არ რეგისტრირდება.<br />
3. უცხო ქვეყნის არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის<br />
ფილიალის (წარმომადგენლობის) საქართველოში დაარსების შემთხვევაში<br />
მარეგისტრირებელ ორგანოს უნდა წარედგინოს შემდეგი საბუთები:<br />
ა) განცხადება ფილიალის (წარმომადგენლობის) რეგისტრაციის შესახებ;<br />
ბ) საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად დამოწმებული უცხო ქვეყნის<br />
არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის გადაწყვეტილება ფილიალის<br />
(წარმომადგენლობის) ხელმძღვანელის დანიშვნის შესახებ ან მინდობილობა<br />
პირისათვის ხელმძღვანელობის უფლებამოსილების მინიჭების შესახებ;<br />
გ) საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად დამოწმებული, ამ კანონით<br />
დადგენილი მონაცემები არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის და<br />
მისი ხელმძღვანელის შესახებ.<br />
მუხლი 31. არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის,<br />
უცხო ქვეყნის არასამეწარმეო (არაკომერციული)<br />
იურიდიული პირის ფილიალის (წარმომადგენლობის)
ცვლილებების რეგისტრაცია (25.12.2009. N2458)<br />
1. არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის, უცხო ქვეყნის<br />
არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის ფილიალის<br />
(წარმომადგენლობის) მიერ განხორციელებული ცვლილებები, რომლებიც იწვევს მათ<br />
სადამფუძნებლო დოკუმენტაციაში (წესდებაში/წევრთა შეთანხმებაში) ცვლილებებს,<br />
საჭიროებს რეგისტრაციას. რეგისტრაციას საჭიროებს არასამეწარმეო<br />
(არაკომერციული) იურიდიული პირის შემთხვევაში – ამ კოდექსის 29-ე მუხლის მე-2<br />
ნაწილის „ა“–„გ“ და „ე“–„მ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული მონაცემების<br />
ცვლილებები, ხოლო უცხო ქვეყნის არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული<br />
პირის ფილიალის (წარმომადგენლობის) შემთხვევაში – ამ კოდექსის 30-ე მუხლის<br />
მე-3 ნაწილის „ბ“ და „გ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული მონაცემების ცვლილება.<br />
ცვლილება განხორციელებულად ითვლება მისი მეწარმეთა და არასამეწარმეო<br />
(არაკომერციული) იურიდიული პირების რეესტრში რეგისტრაციის მომენტიდან.<br />
2. წარდგენილ განცხადებას ცვლილებების რეგისტრაციის შესახებ უნდა<br />
დაერთოს:<br />
ა) ცვლილებების განხორციელების თაობაზე უფლებამოსილი პირის (ორგანოს)<br />
მიერ მიღებული გადაწყვეტილების შესაბამისი წესით დამოწმებული დოკუმენტი;<br />
ბ) არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის, ფილიალის<br />
(წარმომადგენლობის) ხელმძღვანელობასა და წარმომადგენლობაზე უფლებამოსილი<br />
პირების შესახებ სათანადო წესით დამოწმებული დოკუმენტი;<br />
გ) მომსახურების საფასურის გადახდის დამადასტურებელი დოკუმენტი;<br />
დ) არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის, ფილიალის<br />
(წარმომადგენლობის) ადგილსამყოფლის (იურიდიული მისამართის) შეცვლის<br />
შემთხვევაში – ცნობა ახალი ადგილსამყოფლის (იურიდიული მისამართის) შესახებ.<br />
3. განცხადება ცვლილებების რეგისტრაციის შესახებ წარდგენილი უნდა იქნეს<br />
არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის რეგისტრაციისთვის<br />
დადგენილი ფორმით.<br />
მუხლი 32. არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის,<br />
უცხო ქვეყნის არასამეწარმეო (არაკომერციული)<br />
იურიდიული პირის ფილიალის (წარმომადგენლობის)<br />
რეგისტრაციაზე (ცვლილებების რეგისტრაციაზე) უარის<br />
თქმის საფუძვლები (25.12.2009. N2458)<br />
1. არასამეწარმეო (არაკომერციულ) იურიდიულ პირს, უცხო ქვეყნის<br />
არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის ფილიალს<br />
(წარმომადგენლობას) შეიძლება უარი ეთქვას რეგისტრაციაზე (ცვლილებების<br />
რეგისტრაციაზე), თუ:<br />
ა) რეგისტრაციისათვის წარდგენილი არასამეწარმეო (არაკომერციული)<br />
იურიდიული პირის, უცხო ქვეყნის არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული<br />
პირის ფილიალის (წარმომადგენლობის) მიზნები ეწინააღმდეგება მოქმედ<br />
სამართალს, აღიარებულ ზნეობრივ ნორმებს ან საქართველოს
კონსტიტუციურ-სამართლებრივ პრინციპებს;<br />
ბ) არსებობს საქართველოს კონსტიტუციის 26-ე მუხლის მე-3 პუნქტით<br />
გათვალისწინებული პირობები;<br />
გ) არსებობს ამ კოდექსის 27-ე მუხლის მე-2 და მე-3 ნაწილებით<br />
გათვალისწინებული პირობები;<br />
დ) განცხადება რეგისტრაციის შესახებ არ არის შესრულებული ამ კოდექსის<br />
მოთხოვნათა შესაბამისად;<br />
ე) რეგისტრაციის შესახებ განცხადებას არ ერთვის ამ კოდექსით<br />
გათვალისწინებული დოკუმენტაცია ან აღნიშნული დოკუმენტაცია არასრულადაა<br />
წარდგენილი;<br />
ვ) რეგისტრაციის შესახებ განცხადებისათვის დართული დოკუმენტაცია არ<br />
არის გაფორმებული (დადასტურებული) საქართველოს კანონმდებლობით<br />
დადგენილი წესით.<br />
2. ამ მუხლის პირველი ნაწილის „გ“–„ვ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული<br />
პირობების არსებობისას მარეგისტრირებელი ორგანო განმცხადებელს საქართველოს<br />
კანონმდებლობით დადგენილი წესით აძლევს 30-დღიან ვადას ხარვეზის<br />
აღმოსაფხვრელად. თუ ამ ვადაში ხარვეზი არ აღმოიფხვრება, მარეგისტრირებელი<br />
ორგანო უფლებამოსილია მიიღოს გადაწყვეტილება რეგისტრაციაზე უარის თქმის<br />
შესახებ.“.<br />
მუხლი 33. არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის<br />
საქმიანობის სახელმწიფო კონტროლი (14.12.2006 N3967)<br />
1. არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის საქმიანობის<br />
შეჩერების ან აკრძალვის შესახებ გადაწყვეტილებას იღებს სასამართლო<br />
საქართველოს ორგანული კანონით განსაზღვრულ შემთხვევებში და დადგენილი<br />
წესით.<br />
2. თუ არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირი არსებითად<br />
გადავიდა სამეწარმეო საქმიანობაზე, სასამართლო მარეგისტრირებელი ორგანოს<br />
ან/და დაინტერესებული პირის სარჩელის საფუძველზე განიხილავს და წყვეტს<br />
არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის საქმიანობის შეჩერების ან<br />
აკრძალვის საკითხს. (3.11.2009. N1964 ამოქმედდეს 2010 წლის 1 იანვრიდან)<br />
3. სასამართლოს მიერ არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის<br />
საქმიანობის აკრძალვის შესახებ გადაწყვეტილების მიღების შემდეგ<br />
მარეგისტრირებელმა ორგანომ უნდა გააუქმოს არასამეწარმეო (არაკომერციული)<br />
იურიდიული პირის რეგისტრაცია (3.11.2009. N1964 ამოქმედდეს 2010 წლის 1 იანვრიდან)<br />
მუხლი 33 1 . ამოღებულია (3.11.2009. N1964 ამოქმედდეს 2010 წლის 1 იანვრიდან)<br />
მუხლი 34. რეგისტრაციის მონაცემები (14.12.2006 N3967)<br />
1. არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის, ფილიალის
(წარმომადგენლობის) სარეგისტრაციო დოკუმენტი შეიცავს შემდეგ მონაცემებს:<br />
იურიდიული პირის, ფილიალის (წარმომადგენლობის) სახელწოდებას,<br />
ადგილსამყოფელს და საქმიანობის მიზანს, დამფუძნებლის (დამფუძნებლების),<br />
ხელმძღვანელი ორგანოს წევრთა და წარმომადგენლობაზე უფლებამოსილი პირის<br />
(პირების) ვინაობას. ამოღებულ იქნეს (3.11.2009. N1964 ამოქმედდეს 2010 წლის 1 იანვრიდან)<br />
2. მეწარმეთა და არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირების<br />
რეესტრის მონაცემები საჯაროა. მარეგისტრირებელი ორგანო ვალდებულია<br />
უზრუნველყოს რეგისტრირებული არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული<br />
პირის რეგისტრაციის შესახებ მონაცემების საკუთარ ვებგვერდზე განთავსება და<br />
მათი ხელმისაწვდომობა. (3.11.2009. N1964 ამოქმედდეს 2010 წლის 1 იანვრიდან)<br />
3. ამოღებულ იქნეს (3.11.2009. N1964 ამოქმედდეს 2010 წლის 1 იანვრიდან)<br />
მუხლი 35. ხელმძღვანელობა და წარმომადგენლობა (14.12.2006 N3967)<br />
1. არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის დამფუძნებელი<br />
(წევრი) უფლებამოსილია ერთ პირს მიანიჭოს საქმეების ერთპიროვნულად<br />
გაძღოლის უფლებამოსილება ანდა დააწესოს ორი ან ორზე მეტი პირის ერთობლივი<br />
ხელმძღვანელობა და წარმომადგენლობა.<br />
2. არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის ორგანიზაცია და<br />
სტრუქტურა უნდა მოწესრიგდეს წესდებით (წევრთა შეთანხმებით), რომელიც<br />
საჭიროებს სანოტარო წესით დამოწმებას. (3.11.2009. N1964 ამოქმედდეს 2010 წლის 1<br />
იანვრიდან)<br />
მუხლი 36. არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის<br />
საკუთრებაში არსებული ქონების გასხვისება (14.12.2006 N3967)<br />
არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის საკუთრებაში<br />
არსებული ქონების გასხვისება შესაძლებელია, თუ გასხვისება ემსახურება<br />
არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის საქმიანობას, მის<br />
ორგანიზაციულ განვითარებას, ხელს უწყობს მისი მიზნების განხორციელებას ან<br />
ემსახურება საქველმოქმედო მიზნებს.<br />
მუხლი 37. ზიანის ანაზღაურება (14.12.2006 N3967)<br />
1. არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირი პასუხს აგებს იმ<br />
ზიანისათვის, რომელიც მიადგა მესამე პირებს ხელმძღვანელობისა და<br />
წარმომადგენლობითი უფლებამოსილების მქონე პირის (პირების) მიერ<br />
დაკისრებული მოვალეობის შესრულებისას ისეთი მოქმედების გამო, რომელიც<br />
იწვევს ზიანის ანაზღაურების ვალდებულებას.<br />
2. ხელმძღვანელობისა და წარმომადგენლობითი უფლებამოსილების<br />
მქონე პირი (პირები) საქმეს კეთილსინდისიერად უნდა უძღვებოდეს. ამ მოვალეობის<br />
შეუსრულებლობის შემთხვევაში იგი არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული<br />
პირის წინაშე პასუხისმგებელია წარმოშობილი ზიანისათვის. ზიანის ანაზღაურების<br />
მოთხოვნაზე უარის თქმა ბათილია, თუ ეს აუცილებელია მესამე პირთა
მოთხოვნების დასაკმაყოფილებლად.<br />
3. არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირი თავისი წევრის<br />
(წევრების), აგრეთვე ხელმძღვანელობისა და წარმომადგენლობითი<br />
უფლებამოსილების მქონე პირის (პირების) მდგომარეობისაგან დამოუკიდებელია.<br />
არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის პასუხისმგებლობა<br />
შემოიფარგლება მისი ქონებით. არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული<br />
პირის ვალდებულებებისათვის მისი წევრები, აგრეთვე მისი ხელმძღვანელობისა და<br />
წარმომადგენლობითი უფლებამოსილების მქონე პირი (პირები) პასუხს არ აგებენ.<br />
ასევე არ აგებს პასუხს არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირი<br />
საკუთარი წევრების, აგრეთვე თავისი ხელმძღვანელობისა და წარმომადგენლობითი<br />
უფლებამოსილების მქონე პირის (პირების) ვალდებულებებისათვის.<br />
მუხლი 38. არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის<br />
რეორგანიზაცია და ლიკვიდაცია (14.12.2006 N3967)<br />
1. არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის რეორგანიზაცია<br />
ხორციელდება საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით.<br />
2. არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის ლიკვიდაცია<br />
ხორციელდება მისი წესდებით განსაზღვრულ შემთხვევებში, მიზნის მიღწევის<br />
შედეგად, სისხლის სამართლის საქმეზე კანონიერ ძალაში შესული სასამართლოს<br />
გამამტყუნებელი განაჩენის საფუძველზე, გაკოტრებისას ან ამ კოდექსის 38 1 მუხლის<br />
შესაბამისად. (3.11.2009. N1964 ამოქმედდეს 2010 წლის 1 იანვრიდან)<br />
3. ლიკვიდაციის დროს უნდა დასრულდეს მიმდინარე საქმეები,<br />
დადგინდეს მოთხოვნები, დარჩენილი ქონება გამოიხატოს ფულში,<br />
დაკმაყოფილდნენ კრედიტორები და დარჩენილი ქონება გაუნაწილდეს<br />
უფლებამოსილ პირებს.<br />
4. პარტნიორთა გადაწყვეტილება საწარმოს ლიკვიდაციის პროცესის დაწყების<br />
შესახებ უნდა დარეგისტრირდეს მეწარმეთა და არასამეწარმეო (არაკომერციული)<br />
იურიდიული პირების რეესტრში. ლიკვიდაციის პროცესი დაწყებულად ითვლება<br />
მისი რეგისტრაციის მომენტიდან. (3.11.2009. N1964 ამოქმედდეს 2010 წლის 1<br />
იანვრიდან)<br />
5. ლიკვიდაციის შედეგად დარჩენილი ქონების მიღებაზე უფლებამოსილ<br />
პირებს სარეგისტრაციო განაცხადით განსაზღვრავენ არასამეწარმეო<br />
(არაკომერციული) იურიდიული პირის დამფუძნებლები. არასამეწარმეო<br />
(არაკომერციული) იურიდიული პირის ლიკვიდაციისას ქონების გასხვისება<br />
შესაძლებელია, თუ:<br />
ა) გასხვისება ხელს უწყობს მის მიერ დასახული მიზნების განხორციელებას;<br />
ბ) ემსახურება საქველმოქმედო მიზნებს;<br />
გ) ქონება გადაეცემა სხვა არასამეწარმეო (არაკომერციულ) იურიდიულ პირს.<br />
6. აკრძალულია ლიკვიდაციის შედეგად დარჩენილი ქონების განაწილება<br />
არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის დამფუძნებლებს, წევრებს,
ხელმძღვანელობისა და წარმომადგენლობითი უფლებამოსილების მქონე პირებს<br />
შორის.<br />
7. თუ არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის<br />
დამფუძნებლებმა არ განსაზღვრეს ლიკვიდაციის შედეგად დარჩენილი ქონების<br />
მიღებაზე უფლებამოსილი პირი, სასამართლო არასამეწარმეო (არაკომერციული)<br />
იურიდიული პირის ლიკვიდაციის შედეგად დარჩენილ ქონებას გადასცემს<br />
შესაბამისად ერთ ან რამდენიმე არასამეწარმეო (არაკომერციულ) იურიდიულ პირს,<br />
რომლებსაც აქვთ იგივე ან მსგავსი მიზნები, როგორიც ლიკვიდირებულ<br />
არასამეწარმეო (არაკომერციულ) იურიდიულ პირს. თუ ასეთი ორგანიზაციები არ<br />
არსებობს ან შეუძლებელია ასეთი ორგანიზაციების გამოვლენა, მაშინ შეიძლება<br />
მიღებულ იქნეს გადაწყვეტილება ამ ქონების სახელმწიფოსათვის გადაცემის შესახებ.<br />
სასამართლომ ქონება შეიძლება გაანაწილოს ლიკვიდაციის პროცესის დაწყების<br />
რეგისტრაციიდან 6 თვის შემდეგ. (3.11.2009. N1964 ამოქმედდეს 2010 წლის 1<br />
იანვრიდან)<br />
8. ლიკვიდაციას ახორციელებს ხელმძღვანელობის უფლებამოსილების მქონე<br />
პირი (პირები). განსაკუთრებულ გარემოებათა არსებობისას საქართველოს ფინანსთა<br />
სამინისტროს უფლებამოსილ ორგანოს შეუძლია მიმართოს სასამართლოს სხვა<br />
ლიკვიდატორის დანიშვნის მოთხოვნით. ლიკვიდატორი პასუხს აგებს, როგორც<br />
ხელმძღვანელობისა და წარმომადგენლობითი უფლებამოსილების მქონე პირი.<br />
(3.11.2009. N1964 ამოქმედდეს 2010 წლის 1 იანვრიდან)<br />
9. სისხლის სამართლის საქმეზე კანონიერ ძალაში შესული სასამართლოს<br />
გამამტყუნებელი განაჩენის საფუძველზე ლიკვიდაციას ახორციელებს სასამართლოს<br />
მიერ დანიშნული ლიკვიდატორი (ლიკვიდატორები). აკრძალულია არასამეწარმეო<br />
(არაკომერციული) იურიდიული პირის მიმართ სალიკვიდაციო და<br />
რეორგანიზაციასთან დაკავშირებული პროცედურების წარმოება მის მიმართ<br />
სისხლის სამართლის საქმის წარმოების დაწყების მომენტიდან სასამართლოს<br />
გამამტყუნებელი განაჩენის კანონიერ ძალაში შესვლამდე ან სისხლის სამართლის<br />
საქმის წარმოების შეწყვეტამდე.<br />
10. ლიკვიდაციის დასრულების შემთხვევაში მარეგისტრირებელი ორგანო<br />
ვალდებულია გააუქმოს არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის<br />
რეგისტრაცია. (3.11.2009. N1964 ამოქმედდეს 2010 წლის 1 იანვრიდან)<br />
მუხლი 38 1 . არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის<br />
რეგისტრაციის გაუქმება(3.11.2009. N1964 ამოქმედდეს 2010 წლის 1<br />
იანვრიდან)<br />
თუ არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირი რეგისტრირებულია,<br />
მაგრამ იგი არ აკმაყოფილებს რეგისტრაციისთვის საქართველოს კანონმდებლობით<br />
დადგენილ პირობებს, ან ეს პირობები მოგვიანებით ისპობა, მას ხარვეზის<br />
გამოსასწორებლად ეძლევა ხარვეზის აღმოჩენიდან 30-დღიანი ვადა. ხარვეზის<br />
გამოსასწორებლად დადგენილი ვადის განმავლობაში ხარვეზის გამოუსწორებლობის
შემთხვევაში მარეგისტრირებელმა ორგანომ ან/და დაინტერესებულმა პირმა უნდა<br />
მიმართოს სასამართლოს ლიკვიდაციის პროცესის დასაწყებად. რეგისტრაცია<br />
უქმდება მხოლოდ ლიკვიდაციის პროცესის დასრულების შემდეგ.<br />
მუხლი 39. არარეგისტრირებული კავშირი (გაერთიანება) (14.12.2006 N3967)<br />
1. არარეგისტრირებული კავშირის (გაერთიანების) მოწყობისა და<br />
სტრუქტურის საკითხები განისაზღვრება მის წევრთა ურთიერთშეთანხმებით.<br />
არარეგისტრირებული კავშირი (გაერთიანება) არ არის იურიდიული პირი.<br />
2. წევრთა საწევრო შესატანები და ამ შესატანებით შეძენილი ქონება<br />
შეადგენს არარეგისტრირებული კავშირის (გაერთიანების) საერთო ქონებას.<br />
3. არარეგისტრირებული კავშირი (გაერთიანება) შეიძლება<br />
სასამართლოში ან სასამართლოსგარე ურთიერთობებში წარმოდგენილი იყოს თავისი<br />
წევრებით ან საამისოდ უფლებამოსილი პირებით.<br />
4. კრედიტორების მოთხოვნები შეიძლება დაკმაყოფილდეს<br />
არარეგისტრირებული კავშირის (გაერთიანების) საერთო ქონებიდან. ამასთანავე,<br />
პერსონალურად და, როგორც სოლიდარული მოვალეები, პასუხს აგებენ აგრეთვე ის<br />
პირები, რომლებიც მოქმედებდნენ არარეგისტრირებული კავშირის (გაერთიანების)<br />
სახელით.<br />
მუხლი 40. ამოღებულია (14.12.2006 N3967)<br />
მუხლი 41. ამოღებულია (14.12.2006 N3967)<br />
მუხლი 42. ამოღებულია (14.12.2006 N3967)<br />
მუხლი 43. ამოღებულია (14.12.2006 N3967)<br />
მუხლი 44. ამოღებულია (14.12.2006 N3967)<br />
მუხლი 45. ამოღებულია (14.12.2006 N3967)<br />
მუხლი 46. ამოღებულია (14.12.2006 N3967)<br />
მუხლი 47. ამოღებულია (14.12.2006 N3967)<br />
მუხლი 48. ამოღებულია (14.12.2006 N3967)<br />
მუხლი 49. ამოღებულია (14.12.2006 N3967)<br />
კარი მეორე<br />
გარიგებანი<br />
თავი პირველი<br />
ზოგადი ნორმები<br />
მუხლი 50. ცნება<br />
გარიგება არის ცალმხრივი, ორმხრივი ან მრავალმხრივი ნების გამოვლენა,<br />
რომელიც მიმართულია სამართლებრივი ურთიერთობის წარმოშობის, შეცვლის ან<br />
შეწყვეტისაკენ.
მუხლი 51. ცალმხრივი ნების გამოვლენის ნამდვილობა<br />
1. ნების გამოვლენა, რომელიც მოითხოვს მეორე მხარის მიერ მის მიღებას,<br />
ნამდვილად ჩაითვლება იმ მომენტიდან, როცა იგი მეორე მხარეს მიუვა.<br />
2. ნების გამოვლენა არ ჩაითვლება ნამდვილად, თუ მეორე მხარე წინასწარ ან<br />
მაშინვე განაცხადებს უარს.<br />
3. ნების გამოვლენის ნამდვილობაზე შეიძლება გავლენა არ მოახდინოს<br />
გარიგების დამდები პირის გარდაცვალებამ ან ქმედუნარიანობის დაკარგვამ, თუკი ეს<br />
მოვლენები დადგა ნების გამოვლენის შემდეგ.<br />
მუხლი 52. ნების გამოვლენის განმარტება<br />
ნების გამოვლენის განმარტებისას ნება უნდა დადგინდეს გონივრული<br />
განსჯის შედეგად, და არა მარტოოდენ გამოთქმის სიტყვასიტყვითი აზრიდან.<br />
მუხლი 53. გარიგების არარსებობა მისი შინაარსის დაუდგენლობის გამო<br />
გარიგება არ არსებობს, თუ არც გარეგნული გამოხატვიდან და არც სხვა<br />
გარემოებებიდან არ შეიძლება ზუსტად დადგინდეს გარიგების შინაარსი.<br />
მუხლი 54. მართლსაწინააღმდეგო და ამორალური გარიგებანი<br />
ბათილია გარიგება, რომელიც არღვევს კანონით დადგენილ წესსა და<br />
აკრძალვებს, ეწინააღმდეგება საჯარო წესრიგს ან ზნეობის ნორმებს.<br />
მუხლი 55. გარიგების ბათილობა ძალაუფლების ბოროტად გამოყენების<br />
გამო<br />
1. გარიგება შეიძლება ბათილად ჩაითვალოს, თუ გარიგებით განსაზღვრულ<br />
შესრულებასა და ამ შესრულებისათვის გათვალისწინებულ ანაზღაურებას შორის<br />
აშკარა შეუსაბამობაა და გარიგება დაიდო მხოლოდ იმის წყალობით, რომ<br />
ხელშეკრულების ერთერთმა მხარემ ბოროტად გამოიყენა თავისი საბაზრო<br />
ძალაუფლება ან ისარგებლა ხელშეკრულების მეორე მხარის მძიმე მდგომარეობით ან<br />
გამოუცდელობით (გულუბრყვილობით).<br />
2. ბათილია გარიგება, რომელიც დადებულია ერთი მხარის მიერ მეორეზე<br />
გავლენის ბოროტად გამოყენებით, როცა მათი ურთიერთობა დაფუძნებულია<br />
განსაკუთრებულ ნდობაზე.<br />
მუხლი 56. მოჩვენებითი და თვალთმაქცური გარიგებანი<br />
1. ბათილია გარიგება, რომელიც დადებულია მხოლოდ მოსაჩვენებლად, იმ<br />
განზრახვის გარეშე, რომ მას შესაბამისი იურიდიული შედეგები მოჰყვეს<br />
(მოჩვენებითი გარიგება).<br />
2. თუ მოსაჩვენებლად დადებული გარიგებით მხარეებს სურთ სხვა გარიგების<br />
დაფარვა, მაშინ გამოიყენება დაფარული გარიგების მიმართ მოქმედი წესები<br />
(თვალთმაქცური გარიგება).
მუხლი 57. გარიგების ბათილობა ნების გამოვლენის არასერიოზულობის<br />
გამო<br />
1. ბათილია ნების გამოვლენა, რომელიც გაკეთებულია არასერიოზულად<br />
(ხუმრობით) იმ ვარაუდით, რომ არასერიოზულობა გამოცნობილი იქნებოდა.<br />
2. ნების მიმღებს უნდა აუნაზღაურდეს ის ზიანი,რომელიც წარმოიშვა იმის<br />
გამო, რომ იგი ენდობოდა ნების გამოვლენის სერიოზულობას, თუკი მან არ იცოდა<br />
და არც შეიძლებოდა სცოდნოდა არასერიოზულობის შესახებ.<br />
მუხლი 58. გარიგების ბათილობა ქმედუუნარობის ან ფსიქიკური<br />
მოშლილობის გამო<br />
1. ბათილია მცირეწლოვანის ან სასამართლოს მიერ ქმედუუნაროდ<br />
აღიარებული პირის ნების გამოვლენა.<br />
2. ბათილად შეიძლება ჩაითვალოს ნების გამოვლენა ცნობიერების დაკარგვის<br />
ან დროებითი ფსიქიკური მოშლილობის დროს.<br />
3. ბათილია ნების გამოვლენა სულით ავადმყოფის მიერ, როცა ეს არ<br />
შეესაბამება რეალური ვითარების სწორად აღქმას, თუნდაც ის არ იყოს სასამართლოს<br />
მიერ ქმედუუნაროდ აღიარებული.<br />
მუხლი 59. ფორმის დაუცველად დადებული გარიგება<br />
1. ბათილია კანონით ან ხელშეკრულებით გათვალისწინებული აუცილებელი<br />
ფორმის დაუცველად დადებული გარიგება, ასევე ნებართვის გარეშე დადებული<br />
გარიგება, თუ ამ გარიგებისთვის საჭიროა ნებართვა.<br />
2. საცილო გარიგება ბათილია მისი დადების მომენტიდან, თუკი იგი<br />
შეცილებული იქნება. შეცილება ხორციელდება ხელშეკრულების მეორე მხარის<br />
მიმართ.<br />
3. შეცილების უფლება აქვს დაინტერესებულ პირს.<br />
მუხლი 60. გარიგების კონვერსია<br />
თუ ბათილი გარიგება აკმაყოფილებს სხვა გარიგებისათვის<br />
გათვალისწინებულ მოთხოვნებს, გამოიყენება ეს უკანასკნელი, თუკი გარიგების<br />
ბათილობის შეტყობისას მხარეებს სურთ მისი ნამდვილობა.<br />
მუხლი 61. დადასტურების მნიშვნელობა გარიგებათა ბათილობისას<br />
1. უცილოდ ბათილი (არარა) გარიგება ბათილად ითვლება მისი დადების<br />
მომენტიდან.<br />
2. თუ პირი, რომელიც დებს უცილოდ ბათილ გარიგებას, ადასტურებს მას,<br />
მაშინ მისი მოქმედება განიხილება, როგორც გარიგების ხელახლა დადება.<br />
3. თუ გარიგებას ადასტურებს შეცილების უფლების მქონე პირი, მაშინ იგი<br />
ამით კარგავს შეცილების უფლებას.<br />
4. თუ უცილოდ ბათილ ორმხრივ გარიგებას ადასტურებენ მხარეები, მაშინ<br />
ისინი საეჭვოობისას ვალდებულნი არიან ერთმანეთს გადასცენ ყველაფერი,რაც კი
მათ შეხვდებოდათ, გარიგება თავიდანვე ნამდვილი რომ ყოფილიყო.<br />
5. დადასტურება მხოლოდ მაშინ გახდება ნამდვილი, როცა ხელშეკრულება ან<br />
გარიგება არ ეწინააღმდეგება ზნეობის ნორმებს და საჯარო წესრიგის მოთხოვნებს.<br />
მუხლი 62. გარიგების ნაწილის ბათილობა<br />
გარიგების ნაწილის ბათილობა არ იწვევს მისი სხვა ნაწილების ბათილობას,<br />
თუ სავარაუდოა, რომ გარიგება დაიდებოდა მისი ბათილი ნაწილის გარეშეც.<br />
თავი მეორე<br />
ქმედუნარიანობა, როგორც გარიგების ნამდვილობის პირობა<br />
მუხლი 63. არასრულწლოვანის მიერ დადებული გარიგება<br />
1. თუ არასრულწლოვანი დებს ორმხრივ გარიგებას (ხელშეკრულებას)<br />
კანონიერი წარმომადგენლის აუცილებელი თანხმობის გარეშე, მაშინ<br />
ხელშეკრულების ნამდვილობა დამოკიდებულია იმაზე, შემდგომში მისი<br />
წარმომადგენელი მოიწონებს თუ არა მას, გარდა იმ შემთხვევებისა, როცა იგი იღებს<br />
სარგებელს.<br />
2. თუ არასრულწლოვანი ქმედუნარიანი გახდება, მაშინ იგი თვითონ წყვეტს<br />
საკითხს თავისი ნების გამოვლენის ნამდვილობის შესახებ.<br />
მუხლი 64. უარი არასრულწლოვანის მიერ დადებულ გარიგებაზე<br />
1. არასრულწლოვანის მიერ დადებული ხელშეკრულების მოწონებამდე მეორე<br />
მხარეს აქვს ხელშეკრულებაზე უარის თქმის უფლება.<br />
2. თუ მეორე მხარემ იცოდა პირის არასრულწლოვანობის შესახებ, მაშინ მას<br />
უარის თქმა შეუძლია მხოლოდ იმ შემთხვევაში, როცა არასრულწლოვანი მას<br />
ატყუებდა, რომ წარმომადგენლისაგან მიიღებული აქვს თანხმობა.<br />
მუხლი 65. არასრულწლოვანის ემანსიპაცია<br />
1. ხელშეკრულება, რომელიც დადებულია არასრულწლოვანის მიერ<br />
კანონიერი წარმომადგენლის თანხმობის გარეშე, ითვლება ნამდვილად, თუკი<br />
არასრულწლოვანმა ხელშეკრულებით გათვალისწინებულ მოქმედებათა<br />
შესასრულებლად განკარგა ის საშუალებანი, რომლებიც მას გადასცეს კანონიერმა<br />
წარმომადგენლებმა, ან - ამ წარმომადგენლების თანხმობით - მესამე პირებმა ამ<br />
მიზნით ანდა თავისუფალი განკარგვის მიზნით.<br />
2. თუ კანონიერი წარმომადგენელი ანიჭებს თექვსმეტი წლის ასაკს მიღწეულ<br />
არასრულწლოვანს საწარმოს დამოუკიდებლად გაძღოლის უფლებას, მაშინ ამ<br />
სფეროსათვის ჩვეულებრივ ურთიერთობებში იგი შეუზღუდავად ქმედუნარიანი<br />
ხდება. ეს წესი გამოიყენება როგორც საწარმოს დაფუძნების, ასევე ლიკვიდაციისა და<br />
შრომითი ურთიერთობების დაწყების ან დამთავრების მიმართაც.<br />
3. საწარმოს გაძღოლის ნებართვა საჭიროებს კანონიერი წარმომადგენლის<br />
თანხმობას მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანოსთან შეთანხმებით.
მუხლი 66. წარმომადგენლის აუცილებელი თანხმობის გარეშე დადებული<br />
გარიგების ბათილობა<br />
ბათილია ცალმხრივი გარიგება, რომელსაც არასრულწლოვანი დებს<br />
კანონიერი წარმომადგენლის აუცილებელი თანხმობის გარეშე. ბათილია ასეთი<br />
გარიგება მაშინაც, როცა არსებობს კანონიერი წარმომადგენლის თანხმობა, მაგრამ<br />
არასრულწლოვანს არ წარმოუდგენია ამის დამადასტურებელი წერილობითი<br />
საბუთი, რის გამოც გარიგების მეორე მხარემ დაუყოვნებლივ თქვა მასზე უარი. ასეთი<br />
უარი დაუშვებელია, თუკი მეორე მხარე ინფორმირებული იყო კანონიერი<br />
წარმომადგენლის ამ თანხმობის შესახებ.<br />
მუხლი 67. ნებართვის ვალდებულება ქმედუნარიანობის შეზღუდვამდე<br />
გარიგება, რომელიც დაიდო ქმედუნარიანობის შეზღუდვამდე, მოითხოვს<br />
ნებართვას, თუ დადგინდება, რომ ის საფუძველი, რის გამოც მოხდა<br />
ქმედუნარიანობის შეზღუდვა, აშკარად არსებობდა გარიგების დადების დროსაც.<br />
თავი მესამე<br />
გარიგების ფორმა<br />
მუხლი 68. ფორმის მნიშვნელობა გარიგების ნამდვილობისათვის<br />
გარიგების ნამდვილობისათვის საჭიროა კანონით დადგენილი ფორმის დაცვა.<br />
თუ ასეთი ფორმა არ არის დაწესებული, მხარეებს შეუძლიათ თვითონ განსაზღვრონ<br />
იგი.<br />
მუხლი 69. გარიგების ფორმა (8.12.2006 N 3879 ამოქმედდეს 2007 წლის 15 მარტიდან)<br />
1. გარიგება შეიძლება დაიდოს ზეპირად ან წერილობითი ფორმით.<br />
2. გარიგება წერილობითი ფორმით შეიძლება დაიდოს კანონმდებლობით<br />
გათვალისწინებულ შემთხვევებში ან მხარეთა შეთანხმებით.<br />
3. გარიგების წერილობითი ფორმის არსებობისას საკმარისია გარიგების<br />
მონაწილე მხარეთა ხელმოწერა.<br />
4. მექანიკური საშუალებებით ხელმოწერის აღდგენა, განმეორება ან აღბეჭდვა<br />
დასაშვებია იქ, სადაც ეს მიღებულია ჩვეულებად, მათ შორის, ფასიან ქაღალდებზე<br />
ხელის მოწერისას, რომელთა გამოშვებაც დიდი რაოდენობით ხდება.<br />
5. წერილობითი ფორმის არსებობისას, კანონით გათვალისწინებულ<br />
შემთხვევებში ან მხარეთა შეთანხმებით გარიგება ან გარიგების მონაწილე მხარეთა<br />
ხელმოწერების ნამდვილობა უნდა დაამოწმოს ნოტარიუსმა ან კანონით<br />
გათვალისწინებულმა სხვა პირმა.<br />
მუხლი 70. ხელის მოწერის გადანდობა სხვა პირისათვის<br />
იმ პირს, ვინც თვითონ ვერ მოაწერს ხელს გარიგებას წერა-კითხვის<br />
უცოდინარობის, ფიზიკური ნაკლის ან ავადმყოფობის გამო, შეუძლია გარიგებაზე
ხელის მოწერა სხვას მიანდოს. ამ უკანასკნელის ხელის მოწერა დამოწმებული უნდა<br />
იყოს ოფიციალურად. ამასთან, უნდა აღინიშნოს ის მიზეზი, რომლის გამოც<br />
გარიგების დამდებმა ვერ შეძლო გარიგებაზე ხელის მოწერა.<br />
მუხლი 71. გარიგების დადება რამდენიმე დოკუმენტის შედგენით<br />
თუ გარიგების დადებისას შედგენილია ერთი და იმავე შინაარსის რამდენიმე<br />
დოკუმენტი, მაშინ საკმარისია თითოეულმა მხარემ ხელი მოაწეროს იმ დოკუმენტის<br />
ეგზემპლარს, რომელიც განკუთვნილია შესაბამისი მხარისათვის.<br />
თავი მეოთხე<br />
საცილო გარიგებანი<br />
I. შეცდომით დადებული გარიგებანი<br />
მუხლი 72. ცნება<br />
გარიგება შეიძლება საცილო გახდეს, თუ ნების გამოვლენა მოხდა არსებითი<br />
შეცდომის საფუძველზე.<br />
მუხლი 73. არსებითი შეცდომის სახეები<br />
არსებით შეცდომად ითვლება, როცა:<br />
ა. პირს სურდა დაედო სხვა გარიგება და არა ის, რომელზედაც მან გამოთქვა<br />
თანხმობა;<br />
ბ. პირი ცდება იმ გარიგების შინაარსში, რომლის დადებაც მას სურდა;<br />
გ. არ არსებობს ის გარემოებები, რომელთაც მხარეები, კეთილსინდისიერების<br />
პრინციპებიდან გამომდინარე, განიხილავენ გარიგების საფუძვლად.<br />
მუხლი 74. შეცდომა კონტრაჰენტის პიროვნებაში<br />
1. შეცდომა კონტრაჰენტის პიროვნების მიმართ მხოლოდ მაშინ ითვლება<br />
არსებითად, როდესაც თვითონ კონტრაჰენტის პიროვნება ან მისი პირადი<br />
თვისებების გათვალისწინება გარიგების დადების მთავარი საფუძველია.<br />
2. შეცდომა საგნის ძირითად თვისებებში მხოლოდ მაშინ ჩაითვლება<br />
არსებითად, თუ მათ მნიშვნელობა აქვთ საგნის ღირებულების განსაზღვრისათვის.<br />
მუხლი 75. შეცდომა უფლებაში<br />
შეცდომა უფლებაში არსებითი მნიშვნელობისაა მხოლოდ იმ შემთხვევაში,<br />
თუკი იგი გარიგების დადებისას ერთადერთი და მთავარი საფუძველი იყო.<br />
მუხლი 76. შეცდომა გარიგების მოტივში<br />
შეცდომა გარიგების მოტივში არ ჩაითვლება არსებითად, გარდა იმ<br />
შემთხვევებისა, როდესაც მოტივი შეთანხმების საგანს წარმოადგენდა.
მუხლი 77. კონტრაჰენტის თანხმობა შეცდომით დადებულ გარიგებებში<br />
შეცდომით ნების გამოვლენა არ შეიძლება საცილო გახდეს, თუკი მეორე მხარე<br />
თანახმაა შეასრულოს გარიგება იმ მხარის სურვილის თანახმად, რომელსაც სურს<br />
საცილო გახადოს გარიგება.<br />
მუხლი 78. წვრილმანი შეცდომები<br />
წვრილმანი შეცდომები გამოანგარიშებებში ან წერილობით განხორციელებულ<br />
ნების გამოვლენაში იძლევა მხოლოდ შესწორების, მაგრამ არა შეცილების უფლებას.<br />
მუხლი 79. შეცილების ნამდვილობა<br />
1. შეცილება უნდა მოხდეს შეცილების საფუძვლის შეტყობის მომენტიდან<br />
ერთი თვის ვადაში.<br />
2. თუ გარიგება საცილო გახდა და შეცდომა გამოწვეულია შეცილების<br />
უფლების მქონე პირის დაუდევრობით, მაშინ იგი ვალდებულია მეორე მხარეს<br />
აუნაზღაუროს გარიგების ბათილობით წარმოშობილი ზიანი. ზიანის ანაზღაურების<br />
ვალდებულება არ წარმოიშობა, თუკი მეორე მხარემ იცოდა შეცდომის შესახებ,ან ეს<br />
უცნობი იყო მისთვის დაუდევრობის გამო.<br />
მუხლი 80. შეცდომა შუამავლის მიზეზით<br />
ნების გამოვლენა, რომელიც არასწორად იქნა შეტყობინებული შუამავლად<br />
გამოყენებული პირის მიერ, შეიძლება საცილო გახდეს იმავე პირობებით, რაც 73-ე<br />
მუხლის მიხედვით შეცდომით დადებული გარიგება.<br />
II. მოტყუებით დადებული გარიგებანი<br />
მუხლი 81. ცნება<br />
1. თუ პირი გარიგების დადების მიზნით მოატყუეს, იგი უფლებამოსილია<br />
მოითხოვოს ამ გარიგების ბათილობა. ეს ხდება მაშინ, როცა აშკარაა, რომ მოტყუების<br />
გარეშე გარიგება არ დაიდებოდა.<br />
2. თუ ერთი მხარე დუმს იმ გარემოებათა გამო, რომელთა გამჟღავნების<br />
დროსაც მეორე მხარე არ გამოავლენდა თავის ნებას, მაშინ მოტყუებულს შეუძლია<br />
მოითხოვოს გარიგების ბათილობა. გამჟღავნების ვალდებულება არსებობს მხოლოდ<br />
მაშინ, როცა მხარე ამას ელოდებოდა კეთილსინდისიერად.<br />
მუხლი 82. გარიგების მიჩნევა ბათილად მოტყუების გამო<br />
მოტყუებით დადებული გარიგების ბათილად ცნობისათვის მნიშვნელობა არა<br />
აქვს, არასწორი ცნობების შეტყობინებით მხარე მიზნად ისახავდა რაიმე სარგებლის<br />
მიღებას, თუ - მეორე მხარისათვის ზიანის მიყენებას.<br />
მუხლი 83. მოტყუება მესამე პირის მხრიდან<br />
1. მესამე პირის მხრიდან მოტყუებისას შეიძლება გარიგების ბათილობის
მოთხოვნა, თუ მოტყუების შესახებ იცოდა ან უნდა სცოდნოდა იმ პირს, რომელიც<br />
სარგებელს იღებს ამ გარიგებიდან.<br />
2. თუ გარიგების ორივე მხარე მოტყუებით მოქმედებდა, მაშინ არც ერთ<br />
მათგანს არა აქვს უფლება მოტყუებაზე მითითებით მოითხოვოს გარიგების<br />
ბათილობა ან ზიანის ანაზღაურება.<br />
მუხლი 84. შეცილების ვადა<br />
მოტყუებით დადებული გარიგება შეიძლება სადავო გახდეს ერთი წლის<br />
განმავლობაში. ვადა აითვლება იმ მომენტიდან, როცა შეცილების უფლების მქონემ<br />
შეიტყო შეცილების საფუძვლის არსებობის შესახებ.<br />
III. იძულებით დადებული გარიგებანი<br />
მუხლი 85. ცნება<br />
გარიგების დადების მიზნით იმ პირის იძულება (ძალადობა ან მუქარა),<br />
რომელმაც დადო გარიგება, ანიჭებს ამ პირს გარიგების ბათილობის მოთხოვნის<br />
უფლებას მაშინაც, როცა იძულება მომდინარეობს მესამე პირისაგან.<br />
მუხლი 86. იძულების ხასიათი<br />
1. გარიგების ბათილობას იწვევს ისეთი იძულება, რომელსაც თავისი<br />
ხასიათით შეუძლია გავლენა მოახდინოს პირზე და აფიქრებინოს, რომ მის<br />
პიროვნებას ან ქონებას რეალური საფრთხე ემუქრება.<br />
2. იძულების ხასიათის შეფასებისას მხედველობაში მიიღება პირთა ასაკი,<br />
სქესი და ცხოვრებისეული გარემოებანი.<br />
მუხლი 87. იძულება პირის ახლობელთა წინააღმდეგ<br />
იძულება გარიგების ბათილობის მოთხოვნის საფუძველია მაშინაც, როცა იგი<br />
მიმართულია გარიგების ერთ-ერთი მხარის მეუღლის, ოჯახის სხვა წევრების ან<br />
ახლო ნათესავების წინააღმდეგ.<br />
მუხლი 88. იძულება მართლზომიერი საშუალებებით<br />
85-87-ე მუხლების მიხედვით იძულებად არ ჩაითვლება ისეთი მოქმედებები,<br />
რომლებიც არ ხორციელდება არც მართლსაწინააღმდეგო მიზნით და არც<br />
მართლსაწინააღმდეგო საშუალებათა გამოყენებით, გარდა იმ შემთხვევებისა, როცა<br />
საშუალება და მიზანი ერთმანეთს არ შეესაბამებიან.<br />
მუხლი 89. შეცილების ვადა<br />
იძულებით დადებული გარიგება შეიძლება სადავო გახდეს ერთი წლის<br />
განმავლობაში იძულების დამთავრების მომენტიდან.<br />
თავი მეხუთე
პირობითი გარიგებანი<br />
მუხლი 90. ცნება<br />
პირობითად ითვლება გარიგება, როდესაც იგი დამოკიდებულია სამომავლო<br />
და უცნობ მოვლენაზე იმით, რომ ან გარიგების შესრულების გადადება ხდება მის<br />
დადგომამდე, ანდა გარიგების შეწყვეტა - ამ მოვლენის დადგომისთანავე.<br />
მუხლი 91. მართლსაწინააღმდეგო ან/და ამორალური პირობის ბათილობა<br />
ბათილია პირობა, რომელიც ეწინააღმდეგება კანონის მოთხოვნებს ან ზნეობის<br />
ნორმებს, ანდა შეუძლებელია მისი შესრულება. გარიგება, რომელიც რომელიმე ასეთ<br />
პირობაზეა დამოკიდებული, მთლიანად ბათილია.<br />
მუხლი 92. ნებაზე დამოკიდებული პირობა<br />
ნებაზე დამოკიდებულად ითვლება ისეთი პირობა, რომლის დადგომაც ან<br />
დაუდგომლობა დამოკიდებულია მხოლოდ გარიგების მხარეებზე. ასეთი პირობით<br />
დადებული გარიგება ბათილია.<br />
მუხლი 93. პოზიტიური პირობა<br />
1. თუ გარიგება დადებულია იმ პირობით, რომ რაიმე მოვლენა დადგება<br />
განსაზღვრულ ვადაში, მაშინ პირობა ძალადაკარგულად ითვლება, თუკი ეს ვადა<br />
გავიდა და მოვლენა არ დადგა.<br />
2. თუ ვადა არ არის განსაზღვრული, მაშინ პირობა შეიძლება შესრულდეს<br />
ნებისმიერ დროს. პირობა შეიძლება ძალადაკარგულად იქნეს მიჩნეული, როცა<br />
აშკარაა,რომ მოვლენის დადგომა უკვე შეუძლებელია.<br />
მუხლი 94. ნეგატიური პირობა<br />
1. თუ გარიგება დადებულია იმ პირობით, რომ რაიმე მოვლენა არ დადგება<br />
განსაზღვრულ ვადაში, მაშინ პირობა შესრულებულად ითვლება, თუკი აღნიშნული<br />
ვადა გავა მოვლენის დადგომის გარეშე; პირობა შესრულებულად ითვლება მაშინაც,<br />
როცა ვადის გასვლამდე აშკარაა, რომ მოვლენის დადგომა შეუძლებელია.<br />
2. თუ ვადა განსაზღვრული არ არის, პირობა შესრულებულად ითვლება<br />
მხოლოდ მაშინ, როდესაც ნათელი გახდება, რომ მოვლენა არ დადგება.<br />
მუხლი 95. პირობის დადგომაზე ზემოქმედების დაუშვებლობა<br />
1. იმ პირს, რომელმაც განსაზღვრული პირობით დადო გარიგება, არა აქვს<br />
უფლება პირობის დადგომამდე შეასრულოს რაიმე ისეთი მოქმედება, რომელსაც<br />
შეუძლია ხელი შეუშალოს მისი ვალდებულების შესრულებას.<br />
2. თუ პირობა დგება განსაზღვრულ დროს და პირს უკვე შესრულებული აქვს<br />
ასეთი მოქმედება,მაშინ იგი ვალდებულია მეორე მხარეს აუნაზღაუროს ამგვარი<br />
მოქმედებით წარმოშობილი ზიანი.<br />
მუხლი 96. გარიგება გადადების პირობით
გარიგება გადადების პირობით დადებულად ითვლება, თუ გარიგებით<br />
გათვალისწინებული უფლებებისა და მოვალეობების წარმოშობა დამოკიდებულია<br />
სამომავლო და უცნობ მოვლენაზე, ანდა ისეთ მოვლენაზე, რომელიც უკვე<br />
დამდგარია, მაგრამ მხარეთათვის ჯერ კიდევ უცნობია.<br />
მუხლი 97. გარიგება გაუქმების პირობით<br />
გარიგება გაუქმების პირობით დადებულად ითვლება, როცა ამ პირობის<br />
დადგომა იწვევს გარიგების შეწყვეტას და აღადგენს გარიგების დადებამდე არსებულ<br />
მდგომარეობას.<br />
მუხლი 98. კეთილსინდისიერების მნიშვნელობა პირობის დადგომისას<br />
1. თუ პირობის დადგომა არაკეთილსინდისიერად დააბრკოლა მხარემ,<br />
რომლისთვისაც პირობის დადგომა ხელსაყრელი არ არის, პირობა დამდგარად<br />
ჩაითვლება.<br />
2. თუ პირობის დადგომას არაკეთილსინდისიერად შეუწყო ხელი მხარემ,<br />
რომლისთვისაც პირობის დადგომა ხელსაყრელია, პირობა დამდგარად არ<br />
ჩაითვლება.<br />
თავი მეექვსე<br />
თანხმობა გარიგებებში<br />
მუხლი 99. ცნება<br />
1. თუ გარიგების ნამდვილობა დამოკიდებულია მესამე პირის თანხმობაზე,<br />
მაშინ როგორც თანხმობა, ასევე მასზე უარი შეიძლება გამოითქვას როგორც ერთი, ისე<br />
მეორე მხარის წინაშე.<br />
2. თანხმობას არ სჭირდება გარიგებისათვის დადგენილი ფორმის დაცვა.<br />
3. თუ გარიგება,რომლის ნამდვილობაც დამოკიდებულია მესამე პირის<br />
თანხმობაზე, დადებულია მისი თანხმობით, მაშინ შესაბამისად გამოიყენება 66-ე<br />
მუხლის მე-2 და მე-3 წინადადებები.<br />
მუხლი 100. წინასწარ გაცემული თანხმობა (ნებართვა)<br />
წინასწარ გაცემული თანხმობა (ნებართვა) შეიძლება გარიგების დადებამდე<br />
გაუქმდეს, თუკი მხარეები სხვა რამეზე არ შეთანხმებულან. თანხმობის (ნებართვის)<br />
გაუქმების შესახებ უნდა ეცნობოს ორსავე მხარეს.<br />
მუხლი 101. შემდგომი თანხმობა (მოწონება)<br />
შემდგომ თანხმობას (მოწონებას) უკუქცევითი ძალა აქვს გარიგების დადების<br />
მომენტიდან, თუ სხვა რამ არ არის დადგენილი.<br />
მუხლი 102. საგნის განკარგვა არაუფლებამოსილი პირის მიერ<br />
1. საგნის განკარგვა არაუფლებამოსილი პირის მიერ ნამდვილია, თუკი იგი
ხორციელდება უფლებამოსილი პირის წინასწარი თანხმობით.<br />
2. განკარგვა ხდება ნამდვილი, თუ უფლებამოსილი პირი მას მოიწონებს.<br />
თავი მეშვიდე<br />
წარმომადგენლობა გარიგებებში<br />
მუხლი 103. ცნება<br />
1. გარიგება შეიძლება დაიდოს წარმომადგენლის მეშვეობითაც.<br />
წარმომადგენლის უფლებამოსილება ან კანონიდან გამომდინარეობს ანდა<br />
წარმოიშობა დავალების (მინდობილობის) საფუძველზე.<br />
2. ეს წესი არ გამოიყენება მაშინ, როცა, გარიგების ხასიათიდან გამომდინარე,<br />
იგი უშუალოდ უნდა დადოს პირმა, ან როცა კანონით აკრძალულია გარიგების<br />
დადება წარმომადგენლის მეშვეობით.<br />
მუხლი 104. გარიგების შედეგების ადრესატი წარმომადგენლობისას<br />
1. იმ გარიგებით,რომელსაც წარმომადგენელი დებს თავისი<br />
უფლებამოსილების ფარგლებში, და იმ პირის სახელით, რომელსაც იგი<br />
წარმოადგენს, უფლებები და მოვალეობები წარმოეშობა მხოლოდ წარმოდგენილ<br />
პირს.<br />
2. თუ გარიგება დადებულია სხვა პირის სახელით, მაშინ<br />
წარმომადგენლობითი უფლების არარსებობა არ შეიძლება გამოიყენოს გარიგების<br />
მეორე მხარემ, თუკი წარმოდგენილმა ისეთი გარემოებები შექმნა, რომ გარიგების<br />
მეორე მხარეს კეთილსინდისიერად ეგონა ასეთი უფლებამოსილების არსებობა.<br />
3. თუ გარიგების დადებისას წარმომადგენელი არ მიუთითებს თავის<br />
წარმომადგენლობით უფლებამოსილებაზე, მაშინ გარიგება წარმოშობს შედეგებს<br />
უშუალოდ წარმოდგენილი პირისათვის მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუკი მეორე<br />
მხარეს უნდა ევარაუდა წარმომადგენლობის შესახებ. იგივე წესი მოქმედებს მაშინაც,<br />
როცა მეორე მხარისათვის სულ ერთია, ვისთან დადებს გარიგებას.<br />
მუხლი 105. წარმომადგენლის შეზღუდული ქმედუნარიანობა<br />
წარმომადგენლის მიერ დადებული გარიგება ნამდვილია მაშინაც, როცა<br />
წარმომადგენელი შეზღუდულად ქმედუნარიანი იყო.<br />
მუხლი 106. ნების გამოვლენის ნაკლი წარმომადგენლობისას<br />
1. ნების გამოვლენის ნაკლის გამო გარიგების საცილოობისას გადამწყვეტია<br />
წარმომადგენლის ნება.<br />
2. თუ ნების გამოვლენის ნაკლი შეეხება ისეთ გარემოებებს, რომლებიც<br />
წარმოდგენილი პირის მიერ წინასწარ იყო განსაზღვრული, აღნიშნული ნაკლი<br />
შეცილების უფლებას იძლევა მხოლოდ მაშინ,თუ ეს ნაკლი წარმოდგენილი<br />
პირისაგან მომდინარეობს.<br />
მუხლი 107. წარმომადგენლობითი უფლებამოსილება
1. უფლებამოსილების (რწმუნებულების) მიცემა ხდება რწმუნებულის ან იმ<br />
მესამე პირის მიმართ ნების გამოვლენით, რომელთანაც უნდა შედგეს<br />
წარმომადგენლობა.<br />
2. ნების გამოვლენას არ სჭირდება ის ფორმა, რომელიც აუცილებელია იმ<br />
გარიგების დასადებად, რომლისთვისაც გაცემულია უფლებამოსილება. ეს წესი არ<br />
გამოიყენება მაშინ, როცა დადგენილია სპეციალური ფორმა.<br />
მუხლი 108. შეტყობინების ვალდებულება უფლებამოსილების შეცვლისას<br />
უფლებამოსილებაში ცვლილებები და მისი გაუქმება უნდა ეცნობოს მესამე<br />
პირებს. ამ მოთხოვნის შეუსრულებლობისას ეს ცვლილებები და უფლებამოსილების<br />
გაუქმება არ შეიძლება გამოყენებულ იქნეს მესამე პირთა მიმართ, გარდა იმ<br />
შემთხვევებისა, როცა მხარეებმა ხელშეკრულების დადებისას ამის შესახებ იცოდნენ<br />
ან უნდა სცოდნოდათ.<br />
მუხლი 109. წარმომადგენლობითი უფლებამოსილების შეწყვეტის<br />
საფუძვლები წარმომადგენლობითი უფლებამოსილება ქარწყლდება:<br />
ა. იმ ვადის გასვლით, რა ვადითაც გაიცა უფლებამოსილება;<br />
ბ. უფლებამოსილი პირის უარით;<br />
გ. უფლებამოსილების გამცემი პირის მიერ უფლებამოსილების გაუქმებით;<br />
დ. უფლებამოსილების გამცემი პირის გარდაცვალებით ან მისი<br />
ქმედუუნარობის დადგომით, თუკი შეთანხმებით სხვა რამ არ არის<br />
გათვალისწინებული;<br />
ე. შესრულებით.<br />
მუხლი 110. წარმომადგენლის ვალდებულება უფლებამოსილების<br />
გაქარწყლებისას უფლებამოსილების გაქარწყლების შემდეგ წარმომადგენელმა<br />
უფლებამოსილების საბუთი უნდა დაუბრუნოს უფლებამოსილების გამცემს;<br />
საბუთის დატოვების უფლება მას არა აქვს.<br />
მუხლი 111. გარიგების დადება წარმომადგენლობითი უფლებამოსილების<br />
გარეშე<br />
1. თუ პირი წარმომადგენლობითი უფლებამოსილების გარეშე სხვისი<br />
სახელით დებს ხელშეკრულებას, ამ ხელშეკრულების ნამდვილობა დამოკიდებულია<br />
წარმოდგენილი პირის თანხმობაზე.<br />
2. თუ მეორე მხარე წარმოდგენილი პირისაგან მოითხოვს თანხმობას, მაშინ ამ<br />
თანხმობის შესახებ უნდა ეცნობოს მხოლოდ მას. თანხმობა შეიძლება გაიცეს<br />
მოთხოვნიდან ორი კვირის ვადაში; თუ ეს არ მოხდა, მაშინ ითვლება, რომ<br />
თანხმობაზე მოთხოვნა უარყოფილია.<br />
მუხლი 112. ხელშეკრულებაზე უარის უფლება<br />
ხელშეკრულების დასადებად თანხმობის მიცემამდე მეორე მხარეს უფლება
აქვს უარი თქვას ხელშეკრულებაზე, გარდა იმ შემთხვევისა, როცა<br />
წარმომადგენლობითი უფლებამოსილების ნაკლის შესახებ მან ხელშეკრულების<br />
დადების დროს იცოდა. ხელშეკრულების დადებაზე უარი შეიძლება გამოითქვას<br />
წარმომადგენლის მიმართაც.<br />
მუხლი 113. წარმომადგენლის ვალდებულება წარმომადგენლობითი<br />
უფლებამოსილების ნაკლის არსებობისას<br />
1. თუ პირი, რომელიც დებს ხელშეკრულებას, როგორც წარმომადგენელი,<br />
თავის წარმომადგენლობით უფლებამოსილებას ვერ დაადასტურებს, ვალდებულია<br />
მეორე მხარის სურვილით ან შეასრულოს ნაკისრი ვალდებულება, ან აანაზღაუროს<br />
ზიანი, თუკი წარმოდგენილი პირი ხელშეკრულებაზე თანხმობის მიცემას უარყოფს.<br />
2. თუ წარმომადგენელმა არ იცოდა წარმომადგენლობითი უფლებამოსილების<br />
ნაკლის შესახებ, იგი ვალდებულია აანაზღაუროს მხოლოდ ის ზიანი, რომელიც<br />
მეორე მხარეს მიადგა იმის გამო, რომ იგი ენდობოდა ამ უფლებამოსილებას.<br />
3. წარმომადგენელს არ ეკისრება პასუხისმგებლობა, თუ მეორე მხარემ იცოდა<br />
ან მას უნდა სცოდნოდა წარმომადგენლობითი უფლებამოსილების ნაკლის შესახებ.<br />
წარმომადგენელი პასუხს არ აგებს მაშინაც, როცა ქმედუნარიანობა შეზღუდული<br />
ჰქონდა, გარდა იმ შემთხვევებისა, როცა იგი მოქმედებდა თავისი კანონიერი<br />
წარმომადგენლის თანხმობით.<br />
მუხლი 114. საკუთარ თავთან გარიგების დადების დაუშვებლობა<br />
თუ თანხმობით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული, წარმომადგენელს არ<br />
შეუძლია წარმოდგენილი პირის სახელით საკუთარ თავთან თავისი სახელით, ან,<br />
როგორც მესამე პირის წარმომადგენელმა, დადოს გარიგება, გარდა იმ შემთხვევებისა,<br />
როცა გარიგება უკვე არსებობს რაიმე ვალდებულების შესასრულებლად.<br />
კარი მესამე<br />
უფლების განხორციელება<br />
მუხლი 115. უფლების ბოროტად გამოყენების დაუშვებლობა<br />
სამოქალაქო უფლება უნდა განხორციელდეს მართლზომიერად. დაუშვებელია<br />
უფლების გამოყენება მარტოოდენ იმ მიზნით, რომ ზიანი მიადგეს სხვას.<br />
მუხლი 116. აუცილებელი მოგერიების ფარგლებში მიყენებული ზიანი<br />
1. აუცილებელი მოგერიების ფარგლებში განხორციელებული მოქმედება არ<br />
არის მართლსაწინააღმდეგო და ამ დროს დამდგარი ზიანი არ ანაზღაურდება.<br />
2. აუცილებელ მოგერიებად ჩაითვლება ისეთი თავდაცვა, რომელიც<br />
აუცილებელია საკუთარ თავზე ან სხვებზე რეალური მართლსაწინააღმდეგო<br />
თავდასხმის მოსაგერიებლად.<br />
მუხლი 117. უკიდურესი აუცილებლობით გამოწვეული ზიანი
1. იმ საფრთხის თავიდან ასაცილებლად მიყენებული ზიანი, რომელიც<br />
მოცემულ გარემოებაში არ შეიძლებოდა თავიდან აცდენილი ყოფილიყო სხვა<br />
საშუალებით და, თუ მიყენებული ზიანი აცდენილ ზიანზე ნაკლებ მნიშვნელოვანია,<br />
უნდა აანაზღაუროს ზიანის მიმყენებელმა (უკიდურესი აუცილებლობა).<br />
2. იმ ფაქტობრივ გარემოებათა გათვალისწინებით, რომლებშიც მიყენებული<br />
იყო ზიანი, მისი ანაზღაურება შეიძლება დაეკისროს მესამე პირს, რომლის<br />
ინტერესებისთვისაც ზიანის მიმყენებელი მოქმედებდა, ანდა მთლიანად ან<br />
ნაწილობრივ განთავისუფლდეს ანაზღაურებისაგან როგორც მესამე პირი, ისე ზიანის<br />
მიმყენებელიც.<br />
მუხლი 118. თვითდახმარება<br />
თუკი კომპეტენტური ორგანოების დახმარება დროულად ვერ უსწრებს და<br />
სწრაფი ჩარევის გარეშე არსებობს საფრთხე, რომ უფლება ვერ განხორციელდება, ან<br />
მისი განხორციელება არსებითად გართულდება, მაშინ მართლსაწინააღმდეგოდ არ<br />
ჩაითვლება იმ პირის მოქმედება, რომელიც თვითდახმარების მიზნით წაართმევს,<br />
გაანადგურებს ან დააზიანებს ნივთს,ან ამავე მიზნით შეიპყრობს ვალდებულ პირს,<br />
რომელიც შეიძლება მიიმალოს, ანდა აღკვეთავს ვალდებული პირის წინააღმდეგობას<br />
იმ მოქმედების მიმართ, რომელიც მას უნდა შეესრულებინა.<br />
მუხლი 119. თვითდახმარების ფარგლები<br />
1. თვითდახმარება არ შეიძლება გასცდეს იმ ფარგლებს, რომლებიც<br />
აუცილებელია საფრთხის თავიდან ასაცილებლად.<br />
2. ნივთის წართმევის შემთხვევაში აუცილებელია დაუყოვნებლივ გაკეთდეს<br />
განცხადება ნივთზე ყადაღის დადების შესახებ.<br />
3. ვალდებული პირის შეპყრობის შემთხვევაში იგი დაუყოვნებლივ უნდა<br />
წარედგინოს სათანადო ორგანოებს.<br />
მუხლი 120. ზიანის ანაზღაურების ვალდებულება<br />
პირი, რომელიც 118-ე მუხლში გათვალისწინებულ მოქმედებას<br />
განახორციელებს იმ მცდარი ვარაუდით,თითქოს ეს აუცილებელი იყო<br />
მართლსაწინააღმდეგო მოქმედების თავიდან ასაცილებლად, ვალდებულია მეორე<br />
მხარეს აუნაზღაუროს ამ დროს წარმოშობილი ზიანი.<br />
კარი მეოთხე<br />
ვადები<br />
თავი პირველი<br />
ვადების გამოთვლა<br />
მუხლი 121. ვადების გამოთვლის წესების გამოყენების სფერო<br />
კანონებში, სასამართლო გადაწყვეტილებებსა და გარიგებებში მითითებული
ვადების მიმართ გამოიყენება ამ თავში გათვალისწინებული წესები.<br />
მუხლი 122. ვადის დასაწყისის აღმნიშვნელი დრო<br />
თუ ვადის დასაწყისად აღებულია ესა თუ ის მოვლენა ან დღის რომელიმე<br />
მონაკვეთი, მაშინ ვადის გამოთვლისას არ მიეთვლება ის დღე, რომელშიც დგება ეს<br />
მოვლენა ან დღის ზემოაღნიშნული დრო.<br />
მუხლი 123. ვადის დამთავრება<br />
1. დღეების მიხედვით განსაზღვრული ვადა მთავრდება ვადის ბოლო დღის<br />
გასვლასთან ერთად.<br />
2. ვადა, რომელიც განსაზღვრულია კვირების, თვეების ან რამდენიმე თვის<br />
შემცველი დროით - წლით, ნახევარი წლით, კვარტალით, - მთავრდება ბოლო კვირის<br />
ან ბოლო თვის იმ დღის დამთავრებისთანავე, რომელიც შეესაბამება მოვლენის<br />
დადგომის დღეს ან დღის ზემოაღნიშნულ დროს.<br />
3. თუ თვეების მიხედვით განსაზღვრულ ვადას აკლია ვადის გასვლის<br />
აღსანიშნავი კონკრეტული დღე, მაშინ ვადა მთავრდება ამ თვის ბოლო დღის<br />
დამთავრებისას.<br />
მუხლი 124. ცნებები<br />
1. ნახევარი წელი ნიშნავს ექვსთვიან ვადას,კვარტალი - სამთვიან ვადას,<br />
რომელიც აითვლება წლის დასაწყისიდან, ხოლო ნახევარი თვე - თხუთმეტდღიან<br />
ვადას.<br />
2. თუ ვადა შედგება ერთი ან რამდენიმე მთლიანი და ნახევარი თვისაგან,<br />
ბოლოს უნდა გამოითვალოს თხუთმეტი დღე.<br />
მუხლი 125. ვადის გამოთვლა ვადის გაგრძელებისას<br />
ვადის გაგრძელების შემთხვევაში ახალი ვადა გამოითვლება გასული ვადის<br />
დამთავრებიდან.<br />
მუხლი 126. ვადის გამოთვლა თვეების მიხედვით<br />
1. თუ დრო განსაზღვრულია თვეების ან წლების მიხედვით იმგვარად, რომ არ<br />
არის საჭირო მათი ერთად გასვლა, მაშინ თვე გამოითვლება ოცდაათი დღით, ხოლო<br />
წელი სამას სამოცდახუთით.<br />
2. თვის დასაწყისად ითვლება თვის პირველი დღე, შუა თვედ - თვის<br />
მეთხუთმეტე დღე, ხოლო თვის დასასრულად - თვის ბოლო დღე.<br />
მუხლი 127. გამოსასვლელი და სადღესასწაულო დღეები<br />
თუ მოქმედება უნდა შესრულდეს განსაზღვრულ დღეს და ეს დღე ან ვადის ბოლო<br />
დღე ემთხვევა არასამუშაო დღეს ან მოქმედების შესრულების ადგილას<br />
გამოცხადებულ სადღესასწაულო ანდა სხვა გამოსასვლელ დღეებს, მაშინ ამ დღის<br />
ნაცვლად გამოყენებულ უნდა იქნეს მომდევნო სამუშაო დღე.
თავი მეორე<br />
ხანდაზმულობა<br />
მუხლი 128. ცნება. სახეები<br />
1. სხვა პირისაგან რაიმე მოქმედების შესრულების ან მოქმედებისაგან თავის<br />
შეკავების მოთხოვნის უფლებაზე ვრცელდება ხანდაზმულობა.<br />
2. ხანდაზმულობის ვადა არ ვრცელდება:<br />
ა. პირად არაქონებრივ უფლებებზე, თუ კანონით სხვა რამ არ არის<br />
გათვალისწინებული;<br />
ბ. მეანაბრეთა მოთხოვნაზე ბანკსა და სხვა საკრედიტო დაწესებულებებში<br />
შეტანილი ანაბრების გამო.<br />
3. ხანდაზმულობის საერთო ვადა შეადგენს ათ წელს.<br />
მუხლი 129. სახელშეკრულებო მოთხოვნათა ხანდაზმულობის ვადა<br />
1. სახელშეკრულებო მოთხოვნების ხანდაზმულობის ვადა შეადგენს სამ წელს,<br />
ხოლო უძრავ ნივთებთან დაკავშირებული სახელშეკრულებო მოთხოვნებისა - ექვს<br />
წელს.<br />
2. ხანდაზმულობის ვადა იმ მოთხოვნებისა, რომლებიც წარმოიშობა<br />
პერიოდულად შესასრულებელი ვალდებულებებიდან, სამი წელია.<br />
3. ცალკეულ შემთხვევებში კანონით შეიძლება გათვალისწინებულ იქნეს<br />
ხანდაზმულობის სხვა ვადებიც.<br />
მუხლი 130. ხანდაზმულობის ვადის დაწყება<br />
ხანდაზმულობა იწყება მოთხოვნის წარმოშობის მომენტიდან. მოთხოვნის<br />
წარმოშობის მომენტად ჩაითვლება დრო, როცა პირმა შეიტყო ან უნდა შეეტყო<br />
უფლების დარღვევის შესახებ.<br />
მუხლი 131. მოთხოვნის წარმოშობა<br />
თუ მოთხოვნის წარმოშობა დამოკიდებულია კრედიტორის მოქმედებაზე,<br />
ხანდაზმულობა იწყება იმ დროიდან, როცა კრედიტორს შეეძლო განეხორციელებინა<br />
ეს მოქმედება.<br />
მუხლი 132. ხანდაზმულობის ვადის დენის შეჩერება<br />
ხანდაზმულობის ვადის დენა ჩერდება, თუ:<br />
ა. ვალდებულების შესრულება გადავადებულია აღმასრულებელი<br />
ხელისუფლების მიერ (მორატორიუმი);<br />
ბ. სარჩელის წარდგენას აბრკოლებს განსაკუთრებული და მოცემულ<br />
პირობებში აუცდენელი დაუძლეველი ძალა;<br />
გ. კრედიტორი ან მოვალე იმყოფება შეიარაღებული ძალების იმ ნაწილში,<br />
რომელიც გადაყვანილია საომარ მდგომარეობაში;
დ. კანონით გათვალისწინებულ სხვა შემთხვევებში.<br />
მუხლი 133. ხანდაზმულობის ვადის დენის შეჩერება<br />
ქორწინების განმავლობაში<br />
სანამ ქორწინება არსებობს, მეუღლეთა შორის მოთხოვნებზე ხანდაზმულობის<br />
ვადის დენა ჩერდება. იგივე წესი მოქმედებს მშობლებსა და შვილებს შორის<br />
მოთხოვნებზე ბავშვების სრულწლოვანების დადგომამდე, აგრეთვე მეურვეებსა<br />
(მზრუნველებსა) და სამეურვეო პირებს შორის მოთხოვნებზე მეურვეობის მთელი<br />
პერიოდის მანძილზე.<br />
მუხლი 134. ხანდაზმულობის ვადის დენის შეჩერება ქმედუუნარო პირის<br />
მონაწილეობისას<br />
თუ მოთხოვნა მომდინარეობს ქმედუუნარო ან შეზღუდული<br />
ქმედუნარიანობის მქონე პირისაგან,რომელსაც კანონიერი წარმომადგენელი არა<br />
ჰყავს,ანდა მიმართულია ასეთი პირებისადმი, ხანდაზმულობის ვადა შეჩერებულად<br />
ითვლება, ვიდრე პირი სრული ქმედუნარიანი არ გახდება, ან მას არ დაენიშნება<br />
წარმომადგენელი.<br />
მუხლი 135. დრო, რომლის განმავლობაშიც ხანდაზმულობის ვადის დენა<br />
შეჩერებულია<br />
დრო, რომლის განმავლობაშიც ხანდაზმულობის ვადის დენა შეჩერებულია,<br />
ხანდაზმულობის ვადაში არ ჩაითვლება.<br />
მუხლი 136. ხანდაზმულობის ვადის დენის შეჩერების მომენტი<br />
1. ხანდაზმულობის ვადა ჩერდება იმ შემთხვევაში, თუ 132-ე მუხლით<br />
გათვალისწინებული გარემოებები წარმოიშვა ან განაგრძობდა არსებობას<br />
ხანდაზმულობის ვადის უკანასკნელი ექვსი თვის ფარგლებში; ხოლო თუ ეს ვადა<br />
ექვს თვეზე ნაკლებია, - ხანდაზმულობის ვადის განმავლობაში.<br />
2. იმ გარემოებების შეწყვეტის დღიდან, რომლებიც საფუძვლად დაედო<br />
ხანდაზმულობის ვადის შეჩერებას, ხანდაზმულობა გაგრძელდება ექვს თვემდე;<br />
ხოლო თუ ხანდაზმულობის ვადა ექვს თვეზე ნაკლებია, - ხანდაზმულობის ვადამდე.<br />
მუხლი 137. ხანდაზმულობის ვადის დენის შეწყვეტა<br />
ხანდაზმულობის ვადის დენა წყდება,თუ ვალდებული პირი უფლებამოსილი<br />
პირის წინაშე ავანსის, პროცენტის გადახდით, გარანტიის მიცემით ან სხვაგვარად<br />
აღიარებს მოთხოვნის არსებობას.<br />
მუხლი 138. ხანდაზმულობის ვადის დენის შეწყვეტა სარჩელის შეტანით<br />
ხანდაზმულობის ვადის დენა წყდება, თუ უფლებამოსილი პირი შეიტანს<br />
სარჩელს მოთხოვნის დასაკმაყოფილებლად ან მის დასადგენად, ანდა შეეცდება<br />
დაიკმაყოფილოს მოთხოვნა სხვა საშუალებით, როგორიცაა სახელმწიფო
ორგანოსათვის ან სასამართლოში განცხადებით მიმართვა მოთხოვნის არსებობის<br />
შესახებ, ანდა აღმასრულებელი მოქმედების განხორციელება. შესაბამისად<br />
გამოიყენება 139-ე და 140-ე მუხლები.<br />
მუხლი 139. ხანდაზმულობის ვადის დენის შეწყვეტის ხანგრძლივობა<br />
1. ხანდაზმულობის ვადის დენის შეწყვეტა სარჩელის შეტანის საფუძველზე<br />
გრძელდება მანამ, სანამ სასამართლოს მიერ გამოტანილი გადაწყვეტილება არ შევა<br />
კანონიერ ძალაში, ან პროცესი სხვაგვარად არ დასრულდება.<br />
2. თუ მხარეთა შეთანხმების შედეგად ან შემდგომი გაგრძელების<br />
შეუძლებლობის გამო პროცესი შეწყდება, მაშინ ხანდაზმულობის ვადის დენა<br />
შეწყდება მხარეთა ან სასამართლოს ბოლო საპროცესო მოქმედების დამთავრებასთან<br />
ერთად. თუ ერთ-ერთი მხარე პროცესს კვლავ განაგრძობს, შეწყვეტის შემდეგ<br />
დაწყებული ხანდაზმულობის ახალი ვადა ისევე შეწყდება, როგორც წყდება<br />
ხანდაზმულობის ვადის დენა სარჩელის შეტანით.<br />
მუხლი 140. უარი სარჩელზე<br />
1. სარჩელის შეტანა ხანდაზმულობის ვადის დენის შეწყვეტას არ გამოიწვევს,<br />
თუ მოსარჩელე უარს იტყვის სარჩელზე, ან სასამართლოს კანონიერ ძალაში შესული<br />
გადაწყვეტილებით სარჩელი განუხილველად იქნება დატოვებული.<br />
2. თუ უფლებამოსილი პირი ექვსი თვის ვადაში შეიტანს ახალ სარჩელს, მაშინ<br />
ხანდაზმულობის ვადა შეწყვეტილად ითვლება პირველი სარჩელის შეტანის<br />
დროიდან.<br />
მუხლი 141. ხანდაზმულობის ვადის დენის დაწყების ათვლა თავიდან<br />
თუ შეწყდება ხანდაზმულობის ვადის დენა, მაშინ შეწყვეტამდე განვლილი<br />
დრო მხედველობაში არ მიიღება და ვადა დაიწყება თავიდან.<br />
მუხლი 142. სასამართლოს გადაწყვეტილებით დადასტურებული<br />
მოთხოვნის ხანდაზმულობის ვადა<br />
1. სასამართლოს კანონიერ ძალაში შესული გადაწყვეტილებით<br />
დადასტურებული მოთხოვნის ხანდაზმულობის ვადაა ათი წელი მაშინაც კი, როცა<br />
ეს მოთხოვნა უფრო ნაკლებ ხანდაზმულობას ექვემდებარება.<br />
2. თუ დადასტურება შეეხება პერიოდულად განმეორებად მოქმედებებს,<br />
რომლებიც მომავალში უნდა შესრულდეს, მაშინ მათ მიმართ გამოიყენება 129-ე<br />
მუხლის მეორე ნაწილით დადგენილი ხანდაზმულობა.<br />
მუხლი 143. ხანდაზმულობის ვადა სანივთო მოთხოვნათა მიმართ<br />
თუ ნივთი, რომლის მიმართაც არსებობს სანივთო მოთხოვნა,<br />
უფლებამონაცვლეობის გზით მესამე პირის მფლობელობაში აღმოჩნდება, მაშინ<br />
უფლებრივი წინამორბედის მფლობელობაში გასული ხანდაზმულობის ვადა<br />
გამოიყენება აგრეთვე უფლებამონაცვლის მიმართაც.
მუხლი 144. ვალდებული პირის უფლება ხანდაზმულობის ვადის<br />
გასვლისას<br />
1. ხანდაზმულობის ვადის გასვლის შემდეგ ვალდებული პირი<br />
უფლებამოსილია უარი თქვას მოქმედების შესრულებაზე.<br />
2. თუ ვალდებულმა პირმა მოვალეობა შეასრულა ხანდაზმულობის ვადის<br />
გასვლის შემდეგ, მას არა აქვს უფლება მოითხოვოს შესრულებულის დაბრუნება,<br />
თუნდაც მოვალეობის შესრულების მომენტში მას არ სცოდნოდა, რომ<br />
ხანდაზმულობის ვადა გასული იყო.<br />
3. იგივე წესი გამოიყენება ვალდებული პირის აღიარებისა და<br />
უზრუნველყოფის საშუალებათა მიმართაც.<br />
მუხლი 145. დამატებითი მოთხოვნის ხანდაზმულობის ვადა<br />
მთავარი მოთხოვნის ხანდაზმულობის ვადის გასვლასთან ერთად<br />
ხანდაზმულობის ვადა გასულად ითვლება დამატებითი მოთხოვნებისთვისაც<br />
მაშინაც კი, როცა ამ მოთხოვნათა ხანდაზმულობის ვადა ჯერ არ გასულა.<br />
მუხლი 146. ხანდაზმულობის ვადის შეცვლის დაუშვებლობა მხარეთა<br />
შეთანხმებით<br />
ხანდაზმულობის ვადებისა და მათი გამოთვლის წესის შეცვლა მხარეთა<br />
შეთანხმებით დაუშვებელია.<br />
წიგნი მეორე<br />
სანივთო (ქონებრივი) სამართალი<br />
კარი პირველი<br />
ქონება<br />
მუხლი 147. ცნება<br />
ქონება, ამ კოდექსის მიხედვით, არის ყველა ნივთი და არამატერიალური<br />
ქონებრივი სიკეთე, რომელთა ფლობაც, სარგებლობა და განკარგვა შეუძლიათ<br />
ფიზიკურ და იურიდიულ პირებს და რომელთა შეძენაც შეიძლება შეუზღუდავად,<br />
თუკი ეს აკრძალული არ არის კანონით ან არ ეწინააღმდეგება ზნეობრივ ნორმებს.<br />
მუხლი 148. ნივთის სახეები<br />
ნივთი შეიძლება იყოს მოძრავი ან უძრავი.<br />
მუხლი 149. უძრავი ნივთის ცნება<br />
უძრავ ნივთებს მიეკუთვნება მიწის ნაკვეთი მასში არსებული<br />
წიაღისეულით,მიწაზე აღმოცენებული მცენარეები, ასევე შენობა-ნაგებობანი,
რომლებიც მყარად დგას მიწაზე.<br />
მუხლი 150. ნივთის არსებითი შემადგენელი ნაწილი<br />
1. ნივთის შემადგენელი ნაწილი, რომლის გამოცალკევებაც შეუძლებელია<br />
მთლიანი ნივთის ან ამ ნაწილის განადგურების ანდა მათი დანიშნულების მოსპობის<br />
გარეშე (ნივთის არსებითი შემადგენელი ნაწილი), ცალკე უფლების ობიექტად<br />
შეიძლება იყოს მხოლოდ კანონით გათვალისწინებულ შემთხვევებში.<br />
2. მიწის ნაკვეთის არსებით შემადგენელ ნაწილს განეკუთვნება<br />
შენობა-ნაგებობანი და ნივთები, რომლებიც მყარადაა დაკავშირებული მიწასთან და<br />
არ არის გამიზნული დროებითი სარგებლობისათვის, რაც ხელშეკრულებითაც<br />
შეიძლება განისაზღვროს.<br />
მუხლი 151. საკუთვნებელი<br />
1. საკუთვნებელი არის მოძრავი ნივთი, რომელიც, თუმცა არ არის მთავარი<br />
ნივთის შემადგენელი ნაწილი, მაგრამ განკუთვნილია მთავარი ნივთის<br />
სამსახურისთვის, დაკავშირებულია მასთან საერთო სამეურნეო დანიშნულებით, რის<br />
გამოც იგი სივრცობრივ კავშირშია მთავარ ნივთთან და, დამკვიდრებული<br />
შეხედულების მიხედვით, ითვლება საკუთვნებლად.<br />
2. ნივთი, რომელიც მიწასთან არის დაკავშირებული და რომლის მოცილებაც<br />
მიწიდან შესაძლებელია სასაქონლო ღირებულების დაკარგვის ან არსებითი<br />
დანაკლისის გარეშე, ასევე მიიჩნევა საკუთვნებლად.<br />
მუხლი 152. არამატერიალური ქონებრივი სიკეთის ცნება<br />
არამატერიალური ქონებრივი სიკეთე არის ის მოთხოვნები და უფლებები,<br />
რომლებიც შეიძლება გადაეცეს სხვა პირებს, ან გამიზნულია საიმისოდ, რომ მათ<br />
მფლობელს შეექმნას მატერიალური სარგებელი, ანდა მიენიჭოს უფლება მოსთხოვოს<br />
სხვა პირებს რაიმე.<br />
მუხლი 153. აქცესორული და შეზღუდული უფლებები<br />
1. აქცესორულია უფლება, რომელიც ისეა დაკავშირებული სხვა უფლებასთან,<br />
რომ მის გარეშე არც შეიძლება არსებობდეს.<br />
2. შეზღუდულია უფლება, რომელიც ნაწარმოებია იმ უფრო ფართო<br />
უფლებისგან, რომელიც დატვირთულია ამ შეზღუდული უფლებით.<br />
მუხლი 154. ნივთისა და უფლების ნაყოფი<br />
1. ნივთის ნაყოფი არის ის შემოსავალი, ნამატი ან/და უპირატესობა,<br />
რომელთაც ეს ნივთი იძლევა.<br />
2. უფლების ნაყოფი არის ის შემოსავალი ან/და უპირატესობა, რაც მიიღება ამ<br />
უფლების გამოყენების შედეგად.<br />
3. ნივთის ან უფლების ნაყოფს წარმოადგენს აგრეთვე ის შემოსავალი და<br />
უპირატესობა, რომელთა მიღებასაც ეს ნივთი ან უფლება უზრუნველყოფს
სამართლებრივი ურთიერთობის მეშვეობით.<br />
4. უფლებამოსილება ნივთზე ან უფლებაზე შესაძლებელს ხდის ამ ნივთისა თუ<br />
უფლების ნაყოფის მიღებას ამ უფლებამოსილების ვადისა და მოცულობის<br />
შესაბამისად, თუ კანონით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული. (30.06.2005 N 1826<br />
ძალაშია 2006 წლის 1 მარტიდან)<br />
5. თუ პირი მოვალეა უკან დააბრუნოს ნაყოფი, მას შეუძლია მოითხოვოს<br />
ნაყოფზე გაწეული ხარჯების ანაზღაურება, თუკი ეს ხარჯები სწორი სამეურნეო<br />
საქმიანობის შედეგია და ნაყოფის ღირებულებას არ აღემატება.<br />
კარი მეორე<br />
მფლობელობა<br />
მუხლი 155. ცნება. სახეები<br />
1. მფლობელობა წარმოიშობა ნივთზე ფაქტობრივი ბატონობის ნებითი<br />
მოპოვებით.<br />
2. მფლობელად არ ითვლება ის პირი, რომელიც, თუმცა ახორციელებს<br />
ფაქტობრივ ბატონობას ნივთზე, მაგრამ სხვა პირის სასარგებლოდ, და რომელსაც<br />
ნივთის ფლობის უფლებამოსილება მიღებული აქვს ამ პირისაგან. მფლობელად<br />
მიიჩნევა მხოლოდ უფლებამოსილების მიმნიჭებელი პირი.<br />
3. თუ პირი ნივთს ფლობს იმ სამართლებრივი ურთიერთობის საფუძველზე,<br />
რომელიც განსაზღვრული ვადით ანიჭებს მას ნივთის ფლობის უფლებას ან<br />
ავალდებულებს მას ფლობდეს ნივთს, მაშინ ეს პირი ითვლება პირდაპირ<br />
მფლობელად, ხოლო უფლების მიმნიჭებელი ან ვალდებულების დამკისრებელი<br />
მიიჩნევა არაპირდაპირ მფლობელად.<br />
4. თუ ერთ ნივთს რამდენიმე პირი ერთობლივად ფლობს, ისინი ითვლებიან<br />
თანამფლობელებად.<br />
5. თუ ერთი ნივთის ნაწილებს რამდენიმე პირი ფლობს, ისინი ითვლებიან<br />
ცალკეული ნაწილების მფლობელებად.<br />
მუხლი 156. მფლობელობის შეწყვეტა<br />
მფლობელობა ითვლება შეწყვეტილად, თუ მფლობელი სამუდამოდ თმობს<br />
ნივთს ან სხვა გზით კარგავს ნივთზე ფაქტობრივ ბატონობას.<br />
მუხლი 157. მფლობელობის გადასვლა მემკვიდრეებზე<br />
მფლობელობა მემკვიდრეებზე გადადის იმავე სახით, რა სახითაც არსებობდა<br />
იგი მამკვიდრებელთან (სამკვიდროს დამტოვებელთან).<br />
მუხლი 158. მესაკუთრედ ყოფნის პრეზუმფცია<br />
1. ივარაუდება, რომ ნივთის მფლობელი არის მისი მესაკუთრე.<br />
2. ეს წესი არ მოქმედებს იმ შემთხვევაში, როცა ნივთზე საკუთრებითი
ურთიერთობის ხასიათი ვლინდება საჯარო რეესტრიდან. საკუთრების პრეზუმფცია<br />
არ გამოიყენება არც ძველი მფლობელის მიმართ, თუ მან ეს ნივთი დაკარგა, მოჰპარეს<br />
ან სხვაგვარად გავიდა იგი მისი მფლობელობიდან. საკუთრების პრეზუმფცია<br />
მოქმედებს ძველი მფლობელის სასარგებლოდ მხოლოდ მისი მფლობელობის<br />
პერიოდში.<br />
მუხლი 159. კეთილსინდისიერი მფლობელი<br />
კეთილსინდისიერია მფლობელი, რომელიც ნივთს მართლზომიერად ფლობს,<br />
ან რომელიც უფლებამოსილ პირად შეიძლება იქნეს მიჩნეული საქმიან<br />
ურთიერთობებში საჭირო გულმოდგინე შემოწმების საფუძველზე.<br />
მუხლი 160. კეთილსინდისიერი მფლობელის მიერ უკანონო<br />
მფლობელობიდან ნივთის უკან დაბრუნების მოთხოვნა<br />
თუ კეთილსინდისიერ მფლობელს ჩამოერთმევა მფლობელობა, მას სამი წლის<br />
განმავლობაში შეუძლია ახალ მფლობელს ნივთის უკან დაბრუნება მოსთხოვოს. ეს<br />
წესი არ გამოიყენება მაშინ, როცა ახალ მფლობელს აქვს მფლობელობის უკეთესი<br />
უფლება. მფლობელობის უკან დაბრუნების მოთხოვნა შეიძლება გამოყენებულ იქნეს<br />
უკეთესი უფლების მქონე პირის მიმართაც,თუკი მან ნივთი მოიპოვა ძალადობის ან<br />
მოტყუების გზით.<br />
მუხლი 161. კეთილსინდისიერი მფლობელის მიერ უკანონო ხელშეშლის<br />
აღკვეთის მოთხოვნა<br />
თუ კეთილსინდისიერ მფლობელს არ ჩამოერთმევა ნივთი, მაგრამ სხვაგვარად<br />
შეეშლება ხელი მისი მფლობელობის განხორციელებაში, მაშინ მას, მსგავსად<br />
მესაკუთრისა, შეუძლია მოითხოვოს ხელის შეშლის აღკვეთა. ამასთანავე, მას<br />
შეუძლია მოითხოვოს მფლობელობის ხელყოფით გამოწვეული ზიანის ანაზღაურება.<br />
ზიანის ანაზღაურების ეს წესი გამოიყენება მაშინაც, როცა შეუძლებელია ხელის<br />
შეშლის აღკვეთის მოთხოვნა.<br />
მუხლი 162. მართლზომიერი მფლობელის უფლებები<br />
1. დაუშვებელია მართლზომიერ მფლობელს მოეთხოვოს ნივთის უკან<br />
დაბრუნება. მართლზომიერი მფლობელობის განმავლობაში მის კუთვნილებად<br />
ითვლება ნივთისა და უფლების ნაყოფი.<br />
2. ეს წესი ეხება ასევე პირდაპირი მფლობელის ურთიერთობას არაპირდაპირ<br />
მფლობელთან.<br />
მუხლი 163. არაუფლებამოსილი კეთილსინდისიერი მფლობელის<br />
მოვალეობა<br />
1. კეთილსინდისიერი მფლობელი, რომელსაც თავიდანვე არ ჰქონია ნივთის<br />
ფლობის უფლება ან დაკარგა ეს უფლება, ვალდებულია დაუბრუნოს ნივთი<br />
უფლებამოსილ პირს. ვიდრე უფლებამოსილი პირი არ გამოიყენებს თავის ამ
უფლებას, ნივთისა და უფლების ნაყოფი ეკუთვნის მფლობელს.<br />
2. კეთილსინდისიერ მფლობელს შეუძლია უფლებამოსილ პირს მოსთხოვოს<br />
იმ გაუმჯობესებისა და ხარჯების ანაზღაურება, რაც მან გაიღო ნივთზე<br />
კეთილსინდისიერი მფლობელობის დროს და რაც არ არის კომპენსირებული ამ<br />
ნივთით სარგებლობითა და მისგან მიღებული ნაყოფით. მფლობელის ბრალით<br />
მიუღებელი ნაყოფის ღირებულება უნდა გამოიქვითოს. იგივე წესი ვრცელდება ისეთ<br />
გაუმჯობესებებზე, რომელთა შედეგადაც გაიზარდა ნივთის ღირებულება, თუკი<br />
გაზრდილი ღირებულება ნივთის დაბრუნების მომენტისათვის ჯერ კიდევ<br />
არსებობდა.<br />
3. კეთილსინდისიერ მფლობელს შეუძლია უარი თქვას ნივთის დაბრუნებაზე,<br />
ვიდრე მისი მოთხოვნები არ დაკმაყოფილდება.<br />
მუხლი 164. არაკეთილსინდისიერი მფლობელის მოვალეობანი<br />
არაკეთილსინდისიერმა მფლობელმა უფლებამოსილ პირს უნდა დაუბრუნოს<br />
როგორც ნივთი, ასევე მიღებული სარგებელი, ნივთის ან უფლების ნაყოფი.<br />
მფლობელი ვალდებულია აანაზღაუროს ის ნაყოფი, რომელიც მან ბრალეულად არ<br />
მიიღო. ნივთზე გაწეული ხარჯები და გაუმჯობესებანი მას შეუძლია მხოლოდ მაშინ<br />
მოითხოვოს, თუ მათ ნივთის უკან დაბრუნების მომენტისათვის უფლებამოსილი<br />
პირის გამდიდრება მოჰყვა შედეგად.სხვა მოთხოვნები არაკეთილსინდისიერი<br />
მფლობელის მიმართ უცვლელი რჩება.<br />
მუხლი 165. მოძრავ ნივთებზე საკუთრების შეძენა ხანდაზმულობით<br />
1. თუ პირი მოძრავ ნივთს ხუთი წლის განმავლობაში უწყვეტად ფლობს<br />
როგორც საკუთარს, მოიპოვებს მასზე საკუთრების უფლებას (საკუთრების შეძენა<br />
ხანდაზმულობით).<br />
2. მოძრავი ნივთის შეძენა დაუშვებელია, თუ შემძენი ნივთს<br />
არაკეთილსინდისიერად ფლობდა, ან თუ მან მოგვიანებით შეიტყო, რომ ნივთი მას<br />
არ ეკუთვნოდა.<br />
მუხლი 166. ნივთის ფლობის უწყვეტობის ვარაუდი<br />
თუ პირი ნივთს ფლობდა დროის გარკვეული მონაკვეთის დასაწყისში და<br />
ბოლოს, ივარაუდება, რომ იგი ფლობდა ამ ნივთს დროის შუა პერიოდშიც.<br />
მუხლი 167. უძრავ ნივთებზე საკუთრების შეძენა ხანდაზმულობით<br />
თუ პირი საჯარო რეესტრში შეტანილია მიწის ნაკვეთის ან სხვა უძრავი<br />
ქონების მესაკუთრედ ისე, რომ არ შეუძენია საკუთრების უფლება მათზე, იგი<br />
მოიპოვებს ამ საკუთრების უფლებას, თუკი რეგისტრაცია არსებობდა თხუთმეტი<br />
წლის განმავლობაში და ამ ხნის მანძილზე პირი ფლობდა მათ, როგორც საკუთარს.<br />
მუხლი 168. ნივთის მფლობელობის შეწყვეტა<br />
მესაკუთრის პრეტენზიის გამო ნივთის მფლობელობა წყდება, თუ მესაკუთრე
მფლობელს წაუყენებს დასაბუთებულ პრეტენზიას.<br />
მუხლი 169. ამოღებულია (11.05.2007 N 4744)<br />
კარი მესამე<br />
საკუთრება<br />
თავი პირველი<br />
საკუთრების შინაარსი<br />
მუხლი 170. ცნება. საკუთრების უფლების შინაარსი<br />
1. მესაკუთრეს შეუძლია, კანონისმიერი ან სხვაგვარი, კერძოდ,<br />
სახელშეკრულებო შებოჭვის ფარგლებში თავისუფლად ფლობდეს და<br />
სარგებლობდეს ქონებით (ნივთით), არ დაუშვას სხვა პირთა მიერ ამ ქონებით<br />
სარგებლობა, განკარგოს იგი, თუკი ამით არ ილახება მეზობლების ან სხვა მესამე<br />
პირთა უფლებები, ანდა, თუ ეს მოქმედება არ წარმოადგენს უფლების ბოროტად<br />
გამოყენებას.<br />
2. უფლების ბოროტად გამოყენებად ჩაითვლება საკუთრებით ისეთი<br />
სარგებლობა, რომლითაც მხოლოდ სხვებს ადგებათ ზიანი ისე, რომ არ არის<br />
გამოკვეთილი მესაკუთრის ინტერესის უპირატესობა, და მისი მოქმედების<br />
აუცილებლობა გაუმართლებელია.<br />
3. სარგებლობის უფლება მოიცავს ასევე შესაძლებლობას, არ ისარგებლოს<br />
პირმა თავისი ნივთით. კანონით შეიძლება დაწესდეს სარგებლობის ან მოვლისა და<br />
შენახვის ვალდებულება, თუკი ამ ნივთის გამოუყენებლობა ან მოუვლელობა<br />
ხელყოფს საზოგადო ინტერესებს. ამ შემთხვევაში მესაკუთრეს შეიძლება ან თვითონ<br />
დაეკისროს ვალდებულების შესრულება, ან შესაბამისი სასყიდლით ნივთის გადაცემა<br />
სხვა პირის სარგებლობაში.<br />
მუხლი 171. საკუთრების უფლება ნივთის არსებით შემადგენელ ნაწილზე<br />
ნივთზე საკუთრების უფლება ვრცელდება ასევე ამ ნივთის არსებით<br />
შემადგენელ ნაწილებზედაც.<br />
მუხლი 172. უკანონო მფლობელობიდან ნივთის გამოთხოვა და<br />
ხელშეშლის აღკვეთის მოთხოვნა<br />
1. მესაკუთრეს შეუძლია მფლობელს მოსთხოვოს ნივთის უკან დაბრუნება,<br />
გარდა იმ შემთხვევებისა, როცა მფლობელს ჰქონდა ამ ნივთის ფლობის უფლება.<br />
2. თუ საკუთრების ხელყოფა ან სხვაგვარი ხელშეშლა ხდება ნივთის ამოღების<br />
ან მისი ჩამორთმევის გარეშე, მაშინ მესაკუთრეს შეუძლია ხელის შემშლელს
მოსთხოვოს ამ მოქმედების აღკვეთა. თუ ამგვარი ხელშეშლა კვლავ გაგრძელდება,<br />
მესაკუთრეს შეუძლია მოითხოვოს მოქმედების აღკვეთა სასამართლოში სარჩელის<br />
შეტანის გზით.<br />
3. თუ ხდება უძრავ ნივთზე საკუთრების ხელყოფა ან სხვაგვარი ხელშეშლა,<br />
მაშინ მესაკუთრეს შეუძლია ხელის შემშლელს მოსთხოვოს ამ მოქმედების აღკვეთა.<br />
თუ ამგვარი ხელშეშლა კვლავ გაგრძელდება, მაშინ მესაკუთრეს შეუძლია<br />
მოითხოვოს მოქმედების აღკვეთა სასამართლო გადაწყვეტილების გარეშე, შესაბამისი<br />
სამართალდამცავი ორგანოსაგან, კანონით დადგენილი საკუთრების<br />
დამადასტურებელი დოკუმენტის წარდგენის გზით, გარდა სავარაუდო ხელმყოფის<br />
მიერ უძრავ ნივთზე საკუთრების, მართლზომიერი მფლობელობის ან/და<br />
სარგებლობის დამადასტურებელი წერილობითი დოკუმენტის წარდგენის<br />
შემთხვევისა. (8.12.2006 N3885)<br />
მუხლი 173. საერთო საკუთრება<br />
1. საერთო (თანაზიარი და წილადი) საკუთრება წარმოიშობა კანონის ძალით ან<br />
გარიგების საფუძველზე. თითოეულ თანამესაკუთრეს შეუძლია მოთხოვნები<br />
წარუდგინოს მესამე პირებს საერთო საკუთრებაში არსებული ქონების გამო. ყოველ<br />
თანამესაკუთრეს აქვს ნივთის გამოთხოვის უფლება მხოლოდ ყველა<br />
თანამესაკუთრის სასარგებლოდ.<br />
2. საერთო საკუთრებაში არსებული ნივთი თანამესაკუთრეებთან შეთანხმების<br />
საფუძველზე შეიძლება დაგირავდეს ან უფლებრივად სხვაგვარად დაიტვირთოს<br />
ერთ-ერთი მესაკუთრის სასარგებლოდ და მისი ინტერესებისათვის.<br />
3. საერთო საკუთრებაში არსებული ნივთის მოვლისა და შენახვის ხარჯები<br />
თანამესაკუთრეებს ეკისრებათ თანაბრად, თუ კანონით ან ხელშეკრულებით სხვა რამ<br />
არ არის გათვალისწინებული.<br />
4. საერთო საკუთრების წილის უპირატესი შესყიდვის უფლება შეიძლება<br />
განისაზღვროს მხარეთა შეთანხმებით. (11.05.2007 N 4744)<br />
თავი მეორე<br />
სამეზობლო სამართალი<br />
მუხლი 174. ცნება. ურთიერთპატივისცემის მოვალეობა<br />
მეზობელი მიწის ნაკვეთის ან სხვა უძრავი ქონების მესაკუთრენი, გარდა<br />
კანონით გათვალისწინებული უფლება-მოვალეობებისა, ვალდებულნი არიან<br />
პატივი სცენ ერთმანეთს. მეზობლად მიიჩნევა ყველა ნაკვეთი ან სხვა უძრავი ქონება,<br />
საიდანაც შესაძლებელია გამომდინარეობდეს ორმხრივი ზემოქმედება.<br />
მუხლი 175. სამეზობლო ზემოქმედებათა თმენის ვალდებულება<br />
1. მიწის ნაკვეთის ან სხვა უძრავი ქონების მესაკუთრეს არ შეუძლია აკრძალოს<br />
მეზობელი ნაკვეთიდან თავის ნაკვეთზე გაზის, ორთქლის, სუნის, ჭვარტლის,
კვამლის, ხმაურის, სითბოს, რყევების ან სხვა მსგავს მოვლენათა ზემოქმედებანი,<br />
თუკი ისინი ხელს არ უშლიან მესაკუთრეს თავისი ნაკვეთით სარგებლობაში, ან<br />
უმნიშვნელოდ ხელყოფენ მის უფლებას.<br />
2. იგივე წესი მოქმედებს იმ შემთხვევაშიც, როცა ზემოქმედება არსებითია,<br />
მაგრამ იგი გამოწვეულია სხვა ნაკვეთით ან სხვა უძრავი ქონებით ჩვეულებრივი<br />
სარგებლობით და არ შეიძლება მისი აღკვეთა ისეთი ღონისძიებებით, რომლებიც ამ<br />
სახის მოსარგებლეთათვის ნორმალურ სამეურნეო საქმიანობად მიიჩნევა.<br />
3. თუ მესაკუთრე მოვალეა ითმინოს ასეთი ზემოქმედება, მას შეუძლია<br />
ზემოქმედების გამომწვევი ნაკვეთის მესაკუთრეს მოსთხოვოს შესაბამისი ფულადი<br />
კომპენსაცია იმ შემთხვევაში, როცა ზემოქმედება აღემატება მოცემულ ადგილას<br />
ჩვეულებრივად მიჩნეულ სარგებლობას და ეკონომიკურად დასაშვებ ფარგლებს.<br />
მუხლი 176. დაუშვებელი ხელყოფა<br />
მიწის ნაკვეთის მესაკუთრეს შეუძლია მოითხოვოს მეზობელ ნაკვეთებზე<br />
ისეთი ნაგებობების აშენების ან ექსპლუატაციის აკრძალვა, რომლებიც დაუშვებლად<br />
ხელყოფენ ნაკვეთით სარგებლობის უფლებას და ეს იმთავითვე აშკარაა.<br />
მუხლი 177. საფრთხის აღკვეთის მოთხოვნა<br />
თუ მიწის ნაკვეთს მეზობელი ნაკვეთიდან შენობის ჩამოქცევის საფრთხე<br />
ემუქრება, მესაკუთრეს შეუძლია მეზობელს მოსთხოვოს აუცილებელ ღონისძიებათა<br />
გატარება ამ საფრთხის თავიდან ასაცილებლად. დაუშვებელია რამდენიმე მიწის<br />
ნაკვეთზე გამდინარე წყლებისა და მიწისქვეშა წყლების მიმართულების შეცვლა ან ამ<br />
წყლებით მანიპულირება ისე, რომ ამან სხვა მიწის ნაკვეთზე წყლის რაოდენობის<br />
შემცირება ან/და ხარისხის გაუარესება გამოიწვიოს; დაუშვებელია მდინარეთა<br />
ბუნებრივი დინების ხელყოფა.<br />
მუხლი 178. მეზობელი ნაკვეთის მესაკუთრის უფლება ნაყოფზე<br />
1. თუ ხის ან ბუჩქის ნაყოფი მეზობელ მიწის ნაკვეთზე დავარდა, იგი<br />
ჩაითვლება ამ ნაკვეთის ნაყოფად.<br />
2. მიწის ნაკვეთის მესაკუთრეს შეუძლია მოჭრას იმ ხის ან ბუჩქის ფესვები,<br />
ტოტები, რომლებიც მის ნაკვეთზე გადავიდა.<br />
მუხლი 179. ფულადი კომპენსაცია თმენის ვალდებულებისათვის<br />
1. თუ მიწის ნაკვეთის მესაკუთრე მშენებლობის დროს განზრახვის გარეშე<br />
გადასცდა მეზობელი ნაკვეთის საზღვრებს, მეზობელი ნაკვეთის მესაკუთრემ ეს<br />
უნდა ითმინოს, გარდა იმ შემთხვევებისა, როცა ამის წინააღმდეგ წინასწარ ან<br />
შეტყობისთანავე განაცხადა.<br />
2. საზღვრის დამრღვევი მეზობელი ვალდებულია გადაიხადოს ფულადი<br />
კომპენსაცია, რომელიც ყოველწლიურად წინასწარ უნდა იქნეს გადახდილი.<br />
მუხლი 180. აუცილებელი გზა
1. თუ მიწის ნაკვეთს არა აქვს ჯეროვანი გამოყენებისათვის აუცილებელი<br />
კავშირი საჯარო გზებთან, ელექტრო-, ნავთობის, გაზისა და წყალმომარაგების<br />
ქსელთან, მაშინ მესაკუთრეს შეუძლია მეზობელს მოსთხოვოს, რომ მან ითმინოს მისი<br />
მიწის ნაკვეთის გამოყენება ამგვარი აუცილებელი კავშირის უზრუნველსაყოფად. იმ<br />
მეზობლებს, რომელთა ნაკვეთზედაც გადის აუცილებელი გზა ან გაყვანილობა, უნდა<br />
მიეცეთ შესაბამისი კომპენსაცია, რომელიც, მხარეთა შეთანხმებით, შეიძლება<br />
ერთჯერადი გადახდით გამოიხატოს.<br />
2. აუცილებელი გზის ან გაყვანილობის თმენის ვალდებულება არ წარმოიშობა,<br />
თუკი უკვე არსებული დაკავშირება მიწის ნაკვეთისა გაუქმდა მესაკუთრის<br />
თვითნებური მოქმედებით.<br />
მუხლი 181. სასაზღვრო მიჯნის აღმართვის მოვალეობა<br />
1. მიწის ნაკვეთის მესაკუთრეს შეუძლია მეზობელი ნაკვეთის მესაკუთრეს<br />
მოსთხოვოს მონაწილეობის მიღება მყარი სასაზღვრო მიჯნის აღმართვაში, ან უკვე<br />
არსებული, მაგრამ წაშლილი ან დაზიანებული მიჯნის აღდგენაში. გამიჯვნის<br />
ხარჯები მეზობლებს შორის თანაბრად ნაწილდება, თუ ურთიერთშეთანხმებით ან<br />
სხვა სამართლებრივი ურთიერთობით სხვა რამ არ არის დადგენილი.<br />
2. თუ შეუძლებელია ზუსტი საზღვრის დადგენა, მაშინ გასამიჯნავად<br />
გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს მეზობლების ფაქტობრივ მფლობელობას. თუ<br />
შეუძლებელია ფაქტობრივი მფლობელობის ზუსტი დადგენა, მაშინ სადავო ნაკვეთი<br />
თანაბრად განაწილდება ნაკვეთებს შორის. თუკი ეს განაწილება იწვევს უსამართლო<br />
შედეგებს, მაშინ ერთ-ერთი მხარის განცხადების საფუძველზე საზღვარს დაადგენს<br />
სასამართლო.<br />
მუხლი 182. სასაზღვრო ნაგებობით სარგებლობის უფლება<br />
1. თუ მიწის ორი ნაკვეთი ერთმანეთისაგან გამიჯნულია ღობით ან საზღვრად<br />
გამოყენებული სხვა ნაგებობით, ივარაუდება, რომ მიწის ნაკვეთის მესაკუთრეებს<br />
აქვთ თანაბარი უფლება ისარგებლონ ამ ნაგებობით, თუკი ნაგებობის გარეგნული<br />
მხარე პირდაპირ არ მიუთითებს, რომ იგი მხოლოდ ერთ-ერთი მეზობლის<br />
საკუთრებაა.<br />
2. თუ ორივე მეზობელი უფლებამოსილია ერთობლივად ისარგებლოს<br />
საზღვრად გამოყენებული ნაგებობით, თითოეულ მათგანს შეუძლია ნაგებობა<br />
მხოლოდ ისე გამოიყენოს, რომ ამით ხელი არ შეუშალოს მეორე მეზობელს<br />
თანასარგებლობაში.<br />
3. ნაგებობის მოვლისა და შენახვის ხარჯები მეზობლებს შორის თანაბრად<br />
ნაწილდება.<br />
4. ვიდრე ერთ-ერთი მეზობელი დაინტერესებულია ამ სასაზღვრო ნაგებობის<br />
არსებობით, დაუშვებელია მისი აღება ან შეცვლა მეზობლის თანხმობის გარეშე.<br />
თავი მესამე
საკუთრების შეძენა და დაკარგვა<br />
I. საკუთრების შეძენა უძრავ ნივთებზე<br />
მუხლი 183. უძრავ ნივთზე საკუთრების შეძენა<br />
გარიგების საფუძველზე<br />
უძრავი ნივთის შესაძენად აუცილებელია გარიგების წერილობითი ფორმით<br />
დადება და შემძენზე ამ გარიგებით განსაზღვრული საკუთრების უფლების<br />
რეგისტრაცია საჯარო რეესტრში. (8.12.2006 N 3879 ამოქმედდეს 2007 წლის 15 მარტიდან)<br />
მუხლი 184. უძრავ ნივთზე საკუთრების უფლების მიტოვება<br />
უძრავ ნივთზე საკუთრების ან სხვა უფლების მისატოვებლად აუცილებელია<br />
უფლებამოსილი პირის განცხადება ამ უფლების მიტოვების შესახებ, და ამ<br />
განცხადების რეგისტრაცია საჯარო რეესტრში. განცხადება უნდა ჩაჰბარდეს<br />
რეესტრის სამსახურს. მხოლოდ ამის შემდეგ იძენს უფლების მიტოვების განცხადება<br />
სავალდებულო ძალას.<br />
მუხლი 185. შემძენის ინტერესების დაცვა<br />
შემძენის ინტერესებიდან გამომდინარე, გამსხვისებელი ითვლება<br />
მესაკუთრედ, თუ იგი ასეთად არის რეგისტრირებული საჯარო რეესტრში, გარდა იმ<br />
შემთხვევებისა, როცა შემძენმა იცოდა, რომ გამსხვისებელი არ იყო მესაკუთრე.<br />
II. საკუთრების შეძენა მოძრავ ნივთებზე<br />
მუხლი 186. მოძრავ ნივთზე საკუთრების შეძენის საფუძვლები<br />
1. მოძრავ ნივთზე საკუთრების გადასაცემად აუცილებელია, რომ მესაკუთრემ<br />
ნამდვილი უფლების საფუძველზე გადასცეს შემძენს ნივთი.<br />
2. ნივთის გადაცემად ითვლება: შემძენისათვის ნივთის ჩაბარება პირდაპირ<br />
მფლობელობაში; არაპირდაპირი მფლობელობის გადაცემა ხელშეკრულებით,<br />
რომლის დროსაც წინა მესაკუთრე შეიძლება დარჩეს პირდაპირ მფლობელად;<br />
მესაკუთრის მიერ შემძენისათვის მესამე პირისაგან მფლობელობის მოთხოვნის<br />
უფლების მინიჭება.<br />
მუხლი 187. კეთილსინდისიერი შემძენი<br />
1. შემძენი ხდება ნივთის მესაკუთრე მაშინაც, როცა გამსხვისებელი არ იყო<br />
ნივთის მესაკუთრე, მაგრამ შემძენი ამ ფაქტის მიმართ კეთილსინდისიერია.<br />
კეთილსინდისიერად არ ჩაითვლება შემძენი, თუ მან იცოდა ან უნდა სცოდნოდა,<br />
რომ გამსხვისებელი არ იყო მესაკუთრე. კეთილსინდისიერების ფაქტი უნდა<br />
არსებობდეს ნივთის გადაცემამდე.<br />
2. მოძრავი ნივთების შემძენი ვერ იქნება კეთილსინდისიერი, თუ მესაკუთრემ<br />
ეს ნივთები დაკარგა, მოჰპარეს, ან მისი ნების წინააღმდეგ სხვაგვარად გავიდა მისი
მფლობელობიდან, ანდა თუ შემძენმა ისინი უსასყიდლოდ მიიღო. ეს შეზღუდვები<br />
არ მოქმედებს ფულის, ფასიანი ქაღალდებისა ან/და აუქციონზე გასხვისებული<br />
ნივთების მიმართ.<br />
მუხლი 188. პირობადებული საკუთრება<br />
1. თუ გამსხვისებელმა პირობად დათქვა საკუთრების გადასვლა შემძენზე<br />
მხოლოდ ნივთის საფასურის გადახდის შემდეგ, ივარაუდება, რომ საკუთრება გადავა<br />
შემძენზე საფასურის სრულად გადახდის შემდეგ. თუ შემძენი გააჭიანურებს<br />
საფასურის გადახდას, ხოლო გამსხვისებელი უარს იტყვის ხელშეკრულებაზე, უკვე<br />
ორმხრივად განხორციელებული შესრულება მხარეებმა უნდა დააბრუნონ.<br />
2. პირველ ნაწილში აღნიშნული პირობა შესრულებულად ითვლება მაშინაც,<br />
თუ გამსხვისებელი ნებისმიერი სხვა გზით, ვიდრე საფასურის გადახდაა,<br />
დაკმაყოფილდება, ან თუ შემძენი მიუთითებს მოთხოვნის ხანდაზმულობაზე.<br />
მუხლი 189. საკუთრების გადაცემა ფასიანი ქაღალდების მეშვეობით<br />
თუ შემძენზე საკუთრების გადასვლისთვის ნივთის გადაცემის სანაცვლოდ<br />
აუცილებელია ფასიანი ქაღალდის გადაცემა, საკუთრება გადასულად ითვლება იმ<br />
მომენტიდან, როცა გამსხვისებელი შემძენს გადასცემს ფასიან ქაღალდს.<br />
მუხლი 190. საკუთრების შეძენა უპატრონო მოძრავ ნივთზე<br />
1. თუ პირი მფლობელობაში იღებს უპატრონო მოძრავ ნივთს, იგი იძენს<br />
საკუთრებას ნივთზე, თუკი მისი მითვისება კანონით არ არის აკრძალული, ან თუ<br />
მითვისებით არ არის დარღვეული იმ პირის უფლებები, რომელსაც ამ ნივთის<br />
მითვისების უფლება ჰქონდა.<br />
2. მოძრავი ნივთი უპატრონოდ ითვლება, თუკი უწინდელი მესაკუთრე<br />
საკუთრებაზე უარის თქმის მიზნით ნივთის მფლობელობას მიატოვებს.<br />
მუხლი 191. ნაპოვარი<br />
1. დაკარგული ნივთის მპოვნელმა დაუყოვნებლივ უნდა განუცხადოს ამის<br />
შესახებ ნივთის დამკარგავს, მესაკუთრეს, უფლებამოსილ პირს, ან, თუ მათი ვინაობა<br />
უცნობია, _ პოლიციას ან სხვა ადგილობრივ ორგანოს, და გადასცეს ეს ნივთი.<br />
2. განცხადების გაკეთებიდან ერთი წლის გასვლის შემდეგ მპოვნელი იძენს<br />
საკუთრებას ნაპოვარზე, გარდა იმ შემთხვევებისა, როცა მისთვის ცნობილი გახდა<br />
მესაკუთრე, ან მესაკუთრის უფლება ნივთზე პოლიციაში უკვე გაცხადებული იყო.<br />
საკუთრების უფლების მოპოვებასთან ერთად ქარწყლდება ყველა სხვა უფლება ამ<br />
ნივთზე.<br />
3. თუ უფლებამოსილი პირი იბრუნებს ნივთს, მპოვნელს შეუძლია<br />
მოსთხოვოს მას ჯილდო (საპოვნელი) ნივთის ღირებულების ხუთ პროცენტამდე.<br />
გარდა ამისა, მპოვნელს შეუძლია მოსთხოვოს უფლებამოსილ პირს ან სათანადო<br />
ორგანოს ნივთის შენახვის ხარჯების ანაზღაურება.<br />
4. თუ მპოვნელი უარს განაცხადებს საკუთრებაზე, კომპეტენტურ ორგანოს
შეუძლია ერთი წლის შემდეგ ნივთი აუქციონზე გაყიდოს და მოგება მიიღოს, ან, თუ<br />
ლაპარაკია დაბალი ღირებულების ნივთზე, უსასყიდლოდ გაასხვისოს ან<br />
გაანადგუროს იგი.<br />
5. თუ ნაპოვნია ცხოველები, მალფუჭებადი ან ისეთი ნივთები, რომელთა<br />
შენახვაც დიდ ხარჯებს მოითხოვს, მაშინ ერთწლიანი ვადა არ გამოიყენება, ხოლო<br />
მესაკუთრეს უბრუნდება მათი გასხვისებით მიღებული თანხა.<br />
მუხლი 192. განძი<br />
თუ აღმოჩენილია საგანი, რომელიც ისე დიდხანს იყო დაფლული, რომ<br />
შეუძლებელია მისი მესაკუთრის დადგენა (განძი), მაშინ საკუთრება სანახევროდ<br />
გადადის აღმომჩენზე და იმ მესაკუთრეზე, რომლის ნივთშიც იქნა განძი ნაპოვნი.<br />
მუხლი 193. საკუთრების შეძენა მიწის ნაკვეთის არსებით შემადგენელ<br />
ნაწილზე<br />
თუ მოძრავი ნივთი ისეა მიწის ნაკვეთთან დაკავშირებული, რომ იგი ამ<br />
ნაკვეთის არსებითი შემადგენელი ნაწილი გახდა, მაშინ მიწის ნაკვეთის მესაკუთრე,<br />
150-ე მუხლის მე-2 ნაწილის მიხედვით, იმავდროულად ხდება ამ ნივთის<br />
მესაკუთრეც.<br />
მუხლი 194. თანასაკუთრება მოძრავი ნივთების შერწყმის შედეგად<br />
წარმოშობილ ნივთზე<br />
1. თუ მოძრავი ნივთები ისე არიან ერთმანეთთან დაკავშირებული, რომ ისინი<br />
ახალი ერთიანი ნივთის არსებით შემადგენელ ნაწილებად იქცნენ, ანდა მოძრავი<br />
ნივთები ერთმანეთს შეერწყნენ, მაშინ ადრინდელი მესაკუთრეები ხდებიან ამ ახალი<br />
ნივთის თანამესაკუთრენი. წილი განისაზღვრება იმ ღირებულების შესაბამისად,<br />
რომელიც ნივთებს მათი შეერთების დროს ჰქონდათ.<br />
2. თუ ერთ-ერთი ნივთი, დამკვიდრებული შეხედულების მიხედვით,<br />
მიჩნეულია მთავარ ნივთად, მაშინ მისი მესაკუთრე მოიპოვებს საკუთრებას<br />
საკუთვნებელზედაც.<br />
მუხლი 195. თანასაკუთრება მასალის გადამუშავების შედეგად შექმნილ<br />
ახალ მოძრავ ნივთზე<br />
თუ მასალის გადამუშავების ანდა გადაკეთების შედეგად იქმნება ახალი<br />
მოძრავი ნივთი, მაშინ მწარმოებელი და მასალის მესაკუთრე ახალი ნივთის<br />
თანამესაკუთრენი ხდებიან. წილი განისაზღვრება მასალის ღირებულებისა და<br />
წარმოების ხარჯების პროპორციულად, თუ შეთანხმებით სხვა რამ არ არის<br />
დადგენილი.<br />
მუხლი 196. უფლებათა გაქარწყლება საკუთრების გადასვლისას<br />
თუ საკუთრება გადადის 193-195-ე მუხლების თანახმად, მაშინ მოცემულ<br />
ნივთზე არსებული ყველა სხვა უფლება ქარწყლდება.
მუხლი 197. ახალი მესაკუთრისაგან ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნა<br />
1. პირს, რომელიც 193-195-ე მუხლების მიხედვით კარგავს თავის საკუთრებას,<br />
ან სხვაგვარად ირღვევა მისი უფლება, შეუძლია ზიანის ანაზღაურება მოსთხოვოს იმ<br />
პირს, ვინც მესაკუთრე გახდა. პირვანდელი მდგომარეობის აღდგენის მოთხოვნა<br />
დაუშვებელია.<br />
2. ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული მოთხოვნა არ<br />
წარმოიშობა, თუ ახალმა მესაკუთრემ ნივთი სასყიდლიანი ხელშეკრულებით მესამე<br />
პირისაგან შეიძინა.<br />
III. საკუთრების შეძენა უფლებებსა და მოთხოვნებზე<br />
მუხლი 198. ცნება. შინაარსი<br />
1. მოთხოვნა ან უფლება, რომელთა დათმობა და დაგირავებაც შესაძლებელია,<br />
მათმა მფლობელმა შეიძლება საკუთრებად გადასცეს სხვა პირს. მოთხოვნები და<br />
უფლებები ახალ პირზე გადადის ისეთსავე მდგომარეობაში, როგორშიც ისინი ძველი<br />
მფლობელის ხელში იყვნენ.<br />
2. ძველი მფლობელი ვალდებულია ახალ მფლობელს გადასცეს მის<br />
მფლობელობაში არსებული ყველა საბუთი, რომლებიც ეხება მოთხოვნებსა და<br />
უფლებებს, და ყველა ინფორმაცია, რომლებიც აუცილებელია ამ მოთხოვნებისა და<br />
უფლებების გამოყენებისთვის.<br />
3. ძველი მფლობელი ასევე ვალდებულია მოთხოვნის საფუძველზე გადასცეს<br />
შემძენს სათანადოდ დამოწმებული საბუთი ამ უფლებისა და მოთხოვნის დათმობის<br />
შესახებ. ამ საბუთის დამოწმების ხარჯები დაეკისრება ახალ მფლობელს.<br />
მუხლი 199. მოთხოვნის დათმობა<br />
1. მოთხოვნის მფლობელს (კრედიტორს) შეუძლია მოვალის თანხმობის გარეშე<br />
მოთხოვნა მესამე პირს დაუთმოს, თუკი ეს არ ეწინააღმდეგება ვალდებულების არსს,<br />
მოვალესთან მის შეთანხმებას ან კანონს (მოთხოვნის დათმობა). მოვალესთან<br />
შეთანხმება დათმობის დაუშვებლობის შესახებ შეიძლება მხოლოდ მაშინ, თუ<br />
არსებობს მოვალის პატივსადები ინტერესი.<br />
2. მოთხოვნის დათმობა ხდება მოთხოვნის მფლობელსა და მესამე პირს შორის<br />
დადებული ხელშეკრულებით. ასეთ შემთხვევებში თავდაპირველი მფლობელის<br />
ადგილს იკავებს მესამე პირი.<br />
მუხლი 200. მოვალის უფლება მოთხოვნის დათმობისას<br />
ვიდრე მოვალეს ეცნობებოდეს მოთხოვნის დათმობის შესახებ, მას უფლება<br />
აქვს შეასრულოს ვალდებულება მოთხოვნის თავდაპირველი მფლობელის წინაშე.<br />
მუხლი 201. უზრუნველყოფის საშუალებათა გადასვლა მოთხოვნის<br />
დათმობისას
1. მოთხოვნის დათმობით ახალ მფლობელზე გადადის მისი უზრუნველყოფის<br />
საშუალებებიცა და მოთხოვნასთან დაკავშირებული სხვა უფლებებიც.<br />
2. მოვალეს უფლება აქვს წაუყენოს ახალ მფლობელს ყველა ის შესაგებელი,<br />
რაც მას ჰქონდა თავდაპირველი მფლობელის მიმართ მოთხოვნის დათმობის შესახებ<br />
ცნობის მიღების დროისათვის.<br />
მუხლი 202. მოთხოვნის მფლობელთა რიგითობა<br />
თუ ერთსა და იმავე მოთხოვნის დათმობაზე მოთხოვნის მფლობელი<br />
რამდენიმე პირს შეუთანხმდება, მაშინ მოვალის წინაშე უფლებამოსილი იქნება ის<br />
პირი, რომელთანაც მოთხოვნის მფლობელმა სხვებზე ადრე დაამყარა ურთიერთობა.<br />
თუკი შეუძლებელია ამის დადგენა, მაშინ უპირატესობა ეძლევა იმ პირს, რომლის<br />
შესახებაც მოვალეს უფრო ადრე ეცნობა.<br />
მუხლი 203. ვალის გადაკისრება<br />
1. მოთხოვნის მფლობელთან დადებული ხელშეკრულებით ვალი შეიძლება<br />
თავის თავზე აიღოს მესამე პირმაც (ვალის გადაკისრება). ასეთ შემთხვევაში მესამე<br />
პირი დაიკავებს თავდაპირველი მოვალის ადგილს.<br />
2. თავდაპირველ მოვალეს უფლება აქვს არ დაეთანხმოს მოთხოვნის<br />
მფლობელისა და მესამე პირის ამ შეთანხმებას და თვითონ გადაიხადოს ვალი.<br />
მუხლი 204. მოთხოვნის მფლობელის თანხმობა ვალის გადაკისრებისას<br />
თუ ვალის გადაკისრების შესახებ შეთანხმდნენ მესამე პირი და მოვალე, მაშინ<br />
გადაკისრების ნამდვილობა დამოკიდებულია მოთხოვნის მფლობელის თანხმობაზე.<br />
მუხლი 205. ახალი მოვალის უფლებები<br />
ახალ მოვალეს შეუძლია მოთხოვნის მფლობელის წინააღმდეგ წამოაყენოს<br />
ყველა ის შესაგებელი, რომლებიც გამომდინარეობს მოთხოვნის მფლობელსა და<br />
თავდაპირველ მოვალეს შორის არსებული ურთიერთობიდან. მას არა აქვს უფლება<br />
გაქვითოს ის მოთხოვნები, რომლებიც თავდაპირველ მოვალეს ეკუთვნოდა.<br />
მუხლი 206. მოთხოვნის უზრუნველყოფის საშუალებათა შეწყვეტა<br />
ვალის გადაკისრებისას<br />
ვალის გადაკისრებისთანავე წყდება მოთხოვნის უზრუნველსაყოფად<br />
გათვალისწინებული თავდებობა და გირავნობა, თუკი თავდები ან დამგირავებელი<br />
არ განაცხადებს თანხმობას ამ ურთიერთობის გაგრძელებაზე. (28.12.2002 N1902)<br />
მუხლი 207. მოთხოვნის დათმობა კანონის ძალით<br />
წესები უფლებებსა და მოთხოვნებზე საკუთრების შეძენის შესახებ<br />
შესაბამისად გამოიყენება იმ მოთხოვნების დათმობასთან დაკავშირებით, რომლებიც<br />
ხორციელდება კანონის ძალით, სასამართლოს ან კომპეტენტური სახელმწიფო<br />
ორგანოს გადაწყვეტილების საფუძველზე.
თავი მეოთხე<br />
ბინის საკუთრება მრავალბინიან სახლში (11.7.007 N5278)<br />
I. ზოგადი დებულებანი<br />
მუხლი 208. მრავალბინიან სახლში ინდივიდუალური საკუთრების<br />
საგნის (ბინის ან/და არასაცხოვრებელი ფართობის)<br />
შეძენის საფუძვლები (11.7.007 N5278)<br />
ინდივიდუალური საკუთრების საგნის (ბინის ან/და არასაცხოვრებელი<br />
ფართობის) შესაძენად აუცილებელია გარიგების წერილობითი ფორმით დადება და<br />
შემძენზე ამ გარიგებით განსაზღვრული საკუთრების უფლების რეგისტრაცია საჯარო<br />
რეესტრში.<br />
მუხლი 209. გაქირავებული ბინის შეძენა (11.7.007 N5278)<br />
თუ პირი შეიძენს გაქირავებულ ბინას, მაშინ იგი იკავებს გამქირავებლის<br />
ადგილს.<br />
მუხლი 210. ამოღებულია (11.07.2007 N5278)<br />
მუხლი 211. ამოღებულია (11.07.2007 N5278)<br />
მუხლი 212. ამოღებულია (11.07.2007 N5278)<br />
მუხლი 213. ამოღებულია (11.07.2007 N5278)<br />
მუხლი 214. ამოღებულია (11.05.2007 N 4744)<br />
მუხლი 215.ამოღებულია(11.7.007 N5278)<br />
მუხლი 216. ამოღებულია(11.7.007 N5278)<br />
მუხლი 217. ამოღებულია(11.7.007 N5278)<br />
მუხლი 218. ამოღებულია(11.7.007 N5278)<br />
მუხლი 219. ამოღებულია(11.7.007 N5278)<br />
მუხლი 220. ამოღებულია(11.7.007 N5278)<br />
მუხლი 221.ამოღებულია(11.7.007 N5278)<br />
მუხლი 222.ამოღებულია(11.7.007 N5278)<br />
მუხლი 223. ამოღებულია(11.7.007 N5278)<br />
მუხლი 224. ამოღებულია(11.7.007 N5278)<br />
მუხლი 225. ამოღებულია(11.7.007 N5278)<br />
მუხლი 226. ამოღებულია(11.7.007 N5278)<br />
მუხლი 227. ამოღებულია(11.7.007 N5278)<br />
მუხლი 228.ამოღებულია(11.7.007 N5278)<br />
მუხლი 229. ამოღებულია(11.7.007 N5278)<br />
მუხლი 230.ამოღებულია(11.7.007 N5278)<br />
მუხლი 231. ამოღებულია(11.7.007 N5278)
მუხლი 232. ამოღებულია(11.7.007 N5278)<br />
თავი მეხუთე<br />
სხვისი საკუთრებით შეზღუდული<br />
სარგებლობა<br />
I. აღნაგობა<br />
მუხლი 233. ცნება<br />
1. მიწის ნაკვეთი შეიძლება სხვა პირს გადაეცეს ვადიან სარგებლობაში ისე,<br />
რომ მას ჰქონდეს ამ ნაკვეთზე ან მის ქვეშ რაიმე ნაგებობის აღმართვის უფლება, ასევე<br />
ამ უფლების გასხვისების, მემკვიდრეობით გადაცემის, თხოვების, გაქირავების<br />
უფლება (აღნაგობის უფლება).<br />
2. აღნაგობის უფლება შეიძლება გავრცელდეს მიწის ნაკვეთის იმ ნაწილზე,<br />
რომელიც არ არის აუცილებელი აღნაგობისათვის, მაგრამ იძლევა ნაგებობით უკეთ<br />
სარგებლობის შესაძლებლობას.<br />
3. აღნაგობის უფლების ვადა განისაზღვრება მხარეთა შეთანხმებით, რომელიც<br />
არ უნდა აღემატებოდეს ორმოცდაცხრამეტ წელს.<br />
მუხლი 234. აღნაგობის უფლების წარმოშობის საფუძვლები<br />
1. აღნაგობის უფლების წარმოშობისა და შეძენის მიმართ შესაბამისად<br />
გამოიყენება უძრავი ნივთების შეძენის წესები.<br />
2. აღნაგობის უფლების საფუძველზე აშენებული ნაგებობა ითვლება<br />
აღნაგობის უფლების არსებით შემადგენელ ნაწილად.<br />
მუხლი 235. აღნაგობის უფლების გასხვისება<br />
თუ მხარეთა შეთანხმებით აღნაგობის უფლების გასასხვისებლად ან<br />
გასაქირავებლად საჭიროა მიწის ნაკვეთის მესაკუთრის თანხმობა, მესაკუთრეს<br />
შეუძლია უარი თქვას ამ თანხმობის გაცემაზე მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ<br />
საამისოდ არსებობს მნიშვნელოვანი საფუძველი.<br />
მუხლი 236. საზღაური აღნაგობის უფლებისათვის<br />
1. აღნაგობის უფლების მქონეს შეიძლება ხელშეკრულებით დაეკისროს<br />
საზღაურის გადახდა. მიწის ნაკვეთის მესაკუთრის ეს უფლება განუყოფელია<br />
ნაკვეთზე საკუთრების უფლებისაგან.<br />
2. აღნაგობის უფლება მესაკუთრის მხრიდან ცალმხრივად შეიძლება შეწყდეს<br />
მხოლოდ ორი წლის გადასახადის გადაუხდელობის გამო.<br />
3. საზღაური აღნაგობის უფლებისათვის მხარეებმა შეიძლება ათი წლის<br />
შუალედით განსაზღვრონ. თუ ეკონომიკური პირობები არსებითად იცვლება,<br />
მხარეები ვალდებულნი არიან თავიდან შეთანხმდნენ საზღაურზე.
მუხლი 237. აღნაგობის უფლების რეგისტრაცია<br />
აღნაგობის უფლება საჯარო რეესტრში შეიტანება მიწის ნაკვეთზე<br />
არამესაკუთრეთა სანივთო უფლებებს შორის მხოლოდ პირველი რიგის უფლებად. ეს<br />
რიგი არ შეიძლება შეიცვალოს.<br />
მუხლი 238. აღნაგობის უფლების შეწყვეტა<br />
1. აღნაგობის უფლების შეწყვეტისათვის საჭიროა მესაკუთრის თანხმობა.<br />
2. აღნაგობის უფლება არ ისპობა მიწის ნაკვეთზე აღმართული შენობის<br />
დანგრევით.<br />
მუხლი 239. სასყიდლიანი აღნაგობის უფლების შეწყვეტა<br />
1. თუ აღნაგობის უფლება სასყიდლიანი იყო, აღნაგობის უფლების ვადის<br />
გასვლის შემთხვევაში მიწის მესაკუთრემ აღნაგობის უფლების მქონეს უნდა მისცეს<br />
სათანადო ანაზღაურება ნაკვეთზე აღმართული ნაგებობისათვის. სათანადო<br />
ანაზღაურებად არ ჩაითვლება თანხა, რომელიც არ შეადგენს ნაგებობის<br />
ღირებულების ორ მესამედს მაინც.<br />
2. მიწის ნაკვეთის მესაკუთრეს შეუძლია ანაზღაურების გადახდის სანაცვლოდ<br />
აღნაგობის უფლების მქონეს გაუგრძელოს აღნაგობის უფლება ნაგებობის არსებობის<br />
სავარაუდო ვადით. თუ აღნაგობის უფლების მქონე უარს იტყვის ამ გაგრძელებაზე,<br />
მაშინ იგი კარგავს ანაზღაურების მოთხოვნის უფლებასაც.<br />
3. აღნაგობის უფლების შეწყვეტისას აღნაგობის უფლების მქონეს არა აქვს<br />
უფლება წაიღოს ნაგებობა ან მისი შემადგენელი ნაწილები.<br />
მუხლი 240. ანაზღაურების მოთხოვნის რეგისტრაცია საჯარო რეესტრში<br />
1. აღნაგობის უფლების შეწყვეტის შემდეგ, აღნაგობიდან წარმოშობილი<br />
ანაზღაურების მოთხოვნის უფლება საჯარო რეესტრში იკავებს აღნაგობის უფლების<br />
ადგილს და იმავე რიგით ცვლის მას.<br />
2. თუ აღნაგობის უფლება მისი ვადის გასვლის დროისათვის ჯერ კიდევ<br />
დატვირთულია იპოთეკით, იპოთეკარს აქვს ანაზღაურების მოთხოვნაზე გირავნობის<br />
უფლება.<br />
მუხლი 241. უფლებამონაცვლეობა აღნაგობის უფლების შეწყვეტისას<br />
აღნაგობის უფლების შეწყვეტისას მიწის ნაკვეთის მესაკუთრე ხდება<br />
აღნაგობის უფლების მქონე პირის მიერ დადებული ქირავნობის ან იჯარის<br />
ხელშეკრულების მონაწილე.<br />
II. უზუფრუქტი<br />
მუხლი 242. ცნება<br />
უძრავი ნივთი შეიძლება სხვა პირს გადაეცეს სარგებლობაში ისე, რომ იგი<br />
უფლებამოსილია, როგორც მესაკუთრემ, გამოიყენოს ეს ნივთი და არ დაუშვას მესამე
პირთა მიერ მისით სარგებლობა, მაგრამ მესაკუთრისაგან განსხვავებით, მას არა აქვს<br />
ამ ნივთის გასხვისების, იპოთეკით დატვირთვის ან მემკვიდრეობით გადაცემის<br />
უფლება (უზუფრუქტი). ამ ნივთის გაქირავების ან იჯარით გადაცემისათვის საჭიროა<br />
მესაკუთრის თანხმობა. უზუფრუქტის გაუქმების შემდეგ მესაკუთრე ხდება<br />
არსებული ქირავნობის ან იჯარის ურთიერთობების მონაწილე. (30.06.2005 N 1826<br />
ძალაშია 2006 წლის 1 მარტიდან)<br />
მუხლი 243. უზუფრუქტის დადგენის სამართლებრივი მოწესრიგება<br />
უზუფრუქტის დადგენის დროს გამოიყენება იგივე წესები, რაც უძრავი<br />
ნივთების შეძენის დროს.<br />
მუხლი 244. უზუფრუქტის სახეები<br />
1. უზუფრუქტი შეიძლება იყოს სასყიდლიანი და უსასყიდლო.<br />
2. უზუფრუქტი შეიძლება არსებობდეს დროებით ან მისი მიმღების<br />
(უზუფრუქტუარის) სიცოცხლის ხანგრძლივობის მანძილზე. უზუფრუქტი უქმდება<br />
იმ ფიზიკური პირის გარდაცვალებით ან იურიდიული პირის ლიკვიდაციით,<br />
რომლის სასარგებლოდაც იყო უზუფრუქტი დადგენილი.<br />
მუხლი 245. უზუფრუქტუარის უფლება-მოვალეობანი<br />
1. უზუფრუქტის დაწყების წინ მხარეებს შეუძლიათ აღწერონ უზუფრუქტით<br />
გადასაცემი ობიექტების მდგომარეობა.<br />
2. უზუფრუქტუარს მესაკუთრის თანხმობის გარეშე არა აქვს უფლება<br />
შეცვალოს სარგებლობის მიზანი.<br />
3. უზუფრუქტუარი უფლებამოსილია მიიღოს ამ ნივთის ის ნაყოფიცა და<br />
სარგებელიც, რომლებიც არ არის მიღებული ნივთის ჩვეულებრივი სამეურნეო<br />
გამოყენების შედეგად. ამ შემთხვევაში იგი ვალდებულია მესაკუთრეს აუნაზღაუროს<br />
ის ზიანი, რაც მიადგა ნივთს ასეთი გამოყენების შედეგად.<br />
4. უზუფრუქტუარი პასუხს არ აგებს ნივთის ნორმალური ცვეთისათვის. იგი<br />
ვალდებულია აანაზღაუროს მიმდინარე ხარჯები, გაარემონტოს ნივთი, აგრეთვე<br />
იზრუნოს ნივთის ნორმალური სამეურნეო მოვლისათვის.<br />
5. უზუფრუქტუარი ვალდებულია უზუფრუქტის არსებობის მანძილზე<br />
დააზღვიოს ნივთი, თუ ეს გათვალისწინებულია კანონით ან მხარეთა შეთანხმებით.<br />
თუ უზუფრუქტის საგანი არის სახელმწიფო საკუთრებაში არსებული უძრავი ნივთი<br />
და უზუფრუქტუარი საჯარო სამართლის იურიდიული პირია ან ადგილობრივი<br />
თვითმმართველობის ორგანოა, ნივთის დაზღვევა არ არის სავალდებულო. (17.07.2009<br />
N 1541)<br />
6. თუ ნივთი განადგურდა, დაზიანდა ან მის შესანახად წარმოიშვა<br />
გაუთვალისწინებელი ხარჯები, უზუფრუქტუარმა ამის შესახებ დაუყოვნებლივ<br />
უნდა შეატყობინოს მესაკუთრეს. მან უნდა ითმინოს ის ღონისძიებები, რომლებიც<br />
მესაკუთრემ განახორციელა ამ სიტუაციის თავიდან ასაცილებლად. მესაკუთრე არ<br />
არის ვალდებული მიიღოს შესაბამისი ზომები. თუ ამ ღონისძიებებს ატარებს
თვითონ უზუფრუქტუარი, მაშინ მას შეუძლია უზუფრუქტის დამთავრების შემდეგ<br />
მოაშოროს ნივთს ის საგნები, რომლებიც მან ამ ღონისძიებათა შედეგად მიუმატა, ან<br />
მოსთხოვოს მესაკუთრეს ამ საგნების სათანადო კომპენსაცია.<br />
7. თუ ნორმალური სამეურნეო საქმიანობის ფარგლებში უზუფრუქტუარი<br />
გაასხვისებს ცალკეულ საგნებს, მაშინ გასხვისებული საგნების ადგილი უნდა<br />
დაიკავოს მის მიერ შეძენილმა საგნებმა.<br />
მუხლი 246. უზუფრუქტის შეწყვეტა<br />
1. უზუფრუქტუარი ვალდებულია უზუფრუქტის დამთავრების შემდეგ<br />
დაუბრუნოს ნივთი მესაკუთრეს.<br />
2. უზუფრუქტი ისპობა, თუ იგი საკუთრებასთან ერთად ერთი პირის ხელში<br />
აღმოჩნდება.<br />
III. სერვიტუტები<br />
მუხლი 247. ცნება<br />
1. მიწის ნაკვეთი ან სხვა უძრავი ქონება შეიძლება სხვა მიწის ნაკვეთის ან სხვა<br />
უძრავი ქონების მესაკუთრის სასარგებლოდ ისე იქნეს გამოყენებული<br />
(დატვირთული), რომ ამ მესაკუთრეს უფლება ჰქონდეს, ცალკეულ შემთხვევებში<br />
ისარგებლოს ამ ნაკვეთით, ან აიკრძალოს ამ ნაკვეთზე ზოგიერთი მოქმედების<br />
განხორციელება, ანდა გამოირიცხოს დატვირთული ნაკვეთის მესაკუთრის<br />
ზოგიერთი უფლების გამოყენება სხვა ნაკვეთის მიმართ (სერვიტუტი). სერვიტუტის<br />
დადგენის მიმართ გამოიყენება უძრავი ნივთის შეძენისათვის გათვალისწინებული<br />
წესები. (11.05.2007 N 4744)<br />
2. საზღაური შეიძლება განისაზღვროს პერიოდული გადასახდელის სახით.<br />
მუხლი 248. სერვიტუტის პირობები<br />
1. სერვიტუტი შეიძლება არსებობდეს მხოლოდ მაშინ, როცა იგი<br />
უფლებამოსილ პირს უქმნის თავისი მიწის ნაკვეთით სარგებლობის შეღავათს.<br />
2. სერვიტუტის განხორციელებისას უფლებამოსილი პირი უნდა<br />
გაუფრთხილდეს გამოყენებული (დატვირთული) მიწის ნაკვეთის მესაკუთრის<br />
ინტერესებს.<br />
მუხლი 249. ნაგებობის მოვლის ვალდებულება<br />
თუ სერვიტუტის სათანადოდ განხორციელება მოიცავს დატვირთულ მიწის<br />
ნაკვეთზე მდებარე ნაგებობასაც, მაშინ უფლებამოსილ პირს ეკისრება ამ ნაგებობის<br />
სათანადოდ მოვლის ვალდებულება. ამავე დროს, მხარეები შეიძლება შეთანხმდნენ,<br />
რომ ნაგებობის მოვლის ვალდებულება დაეკისროს დატვირთული მიწის ნაკვეთის<br />
მესაკუთრეს, თუ ამას მოითხოვს უფლებამოსილი პირის ინტერესები.<br />
მუხლი 250. მიწის ნაკვეთის გაყოფის შედეგები
თუ უფლებამოსილი პირის მიწის ნაკვეთი გაიყოფა, მაშინ სერვიტუტი<br />
გაგრძელდება თითოეულ ნაკვეთზე ცალ-ცალკე. ამ დროს სერვიტუტის გამოყენება<br />
დასაშვებია მხოლოდ იმ პირობით, რომ ეს არ გააუარესებს დატვირთული მიწის<br />
ნაკვეთის მესაკუთრის მდგომარეობას.<br />
მუხლი 251. გაყოფის შედეგად სერვიტუტისაგან თავისუფალი ნაწილი<br />
თუ დატვირთული მიწის ნაკვეთი გაიყო და სერვიტუტი მხოლოდ ერთ<br />
ნაწილზე ვრცელდებოდა, მაშინ გაყოფის შემდეგაც მიწის ნაკვეთის ის ნაწილი,<br />
რომელზედაც არ იყო სერვიტუტი, მისგან თავისუფალი დარჩება.<br />
მუხლი 252. უფლებამოსილი პირის უფლებების დაცვა<br />
თუ უფლებამოსილ პირს ხელი შეეშლება მისი უფლების განხორციელებაში,<br />
მაშინ ამის თავიდან ასაცილებლად მას იგივე უფლებები აქვს, რაც კეთილსინდისიერ<br />
მფლობელს.<br />
მუხლი 253. პირადი სერვიტუტი<br />
1. უძრავი ნივთი შეიძლება ამა თუ იმ პირის სასარგებლოდ სერვიტუტით<br />
დაიტვირთოს 247-ე მუხლში გათვალისწინებული პირობით. ამგვარი დატვირთვა<br />
შეიძლება იმაში მდგომარეობდეს, რომ უფლებამოსილ პირს მესაკუთრის<br />
გამორიცხვით შეუძლია შენობა ან ამ შენობის ნაწილი თავისთვის ან თავისი<br />
ოჯახისთვის გამოიყენოს ბინად.<br />
2. ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული ასეთი შეზღუდული<br />
პირადი სერვიტუტი სხვა პირებს არ გადაეცემა.<br />
თავი მეექვსე<br />
საკუთრება, როგორც<br />
მოთხოვნის უზრუნველყოფის საშუალება<br />
I. გირავნობა<br />
მუხლი 254. ცნება (30.06.2005 N 1826 ძალაშია 2006 წლის 1 მარტიდან)<br />
1. მოვალის ან მესამე პირის მოძრავი ნივთი ან/და არამატერიალური<br />
ქონებრივი სიკეთე, რომლის სხვა პირთათვის გადაცემა დასაშვებია, შეიძლება<br />
გამოყენებულ იქნეს როგორც ფულადი, ისე არაფულადი მოთხოვნის<br />
უზრუნველყოფის საშუალებად, ისე, რომ კრედიტორი (მოგირავნე) იძენს უფლებას,<br />
დაიკმაყოფილოს მოთხოვნა დაგირავებული ქონების (გირავნობის საგნის)<br />
რეალიზაციით ან მხარეთა შეთანხმებით – მისი საკუთრებაში მიღებით მოვალის<br />
მიერ ვალდებულების შეუსრულებლობის ან არაჯეროვნად შესრულების<br />
შემთხვევაში. (29.06.2007 N5127)<br />
2. მოგირავნეს გირავნობის საგნიდან აქვს თავისი მოთხოვნის უპირატესი
დაკმაყოფილების უფლება სხვა კრედიტორებთან შედარებით.<br />
3. გირავნობით შეიძლება უზრუნველყოფილ იქნეს სამომავლო ან პირობითი<br />
მოთხოვნები.<br />
4. გირავნობა, რომელიც უზრუნველყოფს არაფულად მოთხოვნას, მხოლოდ<br />
იმ შემთხვევაშია ნამდვილი, თუ შესაძლებელია მისი გამოხატვა ფულადი ფორმით.<br />
5. მოთხოვნის უზრუნველყოფის საშუალებად შეიძლება გამოყენებულ იქნეს<br />
ის ნივთები და არამატერიალური ქონებრივი სიკეთე, რომლებსაც დამგირავებელი<br />
შეიძენს მომავალში (სამომავლო ქონება). სამომავლო ქონება მოთხოვნის<br />
უზრუნველყოფის საშუალება ხდება მისი შეძენისთანავე, ხოლო სამომავლო<br />
ქონებაზე გირავნობის უფლებათა რიგითობა განისაზღვრება გირავნობის უფლების<br />
რეგისტრაციის მომენტის შესაბამისად.<br />
მუხლი 255. გირავნობის სახეები<br />
გირავნობის სახეებია:<br />
ა) მფლობელობითი გირავნობა;<br />
ბ) რეგისტრირებული გირავნობა.<br />
მუხლი 256. გირავნობის ფარგლები (30.06.2005 N 1826 ძალაშია 2006 წლის 1<br />
მარტიდან)<br />
1. გირავნობა უზრუნველყოფს მოთხოვნასა და მასთან დაკავშირებულ სხვა<br />
დამატებით უფლებებს (მათ შორის, პროცენტსა და პირგასამტეხლოს), აგრეთვე<br />
ქონების მოვლა-შენახვის, სასამართლოსა და რეალიზაციის ხარჯებს, თუ კანონით ან<br />
მხარეთა შეთანხმებით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული.<br />
2. გირავნობის უფლება არ ვრცელდება გირავნობის საგნიდან მიღებულ<br />
ნაყოფზე, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც:<br />
ა) ნაყოფის მიღება ხდება 281-ე მუხლის პირველი ნაწილის შესაბამისად<br />
გირავნობის საგნის მოგირავნისათვის გადაცემის შემდეგ;<br />
ბ) ეს გათვალისწინებულია კანონით ან მხარეთა შეთანხმებით.<br />
მუხლი 257. მფლობელობითი გირავნობა (30.06.2005 N 1826 ძალაშია 2006 წლის 1<br />
მარტიდან)<br />
1. მოძრავ ნივთზე მფლობელობითი გირავნობა წარმოიშობა მხარეთა<br />
შეთანხმებისა და ნივთის მოგირავნის ან მოგირავნის მიერ განსაზღვრული მესამე<br />
პირის მფლობელობაში გადაცემის გზით.<br />
2. თუ ნივთი უკვე იმყოფება მოგირავნის ან მოგირავნის მიერ შესაბამისად<br />
უფლებამოსილი პირის მფლობელობაში, გირავნობის წარმოშობისათვის საკმარისია<br />
მხარეთა შეთანხმება.<br />
მუხლი 258. რეგისტრირებული გირავნობა (30.06.2005 N 1826 ძალაშია 2006 წლის 1<br />
მარტიდან)<br />
1. რეგისტრირებული გირავნობის წარმოშობისათვის აუცილებელია გარიგების
წერილობითი ფორმით დადება და ამ გარიგებით განსაზღვრული გირავნობის<br />
უფლების რეგისტრაცია საჯარო რეესტრში (გარდა ამ მუხლის მე-4 ნაწილით<br />
გათვალისწინებული შემთხვევისა). ამ შემთხვევაში მოძრავი ნივთის მოგირავნის<br />
მფლობელობაში გადაცემა სავალდებულო არ არის. (11.05.2007 N 4744)<br />
2. გარიგებაში უნდა აღინიშნოს: (8.12.2006 N 3879 ამოქმედდეს 2007 წლის 15 მარტიდან)<br />
ა) მისი შედგენის თარიღი;<br />
ბ) მონაცემები მოგირავნის, დამგირავებლის, შესაძლო მოვალე მესამე პირის<br />
შესახებ;<br />
გ) გირავნობის საგნის ზოგადი ან სპეციფიკური ნიშნებით აღწერა, ისე, რომ<br />
შესაძლებელი იყოს მისი განსაზღვრა;<br />
დ) უზრუნველყოფილი ძირითადი მოთხოვნის ზოგადი ან კონკრეტული<br />
აღწერა და მაქსიმალური თანხა, რომლის ფარგლებშიც უნდა დაკმაყოფილდეს<br />
უზრუნველყოფილი მოთხოვნა.<br />
3. გირავნობის უფლების რეგისტრაციის წესი განისაზღვრება კანონით.<br />
4. მექანიკურ სატრანსპორტო საშუალებაზე რეგისტრირებული გირავნობის<br />
წარმოშობისათვის აუცილებელია გარიგების წერილობითი ფორმით დადება და ამ<br />
გარიგებით განსაზღვრული გირავნობის უფლების რეგისტრაცია საჯარო სამართლის<br />
იურიდიულ პირში – საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მომსახურების<br />
სააგენტოში. ამასთანავე, გარიგების ნამდვილობისათვის არ მოითხოვება გარიგების<br />
ან გარიგების მონაწილე მხარეთა ხელმოწერების ნამდვილობის დამოწმება, თუ:<br />
(2.10.2008 N 314)<br />
ა) გარიგების მონაწილე მხარეები გარიგებას ხელს აწერენ მარეგისტრირებელ<br />
ორგანოში უფლებამოსილი პირის თანდასწრებით;<br />
ბ) მოგირავნესა და საჯარო სამართლის იურიდიულ პირს – საქართველოს<br />
შინაგან საქმეთა სამინისტროს მომსახურების სააგენტოს შორის დადებულია<br />
ხელშეკრულება ელექტრონული დოკუმენტბრუნვის სისტემის გამოყენებით<br />
მექანიკურ სატრანსპორტო საშუალებაზე გირავნობის რეგისტრაციის თაობაზე.“;<br />
5. საჯარო სამართლის იურიდიული პირის – საქართველოს შინაგან საქმეთა<br />
სამინისტროს მომსახურების სააგენტოს მიერ მატერიალური ან ელექტრონული<br />
დოკუმენტების საფუძველზე მექანიკურ სატრანსპორტო საშუალებაზე გირავნობის<br />
რეგისტრაციის წესს განსაზღვრავს საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრი.<br />
(2.10.2008 N 314<br />
მუხლი 258 1 . გირავნობის მოწმობა (17.07.2009 N 1541)<br />
1. მოგირავნის წერილობითი მოთხოვნიდან ორი კვირის ვადაში მოვალის მიერ<br />
ამ კოდექსის 281-ე მუხლის პირველი ნაწილით განსაზღვრული ვალდებულების<br />
შეუსრულებლობის შემთხვევაში მოგირავნის განცხადების საფუძველზე საჯარო<br />
სამართლის იურიდიული პირი – საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს<br />
მომსახურების სააგენტო გასცემს გირავნობის მოწმობას.<br />
2. გირავნობის მოწმობა არის აღსრულების ქვემდებარე აქტი, რომლითაც<br />
დასტურდება საჯარო სამართლის იურიდიულ პირში – საქართველოს შინაგან
საქმეთა სამინისტროს მომსახურების სააგენტოში ამ კოდექსის 258-ე მუხლის მე-4<br />
ნაწილით განსაზღვრულ მექანიკურ სატრანსპორტო საშუალებაზე გირავნობის<br />
უფლების რეგისტრაციის ფაქტი და საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი<br />
გარემოებების არსებობისას მოგირავნეს უფლება აქვს მოსთხოვოს უფლებამოსილ<br />
ორგანოს (თანამდებობის პირს) გირავნობით უზრუნველყოფილი მოთხოვნის<br />
დაკმაყოფილების მიზნით დაგირავებული ნივთის მის მფლობელობაში გადაცემა.<br />
3. გირავნობის მოწმობა არ გაიცემა, თუ რეგისტრირებული გირავნობის<br />
გარიგება არ შეიცავს მოთხოვნის უზრუნველყოფისათვის ამ კოდექსის 283-ე მუხლის<br />
პირველი ნაწილით ან/და 260 1 მუხლით განსაზღვრულ მხარეთა შეთანხმებას.<br />
4. საჯარო სამართლის იურიდიულ პირში – საქართველოს შინაგან საქმეთა<br />
სამინისტროს მომსახურების სააგენტოში მოგირავნის მიერ გირავნობის მოწმობის<br />
გაცემის მოთხოვნის მართლზომიერებაზე პასუხისმგებელია მოგირავნე.<br />
5. გირავნობის მოწმობის ფორმა და გაცემის წესი განისაზღვრება საქართველოს<br />
შინაგან საქმეთა მინისტრის ბრძანებით.<br />
მუხლი 259. მოთხოვნებისა და ფასიანი ქაღალდების დაგირავების<br />
წესი (30.06.2005 N 1826 ძალაშია 2006 წლის 1 მარტიდან)<br />
1. მოთხოვნის დაგირავება ხორციელდება წერილობითი ფორმით გარიგების<br />
დადებისა და ამ გარიგებით განსაზღვრული უფლების საჯარო რეესტრში<br />
რეგისტრაციის გზით. აღნიშნულ გარიგებაზე ვრცელდება ამ კოდექსის 258-ე მუხლის<br />
მე-2 ნაწილით დადგენილი მოთხოვნები.(8.12.2006 N 3879 ამოქმედდეს 2007 წლის 15<br />
მარტიდან)<br />
2. ვიდრე მოვალეს წერილობით ეცნობებოდეს მოთხოვნის დაგირავების<br />
შესახებ, მას უფლება აქვს შეასრულოს ვალდებულება მოთხოვნის მფლობელის<br />
წინაშე. ასეთ შემთხვევაში გამოიყენება 264-ე მუხლის პირველი ნაწილით<br />
გათვალისწინებული წესი.<br />
3. ფასიანი ქაღალდების დაგირავება ხორციელდება მათი შეძენისათვის<br />
დადგენილი წესით. საჯარო ფასიანი ქაღალდების დაგირავების წესი განისაზღვრება<br />
„ფასიანი ქაღალდების ბაზრის შესახებ“ საქართველოს კანონით.<br />
მუხლი 260. ლომბარდში ნივთების დაგირავების წესი(30.06.2005 N 1826 ძალაშია<br />
2006 წლის 1 მარტიდან)<br />
1. ლომბარდში ნივთების დაგირავება ხორციელდება მხარეთა შორის<br />
წერილობითი შეთანხმებისა და ნივთის ლომბარდის პირდაპირ მფლობელობაში<br />
გადაცემის გზით.<br />
2. თუ მხარეთა შეთანხმებით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული,<br />
ლომბარდის მოთხოვნა მოვალის მიმართ წყდება იმ შემთხვევაშიც, როცა გირავნობის<br />
საგნის რეალიზაციიდან ამონაგები თანხა მთლიანად არ ფარავს ლომბარდის მიმართ<br />
არსებულ ვალდებულებას.
მუხლი 260 1 . დაგირავებული ნივთის გადასვლა კრედიტორის<br />
(მოგირავნის) საკუთრებაში (29.06.2007 N5127)<br />
დაგირავებული ნივთი შეიძლება გადავიდეს კრედიტორის (მოგირავნის)<br />
საკუთრებაში ამ კანონით გათვალისწინებულ საფუძველზე მხოლოდ<br />
რეგისტრირებული გირავნობის შემთხვევაში და ამის შესახებ პირდაპირ უნდა<br />
აღინიშნოს ხელშეკრულებაში.<br />
მუხლი 261. მოგირავნის და დამგირავებლის უფლებები და<br />
მოვალეობები (30.06.2005 N 1826 ძალაშია 2006 წლის 1 მარტიდან)<br />
1. რეგისტრირებული გირავნობის დროს დამგირავებელს ან მოგირავნეს,<br />
ხოლო მფლობელობითი გირავნობის დროს – მოგირავნეს ან მოგირავნის მიერ<br />
განსაზღვრულ მესამე პირს, ეკისრებათ მათ მფლობელობაში არსებული გირავნობის<br />
საგნის სათანადოდ მოვლა-შენახვის ვალდებულება. თითოეულ მხარეს აქვს მეორე<br />
მხარის მფლობელობაში მყოფი გირავნობის საგნის მდგომარეობის (მათ შორის,<br />
ზომის, წონის, შენახვის პირობების და სხვ.) შემოწმების უფლება.<br />
2. თუ გირავნობის საგანი დამგირავებლის მფლობელობაში იმყოფება, მას<br />
უფლება აქვს მიიღოს სარგებელი გირავნობის საგნიდან. მოგირავნეს მის<br />
მფლობელობაში გადაცემული გირავნობის საგნიდან სარგებლის მიღება შეუძლია,<br />
თუ ეს გათვალისწინებულია მხარეთა შეთანხმებით. ივარაუდება, რომ მოგირავნე<br />
უფლებამოსილია მიიღოს ნაყოფი გირავნობის საგნიდან, თუ ნაყოფის მიღება<br />
გირავნობის საგნის თვისებიდან გამომდინარეობს. მოგირავნის მიერ მიღებული<br />
სარგებელი ჩაითვლება უზრუნველყოფილი მოთხოვნის ანგარიშში. მოგირავნე<br />
ვალდებულია დამგირავებლის მოთხოვნით წარუდგინოს მას ანგარიში მის მიერ<br />
მიღებული სარგებლის შესახებ.<br />
3. მოგირავნეს უფლება აქვს მოითხოვოს დამგირავებლისგან გირავნობის<br />
საგანზე გაწეული აუცილებელი ხარჯების ანაზღაურება. სხვა ხარჯების<br />
ანაზღაურების წესი განისაზღვრება დავალების გარეშე სხვისი საქმეების<br />
შესრულების წესების შესაბამისად.<br />
4. თუ დამგირავებელი არ ასრულებს გირავნობის საგნის სათანადოდ<br />
მოვლა-შენახვის ვალდებულებას, მოგირავნეს უფლება აქვს მოითხოვოს გირავნობის<br />
საგნის მისთვის ან მესამე პირისათვის გადაცემა, ხოლო თუ გირავნობის საგნის<br />
სათანადო მოვლა-შენახვის ვალდებულებას არ ასრულებს მოგირავნე,<br />
დამგირავებელს უფლება აქვს მოითხოვოს გირავნობის საგნის მესამე პირისათვის<br />
გადაცემა.<br />
5. თუ გირავნობის საგანს წარმოადგენს აქცია ან წილი სამეწარმეო<br />
საზოგადოებაში, მაშინ დამგირავებელი სამეწარმეო საზოგადოებასთან<br />
დაკავშირებული გადაწყვეტილებების მიღებისას ან გარიგების დადებისას უნდა<br />
მოქმედებდეს კეთილსინდისიერების პრინციპიდან გამომდინარე საკუთარი და<br />
მოგირავნის ინტერესების გათვალისწინებით.
მუხლი 262. გირავნობის საგნის დაზღვევა (30.06.2005 N 1826 ძალაშია 2006 წლის 1<br />
მარტიდან)<br />
დამგირავებელი ვალდებულია დააზღვიოს გირავნობის საგანი მხოლოდ იმ<br />
შემთხვევაში, თუ ეს გათვალისწინებულია კანონით ან მხარეთა შეთანხმებით.<br />
მუხლი 263. იმ დამგირავებლის უფლებები, რომელიც არ<br />
წარმოადგენს მოგირავნის პირად მოვალეს (30.06.2005 N 1826 ძალაშია 2006<br />
წლის 1 მარტიდან)<br />
დამგირავებელს, რომელიც არ არის გირავნობით უზრუნველყოფილი მოთხოვნის<br />
პირადი მოვალე, შეუძლია მოგირავნეს წაუყენოს ის შესაგებლები, რომლის წაყენების<br />
უფლებაც აქვს პირად მოვალეს, მათ შორის, ისეთი შესაგებლები, რომლებზედაც<br />
მოგირავნის პირადმა მოვალემ უარი თქვა გირავნობის წარმოშობის შემდეგ.<br />
მუხლი 264. სუროგაცია (30.06.2005 N 1826 ძალაშია 2006 წლის 1 მარტიდან)<br />
1. თუ დაგირავებულია მოთხოვნა, ხოლო მოვალე ვალდებულებას ასრულებს<br />
გირავნობის ვადის გასვლამდე, მაშინ შესრულება იკავებს მოთხოვნის ადგილს<br />
მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ეს გათვალისწინებულია მხარეთა შეთანხმებით.<br />
2. გირავნობის საგნის დაკარგვასთან, დაზიანებასთან, განადგურებასთან ან<br />
გაუფასურებასთან დაკავშირებით მიღებული ნებისმიერი სახის ანაზღაურება, მათ<br />
შორის, სადაზღვევო ანაზღაურება, იკავებს გირავნობის საგნის ადგილს მხოლოდ იმ<br />
შემთხვევაში, თუ ეს გათვალისწინებულია მხარეთა შეთანხმებით.<br />
3. ამ მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევებში დამგირავებელს<br />
უფლება აქვს მის მიერ მიღებული თანხით შეიძინოს დაკარგული, დაზიანებული,<br />
განადგურებული, გაუფასურებული ნივთის შემცვლელი ნივთი, რომელიც დაიკავებს<br />
გირავნობის საგნის ადგილს.<br />
მუხლი 265. გირავნობის საგნის გადამუშავებისა და მოძრავ<br />
ნივთთან შერწყმის სამართლებრივი შედეგები (30.06.2005 N 1826 ძალაშია<br />
2006 წლის 1 მარტიდან)<br />
1. გირავნობის საგნის გადამუშავება და სხვა მოძრავ ნივთთან შერწყმა ისე, რომ<br />
პირვანდელ მდგომარეობაში მათი აღდგენა შეუძლებელია ან დაკავშირებულია<br />
მნიშვნელოვან ხარჯებთან გამოიწვევს გირავნობის უფლების შეწყვეტას, თუ მხარეთა<br />
შეთანხმებით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული. თუ საკუთრება გადადის<br />
გირავნობის საგნის გადამუშავების ან სხვა მოძრავ ნივთთან შერწყმის შედეგად, მაშინ<br />
გამოიყენება 196-ე მუხლით გათვალისწინებული წესი.<br />
2. თუ მხარეები შეთანხმდებიან, რომ გირავნობის საგნის გადამუშავება, სხვა<br />
მოძრავ ნივთთან შერწყმა ან შეერთება არ გამოიწვევს გირავნობის უფლების<br />
შეწყვეტას, გირავნობიდან გამომდინარე მოთხოვნათა რიგითობა განისაზღვრება<br />
გადამუშავებამდე ან შერწყმამდე არსებულ გირავნობის უფლებათა წარმოშობის<br />
მომენტის შესაბამისად.
მუხლი 266. გარიგების დადება გირავნობის საგანზე (30.06.2005 N 1826 ძალაშია 2006<br />
წლის 1 მარტიდან)<br />
1. მხარეები შეიძლება შეთანხმდნენ, რომ დამგირავებელი არ გაასხვისებს და<br />
არ დააგირავებს გირავნობის საგანს გირავნობის უფლების შეწყვეტამდე.<br />
2. დამგირავებლის მიერ ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული<br />
ვალდებულების შეუსრულებლობის შემთხვევაში მოგირავნეს აქვს თავისი<br />
მოთხოვნის დაუყონებლივ დაკმაყოფილების უფლება.<br />
მუხლი 267. საგნის დაგირავება რამდენჯერმე და გირავნობის<br />
უფლებათა რიგითობა (30.06.2005 N 1826 ძალაშია 2006 წლის 1 მარტიდან)<br />
1. ერთი და იგივე ქონება შეიძლება რამდენჯერმე დაგირავდეს. გირავნობის<br />
უფლებათა რიგითობა განისაზღვრება მათი სარეგისტრაციოდ წარდგენის დროის<br />
შესაბამისად. (11.05.2007 N 4744)<br />
2. თუ გირავნობის საგანს წარმოადგენს სამომავლო ქონება, მაშინ<br />
დამგირავებლის მიერ ქონების შეძენის შემთხვევაში წინა მესაკუთრის დროს<br />
წარმოშობილი გირავნობის უფლება წინ გაუსწრებს ახალი მესაკუთრის დროს<br />
წარმოშობილ გირავნობის უფლებას, მიუხედავად მათი წარმოშობის თარიღისა.<br />
3. ამ კოდექსის 568-ე, 586-ე, 596-ე, 634-ე, 685-ე და 796-ე მუხლებით<br />
გათვალისწინებულ შემთხვევებში მოგირავნეს აქვს გირავნობის საგნიდან თავისი<br />
მოთხოვნების უპირატესი დაკმაყოფილების უფლება ყველა სხვა მოგირავნესთან<br />
შედარებით.<br />
მუხლი 268. მოგირავნის უფლებების დაცვა (30.06.2005 N 1826 ძალაშია 2006 წლის 1<br />
მარტიდან)<br />
თუ მოგირავნეს ხელი შეუშალეს თავისი უფლებების განხორციელებაში, მას<br />
შეუძლია იგივე უფლებები გამოიყენოს, რაც მესაკუთრემ.<br />
მუხლი 269. გირავნობის უფლების გადასვლა ახალ კრედიტორზე (30.06.2005 N<br />
1826 ძალაშია 2006 წლის 1 მარტიდან)<br />
1. სხვა პირისათვის მოთხოვნის გადაცემით ამ პირზე (ახალ კრედიტორზე)<br />
გადადის გირავნობის უფლებაც.<br />
2. გირავნობის უფლება წყდება, თუ მფლობელობითი გირავნობით<br />
უზრუნველყოფილი მოთხოვნის დათმობისას მოთხოვნის დათმობის მომენტიდან<br />
გონივრულ ვადაში, ახალი კრედიტორი არ მოითხოვს გირავნობის საგნის მისთვის ან<br />
მის მიერ უფლებამოსილი პირისთვის გადაცემას ან გირავნობის უფლების<br />
რეგისტრაციას.<br />
3. ყოველი მესამე პირი, რომლის უფლებრივი მდგომარეობაც გირავნობის<br />
საგნის რეალიზაციის შედეგად შეიძლება გაუარესდეს, უფლებამოსილია<br />
დააკმაყოფილოს მოგირავნის მოთხოვნა და ამ გზით შეიძინოს მისი უფლებები<br />
დამგირავებლისა და შესაძლო მოვალე მესამე პირის მიმართ.<br />
4. გირავნობის უფლება არ შეიძლება გადაეცეს სხვა პირს შესაბამისი
მოთხოვნის გადაცემის გარეშე. თუ მოთხოვნის გადაცემისას გამორიცხულია<br />
გირავნობის უფლების გადაცემა, მაშინ გირავნობის უფლება წყდება.<br />
მუხლი 270. გირავნობის უფლების შეწყვეტა მოთხოვნის გაუქმების<br />
გამო (30.06.2005 N 1826 ძალაშია 2006 წლის 1 მარტიდან)<br />
გირავნობის უფლება წყდება იმ მოთხოვნის გაუქმებასთან ერთად, რომლის<br />
უზრუნველსაყოფადაც იგი არსებობს.<br />
მუხლი 271. გირავნობის უფლების შეწყვეტა გირავნობის საგნის<br />
დაღუპვის გამო (30.06.2005 N 1826 ძალაშია 2006 წლის 1 მარტიდან)<br />
გირავნობის უფლება წყდება, თუ გირავნობის საგანი ფიზიკურად შეწყვეტს<br />
არსებობას.<br />
მუხლი 272. გირავნობის უფლების შეწყვეტა გირავნობაზე უარის<br />
თქმით (30.06.2005 N 1826 ძალაშია 2006 წლის 1 მარტიდან)<br />
1. რეგისტრირებული გირავნობის უფლება წყდება იმ შემთხვევაში, როცა<br />
მოგირავნე უარს იტყვის გირავნობაზე რეგისტრაციის გზით.<br />
2. მფლობელობითი გირავნობის უფლება წყდება იმ შემთხვევაში, როცა<br />
მფლობელობა დამგირავებელს უბრუნდება ან მოგირავნე უარს ამბობს გირავნობის<br />
უფლებაზე.<br />
მუხლი 273. გირავნობის უფლების შეწყვეტა მოგირავნის<br />
საკუთრებაში გირავნობის საგნის გადასვლის გამო<br />
(კონსოლიდაცია) (30.06.2005 N 1826 ძალაშია 2006 წლის 1 მარტიდან)<br />
გირავნობის უფლება წყდება, თუ გირავნობის საგანი გადადის მოგირავნის<br />
საკუთრებაში.<br />
მუხლი 274. გირავნობის საგნის გასხვისება<br />
1. გირავნობის საგნის გასხვისებისას შემძენზე გადადის გირავნობით<br />
დატვირთული საკუთრება, გარდა ამ მუხლის მე-3 და მე-4 ნაწილებით<br />
გათვალისწინებული შემთხვევებისა.<br />
2. რეგისტრირებული გირავნობისას გირავნობის საგნის გასხვისების<br />
შემთხვევაში დამგირავებელსა და შემძენს ერთობლივად ეკისრებათ საჯარო<br />
რეესტრში, ხოლო მექანიკურ სატრანსპორტო საშუალებაზე – საჯარო სამართლის<br />
იურიდიულ პირში – საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მომსახურების<br />
სააგენტოში შემძენის დამგირავებლად რეგისტრაციის ვალდებულება, რომლის<br />
შეუსრულებლობის შემთხვევაშიც სოლიდარულად აგებენ პასუხს ამ ვალდებულების<br />
შეუსრულებლობით გამოწვეული ნებისმიერი ზიანისათვის. (29.12.2006 N4310<br />
ამოქმედდეს 2007 წლის 1 თებერვლიდან)<br />
3. მფლობელობითი გირავნობის დროს დამგირავებლის მიერ გირავნობის
საგნის გასხვისების შემთხვევაში გირავნობის უფლება წყდება და შემძენზე გადადის<br />
დაუტვირთავი საკუთრება, თუ მოგირავნე ან მის მიერ შესაბამისად უფლებამოსილი<br />
პირი გირავნობის საგნის მფლობელობას გადასცემს შემძენს.<br />
4. დამგირავებლის მიერ გირავნობის საგნის ჩვეულებრივი სამეწარმეო<br />
საქმიანობის ფარგლებში გასხვისების შემთხვევაში შემძენზე გადადის დაუტვირთავი<br />
საკუთრება, მიუხედავად იმისა, იცოდა თუ არა შემძენმა გირავნობის შესახებ. ეს წესი<br />
არ გამოიყენება, თუ შემძენი და დამგირავებელი არაკეთილსინდისიერად<br />
მოქმედებდნენ.<br />
მუხლი 275. მოგირავნის ვალდებულება გირავნობის უფლების<br />
შეწყვეტისას (30.06.2005 N 1826 ძალაშია 2006 წლის 1 მარტიდან)<br />
1. გირავნობის უფლების შეწყვეტის შემთხვევაში მოგირავნე ვალდებულია მის<br />
მფლობელობაში არსებული საგანი დაუბრუნოს დამგირავებელს.<br />
2. რეგისტრირებული გირავნობის უფლების შეწყვეტისას დამგირავებელს<br />
უფლება აქვს მოგირავნეს მოსთხოვოს გირავნობის უფლების შეწყვეტის<br />
დაუყოვნებელი რეგისტრაცია საჯარო რეესტრში, ხოლო მექანიკური სატრანსპორტო<br />
საშუალების რეგისტრირებულ გირავნობასთან დაკავშირებით – საჯარო სამართლის<br />
იურიდიულ პირში – საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მომსახურების<br />
სააგენტოში. თუ არ არსებობს დამგირავებლის მოთხოვნა გირავნობის უფლების<br />
შეწყვეტის დაუყოვნებელი რეგისტრაციის შესახებ, მოგირავნე ვალდებულია<br />
გირავნობის უფლების შეწყვეტიდან 5 სამუშაო დღის განმავლობაში მიმართოს<br />
საჯარო რეესტრს ან საჯარო სამართლის იურიდიულ პირს – საქართველოს შინაგან<br />
საქმეთა სამინისტროს მომსახურების სააგენტოს გირავნობის უფლების შეწყვეტის<br />
რეგისტრაციის მიზნით. ამ ვალდებულების შეუსრულებლობის შემთხვევაში<br />
დამგირავებელს აქვს მოგირავნისგან ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნის უფლება.<br />
(29.12.2006 N4310 ამოქმედდეს 2007 წლის 1 თებერვლიდან)<br />
3. გირავნობის უფლების შეწყვეტის რეგისტრაციის მოთხოვნის უფლება აქვს<br />
დამგირავებელსაც. ასეთ შემთხვევაში გირავნობის უფლების შეწყვეტის შესახებ<br />
სარეგისტრაციო განცხადებას თან უნდა დაერთოს მოგირავნის მიერ გაცემული<br />
წერილობითი საბუთი, რომელიც ადასტურებს გირავნობის უფლების შეწყვეტას.<br />
მუხლი 276. მოგირავნის დაკმაყოფილება (29.06.2007 N5127)<br />
1. მოგირავნის დაკმაყოფილება ხდება გირავნობის საგნის რეალიზაციით ან<br />
მოთხოვნის დაკმაყოფილების მიზნით დაგირავებული ნივთის მოგირავნის<br />
საკუთრებაში გადაცემით, თუ კანონით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული.<br />
2. მოთხოვნა დაკმაყოფილებულად ითვლება იმ შემთხვევაშიც, როდესაც<br />
გირავნობის საგნის რეალიზაციიდან ამონაგები თანხა საკმარისი არ არის<br />
გირავნობით უზრუნველყოფილი მოთხოვნის დასაფარავად ან გირავნობის საგნის<br />
ღირებულება მთლიანად არ ფარავს ამ მოთხოვნის ოდენობას, თუ მხარეთა<br />
შეთანხმებით სხვა რამ არ არის დადგენილი.
მუხლი 277.ამოღებული (29.06.2007 N5127)<br />
მუხლი 278. გირავნობის საგნის რეალიზაციისა და მოგირავნის<br />
საკუთრებაში გადაცემის მოთხოვნის უფლება (29.06.2007 N5127)<br />
გირავნობის საგნის რეალიზაციის ან მის საკუთრებაში გადაცემის მოთხოვნის<br />
უფლება მოგირავნეს აქვს მოვალის მიერ გირავნობით უზრუნველყოფილი<br />
მოთხოვნის შეუსრულებლობის ან არაჯეროვნად შესრულების შემთხვევაში.<br />
მუხლი 279. რამდენჯერმე დაგირავებული საგნის რეალიზაციის<br />
უფლება (30.06.2005 N 1826 ძალაშია 2006 წლის 1 მარტიდან)<br />
1. თუ გირავნობის საგანი რამდენჯერმეა დაგირავებული, მაშინ მისი<br />
რეალიზაციის უფლება აქვს ნებისმიერ მოგირავნეს მოთხოვნის შესრულების ვადის<br />
დადგომისას.<br />
2. მოგირავნეს, რომლის გირავნობის უფლებაც წინ უსწრებს რეალიზაციის<br />
განმახორციელებელი მოგირავნის უფლებას, შეუძლია გირავნობის საგნის შესაძლო<br />
რეალიზაციის შესახებ შემდგომი მოგირავნის წერილობითი შეტყობინების მიღების<br />
დღიდან ორი კვირის განმავლობაში აცნობოს შემდგომ მოგირავნეს იმის თაობაზე,<br />
რომ:<br />
ა) იგი სარგებლობს ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული<br />
გირავნობის საგნის რეალიზაციის უფლებით. ამ შემთხვევაში შემდგომი მოგირავნე<br />
ვერ განახორციელებს რეალიზაციას და რეალიზაციის განხორციელების<br />
ვალდებულება დაეკისრება წინა მოგირავნეს;<br />
ბ) იგი თანახმაა, რომ გირავნობის საგნის რეალიზაცია განახორციელოს<br />
შემდგომმა მოგირავნემ, ოღონდ იმ პირობით, რომ რეალიზაციიდან ამონაგები<br />
თანხიდან თავისი მოთხოვნა უპირატესად დაკმაყოფილდება.<br />
3. ამ მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებულ რეალიზაციის შემთხვევებში<br />
რეალიზაციიდან ამონაგები თანხიდან შემდგომი მოგირავნის მოთხოვნის<br />
უპირატესად დაკმაყოფილდება წინა მოგირავნის მოთხოვნა.<br />
4. თუ წინა მოგირავნე არ ისარგებლებს ამ მუხლის მე-2 ნაწილით<br />
გათვალისწინებული უფლებებით, გირავნობის საგანი დატვირთული რჩება იმ<br />
მოგირავნეთა უფლებებით, რომელთა გირავნობის უფლებაც წინ უსწრებს<br />
რეალიზაციის განმახორციელებელი მოგირავნის უფლებას.<br />
5. რეალიზაციის განმახორციელებელ მოგირავნესა და შემძენს ეკისრებათ<br />
საჯარო რეესტრში, ხოლო კანონით გათვალისწინებულ შემთხვევაში – საჯარო<br />
სამართლის იურიდიულ პირში – საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს<br />
მომსახურების სააგენტოში შემძენის დამგირავებლად რეგისტრაციის ვალდებულება,<br />
რომლის შეუსრულებლობის შემთხვევაშიც სოლიდარულად აგებენ პასუხს ამ<br />
ვალდებულების შეუსრულებლობით გამოწვეული ნებისმიერი ზიანისათვის.<br />
(29.12.2006 N4310 ამოქმედდეს 2007 წლის 1 თებერვლიდან)<br />
მუხლი 280. რეალიზაციიდან ამონაგები თანხის განაწილება (30.06.2005 N 1826
ძალაშია 2006 წლის 1 მარტიდან)<br />
1. გირავნობის საგნის რეალიზაციიდან ამონაგები თანხიდან პირველ რიგში<br />
დაიფარება რეალიზაციის ხარჯები და დაკმაყოფილდება რეალიზაციის<br />
განმახორციელებელი მოგირავნის მოთხოვნა.<br />
2. გირავნობით რამდენჯერმე დატვირთული საგნის რეალიზაციის<br />
განმახორციელებელი მოგირავნე ვალდებულია რეალიზაციის ხარჯების დაფარვისა<br />
და თავისი მოთხოვნის დაკმაყოფილების შემდეგ დარჩენილი თანხა შეინახოს<br />
ნოტარიუსთან დეპოზიტზე შემდგომი მოგირავნეების მოთხოვნების<br />
დაკმაყოფილების უზრუნველსაყოფად. ყოველი შემდგომი მოგირავნის მოთხოვნა<br />
დაკმაყოფილდება წინა მოგირავნის მოთხოვნის სრულად დაკმაყოფილების შემდეგ.<br />
3. გირავნობით უზრუნველყოფილი ყველა მოთხოვნის სრულად<br />
დაკმაყოფილების შემდეგ, აგრეთვე შემდგომი მოგირავნეების არარსებობისას<br />
ამონაგებიდან დარჩენილი თანხა დამგირავებელს უნდა გადაეცეს.<br />
4. გირავნობის საგნის რეალიზაციის განმახორციელებელი მოგირავნე პასუხს<br />
აგებს სხვა მოგირავნეების წინაშე იმ ზიანისათვის, რაც წარმოიშობა ამ მუხლის მე-2<br />
ნაწილით გათვალისწინებული ვალდებულების შეუსრულებლობისთვის.<br />
მუხლი 281. გირავნობის საგნის გადაცემა რეალიზაციის უფლების<br />
მქონე მოგირავნისათვის (30.06.2005 N 1826 ძალაშია 2006 წლის 1 მარტიდან)<br />
1. გირავნობის საგნის რეალიზაციის ან მისი საკუთრებაში გადაცემის<br />
მოთხოვნის უფლების მქონე მოგირავნეს უფლება აქვს მოითხოვოს მისთვის<br />
გირავნობის საგნის მფლობელობაში გადაცემა. მოგირავნის მოთხოვნა მისთვის<br />
გირავნობის საგნის მფლობელობაში გადაცემის შესახებ დაუყოვნებლივ უნდა<br />
დაკმაყოფილდეს. (17.07.2009 N 1541)<br />
2. თუ მოთხოვნის რეალიზაცია დამოკიდებულია ამა თუ იმ იურიდიული<br />
მოქმედების შესრულებაზე, მაშინ მოგირავნეს შეუძლია დამგირავებელს მოსთხოვოს<br />
ამის განხორციელება. თუ დამგირავებელი ორი კვირის ვადაში არ შეასრულებს<br />
მოგირავნის მოთხოვნას, მოგირავნე უფლებამოსილია, ეს მოქმედება დამგირავებლის<br />
სახელით განახორციელოს მესამე პირთა მიმართ.<br />
მუხლი 281 1 . დაგირავებული მექანიკური სატრანსპორტო<br />
საშუალების მოგირავნისათვის გადაცემა (17.07.2009 N 1541)<br />
1. მოგირავნეს უფლება აქვს სასამართლოს გარეშე, სააღსრულებო<br />
დაწესებულებაში გირავნობის მოწმობის წარდგენის საფუძველზე მოითხოვოს<br />
დაგირავებული მექანიკური სატრანსპორტო საშუალების იძულების წესით მის<br />
მფლობელობაში გადაცემა.<br />
2. სააღსრულებო დაწესებულების მიერ მოგირავნისათვის დაგირავებული<br />
სატრანსპორტო საშუალების გადაცემა ხორციელდება „სააღსრულებო წარმოებათა<br />
შესახებ“ საქართველოს კანონით დადგენილი წესით.<br />
3. სააღსრულებო დაწესებულებაში ერთი და იმავე მექანიკური სატრანსპორტო
საშუალების მფლობელობაში გადაცემისათვის სხვადასხვა მოგირავნის მიერ<br />
გირავნობის მოწმობის წარდგენის შემთხვევაში გირავნობის საგნის გადაცემა<br />
ხორციელდება იმ მოგირავნეზე, რომელსაც აქვს გირავნობით უზრუნველყოფილი<br />
მოთხოვნის დაკმაყოფილების უპირატესი უფლება.<br />
4. გირავნობის მოწმობის გასაჩივრება არ იწვევს მისი აღსრულების შეჩერებას.<br />
5. მოგირავნე, რომელსაც ამ მუხლის მე-2 ნაწილის შესაბამისად<br />
მფლობელობაში გადაეცა მექანიკური სატრანსპორტო საშუალება, ვალდებულია<br />
საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით განახორციელოს მისი<br />
რეალიზაცია ან საკუთრებად დარეგისტრირება.<br />
6. მოგირავნისათვის მექანიკური სატრანსპორტო საშუალების იძულებითი<br />
წესით გადაცემასთან დაკავშირებული ხარჯები დაეკისრება მოვალეს.<br />
7. მოგირავნის მიერ გირავნობის მოწმობის სააღსრულებო დაწესებულებაში<br />
წარდგენის მართლზომიერებაზე პასუხისმგებელია მოგირავნე.<br />
მუხლი 282. გირავნობის საგნის მოსალოდნელი რეალიზაციის<br />
შესახებ შეტყობინების ვალდებულება (30.06.2005 N 1826 ძალაშია 2006 წლის 1<br />
მარტიდან)<br />
1. მოგირავნე ვალდებულია რეალიზაციამდე ორი კვირით ადრე გირავნობის<br />
საგნის რეალიზაციის თაობაზე წერილობით გააფრთხილოს დამგირავებელი და სხვა<br />
მოგირავნეები.<br />
2. ამოღებულია (11.05.2007 N 4744)<br />
3. რეალიზაცია შეიძლება განხორციელდეს დამგირავებლისა და სხვა<br />
მოგირავნეების წინასწარი წერილობითი გაფრთხილების გარეშეც, თუ:<br />
ა) არსებობს გირავნობის საგნის საბაზრო ან საბირჟო ფასის დაცემის რეალური<br />
საფრთხე;<br />
ბ) გირავნობის საგანი მალფუჭებადია.<br />
4. მოგირავნე კარგავს გირავნობის საგნის რეალიზაციის უფლებას, თუ<br />
დამგირავებლისათვის ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული<br />
შეტყობინების ჩაბარების დღიდან ნებისმიერ დროს, ვიდრე არ განხორციელებულა<br />
გირავნობის საგნის რეალიზაცია, შესრულდება უზრუნველყოფილი მოთხოვნა.<br />
მუხლი 283. გირავნობის საგნის რეალიზაცია (30.06.2005 N 1826 ძალაშია 2006 წლის 1<br />
მარტიდან)<br />
1. მოგირავნე უფლებამოსილია უშუალოდ მოახდინოს გირავნობის საგნის<br />
რეალიზაცია, თუ არსებობს ამის შესახებ მოგირავნისა და დამგირავებელის<br />
შეთანხმება. უშუალოდ მოგირავნის მიერ გირავნობის საგნის პირდაპირი მიყიდვის<br />
გზით რეალიზაციის შემთხვევაში მოგირავნე ვალდებულია, გირავნობის საგანი<br />
გაასხვისოს სამართლიან და გონივრულ ფასში თავისი, დამგირავებლისა და სხვა<br />
მოგირავნეების ინტერესების გათვალისწინებით, ამ ვალდებულების<br />
შეუსრულებლობის შემთხვევაში მოგირავნე პასუხს აგებს დამგირავებლისა და სხვა<br />
მოგირავნეებისთვის მიყენებული ზიანისათვის.
2. თუ გირავნობის საგანს აქვს საბირჟო ან საბაზრო ფასი, მოგირავნეს შეუძლია<br />
გირავნობის საგნის გაყიდვა მიანდოს სპეციალურ სავაჭრო დაწესებულებას.<br />
3. თუ დაგირავებული მოთხოვნის რეალიზაცია ხორციელდება მოვალის მიერ<br />
მოგირავნის სასარგებლოდ შესრულებით, მოგირავნე ვალდებულია წარუდგინოს<br />
დამგირავებელს ანგარიში მოვალის მიერ თავის სასარგებლოდ განხორციელებული<br />
შესრულების შესახებ.<br />
მუხლი 284. მხარეთა შეთანხმება რეალიზაციის სხვა წესზე (30.06.2005 N 1826<br />
ძალაშია 2006 წლის 1 მარტიდან)<br />
1. მოგირავნესა და დამგირავებელს წერილობითი ფორმით დადებულ<br />
გარიგებაში შეუძლიათ გაითვალისწინონ, რომ გირავნობის საგნის<br />
მოგირავნისათვის გადაცემა და რეალიზაცია შეიძლება განხორციელდეს<br />
ნოტარიუსის მიერ გაცემული სააღსრულებო ფურცლის საფუძველზე. ასეთ<br />
შემთხვევაში, მხარეთა შორის დადებული გარიგება დადასტურებულ უნდა იქნეს<br />
სანოტარო წესით.(8.12.2006 N 3879 ამოქმედდეს 2007 წლის 15 მარტიდან)<br />
2. დამგირავებელსა და მოგირავნეს შეუძლიათ ასევე შეთანხმდნენ გირავნობის<br />
საგნის რეალიზაციის განსხვავებულ წესზე, რომელიც განსხვავდება ამ თავში<br />
მოცემული წესებისაგან. ასეთ შემთხვევაში გირავნობის საგნის რეალიზაცია უნდა<br />
განხორციელდეს გონივრულ და სამართლიან ფასში დამგირავებლისა და სხვა<br />
მოგირავნეების ინტერესების გათვალისწინებით.<br />
მუხლი 285. გირავნობის საგნის რეალიზაციის შედეგები (30.06.2005 N 1826<br />
ძალაშია 2006 წლის 1 მარტიდან)<br />
1. გირავნობის საგნის რეალიზაციით შემძენზე გადადის დაუტვირთავი<br />
საკუთრება, გარდა 279-ე მუხლის მე-4 ნაწილით გათვალისწინებული შემთხვევისა.<br />
2. მოგირავნის მიერ გირავნობის საგნის არამართლზომიერი რეალიზაციის<br />
შემთხვევაში შემძენი იძენს საკუთრების უფლებას, თუ იგი ამ ფაქტის მიმართ<br />
კეთილსინდისიერია.<br />
მუხლი 285 1 . ანგარიში გირავნობის საგნის რეალიზაციის შესახებ (30.06.2005 N<br />
1826 ძალაშია 2006 წლის 1 მარტიდან)<br />
რეალიზაციის განმახორციელებელი მოგირავნე ვალდებულია, რეალიზაციის<br />
განხორციელებიდან გონივრულ ვადაში, გაუმართლებელი დაყოვნების გარეშე,<br />
წარუდგინოს დამგირავებელს წერილობითი ანგარიში გირავნობის საგნის<br />
რეალიზაციის შესახებ, რომელიც უნდა შეიცავდეს ინფორმაციას რეალიზაციის<br />
ხარჯების, რეალიზაციიდან ამონაგები თანხისა და ამ თანხის გამოყენების თაობაზე.<br />
II. იპოთეკა<br />
მუხლი 286. ცნება<br />
1. უძრავი ნივთი შეიძლება ისე იქნეს გამოყენებული (დატვირთული)
მოთხოვნის დასაკმაყოფილებლად, რომ უზრუნველყოფილ კრედიტორს მიეცეს<br />
უფლება, სხვა კრედიტორებთან შედარებით პირველ რიგში მიიღოს თავისი<br />
მოთხოვნის დაკმაყოფილება ამ ნივთის რეალიზაციით ან მის საკუთრებაში<br />
გადაცემით (იპოთეკა). (29.06.2007 N5127)<br />
2. იპოთეკა შეიძლება ასევე გამოყენებულ იქნეს სამომავლო ან პირობით<br />
მოთხოვნასთან დაკავშირებით, თუ იპოთეკის დადგენის მომენტისათვის<br />
შესაძლებელია ამ მოთხოვნის განსაზღვრა. (11.05.2007 N 4744)<br />
3. ის მოთხოვნა, რომელიც უზრუნველყოფილია იპოთეკით, შეიძლება<br />
შეიცვალოს სხვა მოთხოვნით. ამისათვის საჭიროა მესაკუთრისა და კრედიტორის<br />
(იპოთეკარის) შეთანხმება და ამ შეთანხმების რეგისტრაცია რეესტრში.<br />
მუხლი 287. საერთო იპოთეკა (29.06.2007 N5127)<br />
თუ მოთხოვნა უზრუნველყოფილია რამდენიმე უძრავ ნივთზე არსებული<br />
იპოთეკით (საერთო იპოთეკა), საერთო მოთხოვნის დასაკმაყოფილებლად<br />
გამოიყენება ყოველი ნივთი. კრედიტორს შეუძლია, სურვილისამებრ, მოთხოვნა<br />
ნებისმიერი ნივთით დაიკმაყოფილოს, თუ მხარეები სხვა რამეზე არ შეთანხმებულან.<br />
მუხლი 288. მესაკუთრის იპოთეკა<br />
თუ მოთხოვნა, რომლის უზრუნველსაყოფადაც არსებობს იპოთეკა, არ<br />
წარმოშობილა, იგი ქარწყლდება ან გადადის უძრავი ნივთის მესაკუთრეზე, მაშინ<br />
იპოთეკაც გადადის ამ უკანასკნელზე (მესაკუთრის იპოთეკა).<br />
მუხლი 289. იპოთეკის რეგისტრაცია<br />
1. იპოთეკა იურიდიულ ძალას იძენს საჯარო რეესტრში რეგისტრაციის<br />
მომენტიდან. რეგისტრაცია ხდება ერთ-ერთი მხარის მიერ გარიგების წარდგენის<br />
საფუძველზე, რომელიც დადებულია ამ კოდექსის 311 1 მუხლით დადგენილი წესით.<br />
გარიგებაში უნდა აღინიშნოს უძრავი ნივთის მესაკუთრე, იპოთეკარი, სავარაუდო<br />
მოვალე მესამე პირი. მხარეთა შეთანხმებით გარიგებაში შესაძლებელია აღინიშნოს<br />
აგრეთვე უზრუნველყოფილი მოთხოვნის ოდენობა, სარგებელი, შესრულების ვადა<br />
და სხვა პირობები. (29.06.2007 N5127)<br />
2. მხარეთა შეთანხმების შემთხვევაში, კრედიტორის მოთხოვნით საჯარო<br />
რეესტრი გასცემს იპოთეკის მოწმობას. იპოთეკის მოწმობის გაცემა რეგისტრირდება<br />
საჯარო რეესტრში. (29.06.2007 N5127 ამოქმედდეს „უძრავ ნივთებზე უფლებათა რეგისტრაციის<br />
შესახებ“ საქართველოს კანონში ცვლილებებისა და დამატებების შეტანის თაობაზე“ საქართველოს<br />
კანონის ძალაში შესვლისთანავე)<br />
3. იპოთეკის ხელშეკრულება, რომელზედაც მხარეთა შეთანხმებით გაიცემა<br />
იპოთეკის მოწმობა, უნდა დამოწმდეს სანოტარო წესით. იპოთეკის<br />
ხელშეკრულებიდან გამომდინარე ნებისმიერი სამართლებრივი ქმედება, რომელიც<br />
მოითხოვს სანოტარო წესით დამოწმებას, უნდა დაამოწმოს იმავე ნოტარიუსმა,<br />
რომელმაც დაამოწმა აღნიშნული იპოთეკის ხელშეკრულება. (29.06.2007 N5127<br />
ამოქმედდეს „უძრავ ნივთებზე უფლებათა რეგისტრაციის შესახებ“ საქართველოს კანონში
ცვლილებებისა და დამატებების შეტანის თაობაზე“ საქართველოს კანონის ძალაში შესვლისთანავე)<br />
4. საერთო იპოთეკაზე გაიცემა მხოლოდ ერთი იპოთეკის მოწმობა. (29.06.2007<br />
N5127)<br />
მუხლი 289 1 . იპოთეკის მოწმობა (29.06.2007 N5127 ამოქმედდეს „უძრავ ნივთებზე<br />
უფლებათა რეგისტრაციის შესახებ“ საქართველოს კანონში ცვლილებებისა და დამატებების შეტანის<br />
თაობაზე“ საქართველოს კანონის ძალაში შესვლისთანავე)<br />
1. იპოთეკის მოწმობა არის ფასიანი ქაღალდი, რომელიც ადასტურებს მისი<br />
კანონიერი მფლობელის უფლებას:<br />
ა) მოითხოვოს იპოთეკის ხელშეკრულებიდან გამომდინარე ვალდებულების<br />
შესრულება;<br />
ბ) ვალდებულების შეუსრულებლობის შემთხვევაში მოთხოვნა<br />
დაიკმაყოფილოს იპოთეკის საგნიდან.<br />
2. იპოთეკის მოწმობა დგება ერთ ეგზემპლარად.<br />
მუხლი 289 2 . იპოთეკის მოწმობის შინაარსი (29.06.2007 N5127 ამოქმედდეს „უძრავ<br />
ნივთებზე უფლებათა რეგისტრაციის შესახებ“ საქართველოს კანონში ცვლილებებისა და დამატებების<br />
შეტანის თაობაზე“ საქართველოს კანონის ძალაში შესვლისთანავე)<br />
1. იპოთეკის მოწმობა უნდა შეიცავდეს:<br />
ა) სათაურში აღნიშვნას „იპოთეკის მოწმობა“;<br />
ბ) იპოთეკარის სახელსა და მისამართს;<br />
გ) მოვალის სახელსა და მისამართს;<br />
დ) უძრავი ნივთის მესაკუთრის სახელსა და მისამართს;<br />
ე) იპოთეკით დატვირთული ქონების სარეგისტრაციო კოდს, იპოთეკის საგნის<br />
მისამართს;<br />
ვ) აღნიშვნას იპოთეკის მოწმობის საჯარო რეესტრში რეგისტრაციის შესახებ,<br />
შესაბამისი რეკვიზიტების მითითებით;<br />
ზ) მითითებას იმის თაობაზე, არის თუ არა იპოთეკის საგანი ან მისი ნაწილი<br />
დატვირთული სხვა იპოთეკით ან სხვა სანივთო ან ვალდებულებითი უფლებით;<br />
თ) იპოთეკის ხელშეკრულების შედგენის ადგილსა და თარიღს;<br />
ი) უზრუნველყოფილი მოთხოვნის მოცულობას;<br />
კ) იპოთეკის ხელშეკრულებით გათვალისწინებული ვალდებულების<br />
შესრულების ვადას, ხოლო თუ ვალდებულება ნაწილ-ნაწილ უნდა შესრულდეს, –<br />
მისი შესრულების ვადებს;<br />
ლ) იპოთეკის მოწმობის გაცემის თარიღს.<br />
2. იპოთეკის მოწმობის ნამდვილობა დასტურდება საჯარო რეესტრის ბეჭდით.<br />
3. ამ მუხლის პირველ და მე-2 ნაწილებში აღნიშნულ მოთხოვნათა დარღვევა<br />
იწვევს იპოთეკის მოწმობის ბათილობას.<br />
მუხლი 289 3 . იპოთეკის მოწმობიდან გამომდინარე უფლების<br />
განხორციელება (29.06.2007 N5127 ამოქმედდეს „უძრავ ნივთებზე უფლებათა
რეგისტრაციის შესახებ“ საქართველოს კანონში ცვლილებებისა და დამატებების შეტანის თაობაზე“<br />
საქართველოს კანონის ძალაში შესვლისთანავე)<br />
1. იპოთეკის მოწმობის ფაქტობრივი მფლობელი ითვლება მის კანონიერ<br />
მფლობელად, ვიდრე საწინააღმდეგო არ დამტკიცდება.<br />
2. იპოთეკის მოწმობის არსებობისას უზრუნველყოფილი მოთხოვნა<br />
შესრულდება მხოლოდ იპოთეკის მოწმობის წარდგენის შემთხვევაში. კრედიტორი<br />
ვალდებულია, საკუთარი მოთხოვნის დაკმაყოფილებისთანავე იპოთეკის მოწმობა<br />
გადასცეს ვალდებულების შემსრულებელს.<br />
3. მოთხოვნის ნაწილობრივ დაკმაყოფილებისთანავე კრედიტორი<br />
ვალდებულია, იპოთეკის მოწმობაში შეიტანოს შესაბამისი აღნიშვნა.<br />
4. იპოთეკის შესახებ გარიგების დამმოწმებელი ნოტარიუსის სადეპოზიტო<br />
ანგარიშზე თანხის დეპონირებით მოვალე თავისუფლდება კრედიტორის წინაშე<br />
ვალდებულებისაგან.<br />
მუხლი 289 4 . იპოთეკის მოწმობაზე უფლების გადაცემა (29.06.2007 N5127<br />
ამოქმედდეს „უძრავ ნივთებზე უფლებათა რეგისტრაციის შესახებ“ საქართველოს კანონში<br />
ცვლილებებისა და დამატებების შეტანის თაობაზე“ საქართველოს კანონის ძალაში შესვლისთანავე)<br />
1. იპოთეკის მოწმობაში მოცემული მოთხოვნის დათმობა ხდება იპოთეკის<br />
მოწმობაზე უფლების გადამცემის სანოტარო წესით დამოწმებული ხელმოწერით.<br />
2. თუ მოთხოვნის დათმობა ხდება იპოთეკის მოწმობის აუქციონზე გაყიდვით,<br />
იპოთეკის მოწმობაზე კეთდება აღნიშვნა „გაყიდულია აუქციონზე“ და დასტურდება<br />
სპეციალისტის სანოტარო წესით დამოწმებული ხელმოწერით.<br />
3. ბათილია იპოთეკის მოწმობის სხვა პირისთვის გადაცემის აკრძალვა.<br />
4. პირი, რომლის სასარგებლოდაც მოხდა მოთხოვნის დათმობა, ვალდებულია,<br />
ამის შესახებ აცნობოს მოვალეს.<br />
მუხლი 289 5 . იპოთეკის მოწმობის ძალადაკარგულად გამოცხადება (29.06.2007<br />
N5127 ამოქმედდეს „უძრავ ნივთებზე უფლებათა რეგისტრაციის შესახებ“ საქართველოს კანონში<br />
ცვლილებებისა და დამატებების შეტანის თაობაზე“ საქართველოს კანონის ძალაში შესვლისთანავე)<br />
იპოთეკის მოწმობის დაზიანების, დაკარგვის ან განადგურების შემთხვევაში<br />
იპოთეკის მოწმობის მფლობელი ვალდებულია, ამის შესახებ აცნობოს საჯარო<br />
რეესტრს. ასეთ შემთხვევაში სასამართლო აცხადებს მას ძალადაკარგულად საერთო<br />
წესის საფუძველზე (გამოწვევითი წარმოება).<br />
მუხლი 289 6 . იპოთეკის მოწმობის დაგირავება (29.06.2007 N5127 ამოქმედდეს „უძრავ<br />
ნივთებზე უფლებათა რეგისტრაციის შესახებ“ საქართველოს კანონში ცვლილებებისა და დამატებების<br />
შეტანის თაობაზე“ საქართველოს კანონის ძალაში შესვლისთანავე)<br />
1. იპოთეკის მოწმობა შეიძლება დაგირავდეს მისი მფლობელის ან სხვა<br />
ნებისმიერი პირის სასარგებლოდ, ფასიანი ქაღალდების დაგირავებისთვის<br />
დადგენილი წესით.<br />
2. იპოთეკის მოწმობის გირავნობა რეგისტრირდება საჯარო რეესტრში.
მუხლი 289 7 . იპოთეკის მოწმობის გაუქმება (29.06.2007 N5127 ამოქმედდეს „უძრავ<br />
ნივთებზე უფლებათა რეგისტრაციის შესახებ“ საქართველოს კანონში ცვლილებებისა და დამატებების<br />
შეტანის თაობაზე“ საქართველოს კანონის ძალაში შესვლისთანავე)<br />
1. იპოთეკის მოწმობა უქმდება:<br />
ა) იპოთეკის მოწმობიდან გამომდინარე მოთხოვნის დაკმაყოფილების<br />
შემთხვევაში;<br />
ბ) უძრავი ნივთის მესაკუთრისათვის იპოთეკის მოწმობის ნებაყოფლობით<br />
გადაცემის შემთხვევაში.<br />
2. იპოთეკის მოწმობის გაუქმება რეგისტრირდება საჯარო რეესტრში.<br />
მუხლი 289 8 . იპოთეკის მოწმობის უპირატესობა საჯარო რეესტრის<br />
ჩანაწერთან (29.06.2007 N5127)<br />
იპოთეკის მოწმობასა და საჯარო რეესტრის ჩანაწერს შორის განსხვავების<br />
შემთხვევაში უპირატესობა ენიჭება იპოთეკის მოწმობას.<br />
მუხლი 290. უძრავი ნივთის იპოთეკით რამდენჯერმე დატვირთვა (29.06.2007<br />
N5127)<br />
ერთი უძრავი ნივთი შეიძლება რამდენჯერმე დაიტვირთოს იპოთეკით.<br />
რიგითობა განისაზღვრება იპოთეკის შესახებ განცხადების რეგისტრაციის თარიღის<br />
მიხედვით.<br />
მუხლი 291. იმ უძრავი ნივთის მესაკუთრის უფლება, რომელიც არ<br />
არის იპოთეკით უზრუნველყოფილი მოთხოვნის პირადი<br />
მოვალე (29.06.2007 N5127)<br />
1. თუ უძრავი ნივთის მესაკუთრე იმავდროულად არ არის იპოთეკით<br />
უზრუნველყოფილი მოთხოვნის პირადი მოვალე, მას მაინც შეუძლია იპოთეკარს<br />
წაუყენოს ის შესაგებელი, რომლის უფლებაც მხოლოდ პირად მოვალეს აქვს, მათ<br />
შორის, შესაგებლები ფულად ვალდებულებათა გაქვითვისა და მოთხოვნის<br />
გასაჩივრების გამო.<br />
2. თუ მოთხოვნის შესრულების ვადა დამოკიდებულია სამართლებრივი<br />
ურთიერთობის მოშლის შეტყობინებაზე, მოშლა მხოლოდ იმ შემთხვევაში<br />
ჩაითვლება ნამდვილად, როდესაც ამის შესახებ მესაკუთრე განუცხადებს<br />
კრედიტორს ან კრედიტორი – მესაკუთრეს.<br />
მუხლი 292. მესაკუთრის უფლება კრედიტორის დაკმაყოფილებისას<br />
1. უძრავი ნივთის მესაკუთრე უფლებამოსილია დააკმაყოფილოს კრედიტორი,<br />
როცა მოთხოვნის შესრულების ვადა უკვე დადგა, ან როცა პირადი მოვალე<br />
უფლებამოსილია შეასრულოს შესაბამისი მოქმედება.<br />
2. თუ მესაკუთრე არ არის პირადი მოვალე, მოთხოვნა გადადის მასზე მაშინ,<br />
როცა მესაკუთრე კრედიტორს დააკმაყოფილებს.
3. ამოღებულია (11.05.2007 N 4744)<br />
მუხლი 293. იპოთეკის გავრცელება უძრავი ნივთის ნაყოფზე (29.06.2007 N5127)<br />
იპოთეკა არ ვრცელდება უძრავი ნივთის ნაყოფზე, თუ მხარეთა შეთანხმებით<br />
სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული.<br />
მუხლი 294. იპოთეკით დატვირთული ნივთის მოვლის მოვალეობა (29.06.2007<br />
N5127)<br />
1. მესაკუთრე ვალდებულია, ისე განახორციელოს ნივთის მოვლა-პატრონობა,<br />
რომ იპოთეკის მიზანს არ შეექმნას საფრთხე. საფრთხის შემთხვევაში კრედიტორს<br />
შეუძლია, მესაკუთრეს განუსაზღვროს შესაბამისი ვადა ამ საფრთხის თავიდან<br />
ასაცილებლად. თუ იპოთეკით დატვირთულ ნივთს ფლობს კრედიტორი, ნივთის<br />
მოვლა-პატრონობის მოვალეობა მასვე ეკისრება.<br />
2. თუ ნივთი დაზღვეულია, მზღვეველს სადაზღვევო თანხის გადახდა<br />
დამზღვევისათვის ვითარების გაუარესების შემდეგ მხოლოდ მაშინ შეუძლია,<br />
როდესაც ზიანის მიყენების ფაქტის შესახებ კრედიტორს უკვე ეცნობა. კრედიტორს<br />
შეუძლია წინ აღუდგეს თანხის გადახდას, თუ იგი შიშობს, რომ თანხა არ იქნება<br />
გამოყენებული ნივთის აღსადგენად.<br />
3. თუ ირკვევა, რომ მესაკუთრე ვერ ასრულებს ნივთის მოვლის მოვალეობას,<br />
კრედიტორს უფლება აქვს, მოითხოვოს მისთვის ნივთის სამართავად გადაცემა.<br />
გადაწყვეტილებას ასეთი მოთხოვნის შესახებ იღებს სასამართლო.<br />
4. თუ კანონით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული, შეთანხმება, რომლითაც<br />
მესაკუთრე კრედიტორის წინაშე იღებს ვალდებულებას, არ გაასხვისოს, არ<br />
ისარგებლოს ან სხვანაირად არ დატვირთოს უძრავი ნივთი, ბათილია. ასეთი<br />
გარიგებების ნამდვილობა მესამე პირთათვის არ შეიძლება დამოკიდებული იყოს<br />
კრედიტორების თანხმობაზე.<br />
მუხლი 295. იპოთეკისა და მის საფუძვლად არსებული მოთხოვნის<br />
გადაცემა სხვა პირისთვის (29.06.2007 N5127)<br />
იპოთეკა და მის საფუძვლად არსებული მოთხოვნა მხოლოდ ერთდროულად<br />
და ერთობლივად შეიძლება იქნეს სხვა პირისათვის გადაცემული. მოთხოვნის<br />
გადაცემასთან ერთად ახალ კრედიტორზე გადადის იპოთეკაც. მოთხოვნის გადაცემა<br />
მხოლოდ მაშინ ჩაითვლება ნამდვილად, როდესაც წერილობითი ფორმით<br />
დადებული გარიგება იპოთეკის დადგენის შესახებ ან იპოთეკის მოწმობა (ასეთის<br />
არსებობის შემთხვევაში) გადაეცემა ახალ კრედიტორს (ამ კოდექსის 289 4 მუხლით<br />
გათვალისწინებული მოთხოვნების დაცვით). მოთხოვნის გადაცემა რეგისტრირდება<br />
საჯარო რეესტრში, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც გაცემულია იპოთეკის მოწმობა.<br />
მუხლი 296. მოვალის ვალდებულება ახალი კრედიტორის წინაშე<br />
თუ ახალ კრედიტორზე მოთხოვნის გადასვლის შემდეგ მოვალე უხდის ძველ
კრედიტორს, ეს გადახდა არ ათავისუფლებს მას ახალი კრედიტორის წინაშე<br />
ვალდებულებისაგან მაშინაც, როცა მან გადასვლის შესახებ არაფერი იცოდა.<br />
მუხლი 297. საჯარო რეესტრის ჩანაწერის სისწორის პრეზუმფცია ახალ<br />
კრედიტორზე იპოთეკისა და მოთხოვნის გადასვლისას<br />
იპოთეკა და მოთხოვნა ისევე გადადის ახალ კრედიტორზე, როგორც იყო<br />
ძველი კრედიტორის ხელში. საჯარო რეესტრში რეგისტრირებული მონაცემი,<br />
კრედიტორის ინტერესებიდან გამომდინარე, მიიჩნევა სწორად. ამ შემთხვევაში<br />
მოვალეს არ შეუძლია მიუთითოს, რომ მოთხოვნა არ არსებობს. ეს წესი არ<br />
გამოიყენება მაშინ, როცა ახალმა კრედიტორმა იცოდა რეესტრის უსწორო ჩანაწერის<br />
შესახებ.<br />
მუხლი 298. მესამე პირის უფლებები<br />
1. ამოღებულია (11.05.2007 N 4744)<br />
2. თუ პირადი მოვალე დააკმაყოფილებს კრედიტორს, იპოთეკა მასზე გადადის<br />
იმ ფარგლებში, რა ფარგლებშიც მას შეუძლია მესაკუთრისაგან ანაზღაურების<br />
მოთხოვნა. (29.06.2007 N5127)<br />
მუხლი 299. კრედიტორის უარი მოთხოვნაზე ან იპოთეკაზე<br />
1. თუ მესაკუთრე არ არის პირადი მოვალე და კრედიტორი უარს ამბობს<br />
მოთხოვნაზე ან იპოთეკაზე, მესაკუთრე ხდება იპოთეკარი. უარს იურიდიული ძალა<br />
აქვს მაშინ, როდესაც იგი რეგისტრირებულია საჯარო რეესტრში. (29.06.2007 N5127)<br />
2. თუ კრედიტორი უარს ამბობს იპოთეკაზე, მაგრამ არა მოთხოვნაზე, მაშინ<br />
პირადი მოვალე მაინც თავისუფალი იქნება, თუ მას თავის მხრივ იპოთეკიდან<br />
ანაზღაურების მიღება შეეძლო.<br />
3. თუ მესაკუთრეს აქვს შეცილების უფლება, რომლითაც გამოირიცხება<br />
იპოთეკის ხანგრძლივად გამოყენება, მაშინ მას შეუძლია კრედიტორს მოსთხოვოს<br />
უარი თქვას იპოთეკაზე.<br />
მუხლი 300. იპოთეკით დატვირთული უძრავი ნივთის გადასვლა<br />
კრედიტორის (იპოთეკარის) საკუთრებაში (29.06.2007 N5127)<br />
1. იპოთეკით დატვირთული უძრავი ნივთი ამ კოდექსით გათვალისწინებულ<br />
საფუძველზე შეიძლება გადავიდეს კრედიტორის (იპოთეკარის) საკუთრებაში, თუ ეს<br />
პირდაპირ არის გათვალისწინებული იპოთეკის ხელშეკრულებით.<br />
2. თუ მოვალე გააჭიანურებს იპოთეკით უზრუნველყოფილი მოთხოვნის<br />
დაკმაყოფილებას, იპოთეკით დატვირთული უძრავი ნივთი შეიძლება გადავიდეს<br />
კრედიტორის (იპოთეკარის) საკუთრებაში, თუ კრედიტორი და მოვალე ამის<br />
თაობაზე ერთობლივი განცხადებით მიმართავენ საჯარო რეესტრს.<br />
3. იპოთეკით დატვირთული უძრავი ნივთის კრედიტორის (იპოთეკარის)<br />
საკუთრებაში გადასვლისას მოთხოვნა დაკმაყოფილებულად ითვლება იმ<br />
შემთხვევაშიც, როდესაც იპოთეკით დატვირთული უძრავი ნივთის ღირებულება
მთლიანად არ ფარავს ამ მოთხოვნის ოდენობას, თუ კანონით ან მხარეთა<br />
შეთანხმებით სხვა რამ არ არის დადგენილი. (4.12.2009. N2284)<br />
მუხლი 301. იპოთეკით დატვირთული უძრავი ნივთის რეალიზაციის<br />
მოთხოვნა (29.06.2007 N5127)<br />
1. თუ მოვალე არ დააკმაყოფილებს მოთხოვნას, რომლის უზრუნველყოფის<br />
საშუალებაც არის იპოთეკა, იპოთეკარი უფლებამოსილია, მოითხოვოს უძრავი<br />
ნივთის რეალიზაცია, თუ იპოთეკის ხელშეკრულებით სხვა რამ არ არის<br />
გათვალისწინებული.<br />
1 1 . მოთხოვნა, რომლის უზრუნველყოფის საშუალებაც არის იპოთეკა,<br />
დაკმაყოფილებულად ითვლება იმ შემთხვევაშიც, როდესაც იპოთეკით<br />
დატვირთული უძრავი ნივთის რეალიზაციიდან ამონაგები თანხა საკმარისი არ არის<br />
იპოთეკით უზრუნველყოფილი მოთხოვნის დასაფარავად, თუ კანონით ან მხარეთა<br />
შეთანხმებით სხვა რამ არ არის დადგენილი.(4.12.2009. N2284)<br />
2. რეალიზაცია ხორციელდება ამ თავში მოცემული წესებისა და<br />
„სააღსრულებო წარმოებათა შესახებ“ საქართველოს კანონის შესაბამისად. (19.12.2008 N<br />
826 ამოქმედდეს 2009 წლის 1 ივლისიდან)<br />
3. მხარეები შეიძლება შეთანხმდნენ აუქციონის ჩატარების სხვა წესზე<br />
მხოლოდ ამ კოდექსის 302-ე მუხლის მე-6 ნაწილით, 306 1 –306 3 მუხლებით, 306 5<br />
მუხლის პირველი ნაწილითა და 307-ე მუხლის მე-2 ნაწილით დადგენილი<br />
მოთხოვნების გათვალისწინებით.<br />
მუხლი 302. იპოთეკით დატვირთული უძრავი ნივთის რეალიზაცია (29.06.2007<br />
N5127)<br />
1. იპოთეკით დატვირთული უძრავი ნივთის გაყიდვა ხდება აუქციონზე<br />
კრედიტორისა და მესაკუთრის წერილობითი შეთანხმების საფუძველზე, რომლებიც<br />
აუქციონის ჩატარების მიზნით ნიშნავენ სპეციალისტს, მისივე თანხმობით.<br />
შეთანხმებით განისაზღვრება სპეციალისტის ანაზღაურება.<br />
2. ყოველი დათქმა, რომელიც მესამე პირებს მათი თანხმობის გარეშე აკისრებს<br />
ვალდებულებებს, ბათილია, რაც არ იწვევს აუქციონის შესახებ შეთანხმების<br />
ბათილობას.<br />
3. კრედიტორისა და მესაკუთრის შეთანხმებით შეიძლება დადგინდეს<br />
აუქციონისაგან განსხვავებული რეალიზაციის ფორმა.<br />
3 1 . კრედიტორისა და მესაკუთრის წერილობითი ფორმით დადებულ<br />
გარიგებაში მხარეებს შეუძლიათ გაითვალისწინონ, რომ იპოთეკით დატვირთული<br />
უძრავი ნივთის კრედიტორისთვის გადაცემა და რეალიზაცია შეიძლება<br />
განხორციელდეს ნოტარიუსის მიერ გაცემული სააღსრულებო ფურცლის<br />
საფუძველზე. ასეთ შემთხვევაში მხარეთა შორის დადებული გარიგება<br />
დადასტურებული უნდა იქნეს სანოტარო წესით. (4.12.2009. N2284 ამოქმედდეს 2010<br />
წლის 1 აპრილიდან.)
4. თუ კრედიტორი და მესაკუთრე ვერ თანხმდებიან აუქციონის<br />
ჩატარებაზე ან უძრავი ნივთის რეალიზაციის სხვა ფორმაზე, სასამართლო<br />
კრედიტორის განცხადების საფუძველზე წყვეტს უძრავი ნივთის აუქციონზე<br />
იძულებით გაყიდვის საკითხს. სასამართლოს გადაწყვეტილება უძრავი ნივთის<br />
აუქციონზე იძულებით გაყიდვის შესახებ აღსრულდება „სააღსრულებო წარმოებათა<br />
შესახებ“ საქართველოს კანონით დადგენილი წესით. (19.12.2008 N 826 ამოქმედდეს 2009<br />
წლის 1 ივლისიდან)<br />
5. სპეციალისტი შეიძლება იყოს ნებისმიერი ქმედუნარიანი პირი, მათ შორის,<br />
კრედიტორი, მოვალე ან მესაკუთრე.<br />
6. სპეციალისტი (აღმასრულებელი) ვალდებულია, აუქციონის შესახებ<br />
შეატყობინოს საჯარო რეესტრში შეყვანილ უფლებამოსილ პირებს. (15.07.2008 N 219<br />
ამოქმედდეს 2008 წლის 1 ოქტომბრიდან)<br />
მუხლი 303. იპოთეკით დატვირთული უძრავი ნივთის ნაყოფი (29.06.2007 N5127)<br />
უძრავ ნივთზე აუქციონის გამოცხადებიდან ან სასამართლოს<br />
გადაწყვეტილების მიღებიდან მესაკუთრე კარგავს უფლებას, დაიტოვოს ნივთის<br />
ნაყოფი.<br />
მუხლი 304. აუქციონის თავიდან აცილება (29.06.2007 N5127)<br />
1. მესაკუთრეს ან ნებისმიერ პირს მესაკუთრესთან შეთანხმებით ან/და მესამე<br />
პირს, რომლის უფლებაც შეიძლება შეილახოს აუქციონის შედეგად, უფლება აქვს,<br />
აუქციონის ჩატარებამდე მოთხოვნის დაკმაყოფილებით თავიდან აიცილოს<br />
აუქციონი.<br />
2. მესამე პირის უფლების შელახვის ფაქტს ადგენს სასამართლო.<br />
მუხლი 305. კრედიტორის, მოვალისა და მესაკუთრის მონაწილეობა<br />
აუქციონში<br />
კრედიტორი, მოვალე და მესაკუთრე უფლებამოსილი არიან თვითონაც<br />
მიიღონ მონაწილეობა აუქციონში, რომლის დროსაც მოვალემ და კრედიტორმა<br />
ისეთი უზრუნველყოფა უნდა წარმოადგინონ, რომელსაც ექსპერტი ჯეროვნად<br />
მიიჩნევს.<br />
მუხლი 306. განცხადება იძულებითი აუქციონის ჩატარების შესახებ (19.12.2008 N<br />
826 ამოქმედდეს 2009 წლის 1 ივლისიდან)<br />
ხელშეკრულების საფუძველზე იძულებითი აუქციონის ჩატარების შესახებ<br />
განცხადება სპეციალისტთან შეიძლება შეიტანოს როგორც ერთმა, ისე რამდენიმე<br />
კრედიტორმა. განცხადებაში უნდა აღინიშნოს იპოთეკით დატვირთული უძრავი<br />
ნივთი, მესაკუთრე, მოვალე, მოთხოვნა და სააღსრულებო ფურცელი ან<br />
ხელშეკრულება.<br />
მუხლი 306 1 . აუქციონის გაუქმება ან შეწყვეტა (29.06.2007 N5127)
1. აუქციონი უქმდება, თუ აუქციონის შესახებ განცხადების შემტანი<br />
კრედიტორი უკან გაიტანს მას.<br />
2. აუქციონი წყდება, თუ აუქციონის ჩატარებამდე მოვალე ან მესამე პირი,<br />
რომელიც უფლებამოსილია, დააკმაყოფილოს კრედიტორი, გადაიხდის მის<br />
დასაკმაყოფილებლად და ყველა სხვა ხარჯის დასაფარავად საჭირო თანხას.<br />
მუხლი 306 2 . აუქციონის ჩატარების დროისა და ადგილის დადგენა (19.12.2008 N<br />
826 ამოქმედდეს 2009 წლის 1 ივლისიდან)<br />
1. აუქციონის ჩატარების დროსა და ადგილს ადგენს სპეციალისტი, რის<br />
შესახებაც იგი აუქციონის ჩატარებამდე არანაკლებ 7 დღით ადრე აქვეყნებს<br />
განცხადებას, რომელშიც უნდა აღინიშნოს:<br />
ა) უძრავი ნივთის მესაკუთრის სახელი და მისამართი;<br />
ბ) სპეციალისტის სახელი და მისამართი;<br />
გ) აუქციონის ჩატარების დრო და ადგილი;<br />
დ) უძრავი ნივთის საწყისი ფასი;<br />
ე) უძრავი ნივთის ადგილმდებარეობა და მოკლე აღწერა;<br />
ვ) განცხადება იმის შესახებ, რომ ყველა სხვა პირი, რომელსაც უფლებები აქვს<br />
უძრავ ნივთზე, ვალდებულია, ამ უფლებათა დამადასტურებელი მტკიცებულებანი<br />
წარადგინოს აუქციონის დაწყებამდე;<br />
ზ) აუქციონის პირობები.<br />
2. აუქციონის ჩატარების დროისა და ადგილის შესახებ განცხადება ქვეყნდება<br />
საჯაროდ, მასობრივი ინფორმაციის საშუალებებით.<br />
3. სპეციალისტი აუქციონის ჩატარების დროისა და ადგილის შესახებ<br />
მხარეებს აცნობებს საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსით დადგენილი<br />
წესით<br />
მუხლი 306 3 . აუქციონის ჩატარების წესები (19.12.2008 N 826 ამოქმედდეს 2009 წლის 1<br />
ივლისიდან)<br />
1. აუქციონს ატარებს სპეციალისტი. იგი აუქციონს გახსნილად აცხადებს და<br />
სთავაზობს საწყის ფასს.<br />
2. სპეციალისტი აუქციონის ჩატარებამდე ადგენს, საჯარო რეესტრში<br />
რეგისტრირებული უფლებებიდან რომელი სარგებლობს უპირატესი უფლებით იმ<br />
კრედიტორის პრეტენზიასთან შედარებით, რომლისთვისაც ხორციელდება<br />
აღსრულება.<br />
3. აუქციონზე სპეციალისტი აცხადებს:<br />
ა) რომ საჯარო რეესტრში რეგისტრირებული უპირატესი უფლებები იმ<br />
კრედიტორის მოთხოვნასთან შედარებით, რომლისთვისაც ხორციელდება<br />
აღსრულება, ძალაში რჩება და გადახდით არ დაკმაყოფილდება;<br />
ბ) თუ რა ღირებულება აქვს გარდამავალ უფლებებს (კრედიტორის<br />
მოთხოვნასთან შედარებით უპირატეს უფლებებს ან უფლებებს, რომლებიც
გადაჰყვება უძრავ ნივთს აუქციონის წესით მისი რეალიზაციის შემდეგ).<br />
4. სპეციალისტი მონაწილე მხარეებს აუქციონის პროცესის დაწყებამდე<br />
განუმარტავს აუქციონის პირობებს.<br />
მუხლი 306 4 . აუქციონის ჩატარება (29.06.2007 N5127)<br />
1. აუქციონი ტარდება კრედიტორის მიერ სპეციალისტთან განცხადების<br />
შეტანიდან ერთი თვის ვადაში. (19.12.2008 N 826 ამოქმედდეს 2009 წლის 1 ივლისიდან)<br />
2. უძრავი ნივთის საწყისი ფასი განისაზღვრება პროცესის ხარჯებისა და<br />
კრედიტორის მოთხოვნის ჯამური ოდენობით. აუქციონი გრძელდება მანამ, სანამ<br />
სხვა შემოთავაზება არ მოხდება. სპეციალისტმა უნდა გამოაცხადოს ფასის ბოლო<br />
შემოთავაზება და აუქციონის დასასრული. (19.12.2008 N 826 ამოქმედდეს 2009 წლის 1<br />
ივლისიდან)<br />
3. ფასის ბოლო შემოთავაზება უნდა გამოცხადდეს სამჯერ და ხმამაღლა.<br />
4. აუქციონში მონაწილეობის ყველა მსურველმა უნდა წარადგინოს საბანკო<br />
გარანტია, რომელიც უზრუნველყოფს მონაწილის მიერ თანხის სრულად დაფარვას<br />
აუქციონში გამარჯვების შემთხვევაში. საბანკო გარანტიის ოდენობა შეადგენს უძრავი<br />
ნივთის საწყისი ფასის ერთ მეათედს. საბანკო გარანტიის პირველადი ბენეფიციარი<br />
არის კრედიტორი.<br />
მუხლი 306 5 . აუქციონზე შეძენილ ქონებაზე საკუთრების<br />
უფლების წარმოშობა (29.06.2007 N5127)<br />
1. აუქციონზე ქონების შემძენს გადაეცემა სპეციალისტის შესაბამისი<br />
განკარგულება, რომელშიც უნდა აღინიშნოს შეძენილი ქონება, აუქციონზე ქონების<br />
შემძენი, ფასი და აუქციონის პირობები. აუქციონთან დაკავშირებულ<br />
განკარგულებებზე სპეციალისტის ხელმოწერის სანოტარო წესით დამოწმება<br />
სავალდებულოა. (19.12.2008 N 826 ამოქმედდეს 2009 წლის 1 ივლისიდან)<br />
2. აუქციონზე ქონების შემძენს ევალება, გადასახდელი თანხა ერთი კვირის<br />
განმავლობაში შეიტანოს სპეციალისტის სადეპოზიტო ანგარიშზე. იპოთეკის<br />
ხელშეკრულების მხარეთა შეთანხმებით შეიძლება დადგინდეს თანხის გადახდის<br />
სხვა წესი, რაც წინასწარ უნდა განისაზღვროს აუქციონის პირობებში. (19.12.2008 N 826<br />
ამოქმედდეს 2009 წლის 1 ივლისიდან)<br />
3. განკარგულება ცხადდება აუქციონზე.<br />
4. განკარგულება ძალაშია მისი გამოცხადებისთანავე. განკარგულების ძალაში<br />
შესვლის შემდეგ აუქციონზე ქონების შემძენს საკუთრების უფლება წარმოეშობა<br />
მხოლოდ ფასის სრულად გადახდის შემდეგ.<br />
5. საკუთრების გადასვლის შედეგად უქმდება ყველა ის იპოთეკა და სანივთო<br />
უფლება, რომლებითაც დატვირთული იყო უძრავი ნივთი და რომლებიც<br />
რეგისტრირებულია იძულებითი აღსრულების განმახორციელებელი კრედიტორის<br />
იპოთეკის შემდეგ. ადრე რეგისტრირებული უფლებები ნივთზე უცვლელი რჩება.<br />
6. აუქციონზე გაყიდული უძრავი ნივთის ახალი მესაკუთრე იკავებს ძველი
მესაკუთრის ადგილს და ხდება საკუთრების გადასვლის მომენტისათვის ამ ნივთთან<br />
დაკავშირებული სამართლებრივი ურთიერთობის მონაწილე.<br />
7. იპოთეკით დატვირთული უძრავი ნივთის ახალ მესაკუთრეზე გადასვლის<br />
მომენტიდან ძველი მესაკუთრე კარგავს ყოველგვარ უფლებას ამ ნივთზე.<br />
მუხლი 306 6 . აუქციონზე შეძენილ ქონებაზე უფლების გადაცემის<br />
გაუქმება (19.12.2008 N 826 ამოქმედდეს 2009 წლის 1 ივლისიდან)<br />
თუ სპეციალისტი აუქციონის პირობებით განსაზღვრულ ვადაში მის მიერ<br />
მითითებულ სადეპოზიტო ანგარიშზე არ მიიღებს აუქციონზე ქონების შემძენის მიერ<br />
გადასახდელ თანხას, სპეციალისტი აუქმებს განკარგულებას აუქციონზე შეძენილ<br />
ქონებაზე უფლების გადაცემის შესახებ და ატარებს ხელახალ აუქციონს, რაც არ<br />
ჩაითვლება განმეორებით აუქციონად.<br />
მუხლი 307. მეორე აუქციონი (29.06.2007 N5127)<br />
1. თუ პირველი აუქციონის დროს არ მოხდება შესაბამისი შემოთავაზება,<br />
სპეციალისტი 10 დღის ვადაში ნიშნავს მეორე აუქციონს. (19.12.2008 N 826 ამოქმედდეს<br />
2009 წლის 1 ივლისიდან)<br />
2. მეორე აუქციონი უნდა გამოცხადდეს იმავე ფორმით, რა ფორმითაც<br />
გამოცხადდა პირველი აუქციონი. ამასთანავე, უნდა მიეთითოს, რომ აუქციონი<br />
ტარდება მეორედ.<br />
3. მეორე აუქციონის ჩატარების დროს უძრავი ნივთის საწყისი ფასი უნდა იყოს<br />
პირველ აუქციონზე შემოთავაზებული საწყისი ფასის ნახევარი ან კრედიტორის<br />
წერილობითი თანხმობის შემთხვევაში – უფრო მცირე თანხა.<br />
4. ამოღებულია (19.12.2008 N 826 ამოქმედდეს 2009 წლის 1 ივლისიდან)<br />
5. თუ მეორე აუქციონზე იპოთეკით დატვირთული უძრავი ნივთი ვერ<br />
გაიყიდა, კრედიტორისა და მოვალის (უძრავი ნივთის მესაკუთრის) შეთანხმებით<br />
შესაძლებელია მოთხოვნა დაკმაყოფილდეს კრედიტორისათვის უძრავი ნივთის<br />
საკუთრებაში გადაცემით. ამ შემთხვევაში ხარჯების დაფარვა დაეკისრება<br />
კრედიტორს. (19.12.2008 N 826 ამოქმედდეს 2009 წლის 1 ივლისიდან)<br />
6. ამ მუხლის მე-5 ნაწილით გათვალისწინებული შეთანხმების მიუღწევლობის<br />
შემთხვევაში სპეციალისტი ატარებს მესამე აუქციონს ამ მუხლის პირველი ნაწილით<br />
დადგენილ ვადაში. მესამე აუქციონზე უძრავი ნივთის გაყიდვის წესს განსაზღვრავს<br />
სპეციალისტი. მესამე აუქციონი ისე უნდა იყოს ორგანიზებული, რომ უძრავი ნივთი<br />
გაიყიდოს. (15.07.2008 N 219 ამოქმედდეს 2008 წლის 1 ოქტომბრიდან)<br />
მუხლი 308. ხარჯების დაფარვა (19.12.2008 N 826 ამოქმედდეს 2009 წლის 1<br />
ივლისიდან)<br />
იპოთეკით დატვირთული უძრავი ნივთის რეალიზაციის შედეგად მიღებული<br />
შემოსავლიდან მოთხოვნები უნდა დაიფაროს შემდეგი რიგითობით: ხარჯები,<br />
კრედიტორის მოთხოვნა სრული ოდენობით. თუ ამონაგები თანხით სრულად არ<br />
იფარება ხარჯები, განსხვავების გადახდის ვალდებულება ეკისრება კრედიტორს.
მუხლი 309. პასუხისმგებლობა აუქციონის არაჯეროვნად ჩატარების გამო<br />
(19.12.2008 N 826 ამოქმედდეს 2009 წლის 1 ივლისიდან)<br />
თუ სპეციალისტი ვერ ასრულებს აუქციონის ჩატარებასთან დაკავშირებით<br />
მისთვის დაკისრებულ მოვალეობებს, იგი წარმოშობილი ზიანისათვის პასუხს აგებს<br />
მონაწილეების წინაშე.<br />
მუხლი 310. ნივთის იძულებითი მართვა (სეკვესტრი)(29.06.2007 N5127)<br />
1. იძულებითი აღსრულებისათვის უფლებამოსილი იპოთეკარის განცხადების<br />
საფუძველზე სასამართლოს შეუძლია აუქციონზე იძულებითი გასხვისების ნაცვლად<br />
დაადგინოს ნივთის იძულებითი მართვა (სეკვესტრი). ასეთ შემთხვევაში<br />
სასამართლო მართვის ფუნქციას გადასცემს მმართველს, რომელიც შეიძლება იყოს<br />
იპოთეკარიც.<br />
2. გადაწყვეტილების მიღებამდე სასამართლომ უნდა მოუსმინოს საჯარო<br />
რეესტრში რეგისტრირებულ პირებს, რომელთა უფლებებიც შეიძლება შეილახოს<br />
იძულებითი მართვით.<br />
3. მმართველი იღებს ნივთისაგან ნაყოფს და განაწილების გეგმის საფუძველზე,<br />
რომელსაც ადგენს თვითონ და ამტკიცებს სასამართლო, ანაწილებს მას წლის ბოლოს<br />
ყველა დანახარჯის გამოკლებით, რომელთაც მიეკუთვნება მართვის ხარჯებიც.<br />
4. იძულებითი მართვა უნდა გაუქმდეს, როდესაც კრედიტორი<br />
დაკმაყოფილებულია ან აშკარაა, რომ მართვის გზით კრედიტორის დაკმაყოფილება<br />
ვერ მოხერხდება.<br />
კარი მეოთხე<br />
საჯარო რეესტრი<br />
მუხლი 311. საჯარო რეესტრის დანიშნულება (11.05.2007 N 4744)<br />
1. საჯარო რეესტრი არის ნივთსა და არამატერიალურ ქონებრივ სიკეთეზე<br />
უფლებათა, ყადაღისა და საგადასახადო გირავნობის/იპოთეკის წარმოშობის, მათში<br />
ცვლილების და მათი შეწყვეტის, ასევე უძრავ ნივთზე საკუთრების უფლების<br />
მიტოვების წარმოშობის და მასში ცვლილების შესახებ მონაცემთა ერთობლიობა.<br />
2. საჯარო რეესტრის წარმოებისა და ხელმისაწვდომობის წესები და პირობები<br />
განისაზღვრება კანონით.<br />
მუხლი 311 1 . საჯარო რეესტრში გარიგების წარდგენის წესი (11.05.2007 N 4744)<br />
1. ნივთსა და არამატერიალურ ქონებრივ სიკეთეზე შესაბამისი უფლების<br />
საჯარო რეესტრში რეგისტრაციისათვის წარდგენილ უნდა იქნეს წერილობითი<br />
ფორმით დადებული გარიგება. გარიგება ან გარიგების მონაწილე მხარეთა<br />
ხელმოწერების ნამდვილობა დამოწმებული უნდა იყოს კანონით დადგენილი წესით.<br />
2. თუ გარიგების მონაწილე მხარეები გარიგებას ხელს აწერენ<br />
მარეგისტრირებელ ორგანოში უფლებამოსილი პირის თანდასწრებით, მაშინ
გარიგების ნამდვილობისათვის არ მოითხოვება გარიგების ან გარიგების მონაწილე<br />
მხარეთა ხელმოწერების ნამდვილობის დამოწმება.<br />
3. კანონით გათვალისწინებულ შემთხვევებში, ნივთსა და არამატერიალურ<br />
ქონებრივ სიკეთეზე დადებული გარიგებები ძალაში შედის ამ გარიგებებით<br />
განსაზღვრული უფლებების საჯარო რეესტრში რეგისტრაციის მომენტიდან.<br />
მუხლი 312. რეესტრის მონაცემთა უტყუარობისა და სისრულის<br />
პრეზუმფცია<br />
1. რეესტრის მონაცემების მიმართ მოქმედებს უტყუარობისა და სისრულის<br />
პრეზუმფცია, ე. ი. რეესტრის ჩანაწერები ითვლება სწორად, ვიდრე არ დამტკიცდება<br />
მათი უზუსტობა.<br />
2. იმ პირის სასარგებლოდ, რომელიც გარიგების საფუძველზე სხვა პირისაგან<br />
იძენს რომელიმე უფლებას და ეს უფლება გამსხვისებლის სახელზე იყო რეესტრში<br />
რეგისტრირებული, რეესტრის ჩანაწერი ითვლება სწორად, გარდა იმ<br />
შემთხვევებისა,როცა ამ ჩანაწერის საწინააღმდეგოდ შეტანილია საჩივარი, ან შემძენმა<br />
იცოდა, რომ ჩანაწერი უზუსტოა.<br />
3. თუ მესაკუთრე ახდენს უძრავი ქონების გასხვისებას ან უფლებრივად<br />
დატვირთვას, დაუშვებელია გარიგების დადებისას (უფლების რეგისტრაციისას)<br />
თანამესაკუთრის თანხმობის მოთხოვნა, თუ იგი ასეთად არ არის რეგისტრირებული<br />
საჯარო რეესტრში. (29.06.2007 N5127)<br />
4. ამ მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში, შემძენის<br />
ინტერესებიდან გამომდინარე, გამსხვისებელი ითვლება ერთადერთ მესაკუთრედ,<br />
თუ იგი ასეთად არის რეგისტრირებული საჯარო რეესტრში, გარდა იმ<br />
შემთხვევებისა, როდესაც შემძენმა იცოდა, რომ გამსხვისებლის გარდა არსებობს სხვა<br />
თანამესაკუთრეც. (29.06.2007 N5127)<br />
მუხლი 313. ამოღებულია (11.05.2007 N 4744)<br />
მუხლი 314. ამოღებულია (11.05.2007 N 4744)<br />
მუხლი 315. ამოღებულია (11.05.2007 N 4744)<br />
წიგნი მესამე<br />
ვალდებულებითი სამართალი<br />
ზოგადი ნაწილი<br />
ზოგადი დებულებანი<br />
მუხლი 316. ცნება<br />
ვალდებულებათა შესახებ
1. ვალდებულების ძალით კრედიტორი უფლებამოსილია მოსთხოვოს<br />
მოვალეს რაიმე მოქმედების შესრულება. შესრულება შეიძლება გამოიხატოს<br />
მოქმედებისაგან თავის შეკავებაშიც.<br />
2. თავისი შინაარსისა და ხასიათის გათვალისწინებით ვალდებულება<br />
შეიძლება ყოველ მხარეს აკისრებდეს მეორე მხარის უფლებებისა და ქონებისადმი<br />
განსაკუთრებულ გულისხმიერებას.<br />
მუხლი 317. ვალდებულების წარმოშობის საფუძვლები<br />
1. ვალდებულების წარმოშობისათვის აუცილებელია მონაწილეთა შორის<br />
ხელშეკრულება, გარდა იმ შემთხვევებისა, როცა ვალდებულება წარმოიშობა ზიანის<br />
მიყენების (დელიქტის), უსაფუძვლო გამდიდრების ან კანონით გათვალისწინებული<br />
სხვა საფუძვლებიდან.<br />
2. 316-ე მუხლით გათვალისწინებული მოვალეობებით ვალდებულება<br />
შეიძლება ხელშეკრულების მომზადების საფუძველზეც წარმოიშვას.<br />
3. მოლაპარაკების მონაწილეს შეუძლია მეორე მონაწილეს მოსთხოვოს იმ<br />
ხარჯების ანაზღაურება, რომლებიც მან გასწია ხელშეკრულების დასადებად, მაგრამ<br />
ეს ხელშეკრულება მეორე მონაწილის ბრალეული მოქმედების შედეგად არ<br />
დადებულა.<br />
მუხლი 318. ინფორმაციის გაცემის ვალდებულება<br />
ვალდებულებიდან შეიძლება გამომდინარეობდეს ამა თუ იმ ინფორმაციის<br />
მიღების უფლება. ინფორმაციის გაცემა უზრუნველყოფილი უნდა იყოს მაშინ, როცა<br />
მას მნიშვნელობა აქვს ვალდებულების შინაარსის განსაზღვრისათვის და<br />
კონტრაჰენტს შეუძლია საკუთარი უფლების შელახვის გარეშე გასცეს ეს ინფორმაცია.<br />
ინფორმაციის გაცემის ხარჯები ვალდებულ პირს უნდა აუნაზღაუროს მისმა<br />
მიმღებმა.<br />
კარი პირველი<br />
სახელშეკრულებო სამართალი<br />
ნაწილი პირველი<br />
თავი პირველი<br />
ზოგადი დებულებანი<br />
მუხლი 319. ხელშეკრულების თავისუფლება. ხელშეკრულების დადების<br />
ვალდებულება<br />
1. კერძო სამართლის სუბიექტებს შეუძლიათ კანონის ფარგლებში<br />
თავისუფლად დადონ ხელშეკრულებები და განსაზღვრონ ამ ხელშეკრულებათა<br />
შინაარსი. მათ შეუძლიათ დადონ ისეთი ხელშეკრულებებიც,რომლებიც კანონით<br />
გათვალისწინებული არ არის,მაგრამ არ ეწინააღმდეგება მას. თუ საზოგადოების ან
პიროვნების არსებითი ინტერესების დაცვისათვის ხელშეკრულების ნამდვილობა<br />
დამოკიდებულია სახელმწიფოს ნებართვაზე, მაშინ ეს უნდა მოწესრიგდეს ცალკე<br />
კანონით.<br />
2. თუ ხელშეკრულების ერთ-ერთ მხარეს უკავია დომინირებული<br />
მდგომარეობა ბაზარზე,მაშინ საქმიანობის ამ სფეროში მას ეკისრება ხელშეკრულების<br />
დადების ვალდებულება. მას არ შეუძლია კონტრაჰენტს უსაფუძვლოდ შესთავაზოს<br />
ხელშეკრულების არათანაბარი პირობები.<br />
3. იმ პირებს, რომლებიც არასამეწარმეო მიზნებისათვის ან საარსებო<br />
მოთხოვნილებათა დასაკმაყოფილებლად იძენენ ან სარგებლობენ ქონებითა და<br />
მომსახურებით, დაუსაბუთებლად არ შეიძლება ეთქვათ უარი ხელშეკრულების<br />
დადებაზე, თუკი ხელშეკრულების მეორე მხარე მოქმედებს თავისი სამეწარმეო<br />
საქმიანობის ფარგლებში.<br />
მუხლი 320. მომავალ ქონებაზე დადებული ხელშეკრულების ბათილობა<br />
ბათილია ხელშეკრულება, რომლითაც ერთი მხარე კისრულობს<br />
ვალდებულებას, მთელი თავისი მომავალი ქონება ან ამ ქონების ნაწილი გადასცეს<br />
სხვას ანდა უზუფრუქტით დატვირთოს იგი, გარდა იმ შემთხვევებისა, როცა<br />
ხელშეკრულება დადებულია მომავალი ქონების ცალკეულ ნივთებზე.<br />
მუხლი 321. ხელშეკრულება ქონების გადაცემის შესახებ<br />
ხელშეკრულება, რომლითაც ერთი მხარე იღებს ვალდებულებას, მთელი<br />
თავისი ამჟამინდელი ქონება ან ამ ქონების ნაწილი გადასცეს სხვას ანდა<br />
უზუფრუქტით დატვირთოს იგი, მოითხოვს წერილობით ფორმას, გარდა იმ<br />
შემთხვევებისა, როცა ხელშეკრულება დადებულია ამჟამინდელი ქონების ცალკეულ<br />
ნივთებზე.(8.12.2006 N 3879 ამოქმედდეს 2007 წლის 15 მარტიდან)<br />
მუხლი 322. სამკვიდრო ქონების შესახებ დადებული ხელშეკრულების<br />
ბათილობა<br />
1. პირის სიცოცხლეში მისი სამკვიდროს თაობაზე სხვა პირების მიერ<br />
დადებული ხელშეკრულება ბათილია. იგივე წესი გამოიყენება პირის სიცოცხლეში<br />
მისი სამკვიდროდან გამომდინარე სავალდებულო წილის ან/და საანდერძო<br />
დანაკისრის შესახებ ხელშეკრულებათა მიმართ.<br />
2. ამ მუხლის პირველი ნაწილის წესი არ გამოიყენება იმ ხელშეკრულების<br />
მიმართ, რომელიც იდება მომავალ კანონით მემკვიდრეებს შორის ერთ-ერთი<br />
მათგანის კანონით სამემკვიდრეო წილისა და სავალდებულო წილის თაობაზე.<br />
მუხლი 323. უძრავი ნივთის გასხვისების წესი<br />
ხელშეკრულება, რომლითაც ერთი მხარე იღებს ვალდებულებას, უძრავ<br />
ნივთზე საკუთრება გადასცეს სხვას ან შეიძინოს იგი, მოითხოვს წერილობით<br />
ფორმას.(8.12.2006 N 3879 ამოქმედდეს 2007 წლის 15 მარტიდან)
მუხლი 324. ნივთის დატვირთვის შესახებ ხელშეკრულების ფარგლები<br />
თუ პირი იღებს ვალდებულებას, გაასხვისოს ან დატვირთოს თავისი ნივთი,ეს<br />
ვალდებულება ვრცელდება ნივთის საკუთვნებელზედაც, თუკი ხელშეკრულებაში<br />
სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული.<br />
მუხლი 325. ვალდებულების პირობათა განსაზღვრა სამართლიანობის<br />
საფუძველზე<br />
1. თუ ვალდებულების შესრულების პირობები უნდა განისაზღვროს<br />
ხელშეკრულების ერთ-ერთი მხარის ან მესამე პირის მიერ, მაშინ საეჭვოობისას<br />
ივარაუდება, რომ ამგვარი განსაზღვრა უნდა მოხდეს სამართლიანობის საფუძველზე.<br />
2. თუ მხარე პირობებს არ მიიჩნევს სამართლიანად,ან მათი განსაზღვრა<br />
ჭიანურდება, გადაწყვეტილებას იღებს სასამართლო.<br />
მუხლი 326. სახელშეკრულებო ვალდებულებათა შესახებ წესების<br />
გამოყენება არასახელშეკრულებო ვალდებულებათა მიმართ<br />
წესები სახელშეკრულებო ვალდებულების შესახებ გამოიყენება ასევე სხვა<br />
არასახელშეკრულებო ვალდებულებათა მიმართ, თუკი ვალდებულების ხასიათიდან<br />
სხვა რამ არ გამომდინარეობს.<br />
თავი მეორე<br />
ხელშეკრულების დადება<br />
მუხლი 327. შეთანხმება ხელშეკრულების არსებით პირობებზე<br />
1. ხელშეკრულება დადებულად ითვლება, თუ მხარეები მის ყველა არსებით<br />
პირობაზე შეთანხმდნენ საამისოდ გათვალისწინებული ფორმით.<br />
2. არსებითად ჩაითვლება ხელშეკრულების ის პირობები, რომლებზედაც<br />
ერთ-ერთი მხარის მოთხოვნით მიღწეულ უნდა იქნეს შეთანხმება, ანდა რომლებიც<br />
ასეთად მიჩნეულია კანონის მიერ.<br />
3. ხელშეკრულებით შეიძლება წარმოიშვას მომავალი ხელშეკრულების<br />
დადების ვალდებულება. ხელშეკრულებისათვის გათვალისწინებული ფორმა<br />
ვრცელდება ასევე წინარე ხელშეკრულებაზედაც.<br />
მუხლი 328. ხელშეკრულების ფორმა<br />
1. თუ კანონით ხელშეკრულების ნამდვილობისათვის დადგენილია<br />
განსაზღვრული ფორმა, ან მხარეებმა ხელშეკრულებისათვის გაითვალისწინეს ასეთი<br />
ფორმა,მაშინ ხელშეკრულება ძალაში შედის მხოლოდ ამ ფორმის შესახებ მოთხოვნის<br />
შესრულების შემდეგ.<br />
2. თუ მხარეები შეთანხმდნენ წერილობით ფორმაზე, ხელშეკრულება<br />
შეიძლება დაიდოს მხარეთა მიერ ხელმოწერილი ერთი დოკუმენტის შედგენით;<br />
ფორმის უზრუნველსაყოფად ასევე საკმარისია სატელეგრაფო შეტყობინება,
ტელეასლი ან წერილების ურთიერთგაცვლა.<br />
მუხლი 329. ოფერტის გაკეთება<br />
1. ხელშეკრულების დადების შესახებ წინადადება (ოფერტი) ითვლება<br />
შეთავაზებულად, თუ ამ წინადადებაში, რომელიც მიმართულია ერთი ან რამდენიმე<br />
პირისადმი, გამოხატულია, რომ წინადადების მიმცემი (ოფერენტი) თანხმობის<br />
(აქცეპტის)შემთხვევაში მზადაა შეასრულოს თავისი წინადადება.<br />
2. წინადადება, რომელიც მიმართულია პირთა განუსაზღვრელი წრისადმი,<br />
წარმოადგენს მოწვევას ოფერტზე, თუ ამ წინადადებაში სხვა რამ არ არის პირდაპირ<br />
მითითებული.<br />
მუხლი 330. თანმყოფი და არათანმყოფი პირებისათვის გაკეთებული<br />
ოფერტი<br />
1. თანმყოფი პირისათვის გაკეთებულ ოფერტზე პასუხი მაშინვე უნდა იქნეს<br />
მიღებული.<br />
2. არათანმყოფი პირისათვის გაკეთებული ოფერტი შეიძლება მხოლოდ იმ<br />
დრომდე იქნეს მიღებული, რა დროშიც ოფერტის მიმცემს, ჩვეულებრივ, შეუძლია<br />
დაელოდოს პასუხს.<br />
მუხლი 331. აქცეპტი<br />
თუ ოფერენტმა აქცეპტისათვის განსაზღვრა ვადა, მაშინ აქცეპტი შეიძლება<br />
განხორციელდეს მხოლოდ ამ ვადაში.<br />
მუხლი 332. დაგვიანებული აქცეპტი<br />
თუ ოფერენტს აქცეპტი დაგვიანებით მიუვა, აქცეპტიდან კი ირკვევა, რომ იგი<br />
დროულად არის გამოგზავნილი, აქცეპტი მხოლოდ მაშინ ჩაითვლება<br />
დაგვიანებულად,თუ ოფერენტმა მეორე მხარეს დაუყოვნებლივ აცნობა ამის შესახებ.<br />
მუხლი 333. ახალი ოფერტი<br />
1. ოფერტზე დაგვიანებით გაკეთებული აქცეპტი მიიჩნევა ახალ ოფერტად.<br />
2. როცა პასუხში გამოთქმულია თანხმობა ხელშეკრულების დადებაზე, ოღონდ<br />
სხვა პირობებით, ვიდრე ამას ოფერტი ითვალისწინებდა, ასეთი პასუხი ჩაითვლება<br />
უარად ოფერტზე და, ამავე დროს, - ახალ წინადადებად.<br />
მუხლი 334. ოფერენტის თანხმობის ვარაუდი<br />
თუ საქმიან ურთიერთობებში აქცეპტი ხორციელდება შეცვლილი პირობებით,<br />
ხელშეკრულება ჩაითვლება დადებულად, თუკი აქცეპტანტს უფლება ჰქონდა<br />
ევარაუდა ოფერენტის თანხმობა და ეს უკანასკნელი მაშინათვე არ განაცხადებს უარს.<br />
მუხლი 335. დუმილი, როგორც აქცეპტის ფორმა<br />
1. თუ მეწარმე, რომელსაც უხდება სხვა პირთა საქმიანი ოპერაციების<br />
შესრულება, მიიღებს ოფერტს ამგვარი საქმეების შესრულებაზე იმ პირისაგან,
რომელთანაც იმყოფება საქმიან კავშირში, მაშინ იგი ვალდებულია გონივრულ<br />
ვადაში უპასუხოს ამ წინადადებას; მისი დუმილი ჩაითვლება აქცეპტად. იგივე წესი<br />
მოქმედებს იმ შემთხვევაშიც, როცა მეწარმე იღებს ასეთ ოფერტს იმ პირისაგან,<br />
რომლისგანაც იგი ითხოვდა შეკვეთებს ამგვარი საქმეების შესასრულებლად.<br />
2. იმ შემთხვევაშიც, თუ მეწარმე ოფერტს უარყოფს, ხოლო საქონელი უკვე<br />
გამოგზავნილია, იგი ვალდებულია ზიანის თავიდან ასაცილებლად ოფერენტის<br />
ხარჯზე დროებით შეინახოს საქონელი ისე, რომ ამით მას ზიანი არ მიადგეს.<br />
მუხლი 336. ქუჩაში დადებული ხელშეკრულება<br />
მომხმარებელსა და საკუთარი სარეწის ფარგლებში მოვაჭრე პირს შორის<br />
ქუჩაში, სახლის წინ და მსგავს ადგილებში დადებული ხელშეკრულება ძალაშია<br />
მხოლოდ მაშინ, თუ მომხმარებელი ერთი კვირის ვადაში ხელშეკრულებას<br />
წერილობით არ უარყოფს, გარდა იმ შემთხვევებისა, როცა ხელშეკრულების<br />
შესრულება ხდება მისი დადებისთანავე.<br />
მუხლი 337. ხელშეკრულების ცალკეული გამონათქვამების განმარტება<br />
თუ ხელშეკრულების ცალკეული გამონათქვამები შეიძლება გაგებულ იქნეს<br />
სხვადა სხვანაირად, მაშინ უპირატესობა უნდა მიენიჭოს იმას, რომელიც,<br />
ჩვეულებრივ, მიღებულია ხელშეკრულების დამდები მხარეების საცხოვრებელ<br />
ადგილზე. თუკი მხარეებს სხვადასხვა საცხოვრებელი ადგილი აქვთ, გადამწყვეტია<br />
აქცეპტანტის საცხოვრებელი ადგილი.<br />
მუხლი 338. ურთიერთგამომრიცხველი და მრავალმნიშვნელოვანი<br />
გამონათქვამები ხელშეკრულებაში<br />
ხელშეკრულებაში ურთიერგამომრიცხველი ან მრავალმნიშვნელოვანი<br />
გამონათქვამების დროს უპირატესობა უნდა მიენიჭოს იმ გამონათქვამს, რომელიც<br />
ყველაზე მეტად შეესატყვისება ხელშეკრულების შინაარსს.<br />
მუხლი 339. სავაჭრო ჩვეულებები და ტრადიციები<br />
ხელშეკრულების მხარეთა უფლებებისა და მოვალეობების განსაზღვრისას<br />
შეიძლება მხედველობაში იქნეს მიღებული სავაჭრო ჩვეულებები და ტრადიციები.<br />
მუხლი 340. შერეული ხელშეკრულებების განმარტება<br />
შერეული ხელშეკრულებების განმარტებისას მხედველობაში მიიღება ნორმები<br />
იმ ხელშეკრულებათა შესახებ, რომლებიც შესრულების არსთან ყველაზე ახლოს<br />
დგანან და მას შეესაბამებიან.<br />
მუხლი 341. ვალის არსებობის აღიარება<br />
1. იმ ხელშეკრულების ნამდვილობისათვის, რომლითაც აღიარებულ იქნა<br />
ვალდებულებითი ურთიერთობის არსებობა (ვალის არსებობის აღიარება),<br />
აუცილებელია წერილობითი აღიარება. თუ სხვა ფორმაა გათვალისწინებული იმ
ვალდებულებითი ურთიერთობის წარმოშობისათვის, რომლის არსებობაც<br />
აღიარებულ იქნა, მაშინ აღიარებაც მოითხოვს ამ ფორმას.<br />
2. თუ ვალის არსებობა აღიარებულია ანგარიშსწორების (გადახდის)<br />
საფუძველზე ან მორიგების გზით, მაშინ ფორმის დაცვა არ არის აუცილებელი.<br />
თავი მესამე<br />
ხელშეკრულების სტანდარტული პირობები<br />
მუხლი 342. ცნება<br />
1. ხელშეკრულების სტანდარტული პირობები არის წინასწარ<br />
ჩამოყალიბებული, მრავალჯერადი გამოყენებისათვის გამიზნული პირობები,<br />
რომელთაც ერთი მხარე (შემთავაზებელი) უდგენს მეორე მხარეს და რომელთა<br />
მეშვეობითაც უნდა მოხდეს კანონით დადგენილი ნორმებისაგან განსხვავებული ან<br />
მათი შემვსები წესების დადგენა.<br />
2. თუ ხელშეკრულების პირობები მხარეების მიერ დეტალურად არის<br />
განსაზღვრული, მაშინ ეს არ მიიჩნევა ხელშეკრულებათა სტანდარტულ პირობად.<br />
3. უშუალოდ მხარეთა მიერ შეთანხმებულ პირობებს უპირატესობა ენიჭება<br />
სტანდარტულ პირობებთან შედარებით.<br />
მუხლი 343. ხელშეკრულების სტანდარტული პირობების გადაქცევა<br />
ხელშეკრულების შემადგენელ ნაწილად<br />
1. ხელშეკრულების სტანდარტული პირობები მხოლოდ მაშინ იქცევა მათ<br />
შემთავაზებელსა და ხელშეკრულების მეორე მხარეს შორის დადებული<br />
ხელშეკრულების შემადგენელ ნაწილად, როცა:<br />
ა. შემთავაზებელი ხელშეკრულების დადების ადგილას თვალსაჩინო წარწერას<br />
გააკეთებს და მიუთითებს ამ პირობებზე<br />
და<br />
ბ. ხელშეკრულების მეორე მხარეს შესაძლებლობა აქვს გაეცნოს ამ პირობების<br />
შინაარსს და, თუ თანახმაა, მიიღოს ეს პირობები.<br />
2. თუ ხელშეკრულების მეორე მხარე არის მეწარმე, ხელშეკრულებათა<br />
სტანდარტული პირობები ხელშეკრულების შემადგენელ ნაწილად იქცევა მაშინ,<br />
როცა მას საქმიან ურთიერთობებში აუცილებელი გულისხმიერების გამოჩენისას ეს<br />
უნდა გაეთვალისწინებინა.<br />
მუხლი 344. ხელშეკრულების სტანდარტული პირობების უჩვეულო<br />
დებულებანი<br />
ხელშეკრულების სტანდარტული პირობების ის დებულებანი,რომლებიც<br />
ფორმის მიხედვით იმდენად უჩვეულოა, რომ მეორე მხარეს არ შეეძლო მათი<br />
გათვალისწინება, არ იქცევიან ხელშეკრულების შემადგენელ ნაწილად.<br />
მუხლი 345. ბუნდოვანი ტექსტის განმარტება მეორე მხარის
სასარგებლოდ<br />
თუ ხელშეკრულების სტანდარტული პირობების ტექსტი ბუნდოვანია, მაშინ<br />
იგი განიმარტება მეორე მხარის სასარგებლოდ.<br />
მუხლი 346. ნდობისა და კეთილსინდისიერების პრინციპების<br />
საწინააღმდეგო პირობათა ბათილობა<br />
ბათილია ხელშეკრულებათა სტანდარტული პირობა, მიუხედავად<br />
ხელშეკრულებაში მისი ჩართვისა, თუ იგი ნდობისა და კეთილსინდისიერების<br />
პრინციპების საწინააღმდეგოდ საზიანოა ხელშეკრულების მეორე მხარისათვის.<br />
ამასთან, მხედველობაში უნდა იქნეს მიღებული ის გარემოებები, რომელთა<br />
არსებობისას იქნა ეს პირობები ხელშეკრულებაში შეტანილი, მხარეთა ორმხრივი<br />
ინტერესები და სხვა.<br />
მუხლი 347. ხელშეკრულების სტანდარტული პირობების ბათილობა<br />
ხელშეკრულების სტანდარტულ პირობებში, რომლებსაც შემთავაზებელი<br />
იყენებს იმ ფიზიკური პირების მიმართ, რომლებიც არ მისდევენ სამეწარმეო<br />
საქმიანობას, მიიჩნევა ბათილად:<br />
ა. დებულება, რომლითაც შემთავაზებელი აწესებს შეთავაზებული<br />
წინადადების მიღების ან უარყოფის, ანდა ამა თუ იმ სამუშაოს შესრულების<br />
შეუსაბამოდ ხანგრძლივ ან აშკარად მცირე ვადებს (წინადადების მიღებისა და<br />
შესრულების ვადები);<br />
ბ. დებულება, რომლითაც შემთავაზებელი აწესებს მისივე ვალდებულებათა<br />
შესასრულებლად კანონით დადგენილი ნორმებისაგან განსხვავებულ, შეუსაბამოდ<br />
ხანგრძლივ ან არასაკმარისად განსაზღვრულ ვადებს (ვადები ვალდებულების<br />
დარღვევისას);<br />
გ. დებულება, რომელიც შემთავაზებელს უფლებას აძლევს გაუმართლებლად<br />
და ხელშეკრულებაში მითითებული საფუძვლის გარეშე უარი თქვას თავისი<br />
ვალდებულების შესრულებაზე (ხელშეკრულებაზე უარის თქმის პირობა);<br />
დ. დებულება, რომელიც შემთავაზებელს უფლებას აძლევს შეცვალოს<br />
შეპირებული სამუშაო ან გადაუხვიოს მას, თუ ამის შესახებ შეთანხმება მიუღებელია<br />
ხელშეკრულების მეორე მხარისათვის (ცვლილების შეტანის პირობა);<br />
ე. დებულება, რომელიც შემთავაზებელს უფლებას აძლევს ხელშეკრულების<br />
მეორე მხარეს მოსთხოვოს გაწეული ხარჯების შეუსაბამოდ მაღალი ანაზღაურება<br />
(გაწეული ხარჯების შეუსაბამოდ მაღალი ანაზღაურება).<br />
მუხლი 348. ხელშეკრულების სტანდარტული პირობების ბათილობის<br />
სხვა საფუძვლები<br />
ხელშეკრულების სტანდარტულ პირობებში, რომლებსაც შემთავაზებელი<br />
იყენებს იმ ფიზიკური პირების მიმართ, რომლებიც არ მისდევენ სამეწარმეო<br />
საქმიანობას, აგრეთვე მიიჩნევა ბათილად:<br />
ა. დებულება, რომელიც ითვალისწინებს ფასის მომატებას გაუმართლებლად
მოკლე ვადებში (ფასების მოკლევადიანი მომატება);<br />
ბ. დებულება, რომლითაც იზღუდება ან გამოირიცხება:<br />
შესრულებაზე უარის უფლება, რომელიც ხელშეკრულების მხარეს ამ კანონის<br />
თანახმად აქვს,<br />
ან<br />
ხელშეკრულების მხარის უფლება, უარი თქვას შესრულებაზე, ვიდრე მეორე<br />
მხარეს არ შეუსრულებია დაკისრებული ვალდებულება (შესრულებაზე უარის თქმის<br />
უფლება);<br />
გ. დებულება, რომლითაც ხელშეკრულების მხარეს ერთმევა უფლება,<br />
გაქვითოს უდავო ან სასამართლო გადაწყვეტილებით დადგენილი მოთხოვნა<br />
(ურთი-ერთმოთხოვნათა ჩათვლის აკრძალვა);<br />
დ. დებულება, რომლითაც შემთავაზებელი თავისუფლდება კანონით<br />
გათვალისწინებული იმ მოვალეობისაგან, რომ ხელშეკრულების მხარე<br />
გააფრთხილოს ან დაუნიშნოს მას ვადა ვალდებულების შესასრულებლად<br />
(გაფრთხილება ვალდებულების შესრულების შესახებ; ვადის დანიშვნა);<br />
ე. შეთანხმება ზიანის ოდენობაზე მეტი თანხის მოთხოვნის შესახებ(ზიანის<br />
ანაზღაურების გადამეტებული მოთხოვნა);<br />
ვ. დებულება, რომელიც გამორიცხავს ან ზღუდავს პასუხისმგებლობას იმ<br />
ზიანისათვის, რაც გამოწვეულია შემთავაზებლის ან მისი წარმომადგენლის მიერ<br />
უხეში გაუფრთხილებლობით ვალდებულების დარღვევის გამო (პასუხისმგებლობა<br />
გაუფრთხილებლობის გამო);<br />
ზ. დებულება, რომლითაც შემთავაზებლის მიერ ძირითადი ვალდებულების<br />
დარღვევისას:<br />
ხელშეკრულების მეორე მხარეს ერთმევა ან ეზღუდება უფლება, უარი თქვას<br />
ხელშეკრულებაზე, ან ხელშეკრულების მეორე მხარეს ერთმევა ან "ვ" ქვეპუნქტის<br />
საწინააღმდეგოდ ეზღუდება ხელშეკრულების შეუსრულებლობისათვის ზიანის<br />
ანაზღაურების მოთხოვნის უფლება (ძირითადი ვალდებულების შესრულების<br />
დარღვევა);<br />
თ. დებულება, რომელიც შემთავაზებლის მიერ ვალდებულების ნაწილობრივ<br />
შესრულების შემთხვევებში ხელშეკრულების მეორე მხარეს ართმევს უფლებას,<br />
მოითხოვოს ზიანის ანაზღაურება მთლიანი ხელშეკრულების<br />
შეუსრულებლობისათვის ან უარი თქვას ხელშეკრულებაზე, თუკი მას დაეკარგა<br />
ინტერესი ნაწილობრივი შესრულებისადმი (ინტერესის დაკარგვა ვალდებულების<br />
ნაწილობრივ შესრულებისას);<br />
ი. დებულებები, რომლებიც, კანონით გათვალისწინებული წესებისაგან<br />
განსხვავებით, ზღუდავენ ახალწარმოებული საქონლის მიწოდებისა და სამუშაოების<br />
შესრულებისას შემთავაზებლის პასუხისმგებლობას ნივთის ნაკლის გამო.<br />
თავი მეოთხე<br />
მესამე პირთა სასარგებლოდ<br />
დადებული ხელშეკრულება
მუხლი 349. ცნება<br />
მესამე პირის სასარგებლოდ დადებული ხელშეკრულების შესრულება<br />
შეიძლება მოითხოვოს როგორც კრედიტორმა, ასევე მესამე პირმა, თუ კანონით ან<br />
ხელშეკრულებით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული, ანდა თვით<br />
ვალდებულების არსიდან სხვა რამ არ გამომდინარეობს.<br />
მუხლი 350. მესამე პირთა სასარგებლოდ დადებული ხელშეკრულების<br />
განმარტება<br />
1. სპეციალური დათქმის არარსებობისას საქმის გარემოებებიდან,<br />
კერძოდ,ხელშეკრულების მიზნიდან უნდა დადგინდეს:<br />
ა. უფლება მესამე პირმა უნდა შეიძინოს თუ არა;<br />
ბ. ეს უფლება მას მაშინათვე წარმოეშობა, თუ განსაზღვრული წინაპირობების<br />
არსებობისას;<br />
გ. ხელშეკრულების მხარეები უფლებამოსილნი არიან თუ არა, მესამე პირის<br />
უფლება გააუქმონ ან შეცვალონ მისი თანხმობის გარეშე.<br />
2. მხარე, რომელმაც ხელშეკრულებაში გააკეთა დათქმა მესამე პირის<br />
სასარგებლოდ, ინარჩუნებს უფლებას, შეცვალოს ხელშეკრულებაში მითითებული<br />
მესამე პირი, მიუხედავად კონტრაჰენტის თანხმობისა.<br />
მუხლი 351. მესამე პირის უარი ხელშეკრულებით შეძენილ უფლებაზე<br />
თუ მესამე პირი უარს ამბობს ხელშეკრულებით შეძენილ უფლებაზე, მაშინ<br />
კრედიტორს შეუძლია თვითონ მოითხოვოს ვალდებულების შესრულება, თუ<br />
ხელშეკრულებიდან ან ვალდებულების არსიდან სხვა რამ არ გამომდინარეობს.<br />
თავი მეხუთე<br />
ხელშეკრულებიდან გასვლა<br />
მუხლი 352. ხელშეკრულებაზე უარის თქმის შედეგები<br />
1. თუ ხელშეკრულების ერთ-ერთი მხარე 405-ე მუხლით გათვალისწინებული<br />
პირობების არსებობისას უარს იტყვის ხელშეკრულებაზე, მაშინ მიღებული<br />
შესრულება და სარგებელი მხარეებს უბრუნდებათ (ნატურით დაბრუნება).<br />
2. ნატურით დაბრუნების ნაცვლად მოვალეს ეკისრება ფულადი ანაზღაურება,<br />
თუ:<br />
ა. შეძენილის ხასიათიდან გამომდინარე, გამორიცხულია მისი დაბრუნება; ბ.<br />
მიღებულ საგანს მხარე გამოიყენებს, გაასხვისებს, უფლებრივად დატვირთავს,<br />
გადაამუშავებს ან გადააკეთებს;<br />
გ. მიღებული საგანი გაფუჭდა ან დაიღუპა; სათანადო გამოყენებით<br />
გამოწვეული ცვეთა მხედველობაში არ მიიღება.<br />
3. თუ ხელშეკრულებაში გათვალისწინებული იყო სამაგიერო შესრულება,<br />
მაშინ ფულადი ანაზღაურება შეიცვლება ამ შესრულებით.
4. ფულადი ანაზღაურების ვალდებულება არ წარმოიშობა, თუ:<br />
ა. საგნის ის ნაკლი, რომელიც ხელშეკრულებაზე უარის თქმის უფლებას<br />
იძლევა, ამ საგნის გადამუშავების ან გარდაქმნის დროს აღმოჩნდა;<br />
ბ. საგნის გაფუჭება ან დაღუპვა კრედიტორის ბრალით მოხდა;<br />
გ. საგანი გაფუჭდა ან დაიღუპა უფლებამოსილ პირთან, მიუხედავად იმისა,<br />
რომ იგი ისეთივე მზრუნველობით ექცეოდა მას, როგორც საკუთარ ნივთს; ხოლო ის,<br />
რაც დარჩა, უკან უნდა დაბრუნდეს.<br />
5. ამ მუხლის პირველი ნაწილიდან გამომდინარე ვალდებულებათა<br />
დარღვევისათვის 394-ე მუხლის მიხედვით კრედიტორს შეუძლია მოითხოვოს<br />
ზიანის ანაზღაურება.<br />
მუხლი 353. მოვალის ვალდებულება საგნის სათანადო გამოყენების<br />
წესების დარღვევის გამო სარგებლის მიუღებლობისას<br />
1. თუ მოვალე არ იღებს სარგებელს საგნის სათანადო გამოყენების წესების<br />
დარღვევის გამო, თუმცა მას სარგებლის მიღების შესაძლებლობა ჰქონდა, მაშინ იგი<br />
ვალდებულია კრედიტორს აუნაზღაუროს სარგებლის მიუღებლობით გამოწვეული<br />
ზიანი.<br />
2. თუ მოვალე საგანს უკან აბრუნებს, ანაზღაურებს ფულით ან, თუ 352-ე<br />
მუხლის მე-4 ნაწილის "ა" და "ბ" ქვეპუნქტების მიხედვით დაუშვებელია ზიანის<br />
ანაზღაურების მოთხოვნა, მაშინ მას უნდა აუნაზღაურდეს აუცილებელი<br />
დანახარჯები. სხვა დანახარჯები უნდა ანაზღაურდეს მხოლოდ მაშინ, თუ<br />
კრედიტორმა მათ საფუძველზე სარგებელი მიიღო.<br />
მუხლი 354. ხელშეკრულებიდან გასვლის შედეგად წარმოშობილ<br />
ვალდებულებათა შესრულება<br />
ხელშეკრულებიდან გასვლის შედეგად წარმოშობილი ვალდებულებები<br />
მხარეებმა უნდა შეასრულონ ერთდროულად.<br />
მუხლი 355. შეტყობინების ვალდებულება ხელშეკრულებიდან გასვლისას<br />
ხელშეკრულებიდან გასვლა ხდება ხელშეკრულების მეორე მხარისათვის<br />
შეტყობინებით.<br />
მუხლი 356. ხელშეკრულებიდან გასვლის ვადა<br />
თუ ხელშეკრულებიდან გასვლის ვადა არ არის დადგენილი, მაშინ შეიძლება<br />
გამსვლელ პირს ხელშეკრულების მეორე მხარისაგან განესაზღვროს ასეთი ვადა. ვადა<br />
უნდა იყოს გონივრული. ხელშეკრულებიდან გასვლის უფლება ქარწყლდება, თუ<br />
უარი ვადის გასვლამდე არ იქნება გაცხადებული.<br />
მუხლი 357. ხელშეკრულებიდან გასვლა რამდენიმე პირის მიერ<br />
თუ ხელშეკრულების ერთ ან მეორე მხარეზე მონაწილეობს რამდენიმე პირი,<br />
მაშინ ხელშეკრულებაზე უარის თქმის უფლება შეიძლება განხორციელდეს იმ მხარის
ყველა მონაწილის მიერ ერთად, რომელიც ხელშეკრულებიდან გადის, მეორე მხარის<br />
ყველა მონაწილისათვის შეტყობინებით. თუ ხელშეკრულებიდან გასვლის უფლება<br />
გაქარწყლდება ერთ-ერთი უფლებამოსილი პირისათვის, მაშინ ეს უფლება<br />
ქარწყლდება ყველასათვის.<br />
მუხლი 358. ხელშეკრულებიდან გასვლის დაუშვებლობა<br />
დაუშვებელია ხელშეკრულებიდან გასვლა ვალდებულების<br />
შეუსრულებლობის გამო, თუ მოვალეს შეეძლო გაქვითვის გზით შეესრულებინა<br />
ვალდებულება და გასვლის შემდეგ დაუყოვნებლივ განაცხადებს ვალდებულების<br />
გაქვითვის შესახებ.<br />
მუხლი 359. კრედიტორის უარი ხელშეკრულებაზე<br />
თუ ხელშეკრულება დადებულია იმ დათქმით, რომ მოვალემ,<br />
ხელშეკრულებიდან გამომდინარე,უნდა დაკარგოს თავისი უფლებები, თუკი იგი<br />
თავის ვალდებულებებს არ შეასრულებს, მაშინ კრედიტორს ამ შემთხვევის<br />
დადგომისას შეუძლია გავიდეს ხელშეკრულებიდან.<br />
მუხლი 360. შეცდომა მორიგების საფუძვლებში<br />
1. ბათილია ხელშეკრულება, რომლითაც მხარეთა შორის დავა ან<br />
დაურწმუნებლობა აღმოიფხვრება ურთიერთდათმობის (მორიგების) გზით, თუ,<br />
ხელშეკრულების შინაარსიდან გამომდინარე, ეს მორიგება ემყარება სინამდვილის<br />
შეუსაბამო გარემოებებს, და დავა ან დაურწმუნებლობა არ წარმოიშობოდა, მხარეებს<br />
რომ საქმის ნამდვილი მდგომარეობა სცოდნოდათ.<br />
2. დაურწმუნებლობას უთანაბრდება, როცა რაიმე მოთხოვნის განხორციელება<br />
საეჭვოა.<br />
კარი მეორე<br />
ვალდებულების შესრულება<br />
თავი პირველი<br />
ზოგადი დებულებანი<br />
მუხლი 361. ვალდებულების არსებობის პრეზუმფცია<br />
1. ყოველი შესრულება გულისხმობს ვალდებულების არსებობას.<br />
2. ვალდებულება უნდა შესრულდეს ჯეროვნად, კეთილსინდისიერად,<br />
დათქმულ დროსა და ადგილას.<br />
მუხლი 362. ვალდებულების შესრულების ადგილი<br />
თუ შესრულების ადგილი არ არის განსაზღვრული და არც ვალდებულებითი<br />
ურთიერთობის არსიდან გამომდინარეობს,მაშინ საგნის მიწოდება შემდეგნაირად
უნდა მოხდეს:<br />
ა. ინდივიდუალურად განსაზღვრული საგნის შემთხვევაში - იმ ადგილას,<br />
სადაც იგი ვალდებულების წარმოშობის მომენტისათვის იმყოფებოდა;<br />
ბ. გვარეობით განსაზღვრული საგნის შემთხვევაში - იმ ადგილას, სადაც<br />
იმყოფება მოვალის საწარმო; თუ ასეთი არ არის, მაშინ - მისი საცხოვრებელი<br />
ადგილის (იურიდიული მისამართის) მიხედვით.<br />
მუხლი 363. მოვალის ან კრედიტორის ადგილსამყოფლის შეცვლა<br />
1. თუ ვალდებულების შესრულების წინ იცვლება მოვალის საცხოვრებელი<br />
ადგილი ან საწარმოს ადგილსამყოფელი და კრედიტორს ამის გამო წარმოეშობა<br />
დამატებითი ხარჯები, მოვალემ ეს ხარჯები უნდა აუნაზღაუროს კრედიტორს.<br />
2. თუ ვალდებულების შესრულებამდე იცვლება კრედიტორის საცხოვრებელი<br />
ადგილი ან იურიდიული მისამართი და ამის გამო იზრდება ხარჯები ან საფრთხე<br />
ექმნება შესრულებას, მაშინ კრედიტორს ეკისრება როგორც გაზრდილი ხარჯების<br />
ანაზღაურება, ასევე საგნის გადაცემის მოსალოდნელი საფრთხის რისკიც.<br />
მუხლი 364. ვალდებულების შესრულება ვადამდე<br />
მოვალეს უფლება აქვს ვადამდე შეასრულოს ვალდებულება, თუკი<br />
პატივსადები მიზეზით კრედიტორი უარს არ იტყვის შესრულების მიღებაზე.<br />
მუხლი 365. ვალდებულების შესრულება შესრულებისათვის<br />
განსაზღვრული ვადის არარსებობისას<br />
თუ ვალდებულების შესრულებისათვის არ არის განსაზღვრული დრო და იგი<br />
სხვა გარემოებებიდანაც არ ირკვევა, მაშინ კრედიტორს ნებისმიერ დროს შეუძლია<br />
მოითხოვოს მისი შესრულება, ხოლო მოვალეს შეუძლია იგი დაუყოვნებლივ<br />
შეასრულოს.<br />
მუხლი 366. ვალდებულების ვადამდე შესრულების მოთხოვნის<br />
დაუშვებლობა<br />
თუ განსაზღვრულია დრო, მაშინ საეჭვოობისას ივარაუდება, რომ კრედიტორს<br />
არ შეუძლია შესრულების მოთხოვნა ამ ვადამდე, ხოლო მოვალეს შეუძლია<br />
ვალდებულების შესრულება ვადაზე ადრე.<br />
მუხლი 367. ვალდებულების შესრულების დაუყოვნებლივ მოთხოვნის<br />
უფლება<br />
თუ ვალდებულების შესრულებისათვის მოვალის სასარგებლოდ დადგენილია<br />
რაიმე ვადა, კრედიტორს შეუძლია დაუყოვნებლივ მოითხოვოს შესრულება, თუკი<br />
მოვალე გადახდისუუნარო გახდა, ან შეპირებული უზრუნველყოფა შეამცირა, ანდა<br />
იგი საერთოდ ვერ წარმოადგინა.<br />
მუხლი 368. ვალდებულების შესრულება პირობითი გარიგების
არსებობისას<br />
თუ გარიგების ნამდვილობა დამოკიდებულია რაიმე პირობის<br />
დადგომაზე,მაშინ ვალდებულება შესასრულებელია იმ დღიდან, როდესაც ეს პირობა<br />
დგება.<br />
მუხლი 369. უარი ვალდებულების შესრულებაზე<br />
იმ პირს, რომელსაც ვალდებულება აკისრია ორმხრივი ხელშეკრულებიდან<br />
გამომდინარე, შეუძლია უარი თქვას ვალდებულების შესრულებაზე საპასუხო<br />
მოქმედების განხორციელებამდე, გარდა იმ შემთხვევებისა, როცა იგი ვალდებული<br />
იყო თავისი ვალდებულება წინასწარ შეესრულებინა.<br />
მუხლი 370. სამომხმარებლო კრედიტი<br />
1. სამომხმარებლო კრედიტის დროს კრედიტის მიმღებს შეუძლია უარი თქვას<br />
კრედიტის დაბრუნებაზე, თუ ამ კრედიტთან დაკავშირებული სასყიდლიანი<br />
ხელშეკრულებიდან გამომდინარე შესაგებელი გამყიდველის მიმართ მას მიანიჭებდა<br />
თავისი ვალდებულების შესრულებაზე უარის თქმის უფლებას.<br />
2. ნასყიდობის ხელშეკრულება საკრედიტო ხელშეკრულებასთან ერთად ქმნის<br />
ურთიერთდაკავშირებულ გარიგებას, თუ კრედიტი ემსახურება შესასყიდი ფასის<br />
დაფინანსებას და ორივე ხელშეკრულება განიხილება როგორც ეკონომიკური<br />
ერთიანობა. ეკონომიკურ ერთიანობად ჩაითვლება, როცა კრედიტის მიმცემი<br />
საკრედიტო ხელშეკრულების მომზადების ან დადების დროს გამყიდველის<br />
მონაწილეობას იყენებდა.<br />
მუხლი 371. ვალდებულების შესრულება მესამე პირის მიერ<br />
1. თუ კანონიდან, ხელშეკრულებიდან ან ვალდებულების ბუნებიდან არ<br />
გამომდინარეობს, რომ მოვალემ პირადად უნდა შეასრულოს ვალდებულება, მაშინ ეს<br />
ვალდებულება შეიძლება შეასრულოს მესამე პირმაც.<br />
2. კრედიტორს შეუძლია არ მიიღოს მესამე პირისაგან შემოთავაზებული<br />
შესრულება, თუ მოვალე ამის წინააღმდეგია.<br />
მუხლი 372. კრედიტორის დაკმაყოფილება მესამე პირის მიერ<br />
თუ კრედიტორი მიმართავს იძულებით აღსრულებას მოვალის კუთვნილ<br />
ნივთზე, მაშინ ყოველი პირი, რომელსაც ექმნება საფრთხე, რომ იძულებითი<br />
აღსრულებით შეიძლება დაკარგოს უფლება ამ ნივთზე,უფლებამოსილია<br />
დააკმაყოფილოს კრედიტორი. როცა მესამე პირი დააკმაყოფილებს კრედიტორს,<br />
მაშინ მოთხოვნის უფლება გადადის ამ პირზე.<br />
მუხლი 373. ვალდებულების შესრულების მიღება არაუფლებამოსილი<br />
პირის მიერ<br />
1. მოვალე ვალდებულია შეუსრულოს ვალდებულება კრედიტორს ან იმ პირს,<br />
რომელიც კანონით ან სასამართლოს გადაწყვეტილებით უფლებამოსილია მიიღოს
შესრულება.<br />
2. თუ ვალდებულების შესრულება მიიღო იმ პირმა, რომელიც არ იყო<br />
უფლებამოსილი, ვალდებულება ჩაითვლება შესრულებულად მაშინ, როცა<br />
კრედიტორმა მისცა ამის თანხმობა ან ამ შესრულებისგან მიიღო სარგებელი.<br />
მუხლი 374. ალტერნატიული ვალდებულებანი<br />
თუ რამდენიმე ვალდებულებიდან უნდა შესრულდეს ერთ-ერთი<br />
(ალტერნატიული ვალდებულებანი), არჩევის უფლება აქვს მოვალეს, თუკი<br />
ხელშეკრულებიდან, კანონიდან ან ვალდებულების არსიდან სხვა რამ არ<br />
გამომდინარეობს.<br />
მუხლი 375. შესასრულებელ ვალდებულებათა არჩევა<br />
თუ აღმოჩნდა, რომ მოვალეს ორი შესასრულებლიდან შეუძლია უარი თქვას<br />
ერთერთზე, მაშინ ძალაში რჩება მეორე მოქმედების შესრულების ვალდებულება.<br />
მუხლი 376. ალტერნატიულ ვალდებულებათა არჩევის წესი<br />
374-ე მუხლის მიხედვით არჩევა ხორციელდება ხელშეკრულების მეორე<br />
მხარის წინაშე განცხადებით ან შესრულების განხორციელებით. არჩეული<br />
ვალდებულება მიიჩნევა დასაწყისიდანვე შესასრულებელ ვალდებულებად.<br />
მუხლი 377. ორზე მეტი შესასრულებელი ვალდებულების არჩევა<br />
374-376-ე მუხლების წესები გამოიყენება იმ შემთხვევებშიც, როცა<br />
ვალდებულების არჩევის საგანს შეადგენს ორზე მეტი შესრულება.<br />
მუხლი 378. ვალდებულების ნაწილობრივი შესრულება<br />
მოვალეს უფლება აქვს ვალდებულება შეასრულოს ნაწილ-ნაწილ<br />
(ვალდებულების ნაწილობრივი შესრულება), თუკი კრედიტორი ამაზე თანახმაა.<br />
მუხლი 379. კრედიტორის უფლება სხვა შესრულების მიღებაზე<br />
კრედიტორი არ არის ვალდებული მიიღოს სხვა შესრულება, გარდა იმისა, რაც<br />
ხელშეკრულებით იყო გათვალისწინებული. ეს წესი მოქმედებს მაშინაც, როცა<br />
შესრულება დიდი ღირებულების მქონეა.<br />
მუხლი 380. ვალდებულების შესრულების ხარისხი<br />
თუ შესრულების ხარისხი დაწვრილებით არ არის ხელშეკრულებაში<br />
განსაზღვრული, მაშინ მოვალე ვალდებულია შეასრულოს, სულ ცოტა, საშუალო<br />
ხარისხის სამუშაო და გადასცეს საშუალო ხარისხის ნივთი.<br />
მუხლი 381. ვალდებულების შესრულება ინდივიდუალურად<br />
განსაზღვრული საგნის არსებობისას<br />
თუ ხელშეკრულების საგანია ინდივიდუალურად განსაზღვრული ნივთი,
კრედიტორი არ არის ვალდებული მიიღოს სხვა ნივთი, თუნდაც უფრო მაღალი<br />
ღირებულების მქონე.<br />
მუხლი 382. ვალდებულების შესრულება გვაროვნული ნივთის<br />
არსებობისას<br />
თუ შესრულების საგანია ნივთი, რომლის შეცვლაც შეიძლება (გვაროვნული<br />
ნივთი), მოვალემ ვალდებულება ყოველთვის უნდა შეასრულოს.<br />
თავი მეორე<br />
ფულადი ვალდებულების შესრულება<br />
მუხლი 383. ცნება<br />
ფულადი ვალდებულება გამოიხატება ეროვნულ ვალუტაში. მხარეებს<br />
შეუძლიათ ფულადი ვალდებულება დაადგინონ უცხოურ ვალუტაშიც,თუ კანონით<br />
ეს აკრძალული არ არის.<br />
მუხლი 384.ამოღებულია (29.06.2007 N5127)<br />
მუხლი 385. ვალდებულების გარეშე გადახდილის გამოთხოვის წესი<br />
ის, რაც ვალდებულების გარეშეა გადახდილი, შეიძლება უსაფუძვლო<br />
გამდიდრების შესახებ წესების მიხედვით უკან იქნეს მოთხოვილი.<br />
მუხლი 386. ფულადი ვალდებულების შესრულების ადგილი<br />
1. შესრულების ადგილის საეჭვოობისას ფულადი ვალდებულება უნდა<br />
შესრულდეს კრედიტორის ადგილსამყოფლის (საცხოვრებელი ადგილი ან<br />
იურიდიული მისამართი) მიხედვით.<br />
2. თუ კრედიტორს აქვს ფულის ჩარიცხვისათვის გამიზნული საბანკო<br />
ანგარიში იმ ადგილას ან იმ ქვეყანაში, სადაც გადახდა უნდა მოხდეს, მაშინ მოვალეს<br />
შეუძლია ამ ანგარიშზე ჩარიცხვით შეასრულოს თავისი ფულადი ვალდებულება,<br />
გარდა იმ შემთხვევისა, როცა კრედიტორი ამის წინააღმდეგია.<br />
მუხლი 387. ფულადი ვალდებულების დაფარვის რიგითობა<br />
1. თუ მოვალეს ეკისრება კრედიტორისათვის სხვადასხვა ვალდებულებებიდან<br />
გამომდინარე ერთმანეთის მსგავსი რამდენიმე შესრულება, და ის, რაც შესრულდა, არ<br />
არის საკმარისი ყველა ვალის დასაფარავად, მაშინ დაიფარება ის<br />
ვალდებულება,რომელსაც მოვალე შესრულების დროს ამოირჩევს; ხოლო, თუ<br />
მოვალე არ ამოირჩევს, მაშინ დაიფარება ის ვალი, რომლის გადახდის ვადაც<br />
პირველად დადგა.<br />
2. თუ მოთხოვნათა შესრულების ვადა ერთდროულად დადგა, მაშინ<br />
თავდაპირველად უნდა შესრულდეს ის მოთხოვნა,რომელიც მოვალისათვის<br />
შესასრულებლად ყველაზე მძიმეა.
3. თუ მოთხოვნები თანაბრად მძიმეა, თავდაპირველად უნდა შესრულდეს ის,<br />
რომელიც ყველაზე ნაკლებად არის უზრუნველყოფილი.<br />
მუხლი 388. სასამართლო ხარჯების დაფარვის პრიორიტეტი<br />
მოვალის იმ გადასახდელიდან,რომელიც არ არის საკმარისი მთელი<br />
ვადამოსული ვალის დასაფარავად, თავდაპირველად იფარება სასამართლოს<br />
ხარჯები, შემდეგ - ძირითადი შესრულება (ვალი) და ბოლოს - პროცენტები.<br />
მუხლი 389. ფულადი ვალდებულების გადახდა ფულადი ერთეულის<br />
კურსის შეცვლისას<br />
თუ გადახდის ვადის დადგომამდე გაიზარდა ან შემცირდა ფულის ერთეული<br />
(კურსი), ან შეიცვალა ვალუტა, მოვალე ვალდებულია გადაიხადოს იმ კურსით,<br />
რომელიც შეესაბამება ვალდებულების წარმოშობის დროს. ვალუტის შეცვლისას<br />
გადაცვლით ურთიერთობებს საფუძვლად უნდა დაედოს ის კურსი, რომელიც<br />
ვალუტის შეცვლის დღეს არსებობდა ფულის ამ ერთეულებს შორის.<br />
თავი მესამე<br />
კრედიტორის მიერ ვადის გადაცილება<br />
მუხლი 390. ცნება<br />
1. კრედიტორის მიერ ვადის გადაცილებად ითვლება, თუ იგი არ იღებს<br />
მისთვის შემოთავაზებულ შესრულებას, რომლის ვადაც დამდგარია.<br />
2. თუ ვალდებულების შესასრულებლად საჭიროა კრედიტორის ესა თუ ის<br />
მოქმედება, ვადის გადაცილებად ჩაითვლება, თუ იგი ამ მოქმედებას არ ასრულებს.<br />
მუხლი 391. კრედიტორის მიერ ზიანის ანაზღაურების ვალდებულება<br />
კრედიტორმა უნდა აანაზღაუროს ის ზიანი, რომელიც მიადგა მოვალეს<br />
შესრულებული ვალდებულების მიღების ვადის ბრალეული გადაცილების გამო.<br />
მუხლი 392. მოვალის პასუხისმგებლობა კრედიტორის მიერ ვადის<br />
გადაცილებისას<br />
კრედიტორის მიერ ვადის გადაცილებისას მოვალე მხოლოდ მაშინ არის<br />
პასუხისმგებელი ვალდებულების შეუსრულებლობისათვის, თუკი შესრულება<br />
შეუძლებელი აღმოჩნდა მოვალის განზრახვის ან უხეში გაუფრთხილებლობის გამო.<br />
მუხლი 393. კრედიტორის მიერ ვადის გადაცილების შედეგები<br />
კრედიტორის მიერ ვადის გადაცილებისას მისი ბრალის მიუხედავად:<br />
ა. იგი ვალდებულია აუნაზღაუროს მოვალეს ხელშეკრულების საგნის შენახვის<br />
გამო წარმოშობილი ზედმეტი ხარჯები;<br />
ბ. მას ეკისრება ნივთის შემთხვევით გაფუჭების ან დაღუპვის რისკი; გ. მას<br />
აღარა აქვს ფულადი ვალდებულებისათვის პროცენტის მიღების უფლება.
კარი მესამე<br />
ვალდებულების დარღვევა<br />
თავი პირველი<br />
ზოგადი დებულებანი<br />
მუხლი 394. ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნა ვალდებულების<br />
დარღვევისას<br />
1. მოვალის მიერ ვალდებულების დარღვევისას კრედიტორს შეუძლია<br />
მოითხოვოს ამით გამოწვეული ზიანის ანაზღაურება. ეს წესი არ მოქმედებს მაშინ,<br />
როცა მოვალეს არ ეკისრება პასუხისმგებლობა ვალდებულების დარღვევისათვის.<br />
2. მოვალის მიერ ვადის გადაცილებისას კრედიტორს შეუძლია დაუნიშნოს<br />
მოვალეს ვალდებულების შესრულებისათვის აუცილებელი დრო.თუკი მოვალე ამ<br />
დროშიც არ შეასრულებს ვალდებულებას, მაშინ კრედიტორს უფლება აქვს<br />
ვალდებულების შესრულების ნაცვლად მოითხოვოს ზიანის ანაზღაურება.<br />
3. დამატებითი ვადის განსაზღვრა არ არის საჭირო, თუ აშკარაა, რომ მას რაიმე<br />
შედეგი არ მოჰყვება, ან როცა არსებობს განსაკუთრებული გარემოებები, რომლებიც<br />
ორივე მხარის ინტერესების გათვალისწინებით ამართლებენ ზიანის ანაზღაურების<br />
მოთხოვნის დაუყოვნებლივ გამოყენებას.<br />
მუხლი 395. ზიანის ანაზღაურების მოვალეობისაგან განთავისუფლების<br />
შესახებ წინასწარი შეთანხმების დაუშვებლობა<br />
1. მოვალეს პასუხისმგებლობა დაეკისრება მხოლოდ განზრახი ან<br />
გაუფრთხილებელი მოქმედებით მიყენებული ზიანისათვის, თუ სხვა რამ არ არის<br />
გათვალისწინებული და ვალდებულების არსიდანაც სხვა რამ არ გამომდინარეობს.<br />
2. დაუშვებელია მხარეთა წინასწარი შეთანხმება მოვალის მიერ განზრახი<br />
მოქმედებით ვალდებულების დარღვევისას ზიანის ანაზღაურებისაგან მისი<br />
განთავისუფლების შესახებ.<br />
მუხლი 396. მოვალის პასუხისმგებლობა მისი წარმომადგენლის<br />
მოქმედებისათვის<br />
მოვალემ თავისი კანონიერი წარმომადგენლის და იმ პირთა მოქმედებისათვის,<br />
რომელთაც იგი იყენებს საკუთარ ვალდებულებათა შესასრულებლად, ისეთივე<br />
მოცულობით უნდა აგოს პასუხი, როგორც საკუთარი ბრალეული მოქმედების დროს.<br />
მუხლი 397. მოვალის პასუხისმგებლობა შესრულების საგნის სხვა<br />
პირისაგან მიღებისას<br />
მოვალე პასუხისმგებელია შესრულებისათვის მაშინაც, როცა შესრულების<br />
საგანი სხვა პირისაგან უნდა მიეღო და ვერ მიიღო, თუკი ხელშეკრულებიდან ან სხვა<br />
გარემოებებიდან სხვა რამ არ გამომდინარეობს.
მუხლი 398. ხელშეკრულების მისადაგება შეცვლილი გარემოებებისადმი<br />
1. თუ ის გარემოებები, რომლებიც ხელშეკრულების დადების საფუძველი<br />
გახდა, ხელშეკრულების დადების შემდეგ აშკარად შეიცვალა და მხარეები არ<br />
დადებდნენ ამ ხელშეკრულებას ან დადებდნენ სხვა შინაარსით, ეს ცვლილებები რომ<br />
გაეთვალისწინებინათ, მაშინ შეიძლება მოთხოვილ იქნეს ხელშეკრულების<br />
მისადაგება შეცვლილი გარემოებებისადმი. წინააღმდეგ შემთხვევაში, ცალკეულ<br />
გარემოებათა გათვალისწინებით, ხელშეკრულების მხარეს არ შეიძლება მოეთხოვოს<br />
შეუცვლელი ხელშეკრულების მკაცრად დაცვა.<br />
2. გარემოებათა შეცვლას უთანაბრდება, როცა წარმოდგენები, რომლებიც<br />
ხელშეკრულების საფუძველი გახდა, არასწორი აღმოჩნდა.<br />
3. მხარეები ჯერ უნდა შეეცადონ, რომ ხელშეკრულება მიუსადაგონ შეცვლილ<br />
გარემოებებს. თუკი შეუძლებელია ხელშეკრულების მისადაგება შეცვლილი<br />
გარემოებებისადმი, ან მეორე მხარე ამას არ ეთანხმება, მაშინ იმ მხარეს, რომლის<br />
ინტერესებიც დაირღვა, შეუძლია უარი თქვას ხელშეკრულებაზე.<br />
მუხლი 399. უარი გრძელვადიან ვალდებულებით ურთიერთობაზე<br />
1. ხელშეკრულების ნებისმიერ მხარეს შეუძლია,პატივსადები საფუძვლიდან<br />
გამომდინარე, უარი თქვას გრძელვადიან ვალდებულებით ურთიერთობაზე<br />
ხელშეკრულების მოშლისათვის დაწესებული ვადის დაუცველად. პატივსადებია<br />
საფუძველი, როცა ხელშეკრულების მომშლელ მხარეს კონკრეტული ვითარების, მათ<br />
შორის, დაუძლეველი ძალისა და ორმხრივი ინტერესების გათვალისწინებით, არ<br />
შეიძლება მოეთხოვოს სახელშეკრულებო ურთიერთობის გაგრძელება<br />
შეთანხმებული ვადის ან ხელშეკრულების მოშლისათვის დაწესებული ვადის<br />
გასვლამდე.<br />
2. თუ საფუძველი სახელშეკრულებო ვალდებულებათა დარღვევაცაა,<br />
ხელშეკრულების მოშლა დასაშვებია მხოლოდ ნაკლოვანებათა აღმოფხვრისათვის<br />
დადგენილი ვადის უშედეგოდ გასვლის ან უშედეგო გაფრთხილების<br />
შემდეგ.შესაბამისად გამოიყენება 405-ე მუხლის მე-2 ნაწილი.<br />
3. უფლებამოსილ პირს შეუძლია უარი თქვას ხელშეკრულებაზე გონივრულ<br />
ვადაში მას შემდეგ, რაც მისთვის ცნობილი გახდება ხელშეკრულების მოშლის<br />
საფუძველი.<br />
4. თუ უკვე შესრულებული აღარ წარმოადგენს უფლებამოსილი პირისათვის<br />
რაიმე ინტერესს ხელშეკრულების მოშლის შედეგად, მაშინ ხელშეკრულების მოშლა<br />
შეიძლება ამ შესრულებაზედაც გავრცელდეს. უკვე შესრულებულის დაბრუნების<br />
უზრუნველსაყოფად გამოიყენება შესაბამისად 352-354-ე მუხლები.<br />
5. ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნის მიმართ შესაბამისად გამოიყენება 407-ე<br />
მუხლი.<br />
თავი მეორე<br />
მოვალის მიერ ვადის გადაცილება
მუხლი 400. ცნება<br />
მოვალის მიერ ვალდებულების შესრულების ვადის გადაცილებად ითვლება,<br />
თუ:<br />
ა. შესრულებისათვის დადგენილ დროში ვალდებულება არ შესრულდება;<br />
ბ. შესრულების ვადის დადგომიდან კრედიტორის მიერ გაფრთხილების<br />
შემდეგაც იგი არ ასრულებს ვალდებულებას.<br />
მუხლი 401. ვალდებულების შესრულების შეუძლებლობა<br />
ვადა გადაცილებულად არ ჩაითვლება, თუკი ვალდებულება არ შესრულდა<br />
ისეთ გარემოებათა გამო, რაც მოვალის ბრალით არ არის გამოწვეული.<br />
მუხლი 402. მოვალის პასუხისმგებლობა<br />
მოვალე ვადის გადაცილების დროს პასუხს აგებს ყოველგვარი<br />
გაუფრთხილებლობისათვის. იგი პასუხს აგებს შემთხვევითობისთვისაც, თუ არ<br />
დაამტკიცებს, რომ ზიანი შეიძლებოდა დამდგარიყო ვალდებულების დროული<br />
შესრულების დროსაც.<br />
მუხლი 403. პროცენტის გადახდა ფულადი თანხის გადახდის<br />
ვადის გადაცილებისას (29.06.2007 N5127)<br />
1. მოვალე, რომელიც ფულადი თანხის გადახდის ვადას გადააცილებს,<br />
ვალდებულია, გადაცილებული დროისათვის გადაიხადოს მხარეთა შეთანხმებით<br />
განსაზღვრული პროცენტი, თუ კრედიტორს, სხვა საფუძვლიდან გამომდინარე,<br />
უფრო მეტის მოთხოვნა არ შეუძლია.<br />
2. ფულადი თანხის გადახდის ვადის გადაცილებისას პროცენტიდან<br />
პროცენტის გადახდევინება დასაშვებია მხოლოდ ხელშეკრულებით პირდაპირ<br />
გათვალისწინებულ შემთხვევაში.<br />
მუხლი 404. კრედიტორის უფლება ზიანის ანაზღაურებაზე<br />
კრედიტორს უფლება აქვს მოითხოვოს ვადის გადაცილებით გამოწვეული<br />
ზიანის ანაზღაურება.<br />
თავი მესამე<br />
ვალდებულების დარღვევა ორმხრივი ხელშეკრულების დროს<br />
მუხლი 405. დამატებითი ვადის დაწესება ვალდებულების დარღვევისას<br />
1. თუ ხელშეკრულების ერთი მხარე არღვევს ორმხრივი ხელშეკრულებიდან<br />
გამომდინარე ვალდებულებას,მაშინ ხელშეკრულების მეორე მხარეს შეუძლია უარი<br />
თქვას ხელშეკრულებაზე ვალდებულების შესრულებისათვის მის მიერ დამატებით<br />
განსაზღვრული ვადის უშედეგოდ გასვლის შემდეგ. თუ ვალდებულების დარღვევის<br />
ხასიათიდან გამომდინარე, არ გამოიყენება დამატებითი ვადა, მაშინ დამატებითი
ვადის განსაზღვრას უთანაბრდება გაფრთხილება. თუკი ვალდებულება მხოლოდ<br />
ნაწილობრივ დაირღვა, მაშინ კრედიტორს შეუძლია უარი თქვას ხელშეკრულებაზე<br />
მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ვალდებულების დარჩენილი ნაწილის შესრულებამ<br />
მისთვის დაკარგა ინტერესი.<br />
2. არ არის აუცილებელი დამატებითი ვადის დაწესება ან გაფრთხილება, თუ:<br />
ა. აშკარაა, რომ მას არავითარი შედეგი არ ექნება;<br />
ბ. ვალდებულება არ შესრულდა ხელშეკრულებით განსაზღვრულ ვადაში,<br />
ხოლო კრედიტორმა ურთიერთობის გაგრძელება ხელშეკრულებით დაუკავშირა<br />
ვალდებულების დროულ შესრულებას;<br />
გ. განსაკუთრებული საფუძვლებიდან გამომდინარე, ორმხრივი ინტერესების<br />
გათვალისწინებით, გამართლებულია ხელშეკრულების დაუყოვნებლივ მოშლა.<br />
3. ხელშეკრულებაზე უარი დაუშვებელია, თუ:<br />
ა. ვალდებულების დარღვევა უმნიშვნელოა;<br />
ბ. დარღვეულია 316-ე მუხლის მე-2 ნაწილის მოთხოვნები და, ამის<br />
მიუხედავად, კრედიტორს შეიძლება მოეთხოვოს ხელშეკრულების ძალაში<br />
დატოვება; გ. ვალდებულების დარღვევისათვის კრედიტორი მთლიანად ან<br />
უმთავრესად თვითონ არის პასუხისმგებელი;<br />
დ. მოთხოვნას უპირისპირდება შესაგებელი, რომელიც მოვალემ უკვე<br />
წარადგინა ან დაუყოვნებლივ წარადგენს ხელშეკრულებაზე უარის თქმის შემდეგ.<br />
4. კრედიტორი უფლებამოსილია შესრულების ვადის დადგომამდე უარი<br />
თქვას ხელშეკრულებაზე, თუ აშკარაა, რომ დადგება ხელშეკრულებაზე უარის თქმის<br />
საფუძვლები.<br />
5. მოვალე უფლებამოსილია განუსაზღვროს კრედიტორს ხელშეკრულებაზე<br />
უარის თქმის გონივრული ვადა.<br />
მუხლი 406. საპასუხო შესრულების მიღების უფლება<br />
1. თუ ორმხრივ ხელშეკრულებაში მოვალეს უფლება აქვს უარი თქვას მისთვის<br />
დაკისრებულ ვალდებულებაზე, ხოლო გარემოება, რომელიც მას აძლევს ამის<br />
უფლებას, გამოწვეულია კრედიტორის ბრალით, მაშინ იგი ინარჩუნებს საპასუხო<br />
შესრულების მიღების უფლებას.<br />
2. ეს წესი არ გამოიყენება მაშინ,თუ საპასუხო შესრულების საფუძველი იმ<br />
დროს დადგა, როცა კრედიტორი აყოვნებდა შესრულების მიღებას.<br />
მუხლი 407. ზიანის ანაზღაურება ხელშეკრულებიდან გასვლისას<br />
1. ხელშეკრულებიდან გასვლისას კრედიტორს შეუძლია მოითხოვოს იმ<br />
ზიანის ანაზღაურება, რომელიც მას მიადგა ხელშეკრულების შეუსრულებლობით.<br />
2. ეს წესი არ გამოიყენება, როცა ხელშეკრულებიდან გასვლის საფუძველი<br />
მოვალის ბრალით არ არის გამოწვეული.<br />
კარი მეოთხე<br />
ზიანის ანაზღაურების მოვალეობა
მუხლი 408. პირვანდელი მდგომარეობის აღდგენის მოვალეობა<br />
1. იმ პირმა, რომელიც ვალდებულია აანაზღაუროს ზიანი, უნდა აღადგინოს ის<br />
მდგომარეობა, რომელიც იარსებებდა, რომ არ დამდგარიყო ანაზღაურების<br />
მავალდებულებელი გარემოება.<br />
2. თუ სხეულის დაზიანებით ან ჯანმრთელობისათვის ვნების მიყენების<br />
შედეგად დაზარალებულს წაერთვა შრომის უნარი ან შეუმცირდა იგი, ანდა იზრდება<br />
მისი მოთხოვნილებები,დაზარალებულს უნდა აუნაზღაურდეს ზიანი<br />
ყოველთვიური სარჩოს გადახდით.<br />
3. დაზარალებულს უფლება აქვს მკურნალობის ხარჯები მოითხოვოს<br />
წინასწარ. იგივე წესი მოქმედებს მაშინაც, როცა აუცილებელი ხდება პროფესიული<br />
გადამზადება. 4. სარჩოს ნაცვლად დაზარალებულს შეუძლია მოითხოვოს<br />
კომპენსაციის მიღება, თუ არსებობს საამისო მნიშვნელოვანი საფუძველი.<br />
მუხლი 409. პირვანდელი მდგომარეობის აღდგენის შეუძლებლობა<br />
თუ ზიანის ანაზღაურება პირვანდელი მდგომარეობის აღდგენით<br />
შეუძლებელია ან ამისათვის საჭიროა არათანაზომიერად დიდი დანახარჯები, მაშინ<br />
კრედიტორს შეიძლება მიეცეს ფულადი ანაზღაურება.<br />
მუხლი 410. ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნის უფლებაზე წინასწარ<br />
უარის თქმა (4.12.2009. N2284)<br />
ვალდებულების დარღვევის გამო ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნის უფლებაზე<br />
წინასწარ უარის თქმა დაიშვება, თუ ეს გათვალისწინებულია კანონით ან მხარეთა<br />
შეთანხმებით.<br />
მუხლი 411. ზიანის ანაზღაურება მიუღებელი შემოსავლისათვის<br />
ზიანი უნდა ანაზღაურდეს არა მხოლოდ ფაქტობრივად დამდგარი ქონებრივი<br />
დანაკლისისთვის, არამედ მიუღებელი შემოსავლისთვისაც.მიუღებლად ითვლება<br />
შემოსავალი, რომელიც არ მიუღია პირს და რომელსაც იგი მიიღებდა, ვალდებულება<br />
ჯეროვნად რომ შესრულებულიყო.<br />
მუხლი 412. ზიანი, რომელზედაც ვრცელდება ანაზღაურების მოვალეობა<br />
ანაზღაურებას ექვემდებარება მხოლოდ ის ზიანი, რომელიც მოვალისათვის<br />
წინასწარ იყო სავარაუდო და წარმოადგენს ზიანის გამომწვევი მოქმედების უშუალო<br />
შედეგს.<br />
მუხლი 413. ზიანის ანაზღაურება არაქონებრივი ზიანისათვის<br />
1. არაქონებრივი ზიანისათვის ფულადი ანაზღაურება შეიძლება მოთხოვილ<br />
იქნეს მხოლოდ კანონით ზუსტად განსაზღვრულ შემთხვევებში გონივრული და<br />
სამართლიანი ანაზღაურების სახით.<br />
2. სხეულის დაზიანების ან ჯანმრთელობისათვის ვნების მიყენების<br />
შემთხვევებში დაზარალებულს შეუძლია მოითხოვოს ანაზღაურება არაქონებრივი
ზიანისთვისაც.<br />
მუხლი 414. ზიანის ოდენობის განსაზღვრა<br />
ზიანის ოდენობის განსაზღვრისას მხედველობაშია მისაღები ის<br />
ინტერესი,რომელიც კრედიტორს ჰქონდა ვალდებულების ჯეროვანი შესრულების<br />
მიმართ. ზიანის ოდენობის დასადგენად გათვალისწინებულ უნდა იქნეს<br />
ხელშეკრულების შესრულების დრო და ადგილი.<br />
მუხლი 415. დაზარალებულის ბრალი ზიანის დადგომაში<br />
1. თუ ზიანის წარმოშობას ხელი შეუწყო დაზარალებულის მოქმედებამაც,<br />
მაშინ ზიანის ანაზღაურების ვალდებულება და ამ ანაზღაურების მოცულობა<br />
დამოკიდებულია იმაზე, თუ უფრო მეტად რომელი მხარის ბრალით არის ზიანი<br />
გამოწვეული.<br />
2. ეს წესი გამოიყენება მაშინაც, როცა დაზარალებულის ბრალი გამოიხატება<br />
მის უმოქმედობაში - თავიდან აეცილებინა ან შეემცირებინა ზიანი.<br />
კარი მეხუთე<br />
მოთხოვნის უზრუნველყოფის დამატებითი საშუალებანი<br />
მუხლი 416. ვალდებულების შესრულების უზრუნველყოფის დამატებით<br />
საშუალებათა სახეები<br />
მხარეებს შეუძლიათ ვალდებულების შესრულების უზრუნველსაყოფად<br />
ხელშეკრულებით გაითვალისწინონ დამატებითი საშუალებებიც: პირგასამტეხლო, ბე<br />
და მოვალის გარანტია.<br />
თავი პირველი<br />
პირგასამტეხლო<br />
მუხლი 417. ცნება<br />
პირგასამტეხლო - მხარეთა შეთანხმებით განსაზღვრული ფულადი თანხა -<br />
მოვალემ უნდა გადაიხადოს ვალდებულების შეუსრულებლობის ან არაჯეროვნად<br />
შესრულებისათვის.<br />
მუხლი 418. პირგასამტეხლოს განსაზღვრის ფორმა<br />
1. ხელშეკრულების მხარეებს შეუძლიათ თავისუფლად განსაზღვრონ<br />
პირგასამტეხლო, რომელიც შეიძლება აღემატებოდეს შესაძლო ზიანს.<br />
2. შეთანხმება პირგასამტეხლოს შესახებ მოითხოვს წერილობით ფორმას.<br />
მუხლი 419. პირგასამტეხლოს გადახდისა და ვალდებულების<br />
შესრულების ერთდროულად მოთხოვნის დაუშვებლობა<br />
1. კრედიტორს არ შეუძლია ერთდროულად მოითხოვოს პირგასამტეხლოს
გადახდაც და ვალდებულების შესრულებაც, თუკი პირგასამტეხლო არ არის<br />
გათვალისწინებული იმ შემთხვევებისათვის, როცა მოვალე თავის ვალდებულებებს<br />
არ ასრულებს დადგენილ დროში.<br />
2. კრედიტორს ყოველთვის აქვს უფლება მოითხოვოს ზიანის ანაზღაურება.<br />
მუხლი 420. პირგასამტეხლოს შემცირება სასამართლოს მიერ<br />
სასამართლოს შეუძლია საქმის გარემოებათა გათვალისწინებით შეამციროს<br />
შეუსაბამოდ მაღალი პირგასამტეხლო.<br />
თავი მეორე<br />
ბე<br />
მუხლი 421. ცნება<br />
ბედ მიიჩნევა ფულადი თანხა, რომელსაც ხელშეკრულების ერთი მხარე<br />
აძლევს მეორე მხარეს და ამით დასტურდება ხელშეკრულების დადების ფაქტი.<br />
მუხლი 422. ბეს ჩათვლა გადასახადის ანგარიშში<br />
ბე ჩაითვლება ვალდებულებით გათვალისწინებული გადასახდელის<br />
ანგარიშში, ხოლო, თუ არ ჩაითვლება,- ხელშეკრულების შესრულების შემდეგ იგი<br />
უკან უნდა დაბრუნდეს.<br />
მუხლი 423. ბეს ჩათვლა ზიანის ანაზღაურების ანგარიშში<br />
1. თუ ბეს მიმცემი ბრალეულად დაარღვევს მასზე დაკისრებულ<br />
ვალდებულებას, ბე რჩება მის მიმღებს. ამასთან, ბე ჩაითვლება ზიანის ანაზღაურების<br />
ანგარიშში.<br />
2. თუ ვალდებულების შეუსრულებლობა გამოწვეულია ბეს მიმღების<br />
ბრალეული მოქმედებით, მან ბე უკან უნდა დააბრუნოს ორმაგად. ამასთან, ბეს<br />
მიმცემს შეუძლია მოითხოვოს ზიანის ანაზღაურება.<br />
თავი მესამე<br />
მოვალის გარანტია<br />
მუხლი 424. ცნება<br />
მოვალის გარანტიად ითვლება, როცა მოვალე კისრულობს რაიმე უპირობო<br />
მოქმედების ან ისეთი მოქმედების შესრულებას, რომელიც სცილდება<br />
ხელშეკრულების საგანს.<br />
მუხლი 425. გარანტიის ნამდვილობა<br />
გარანტია ნამდვილად ჩაითვლება, თუ იგი არ ეწინააღმდეგება კანონით<br />
გათვალისწინებულ წესებს, ან ზედმეტად არ ავალდებულებს მოვალეს.
მუხლი 426. გარანტიის ფორმა<br />
გარანტია უნდა გაფორმდეს წერილობით.<br />
კარი მეექვსე<br />
ვალდებულების შეწყვეტა<br />
თავი პირველი<br />
ვალდებულების შეწყვეტა შესრულებით<br />
მუხლი 427. ვალდებულების შეწყვეტა კრედიტორის სასარგებლოდ<br />
შესრულებით<br />
ვალდებულებითი ურთიერთობა წყდება კრედიტორის სასარგებლოდ<br />
ვალდებულების შესრულებით (შესრულება).<br />
მუხლი 428. ვალდებულების შეწყვეტა სხვა შესრულების მიღებით<br />
ვალდებულებითი ურთიერთობა წყდება მაშინაც, როდესაც კრედიტორი ამ<br />
ვალდებულებით გათვალისწინებული შესრულების ნაცვლად შესრულებად იღებს<br />
სხვა შესრულებას. (28.12.2002 N1902)<br />
მუხლი 429. ვალდებულების შესრულების მიღება<br />
1. კრედიტორმა მოვალის მოთხოვნით შესრულების მთლიანად ან<br />
ნაწილობრივ მიღების შესახებ უნდა გასცეს ამის დამადასტურებელი დოკუმენტი.<br />
2. ვალის მიღების შესახებ შედგენილი დოკუმენტი, რომელშიც არაფერია<br />
ნათქვამი პროცენტის შესახებ, გულისხმობს, რომ პროცენტიც გადახდილია და<br />
ფულადი ვალდებულებაც მთლიანად შეწყვეტილია.<br />
3. როდესაც ვალის გადახდა ხდება პერიოდულად, ნაწილ-ნაწილ, მაშინ<br />
დოკუმენტი მისი ბოლო ნაწილის გადახდის შესახებ, ვიდრე სხვა რამ არ<br />
დადასტურებულა, იძლევა იმის ვარაუდს, რომ გადახდილია წინა ნაწილიც.<br />
მუხლი 430. შესრულების მიღების დოკუმენტების რეკვიზიტები<br />
კრედიტორის ან საამისოდ უფლებამოსილი პირის მიერ შედგენილი<br />
დოკუმენტი შესრულების თაობაზე უნდა შეიცავდეს მონაცემებს ვალის მოცულობისა<br />
და სახეობის შესახებ, მოვალის ან იმ პირის გვარსა და სახელს, რომელიც იხდის<br />
ვალს, შესრულების დროსა და ადგილს.<br />
მუხლი 431. სავალო საბუთის მოთხოვნის უფლება<br />
თუ მოთხოვნის შესახებ გაცემულია სავალო საბუთი, მაშინ მოვალეს,<br />
შესრულების შესახებ დოკუმენტთან ერთად, შეუძლია მოითხოვოს ამ საბუთის<br />
დაბრუნება ან მისი გაუქმება.თუ კრედიტორს არ შეუძლია ამ საბუთის დაბრუნება,
მოვალეს უფლება აქვს მოითხოვოს ოფიციალურად დამოწმებული ცნობა იმის<br />
თაობაზე, რომ ვალდებულება შეწყვეტილია.<br />
მუხლი 432. შესრულების შესახებ დოკუმენტების გაცემის ხარჯების<br />
ანაზღაურება<br />
1. მოვალეს ეკისრება შესრულების შესახებ დოკუმენტის გაცემის ხარჯები, თუ<br />
მასა და კრედიტორს შორის შეთანხმებიდან სხვა რამ არ გამომდინარეობს.<br />
2. თუ კრედიტორი შეიცვლის საცხოვრებელ ადგილს ან გარდაიცვლება და<br />
დატოვებს მემკვიდრეებს სხვა საცხოვრებელ ადგილას, მაშინ შესრულების შესახებ<br />
დოკუმენტის გაცემასთან დაკავშირებული გაზრდილი ხარჯები ეკისრებათ<br />
კრედიტორს ან მის მემკვიდრეებს.<br />
მუხლი 433. უარი შესრულებაზე კრედიტორის მიერ თავის მოვალეობათა<br />
შეუსრულებლობის გამო<br />
თუ კრედიტორი უარს აცხადებს შესრულების შესახებ დოკუმენტის გაცემაზე,<br />
სავალო საბუთის დაბრუნებაზე ან მის გაუქმებაზე,ანდა შესრულების შესახებ<br />
დოკუმენტში მისი დაბრუნების შეუძლებლობის აღნიშვნაზე ან იმის აღიარებაზე,<br />
რომ ვალი გაქარწყლებულია, მაშინ მოვალეს უფლება აქვს უარი თქვას<br />
შესრულებაზე. ასეთ შემთხვევებში კრედიტორი ჩაითვლება ვადის გადამცილებლად.<br />
თავი მეორე<br />
ვალდებულების შეწყვეტა დეპონირებით<br />
მუხლი 434. ცნება<br />
1. თუ კრედიტორი აყოვნებს შესრულების მიღებას, ან უცნობია მისი<br />
ადგილსამყოფელი, მოვალე უფლებამოსილია შესრულების საგანი შეინახოს<br />
სასამართლოსა ან ნოტარიატში,ხოლო ფული ან ფასიანი ქაღალდი შეიტანოს<br />
ნოტარიუსის სადეპოზიტო ანგარიშზე.<br />
2. დეპონირებით მოვალე თავისუფლდება კრედიტორის წინაშე<br />
ვალდებულებისაგან.<br />
მუხლი 435. დეპონირებული ქონების გადაცემა კრედიტორისათვის<br />
დეპონირებული ქონება მოსამართლემ ან ნოტარიუსმა უნდა გადასცეს<br />
კრედიტორს. სასამართლო ან ნოტარიუსი შეარჩევს შემნახველს, დოკუმენტები კი<br />
მათთან რჩება.<br />
მუხლი 436. დეპონირებაუნარიანი საგნები<br />
საგანი უნდა იყოს შესანახად ვარგისი. მალფუჭებადი საგნები შესანახად არ<br />
მიიღება.<br />
მუხლი 437. შენახვის ადგილი
შენახვა უნდა მოხდეს შესრულების ადგილის მიხედვით.<br />
მუხლი 438. კრედიტორისაგან საგნის მიღების მოთხოვნა<br />
შესრულების საგნის შესანახად მიღების შესახებ სასამართლო ან ნოტარიუსი<br />
ატყობინებს კრედიტორს და მოითხოვს მისგან საგნის მიღებას.<br />
მუხლი 439. შენახვასთან დაკავშირებული ხარჯების ანაზღაურება<br />
შენახვასთან დაკავშირებული ყველა ხარჯი ეკისრება კრედიტორს.<br />
მუხლი 440. შენახული საგნის უკან გამოთხოვა მოვალის მიერ<br />
1. მოვალეს უფლება აქვს შენახული საგანი კრედიტორის მიერ მის მიღებამდე<br />
უკანვე მოითხოვოს, თუ მან თავიდანვე უარი არ თქვა უკან დაბრუნებაზე. თუ<br />
მოვალე უკან ითხოვს საგანს, მაშინ ითვლება, რომ შენახვა არ შემდგარა.<br />
2. მოვალეს შეუძლია ჩაბარებული საგანი უკან დაიბრუნოს, თუ კრედიტორი<br />
უარს ამბობს მასზე, ან თუ გავიდა 441-ე მუხლით განსაზღვრული ვადა.<br />
3. თუ მოვალე საგანს უკან იბრუნებს, მაშინ შენახვის ხარჯებიც მასვე ეკისრება.<br />
მუხლი 441. შესრულების საგნის შენახვის ვადა<br />
სასამართლო ან ნოტარიუსი შესრულების საგანს ინახავს სამ წლამდე ვადით.<br />
თუ ამ ვადის განმავლობაში კრედიტორი არ მიიღებს საგანს, ამის შესახებ ეცნობება<br />
მოვალეს და მოეთხოვება ჩაბარებული საგნის უკან დაბრუნება. თუ<br />
დაბრუნებისათვის საჭირო ვადის განმავლობაში მოვალე არ მიიღებს საგანს, მაშინ<br />
იგი ჩაითვლება სახელმწიფო ქონებად.<br />
თავი მესამე<br />
ვალდებულების შეწყვეტა ურთიერთმოთხოვნათა გაქვითვით<br />
მუხლი 442. ვალდებულებათა გაქვითვის შესაძლებლობა<br />
1. ორ პირს შორის არსებული ურთიერთმოთხოვნა შეიძლება გაქვითვით<br />
შეწყდეს, თუ დამდგარია ამ მოთხოვნათა შესრულების ვადა.<br />
2. ვალდებულებათა გაქვითვა შესაძლებელია მაშინაც, როცა ერთ-ერთი<br />
მოთხოვნის შესრულების ვადა ჯერ არ დამდგარა, მაგრამ ამ მოთხოვნის უფლების<br />
მქონე მხარს უჭერს გაქვითვას. ვალდებულებათა გაქვითვა ხორციელდება მეორე<br />
მხარისათვის შეტყობინებით.<br />
მუხლი 443. გაქვითვის შესაძლებლობა მოთხოვნის ხანდაზმულობისას<br />
მოთხოვნის ხანდაზმულობა არ გამორიცხავს ვალდებულებათა გაქვითვას,თუ<br />
მოთხოვნა იმ დროისათვის არ იყო ხანდაზმული, როცა მისი გაქვითვა ჯერ კიდევ<br />
შეიძლებოდა.<br />
მუხლი 444. გასაქვითი მოთხოვნები
თუ გასაქვითი მოთხოვნები მთლიანად ვერ ფარავენ ერთმანეთს, იქვითება<br />
მხოლოდ ის, რომლის მოცულობაც ნაკლებია მეორე მოთხოვნის მოცულობაზე.<br />
მუხლი 445. რამდენიმე გასაქვითი მოთხოვნა<br />
1. თუ ხელშეკრულების იმ მხარეს, რომელსაც ეცნობა გაქვითვის შესახებ, აქვს<br />
რამდენიმე გასაქვითი მოთხოვნა, მაშინ გამოიყენება 387-ე მუხლის წესები.<br />
2. თუ მხარეს მეორე მხარის წინაშე, ძირითადი ვალდებულების გარდა,<br />
ეკისრება პროცენტებისა და სხვა ხარჯების გადახდაც, მაშინ გამოიყენება 388-ე<br />
მუხლის წესები.<br />
მუხლი 446. ვალდებულებათა გაქვითვა შესრულების სხვადასხვა<br />
ადგილის არსებობისას<br />
ვალდებულებათა გაქვითვა დასაშვებია მაშინაც, როცა მოთხოვნებისათვის<br />
გათვალისწინებულია შესრულების სხვადასხვა ადგილი.<br />
მუხლი 447. მოთხოვნათა გაქვითვის დაუშვებლობა<br />
მოთხოვნათა გაქვითვა დაუშვებელია:<br />
ა. თუ მოთხოვნათა გაქვითვა შეთანხმებით წინასწარ იყო გამორიცხული;<br />
ბ. თუ ვალდებულების საგანზე არ შეიძლება გადახდევინების მიქცევა, ან<br />
ვალდებულების საგანს შეადგენს სარჩო;<br />
გ. თუ ვალდებულება ითვალისწინებს იმ ზიანის ანაზღაურებას,რომელიც<br />
გამოწვეულია ჯანმრთელობისათვის ვნების მიყენებით ან სიკვდილით;<br />
დ. კანონით გათვალისწინებულ სხვა შემთხვევებში.<br />
თავი მეოთხე<br />
ვალდებულების შეწყვეტა ვალის პატიებით<br />
მუხლი 448. ცნება<br />
ვალის პატიება მხარეთა შორის შეთანხმებით იწვევს ვალდებულების<br />
შეწყვეტას.<br />
მუხლი 449. ვალის პატიების შედეგები<br />
სხვა სოლიდარული მოვალეებისათვის ვალის პატიება ერთ-ერთი<br />
სოლიდარული მოვალისათვის ათავისუფლებს სხვა სოლიდარულ მოვალეებსაც,<br />
გარდა იმ შემთხვევებისა, როცა კრედიტორი მათ მიმართ მოთხოვნას იტოვებს. ამ<br />
შემთხვევაში კრედიტორს შეუძლია დარჩენილი სოლიდარული მოვალეების მიმართ<br />
მხოლოდ ერთი მოთხოვნა გამოიყენოს განთავისუფლებული მოვალის წილის<br />
გამოკლებით.<br />
მუხლი 450. ძირითადი მოვალისათვის ვალის პატიების შედეგები<br />
1. ვალის პატიება ძირითადი მოვალისათვის ათავისუფლებს თავდებ
პირებსაც.<br />
2. თავდების განთავისუფლება ვალის გადახდისაგან არ ათავისუფლებს<br />
ძირითად მოვალეს ვალდებულების შესრულებისაგან.<br />
3. ერთ-ერთი თავდების განთავისუფლება ვალის გადახდისაგან<br />
ათავისუფლებს სხვა თავდებ პირებსაც.<br />
მუხლი 451. ორმხრივ ხელშეკრულებებში მოთხოვნაზე უარის თქმის<br />
შედეგები<br />
ორმხრივ ხელშეკრულებებში ერთ-ერთი მხარის მიერ თავის მოთხოვნაზე<br />
უარის თქმა არ იწვევს ვალდებულების შეწყვეტას. იგი ვალდებულია შეასრულოს<br />
ხელშეკრულებით გათვალისწინებული თავისი მოვალეობანი, ვიდრე მეორე<br />
მხარესაც არ უთქვამს უარი თავის მოთხოვნაზე.<br />
თავი მეხუთე<br />
ვალდებულების შეწყვეტის სხვა საფუძვლები<br />
მუხლი 452. ვალდებულების შეწყვეტა, როცა მოვალე და კრედიტორი<br />
ერთი და იგივე პირი აღმოჩნდება<br />
ვალდებულებითი ურთიერთობა შეწყდება, თუ მოვალე და კრედიტორი ერთი<br />
და იგივე პირი აღმოჩნდება.<br />
მუხლი 453. ვალდებულების შეწყვეტა მოვალის გარდაცვალების გამო<br />
1. მოვალის გარდაცვალება იწვევს ვალდებულების შეწყვეტას,თუ შესრულება<br />
შეუძლებელია მისი პირადი მონაწილეობის გარეშე.<br />
2. კრედიტორის გარდაცვალება იწვევს ვალდებულების შეწყვეტას, თუ<br />
შესრულება გათვალისწინებული იყო პირადად კრედიტორისათვის.<br />
მუხლი 454. ვალდებულების შეწყვეტა იურიდიული პირის ლიკვიდაციის<br />
გამო<br />
იურიდიული პირის ვალდებულება წყდება მისი ლიკვიდაციის დამთავრების<br />
რეგისტრაციის მომენტიდან.<br />
კარი მეშვიდე<br />
კრედიტორთა ან მოვალეთა სიმრავლე ვალდებულებაში<br />
თავი პირველი<br />
სოლიდარული კრედიტორები<br />
მუხლი 455. სოლიდარული უფლებამოსილება
თუ რამდენიმე პირი უფლებამოსილია მოითხოვოს ვალდებულების<br />
შესრულება ისე, რომ თითოეულს შეუძლია მთლიანი შესრულების მოთხოვნა, ხოლო<br />
მოვალე ვალდებულია მხოლოდ ერთჯერადად შეასრულოს, მაშინ ისინი<br />
წარმოადგენენ სოლიდარულად უფლებამოსილ პირებს - სოლიდარულ<br />
კრედიტორებს.<br />
მუხლი 456. სოლიდარული უფლებამოსილების წარმოშობის საფუძვლები<br />
სოლიდარული უფლებამოსილება წარმოიშობა ხელშეკრულებით, კანონით ან<br />
ვალდებულების საგნის განუყოფლობით.<br />
მუხლი 457. ვალდებულების შესრულება ნებისმიერი კრედიტორის წინაშე<br />
მოვალეს შეუძლია თავისი სურვილისამებრ ვალდებულება შეასრულოს<br />
ნებისმიერი კრედიტორის წინაშე, თუკი ერთ-ერთ კრედიტორს მისთვის არ<br />
წაუყენებია შესაგებელი 455-ე მუხლით გათვალისწინებული მოთხოვნით.<br />
მუხლი 458. ვალდებულების შესრულება ერთ-ერთი კრედიტორისათვის<br />
ერთ-ერთი სოლიდარული კრედიტორისათვის ვალდებულების მთლიანად<br />
შესრულება ათავისუფლებს მოვალეს დანარჩენი კრედიტორების წინაშე<br />
ვალდებულებისაგან.<br />
მუხლი 459. ერთ-ერთი სოლიდარული კრედიტორის უარის თქმის<br />
შედეგები<br />
თუ ერ თ-ერთი სოლიდარული კრედიტორი უარს იტყვის მოვალის წინაშე<br />
მოთხოვნაზე, მაშინ მოვალე თავისუფლდება მხოლოდ იმ ნაწილის გადახდისაგან,<br />
რომელიც მოცემულ კრედიტორს ერგებოდა.<br />
მუხლი 460. სხვა კრედიტორთან დაკავშირებული ფაქტების გამოყენების<br />
დაუშვებლობა<br />
მოვალეს არ შეუძლია ერთ-ერთი კრედიტორის მიმართ გამოიყენოს ისეთი<br />
ფაქტები, რომლებიც სხვა კრედიტორთანაა დაკავშირებული.<br />
მუხლი 461. სოლიდარული კრედიტორის მემკვიდრეთა უფლებები<br />
თუ სოლიდარულ კრედიტორს ჰყავს რამდენიმე მემკვიდრე, მაშინ თითოეულ<br />
მემკვიდრეზე გადადის ვალზე უფლების მხოლოდ ის ნაწილი, რომელიც მის<br />
სამკვიდრო წილს შეესაბამება.<br />
მუხლი 462. სოლიდარული კრედიტორის მოვალეობა დანარჩენი<br />
სოლიდარული კრედიტორების წინაშე<br />
1. სოლიდარული კრედიტორი, რომელმაც მოვალისაგან მთლიანად მიიღო<br />
შესრულება, მოვალეა გადაუხადოს დანარჩენ სოლიდარულ კრედიტორებს მათი<br />
კუთვნილი წილი.
2. სოლიდარულ კრედიტორებს ერთმანეთთან ურთიერთობაში აქვთ თანაბარი<br />
წილი, თუ მათ შორის სხვა რამ არ არის დადგენილი.<br />
თავი მეორე<br />
სოლიდარული მოვალეები<br />
მუხლი 463. სოლიდარული ვალდებულება<br />
თუ რამდენიმე პირს ევალება ვალდებულების შესრულება ისე, რომ<br />
თითოეულმა უნდა მიიღოს მონაწილეობა მთლიანი ვალდებულების შესრულებაში<br />
(სოლიდარული ვალდებულება), ხოლო კრედიტორს აქვს შესრულების მხოლოდ<br />
ერთჯერადი მოთხოვნის უფლება, მაშინ ისინი წარმოადგენენ სოლიდარულ<br />
მოვალეებს.<br />
მუხლი 464. სოლიდარული ვალდებულების წარმოშობის საფუძვლები<br />
სოლიდარული ვალდებულება წარმოიშობა ხელშეკრულებით, კანონით ან<br />
ვალდებულების საგნის განუყოფლობით.<br />
მუხლი 465. კრედიტორის უფლება მოითხოვოს შესრულება ნებისმიერი<br />
მოვალისაგან<br />
კრედიტორს შეუძლია თავისი სურვილისამებრ შესრულება მოსთხოვოს<br />
ნებისმიერ მოვალეს როგორც მთლიანად, ასევე ნაწილობრივ. ვალდებულების<br />
მთლიანად შესრულებამდე დანარჩენი მოვალეების ვალდებულება ძალაში რჩება.<br />
მუხლი 466. სოლიდარული მოვალის შესაგებელი კრედიტორის მიმართ<br />
სოლიდარული მოვალე უფლებამოსილია კრედიტორს წარუდგინოს ყველა<br />
ისეთი შესაგებელი, რომლებიც ვალდებულების არსიდან გამომდინარეობენ,ან<br />
რომლის უფლებაც მარტო მას აქვს, ან იგი საერთოა ყველა სოლიდარული<br />
მოვალისათვის.<br />
მუხლი 467. ერთ-ერთი მოვალის მიერ ვალდებულების მთლიანად<br />
შესრულების შედეგები<br />
ერთ-ერთი მოვალის მიერ ვალდებულების მთლიანად შესრულება<br />
ათავისუფლებს შესრულებისაგან დანარჩენ მოვალეებს. იგივე წესი მოქმედებს<br />
კრედიტორთან მოვალის მიერ განხორციელებული გაქვითვის მიმართ.<br />
მუხლი 468. სხვა სოლიდარულ მოვალესთან დაკავშირებული ფაქტების<br />
გამოყენების დაუშვებლობა<br />
ერთ-ერთ სოლიდარულ მოვალესთან დაკავშირებული ფაქტები შეიძლება<br />
გამოყენებულ იქნეს მხოლოდ ამ პირის მიმართ, თუ ვალდებულებითი<br />
ურთიერთობიდან სხვა რამ არ გამომდინარეობს.
მუხლი 469. სარჩელი ერთ-ერთი სოლიდარული მოვალის წინააღმდეგ<br />
სარჩელის შეტანა ერთ-ერთი სოლიდარული მოვალის მიმართ კრედიტორს არ<br />
ართმევს უფლებას შეიტანოს სარჩელი დანარჩენ მოვალეთა მიმართაც.<br />
მუხლი 470. შესრულების მიღების დაყოვნების შედეგები<br />
1. კრედიტორის მიერ ერთ-ერთი სოლიდარული მოვალისაგან შესრულების<br />
მიღების დაყოვნების შედეგები ძალაშია დანარჩენი სოლიდარული მოვალეების<br />
მიმართაც.<br />
2. ერთ-ერთი სოლიდარული მოვალის მიერ შესრულების ვადის დაყოვნების<br />
შედეგები არ შეიძლება გამოყენებულ იქნეს დანარჩენი სოლიდარული მოვალეების<br />
მიმართაც.<br />
მუხლი 471. სოლიდარული მოვალის მემკვიდრეთა უფლებები<br />
თუ ერთ-ერთ სოლიდარულ მოვალეს ჰყავს რამდენიმე მემკვიდრე, მაშინ<br />
თითოეული მათგანი ვალდებულია შეასრულოს მოთხოვნა თავ-თავისი სამკვიდრო<br />
წილის შესაბამისად. ეს წესი არ მოქმედებს მაშინ, როცა მოთხოვნა განუყოფადია.<br />
მუხლი 472. კრედიტორის მოთხოვნის გაერთიანება ერთ-ერთი<br />
სოლიდარული მოვალის ვალთან<br />
თუ კრედიტორის მოთხოვნა ერთიანდება ერთ-ერთი სოლიდარული მოვალის<br />
ვალთან, მაშინ დანარჩენ მოვალეთა მიმართ ვალდებულება წყდება იმ ოდენობით,<br />
რაც ამ მოვალის წილზე მოდიოდა.<br />
მუხლი 473. უკუმოთხოვნის უფლება ერთ-ერთი მოვალის მიერ<br />
ვალდებულების მთლიანად შესრულებისას<br />
1. მოვალეს, რომელმაც სოლიდარული ვალდებულება შეასრულა, აქვს<br />
უკუმოთხოვნის უფლება დანარჩენ მოვალეთა მიმართ წილთა თანაბრობის<br />
კვალობაზე, ოღონდ თავისი წილის გამოკლებით, თუკი ხელშეკრულებით ან<br />
კანონით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული.<br />
2. როდესაც შეუძლებელია მოვალეთა პასუხისმგებლობის ოდენობის<br />
განსაზღვრა, ისინი ერთმანეთის წინაშე პასუხს აგებენ თანაბარი წილით.<br />
მუხლი 474. სოლიდარული მოვალის ვალაუვალობის შედეგები<br />
თუ ერთ-ერთი მოვალეთაგანი ვალაუვალი აღმოჩნდება, მაშინ მისთვის<br />
განსაზღვრული წილი თანაზომიერად ნაწილდება ყველა სხვა გადახდისუნარიან<br />
მოვალეს შორის.<br />
მუხლი 475. სოლიდარული მოვალის კომპენსაცია<br />
თუ სოლიდარულმა მოვალემ მიიღო სარგებელი სოლიდარული<br />
ვალდებულებიდან, მაშინ იმ სოლიდარულ მოვალეს, რომელსაც ასეთი სარგებელი<br />
არ მიუღია,შეუძლია მოსთხოვოს მას დაკმაყოფილება თავისი ვალდებულების
შესასრულებლად.<br />
მუხლი 476. ხანდაზმულობის ვადის გასვლის შედეგები<br />
ერთ-ერთი სოლიდარული მოვალის მიმართ ხანდაზმულობის ვადის<br />
შეჩერებას ან შეწყვეტას არა აქვს ძალა სხვა მოვალეთა მიმართ.<br />
კერძო ნაწილი<br />
კარი პირველი<br />
სახელშეკრულებო სამართალი<br />
ნაწილი მეორე<br />
თავი პირველი<br />
ნასყიდობა. გაცვლა<br />
I. ზოგადი დებულებანი<br />
მუხლი 477. ცნება. შინაარსი<br />
1. ნასყიდობის ხელშეკრულებით გამყიდველი მოვალეა გადასცეს მყიდველს<br />
საკუთრების უფლება ქონებაზე, მასთან დაკავშირებული საბუთები და მიაწოდოს<br />
საქონელი.<br />
2. მყიდველი მოვალეა გადაუხადოს გამყიდველს შეთანხმებული ფასი და<br />
მიიღოს ნაყიდი ქონება.<br />
3. თუ ხელშეკრულებაში ფასი პირდაპირ არ არის მითითებული, მხარეები<br />
შეიძლება შეთანხმდნენ მისი განსაზღვრის საშუალებებზე.<br />
მუხლი 478. მოძრავი ნივთის გაყიდვის ხარჯები<br />
გაყიდული ნივთის გადაცემასთან დაკავშირებული ხარჯები, კერძოდ, აწონის,<br />
გაზომვისა და შეფუთვის ხარჯები, ეკისრება გამყიდველს, ხოლო ხელშეკრულების<br />
დადების ადგილიდან სხვა ადგილზე საქონლის მიღებისა და გადაგზავნის ხარჯები -<br />
მყიდველს, თუ ხელშეკრულებით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული.<br />
მუხლი 479. უძრავი ნივთის გაყიდვის ხარჯები<br />
მიწის ნაკვეთისა და სხვა უძრავი ნივთის გამყიდველს ეკისრება ნასყიდობის<br />
ხელშეკრულების გაფორმების, საჯარო რეესტრში რეგისტრაციისა და ამისათვის<br />
აუცილებელი საბუთების წარდგენის ხარჯები, თუ მხარეთა შეთანხმების<br />
საფუძველზე ხელშეკრულებით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული.(8.12.2006 N 3879<br />
ამოქმედდეს 2007 წლის 15 მარტიდან)<br />
მუხლი 480. გამყიდველის მოვალეობანი საქონლის გაგზავნისას<br />
1. თუ გამყიდველი ხელშეკრულებით გადამზიდველს გადასცემს საქონელს და
ეს საქონელი არც ამოსაცნობი ნიშნით, არც გადაზიდვისათვის საჭირო საბუთებით<br />
და არც სხვა რაიმე საშუალებით არ არის გამოკვეთილად აღნიშნული, მაშინ<br />
გამყიდველმა უნდა შეატყობინოს მყიდველს საქონლის გადაგზავნის თაობაზე და,<br />
ამასთანავე, გაუგზავნოს ტვირთის დაწვრილებითი ჩამონათვალი.<br />
2. თუ გამყიდველს ევალება საქონლის გაგზავნა, მან უნდა დადოს<br />
ხელშეკრულებები, რომლებიც აუცილებელია ტვირთის დათქმულ ადგილზე<br />
გადაზიდვისა და ასეთი გადაზიდვისათვის ჩვეული პირობებისათვის.<br />
3. თუ გამყიდველი არ არის ვალდებული დააზღვიოს ტვირთი<br />
ტრანსპორტირებისას, მაშინ მან მყიდველის თხოვნით უნდა გადასცეს მას მის ხელთ<br />
არსებული ყველა ინფორმაცია, რომელიც აუცილებელია დაზღვევის ასეთი<br />
ხელშეკრულების გაფორმებისათვის.<br />
მუხლი 481. მიწის ნაკვეთის გამყიდველის ვალდებულებანი<br />
1. მიწის ნაკვეთის გამყიდველი ვალდებულია გადაიხადოს ამ ნაკვეთის<br />
ათვისებისა და მსგავსი ღონისძიებების გატარებისათვის ხელშეკრულების<br />
დადებამდე გაწეული ხარჯები, მიუხედავად გადახდის ვალდებულების წარმოშობის<br />
მომენტისა.<br />
2. ამოღებულია (11.05.2007 N 4744)<br />
მუხლი 482. ნივთის შემთხვევით დაღუპვის რისკის გადასვლა<br />
1. გაყიდული ნივთის გადაცემასთან ერთად მყიდველზე გადადის ნივთის<br />
შემთხვევითი დაღუპვის ან გაფუჭების რისკი, თუ მხარეები სხვა რამეზე არ<br />
შეთანხმებულან.<br />
2. თუ გამყიდველი გაყიდულ ნივთს მყიდველის მოთხოვნით გზავნის სხვა<br />
ადგილას, ვიდრე ეს ხელშეკრულებით იყო გათვალისწინებული, მაშინ ნივთის<br />
შემთხვევით დაღუპვის ან გაფუჭების რისკი გადადის მყიდველზე იმ<br />
მომენტიდან,როცა გამყიდველმა ნივთი ჩააბარა გადამზიდველს ან ამის<br />
შესრულებისათვის პასუხისმგებელ პირს.<br />
მუხლი 483. საქონლის მიღების ვარაუდი<br />
საქონელი მიღებულად ჩაითვლება, თუ მყიდველი შეასრულებს ისეთ<br />
მოქმედებას, რომელიც მოწმობს მის მიღებას.<br />
მუხლი 484. ხელშეკრულებაზე უარის თქმის საფუძველი<br />
1. ხელშეკრულების ყოველ მხარეს შეუძლია უარი თქვას თავისი<br />
ვალდებულებების შესრულებაზე, თუ ხელშეკრულების დადების შემდეგ<br />
აღმოჩნდება, რომ არსებობს რეალური საშიშროება იმისა, რომ მეორე მხარე თავის<br />
მოვალეობათა მნიშვნელოვან ნაწილს არ შეასრულებს.<br />
2. უარი დაუშვებელია, თუ ამ მხარის უსაფრთხოება უზრუნველყოფილია.<br />
მუხლი 485. საქონლის მიყიდვა რამდენიმე პირისათვის
თუ გამყიდველმა ერთი და იგივე საქონელი რამდენიმე პირს მიჰყიდა,<br />
უპირატესობა ეძლევა იმ მყიდველს, რომლის მფლობელობაშიც პირველად გადავიდა<br />
იგი, ხოლო, თუ საქონელი არც ერთს არ გადასცემია, მაშინ - მას, ვისთანაც<br />
ხელშეკრულება უფრო ადრე დაიდო.<br />
მუხლი 486. გაყიდული საქონლის მიწოდება ნაწილ-ნაწილ<br />
გაყიდული საქონლის ნაწილ-ნაწილ მიწოდებისას, თუ ერთი მხარის მიერ<br />
მიწოდების მხოლოდ ერთი ვალდებულების შეუსრულებლობის გამო შეიქმნა<br />
რეალური საშიშროება იმისა, რომ მომავალი მიწოდების ვალდებულებებიც არ<br />
შესრულდება, მაშინ მეორე მხარეს შეუძლია უარი თქვას ხელშეკრულებაზე.<br />
მუხლი 487. უნაკლო ნივთის გადაცემის მოვალეობა<br />
გამყიდველმა მყიდველს უნდა გადასცეს ნივთობრივი და უფლებრივი<br />
ნაკლისაგან თავისუფალი ნივთი.<br />
მუხლი 488. ნივთობრივად უნაკლო ნივთი<br />
1. ნივთი ნივთობრივად უნაკლოა, თუ იგი შეთანხმებული ხარისხისაა. თუ<br />
ხარისხი არ არის წინასწარ შეთანხმებული, მაშინ ნივთი უნაკლოდ ჩაითვლება, თუკი<br />
იგი ვარგისია ხელშეკრულებით გათვალისწინებული ან ჩვეულებრივი<br />
სარგებლობისათვის.<br />
2. ნაკლს უთანაბრდება, თუ გამყიდველი გადასცემს ნივთის მხოლოდ ერთ<br />
ნაწილს, სულ სხვა ნივთს, მცირე რაოდენობით ან, თუ ნივთის ერთი ნაწილი ნაკლის<br />
მქონეა, გარდა იმ შემთხვევისა, როცა ნაკლი არსებით გავლენას ვერ მოახდენს<br />
შესრულებაზე.<br />
მუხლი 489. უფლებრივად უნაკლო ნივთი<br />
1. ნივთი უფლებრივად უნაკლოა, თუ მესამე პირს არ შეუძლია განუცხადოს<br />
მყიდველს პრეტენზია თავისი უფლებების გამო.<br />
2. უფლებრივ ნაკლს უთანაბრდება, თუ საჯარო რეესტრში რეგისტრირებულია<br />
არარსებული უფლება.<br />
მუხლი 490. გამყიდველის მოვალეობანი ნაკლის მქონე ნივთის<br />
გაყიდვისას<br />
1. თუ გაყიდული ნივთი ნაკლის მქონეა, გამყიდველმა ან უნდა გამოასწოროს<br />
ეს ნაკლი, ან, თუ საქმე ეხება გვაროვნულ ნივთს, შეცვალოს ნივთი საამისოდ<br />
აუცილებელ ვადაში.<br />
2. გამყიდველს ეკისრება ნაკლის გამოსწორებისათვის აუცილებელი ხარჯების<br />
ანაზღაურება, მათ შორის, ტრანსპორტირების, გზის, სამუშაოს შესრულების და<br />
მასალის ღირებულების ხარჯები.<br />
3. გამყიდველს შეუძლია უარი თქვას როგორც ნაკლის გამოსწორებაზე, ასევე<br />
ნივთის შეცვლაზე, თუ ეს მოითხოვს შეუსაბამოდ დიდ ხარჯებს.
4. თუ გამყიდველი ნაკლის გამოსწორების მიზნით მყიდველს გადასცემს<br />
უნაკლო ნივთს, მაშინ მას შეუძლია მყიდველს მოსთხოვოს ნაკლის მქონე ნივთის<br />
უკან დაბრუნება.<br />
მუხლი 491. მყიდველის მიერ ხელშეკრულების მოშლის უფლება<br />
1. მყიდველს შეუძლია ნივთის ნაკლის გამო მოითხოვოს ხელშეკრულების<br />
მოშლა 352-ე მუხლის მიხედვით.<br />
2. გამყიდველმა უნდა აუნაზღაუროს მყიდველს გაწეული დანახარჯები.<br />
მუხლი 492. ფასის შემცირების მოთხოვნა<br />
თუ მყიდველი არ ითხოვს ნივთის ნაკლის გამოსწორებას ან ახლით მის<br />
შეცვლას გამყიდველისათვის საამისოდ მიცემული ვადის გასვლის შემდეგ და არც<br />
ხელშეკრულების მოშლას, მას შეუძლია მოითხოვოს ფასის შემცირება იმ ოდენობით,<br />
რაც საჭიროა ნაკლის გამოსასწორებლად. მხედველობაში მიიღება ხელშეკრულების<br />
დადების მომენტისათვის არსებული ფასი.<br />
მუხლი 493. უარის უფლება საქონლის მიღებაზე<br />
1. მყიდველს უფლება აქვს უარი თქვას საქონლის მიღებაზე, თუ გამყიდველმა<br />
მას მიაწოდა საქონელი იმაზე ნაკლები რაოდენობით, ვიდრე ეს ხელშეკრულებით<br />
იყო გათვალისწინებული. თუ მყიდველი მიიღებს ასეთ საქონელს, მაშინ ფასს<br />
გადაიხდის სახელშეკრულებო ფასის პროპორციულად.<br />
2. თუ საქონლის რაოდენობა აღემატება ხელშეკრულებით<br />
გათვალისწინებულს, მაშინ მყიდველს შეუძლია მიიღოს ეს რაოდენობა და მოვალეა<br />
გადაიხადოს სახელშეკრულებო ფასის პროპორციულად, ან მიიღოს მხოლოდ ის<br />
რაოდენობა, რაც ხელშეკრულებითაა გათვალისწინებული, ხოლო ზედმეტი<br />
დააბრუნოს უკანვე გამყიდველის ხარჯზე.<br />
მუხლი 494. ნასყიდობიდან გამომდინარე ზიანის ანაზღაურების წესი<br />
1. ნივთის ნაკლით ან ხელშეკრულებით განსაზღვრული სხვა პირობების<br />
დარღვევით მიყენებული ზიანი ანაზღაურდება ზოგადი წესების მიხედვით.<br />
2. მყიდველს არ წარმოეშობა უფლებები ნივთის ნაკლის გამო, თუ<br />
ხელშეკრულების დადების მომენტში მან იცოდა ამის შესახებ.<br />
მუხლი 495. ნაკლის მქონე ნივთის მიღება მყიდველის მიერ<br />
1. თუ მყიდველი მეწარმეა, ის ვალდებულია დაუყოვნებლივ შეამოწმოს<br />
ნივთი; თუკი იგი ნაკლის აღმოჩენიდან შესაბამის ვადაში ან იმ ვადაში, რომლის<br />
განმავლობაშიც ცნობილი უნდა ყოფილიყო მისთვის ნაკლის არსებობა, არ<br />
წარუდგენს გამყიდველს პრეტენზიას, მას ერთმევა ნივთის ნაკლის გამო მოთხოვნის<br />
უფლება.<br />
2. თუ გამყიდველი შეგნებულად დუმდა ნივთის ნაკლზე, მაშინ მას არ<br />
შეუძლია დაეყრდნოს ამ მუხლით გათვალისწინებულ უფლებას.
მუხლი 496. ნივთის ვარგისიანობის ვადა<br />
თუ გამყიდველი ნივთის ვარგისიანობის ვადას განსაზღვრავს, მაშინ<br />
ივარაუდება, რომ ამ ვადის განმავლობაში გამოვლენილი ნაკლი მყიდველს აძლევს<br />
მოთხოვნის უფლებას.<br />
მუხლი 497. გამყიდველის პასუხისმგებლობის გამორიცხვა<br />
ხელშეკრულებით შეიძლება შეიზღუდოს ან გამოირიცხოს გამყიდველის<br />
პასუხისმგებლობა ნაკლის მქონე ნივთის გაყიდვისას, მაგრამ ასეთი შეთანხმება<br />
ბათილი იქნება, თუ გამყიდველი განზრახ დუმდა ნივთის ნაკლის შესახებ.<br />
მუხლი 498. უფლების ან სხვა ქონების გადასვლა<br />
1. ნივთის ნასყიდობის მომწესრიგებელი წესები შესაბამისად გამოიყენება<br />
უფლების ან სხვა ქონების ნასყიდობის მიმართაც.<br />
2. უფლების გაყიდვის შემთხვევაში გამყიდველი კისრულობს ამ უფლების<br />
ნამდვილობის დასაბუთებასა და გადაცემის ხარჯებს.<br />
3. თუ გაყიდულია უფლება, რომელიც იძლევა ნივთის ფლობის<br />
შესაძლებლობას, მაშინ გამყიდველი ვალდებულია მყიდველს გადასცეს<br />
ნივთობრივად და უფლებრივად უნაკლო ნივთი.<br />
მუხლი 499. ნივთის გაყიდვა რამდენჯერმე<br />
თუ ნივთი რამდენჯერმე იყიდება, ვალდებულების უზრუნველმყოფი უფლება<br />
გადაეცემა ყოველ მომდევნო მყიდველს. მყიდველს შეუძლია თავისი უფლებების<br />
ფარგლებში მოთხოვნები წარუდგინოს შესაბამის გამყიდველს ნასყიდობათა ამ<br />
რიგში.<br />
მუხლი 500. ნივთის დაკავების უფლება<br />
თუ მყიდველი დროულად არ მიიღებს ნივთს ან თავის დროზე არ გადაიხდის<br />
მის ფასს,გამყიდველი ვალდებულია შეინახოს ნივთი; გამყიდველს უფლება აქვს<br />
დაიტოვოს ნივთი ან დააკავოს გზაში მანამ, ვიდრე მყიდველი არ აუნაზღაურებს<br />
შესაბამის ხარჯებს.<br />
მუხლი 501. ნივთის უკან დაბრუნება მყიდველის მიერ<br />
თუ მყიდველმა მიიღო ნივთი, მაგრამ სურს მართლზომიერად მისი უკან დაბრუნება,<br />
მან უნდა იზრუნოს ნივთის შენახვისათვის; მყიდველს უფლება აქვს დაიტოვოს<br />
ნივთი მანამდე, ვიდრე გამყიდველი არ აუნაზღაურებს შესაბამის ხარჯებს.<br />
მუხლი 502. ნივთის შენახვის ხარჯები<br />
მხარეს, რომელიც ვალდებულია შეინახოს ნივთი, შეუძლია მეორე მხარის<br />
ხარჯზე ნივთი შეინახოს მესამე პირის საწყობში, თუ აქედან არ წარმოიშობა<br />
არათანაზომიერი ხარჯები.
მუხლი 503. ნივთის შემნახველის უფლება<br />
1. მხარეს, რომელიც 500-502-ე მუხლებში აღნიშნული წესების მიხედვით<br />
ინახავს ნივთს, შეუძლია გაყიდოს ეს ნივთი სათანადო წესების დაცვით, თუ მეორე<br />
მხარე აყოვნებს ნივთის მიღებას ან შენახვის ხარჯების ანაზღაურებას, ამის შესახებ<br />
მან უნდა აცნობოს მეორე მხარეს.<br />
2. მხარე, რომელიც ნივთს ყიდის, უფლებამოსილია ნავაჭრიდან დაიტოვოს<br />
თანხა, რომელიც შეესაბამება ნივთის შენახვისა და გაყიდვის ხარჯებს; დარჩენილი<br />
თანხა კი უნდა გადასცეს მეორე მხარეს.<br />
მუხლი 504. მალფუჭებადი ნივთის შენახვის თავისებურებანი<br />
თუ მე-500 და 501-ე მუხლებით გათვალისწინებულ შემთხვევებში ნივთი<br />
მალფუჭებადია, ან მას გაუფასურება მოელის, ანდა მისი შენახვა დიდ ხარჯებთან<br />
არის დაკავშირებული, მხარე, რომელსაც ეკისრება ნივთის შენახვა, ვალდებულია იგი<br />
გაყიდოს 503-ე მუხლით გათვალისწინებული პირობების შესაბამისად.<br />
II. ნასყიდობა გადახდის განვადებით<br />
მუხლი 505. ცნება<br />
განვადებით ნასყიდობისას გამყიდველი ვალდებულია გადასცეს ნივთი<br />
მყიდველს ფასის გადახდამდე. ნივთის ფასის გადახდა მყიდველის მიერ ხდება<br />
ნაწილ-ნაწილ დროის განსაზღვრულ შუალედებში.<br />
მუხლი 506. განვადებით ნასყიდობის ხელშეკრულების ფორმა<br />
1. განვადებით ნასყიდობის ხელშეკრულება უნდა დაიდოს წერილობით.<br />
2. ხელშეკრულებაში უნდა აღინიშნოს:<br />
ა. ნაღდი გადახდის ოდენობა;<br />
ბ. ნაწილ-ნაწილ გადასახადი თანხის ოდენობა და გადახდის დრო;<br />
გ. წლიური პროცენტის ოდენობა.<br />
3. გამყიდველმა მყიდველს უნდა გადასცეს ნასყიდობის საბუთების ასლი.<br />
მუხლი 507. ნივთის გადაცემის მომენტიდან ხელშეკრულების დადების<br />
პრეზუმფცია<br />
თუ ხელშეკრულება დადებულია 506-ე მუხლის მოთხოვნათა დარღვევით,<br />
მაშინ ხელშეკრულება დადებულად ჩაითვლება ნივთის გადაცემის მომენტიდან. ამ<br />
შემთხვევაში მყიდველი ვალდებულია გადაიხადოს მხოლოდ ნივთის ფასი<br />
პროცენტების გარეშე.<br />
მუხლი 508. ორმხრივი რესტიტუცია ვალდებულების შეუსრულებლობისას<br />
თუ გამყიდველი იტოვებს უფლებას, უარი თქვას ხელშეკრულებაზე იმ<br />
შემთხვევისათვის, როცა მყიდველი არ ასრულებს დაკისრებულ ვალდებულებებს,<br />
უარის თქმისას ყოველი მხარე ვალდებულია დაუბრუნოს ერთმანეთს ის, რაც
ხელშეკრულებით მიიღეს. ამის საწინააღმდეგო შეთანხმება ბათილია.<br />
III. გამოსყიდვა<br />
მუხლი 509. ცნება<br />
თუ გამყიდველს ნასყიდობის ხელშეკრულებით აქვს გამოსყიდვის უფლება, ამ<br />
უფლების განხორციელება დამოკიდებულია გამყიდველის ნებაზე.<br />
მუხლი 510. გამოსყიდვის ფასი<br />
გამოსყიდვა ხდება თავდაპირველი ფასით. ამასთან, მყიდველს უფლება აქვს<br />
მოითხოვოს ის თანხაც, რომლითაც გაიზარდა საქონლის ღირებულება გამოსყიდვის<br />
მომენტამდე სასარგებლო დანახარჯების შედეგად,ხოლო გამომსყიდველს შეუძლია<br />
მოითხოვოს იმ თანხის გამოკლება, რომლითაც შემცირდა საქონლის ღირებულება<br />
მის გამოსყიდვამდე.<br />
მუხლი 511. საკუთვნებლის ბედი ნასყიდობისას<br />
მყიდველი ვალდებულია ნაყიდი ნივთი დააუბრუნოს საკუთვნებელთან<br />
ერთად.<br />
მუხლი 512. გამოსყიდვამდე წარმოშობილი ზიანის ანაზღაურება<br />
თუ მყიდველმა გამოსყიდვის უფლების განხორციელებამდე ნაყიდი ნივთი<br />
გააფუჭა (დააზიანა) ან შეცვალა, მან უნდა აანაზღაუროს ამით გამოწვეული ზიანი.<br />
მუხლი 513. გამოსყიდვამდე ნივთის გასხვისების ბათილობა<br />
თუ მყიდველმა გამოსყიდვის უფლების განხორციელებამდე გაასხვისა ნაყიდი<br />
ნივთი, ასეთი გასხვისება ბათილია.<br />
მუხლი 514. გამოსყიდვის უფლების ხანდაზმულობა<br />
გამოსყიდვის ვადა არ შეიძლება აღემატებოდეს ხუთ წელს. ამ ვადის გაგრძელება<br />
დაუშვებელია.<br />
მუხლი 515. ოფცია<br />
მხარეები შეიძლება შეთანხმდნენ, რომ მყიდველს ცალმხრივად აქვს უფლება,<br />
ესა თუ ის საგანი შეიძინოს განსაზღვრულ დრომდე ან განსაზღვრულ მოვლენამდე<br />
(შესყიდვის ოფცია), ანდა, იმავე პირობებში, გამყიდველს უფლება აქვს საგანი<br />
მყიდველს მიჰყიდოს (გაყიდვის ოფცია). ოფციის ხელშეკრულების მიმართ<br />
გამოიყენება ნასყიდობის ხელშეკრულების ნორმები, თუკი მხარეები სხვა რამეზე არ<br />
შეთანხმდებიან.<br />
IV. უპირატესი შესყიდვის უფლება
მუხლი 516. ცნება<br />
1. უპირატესი შესყიდვის უფლების მქონე პირს შეუძლია ამ უფლების<br />
განხორციელება, თუ ვალდებული პირი მესამე პირთან დებს მოცემული ნივთის<br />
ნასყიდობის ხელშეკრულებას.<br />
2. უპირატესი შესყიდვის უფლება არც სხვა პირს გადაეცემა და არც<br />
მემკვიდრეობით გადადის, თუ სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული.<br />
მუხლი 517. ნივთის მოსალოდნელი გაყიდვის შესახებ შეტყობინების<br />
მოვალეობა<br />
1. ვალდებულმა პირმა დაუყოვნებლივ უნდა აცნობოს უპირატესი შესყიდვის<br />
უფლების მქონეს იმ ხელშეკრულების შინაარსი, რომლის დადებასაც ის აპირებს<br />
მესამე პირებთან.<br />
2. უპირატესი შესყიდვის უფლება ხორციელდება ვალდებული პირისათვის<br />
შეტყობინებით. შეტყობინების მეშვეობით უფლებამოსილ პირსა და ვალდებულ პირს<br />
შორის იდება ნასყიდობის ხელშეკრულება იმ პირობებით, რომლებიც ვალდებულმა<br />
პირმა მესამე პირს შესთავაზა.<br />
3. უპირატესი შესყიდვის უფლების მქონე პირს შეუძლია ამ უფლების<br />
განხორციელება მხოლოდ ვალდებული პირის მიერ დადგენილ ვადაში.<br />
მუხლი 518. უპირატესი შესყიდვის უფლების გამოუყენებლობაზე<br />
შეთანხმების ბათილობა<br />
ვალდებულ პირსა და მესამე პირს შორის არსებული შეთანხმება ბათილია, თუ<br />
ამით ნასყიდობის ხელშეკრულება დამოკიდებული ხდება უპირატესი შესყიდვის<br />
უფლების გამოუყენებლობაზე, ან ვალდებულ პირს უფლება აქვს უარი თქვას<br />
ხელშეკრულებაზე,თუკი გამოყენებული იქნება უპირატესი შესყიდვის უფლება.<br />
მუხლი 519. დამატებითი ვალდებულების შესრულება<br />
1. თუ მესამე პირმა ხელშეკრულებით იკისრა დამატებითი ვალდებულება,<br />
რომლის შესრულების შესაძლებლობაც უპირატესი შესყიდვის უფლების მქონეს არა<br />
აქვს,მაშინ მან დამატებითი ვალდებულების ნაცვლად უნდა გადაიხადოს მისი<br />
ღირებულება.<br />
2. თუ შეუძლებელია დამატებითი ვალდებულების ფულადი შეფასება, მაშინ<br />
უპირატესი შესყიდვის უფლების გამოყენება დაუშვებელია; დამატებითი<br />
ვალდებულების თაობაზე შეთანხმება ძალას კარგავს, თუ ხელშეკრულება დაიდო<br />
უპირატესი შესყიდვის უფლებისათვის გვერდის ასახვევად.<br />
მუხლი 520. ნასყიდობა ნივთის მოწონების პირობით<br />
ნასყიდობის ხელშეკრულება შეიძლება ნივთის მოწონების პირობით დაიდოს, თუ<br />
მყიდველი შეთანხმებულ ვადაში არ დაიწუნებს ნივთს. დაწუნების შემთხვევაში<br />
მხარეები მოვალენი არიან დაუბრუნონ ერთმანეთს ის, რაც ხელშეკრულებით მიიღეს.<br />
V. გაცვლა
მუხლი 521. ცნება<br />
1. გაცვლის ხელშეკრულებით მხარეებს ეკისრებათ ქონებაზე საკუთრების<br />
უფლების ურთიერთგადაცემა.<br />
2. გაცვლის ხელშეკრულების ყოველი მხარე ითვლება იმ ქონების<br />
გამყიდველად,რასაც ცვლის, და იმის მყიდველად, რასაც სანაცვლოდ იღებს.<br />
მუხლი 522. გასაცვლელი ქონების არატოლფასოვნება<br />
თუ გასაცვლელი ქონება არატოლფასოვანია, მხარეთა შეთანხმებით ქონების<br />
ნაწილი შეიძლება ანაზღაურდეს ფულით.<br />
მუხლი 523. გაცვლის მიმართ გამოყენებული წესები<br />
გაცვლის ხელშეკრულების მიმართ გამოიყენება ნასყიდობის შესაბამისი წესები<br />
თავი მეორე<br />
ჩუქება<br />
მუხლი 524. ცნება<br />
ჩუქების ხელშეკრულებით მჩუქებელი უსასყიდლოდ გადასცემს<br />
დასაჩუქრებულს ქონებას საკუთრებად მისი თანხმობით.<br />
მუხლი 525. ჩუქების ხელშეკრულების დადება. საჩუქრის დაპირება<br />
1. მოძრავ ნივთზე ჩუქების ხელშეკრულება დადებულად ითვლება ქონების<br />
გადაცემის მომენტიდან.<br />
2. უძრავ ნივთზე ჩუქების ხელშეკრულება დადებულად ითვლება<br />
ხელშეკრულებით განსაზღვრული საკუთრების უფლების საჯარო რეესტრში<br />
რეგისტრაციის მომენტიდან.<br />
3. საჩუქრის დაპირება წარმოშობს ჩუქების ვალდებულებას მხოლოდ მაშინ,<br />
თუ იგი წერილობითი ფორმითაა დადებული.(8.12.2006 N 3879 ამოქმედდეს 2007 წლის 15<br />
მარტიდან)<br />
მუხლი 526. ჩუქების დაუშვებლობა<br />
პირს უფლება არა აქვს გააჩუქოს ქონება, თუ ქონების გაჩუქება საარსებო<br />
წყაროს უსპობს მჩუქებელს ან მის კმაყოფაზე მყოფ პირებს.<br />
მუხლი 527. გაჩუქებული ქონების ნაკლი<br />
თუ მჩუქებელი ბოროტი განზრახვით დამალავს გაჩუქებული ქონების ნაკლს,<br />
იგი ვალდებულია დასაჩუქრებულს აუნაზღაუროს ამით მიყენებული ზიანი.<br />
მუხლი 528. შეწირულობა<br />
1. მხარეებს შეუძლიათ დაადგინონ, რომ ჩუქების ხელშეკრულების<br />
ნამდვილობა დამოკიდებულია ამა თუ იმ პირობის შესრულებაზე ან განსაზღვრული
მიზნის მიღწევაზე. ეს მიზანი შეიძლება იყოს საერთო-სასარგებლოც (შეწირულობა).<br />
2. პირობის შესრულება, გარდა მჩუქებლისა, შეუძლია მოითხოვოს იმ პირმაც,<br />
ვის ინტერესებშიც იგი იქნა დათქმული.<br />
3. თუ დასაჩუქრებული პირობას არ შეასრულებს, მაშინ მჩუქებელს შეუძლია<br />
უარი თქვას ხელშეკრულებაზე.<br />
მუხლი 529. ჩუქების გაუქმება დასაჩუქრებულის უმადურობის გამო<br />
1. ჩუქება შეიძლება გაუქმდეს, თუ დასაჩუქრებული მძიმე შეურაცხყოფას<br />
მიაყენებს ან დიდ უმადურობას გამოიჩენს მჩუქებლის ან მისი ახლო ნათესავის<br />
მიმართ.<br />
2. თუ ჩუქება გაუქმდება, მაშინ გაჩუქებული ქონება შეიძლება გამოთხოვილ<br />
იქნეს მჩუქებლის მიერ.<br />
3. ჩუქება შეიძლება გაუქმდეს ერთი წლის განმავლობაში მას შემდეგ, რაც<br />
მჩუქებელი შეიტყობს იმ გარემოების შესახებ, რომელიც მას ჩუქების გაუქმების<br />
უფლებას აძლევს.<br />
მუხლი 530. გაჩუქებული ნივთის გამოთხოვა<br />
1. თუ ჩუქების შემდეგ მჩუქებელი მძიმე მდგომარეობაში აღმოჩნდა და არ<br />
შეუძლია საკუთარი თავის ან მის კმაყოფაზე მყოფი პირების რჩენა, მას უფლება აქვს<br />
დასაჩუქრებულს მოსთხოვოს გაჩუქებული ნივთი, თუ ეს უკანასკნელი რეალურად<br />
არსებობს და დაბრუნება დასაჩუქრებულს არ ჩააყენებს მძიმე მდგომარეობაში.<br />
2. გაჩუქებული ნივთის გამოთხოვა არ შეიძლება, თუ გამჩუქებელმა განზრახ ან<br />
უხეში გაუფრთხილებლობით ჩაიგდო თავი მძიმე მდგომარეობაში.<br />
თავი მესამე<br />
ქირავნობა<br />
მუხლი 531. ცნება<br />
ქირავნობის ხელშეკრულებით გამქირავებელი მოვალეა დამქირავებელს<br />
სარგებლობაში გადასცეს ნივთი განსაზღვრული ვადით. დამქირავებელი მოვალეა<br />
გამქირავებელს გადაუხადოს დათქმული ქირა.<br />
მუხლი 532. ქირავნობის ნივთის გადაცემა ვარგის მდგომარეობაში<br />
გამქირავებელი მოვალეა გადასცეს დამქირავებელს გაქირავებული ნივთი<br />
ხელშეკრულებით გათვალისწინებული სარგებლობისათვის ვარგის მდგომარეობაში<br />
და ქირავნობის მთელი დროის განმავლობაში შეინარჩუნოს ნივთის ეს მდგომარეობა.<br />
მუხლი 533. უნაკლო ნივთის გადაცემის მოვალეობა<br />
გამქირავებელმა უნდა გადასცეს დამქირავებელს უფლებრივად და ნივთობრივად<br />
უნაკლო ნივთი.
მუხლი 534. უფლებრივად უნაკლო ნივთი<br />
გაქირავებული ნივთი უფლებრივად უნაკლოა,თუ მესამე პირს არ შეუძლია წაუყენოს<br />
დამქირავებელს მოთხოვნები ამ ნივთის გამო.<br />
მუხლი 535. ნივთობრივად უნაკლო ნივთი<br />
გაქირავებული ნივთი ნივთობრივად უნაკლოა, თუ მას აქვს დათქმული თვისებები.<br />
თუ ეს თვისებები არ არის დათქმული, მაშინ გაქირავებული ნივთი მიიჩნევა<br />
უნაკლოდ, თუ იგი ვარგისია ხელშეკრულებით გათვალისწინებული<br />
საქმიანობისათვის ან ჩვეულებრივი გამოყენებისათვის.<br />
მუხლი 536. ქირის შემცირება ნივთის ნაკლის გამო<br />
1. თუ გაქირავებულ ნივთს აღმოაჩნდება ნაკლი, მაშინ დამქირავებელს ქირა<br />
შეუმცირდება იმ ოდენობით, რა ოდენობითაც შემცირდა ნივთის ვარგისიანობა<br />
ნაკლის გამო. ნაკლის გამოსწორებისას ეს უფლება ძალას კარგავს. უმნიშვნელო<br />
ნაკლი მხედველობაში არ მიიღება.<br />
2. საცხოვრებელი სადგომის დამქირავებლისთვის აშკარად საზიანო<br />
ქირავნობის ხელშეკრულება ბათილია.<br />
მუხლი 537. ნივთის ნაკლის გამო წარმოშობილი ზიანის ანაზღაურება<br />
1. თუ ნაკლი, რომელიც ნივთის ვარგისიანობას ამცირებს, ხელშეკრულების<br />
დადების მომენტისათვის არსებობს ან შემდგომში აღმოჩნდება იმ გარემოებათა გამო,<br />
რაზედაც გამქირავებელი პასუხს აგებს, ან, თუ გამქირავებელი ნაკლის გამოსწორებას<br />
დააყოვნებს, დამქირავებელს შეუძლია მოითხოვოს ზიანის ანაზღაურება ისე, რომ არ<br />
ეკარგება ქირის შემცირების მოთხოვნის უფლება.<br />
2. თუ გამქირავებელი აყოვნებს ნივთის ნაკლის გამოსწორებას, დამქირავებელს<br />
შეუძლია თვითონ აღმოფხვრას იგი და მოითხოვოს ხარჯების ანაზღაურება.<br />
მუხლი 538. ნივთის ნაკლის გამო პრეტენზიის განუცხადებლობის<br />
შედეგები<br />
თუ ხელშეკრულების დადებისას დამქირავებლისთვის ცნობილია ნივთის<br />
ნაკლი და იგი არ განაცხადებს პრეტენზიას ამის გამო, მაშინ მას არ წარმოეშობა 536-ე<br />
მუხლით გათვალისწინებული უფლება.<br />
მუხლი 539. პასუხისმგებლობისაგან განთავისუფლების შესახებ<br />
შეთანხმების ბათილობა<br />
ბათილია შეთანხმება, რომლითაც გამქირავებელი გაქირავებული ნივთის<br />
ნაკლისათვის პასუხისმგებლობისაგან თავისუფლდება ან იგი ეზღუდება, თუკი<br />
გამქირავებელმა ნაკლი განზრახ დამალა.<br />
მუხლი 540. ზემოქმედებათა თმენის ვალდებულება სადგომის<br />
ქირავნობისას
სადგომის დამქირავებელმა უნდა ითმინოს ქირავნობის ნივთის მიმართ<br />
გატარებული ზემოქმედებანი, რომლებიც აუცილებელია გაქირავებული<br />
საცხოვრებელი სადგომის ან შენობის შესანახად. გამქირავებელმა ამ ღონისძიებების<br />
შესახებ, თუ ეს შესაძლებელია, უნდა შეატყობინოს დამქირავებელს და არ დაუშვას<br />
ისეთი მოქმედებები,რომლებიც აუცილებლობით არ არის გამოწვეული.<br />
მუხლი 541. ხელშეკრულებაზე უარის უფლება<br />
1. თუ დაქირავებული ნივთი მთლიანად ან ნაწილობრივ გადაეცემა<br />
დამქირავებელს დაგვიანებით, ან, თუ შემდგომში მას წაერთვა სარგებლობის<br />
უფლება, მაშინ დამქირავებელს შეუძლია უარი თქვას ხელშეკრულებაზე იმ ვადის<br />
დაცვის გარეშე,რაც გათვალისწინებულია ხელშეკრულების მოშლისათვის. უარი<br />
ხელშეკრულებაზე დაიშვება მხოლოდ მაშინ, თუ გამქირავებელი დამქირავებლის<br />
მიერ განსაზღვრულ ვადაში არ აღკვეთს სარგებლობისათვის ხელშემშლელ<br />
გარემოებებს.<br />
2. ვადის განსაზღვრა არ არის საჭირო, თუ იმ გარემოებათა შედეგად,<br />
რომლებიც ხელშეკრულებაზე უარის თქმის საფუძველს იძლევიან, დამქირავებელმა<br />
დაკარგა ინტერესი ამ ხელშეკრულებისადმი.<br />
3. საცხოვრებელი სადგომის ქირავნობისას შეთანხმება, რომელიც კრძალავს ან<br />
ზღუდავს ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებულ ხელშეკრულების<br />
მოშლის უფლებას, ბათილია.<br />
მუხლი 542. საცხოვრებელი სადგომის ქირავნობის ხელშეკრულების<br />
მოშლა დამქირავებლის მიერ<br />
თუ საცხოვრებელი ან ადამიანთა სამყოფლად გათვალისწინებული სხვა<br />
სადგომი ისეთ მდგომარეობაშია, რომ მისი გამოყენება მნიშვნელოვან საფრთხეს<br />
უქმნის მათ ჯანმრთელობას, დამქირავებელს შეუძლია მოშალოს ქირავნობის<br />
ხელშეკრულება ვადის დაცვის გარეშე. ეს უფლება დამქირავებელს აქვს მაშინაც, თუ<br />
ხელშეკრულების დადებისას მან იცოდა საფრთხის თაობაზე, მაგრამ არ<br />
განუცხადებია პრეტენზია.<br />
მუხლი 543. დამქირავებლის მოვალეობანი გაქირავებული ნივთის ნაკლის<br />
აღმოჩენისას<br />
თუ გაქირავებულ ნივთს აღმოაჩნდება ნაკლი, ან წინასწარ გაუთვალისწინებელი<br />
საფრთხისაგან ნივთის დასაცავად საჭირო იქნება აუცილებელი ზომების მიღება,<br />
მაშინ დამქირავებელმა ამის შესახებ დაუყოვნებლივ უნდა აცნობოს გამქირავებელს.<br />
იგივე წესი გამოიყენება იმ შემთხვევაშიც, თუ მესამე პირი განაცხადებს თავის<br />
უფლებებს ნივთზე.<br />
მუხლი 544. გაქირავებულ ნივთზე არსებული უფლებრივი ტვირთის ბედი<br />
გაქირავებულ ნივთზე არსებული უფლებრივი ტვირთის მატარებელია<br />
გამქირავებელი.
მუხლი 545. გამქირავებლის ვალდებულება<br />
1. გამქირავებელი ვალდებულია დამქირავებელს აუნაზღაუროს ნივთზე<br />
გაწეული აუცილებელი ხარჯები.<br />
2. სხვა ხარჯების ანაზღაურების ვალდებულება განისაზღვრება დავალების<br />
გარეშე სხვისი საქმეების შესრულების წესების შესაბამისად.<br />
მუხლი 546. დამქირავებლის უფლება ქირავნობის ნივთისათვის<br />
მიმატებულ ნივთებზე<br />
1. დამქირავებელი უფლებამოსილია დაიტოვოს ის, რითაც მან დაქირავებული<br />
ნივთი აღჭურვა.<br />
2. საცხოვრებელი სადგომის გამქირავებელს შეუძლია აღნიშნული უფლების<br />
განხორციელება შეცვალოს შესაბამისი კომპენსაციით, გარდა იმ შემთხვევებისა,როცა<br />
დამქირავებელი, პატივსადები საფუძვლიდან გამომდინარე, არ ეთანხმება<br />
გამქირავებელს.<br />
მუხლი 547. პასუხისმგებლობა ნივთის ნორმალური ცვეთისათვის<br />
გაქირავებული ნივთის ცვლილებების ან გაუარესებისათვის,რაც გამოწვეულია<br />
ხელშეკრულებით გათვალისწინებული სარგებლობით, დამქირავებელი პასუხს არ<br />
აგებს.<br />
მუხლი 548. მიმდინარე რემონტის ხარჯები<br />
1. მიმდინარე რემონტის ჩატარება, ჩვეულებრივ, ევალება დამქირავებელს. მას<br />
არა აქვს საცხოვრებელი სადგომის გადაკეთების ან რეკონსტრუქციის უფლება<br />
გამქირავებლის თანხმობის გარეშე.<br />
2. დამქირავებელი მოვალეა ეს სამუშაოები შეასრულოს საკუთარი ხარჯებით.<br />
3. გამქირავებელს შეუძლია მოითხოვოს იმ ზიანის ანაზღაურება, რომელიც<br />
გამოწვეულია დამქირავებლის მიერ ამ მუხლის პირველი ნაწილით<br />
გათვალისწინებული მოვალეობის შეუსრულებლობით.<br />
მუხლი 549. გამქირავებლის თანხმობა ქვექირავნობაზე<br />
დამქირავებელს არა აქვს უფლება, გაქირავებული ნივთი გამქირავებლის<br />
თანხმობის გარეშე გადასცეს მესამე პირს (ქვექირავნობა). მესამე პირებად არ<br />
მიიჩნევიან დამქირავებლის ოჯახის წევრები.<br />
მუხლი 550. გამქირავებლის უარის დაუშვებლობა ქვექირავნობაზე<br />
გამქირავებელს არ შეუძლია უარი თქვას საცხოვრებელი სადგომის<br />
ქვექირავნობაზე, თუ საპატიო მიზეზის არსებობისას დამქირავებელს სურს<br />
მიაქირაოს მესამე პირს დაქირავებული საცხოვრებელი სადგომი მთლიანად ან მისი<br />
ნაწილი. ეს წესი არ გამოიყენება მაშინ, თუ გამქირავებლისათვის ქვემოქირავნე<br />
წარმოადგენს მისთვის არასასურველ პიროვნებას, ან საცხოვრებელი სადგომი
ზედმეტად გადაიტვირთა, ან თუ სხვა მიზეზების გამო გამქირავებლისათვის<br />
მიუღებელია ქვექირავნობა.<br />
მუხლი 551. ქვექირავნობის ბედი ქირავნობის ურთიერთობის<br />
დასრულებისას<br />
თუ ქვექირავნობა მიზნად ისახავს ქირავნობის ხელშეკრულების მოშლის<br />
გარანტიებისათვის გვერდის ავლას, მაშინ ქირავნობის ურთიერთობის<br />
დასრულებისას გამქირავებელი თავის თავზე იღებს იმ უფლებებსა და მოვალეობებს,<br />
რომლებიც არსებობდა დამქირავებელსა და ქვემოქირავნეს შორის.<br />
მუხლი 552. ქირავნობის ურთიერთობის უზრუნველყოფის ოდენობა<br />
1. თუ საცხოვრებელი სადგომის ქირავნობის ხელშეკრულებით<br />
დამქირავებელს ეკისრება ვალდებულების უზრუნველყოფის საშუალების წარდგენა,<br />
მაშინ უზრუნველყოფის თანხა არ უნდა აღემატებოდეს ერთი თვის ქირის სამმაგ<br />
ოდენობას. თუ ფულადი თანხა წინასწარ არის გადასახდელი, მაშინ დამქირავებელი<br />
უფლებამოსილია გადაიხადოს იგი ყოველთვიურად თანაბარ ნაწილებად სამი თვის<br />
განმავლობაში.<br />
2. წინასწარ გადახდილ უზრუნველყოფას უნდა დაერიცხოს კანონით<br />
დადგენილი პროცენტები და ქირავნობის ურთიერთობის დამთავრების შემდეგ<br />
დაუბრუნდეს დამქირავებელს პროცენტებთან ერთად.<br />
3. დამქირავებლის საზიანოდ დადებული სხვაგვარი შეთანხმება ბათილია.<br />
მუხლი 553. ქირის გადახდის წესი<br />
1. ქირა გადახდილ უნდა იქნეს ქირავნობის ხელშეკრულების ვადის<br />
დამთავრებისას. თუ ქირის გადახდა დროის მონაკვეთებით განისაზღვრება, მაშინ<br />
იგი გადახდილ უნდა იქნეს დროის ამ მონაკვეთების გასვლის შემდეგ.<br />
2. დამატებითი ხარჯების გადახდა მხოლოდ მაშინ არის სავალდებულო, თუ<br />
ამის თაობაზე მხარეთა შორის არსებობს შეთანხმება.<br />
მუხლი 554. დამქირავებლის ბრალით ქირის გადაუხდელობის შედეგები<br />
თუ დამქირავებელს ხელი ეშლება სარგებლობაში თავისი მიზეზით, იგი ქირის<br />
გადახდისაგან არ თავისუფლდება.<br />
მუხლი 555. ხელშეკრულების ვადამდე მოშლა საცხოვრებელი სადგომის<br />
დამქირავებლის ინიციატივით<br />
საცხოვრებელი სადგომის დამქირავებელი უფლებამოსილია ქირავნობის<br />
ხელშეკრულება ვადამდე მოშალოს, თუ იგი ერთი თვით ადრე გააფრთხილებს ამის<br />
შესახებ გამქირავებელს და შესთავაზებს მას გადახდისუნარიან და მისაღებ<br />
დამქირავებელს, რომელიც თანახმაა ქირავნობის დარჩენილ დროში იყოს<br />
დამქირავებელი.
მუხლი 556. დამქირავებლის საპირისპირო მოთხოვნები გამქირავებლის<br />
მიმართ<br />
თუ ბინის ქირის მოთხოვნის საპირისპიროდ, დამქირავებელს აქვს დაკავების<br />
ან ქირავნობის ურთიერთობიდან გამომდინარე სხვა მოთხოვნების გაქვითვის<br />
უფლება, დამქირავებელს შეუძლია გამოიყენოს ეს უფლება მაშინაც, როცა<br />
ხელშეკრულებით სხვა რამ არის გათვალისწინებული, თუ ამის შესახებ იგი წინასწარ<br />
გააფრთხილებს გამქირავებელს.<br />
მუხლი 557. ხელშეკრულების მოშლა გამქირავებლის ინიციატივით<br />
გამქირავებელს შეუძლია ხელშეკრულება მოშალოს ვადამდე,თუ<br />
დამქირავებელი,გამქირავებლის გაფრთხილების მიუხედავად, გაქირავებულ ნივთს<br />
მნიშვნელოვნად აზიანებს ან ქმნის მნიშვნელოვანი დაზიანების რეალურ<br />
საშიშროებას.<br />
მუხლი 558. ხელშეკრულების მოშლა ქირის გადაუხდელობის გამო<br />
გამქირავებელს შეუძლია ხელშეკრულება მოშალოს ვადამდე, თუ<br />
დამქირავებელმა ქირა არ გადაიხადა სამი თვის განმავლობაში.<br />
მუხლი 559. ქირავნობის ურთიერთობის შეწყვეტა ვადის გასვლით<br />
1. ქირავნობის ურთიერთობა შეწყდება ხელშეკრულების ვადის გასვლის<br />
შემდეგ.<br />
2. თუ დამქირავებელი სარგებლობს ნივთით ხელშეკრულების ვადის გასვლის<br />
შემდეგაც და გამქირავებელი ამაზე არ ედავება, მაშინ ხელშეკრულება განახლდება<br />
განუსაზღვრელი ვადით.<br />
3. თუ ქირავნობის ხელშეკრულების ვადა არ არის განსაზღვრული, ქირავნობის<br />
ურთიერთობა შეწყდება ხელშეკრულების მოშლის შესახებ განცხადების გაკეთებით.<br />
მუხლი 560. განუსაზღვრელი ვადით ქირავნობის ხელშეკრულების<br />
გაგრძელების მოთხოვნის უფლება<br />
თუ საცხოვრებელი სადგომის ქირავნობის ხელშეკრულება განსაზღვრული<br />
ვადით არის დადებული, მაშინ დამქირავებელს შეუძლია არა უგვიანეს ორი თვისა<br />
ქირავნობის ურთიერთობის შეწყვეტამდე წერილობითი განცხადებით მოითხოვოს<br />
ქირავნობის ხელშეკრულების გაგრძელება განუსაზღვრელი ვადით, თუკი<br />
გამქირავებელი ამის თანხმობას განაცხადებს.<br />
მუხლი 561. ხელშეკრულების მოშლის ვადა<br />
ქირავნობის ხელშეკრულების მოშლის ვადა შეადგენს სამ თვეს, გარდა იმ<br />
შემთხვევებისა, როცა საქმის გარემოებებიდან ან მხარეთა შეთანხმებიდან სხვა რამ არ<br />
გამომდინარეობს.<br />
მუხლი 562. საცხოვრებელი სადგომის ქირავნობის ხელშეკრულების
შეწყვეტა პატივსადები მიზეზების არსებობისას<br />
1. საცხოვრებელი სადგომის ქირავნობის ხელშეკრულების შეწყვეტა<br />
გამქირავებელს შეუძლია მხოლოდ პატივსადები მიზეზების არსებობისას.<br />
2. პატივსადებია მიზეზი, თუ:<br />
ა. დამქირავებელმა თავისი სახელშეკრულებო ვალდებულებები ბრალეულად<br />
მნიშვნელოვნად დაარღვია;<br />
ბ. გამქირავებელს საცხოვრებელი სადგომი სჭირდება უშუალოდ თვითონ ან<br />
ახლო ნათესავებისათვის;<br />
გ. დამქირავებელი უარს ამბობს გადაიხადოს გამქირავებლის მიერ<br />
შემოთავაზებული გაზრდილი ქირა, რომელიც შეესაბამება ბაზარზე არსებულ ბინის<br />
ქირას;<br />
დ. დამქირავებელმა გამქირავებლის მიმართ ჩაიდინა ისეთი<br />
მართლსაწინააღმდეგო ან ამორალური მოქმედება, რომელიც შეუძლებელს ხდის მათ<br />
შორის ურთიერთობის შემდგომ გაგრძელებას.<br />
3. თუ ქირავნობის საგანს შეადგენს ავეჯით გაწყობილი ბინა, მაშინ<br />
გამქირავებელს ყოველთვის შეუძლია ხელშეკრულების მოშლის ვადის დაცვით<br />
მოშალოს ქირავნობის ხელშეკრულება.<br />
მუხლი 563. ხელშეკრულების შეწყვეტის ფორმა<br />
საცხოვრებელი სადგომის ქირავნობის ხელშეკრულების შეწყვეტა წერილობით<br />
უნდა გაფორმდეს.<br />
მუხლი 564. დამქირავებლის მოვალეობანი ქირავნობის ხელშეკრულების<br />
შეწყვეტისას<br />
ნივთის ქირავნობის ხელშეკრულების შეწყვეტისას დამქირავებელი მოვალეა<br />
დაუბრუნოს გამქირავებელს ნივთი იმ მდგომარეობაში, რომელშიც მისგან მიიღო,<br />
ნორმალური ცვეთის გათვალისწინებით, ან იმ მდგომარეობაში, რაც<br />
ხელშეკრულებით იყო განსაზღვრული.<br />
მუხლი 565. დაკავების უფლების დაუშვებლობა<br />
მიწის ნაკვეთის დამქირავებელს არა აქვს მისი დაკავების უფლება თავისი<br />
მოთხოვნების დაკმაყოფილების მიზნით.<br />
მუხლი 566. დაქირავებული ქონების გადაცემა მესამე პირისათვის<br />
თუ დამქირავებელმა ნივთი სარგებლობისათვის მესამე პირს გადასცა,<br />
გამქირავებელს შეუძლია ქირავნობის ხელშეკრულების შეწყვეტის შემდეგ მესამე<br />
პირს მოსთხოვოს ნივთის უკან დაბრუნება.<br />
მუხლი 567. გაქირავებული ნივთის დაუბრუნებლობის გამო<br />
წარმოშობილი ზიანის ანაზღაურება<br />
1. თუ დამქირავებელი ქირავნობის ურთიერთობის დამთავრების შემდეგ უკან
არ აბრუნებს გაქირავებულ ნივთს, მაშინ გამქირავებელს უფლება აქვს მოითხოვოს<br />
დაყოვნების განმავლობაში დადგენილი ქირის გადახდა, როგორც ზიანის<br />
ანაზღაურება.<br />
2. ბათილია შეთანხმება, რომლითაც დამქირავებელს ეკისრება ზიანის<br />
ანაზღაურება იმაზე მეტი ოდენობით, ვიდრე მიყენებული იყო.<br />
მუხლი 568. გირავნობის უფლება დამქირავებლის ნივთებზე<br />
ქირავნობის ურთიერთობებიდან გამომდინარე მოთხოვნების<br />
უზრუნველსაყოფად მიწის ნაკვეთის, სახლის ან ბინის გამქირავებელს აქვს<br />
გირავნობის უფლება დამქირავებლის მიერ იქ შეტანილ ნივთებზე. გირავნობის<br />
უფლება ძალას კარგავს დაქირავებული ფართობიდან ნივთების მოცილებასთან<br />
ერთად, თუკი ეს განხორციელდება ჩვეულებრივი ცხოვრებისეული<br />
ურთიერთობების შესაბამისად.<br />
მუხლი 569. მიწის ნაკვეთის ქირავნობის ხელშეკრულების ფორმა<br />
მიწის ნაკვეთის ქირავნობის ხელშეკრულება ერთ წელზე მეტი ვადით უნდა<br />
გაფორმდეს წერილობით. ფორმის დაუცველობის შემთხვევაში ივარაუდება, რომ<br />
ხელშეკრულება განუსაზღვრელი ვადით არის დადებული. ხელშეკრულების<br />
შეწყვეტა დასაშვებია მხოლოდ ქირავნობის პირველი წლის დამთავრების შემდეგ.<br />
მუხლი 570. ათ წელზე მეტი ვადით დადებული ხელშეკრულების მოშლის<br />
წესი<br />
თუ ქირავნობის ხელშეკრულება ათ წელზე მეტი ვადით დაიდო,ათი წლის<br />
შემდეგ თითოეულ მხარეს შეუძლია მოშალოს ქირავნობის ხელშეკრულება 561-ე<br />
მუხლით დადგენილ ვადაში.<br />
მუხლი 571. დამქირავებლის უფლებების გადასვლა მისი ოჯახის წევრებზე<br />
თუ ქირავნობის ხელშეკრულება დადებულია საცხოვრებელ სადგომზე და იქ<br />
დამქირავებელი თავის ოჯახის წევრებთან ერთად წარმართავს ერთიან საოჯახო<br />
მეურნეობას, დამქირავებლის გარდაცვალების შემთხვევაში მისი ოჯახის წევრები<br />
სამართლებრივ ურთიერთობაში შედიან გამქირავებელთან. მათ უფლება აქვთ<br />
ქირავნობის ხელშეკრულება მოშალონ კანონით დადგენილ ვადაში.<br />
მუხლი 572. უფლებამონაცვლეობა გაქირავებული ნივთის გასხვისებისას<br />
თუ გამქირავებელი გაქირავებულ ნივთს მესამე პირზე გაასხვისებს<br />
დამქირავებლისათვის მისი გადაცემის შემდეგ, შემძენი იკავებს გამქირავებლის<br />
ადგილს და მასზე გადადის ქირავნობის ურთიერთობიდან გამომდინარე უფლებები<br />
და მოვალეობები.<br />
მუხლი 573. ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნის ხანდაზმულობა<br />
1. გაქირავებული ნივთის შეცვლის ან გაუარესების გამო გამქირავებელს
უფლება აქვს მოითხოვოს ზიანის ანაზღაურება, ხოლო დამქირავებელს უფლება აქვს<br />
წაუყენოს მას პრეტენზია გაწეული ხარჯების ანაზღაურების თაობაზე ექვსი თვის<br />
განმავლობაში.<br />
2. ზიანის ანაზღაურების გამო გამქირავებლის მოთხოვნის ხანდაზმულობის<br />
ვადის დენა იწყება გაქირავებული ნივთის დაბრუნების მომენტიდან, ხოლო<br />
დამქირავებლის მოთხოვნის ხანდაზმულობის ვადისა - ქირავნობის ხელშეკრულების<br />
შეწყვეტის მომენტიდან.<br />
მუხლი 574. დავა მეუღლეებს შორის განქორწინებისას<br />
1. როცა განქორწინებისას მეუღლეები ვერ შეთანხმდებიან იმაზე,თუ რომელმა<br />
უნდა იცხოვროს დაქირავებულ ბინაში, დავას წყვეტს სასამართლო.<br />
2. სასამართლოსათვის მნიშვნელობა არა აქვს, თუ რომელი მეუღლეა<br />
დამქირავებელი. თუ სასამართლო ცნობს იმ მეუღლის უფლებას ბინაზე, რომელიც არ<br />
არის დამქირავებელი, მაშინ ეს მეუღლე ხდება ქირავნობის ურთიერთობის<br />
მონაწილე.<br />
მუხლი 575. დამქირავებლის უფლებების დაცვა<br />
დამქირავებელს უფლება აქვს დაიცვას თავისი მფლობელობა ყოველი<br />
დამრღვევისაგან, მათ შორის, მესაკუთრისაგანაც.<br />
თავი მეოთხე<br />
ლიზინგი<br />
მუხლი 576. ცნება. შინაარსი<br />
1. ლიზინგის ხელშეკრულებით ლიზინგის გამცემი ვალდებულია ლიზინგის<br />
მიმღებს გადასცეს სარგებლობაში განსაზღვრული ქონება ხელშეკრულებით<br />
დათქმული ვადით.ლიზინგის მიმღები ვალდებულია გადაიხადოს საზღაური<br />
დადგენილი პერიოდულობით.<br />
2. ლიზინგის გამცემი ვალდებულია დაამზადოს ან შეიძინოს ამ<br />
ხელშეკრულებით გათვალისწინებული ქონება.<br />
3. ლიზინგის ხელშეკრულებით ლიზინგის მიმღებს შეიძლება დაეკისროს<br />
ვალდებულება ან მიენიჭოს უფლება, ხელშეკრულების ვადის გასვლის შემდეგ<br />
იყიდოს ლიზინგის საგანი ან დაიქირავოს იგი, თუკი ხელშეკრულება საგნის სრული<br />
ამორტიზაციით არ მთავრდება. საბოლოო ღირებულების გამოთვლისას ყველა<br />
შემთხვევაში გათვალისწინებულ უნდა იქნეს ამორტიზაციის ფაქტი. თუ<br />
ხელშეკრულებაში არ არის შესაბამისი დებულება, მაშინ ლიზინგის მიმღები<br />
უფლებამოსილია იყიდოს ლიზინგის საგანი.<br />
მუხლი 577. ლიზინგის ხელშეკრულების ფორმა<br />
ლიზინგის ხელშეკრულება იდება წერილობით. ხელშეკრულება უნდა<br />
შეიცავდეს:
ა. მთლიან ფასს;<br />
ბ. სალიზინგო საზღაურის თანხასა და მისი გადახდის ვადებს;<br />
გ. საბოლოო გადახდის თანხას, ხოლო ხელშეკრულების ვადამდე<br />
შესრულებისას მისი გამოთვლის წესს.<br />
მუხლი 578. ლიზინგის გამცემის პასუხისმგებლობა<br />
1. ლიზინგის გამცემი ქირავნობის ხელშეკრულების წესების მიხედვით პასუხს<br />
აგებს ლიზინგის მიმღების წინაშე ქონების მიწოდების ვადის გადაცილების ან<br />
მიუწოდებლობისათვის, აგრეთვე ნაკლის მქონე ქონების მიწოდებისათვის.<br />
2. მხარეები შეიძლება შეთანხმდნენ, რომ ლიზინგის მიმღებმა ლიზინგის<br />
გამცემისათვის პრეტენზიის წაყენებამდე უნდა მოითხოვოს დაკმაყოფილება ქონების<br />
მიმწოდებლისაგან.<br />
მუხლი 579. ლიზინგის მიმღების პასუხისმგებლობა<br />
ლიზინგის მიმღების ბრალით ხელშეკრულების ვადამდე შეწყვეტისას<br />
ლიზინგის გამცემს არ შეუძლია წაუყენოს მას ისეთი მოთხოვნები, რომლებიც<br />
სცილდება შესრულებასთან დაკავშირებულ მის ინტერესებს. მოთხოვნის<br />
განსაზღვრისას მხედველობაში მიიღება სალიზინგო ქონების დარჩენილი<br />
ღირებულება, სალიზინგო საზღაურის დარჩენილი პროცენტები და სხვა დაზოგილი<br />
ხარჯები.<br />
მუხლი 580. ლიზინგის მიმართ გამოყენებული სხვა წესები<br />
ლიზინგის მიმართ გამოიყენება ქირავნობის ხელშეკრულების ის წესები,<br />
რომლებიც არ ეწინააღმდეგებიან 576-579-ე მუხლებს.<br />
თავი მეხუთე<br />
იჯარა<br />
მუხლი 581. ცნება<br />
1. იჯარის ხელშეკრულებით მეიჯარე მოვალეა გადასცეს მოიჯარეს<br />
განსაზღვრული ქონება დროებით სარგებლობაში და საიჯარო დროის განმავლობაში<br />
უზრუნველყოს ნაყოფის მიღების შესაძლებლობა, თუ იგი მიღებულია მეურნეობის<br />
სწორი გაძღოლის შედეგად შემოსავლის სახით. მოიჯარე მოვალეა გადაუხადოს<br />
მეიჯარეს დათქმული საიჯარო ქირა. საიჯარო ქირა შეიძლება განისაზღვროს<br />
როგორც ფულით, ისე ნატურით. მხარეებს შეუძლიათ შეთანხმდნენ საიჯარო ქირის<br />
განსაზღვრის სხვა საშუალებებზედაც.<br />
2. იჯარის ხელშეკრულების მიმართ გამოიყენება ქირავნობის ხელშეკრულების<br />
წესები, თუ 581-606-ე მუხლებით სხვა რამ არ არის განსაზღვრული.<br />
მუხლი 582. ათ წელზე მეტი ვადით დადებული იჯარის ხელშეკრულების<br />
მოშლა
თუ იჯარის ხელშეკრულება იდება ათ წელზე მეტი ვადით, მაშინ ამ ვადის<br />
გასვლის შემდეგ თითოეულ მხარეს შეუძლია საიჯარო ურთიერთობა მოშალოს 561-ე<br />
მუხლით დადგენილ ვადაში.<br />
მუხლი 583. მიწის იჯარა ინვენტართან ერთად<br />
1. თუ მიწის ნაკვეთი იჯარით გაიცემა ინვენტართან ერთად, მაშინ მოიჯარე<br />
პასუხს აგებს ინვენტარის ყოველი ნაწილის მოვლა-პატრონობისათვის.<br />
2. მეიჯარე ვალდებულია გამოცვალოს ინვენტარის ის ნაწილები, რომლებიც<br />
გამოუსადეგარი გახდა მოიჯარისაგან დამოუკიდებელი მიზეზების გამო. მოიჯარე<br />
მოვალეა შეავსოს ინვენტარს მიკუთვნებული პირუტყვის დანაკარგი, მიუხედავად<br />
მეურნეობის სწორი გაძღოლისა.<br />
3. მოიჯარემ ინვენტარი ისეთ მდგომარეობაში უნდა იქონიოს და იჯარის<br />
დროის განმავლობაში იმ მოცულობით შეავსოს, რომელიც შეესაბამება<br />
მოწესრიგებულ მეურნეობას. მის მიერ შეძენილი ცალკეული ინვენტარი საერთო<br />
ინვენტართან შეერთებით მეიჯარის საკუთრებად იქცევა.<br />
მუხლი 584. ინვენტარის შემთხვევით დაღუპვის რისკი<br />
1. თუ მიწის ნაკვეთის მოიჯარე ინვენტარს მიიღებს შეფასებით და იკისრებს<br />
ვალდებულებას, იჯარის ხელშეკრულების დამთავრებისას შეფასებითვე დააბრუნოს<br />
უკან, მაშინ მას ეკისრება შემთხვევით დაღუპვისა და გაფუჭების რისკი. მეურნეობის<br />
სწორი გაძღოლის ფარგლებში მას შეუძლია ინვენტარის ცალკეული ნაწილების<br />
განკარგვა.<br />
2. იჯარის ხელშეკრულების ვადის გასვლისას მოიჯარემ უნდა დაუბრუნოს<br />
მეიჯარეს ინვენტარი. მეიჯარეს შეუძლია უარი თქვას მოიჯარის მიერ შეძენილი<br />
ინვენტარის მიღებაზე, თუ იგი მიწის ნაკვეთზე სწორი მეურნეობის გაძღოლისათვის<br />
ზედმეტია ან მეტად ძვირია; უარის თქმასთან ერთად მიუღებელ ინვენტარზე<br />
საკუთრების უფლება გადადის მოიჯარეზე. თუკი არსებობს სხვაობა მიღებული და<br />
დაბრუნებული ინვენტარის შეფასებებს შორის, ეს სხვაობა ფულით უნდა<br />
ანაზღაურდეს. შეფასებას საფუძვლად უნდა დაედოს ის ფასები, რომლებიც<br />
მოქმედებდა იჯარის ხელშეკრულების დასრულების მომენტისათვის.<br />
მუხლი 585. ინვენტარის ცალკეული ნაწილების განკარგვის აკრძალვის<br />
დაუშვებლობა<br />
ხელშეკრულების ის პირობები, რომლებიც მოიჯარეს აკისრებენ<br />
ვალდებულებას არ განკარგოს ინვენტარის ნაწილები ან განკარგოს მხოლოდ<br />
მეიჯარის თანხმობით, ნამდვილია მხოლოდ მაშინ, თუ მეიჯარე კისრულობს<br />
ვალდებულებას შეისყიდოს ინვენტარი საიჯარო ურთიერთობის დასრულებისას<br />
საინვენტარიზაციო შეფასებით.<br />
მუხლი 586. გირავნობის უფლება ინვენტარზე<br />
1. მიწის ნაკვეთის მოიჯარეს აქვს გირავნობის უფლება მის მფლობელობაში
არსებულ ინვენტარზე მეიჯარის მიმართ წაყენებული იმ მოთხოვნებისათვის,<br />
რომლებიც შეეხება იჯარით მიღებულ ინვენტარს.<br />
2. მეიჯარეს შეუძლია თავიდან აიცილოს მოიჯარის უფლება გირავნობაზე, თუ<br />
წარადგენს უზრუნველყოფის სხვა საშუალებას. მას შეუძლია ინვენტარის ყოველი<br />
ნაწილი დაიხსნას გირავნობის უფლებისაგან იმით, რომ შესთავაზოს ამ ნაწილების<br />
ღირებულების შესაბამისი უზრუნველყოფის საშუალება.<br />
მუხლი 587. ქვეიჯარა<br />
1. მოიჯარეს არა აქვს ქვეიჯარის უფლება მეიჯარის თანხმობის გარეშე.<br />
2. მეიჯარეს შეუძლია უარი განაცხადოს საიჯარო ქონების ცალკეული<br />
ნაწილების გაქირავებაზე, თუ ამით მას მნიშვნელოვანი ზიანი მიადგება.<br />
3. მოიჯარე პასუხს აგებს მეიჯარის წინაშე იმისათვის, რომ ქვემოიჯარემ ან<br />
დამქირავებელმა ნივთი სხვანაირად გამოიყენა, ვიდრე ეს მეიჯარის მიერ იყო<br />
ნებადართული. მეიჯარეს შეუძლია უშუალოდ შეაჩეროს ქვემოიჯარის ან<br />
დამქირავებლის მიერ ქონების ამგვარად გამოყენება.<br />
მუხლი 588. საიჯარო ქონების უკან დაბრუნება ვადამდე<br />
1. თუ მოიჯარე საიჯარო ურთიერთობის შეწყვეტამდე ქონებას უკან აბრუნებს,<br />
იგი საიჯარო ქირის გადახდისაგან მხოლოდ მაშინ თავისუფლდება, თუ თავის<br />
სანაცვლოდ შესთავაზებს ახალ გადახდისუნარიან და მეიჯარისათვის მისაღებ<br />
მოიჯარეს. ახალი მოიჯარე თანახმა უნდა იყოს, იჯარის ხელშეკრულება მიიღოს<br />
იმავე პირობებით.<br />
2. თუ მოიჯარე ვერ შესთავაზებს ასეთ მოიჯარეს, მან საიჯარო ქირა უნდა<br />
იხადოს საიჯარო ურთიერთობათა დასრულებამდე.<br />
მუხლი 589. იჯარის უვადო ხელშეკრულების მოშლა<br />
1. თუ მიწის ნაკვეთის ან უფლების იჯარისას არ არის განსაზღვრული იჯარის<br />
ვადა, მაშინ ხელშეკრულების მოშლა დასაშვებია მხოლოდ საიჯარო წლის<br />
ბოლოსათვის; იგი შეიძლება მოიშალოს საიჯარო წლის დამთავრებიდან არა<br />
უგვიანეს ერთი თვისა.<br />
2. ეს წესები გამოიყენება მაშინაც, როცა საიჯარო ურთიერთობა შეიძლება<br />
მოიშალოს კანონით დადგენილ ვადაზე ადრე.<br />
მუხლი 590. ხელშეკრულების მოშლა მოიჯარის გარდაცვალების გამო<br />
1. მოიჯარის გარდაცვალების შემთხვევაში როგორც მის მემკვიდრეებს, ისე<br />
მეიჯარეს შეუძლიათ საიჯარო ურთიერთობა მოშალონ კალენდარული წლის<br />
დამთავრებიდან ექვსი თვის ვადაში.<br />
2. მემკვიდრეებს შეუძლიათ უარი განაცხადონ ხელშეკრულების მოშლაზე და<br />
მოითხოვონ საიჯარო ურთიერთობის გაგრძელება, თუ მათ უშუალოდ ან მესამე<br />
პირების მეშვეობით შეუძლიათ იჯარით გადაცემული ქონების სწორი სამეურნეო<br />
გამოყენება.
მუხლი 591. ზიანის ანაზღაურება საიჯარო ქონების დაუბრუნებლობისას<br />
თუ მოიჯარე საიჯარო ურთიერთობის დამთავრების შემდეგ არ დააბრუნებს<br />
იჯარით აღებულ ქონებას, მაშინ მეიჯარეს შეუძლია მოითხოვოს დათქმული<br />
საიჯარო ქირის გადახდა ქონების დაბრუნების დაყოვნებისათვის; მეიჯარეს<br />
შეუძლია მოითხოვოს სხვა სახის ზიანის ანაზღაურებაც.<br />
თავი მეექვსე<br />
სასოფლო-სამეურნეო მიწის იჯარა<br />
მუხლი 592. ცნება<br />
1. სასოფლო-სამეურნეო მიწის იჯარის ხელშეკრულებით მიწის ნაკვეთი<br />
სასოფლოსამეურნეო მიზნით გადაეცემა სამეურნეო გამოყენებისათვის განკუთვნილ<br />
საცხოვრებელ ან სამეურნეო ნაგებობებთან (საწარმოსთან) ერთად ან ასეთი ნაგებობის<br />
გარეშე.<br />
2. სასოფლო-სამეურნეო მიწის იჯარაზე ვრცელდება იჯარის წესები, თუ<br />
სასოფლოსამეურნეო მიწის იჯარისათვის სხვა რამ არ არის დადგენილი.<br />
მუხლი 593. ხელშეკრულების ფორმა<br />
სასოფლო-სამეურნეო მიწის იჯარის ხელშეკრულება უნდა დაიდოს<br />
წერილობით.თუ ეს ფორმა არ არის დაცული, მაშინ ივარაუდება, რომ ხელშეკრულება<br />
დადებულია განუსაზღვრელი ვადით.<br />
მუხლი 594. საიჯარო ქონების ნუსხა<br />
მხარეებმა საიჯარო ურთიერთობის დაწყებისას ერთობლივად უნდა<br />
შეადგინონ საიჯარო ქონების ნუსხა, რომელშიც აღინიშნება მისი ოდენობა და<br />
მდგომარეობა იჯარით გადაცემის მომენტისათვის. იგივე წესი გამოიყენება საიჯარო<br />
ურთიერთობის დამთავრებისას. ნუსხას ხელს უნდა აწერდეს ორივე მხარე და<br />
მითითებულ უნდა იქნეს მისი შედგენის თარიღი.<br />
მუხლი 595. საიჯარო ქონების მდგომარეობა. მისი რემონტი<br />
მეიჯარემ საიჯარო ქონება მოიჯარეს უნდა გადასცეს ხელშეკრულებით<br />
გათვალისწინებული გამოყენებისათვის ვარგის მდგომარეობაში და შეინარჩუნოს იგი<br />
ამ მდგომარეობაში იჯარის მთელი ვადის მანძილზე. მოიჯარემ საკუთარი ხარჯებით<br />
უნდა განახორციელოს ქონების მიმდინარე რემონტი, შეაკეთოს საცხოვრებელი და<br />
სამეურნეო შენობები, გზები, თხრილები, მილები, ღობეები. იგი ვალდებულია<br />
იჯარით აღებული ქონება გამოიყენოს სამეურნეო დანიშნულებით.<br />
მუხლი 596. გირავნობის უფლება ნაყოფზე<br />
მეიჯარეს საიჯარო ურთიერთობებიდან გამომდინარე თავისი მოთხოვნების<br />
დასაკმაყოფილებლად აქვს გირავნობის უფლება მოიჯარის მიერ შემატებულ
ნივთებსა და საიჯარო ქონებიდან მიღებულ შემოსავალზე (ნაყოფზე).<br />
მუხლი 597. საიჯარო ქირის შემცირების მოთხოვნა (18.11.2008 N 496)<br />
თუ საიჯარო მიწაზე სტიქიური უბედურების ან სხვა ფორსმაჟორული<br />
გარემოებების შედეგად მოიჯარეს მოსავლის ნახევარზე მეტი გაუნადგურდა, მას<br />
უფლება აქვს მოითხოვოს საიჯარო ქირის შესაბამისი პროპორციით შემცირება.<br />
საიჯარო ქირის შემცირების მოთხოვნის უფლება მოიჯარეს აქვს მხოლოდ ზარალის<br />
ოდენობისა და მიზეზების შესახებ მოსავლის აღებამდე გაფორმებული აქტის<br />
საფუძველზე.<br />
მუხლი 598. აუცილებელი კაპიტალური ხარჯების ანაზღაურების<br />
მოვალეობა<br />
მეიჯარე ვალდებულია მოიჯარეს აუნაზღაუროს საიჯარო ხელშეკრულებით<br />
გათვალისწინებული საიჯარო ქონების მდგომარეობის (მათ შორის მიწის)<br />
გაუმჯობესებისათვის გაწეული კაპიტალური ხარჯები. (14.02.2002 N 1282)<br />
მუხლი 599. მეიჯარის თანხმობით გაწეული ხარჯების ანაზღაურება<br />
598-ე მუხლში მითითებულს გარდა, სხვა საჭირო ხარჯები, რომლებზედაც<br />
მეიჯარემ თანხმობა განაცხადა, მან უნდა აუნაზღაუროს მოიჯარეს საიჯარო<br />
ურთიერთობის დამთავრებისას.<br />
მუხლი 600. აუღებელი მოსავლის ანაზღაურება<br />
თუ საიჯარო ურთიერთობა წყდება საიჯარო წლის განმავლობაში, მაშინ<br />
მეიჯარემ უნდა აუნაზღაუროს მოიჯარეს მეურნეობის სათანადოდ წარმოების<br />
წესების თანახმად ჯერ კიდევ აუღებელი, მაგრამ იჯარის მიმდინარე წლის ბოლომდე<br />
ასაღები მოსავლის ღირებულება.<br />
მუხლი 601. მოიჯარის მოვალეობა ახალი მოიჯარის წინაშე<br />
1. სასოფლო-სამეურნეო იჯარის ხელშეკრულების ვადის გასვლის შემდეგ<br />
მოიჯარემ თავის შემცვლელ მოიჯარეს უნდა დაუტოვოს ნაგებობა სათანადო<br />
მდგომარეობაში, ხოლო მოწყობილობა და სასოფლო-სამეურნეო პროდუქცია _ იმ<br />
ოდენობით, რომელიც აუცილებელია მეურნეობის გასაგრძელებლად მომავალი წლის<br />
მოსავლის აღებამდე. 2. თუ მოიჯარე ვალდებულია პროდუქცია დატოვოს მეტი<br />
ოდენობით ან უკეთესი ხარისხისა, ვიდრე მან იჯარის დაწყებისას მიიღო, მას<br />
შეუძლია მეიჯარეს მოსთხოვოს ღირებულების ანაზღაურება.<br />
მუხლი 602. საიჯარო ქონების დაბრუნების მოვალეობა<br />
მოიჯარე ვალდებულია საიჯარო ურთიერთობის დამთავრების შემდეგ<br />
იჯარით აღებული ქონება დააბრუნოს ისეთ მდგომარეობაში, რომელიც<br />
უზრუნველყოფს დაბრუნებამდე არსებული მეურნეობის სათანადოდ გაგრძელებას.
მუხლი 603. მოიჯარის უფლებები საიჯარო ქონების ცალკეულ ნაწილებზე<br />
1. მოიჯარეს უფლება აქვს გამოაცალკევოს ის მოწყობილობა, რომლითაც მან<br />
იჯარით აღებული ქონება აღჭურვა; მეიჯარეს შეუძლია გამოცალკევების უფლება<br />
შეცვალოს შესაბამისი ანაზღაურებით, გარდა იმ შემთხვევისა, როცა მოიჯარეს აქვს<br />
გამოცალკევებისთვის პატივსადები ინტერესი.<br />
2. შეთანხმება, რომელიც გამორიცხავს მოიჯარის ამ მუხლის პირველი<br />
ნაწილით გათვალისწინებულ უფლებას, ნამდვილია მხოლოდ მაშინ, თუ ასეთი<br />
შეთანხმება ითვალისწინებს შესაბამის ანაზღაურებას.<br />
მუხლი 604. საიჯარო ურთიერთობის გაგრძელების მოთხოვნა<br />
მოიჯარეს შეუძლია მოსთხოვოს მეიჯარეს საიჯარო ურთიერთობის<br />
გაგრძელება, თუ:<br />
ა. მეურნეობის იჯარა მოიჯარის მეურნეობისათვის წარმოადგენს საარსებო<br />
საფუძველს;<br />
ბ. მიწის ნაკვეთი სასიცოცხლოდ აუცილებელია მოიჯარის მეურნეობის<br />
შესანარჩუნებლად და იჯარის მოშლა, თუნდაც ხელშეკრულების შესაბამისად,<br />
მოიჯარისა თუ მისი ოჯახისათვის იმდენად მტკივნეულია, რომ მას არა აქვს<br />
გამართლება თვით მეიჯარის პატივსადები ინტერესებითაც კი.<br />
მუხლი 605. საიჯარო ურთიერთობის შეწყვეტა ვადის გასვლის გამო<br />
საიჯარო ურთიერთობა წყდება ხელშეკრულების ვადის გასვლით. სამ წელზე<br />
მეტი ვადით დადებული ხელშეკრულება შეიძლება გაგრძელდეს განუსაზღვრელი<br />
ვადით, თუ ერთი მხარის წინადადებაზე - გაგრძელდეს საიჯარო ურთიერთობა -<br />
მეორე მხარე უარს არ იტყვის სამი თვის განმავლობაში. წინადადება და მასზე უარი<br />
უნდა გაფორმდეს წერილობით.<br />
მუხლი 606. საიჯარო ურთიერთობის შეწყვეტა უვადო ხელშეკრულების<br />
შემთხვევაში<br />
1. თუ იჯარის ვადა არ არის განსაზღვრული, მაშინ ხელშეკრულების ყოველ<br />
მხარეს შეუძლია საიჯარო წლის დაწყებიდან არა უგვიანეს ათი დღისა განაცხადოს<br />
მომდევნო საიჯარო წლისათვის იჯარის ხელშეკრულების მოშლის თაობაზე.<br />
საიჯარო წლად ითვლება კალენდარული წელი. თუკი მხარეები შეთანხმდნენ უფრო<br />
მცირე ვადაზე, მაშინ საჭიროა ამის წერილობით გაფორმება.<br />
2. თუ საიჯარო ურთიერთობა შეიძლება შეწყდეს კანონით დადგენილ ვადაზე<br />
ადრე, მაშინ იგი დასაშვებია მხოლოდ საიჯარო წლის დამთავრებისათვის.<br />
მუხლი 607. ცნება<br />
თავი მეშვიდე<br />
ფრენშაიზინგი
ფრენშაიზინგის ხელშეკრულება გრძელვადიანი ვალდებულებითი ურთიერთობაა,<br />
რომლითაც დამოუკიდებელი საწარმოები ორმხრივად კისრულობენ, საჭიროების<br />
მიხედვით, სპეციფიკურ ვალდებულებათა შესრულების გზით ხელი შეუწყონ<br />
საქონლის წარმოებას, გასაღებასა და მომსახურებათა განხორციელებას.<br />
მუხლი 608. ფრენშაიზის მიმცემის ვალდებულებანი<br />
1. ფრენშაიზის მიმცემი ვალდებულია ფრენშაიზის მიმღებს წარუდგინოს მის<br />
მიერ გამოყენებული ფორმით არამატერიალური ქონებრივი უფლებები, სასაქონლო<br />
(სავაჭრო) ნიშნები, ნიმუშები, შეფუთვა, საქონლის წარმოების, შეძენის,გასაღებისა და<br />
საქმიანობის ორგანიზაციის კონცეფცია, ასევე სხვა ინფორმაცია, რომელიც საჭიროა<br />
გასაღებისთვის ხელშესაწყობად.<br />
2. ფრენშაიზის მიმცემი ვალდებულია დაიცვას ერთიანი მოქმედების სისტემა<br />
მესამე პირთა ჩარევებისაგან, განუწყვეტლივ განავითაროს იგი და საქმიანი ჩვევების<br />
გაზიარებით, ინფორმაციების მიწოდებითა და კვალიფიკაციის ამაღლებით მხარი<br />
დაუჭიროს ფრენშაიზის მიმღებს.<br />
მუხლი 609. ფრენშაიზის მიმღების ვალდებულებანი<br />
ფრენშაიზის მიმღები ვალდებულია გადაიხადოს საზღაური, რომლის<br />
ოდენობაც არსებითად გამოითვლება ფრენშაიზინგის სისტემის განხორციელებაში<br />
შეტანილი წვლილის გათვალისწინებით, კეთილსინდისიერი მეწარმის<br />
გულისხმიერებით აქტიურად განახორციელოს საქმიანობა, მიიღოს მომსახურება და<br />
შეიძინოს საქონელი ფრენშაიზის მიმცემის ან მის მიერ დასახელებულ პირთა<br />
მეშვეობით, თუკი ეს უშუალო კავშირშია ხელშეკრულების მიზანთან.<br />
მუხლი 610. განდობილი ინფორმაციის შენახვის ვალდებულება<br />
ხელშეკრულების დადებისას მხარეებმა დაუფარავად და სრულყოფილად<br />
უნდა გააცნონ ერთმანეთს ფრენშაიზინგთან დაკავშირებული საქმის გარემოებანი,<br />
განსაკუთრებით კი - ფრენშაიზინგის სისტემა, და ერთმანეთს კეთილსინდისიერად<br />
მისცენ ინფორმაცია. ისინი ვალდებულნი არიან არ გათქვან მათთვის განდობილი<br />
ინფორმაცია მაშინაც კი, როცა ხელშეკრულება არ დაიდება.<br />
მუხლი 611. ხელშეკრულების ფორმა<br />
ფრენშაიზინგის ხელშეკრულება ნამდვილობისათვის საჭიროებს წერილობით<br />
ფორმას. გარდა მხარეთა ორმხრივი ვალდებულებების, ხელშეკრულების<br />
ხანგრძლივობის, მოშლის ან ვადის გაგრძელებისა და ხელშეკრულების სხვა<br />
არსებითი ელემენტების თვალნათლივ აღნიშვნისა, მხარეებმა ხელშეკრულების<br />
ტექსტში უნდა შეიტანონ ფრენშაიზინგის სისტემის სრულყოფილი აღწერა.<br />
მუხლი 612. ხელშეკრულების ხანგრძლივობა<br />
1. ხელშეკრულების ხანგრძლივობა განისაზღვრება მხარეთა მიერ იმ<br />
მოთხოვნილებათა გათვალისწინებით, რომლებიც დაკავშირებულია მოცემული
საქონლისა და მომსახურების გასაღებასთან.<br />
2. თუ ხელშეკრულების ხანგრძლივობა აღემატება ათ წელს, ყოველი მხარე<br />
უფლებამოსილია მოშალოს ხელშეკრულება მოშლისთვის აუცილებელი ერთწლიანი<br />
ვადის დაცვით. თუ არც ერთი მხარე არ იყენებს ხელშეკრულების მოშლის ამ<br />
უფლებას, ხელშეკრულება გაგრძელდება ორი წლით. ვადის გასვლის გამო ან<br />
მხარეთა ინიციატივით ხელშეკრულების მოშლის შემთხვევაში მხარეები უნდა<br />
შეეცადონ საქმიანი ურთიერთობების ფაქტობრივ დამთავრებამდე ურთიერთნდობის<br />
პრინციპების დაცვით გააგრძელონ ხელშეკრულება იმავე ან შეცვლილი პირობებით.<br />
მუხლი 613. ლოიალური კონკურენცია<br />
1. სახელშეკრულებო ურთიერთობების დამთავრების შემდეგაც მხარეები<br />
ვალდებულნი არიან ერთმანეთს გაუწიონ ლოიალური კონკურენცია. ამ ფარგლებში<br />
ფრენშაიზის მიმღების მიმართ შეიძლება დაწესდეს განსაზღვრული ტერიტორიის<br />
ფარგლებში კონკურენციის აკრძალვა, რომელიც არ შეიძლება აღემატებოდეს ერთ<br />
წელს.<br />
2. თუ კონკურენციის აკრძალვამ შეიძლება საფრთხე შეუქმნას პროფესიულ<br />
საქმიანობას, ფრენშაიზის მიმღებს უნდა მიეცეს შესაბამისი ფინანსური<br />
კომპენსაცია,მიუხედავად ხელშეკრულების ვადის დამთავრებისა.<br />
მუხლი 614. ფრენშაიზის მიმცემის პასუხისმგებლობა<br />
ფრენშაიზის მიმცემი პასუხს აგებს ფრენშაიზის სისტემით<br />
გათვალისწინებული უფლებებისა და ინფორმაციისათვის. თუ იგი ბრალეულად<br />
არღვევს სახელშეკრულებო ვალდებულებას, ფრენშაიზის მიმღები უფლებამოსილია<br />
შეამციროს საზღაური. შემცირების ოდენობა საბოლოოდ უნდა განისაზღვროს<br />
დამოუკიდებელი ექსპერტის დასკვნით,რომლის ხარჯებიც ეკისრებათ მხარეებს.<br />
თავი მერვე<br />
თხოვება<br />
მუხლი 615. ცნება<br />
თხოვების ხელშეკრულებით გამნათხოვრებელი კისრულობს ვალდებულებას<br />
გადასცეს მონათხოვრეს ქონება დროებით უსასყიდლო სარგებლობისათვის.<br />
მუხლი 616. გამნათხოვრებლის პასუხისმგებლობა<br />
გამნათხოვრებელი პასუხს აგებს მხოლოდ განზრახ ან უხეში<br />
გაუფრთხილებლობით მიყენებული ზიანისათვის.<br />
მუხლი 617. ზიანის ანაზღაურების ვალდებულება ნივთის ნაკლის<br />
დაფარვის გამო<br />
თუ გამნათხოვრებელი შეგნებულად არ უმხელს მონათხოვრეს უფლების
ხარვეზს ან ნათხოვარი ნივთის ნაკლს, მაშინ იგი ვალდებულია აანაზღაუროს<br />
მიყენებული ზიანი.<br />
მუხლი 618. ნათხოვარი ნივთით მიზნობრივი სარგებლობა<br />
მონათხოვრეს არ შეუძლია ნათხოვარი ნივთით სხვაგვარად ისარგებლოს,<br />
ვიდრე ეს ხელშეკრულებით არის განსაზღვრული. მას არა აქვს უფლება ნივთი<br />
სარგებლობისათვის გადასცეს მესამე პირს გამნათხოვრებლის თანხმობის გარეშე.<br />
მუხლი 619. ჩვეულებრივი ხარჯის გაწევის ვალდებულება<br />
1. მონათხოვრემ უნდა გასწიოს ნათხოვარი ნივთის მოვლისათვის საჭირო<br />
ჩვეულებრივი ხარჯები.<br />
2. გამნათხოვრებლის მოვალეობა სხვა ხარჯების ანაზღაურების თაობაზე<br />
განისაზღვრება დავალების გარეშე სხვისი საქმეების შესრულების წესებით.<br />
მუხლი 620. ნათხოვარი ნივთის ცვეთა<br />
ნათხოვარი ნივთის ცვლილებებისა თუ გაუარესებისათვის მონათხოვრე<br />
პასუხს არ აგებს, თუკი ეს გამოწვეულია ხელშეკრულების შესატყვისი სარგებლობით.<br />
მუხლი 621. ნათხოვარი ნივთის უკან დაბრუნების ვალდებულება<br />
1. მონათხოვრე მოვალეა თხოვების ხელშეკრულებით დადგენილი ვადის<br />
გასვლის შემდეგ ნათხოვარი ნივთი უკან დააბრუნოს.<br />
2. თუ ხელშეკრულებით ვადა არ არის განსაზღვრული, მაშინ<br />
გამნათხოვრებელს შეუძლია ნივთი დაიბრუნოს გამიზნული სარგებლობისათვის<br />
საჭირო დროის გასვლის შემდეგ; ხოლო, თუკი მიზანი არ არის განსაზღვრული, მაშინ<br />
მას შეუძლია ნებისმიერ დროს მოითხოვოს მისი დაბრუნება.<br />
3. მონათხოვრეს შეუძლია ნივთი ნებისმიერ დროს დააბრუნოს უკან.<br />
მუხლი 622. მონათხოვრის გარდაცვალების შედეგები<br />
თუ მონათხოვრე გარდაიცვალა, ან გამნათხოვრებელი გაუთვალისწინებელი<br />
გარემოების გამო საჭიროებს ნივთს, მას შეუძლია მოშალოს ხელშეკრულება.<br />
თავი მეცხრე<br />
სესხი<br />
მუხლი 623. ცნება<br />
სესხის ხელშეკრულებით გამსესხებელი საკუთრებაში გადასცემს მსესხებელს<br />
ფულს ან სხვა გვაროვნულ ნივთს, ხოლო მსესხებელი კისრულობს დააბრუნოს იმავე<br />
სახის, ხარისხისა და რაოდენობის ნივთი.<br />
მუხლი 624. სესხის ხელშეკრულების ფორმა
სესხის ხელშეკრულება იდება ზეპირად. მხარეთა შეთანხმებით შეიძლება<br />
გამოყენებულ იქნეს წერილობითი ფორმაც. ზეპირი ხელშეკრულების დროს მისი<br />
ნამდვილობა არ შეიძლება დადგინდეს მხოლოდ მოწმეთა ჩვენებებით.<br />
მუხლი 625. პროცენტი სესხისათვის (29.06.2007 N5127)<br />
სესხისათვის მხარეთა შეთანხმებით შეიძლება გათვალისწინებულ იქნეს<br />
პროცენტი.<br />
მუხლი 626. ხელშეკრულების შეწყვეტა და ვალის დაბრუნება<br />
1. თუ ვალის დაბრუნების ვადა განსაზღვრული არ არის, მაშინ ვალი<br />
დაბრუნებულ უნდა იქნეს კრედიტორის ან მოვალის მიერ ხელშეკრულების<br />
შეწყვეტისას.<br />
2. ხელშეკრულების შეწყვეტის ვადა შეადგენს სამ თვეს. თუ პროცენტები არ<br />
არის შეპირებული, მოვალეს შეუძლია ვალი დააბრუნოს ვადამდე. პროცენტიანი<br />
სესხის ვადამდე დაბრუნება დასაშვებია მხოლოდ მხარეთა წინასწარი შეთანხმებით<br />
ან გამსესხებლის თანხმობით.<br />
3. პროცენტები გადახდილ უნდა იქნეს ყოველი წლის გასვლის შემდეგ. თუ<br />
სესხი წინასწარ არის ვადით განსაზღვრული, მაშინ ვალიცა და პროცენტიც<br />
გადახდილ უნდა იქნეს ვადის დადგომისას.<br />
მუხლი 627. ვალის დაუყოვნებლივ მოთხოვნის უფლება<br />
გამსესხებელს უფლება აქვს დაუყოვნებლივ მოითხოვოს ვალის დაბრუნება,<br />
თუ მსესხებლის ქონებრივი მდგომარეობა არსებითად უარესდება, რითაც საფრთხე<br />
შეექმნება სესხის დაბრუნების მოთხოვნას. ეს უფლება მაშინაც არსებობს, თუ<br />
მსესხებლის ქონებრივი მდგომარეობის გაუარესება წინ უსწრებდა ხელშეკრულების<br />
დადებას, ხოლო გამსესხებლისათვის იგი ცნობილი გახდა მხოლოდ ხელშეკრულების<br />
დადების შემდეგ.<br />
მუხლი 628. სესხის შეპირება<br />
სესხის შეპირებისას დამპირებელს შეუძლია უარი თქვას სესხის მიცემაზე,თუ<br />
მეორე მხარის ქონებრივი მდგომარეობა იმდენად გაუარესდა, რომ შეიძლება<br />
საფრთხე შეექმნას ვალის დაბრუნებას. სესხის შეპირება უნდა გაფორმდეს<br />
წერილობით.<br />
თავი მეათე<br />
ნარდობა<br />
მუხლი 629. ცნება<br />
1. ნარდობის ხელშეკრულებით მენარდე კისრულობს შეასრულოს<br />
ხელშეკრულებით გათვალისწინებული სამუშაო, ხოლო შემკვეთი ვალდებულია
გადაუხადოს მენარდეს შეთანხმებული საზღაური.<br />
2. თუ ნარდობა ითვალისწინებს რაიმე ნაკეთობის დამზადებას და მენარდე მას<br />
ამზადებს თავის მიერ შეძენილი მასალით, მაშინ იგი შემკვეთს გადასცემს<br />
საკუთრებას დამზადებულ ნაკეთობაზე. თუ დამზადებულია გვაროვნული ნივთი,<br />
მაშინ გამოიყენება ნასყიდობის წესები.<br />
3. ნარდობასთან დაკავშირებული ხარჯთაღრიცხვის შედგენა არ<br />
ანაზღაურდება, თუ შეთანხმებით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული.<br />
მუხლი 630. შეთანხმება ანაზღაურებაზე<br />
1. ანაზღაურება უსიტყვოდაც ითვლება შეთანხმებულად, თუ გარემოებების<br />
მიხედვით ნარდობა მხოლოდ ანაზღაურებითაა მოსალოდნელი.<br />
2. თუ ანაზღაურების ოდენობა შეთანხმებული არ არის, ტარიფის არსებობისას<br />
შეთანხმებულად მიიჩნევა სატარიფო განაკვეთი, ხოლო, თუ ტარიფები არ<br />
არსებობს,მაშინ - ჩვეულებრივი ანაზღაურება.<br />
მუხლი 631. მიახლოებითი ხარჯთაღრიცხვის გადაჭარბების შედეგები<br />
1. თუ მენარდე მიახლოებით ხარჯთაღრიცხვას მნიშვნელოვნად გადააჭარბებს,<br />
მას შეუძლია მოითხოვოს მხოლოდ შეთანხმებული საზღაური, გარდა იმ<br />
შემთხვევებისა,როცა გადახარჯვების წინასწარ გათვალისწინება შეუძლებელი იყო.<br />
2. მიახლოებითი ხარჯთაღრიცხვის ისეთი გაზრდის შესახებ, რომლის<br />
გათვალისწინებაც შეუძლებელი იყო ხელშეკრულების დადებისას, მენარდემ<br />
დაუყოვნებლივ უნდა შეატყობინოს შემკვეთს. თუ შემკვეთი წყვეტს ხელშეკრულებას<br />
ხარჯთაღრიცხვის გაზრდის გამო, მაშინ იგი ვალდებულია აანაზღაუროს<br />
შესრულებული სამუშაო მიახლოებითი ხარჯთაღრიცხვის მიხედვით.<br />
მუხლი 632. სამუშაოს პირადად შესრულების ვალდებულება<br />
მენარდემ პირადად უნდა შეასრულოს სამუშაო მხოლოდ იმ შემთხვევებში,<br />
როცა ეს გამომდინარეობს კონკრეტული გარემოებებიდან ან სამუშაოს ხასიათიდან.<br />
მუხლი 633. შემკვეთის მიერ ზიანის ანაზღაურების ვალდებულება<br />
1. მენარდეს შეუძლია მოითხოვოს ზიანის ანაზღაურება, თუ შემკვეთი არ<br />
მიიღებს შესრულებულ სამუშაოს. შემკვეთი ვალდებულია აანაზღაუროს ზიანი<br />
მაშინაც, როცა იგი არ შეასრულებს სამუშაოს შესრულებისათვის აუცილებელ<br />
მოქმედებას.<br />
2. ზიანის ანაზღაურების ოდენობა განისაზღვრება, ერთი მხრივ, ვადის<br />
გადაცილების ხანგრძლივობისა და საზღაურის ოდენობის შესაბამისად, ხოლო მეორე<br />
მხრივ, - იმის მიხედვით, რასაც მენარდე მიიღებდა თავისი სამუშაო ძალის სხვაგვარი<br />
გამოყენებით, შემკვეთს რომ ვადისთვის არ გადაეცილებინა.<br />
მუხლი 634. გირავნობის უფლება მოძრავ ნივთებზე<br />
მენარდეს თავისი მოთხოვნების უზრუნველსაყოფად შეუძლია გამოიყენოს
გირავნობის უფლება მის მიერ დამზადებულ ან შეკეთებულ მოძრავ ნივთზე, თუ ეს<br />
ნივთი დამზადების ან შეკეთების მიზნით მენარდის მფლობელობაში იმყოფება.<br />
მუხლი 635. იპოთეკის უფლება სამშენებლო მიწის ნაკვეთზე<br />
თუ ხელშეკრულების საგანია ნაგებობა ან ამ ნაგებობის ცალკეული ნაწილები,<br />
მაშინ მენარდეს შეუძლია ხელშეკრულებიდან გამომდინარე თავისი<br />
მოთხოვნებისათვის მოითხოვოს იპოთეკა სამშენებლო მიწის ნაკვეთზე.<br />
მუხლი 636. ხელშეკრულების მოშლა<br />
შემკვეთს უფლება აქვს სამუშაოს დასრულებამდე ნებისმიერ დროს თქვას<br />
უარი ხელშეკრულებაზე,მაგრამ მან უნდა აუნაზღაუროს მენარდეს შესრულებული<br />
სამუშაო და ხელშეკრულების მოშლით მიყენებული ზიანი.<br />
მუხლი 637. ხელშეკრულების მოშლა მენარდის ინიციატივით<br />
მენარდეს შეუძლია სამუშაოს დასრულებამდე მხოლოდ ისე შეწყვიტოს<br />
ხელშეკრულება, რომ შემკვეთმა შეძლოს მომსახურების სხვაგვარად მიღება, გარდა იმ<br />
შემთხვევებისა,როცა შეწყვეტისათვის არსებობს რაიმე მნიშვნელოვანი საფუძველი.<br />
ამ შემთხვევაში ზიანის ანაზღაურების მოვალეობა გამოირიცხება.<br />
მუხლი 638. გასამრჯელოს ნაწილის მოთხოვნის უფლება<br />
თუ მენარდე ვალდებულებას შეწყვეტს 637-ე მუხლის მიხედვით, მაშინ მას<br />
შეუძლია მოითხოვოს გასამრჯელოს ნაწილი, რომელიც შეესაბამება მის ადრინდელ<br />
მომსახურებას, თუკი შემკვეთს ადრე გაწეული მომსახურების მიმართ აქვს რაიმე<br />
ინტერესი.<br />
მუხლი 639. უნაკლო ნივთის წარდგენის ვალდებულება<br />
თუ მომსახურება მოიცავს რაიმე ნაკეთობის დამზადებას, მაშინ მენარდემ<br />
შემკვეთს უნდა წარუდგინოს ნივთობრივად და უფლებრივად უნაკლო ნაკეთობა.<br />
მუხლი 640. უფლებრივად უნაკლო ნაკეთობა<br />
ნაკეთობა უფლებრივად უნაკლოა, თუ მესამე პირებს არ შეუძლიათ<br />
გამოიყენონ რაიმე უფლებები შემკვეთის წინააღმდეგ.<br />
მუხლი 641. ნივთობრივად უნაკლო ნაკეთობა<br />
1. ნაკეთობა ნივთობრივად უნაკლოა, თუ იგი შეესაბამება შეთანხმებულ<br />
პირობებს; ხოლო, თუ ეს პირობები შეთანხმებული არ არის, მაშინ ნაკეთობა<br />
ნივთობრივად უნაკლოდ მიიჩნევა, თუკი იგი ვარგისია ხელშეკრულებით<br />
გათვალისწინებული ან ჩვეულებრივი გამოყენებისათვის.<br />
2. ნივთობრივ ნაკლს უთანაბრდება,თუ მენარდე დაამზადებს შეკვეთილისაგან<br />
განსხვავებულ ან უფრო ნაკლები რაოდენობის ნაკეთობას.
მუხლი 642. დამატებითი შესრულების მოთხოვნა<br />
1. თუ ნაკეთობა ნაკლის მქონეა, შემკვეთს შეუძლია მოითხოვოს დამატებითი<br />
შესრულება. მენარდეს შეუძლია თავისი არჩევანით ან აღმოფხვრას ნაკლი, ან<br />
დაამზადოს ახალი ნაკეთობა.<br />
2. დამატებითი შესრულების მიზნით მენარდე ვალდებულია გასწიოს<br />
აუცილებელი ხარჯები, მათ შორის, ტრანსპორტის, სამუშაოსა და მასალების<br />
ხარჯები. მენარდეს შეუძლია უარი თქვას დამატებით შესრულებაზე, თუ იგი<br />
მოითხოვს არათანაზომიერ ხარჯებს.<br />
3. თუ მენარდე დაამზადებს ახალ ნაკეთობას, მას შეუძლია შემკვეთს<br />
მოსთხოვოს ნაკლის მქონე ნაკეთობის უკან დაბრუნება.<br />
მუხლი 643. ნაკეთობის ნაკლის გამოსწორება შემკვეთის მიერ<br />
1. თუ მენარდე არათანაზომიერი ხარჯების გამო უარს კი არ იტყვის<br />
დამატებით შესრულებაზე, მაგრამ ნაკეთობის ნაკლის გამო დამატებითი<br />
შესრულებისათვის განსაზღვრული ვადა უშედეგოდ გავიდა, მაშინ შემკვეთს<br />
შეუძლია თვითონ აღმოფხვრას ნაკლი და მოითხოვოს გაწეული ხარჯების<br />
ანაზღაურება.<br />
2. დამატებითი ვადის განსაზღვრა საჭირო არ არის 405-ე მუხლის მე-2<br />
ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევებში.<br />
3. შემკვეთს შეუძლია მენარდეს მოსთხოვოს ავანსი ნაკლის აღმოსაფხვრელად<br />
საჭირო ხარჯებისათვის.<br />
მუხლი 644. ხელშეკრულებაზე უარი ნაკეთობის ნაკლის გამო<br />
ნაკეთობის ნაკლის გამო შემკვეთს შეუძლია 405-ე მუხლის მიხედვით უარი<br />
თქვას ხელშეკრულებაზე.ამ შემთხვევაში მენარდე ვალდებულია აუნაზღაუროს<br />
შემკვეთს ხელშეკრულებასთან დაკავშირებული ხარჯები.<br />
მუხლი 645. საზღაურის შემცირება ნაკეთობის ნაკლის გამო<br />
შემკვეთს, რომელიც არც ხელშეკრულების დამატებით შესრულებას მიიღებს<br />
საამისოდ განსაზღვრული ვადის გასვლის შემდეგ და არც უარს განაცხადებს<br />
ხელშეკრულებაზე,შეუძლია იმ თანხით შეამციროს საზღაური, რა თანხითაც ნაკლი<br />
ამცირებს ნაკეთობის ღირებულებას.<br />
მუხლი 646. სამუშაოს შესრულება მენარდის მასალით<br />
1. თუ მენარდე სამუშაოს ასრულებს თავისი მასალით, იგი პასუხს აგებს<br />
უხარისხო მასალისათვის.<br />
2. მენარდე პასუხს აგებს შემკვეთის მასალის არასწორი გამოყენებისათვის.<br />
მენარდე მოვალეა წარუდგინოს შემკვეთს მასალის ხარჯვის ანგარიში და დაუბრუნოს<br />
მას დარჩენილი მასალა.
მუხლი 647. გაფრთხილების ვალდებულება<br />
1. მენარდე მოვალეა დროულად გააფრთხილოს შემკვეთი, რომ:<br />
ა. შემკვეთისგან მიღებული მასალა უხარისხო და გამოუსადეგარია;<br />
ბ. თუ შემკვეთის მითითება შესრულდება, ნამუშევარი არამტკიცე ან<br />
გამოუსადეგარი იქნება;<br />
გ. არსებობს მენარდისაგან დამოუკიდებელი სხვა რამ გარემოება, რომელიც<br />
საფრთხეს უქმნის ნამუშევრის სიმტკიცესა და ვარგისიანობას.<br />
2. თუ შემკვეთი, მენარდის დროული გაფრთხილების მიუხედავად, შესაბამის<br />
ვადაში არ გამოცვლის გამოუსადეგარ ან უხარისხო მასალას, არ შეცვლის მიცემულ<br />
მითითებას სამუშაოს შესრულების წესის შესახებ, ანდა არ აღმოფხვრის სხვა<br />
გარემოებას, რომელსაც შეუძლია ზიანი მიაყენოს ნამუშევრის ვარგისიანობას ან<br />
სიმტკიცეს, მენარდეს უფლება აქვს უარი განაცხადოს ხელშეკრულებაზე და<br />
მოითხოვოს ამით მიყენებული ზიანის ანაზღაურება.<br />
მუხლი 648. საზღაურის გადახდა შესრულებული სამუშაოსათვის<br />
შემკვეთი მოვალეა მენარდეს გადაუხადოს საზღაური სამუშაოს შესრულების შემდეგ,<br />
თუ ხელშეკრულება არ ითვალისწინებს ნაწილ-ნაწილ გადახდას.<br />
მუხლი 649. სამუშაოს მიღება<br />
თუ ხელშეკრულების თანახმად ან შესრულებული სამუშაოს ხასიათიდან<br />
გამომდინარე, საჭიროა მისი გადაცემა, მაშინ შემკვეთი მოვალეა მიიღოს<br />
შესრულებული სამუშაო. მიღებისთანავე შემკვეთი ვალდებულია გადაიხადოს<br />
საზღაური. სამუშაო მიღებულად ჩაითვლება, თუ შემკვეთი არ მიიღებს<br />
შესრულებულ სამუშაოს მენარდის მიერ დადგენილ ვადაში.<br />
მუხლი 650. მენარდის პასუხისმგებლობა შემკვეთის ქონების დაღუპვისას<br />
მენარდე პასუხს აგებს შემკვეთის ქონების დაღუპვის ან დაზიანებისათვის<br />
გაუფრთხილებლობის დროსაც.<br />
მუხლი 651. მენარდის რისკი<br />
1. მენარდეს ეკისრება შესრულებული სამუშაოს შემთხვევით დაღუპვის ან<br />
დაზიანების რისკი შემკვეთისათვის შესრულების გადაცემამდე. გადაცემასთან<br />
ერთად შემკვეთზე გადადის შემთხვევით დაღუპვის ან დაზიანების რისკი. გადაცემას<br />
უთანაბრდება ისიც, როცა შემკვეთი აყოვნებს მიღებას.<br />
2. მასალის შემთხვევით დაღუპვის ან დაზიანების რისკი ეკისრება მასალის<br />
მიმცემ მხარეს.<br />
მუხლი 652. ნაკლის მქონე ნაკეთობის მიღების შედეგები<br />
თუ შემკვეთისათვის ნაკეთობის ნაკლი ცნობილია და იგი მაინც მიიღებს მას<br />
პრეტენზიის განუცხადებლად, მაშინ შემკვეთს არ წარმოეშობა მოთხოვნის<br />
უფლებები ამ ნაკლის გამო.
მუხლი 653. საგარანტიო ვადა<br />
თუ მენარდემ ნაკეთობისათვის იკისრა საგარანტიო ვადა,მაშინ ამ ვადის<br />
განმავლობაში გამოვლენილი ნაკლი წარმოშობს შესაბამის უფლებებს.<br />
მუხლი 654. მენარდის მიერ ნაკლის განზრახ დაფარვის შედეგები<br />
თუ მენარდე ნაკლს განზრახ დაფარავს, მას არ შეუძლია მიუთითოს<br />
შეთანხმებაზე, რომელიც გამორიცხავს ან ზღუდავს შემკვეთის უფლებებს ნაკეთობის<br />
ნაკლის გამო.<br />
მუხლი 655. ხანდაზმულობის ვადა<br />
მოთხოვნა შესრულების ნაკლის გამო შემკვეთმა შეიძლება წარადგინოს ერთი<br />
წლის მანძილზე, ხოლო ისეთი მოთხოვნა, რომელიც ნაგებობას შეეხება - ხუთი წლის<br />
განმავლობაში შესრულებული სამუშაოს მიღების დღიდან.<br />
მუხლი 656. ხანდაზმულობის ვადის ათვლა სამუშაოს ნაწილ-ნაწილ<br />
მიღებისას<br />
თუ ხელშეკრულების მიხედვით სამუშაო მიღებულია ნაწილ-ნაწილ, ნაკლის<br />
გამო მოთხოვნის ხანდაზმულობის ვადა იწყება სამუშაოს მთლიანად მიღების<br />
დღიდან.<br />
თავი მეთერთმეტე<br />
ტურისტული მომსახურება<br />
მუხლი 657. ცნება (28.04.2006 N 2946)<br />
1. ტურიზმის ხელშეკრულებით მოგზაურობის მომწყობი (ტურისტული<br />
საწარმო) მოვალეა გაუწიოს ტურისტს (მოგზაურს) შეთანხმებული მომსახურება.<br />
ტურისტი მოვალეა მოგზაურობის მომწყობს გადაუხადოს შეპირებული ანაზღაურება<br />
გაწეული მომსახურებისათვის.<br />
2. ტურისტული მომსახურების პაკეტი (შემდგომში – პაკეტი) ტურისტული<br />
მომსახურების ორი ან ორზე მეტი კომპონენტისაგან (კვება, ღამის თევა,<br />
სატრანსპორტო მომსახურება და სხვა) შემდგარი კომპლექსია, რომელთა<br />
ღირებულება შედის პაკეტის ფასში.<br />
მუხლი 657 1 . არასათანადო ინფორმაციის მიწოდების აკრძალვა (28.04.2006 N 2946)<br />
მოგზაურობასთან (პაკეტთან) დაკავშირებული ნებისმიერი აღწერილობითი<br />
ფორმა, ღირებულება და ხელშეკრულების სხვა პირობები, რომლებითაც ტურისტი<br />
უზრუნველყოფილია მოგზაურობის მომწყობის მიერ, არ უნდა შეიცავდეს ყალბ,<br />
არასათანადო და შეცდომაში შემყვან ინფორმაციას.
მუხლი 657 2 . დეტალური ინფორმაციის მიწოდების აუცილებლობა (28.04.2006 N<br />
2946)<br />
1. ტურისტს, მოგზაურობასთან (პაკეტთან) დაკავშირებით, ხელშეკრულების<br />
დადებამდე, წერილობით ან ტურისტისათვის მისაღები სხვა ფორმით, უნდა<br />
მიეწოდოს დაწვრილებითი ინფორმაცია:<br />
ა) ღირებულების, მისი გადახდის მეთოდებისა და განრიგის შესახებ;<br />
ბ) დანიშნულების ადგილისა და მიზნების, გამოსაყენებელი სატრანსპორტო<br />
საშუალებებისა და მათი დახასიათების შესახებ;<br />
გ) განთავსების ტიპის, მდებარეობის, კატეგორიის, მომსახურების ხარისხის,<br />
მისი კლასიფიკაციისა და სხვა ძირითადი მახასიათებლების შესახებ;<br />
დ) კვების შესახებ;<br />
ე) მარშრუტის შესახებ;<br />
ვ) პასპორტთან და ვიზასთან, აგრეთვე მოგზაურობისათვის აუცილებელი<br />
ჯანმრთელობის მდგომარეობასთან დაკავშირებული მოთხოვნების შესახებ;<br />
ზ) ვიზიტების, ექსკურსიების ან/და სხვა მომსახურების შესახებ, რომლებიც<br />
შედის პაკეტის ღირებულებაში;<br />
თ) იმ შემთხვევაში, თუ მოგზაურობის მოსაწყობად აუცილებელია ტურისტთა<br />
გარკვეული რაოდენობა და ის არ შეგროვდა, ხელშეკრულების შეწყვეტის თაობაზე<br />
ტურისტის ინფორმირების უკანასკნელი ვადის შესახებ.<br />
2. მოგზაურობის მომწყობმა, მოგზაურობის დაწყებამდე გონივრულ ვადაში,<br />
ტურისტს უნდა მიაწოდოს შემდეგი ინფორმაცია:<br />
ა) შუალედური გაჩერებების დროისა და ადგილების შესახებ;<br />
ბ) მოგზაურობის მომწყობის ან მისი ადგილობრივი წარმომადგენლის ან,<br />
ასეთის არარსებობის შემთხვევაში, ადგილობრივი სააგენტოების ან/და სათანადო<br />
სამსახურების დასახელება, მისამართი და ტელეფონის ნომერი, ვისაც<br />
დახმარებისათვის შეუძლია მიმართოს ტურისტმა;<br />
გ) არასრულწლოვნის მოგზაურობის შემთხვევაში, არასრულწლოვანთან ან<br />
მასზე პასუხისმგებელ პირთან პირდაპირი კავშირის დამყარების საშუალებათა<br />
შესახებ;<br />
დ) ტურისტის იმ ვალდებულების შესახებ, რომელიც დაკავშირებულია<br />
ტურისტის მიერ ხელშეკრულების შეწყვეტით გამოწვეული, აგრეთვე რეპატრიაციის,<br />
უბედური შემთხვევის ან/და ავადმყოფობის დროს ტურისტის დასახმარებლად<br />
გაწეული ხარჯების ანაზღაურებასთან.<br />
3. ტურისტისათვის წერილობით ან სხვა სათანადო ფორმით მიწოდებული<br />
ინფორმაცია მოგზაურობის მომწყობისათვის ატარებს სავალდებულო ხასიათს.<br />
მუხლი 657 3 . ხელშეკრულების თავდაპირველი ფასის შეცვლისა და<br />
კალკულაციის წესები და მოგზაურობის მომწყობის<br />
ვალდებულებები (28.04.2006 N 2946)
1. მოგზაურობის (პაკეტის) ღირებულება არ ექვემდებარება გადასინჯვას,<br />
გარდა ამ კოდექსის 660-ე მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული<br />
შემთხვევისა, აგრეთვე იმ შემთხვევისა, როცა ხელშეკრულება თავად ითვალისწინებს<br />
გადასინჯვის შესაძლებლობებს და თავდაპირველი ფასის შეცვლისა და<br />
კალკულაციის წესებს, შემდეგი პირობების გათვალისწინებით:<br />
ა) ტრანსპორტის ღირებულება, საწვავის ღირებულების ჩათვლით;<br />
ბ) კონკრეტული სატრანსპორტო და გადაზიდვის მომსახურების<br />
გადასახადები, როგორიცაა პორტებსა და აეროპორტებში ტვირთის<br />
გადატანა-გადაზიდვა, ტაქსის დაქირავება და სხვა;<br />
გ) პაკეტში გათვალისწინებული სავალუტო კურსის ოდენობა.<br />
2. გამგზავრების დღემდე, ოცი დღის განმავლობაში, მოგზაურობის (პაკეტის)<br />
ღირებულება გაზრდას არ ექვემდებარება, ხოლო იმ შემთხვევაში, როცა<br />
მოგზაურობის მომწყობი, მისგან დამოუკიდებელი მიზეზებით, იძულებულია<br />
გამგზავრებამდე მნიშვნელოვნად შეცვალოს ხელშეკრულების არსებითი პირობები,<br />
ამის თაობაზე დაუყოვნებლივ უნდა შეატყობინოს ტურისტს, რათა მან მიიღოს<br />
სათანადო გადაწყვეტილება ხელშეკრულების შეწყვეტის ან შეცვლილი პირობებით<br />
მისი მიღების თაობაზე, რის შესახებაც დროულად უნდა აცნობოს მოგზაურობის<br />
მომწყობს.<br />
მუხლი 658. მესამე პირი მოგზაურობაში<br />
1. მოგზაურობის დაწყებამდე ტურისტს შეუძლია მოითხოვოს მის ნაცვლად<br />
მოგზაურობაში მესამე პირის მონაწილეობა. მოგზაურობის მომწყობს შეუძლია უარი<br />
განაცხადოს მესამე პირის მონაწილეობაზე, თუ იგი არ აკმაყოფილებს<br />
მოგზაურობისათვის აუცილებელ პირობებს.<br />
2. მოგზაურობის მომწყობს შეუძლია მოსთხოვოს ტურისტს იმ დამატებითი<br />
ხარჯების ანაზღაურება, რაც მოგზაურობაში მესამე პირის მონაწილეობამ გამოიწვია.<br />
მუხლი 659. მოგზაურობის ხარვეზები<br />
1. მოგზაურობის მომწყობი მოვალეა იმგვარად მოაწყოს მოგზაურობა, რომ მას<br />
არ ჰქონდეს ისეთი ხარვეზები, რომლებსაც შეუძლიათ გააუფასურონ ან შეამცირონ<br />
მოგზაურობის მნიშვნელობა ჩვეულებრივი ან ხელშეკრულებით<br />
გათვალისწინებული მიზნებისათვის.<br />
2. თუ მოგზაურობას ასეთი ხარვეზები აქვს, მაშინ ტურისტს შეუძლია<br />
მოითხოვოს მათი აღმოფხვრა. მოგზაურობის მომწყობს უფლება აქვს უარი თქვას<br />
ხარვეზების გამოსწორებაზე, თუ ეს მოითხოვს შეუსაბამოდ დიდ ხარჯებს.<br />
3. თუ მოგზაურობის მომწყობი არ აღმოფხვრის ხარვეზებს ტურისტის მიერ<br />
განსაზღვრულ გონივრულ ვადაში, მაშინ ტურისტს შეუძლია თვითონ აღმოფხვრას<br />
ხარვეზები და მოითხოვოს მათზე გაწეული აუცილებელი ხარჯების ანაზღაურება.<br />
ვადის განსაზღვრა არ არის აუცილებელი, თუ მოგზაურობის მომწყობი უარს იტყვის<br />
ხარვეზების აღმოფხვრაზე, ან თუ ტურისტი დაინტერესებულია ხარვეზის<br />
დაუყოვნებელი აღმოფხვრით.
მუხლი 660. ღირებულების შემცირება მოგზაურობის ხარვეზის გამო<br />
1. თუ მოგზაურობა ხარვეზიანია, მაშინ მისი ღირებულება მცირდება იმ<br />
დროის გათვალისწინებით, რომლის განმავლობაშიც არსებობდა ხარვეზები.<br />
2. ღირებულება არ შემცირდება, თუ ტურისტი თავისი ბრალით არ<br />
შეატყობინებს მოგზაურობის მომწყობს ხარვეზის შესახებ.<br />
მუხლი 661. ხარვეზის გამო ხელშეკრულების შეწყვეტა ტურისტის<br />
ინიციატივით<br />
1. თუ ტურისტს მნიშვნელოვანი ზიანი მიადგა 659-ე მუხლში მითითებული<br />
ხარვეზის გამო, მას შეუძლია შეწყვიტოს ხელშეკრულება. ასეთივე წესი გამოიყენება<br />
მაშინაც, თუ მას არ შეუძლია მონაწილეობა მიიღოს მოგზაურობაში საპატიო<br />
მიზეზით, რომლის შესახებაც იცის მოგზაურობის მომწყობმაც.<br />
2. ხელშეკრულების შეწყვეტა დასაშვებია იმ შემთხვევაში, როცა მოგზაურობის<br />
მომწყობი პირი არ აღმოფხვრის ხარვეზებს ტურისტის მიერ დადგენილ ვადაში.<br />
ვადის განსაზღვრა არ არის აუცილებელი, თუ ხარვეზების გამოსწორება<br />
შეუძლებელია, ან მოგზაურობის მომწყობი უარს იტყვის მათ აღმოფხვრაზე, ან<br />
ხელშეკრულების შეწყვეტა გამართლებულია ტურისტის განსაკუთრებული<br />
ინტერესებით.<br />
3. ხელშეკრულების შეწყვეტისას მოგზაურობის მომწყობი კარგავს<br />
შეთანხმებული ანაზღაურების მიღების უფლებას, მაგრამ მას შეუძლია მოითხოვოს<br />
ანაზღაურება უკვე გაწეული უხარვეზო მომსახურებისათვის.<br />
4. თუ ხელშეკრულებით გათვალისწინებული იყო ტურისტის უკან მიყვანა,<br />
ხელშეკრულების შეწყვეტის შემდეგ მოგზაურობის მომწყობი მოვალეა უკანვე<br />
მიიყვანოს იგი. ამ შემთხვევაში დამატებითი ხარჯები მოგზაურობის მომწყობს<br />
ეკისრება.<br />
5. თუ ტურისტი მოგზაურობის დაწყებამდე, ამ კოდექსის 657 3 მუხლის მე-2<br />
ნაწილის თანახმად წყვეტს ხელშეკრულებას, პაკეტი უქმდება და ასეთ შემთხვევაში<br />
მოგზაურობის მომწყობი ვალდებულია ტურისტს: (28.04.2006 N 2946)<br />
ა) შესთავაზოს თავდაპირველი პაკეტის ეკვივალენტური ან უკეთესი ხარისხის<br />
ახალი პაკეტი, როცა ეს შესაძლებელია;<br />
ბ) ან აუნაზღაუროს ფასში განსხვავება, თუ შეთავაზებული ახალი პაკეტი<br />
დაბალი ხარისხისაა;<br />
გ) ან დაუყოვნებლივ დაუბრუნოს ხელშეკრულების თანახმად გადახდილი<br />
თანხა.<br />
მუხლი 662. მოგზაურობის ხარვეზით გამოწვეული ზიანის ანაზღაურება<br />
1. თუ მოგზაურობის ხარვეზები წარმოიშვა იმ გარემოებათა<br />
შედეგად,რომლებზედაც პასუხს აგებს მოგზაურობის მომწყობი, ტურისტს შეუძლია<br />
ხარვეზების გამო ანაზღაურების შემცირების ან ხელშეკრულების შეწყვეტის
უფლების შეუზღუდავად მოითხოვოს შეუსრულებლობით გამოწვეული ზიანის<br />
ანაზღაურება.<br />
2. თუ მოგზაურობა ჩაიშალა ან იგი არაჯეროვნად იყო ორგანიზებული, მაშინ<br />
ტურისტს შეუძლია მოითხოვოს ასევე შვებულების უსარგებლოდ დაკარგვით<br />
გამოწვეული შესაბამისი ფულადი ანაზღაურება.<br />
3. თუ ხელშეკრულება, ტურისტის ბრალის გარეშე, მოგზაურობის<br />
დაწყებამდე შეწყდება, ტურისტს უფლება აქვს მოითხოვოს შეუსრულებლობით<br />
გამოწვეული ზიანის ანაზღაურება, გარდა იმ შემთხვევებისა, როცა: (28.04.2006 N 2946)<br />
ა) ხელშეკრულების შეწყვეტის საფუძველია მოგზაურობის მოსაწყობად<br />
აუცილებელ პირთა რაოდენობის სიმცირე, რის შესახებაც ტურისტს წერილობითი<br />
ფორმით ეცნობა იმ ვადის განმავლობაში, რომელიც მითითებულია მოგზაურობის<br />
(პაკეტის) აღწერილობაში;<br />
ბ) ხელშეკრულების შეწყვეტის მიზეზია დაუძლეველი ძალა.<br />
მუხლი 662 1 . ტურისტული მოგზაურობის მომწყობის ვალდებულება<br />
ტურისტის საჩივარზე სწრაფი რეაგირების მოხდენის<br />
შესახებ (28.04.2006 N 2946)<br />
მოგზაურობის მომწყობი ან მისი წარმომადგენელი ვალდებულია სწრაფი<br />
რეაგირება მოახდინოს ტურისტის საჩივარზე და მიიღოს სათანადო<br />
გადაწყვეტილება.<br />
მუხლი 662 2 . ტურისტული მოგზაურობის მომწყობის ვალდებულება<br />
ტურისტისათვის გარანტიების წარდგენის შესახებ (28.04.2006 N 2946)<br />
მოგზაურობის მომწყობმა უნდა წარმოადგინოს უსაფრთხოების მტკიცე<br />
გარანტიები გაკოტრების შემთხვევაში მომხმარებელთა რეპატრიაციის და მათთვის<br />
გადახდილი თანხების უკან დაბრუნების მიზნით ხარჯების გაწევასთან<br />
დაკავშირებით.<br />
მუხლი 663. მოგზაურობის ხელშეკრულებიდან გამომდინარე<br />
მოთხოვნების ხანდაზმულობის ვადა<br />
1. 659-662-ე მუხლებში გათვალისწინებული მოთხოვნები ტურისტს შეუძლია<br />
წარუდგინოს მოგზაურობის მომწყობს ხელშეკრულებაში მითითებული<br />
მოგზაურობის ვადის გასვლის შემდეგ ერთი თვის მანძილზე. ვადის გასვლის შემდეგ<br />
ტურისტს შეუძლია წარადგინოს თავისი მოთხოვნები მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ<br />
მას ბრალი არ მიუძღვის მოთხოვნის წარდგენის ვადის გადაცილებაში.<br />
2. ტურისტის მოთხოვნის ხანდაზმულობის ვადა შეადგენს ექვს თვეს. ეს ვადა<br />
იწყება იმ დღიდან, როდესაც ხელშეკრულებით მოგზაურობა უნდა<br />
დამთავრებულიყო. თუ ტურისტი მოთხოვნებს წარადგენს ხანდაზმულობის ვადის<br />
დაწყებამდე, მაშინ ხანდაზმულობის ვადა შეჩერდება იმ დღემდე, რომელ დღესაც<br />
მოგზაურობის მომწყობი უარყოფს მოთხოვნას.
მუხლი 664. პასუხისმგებლობის შეზღუდვა<br />
მოგზაურობის მომწყობს ტურისტთან შეთანხმებით შეუძლია შეზღუდოს<br />
თავისი პასუხისმგებლობა მომსახურების ღირებულების სამმაგი ოდენობით, თუ:<br />
ა. ტურისტისათვის მიყენებული ზიანი არ იყო გამოწვეული განზრახ ან უხეში<br />
გაუფრთხილებლობით,<br />
ან<br />
ბ. მოგზაურობის მომწყობი ერთპიროვნულად მთლიანად არ აგებს პასუხს<br />
ტურისტის წინაშე იმ ზიანისათვის, რომელიც წარმოიშვა მოგზაურობის მომწყობის<br />
ვალდებულების შემსრულებელთაგან ერთ-ერთის ბრალის შედეგად.<br />
მუხლი 665. უარი ხელშეკრულებაზე მოგზაურობის დაწყებამდე<br />
1. ტურისტს მოგზაურობის დაწყებამდე ნებისმიერ დროს შეუძლია უარი<br />
თქვას ხელშეკრულებაზე.<br />
2. ტურისტის მიერ ხელშეკრულებაზე უარის თქმისას მოგზაურობის მომწყობი<br />
კარგავს შეთანხმებული საზღაურის მიღების უფლებას. ამავე დროს, მას შეუძლია<br />
მოითხოვოს შესაბამისი ანაზღაურება, რომლის ოდენობაც განისაზღვრება<br />
შეთანხმებული ანაზღაურების საფუძველზე იმ თანხის გამოკლებით, რომელიც მას<br />
შეეძლო მიეღო თავისი მომსახურების სხვაგვარად გამოყენების შედეგად.<br />
მუხლი 666. დაუძლეველი ძალა<br />
1. თუ მოგზაურობა არსებითად გაძნელდება, ან წარმოიშობა სხვა საფრთხე,ან<br />
ტურისტს მიადგება ზიანი ხელშეკრულების დადებისას გაუთვალისწინებელი<br />
დაუძლეველი ძალის დადგომის შედეგად, მაშინ როგორც ტურისტს, ისე<br />
მოგზაურობის მომწყობს შეუძლიათ შეწყვიტონ ხელშეკრულება.<br />
2. ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში<br />
ხელშეკრულების შეწყვეტისას გამოიყენება 661-ე მუხლის მე-3 ნაწილისა და მე-4<br />
ნაწილის პირველი წინადადების წესები. თითოეულ მხარეს ეკისრება უკან მიყვანის<br />
დამატებითი ხარჯების ნახევარი. სხვა შემთხვევაში დამატებითი ხარჯები ეკისრება<br />
ტურისტს.<br />
მუხლი 667. მოგზაურის საზიანო შეთანხმებათა დაუშვებლობა<br />
ამ თავით გათვალისწინებული წესები არ შეიძლება შეიცვალოს მოგზაურის<br />
საზიანოდ.<br />
თავი მეთორმეტე<br />
გადაზიდვა-გადაყვანა<br />
I. გადაზიდვის ხელშეკრულება
მუხლი 668. ცნება<br />
გადაზიდვის ხელშეკრულებით გადამზიდველი ვალდებულია შეთანხმებული<br />
საზღაურის გადახდით გადაიტანოს ტვირთი ან გადაიყვანოს მგზავრი<br />
დანიშნულების ადგილზე.<br />
მუხლი 669. გადამზიდველის პასუხისმგებლობა<br />
1. გადამზიდველი პასუხს აგებს მგზავრისათვის მიყენებული ზიანისათვის,<br />
ასევე მისი ბარგის დაზიანების ან დაკარგვისათვის.<br />
2. პასუხისმგებლობა არ დადგება,თუკი ზიანი გამოწვეულია დაუძლეველი<br />
ძალის ან თვით მგზავრის მიერ, ანდა მისი ბარგით.<br />
3. გადამზიდველის პასუხისმგებლობა არ შეიძლება გამოირიცხოს ან<br />
შეიზღუდოს ხელშეკრულებით.<br />
მუხლი 670. ხელშეკრულების დადების ვალდებულება<br />
პირი, რომელიც საჯაროდ სთავაზობს ტვირთის გადაზიდვასა და მგზავრთა<br />
გადაყვანას,ვალდებულია დადოს გადაყვანა-გადაზიდვის ხელშეკრულება, თუ არ<br />
არსებობს უარის თქმის საფუძველი.<br />
მუხლი 671. გადაზიდვა რამდენიმე სატრანსპორტო საშუალებით<br />
თუ დატვირთული ავტომობილი გზის ერთ მონაკვეთზე გადაზიდული იქნება<br />
ზღვით, რკინიგზით ან საჰაერო ტრანსპორტით და - 682-ე მუხლში<br />
გათვალისწინებული შემთხვევების შესაბამისად - ტვირთი არ იქნება<br />
გადმოტვირთული, ამ თავის ნორმები მაინც გამოიყენება მთლიანი<br />
გადაზიდვისათვის.<br />
მუხლი 672. გადაზიდვის ხელშეკრულების ფორმა<br />
გადაზიდვის ხელშეკრულება ფორმდება ზედნადების (ან სხვა დოკუმენტის)<br />
სახით. ზედნადების არარსებობის, მისი ხარვეზის ან დაკარგვის მიუხედავად,<br />
გადაზიდვის ხელშეკრულების შინაარსი და ნამდვილობა განისაზღვრება ამ თავის<br />
ნორმებით.<br />
მუხლი 673. ზედნადების შედგენის წესი<br />
1. ზედნადები დგება სამ ცალად, რომელთაც ხელს აწერენ გამგზავნი და<br />
გადამზიდველი. პირველი პირი რჩება გამგზავნს, მეორე თან ერთვის ტვირთს,<br />
მესამეს კი იტოვებს გადამზიდველი.<br />
2. თუ გადასაზიდი ტვირთი ნაწილდება რამდენიმე ტრანსპორტზე, ან საქმე<br />
ეხება სხვადასხვა სახის ანდა ცალკეულ პარტიებად დაყოფილ ტვირთს, როგორც<br />
გამგზავნს, ასევე გადამზიდველს შეუძლიათ მოითხოვონ იმდენი ზედნადების<br />
შედგენა, რამდენი ტრანსპორტიც ან ტვირთის სახეობაა.
მუხლი 674. ზედნადების რეკვიზიტები<br />
1. ზედნადები უნდა შეიცავდეს შემდეგ მონაცემებს:<br />
ა. გაცემის დღესა და ადგილს;<br />
ბ. გამგზავნის სახელსა და მისამართს;<br />
გ. გადამზიდველის სახელსა და მისამართს;<br />
დ. ტვირთის გადაცემის დღესა და ადგილს, ასევე ტვირთის მიტანის ადგილს;<br />
ე. მიმღების სახელსა და მისამართს;<br />
ვ. ტვირთის სახეობის ჩვეულებრივ სახელწოდებასა და შეფუთვის სახეს,<br />
საფრთხეშემცველი ტვირთების დროს, მათ საყოველთაოდ აღიარებულ აღნიშვნას;<br />
ზ. გადასაზიდი ტვირთების რაოდენობას, ნიშნებსა და ნომრებს;<br />
თ. ტვირთის წონას ან სხვაგვარად აღნიშნულ რაოდენობას;<br />
ი. გადაზიდვასთან დაკავშირებულ ხარჯებს (გადაზიდვის ფასი, დამატებითი<br />
ხარჯები, საბაჟო გადასახადები და სხვა ხარჯები, რომლებიც წარმოიშობა<br />
ხელშეკრულების დადებიდან ტვირთის მიტანამდე);<br />
კ. საბაჟო და სხვა მსგავსი სამსახურების აღნიშვნებს;<br />
ლ. აღნიშვნას, რომ გადაზიდვა, მიუხედავად ორმხრივი შეთანხმებისა, მაინც<br />
ექვემდებარება ამ თავის ნორმებს.<br />
2. საჭიროებისას ზედნადები უნდა შეიცავდეს დამატებით მონაცემებს:<br />
ა. სხვა ტრანსპორტზე გადატვირთვის აკრძალვას;<br />
ბ. ხარჯებს, რომლებსაც გამგზავნი თავის თავზე იღებს;<br />
გ. ტვირთის გაგზავნის დროს გადასახდელი ფასდანამატის ოდენობას;<br />
დ. ტვირთის ღირებულებას და მიწოდებისადმი განსაკუთრებული ინტერესის<br />
აღნიშვნას;<br />
ე. გამგზავნის მითითებებს გადამზიდველის მიმართ ტვირთის დაზღვევის<br />
შესახებ;<br />
ვ. შეთანხმებულ ვადას, რომელშიც უნდა დასრულდეს გადაზიდვა;<br />
ზ. გადამზიდველისათვის გადაცემული საბუთების ჩამონათვალს.<br />
3. მხარეებს შეუძლიათ ზედნადებში ჩაწერონ სხვა მონაცემებიც, რომლებსაც<br />
ისინი მიზანშეწონილად მიიჩნევენ.<br />
მუხლი 675. გამგზავნის პასუხისმგებლობა<br />
1. გამგზავნი პასუხს აგებს ყველა იმ ხარჯისა და ზიანისათვის, რომლებიც<br />
დადგა იმის გამო, რომ არასწორად ან არასრულყოფილად იქნა წარმოდგენილი:<br />
ა. 674-ე მუხლის პირველი ნაწილის "ბ", "დ", "ე", "ვ", "ზ", "თ" და "კ"<br />
ქვეპუნქტებში აღნიშნული მონაცემები;<br />
ბ. 674-ე მუხლის მე-2 ნაწილში აღნიშნული მონაცემები;<br />
გ. ყველა სხვა მონაცემი ან გამგზავნის მითითებები ზედნადების შესადგენად<br />
ან მასში შესატანად.<br />
2. თუ ამ მუხლის პირველ ნაწილში ჩამოთვლილ მონაცემებს გადამზიდველი<br />
გამგზავნის მოთხოვნის საფუძველზე ზედნადებში ჩაწერს, მაშინ საპირისპიროს<br />
დამტკიცებამდე ივარაუდება, რომ გადამზიდველი გამგზავნის სახელით
მოქმედებდა.<br />
3. თუ ზედნადები არ შეიცავს 674-ე მუხლის პირველი ნაწილის "ლ" ქვეპუნქტში<br />
აღნიშნულ მონაცემებს, მაშინ გამგზავნი პასუხს აგებს ყველა იმ ხარჯისა და<br />
ზიანისათვის, რომლებიც ტვირთზე უფლების მქონეს წარმოეშობა ამ მონაცემთა<br />
მიუთითებლობის გამო.<br />
მუხლი 676. გადამზიდველის ვალდებულება ტვირთის მიღებისას<br />
1. გადამზიდველი ვალდებულია ტვირთის მიღებისას შეამოწმოს:<br />
ა. ტვირთის ცალობრივი რაოდენობა, მათი ნიშნებისა და ნომრების შესახებ<br />
ზედნადებში აღნიშნულ მონაცემთა სისწორე;<br />
ბ. ტვირთისა და მისი შეფუთვის გარეგნული მდგომარეობა.<br />
2. თუ გადამზიდველს არა აქვს სათანადო საშუალება იმისათვის, რომ<br />
შეამოწმოს ამ მუხლის პირველი ნაწილის "ა" ქვეპუნქტში აღნიშნული მონაცემები,<br />
მაშინ მას ზედნადებში შეაქვს პირობები, რომლებიც უნდა შესრულდეს. ამგვარადვე<br />
უნდა შეიტანოს მან ისეთი პირობები, რომლებიც შეეხება ტვირთის გარეგნულ<br />
მდგომარეობასა და მის შეფუთვას. ეს პირობები გამგზავნისთვის არ არის<br />
სავალდებულო, გარდა იმ შემთხვევებისა, როცა მან ისინი ზედნადებში აშკარად<br />
აღიარა.<br />
3. გამგზავნს შეუძლია გადამზიდველს მოსთხოვოს, რომ გადამზიდველმა<br />
გადაამოწმოს ტვირთის წონა ან მისი სხვაგვარად მოცემული რაოდენობა. მას<br />
შეუძლია ასევე მოითხოვოს, რომ გადამზიდველმა შეამოწმოს გადასაზიდი ტვირთის<br />
შემცველობა. გადამზიდველს უფლება აქვს მოითხოვოს ამ შემოწმებასთან<br />
დაკავშირებული ხარჯების ანაზღაურება. გადამოწმების შედეგები უნდა აღინიშნოს<br />
ზედნადებში.<br />
მუხლი 677. გადაზიდვის ხელშეკრულების დადების პრეზუმფცია<br />
1. საპირისპიროს დამტკიცებამდე ზედნადები (კონოსამენტი ან გადაზიდვებში<br />
მიღებული სხვა ფორმები)არის მტკიცებულება იმისა, რომ დადებულია გადაზიდვის<br />
ხელშეკრულება, განსაზღვრულია მისი შინაარსი და ტვირთი გადამზიდველს<br />
მიღებული აქვს.<br />
2. თუ ზედნადებში არ არის აღნიშნული გადაზიდვის პირობები,საპირისპიროს<br />
დამტკიცებამდე ივარაუდება, რომ გადამზიდველის მიერ ტვირთის მიღებისას<br />
ტვირთი და მისი შეფუთვა გარეგნულად კარგ მდგომარეობაში იყო და რომ ტვირთის<br />
ცალობრივი რაოდენობა, მისი აღნიშვნები და ნომრები ემთხვევა ზედნადებში<br />
ჩაწერილ მონაცემებს.<br />
მუხლი 678. გამგზავნის პასუხისმგებლობა ტვირთის უხარისხო შეფუთვით<br />
გამოწვეული ზიანისათვის<br />
გამგზავნი პასუხს აგებს გადამზიდველის წინაშე ტვირთის უხარისხო<br />
შეფუთვით გამოწვეული ზიანისათვის, რომელიც მიადგა პირებს, მასალებსა და სხვა<br />
ქონებას, ასევე უხარისხო შეფუთვით გამოწვეული ხარჯებისათვის, გარდა იმ
შემთხვევებისა, როცა ნაკლი აშკარა იყო, ან ტვირთის მიღებისას გადამზიდველმა<br />
ამის შესახებ იცოდა და ამასთან დაკავშირებით რაიმე პირობა არ დაუთქვამს.<br />
მუხლი 679. გამგზავნის მიერ აუცილებელი ინფორმაციის მიწოდების<br />
ვალდებულება<br />
1. გამგზავნი ვალდებულია ზედნადებს დაურთოს ყველა ის საბუთი,<br />
რომლებიც აუცილებელია ტვირთის მიტანამდე საბაჟო და სხვა მსგავს მოქმედებათა<br />
შესასრულებლად, ან გადასცეს ეს საბუთები გადამზიდველს და მიაწოდოს ყველა<br />
საჭირო ინფორმაცია.<br />
2. გადამზიდველი არ არის ვალდებული შეამოწმოს, არის თუ არა ეს საბუთები<br />
და ინფორმაცია სწორი და საკმარისი. გამგზავნი პასუხს აგებს გადამზიდველის<br />
წინაშე საბუთებისა და მონაცემების არასრულყოფილებითა და უზუსტობით<br />
გამოწვეული ზიანისათვის, გარდა იმ შემთხვევისა, თუ ეს გადამზიდველის ბრალით<br />
მოხდა.<br />
3. გადამზიდველი პასუხს აგებს ზედნადებში აღნიშნული და მასზე დართული<br />
ან გადამზიდველისათვის გადაცემული საბუთების დაკარგვის ან მათი არასწორი<br />
გამოყენებისათვის; მას არ შეიძლება იმაზე მეტი პასუხისმგებლობა დაეკისროს,<br />
ვიდრე ტვირთის დაკარგვის დროს დადგებოდა.<br />
მუხლი 680. გამგზავნის უფლებები<br />
1. გამგზავნი უფლებამოსილია განკარგოს ტვირთი, მოითხოვოს გადაზიდვის<br />
შეწყვეტა; მას ასევე შეუძლია მოითხოვოს, რომ გადამზიდველმა არ შეცვალოს<br />
მიწოდების ადგილი ან ტვირთი, არ მისცეს იგი სხვა პირს, გარდა იმისა, რომელიც<br />
ზედნადებშია აღნიშნული.<br />
2. ეს უფლება ქარწყლდება მაშინვე, როცა ზედნადების მეორე პირი გადაეცემა<br />
ტვირთის მიმღებს, ან იგი გამოიყენებს თავის უფლებას 681-ე მუხლის პირველი<br />
წინადადების მიხედვით.(28.12.2002 N1902) ამ მომენტიდან გადამზიდველმა უნდა<br />
შეასრულოს მიმღების მითითებები.<br />
3. მიმღები განკარგვის უფლებას იძენს ზედნადების გაფორმებისთანავე, თუ<br />
გამგზავნმა ზედნადებში გააკეთა შესაბამისი აღნიშვნა.<br />
4. თუ მიმღებმა განკარგვის უფლების განხორციელებისას გასცა მითითება<br />
ტვირთის მიწოდების შესახებ მესამე პირისათვის, ეს უკანასკნელი, თავის მხრივ, არ<br />
არის უფლებამოსილი დაასახელოს სხვა მიმღები.<br />
5. განკარგვის უფლების განხორციელება უნდა მოხდეს შემდეგი წესების<br />
დაცვით:<br />
ა. გამგზავნმა ან - ამ მუხლის მე-3 ნაწილში დასახელებულ შემთხვევაში -<br />
მიმღებმა, თუ მას თავისი განკარგვის უფლების განხორციელება სურს, უნდა<br />
წარმოადგინოს ზედნადების პირველი პირი, რომელშიც შეტანილი უნდა იყოს<br />
გადამზიდველისათვის მიცემული ახალი მითითებები, და მას აუნაზღაუროს ყველა<br />
ის ხარჯი და ზიანი, რომლებიც ამ მითითებათა შესრულების შედეგად წარმოიშვა;<br />
ბ. მითითებათა შესრულება შესაძლებელი უნდა იყოს იმ მომენტში, როცა
ისინი მიუვა იმ პირს,რომელმაც ეს მითითება უნდა შეასრულოს, და არ შეიძლება,<br />
რომ იგი ხელს უშლიდეს გადამზიდველის ჩვეულებრივ საწარმოო საქმიანობას, და<br />
არც გამგზავნის ან მიმღების სხვა ტვირთს უნდა აყენებდეს ზიანს;<br />
გ. მითითებებმა არ უნდა გამოიწვიონ ტვირთის დანაწილება.<br />
6. თუ გადამზიდველს ამ მუხლის მე-5 ნაწილის "ბ" ქვეპუნქტის საფუძველზე<br />
არ შეუძლია მიღებული მითითებების შესრულება, ამის შესახებ მან დაუყოვნებლივ<br />
უნდა შეატყობინოს იმ პირს, ვინც ეს მითითებები გასცა.<br />
7. გადამზიდველი, რომელიც არ ასრულებს ამ მუხლის მოთხოვნათა დაცვით<br />
გაცემულ მითითებებს, ან ასრულებს მათ ზედნადების პირველი პირის მოთხოვნის<br />
გარეშე, პასუხს აგებს უფლებამოსილი პირის წინაშე აქედან წარმოშობილი<br />
ზიანისათვის.<br />
მუხლი 681. მიმღების უფლებები ტვირთის გადაცემისას<br />
ტვირთის გადაცემისათვის გათვალისწინებულ ადგილზე ტვირთის<br />
მიტანისთანავე მიმღები უფლებამოსილია გადამზიდველს მოსთხოვოს ტვირთის<br />
მიღების დადასტურებით ზედნადების მეორე პირის გადაცემა და ამით ტვირთი<br />
ჩაითვლება გადაცემულად. თუ აღმოჩნდება ტვირთის დანაკლისი, ან ტვირთი არ<br />
არის 688-ე მუხლით გათვალისწინებულ ვადაში მიტანილი, მიმღებს შეუძლია<br />
გადაზიდვის ხელშეკრულებიდან გამომდინარე უფლებები საკუთარი სახელით<br />
გამოიყენოს გადამზიდველის წინააღმდეგ.<br />
მუხლი 682. ხელშეკრულების შესრულების შეუძლებლობა<br />
1. თუ ტვირთის გადაცემისათვის გათვალისწინებულ ადგილზე ტვირთის<br />
მიღების წინ შეუძლებელია ხელშეკრულების შესრულება ზედნადებში აღნიშნული<br />
პირობებით, გადამზიდველმა უნდა მოითხოვოს 680-ე მუხლის მიხედვით<br />
უფლებამოსილი პირის განკარგულება ტვირთის შესახებ.<br />
2. თუ გარემოებები იძლევიან ზედნადებში მითითებული პირობებისაგან<br />
განსხვავებულად გადაზიდვის შესაძლებლობას და გადამზიდველს არ შეეძლო<br />
უფლებამოსილი პირის ტვირთის შესახებ 680-ე მუხლით გათვალისწინებულ<br />
მითითებათა მიღება სათანადო ვადის განმავლობაში, მან უნდა მიიღოს ისეთი<br />
ზომები, რომლებიც, უფლებამოსილი პირის ინტერესებიდან გამომდინარე, ყველაზე<br />
საუკეთესოდ იქნება მიჩნეული.<br />
მუხლი 683. ტვირთის გადაცემის ხელშემშლელი გარემოებები<br />
1. თუ დანიშნულების ადგილზე ტვირთის მისვლის შემდეგ წარმოიშობა<br />
ტვირთის გადაცემის ხელშემშლელი გარემოებები, გადამზიდველმა უნდა<br />
მოითხოვოს გამგზავნის მითითებები. თუ მიმღები უარს ამბობს ტვირთის მიღებაზე,<br />
გამგზავნი უფლებამოსილია თვითონ განკარგოს ტვირთი ზედნადების პირველი<br />
პირის წარმოდგენის გარეშეც.<br />
2. მიმღებს შეუძლია ტვირთის გადაცემა მოითხოვოს მაშინაც კი, როცა მან<br />
ტვირთის მიღებაზე უარი თქვა, ვიდრე გადამზიდველს გამგზავნისაგან არ მიუღია
საწინააღმდეგო მითითებები.<br />
3. თუ წარმოიშვა ტვირთის გადაცემის ხელშემშლელი გარემოება მას შემდეგ,<br />
რაც მიმღებმა 680-ე მუხლის მე-3 ნაწილის მიხედვით გასცა მითითება მესამე<br />
პირისათვის ტვირთის გადაცემის შესახებ, მაშინ ამ მუხლის პირველი და მე-2<br />
ნაწილების გამოყენებისას მიმღები იკავებს გამგზავნის ადგილს, მესამე პირი კი -<br />
მიმღების ადგილს.<br />
მუხლი 684. გამგზავნის მითითებათა საფუძველზე წარმოშობილი<br />
ხარჯების ანაზღაურების უფლება<br />
1. გადამზიდველს აქვს იმ ხარჯების ანაზღაურების მოთხოვნის უფლება,<br />
რომლებიც მას წარმოეშობა მითითებების მიღების ან მათი შესრულების გამო, გარდა<br />
იმ შემთხვევებისა, როცა ეს ხარჯები მისი ბრალით წარმოიშვა.<br />
2. 682-ე მუხლის პირველი ნაწილითა და 683-ე მუხლით გათვალისწინებულ<br />
შემთხვევებში გადამზიდველს შეუძლია ტვირთი სასწრაფოდ გადმოტვირთოს<br />
უფლებამოსილი პირის ხარჯზე;გადმოტვირთვის შემდეგ გადაზიდვა<br />
დასრულებულად ითვლება.ამის შემდეგ გადამზიდველმა ტვირთი უნდა შეინახოს<br />
უფლებამოსილი პირისათვის. მას შეუძლია ტვირთის შენახვა მიანდოს მესამე პირს;<br />
ასეთ შემთხვევაში მას პასუხისმგებლობა ეკისრება მხოლოდ მესამე პირის<br />
შერჩევისათვის. ზედნადებიდან გამომდინარე ყველა მოთხოვნა და ხარჯი<br />
ანაზღაურდება ტვირთის ღირებულებიდან.<br />
3. უფლებამოსილი პირის მითითების დალოდების გარეშე გადამზიდველს<br />
შეუძლია გაყიდოს ტვირთი, თუ საქონელი მალფუჭებადია, ან თუ ტვირთის<br />
მდგომარეობა ამართლებს ამგვარ მოქმედებას, ანდა როცა შენახვის ხარჯები<br />
აღემატება ტვირთის ღირებულებას. მას შეუძლია სხვა შემთხვევებშიც გაყიდოს<br />
ტვირთი, თუ განსაზღვრული დროის განმავლობაში იგი არ მიიღებს მითითებებს არც<br />
ერთი მხარისაგან.<br />
4. თუ ტვირთი გაიყიდა ამ მუხლის წესების მიხედვით, მაშინ თანხა ტვირთთან<br />
დაკავშირებული ხარჯების გამოკლებით უნდა გადაეცეს უფლებამოსილ პირს. თუ ეს<br />
ხარჯები შემოსავალზე მეტია, გადამზიდველს შეუძლია მოითხოვოს სხვაობის<br />
ანაზღაურება.<br />
5. გაყიდვის წესი განისაზღვრება იმ ადგილის კანონებითა და<br />
ჩვეულებებით,სადაც იმყოფება ტვირთი.<br />
მუხლი 685. გირავნობის უფლება ტვირთზე<br />
გადამზიდველს გადაზიდვის ხელშეკრულებიდან წარმოშობილი ხარჯების<br />
გამო აქვს ტვირთზე გირავნობის უფლება, ვიდრე იგი უფლებამოსილია განკარგოს ეს<br />
ნივთი.<br />
მუხლი 686. ცნება. შინაარსი<br />
II. გადამზიდველის პასუხისმგებლობა
1. გადამზიდველი პასუხს აგებს ტვირთის მთლიანად ან ნაწილობრივ<br />
დაკარგვისა და დაზიანებისათვის, თუ ტვირთი დაზიანდა ან დაიკარგა მისი<br />
მიღებიდან ჩაბარებამდე დროის შუალედში, ასევე - მიტანის ვადის<br />
გადაცილებისათვის.<br />
2. გადამზიდველი თავისუფლდება პასუხისმგებლობისაგან, თუ ტვირთის<br />
დაკარგვა, დაზიანება ან მიტანის ვადის გადაცილება უფლებამოსილი პირის<br />
ბრალით ანდა ამავე პირის ისეთი მითითებით მოხდა, რომელზედაც გადამზიდველი<br />
პასუხს არ აგებს; აგრეთვე, თუ ტვირთის ნაკლი ისეთი გარემოებებითაა გამოწვეული,<br />
რომელთა თავიდან აცილებაც გადამზიდველს არ შეეძლო და არც მათი შედეგები<br />
შეიძლებოდა თავიდან აეცილებინა.<br />
3. პასუხისმგებლობისაგან განთავისუფლების მიზნით გადამზიდველს არ<br />
შეუძლია მიუთითოს არც გადაზიდვისათვის გამოყენებული სატრანსპორტო<br />
საშუალების ნაკლზე და არც ამ საშუალების გამქირავებლის ან დამქირავებლის<br />
მომსახურე პერსონალის ბრალზე.<br />
4. გადამზიდველი 687-ე მუხლის მე-2-5 ნაწილებით გათვალისწინებული<br />
პირობების არსებობისას თავისუფლდება პასუხისმგებლობისაგან, თუ ტვირთის<br />
დაკარგვა ან დაზიანება ქვემოთ დასახელებულ გარემოებებთან დაკავშირებული<br />
განსაკუთრებული საფრთხისგან წარმოიშვა, კერძოდ, როცა:<br />
ა. გამოიყენება ღია, გადაუხურავი სატრანსპორტო საშუალება, თუ მისი<br />
გამოყენება პირდაპირ იყო შეთანხმებული და ზედნადებში აღნიშნული;<br />
ბ. ტვირთი არ არის შეფუთული ან უხარისხოდაა შეფუთული,რაც, ტვირთის<br />
ხასიათიდან გამომდინარე, დაკარგვის ან დაზიანების საფრთხეს ქმნის;<br />
გ. ტვირთის დათვალიერება, დატვირთვა, დაწყობა ან გადმოტვირთვა ხდება<br />
გამგზავნის, მიმღების ან მათთვის მოქმედი მესამე პირის მიერ;<br />
დ. ცალკეული ტვირთების თავისებურებათა გამო მოსალოდნელია მათი<br />
მთლიანად ან ნაწილობრივ დაკარგვის ან დაზიანების, კერძოდ, დამტვრევის,<br />
დაჟანგვის, კოროზიის,გახმობის, დაღვრის, ნორმალური დანაკარგის ან მწერებისა და<br />
მღრღნელების ზემოქმედების საფრთხე;<br />
ე. გადასაზიდი ტვირთი არასაკმარისადაა აღნიშნული ან დანომრილი;<br />
ვ. გადასაყვანია ცხოველები.<br />
მუხლი 687. მტკიცების ტვირთი<br />
1. იმის მტკიცება, რომ ტვირთის დაკარგვა, დაზიანება ან მიტანის ვადის<br />
დარღვევა გამოიწვია 686-ე მუხლის მე-2 ნაწილში აღნიშნულმა გარემოებებმა,<br />
ეკისრება გადამზიდველს.<br />
2. თუ გადამზიდველი დაამტკიცებს, რომ, კონკრეტული საქმის<br />
გარემოებებიდან გამომდინარე, დანაკარგი ან დაზიანება შეიძლებოდა<br />
წარმოქმნილიყო 686-ე მუხლის მე-4 ნაწილში დასახელებული ერთი ან რამდენიმე<br />
საფრთხისაგან, ივარაუდება, რომ ზიანი აქედან წარმოიშვა. უფლებამოსილ პირს<br />
შეუძლია დაამტკიცოს, რომ ზიანი არ არის ამ საფრთხისგან ან მხოლოდ ამ<br />
საფრთხისგან წარმოშობილი.
3. ამ მუხლის მეორე ნაწილში მოცემული პრეზუმფცია არ მოქმედებს 686-ე<br />
მუხლის მე-4 ნაწილის "ა" ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ შემთხვევაში გადასაზიდი<br />
ტვირთის ექსტრემალურ პირობებში დაკარგვის ან დაღუპვისას.<br />
4. თუ გადაზიდვა ხდება ისეთი სატრანსპორტო საშუალებით, რომელსაც აქვს<br />
სპეციალური აღჭურვილობა ტვირთის დასაცავად სიცხის, სიცივის, ტემპერატურის<br />
ცვლილებების ან ქარისაგან, გადამზიდველს შეუძლია 686-ე მუხლის მე-4 ნაწილზე<br />
მიუთითოს მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ დაამტკიცებს, რომ მან შეასრულა<br />
აუცილებელი მოქმედებანი ამ მოწყობილობათა შერჩევის, ექსპლუატაციისა და<br />
გამოყენებისათვის და დაიცვა მისთვის წაყენებული ყველა მოთხოვნა.<br />
5. გადამზიდველს შეუძლია 686-ე მუხლის მე-4 ნაწილის "დ" ქვეპუნქტი<br />
გამოიყენოს მხოლოდ მაშინ, თუ დაამტკიცებს, რომ მან შეასრულა მასზე<br />
დაკისრებული ყველა ღონისძიება და დაიცვა მისთვის მიცემული ყველა მითითება.<br />
მუხლი 688. ტვირთის მიტანის ვადის გადაცილება<br />
ტვირთის მიტანის ვადის გადაცილებად ითვლება, როცა ტვირთი არ არის<br />
მიტანილი შეთანხმებულ ვადაში, ან, თუ ვადა არ იყო დათქმული, - გადასაზიდად<br />
საჭირო ჩვეულებრივ დროში - იმ გარემოებათა გათვალისწინებით,რომლებიც<br />
დაკავშირებულია ნაწილ-ნაწილ დატვირთვისას ამ ნაწილების შესაკრებად<br />
აუცილებელი დროის განსაზღვრასთან, თუ დარღვეულია ვადა, რომელიც<br />
წინდახედულ გადამზიდველს უნდა დაეცვა ჩვეულებრივ შემთხვევებში.<br />
მუხლი 689. ტვირთის დაკარგვის პრეზუმფცია<br />
1. უფლებამოსილ პირს შეუძლია დამატებით მტკიცებულებათა წარმოდგენის<br />
გარეშეც ტვირთი ჩათვალოს დაკარგულად, თუ ტვირთი გადაზიდვის<br />
შეთანხმებული ვადის გასვლიდან ოცდაათი დღის ვადაში არ იქნება მიტანილი<br />
დანიშნულების ადგილზე ან, თუ ასეთი ვადა არ ყოფილა დათქმული, -<br />
გადამზიდველის მიერ ტვირთის მიღებიდან სამოცი დღის შემდეგ.<br />
2. უფლებამოსილ პირს შეუძლია დაკარგული ტვირთის გამო ზიანის<br />
ანაზღაურებისას წერილობით მოითხოვოს, რომ მას დაუყოვნებლივ შეატყობინონ,<br />
თუ ზიანის ანაზღაურებიდან ერთი წლის განმავლობაში გამოჩნდება დაკარგული<br />
ტვირთი. ამ მოთხოვნაზე პასუხი ასევე წერილობით უნდა გაიცეს.<br />
3. უფლებამოსილ პირს შეუძლია ამგვარი შეტყობინების მიღებიდან ოცდაათი<br />
დღის ვადაში მოითხოვოს, რომ ტვირთი ჩაბარდეს მას ზედნადებიდან გამომდინარე<br />
უფლებების დაკმაყოფილების შემდეგ და მიღებული ანაზღაურების უკან<br />
დაბრუნების პირობით, საჭიროებისას - ზიანის ანაზღაურებისას წარმოშობილი<br />
ხარჯების გამოკლებით; მისი მოთხოვნები გადაზიდვის ვადის დარღვევის გამო<br />
ზიანის ანაზღაურებაზე 692-ე და 694-ე მუხლების მიხედვით უცვლელი რჩება.<br />
4. თუ ამ მუხლის მე-2 ნაწილში გათვალისწინებული მოთხოვნა წარდგენილი<br />
არ იქნება, ან არ არის მითითება მესამე ნაწილში გათვალისწინებული<br />
ოცდაათდღიანი ვადის გამო, ანდა ტვირთი ნაპოვნი იქნება გადახდიდან ერთი წლის<br />
ვადის გასვლის შემდეგ, მაშინ გადამზიდველს შეუძლია ტვირთი განკარგოს იმ
ადგილას მოქმედი წესების მიხედვით, სადაც ტვირთი იმყოფება.<br />
მუხლი 690. დანამატის მიღების მოთხოვნის უფლება<br />
თუ მიმღებს ტვირთი ჩაბარდა იმ დანამატის გადაუხდელად, რომელიც<br />
გადამზიდველს უნდა მიეღო დანიშნულების ადგილზე ტვირთის მიტანის შემდეგ,<br />
მაშინ გადამზიდველს შეუძლია, რეგრესულ უფლებაზე მითითებით, გამგზავნს<br />
მოსთხოვოს ზიანის ანაზღაურება.<br />
მუხლი 691. საფრთხეშემცველი ტვირთის გაგზავნის წესი<br />
1. თუ გამგზავნი გზავნის საფრთხეშემცველ ტვირთს, მაშინ იგი ვალდებულია<br />
გადამზიდველს მიაწოდოს ზუსტი ინფორმაცია და გააფრთხილოს ამ ტვირთის<br />
შესახებ, საჭიროების შემთხვევაში კი - დააზღვიოს ეს ტვირთი. თუ ეს ვალდებულება<br />
არ არის შეტანილი ზედნადებში,მაშინ გამგზავნსა და მიმღებს ევალებათ სხვა<br />
საშუალებებით დაამტკიცონ, რომ გადამზიდველმა ზუსტად იცოდა ტვირთის<br />
სახეობა და მოსალოდნელი საფრთხე.<br />
2. საფრთხეშემცველი ტვირთი, რომლის საფრთხის შესახებაც პირველი<br />
ნაწილის მიხედვით გადამზიდველმა არაფერი იცოდა, გადამზიდველს შეუძლია<br />
ნებისმიერ დროსა და ნებისმიერ ადგილას გადმოცალოს, მოსპოს ან გააუვნებელყოს<br />
იგი ზიანის ანაზღაურების ვალდებულების გარეშე; გამგზავნი ასევე აგებს პასუხს ამ<br />
ტვირთის გადასაზიდად გადაცემით ან გადაზიდვებით გამოწვეული ზიანისა და<br />
ხარჯებისათვის.<br />
მუხლი 692. ტვირთის ღირებულება ტვირთის მთლიანად ან ნაწილობრივ<br />
დაკარგვისას<br />
1. თუ ამ თავის წესების თანახმად გადამზიდველი ვალდებულია ტვირთის<br />
მთლიანად ან ნაწილობრივ დაკარგვისათვის აანაზღაუროს ზიანი, მაშინ ზიანის<br />
ანაზღაურება გამოითვლება ტვირთის გადაცემის ადგილსა და დროს მოქმედი<br />
ტვირთის ფასის მიხედვით.<br />
2. ტვირთის ღირებულება განისაზღვრება საბირჟო ფასით, ხოლო ასეთი ფასის<br />
არარსებობისას - საბაზრო ფასით; თუკი არც ასეთი ფასი არსებობს, მაშინ - მსგავსი<br />
სახეობისა და ღირებულების ტვირთების ანალოგიურად.<br />
3. გადაზიდვის თანხა, საბაჟო და სხვა მსგავსი ხარჯები უკან უნდა<br />
დაბრუნდეს, ოღონდ ტვირთის მთლიანად დაკარგვისას - მთლიანად, ხოლო<br />
ნაწილობრივ დაკარგვისას - ნაწილობრივ.<br />
4. თუ გადაცილებულია ტვირთის მიტანის ვადა და უფლებამოსილი პირი<br />
დაამტკიცებს, რომ ამის გამო წარმოიშვა ზიანი, გადამზიდველმა უნდა აანაზღაუროს<br />
იგი მხოლოდ ამ ტვირთის ღირებულების ოდენობამდე. მეტის ანაზღაურების<br />
მოთხოვნა შეიძლება მხოლოდ მაშინ, როცა 694-ე მუხლის თანახმად არსებობდა<br />
განსაკუთრებული ინტერესი ამ გადაზიდვის მიმართ, ან მითითებული იყო ტვირთის<br />
ღირებულება.
მუხლი 693. ზიანის ანაზღაურება ტვირთის დაზიანებისას<br />
1. ტვირთისდაზიანებისას გადამზიდველმა უნდა გადაიხადოს ის საზღაური,<br />
რომლითაც შემცირდა ტვირთის ღირებულება და რომელიც გამოითვლება 692-ე<br />
მუხლის პირველ, მე-2 და მე-3 ნაწილებში დადგენილი ტვირთის ღირებულების<br />
მიხედვით.<br />
2. ზიანის ანაზღაურება არ უნდა აღემატებოდეს იმ თანხას, რომელიც:<br />
ა. უნდა გადახდილიყოტვირთის მთლიანად დაკარგვისას, თუკი მთელი<br />
ტვირთი დაზიანების შედეგად მთლიანად გაუფასურდა;<br />
ბ. უნდა გადახდილიყო ტვირთის გაუფასურებული ნაწილის დაკარგვისას,<br />
თუკი დაზიანების შედეგად გაუფასურდა ტვირთის მხოლოდ ერთი ნაწილი.<br />
მუხლი 694. განსაკუთრებული დაინტერესების აღნიშვნა ზედნადებში<br />
1. გამგზავნს შეუძლია დათქმული დანამატის გადახდის საფუძველზე<br />
ზედნადებში აღნიშნოს თავისი განსაკუთრებული დაინტერესება ამ გადაზიდვით იმ<br />
შემთხვევებისათვის, როცა დაიკარგება ან დაზიანდება ტვირთი, ანდა<br />
გადაცილებული იქნება მისი ჩაბარების ვადა.<br />
2. თუ უკვე გამოხატულია განსაკუთრებული დაინტერესება მოცემული<br />
გადაზიდვით, 692-ე და 693-ე მუხლებით გათვალისწინებული ზიანის<br />
ანაზღაურებისაგან დამოუკიდებლად შეიძლება მოთხოვილ იქნეს დამატებითი<br />
ზიანის ანაზღაურება დაინტერესებაში გამოხატული ოდენობით.<br />
მუხლი 695. პროცენტის მოთხოვნა უზრუნველყოფილ ზიანის<br />
ანაზღაურებაზე<br />
1. ტვირთზე უფლებამოსილ პირს შეუძლია მისთვის უზრუნველყოფილ<br />
ზიანის ანაზღაურებაზე მოითხოვოს წლიური ხუთი პროცენტი. პროცენტების ათვლა<br />
იწყება გადამზიდველის მიმართ რეკლამაციის წარდგენის დღიდან, ან, თუ<br />
რეკლამაცია არ იყო წარდგენილი, - სარჩელის შეტანის დღიდან.<br />
2. თუ ზიანის ანაზღაურება დადგენილია იმ ფულად ერთეულში, რომელიც არ<br />
მოქმედებს ქვეყანაში, და მოთხოვილია გადახდა, კურსი განისაზღვრება ზიანის<br />
ანაზღაურების გადახდის ადგილზე იმ დღეს მოქმედი კურსის შესაბამისად.<br />
მუხლი 696. არასახელშეკრულებო მოთხოვნები გადაზიდვებისას<br />
1. თუ დანაკარგმა, დაზიანებამ ან ვადის გადაცილებამ, რომლებიც ამ თავით<br />
მოწესრიგებული გადაზიდვების დროს წარმოიშვა, შეიძლება მოქმედი წესების<br />
მიხედვით არასახელშეკრულებო მოთხოვნები გამოიწვიოს, მაშინ ამის საპასუხოდ<br />
გადამზიდველს შეუძლია მიუთითოს ამ თავის იმ წესებზე, რომლებიც მის<br />
პასუხისმგებლობას გამორიცხავენ, ან ზიანის ანაზღაურების მოცულობას<br />
განსაზღვრავენ, ანდა ზღუდავენ.<br />
2. თუ გამოყენებული იქნება არასახელშეკრულებო პასუხისმგებლობის<br />
მოთხოვნები დანაკარგის,დაზიანებისა და ვადის გადაცილებისთვის ერთ-ერთი<br />
პირის მიმართ, მაშინ მას შეუძლია დაეყრდნოს ამ თავის იმ წესებს, რომლებიც
გამორიცხავენ მის პასუხისმგებლობას, ან განსაზღვრავენ ზიანის ანაზღაურების<br />
ოდენობას ანდა, ზღუდავენ მას.<br />
მუხლი 697. პასუხისმგებლობისაგან გადამზიდველის განთავისუფლების<br />
დაუშვებლობა<br />
გადამზიდველს არ შეუძლია დაეყრდნოს ამ თავის იმ წესებს, რომლებიც მის<br />
პასუხისმგებლობას გამორიცხავენ ან ზღუდავენ, ანდა მტკიცების ტვირთისაგან<br />
ათავისუფლებენ მას, თუკი ზიანი გამოწვეულია მისი ბრალით.<br />
III. რეკლამაცია (პრეტენზია) და სარჩელი<br />
მუხლი 698. ცნება. შინაარსი<br />
1. თუ მიმღები მიიღებს ტვირთს ისე, რომ მის მდგომარეობას არ ამოწმებს<br />
გადამზიდველთან ერთად და არ უყენებს გადამზიდველს ზოგადი ხასიათის<br />
პრეტენზიას დანაკარგებისა და დაზიანების შესახებ, მაშინ საპირისპიროს<br />
დამტკიცებამდე ივარაუდება, რომ მიმღებმა ტვირთი ჩაიბარა ზედნადებში<br />
მითითებულ მდგომარეობაში; აღნიშნული პრეტენზია უნდა წარედგინოს ტვირთის<br />
ჩაბარების დღესვე, თუ საქმე ეხება გარეგნულად შესამჩნევ დანაკარგებსა და<br />
დაზიანებებს,ხოლო გარეგნულად შეუმჩნეველი დანაკარგებისა და დაზიანებების<br />
შემთხვევაში - ჩაბარებიდან არა უგვიანეს შვიდი დღისა. თუ საქმე ეხება გარეგნულად<br />
შეუმჩნეველ დანაკარგებსა და დაზიანებებს, პრეტენზია (მოთხოვნა) უნდა<br />
წარედგინოს წერილობით.<br />
2. თუ მიმღებმა და გადამზიდველმა ერთად შეამოწმეს ტვირთის<br />
მდგომარეობა, შემოწმების შედეგების საპირისპირო მტკიცებულება დაიშვება<br />
მხოლოდ მაშინ, თუ საქმე ეხება გარეგნულად შეუმჩნეველ დანაკარგებსა და<br />
დაზიანებებს და მიმღები ჩაბარებიდან შვიდი დღის განმავლობაში არ წარადგენს<br />
წერილობით მოთხოვნებს.<br />
3. ვადის გადაცილების გამო ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნა შეიძლება<br />
მხოლოდ მაშინ, თუ მიმღები ტვირთის ჩაბარებიდან ოცდაერთი დღის განმავლობაში<br />
გადამზიდველს წარუდგენს წერილობით მოთხოვნებს.<br />
4. ამ მუხლით გათვალისწინებული ვადების გამოთვლისას ამ ვადებში არ<br />
ჩაითვლება:ტვირთის გამოგზავნის, შემოწმების ან მიმღებისათვის მისი ჩაბარების<br />
დღეები.<br />
5. გადამზიდველმა და მიმღებმა ხელი უნდა შეუწყონ ერთმანეთს<br />
აუცილებელი შემოწმებების ჩატარებასა და საჭირო ფაქტების დადგენაში.<br />
მუხლი 699. გადაზიდვიდან გამომდინარე უფლებების ხანდაზმულობის<br />
ვადა<br />
ამ თავში მოწესრიგებული გადაზიდვებიდან გამომდინარე უფლებების<br />
ხანდაზმულობის ვადა არის ერთი წელი. განზრახვის ან უხეში<br />
გაუფრთხილებლობისას ეს ვადა ეადგენს სამ წელს. ხანდაზმულობის ვადის დენა
იწყება:<br />
ა. ტვირთის ნაწილობრივ დაკარგვის, დაზიანების ან ჩაბარების ვადის<br />
გადაცილებისას - მისი გამოგზავნის დღიდან;<br />
ბ. ტვირთის მთლიანად დაკარგვისას - გადაზიდვის შეთანხმებული ვადის<br />
გასვლის ოცდამეათე დღიდან ან, თუ ასეთი ვადა არ ყოფილა დათქმული, -<br />
გადამზიდველის მიერ ტვირთის მიღებიდან მესამოცე დღეს;<br />
გ. ყველა სხვა დანარჩენ შემთხვევაში - გადაზიდვის ხელშეკრულების დადების<br />
დღიდან სამი თვის გასვლის შემდეგ.<br />
მუხლი 700. ხანდაზმულობის ვადის დენის შეჩერება<br />
ხანდაზმულობის ვადა ჩერდება წერილობითი რეკლამაციის საფუძველზე იმ<br />
დღისათვის, როცა გადამზიდველი უარყოფს რეკლამაციას და თანდართულ<br />
საბუთებს უკანვე აბრუნებს. თუ რეკლამაცია ნაწილობრივ იქნება აღიარებული,<br />
ხანდაზმულობის ვადა რეკლამაციის სადავო ნაწილისათვის კვლავ გრძელდება.<br />
რეკლამაციის მიღების ან მასზე პასუხის,ასევე საბუთების უკან დაბრუნების<br />
მტკიცების ტვირთი ეკისრება იმ პირს, რომელიც მათ ეყრდნობა. სხვა რეკლამაციები,<br />
რომლებიც იმავე საგანს ეხებიან, ვერ შეაჩერებენ ხანდაზმულობის ვადის დენას.<br />
IV. გადაზიდვები ერთმანეთის მიმდევარი<br />
გადამზიდველების მიერ<br />
მუხლი 701. პასუხისმგებლობა ერთმანეთის მიმდევარი გადაზიდვების<br />
შემთხვევაში<br />
თუ გადაზიდვა ერთი ხელშეკრულებით ხორციელდება ერთმანეთის<br />
მიმდევარი სხვადასხვა გადამზიდველების მიერ, თითოეული მათგანი პასუხს აგებს<br />
მთლიანი გადაზიდვის განხორციელებისათვის; მეორე და ყოველი მომდევნო<br />
გადამზიდველი ტვირთისა და ზედნადების მიღების გზით ხდება ხელშეკრულების<br />
მხარე.<br />
მუხლი 702. სათანადო საბუთების გადაცემის ვალდებულება<br />
1. გადამზიდველი, რომელიც წინა გადამზიდველისაგან იღებს ტვირთს,<br />
ვალდებულია გადასცეს ტვირთის მიღების დამადასტურებელი ვადამითითებული<br />
და მის მიერ ხელმოწერილი საბუთი. ზედნადების მეორე პირზე მან უნდა<br />
მიუთითოს თავისი სახელი და მისამართი. საჭიროების შემთხვევაში ზედნადების<br />
მეორე პირში გადამზიდველს შეაქვს 676-ე მუხლის მე-2 ნაწილით<br />
გათვალისწინებული პირობები და ტვირთის მიღების დადასტურება.<br />
2. ერთმანეთის მიმდევარ გადამზიდველებს შორის ურთიერთობები<br />
წესრიგდება 677-ე მუხლით.<br />
მუხლი 703. ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნა ერთმანეთის მიმდევარი<br />
გადამზიდველებისაგან
ტვირთის დაკარგვის, დაზიანების ან გადაზიდვის ვადის გადაცილების გამო<br />
ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნები, შეგებებული სარჩელის ან შეცილების<br />
წარდგენის გარდა, შესაძლებელია გამოყენებულ იქნეს მხოლოდ პირველი, ბოლო ან<br />
იმ გადამზიდველის მიმართ, რომლის მიერ გადაზიდვისას დაიკარგა, დაზიანდა<br />
ტვირთი, ან გადაცილებულ იქნა ტვირთის ჩაბარების ვადა; ერთი და იგივე სარჩელი<br />
შეიძლება წარედგინოს რამდენიმე გადამზიდველს.<br />
მუხლი 704. რეგრესის უფლება ზიანის ანაზღაურებისას<br />
თუ ამ თავის მიხედვით გადამზიდველმა უკვე აანაზღაურა ზიანი, მას აქვს<br />
უკუმოთხოვნის უფლება შემდეგ შემთხვევებში:<br />
ა. თუ ტვირთის დაკარგვის ან დაზიანების გამომწვევმა გადამზიდველმა<br />
მარტომ უნდა აანაზღაუროს მის მიერ ან რამდენიმე გადამზიდველის მიერ<br />
ასანაზღაურებელი ზიანი;<br />
ბ. თუ ტვირთის დაკარგვა ან მისი დაზიანება გამოწვეულია ორი ან რამდენიმე<br />
გადამზიდველის მიერ, თითოეულმა უნდა აანაზღაუროს პასუხისმგებლობის წილის<br />
შესაბამისი თანხა; თუკი ამის დადგენა შეუძლებელია, მაშინ თითოეული პასუხს<br />
აგებს მიღებულ გადაზიდვის საზღაურში მათი წილის პროპორციულად;<br />
გ. როცა შეუძლებელია იმის დადგენა, თუ რომელ გადამზიდველს უნდა<br />
დაეკისროს ზიანის ანაზღაურება, "ბ" ქვეპუნქტში მოცემული პროპორციის მიხედვით<br />
უნდა გადაიხადოს ყველა გადამზიდველმა.<br />
მუხლი 705. გადამზიდველის გადახდისუუნარობის შედეგები<br />
თუ ერთ-ერთი გადამზიდველი გადახდისუუნაროა, მის მიერ გადასახდელი,<br />
მაგრამ ჯერ კიდევ გადაუხდელი თანხა ნაწილდება დანარჩენ გადამზიდველებს<br />
შორის მიღებულ გადაზიდვის საზღაურში მათი წილის პროპორციულად.<br />
მუხლი 706. შედავება განხორციელებული რეგრესის უფლების გამო<br />
გადამზიდველმა, რომლის მიმართაც 704-ე და 705-ე მუხლების თანახმად<br />
განხორციელდა უკუმოთხოვნა, არ შეიძლება საცილო გახადოს, რომ უკუმოთხოვნის<br />
განმახორციელებელმა გადამზიდველმა უსაფუძვლოდ გადაიხადა თანხა, თუკი<br />
გადაწყვეტილება გადახდის შესახებ მიღებულია სასამართლოს მიერ და თუ ეს<br />
გადამზიდველი ამ სასამართლო პროცესის შესახებ სათანადოდ იქნა<br />
გაფრთხილებული და შეეძლო კიდეც მიეღო მონაწილეობა ამ პროცესში.<br />
მუხლი 707. ერთმანეთის მიმდევარი გადამზიდველების ურთიერთშეთანხმება<br />
გადამზიდველებს უფლება აქვთ შეთანხმდნენ 704-ე და 705-ე<br />
მუხლებისაგან განსხვავებულ საკითხებზე.<br />
მუხლი 708. კანონსაწინააღმდეგო შეთანხმების ბათილობა<br />
1. 707-ე მუხლში მოცემული წესების გარდა ყოველი შეთანხმება, რომელიც<br />
პირდაპირ ან არაპირდაპირ არ შეესაბამება ამ თავის წესებს, ბათილია. ასეთი
შეთანხმებების ბათილობა არ იწვევს მთლიანად ხელშეკრულების სხვა დებულებათა<br />
ბათილობას.<br />
2. ბათილია ყოველი შეთანხმება, რომლითაც გადამზიდველი ტვირთის<br />
დაზღვევიდან წარმოშობილ მოთხოვნებს თმობს, და ყოველი სხვა მსგავსი<br />
შეთანხმება, რომლითაც მტკიცების ტვირთი სხვა პირზე იქნება გადატანილი.<br />
თავი მეცამეტე<br />
დავალება<br />
მუხლი 709. ცნება<br />
დავალების ხელშეკრულებით რწმუნებული ვალდებულია შეასრულოს<br />
მისთვის დავალებული (მინდობილი) ერთი ან რამდენიმე მოქმედება მარწმუნებლის<br />
სახელითა და ხარჯზე.<br />
მუხლი 710. გასამრჯელო დავალებისათვის<br />
1. მარწმუნებელი ვალდებულია გადაუხადოს რწმუნებულს გასამრჯელო<br />
მხოლოდ ხელშეკრულებით ან კანონით გათვალისწინებულ შემთხვევებში.<br />
2. გასამრჯელო ჩაითვლება უსიტყვოდ შეთანხმებულად, თუ გარემოებათა<br />
მიხედვით მოქმედების შესრულება მხოლოდ გასამრჯელოთი არის მოსალოდნელი.<br />
3. თუ გასამრჯელოს ოდენობა არ არის განსაზღვრული, მაშინ რაიმე ნიხრის<br />
არსებობისას შეთანხმებულად მიიჩნევა სანიხრო გასამრჯელო, ისევე, როგორც<br />
ნიხრის არარსებობისას - ჩვეულებრივი გასამრჯელო.<br />
მუხლი 711. დავალების გადანდობა მესამე პირისათვის<br />
1. რწმუნებულმა დავალება პირადად უნდა შეასრულოს, გარდა იმ<br />
შემთხვევისა,როცა მას ნება დართეს გადაენდო იგი მესამე პირისათვის, ანდა<br />
იძულებულია ასე მოიქცეს შექმნილი გარემოებების გამო. დაშვებულია დამხმარე<br />
პირთა ჩართვა.<br />
2. თუ ნებადართულია დავალების გადანდობა მესამე პირისათვის, მაშინ<br />
რწმუნებული პასუხს აგებს მხოლოდ იმ ბრალისათვის, რომელიც მას მიუძღვის<br />
გადანდობისას და ამ პირის შერჩევაში.<br />
მუხლი 712. მარწმუნებლის მითითებიდან გადახვევა<br />
1. რწმუნებული მოვალეა შეასრულოს მარწმუნებლის მითითებები.<br />
2. რწმუნებულს შეუძლია გადაუხვიოს მარწმუნებლის მითითებებს, თუ,<br />
გარემოებებიდან გამომდინარე, მას შეუძლია ივარაუდოს, რომ მარწმუნებელი საქმის<br />
ვითარების ცოდნის შემთხვევაში მოიწონებდა ასეთ გადახვევას. რწმუნებული<br />
მოვალეა მითითებებისაგან გადახვევამდე შეატყობინოს მარწმუნებელს და<br />
დაელოდოს მის გადაწყვეტილებას, თუკი დაყოვნებით მარწმუნებელს არ შეექმნება<br />
ზიანის მიყენების საფრთხე.
3. თუ რწმუნებულის მიერ მითითებების შესრულებამ შეიძლება<br />
მარწმუნებელს მიაყენოს მნიშვნელოვანი ზიანი, მას შეეძლება მითითებების<br />
შესრულება მხოლოდ მაშინ, როცა აცნობებს მარწმუნებელს ზიანის თაობაზე, ხოლო<br />
ეს უკანასკნელი კი არ შეცვლის თავის მითითებას.<br />
მუხლი 713. ინფორმაციის მიწოდების ვალდებულება<br />
1. რწმუნებული მოვალეა მისცეს მარწმუნებელს აუცილებელი<br />
ინფორმაცია,ხოლო მისი მოთხოვნით - მიაწოდოს ცნობები დავალების შესრულების<br />
მიმდინარეობის შესახებ, შესრულების შემდეგ კი ჩააბაროს მას ანგარიში.<br />
2. შეთანხმება, რომლითაც მომავალში შეიზღუდება ან გამოირიცხება<br />
რწმუნებულის მოვალეობები ამ მუხლის პირველი ნაწილის მიხედვით,საჭიროებს<br />
წერილობით ფორმას.<br />
მუხლი 714. საიდუმლოების შენახვის ვალდებულება<br />
1. რწმუნებული მოვალეა არ გაახმაუროს თავისი საქმიანობის ფარგლებში<br />
მისთვის ცნობილი ფაქტები, რომელთა საიდუმლოდ შენახვითაც მარწმუნებელი<br />
მართლზომიერადაა დაინტერესებული, თუკი კანონის საფუძველზე არ არსებობს<br />
საიდუმლოების გამჟღავნების მოვალეობა, ან მარწმუნებელი ნებას არ დართავს<br />
რწმუნებულს გაამჟღავნოს იგი. (28.12.2002 N1902)<br />
2. ფაქტების გაუხმაურებლობის მოვალეობა არსებობს სახელშეკრულებო<br />
ურთიერთობების დამთავრების შემდეგაც.<br />
მუხლი 715. დავალების შესასრულებლად გადაცემულის უკან დაბრუნების<br />
მოვალეობა<br />
1. რწმუნებული მოვალეა დაუბრუნოს მარწმუნებელს ყველაფერი, რაც მან<br />
მიიღო მინდობილი მოქმედების შესასრულებლად და არ გამოიყენა<br />
ამისათვის,აგრეთვე ისიც, რაც მან შეიძინა მინდობილი მოქმედების შესრულებასთან<br />
დაკავშირებით.<br />
2. თუ რწმუნებული თავისთვის იყენებს ფულს, რომელიც მას უნდა<br />
დაებრუნებინა მარწმუნებლისათვის ან გამოეყენებინა მის სასარგებლოდ,<br />
რწმუნებული ვალდებულია დააბრუნოს ფული პროცენტთან ერთად.<br />
მუხლი 716. მარწმუნებლის ქონების პრეზუმფცია<br />
ქონება, რომელიც რწმუნებულმა დავალებული მოქმედების შესრულებისას<br />
შეიძინა მარწმუნებლის ხარჯზე და საკუთარი სახელით, ან მარწმუნებელმა გადასცა<br />
მას დავალებული მოქმედების შესასრულებლად, კრედიტორებთან რწმუნებულის<br />
ურთიერთობაში ჩაითვლება მარწმუნებლის ქონებად.<br />
მუხლი 717. ხარჯების ანაზღაურების მოვალეობა<br />
1. მარწმუნებელმა უნდა აუნაზღაუროს რწმუნებულს მინდობილი მოქმედების<br />
შესასრულებლად გაწეული აუცილებელი ხარჯები.
2. ამ მუხლის პირველი ნაწილის მიხედვით მოთხოვნა არ არსებობს, თუ<br />
ხარჯები გასამრჯელოთი უნდა დაიფაროს.<br />
3. რწმუნებულს შეუძლია მოსთხოვოს მარწმუნებელს ავანსი იმ<br />
ხარჯებისათვის,რომლებიც მას უნდა აუნაზღაურდეს.<br />
მუხლი 718. ბრალის გარეშე დამდგარი ზიანის ანაზღაურება<br />
1. მარწმუნებელი მოვალეა აანაზღაუროს მისი ბრალის გარეშე დამდგარი<br />
ზიანიც, რომელიც წარმოეშვა რწმუნებულს დავალებული მოქმედების<br />
შესრულებისას, თუ ზიანი დადგა დავალებული მოქმედების შესრულებასთან<br />
დაკავშირებული მნიშვნელოვანი საფრთხის შედეგად მარწმუნებლის მითითების<br />
გამო.<br />
2. პირველი ნაწილის მიხედვით მოთხოვნა არ არსებობს, თუ დამდგარი ზიანი<br />
გასამრჯელოთი უნდა დაიფაროს, ან თუ ზიანი გამოწვეულია რწმუნებულის<br />
მოქმედებით. თუ სადავო გახდება გასამრჯელოთი ზიანის დაფარვა, მაშინ მტკიცების<br />
მოვალეობა ეკისრება რწმუნებულს.<br />
მუხლი 719. ბრალეული მოქმედებით გამოწვეული ზიანის ანაზღაურება<br />
თუ რწმუნებული უსასყიდლოდ ასრულებს მისთვის დავალებულ<br />
მოქმედებებს, იგი პასუხს აგებს მხოლოდ განზრახ ან უხეში გაუფრთხილებლობით<br />
გამოწვეული ზიანისათვის.<br />
მუხლი 720. დავალების ხელშეკრულების შეწყვეტა<br />
1. დავალების ხელშეკრულების შეწყვეტა მხარეებს შეუძლიათ ნებისმიერ<br />
დროს.შეთანხმება ამ უფლებაზე უარის შესახებ ბათილია.<br />
2. თუ ხელშეკრულება რწმუნებულმა მაშინ შეწყვიტა, როდესაც მარწმუნებელი<br />
მოკლებული იყო შესაძლებლობას, სხვაგვარად უზრუნველეყო თავისი ინტერესები,<br />
რწმუნებულმა უნდა აანაზღაუროს ხელშეკრულების შეწყვეტით მიყენებული ზიანი,<br />
გარდა იმ შემთხვევებისა,როცა რწმუნებულს ამისათვის მნიშვნელოვანი საფუძველი<br />
ჰქონდა.<br />
3. თუ ხელშეკრულება წყდება მარწმუნებლის მიერ,მაშინ ის მოვალეა<br />
აუნაზღაუროს რწმუნებულს მინდობილი მოქმედების შესრულებისას გაწეული<br />
ყველა აუცილებელი ხარჯი, ხოლო, თუ ხელშეკრულება სასყიდლიანი იყო, -<br />
გადაუხადოს გასამრჯელო შესრულებული სამუშაოს კვალობაზე.<br />
მუხლი 721. მარწმუნებლის გარდაცვალების შედეგები<br />
1. ხელშეკრულება არ წყდება მარწმუნებლის გარდაცვალების ან<br />
ქმედუუნარობის დადგომის გამო, თუ სხვა რამ არ არის შეთანხმებული ან სხვა რამ არ<br />
გამომდინარეობს მინდობილობის შინაარსიდან.<br />
2. თუ ხელშეკრულება წყდება მარწმუნებლის გარდაცვალების ან მისი<br />
ქმედუუნარობის დადგომის გამო, რწმუნებული ვალდებულია გააგრძელოს<br />
დავალებული მოქმედების შესრულება, თუ დაყოვნება მარწმუნებელს ან მის
მემკვიდრეებს შეუქმნის ზიანის მიყენების საფრთხეს, ვიდრე მემკვიდრე ან<br />
მარწმუნებლის კანონიერი წარმომადგენელი არ მიიღებს აუცილებელ ზომებს;<br />
ამასთან, სახელშეკრულებო ურთიერთობა ჩაითვლება გაგრძელებულად.<br />
3. თუ ხელშეკრულება წყდება მარწმუნებლის გარდაცვალების ან მისი<br />
ქმედუუნარობის დადგომის გამო, მაშინ იგი ჩაითვლება რწმუნებულისათვის<br />
გაგრძელებულად,ვიდრე მას არ ეცნობება ხელშეკრულების შეწყვეტის საფუძვლების<br />
შესახებ.<br />
მუხლი 722. რწმუნებულის გარდაცვალების შედეგები<br />
1. ხელშეკრულება წყდება რწმუნებულის გარდაცვალების შემთხვევაში,თუ<br />
სხვა რამ არ არის შეთანხმებული ან სხვა რამ არ გამომდინარეობს მინდობილობის<br />
შინაარსიდან.<br />
2. რწმუნებულის სიკვდილის შემთხვევაში მისი მემკვიდრეები ვალდებულნი<br />
არიან აცნობონ მარწმუნებელს ამის შესახებ და მიიღონ აუცილებელი ზომები<br />
მარწმუნებლის ინტერესების დასაცავად.<br />
მუხლი 723. კომისიის ხელშეკრულება<br />
კომისიის ხელშეკრულების მიმართ გამოიყენება კანონი მეწარმეთა შესახებ.<br />
თავი მეთოთხმეტე<br />
საკუთრების მინდობა<br />
მუხლი 724. ცნება<br />
საკუთრების მინდობის ხელშეკრულებით საკუთრების მიმნდობი გადასცემს<br />
ქონებას მინდობილ მესაკუთრეს, რომელიც იღებს და მართავს მას საკუთრების<br />
მიმნდობის ინტერესების შესაბამისად.<br />
მუხლი 725. მინდობილი მესაკუთრის უფლება-მოვალეობანი<br />
1. მინდობილი მესაკუთრე მოვალეა მართოს მინდობილი საკუთრება თავისი<br />
სახელით, მაგრამ საკუთრების მიმნდობის რისკითა და ხარჯით.<br />
2. მინდობილი მესაკუთრე მესამე პირებთან ურთიერთობაში სარგებლობს<br />
მესაკუთრის უფლებამოსილებით. თუ მინდობილი მესაკუთრე, საკუთრების<br />
მიმნდობის ინტერესების საწინააღმდეგოდ, არ იჩენს ისეთ გულისხმიერებას,<br />
როგორიც მას საკუთარი საქმეების მიმართ უნდა გამოეჩინა, იგი ვალდებულია<br />
აანაზღაუროს ამ მოქმედებით გამოწვეული ზიანი.<br />
მუხლი 726. საკუთრების მინდობის ხარჯების ანაზღაურება<br />
1. მინდობილი მესაკუთრე მინდობილ საკუთრებასთან დაკავშირებული<br />
საქმიანობისათვის საკუთრების მიმნდობისაგან არ იღებს გასამრჯელოს, თუ მხარეთა<br />
შეთანხმებით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული.<br />
2. მინდობილ საკუთრებასთან დაკავშირებული ყველა ხარჯი ეკისრება
საკუთრების მიმნდობს.<br />
3. ქონების ნაყოფი რჩება საკუთრების მიმნდობს.<br />
მუხლი 727. საკუთრების მინდობის ხელშეკრულების ფორმა<br />
საკუთრების მინდობის ხელშეკრულება იდება წერილობით.<br />
მუხლი 728. მინდობილი მესაკუთრის პასუხისმგებლობა<br />
მესამე პირებთან ურთიერთობაში პასუხს აგებს მინდობილი მესაკუთრე.<br />
მუხლი 729. დავალების ხელშეკრულების წესების გამოყენება<br />
საკუთრების მინდობის მიმართ გამოიყენება დავალების ხელშეკრულების<br />
შესაბამისი წესები.<br />
თავი მეთხუთმეტე<br />
სატრანსპორტო ექსპედიცია<br />
მუხლი 730. ცნება<br />
1. ექსპედიციის ხელშეკრულებით ექსპედიტორი კისრულობს თავისი<br />
სახელითა და შემკვეთის ხარჯზე განახორციელოს ტვირთის გადაზიდვასთან<br />
დაკავშირებული მოქმედებანი. შემკვეთი მოვალეა გადაიხადოს შეთანხმებული<br />
პროვიზია.<br />
2. ექსპედიციის მიმართ შესაბამისად გამოიყენება დავალების წესები, თუ ამ<br />
თავიდან სხვა რამ არ გამომდინარეობს.<br />
მუხლი 731. კეთილსინდისიერების მოთხოვნა ექსპედიტორისაგან<br />
ექსპედიტორმა კეთილსინდისიერი ექსპედიტორის გულისხმიერებით უნდა<br />
გაგზავნოს ტვირთი,შეარჩიოს გადაზიდვაში მონაწილე პირები;ამასთან, მან უნდა<br />
დაიცვას გამგზავნის ინტერესები და შეასრულოს მისი მითითებები.<br />
მუხლი 732. შემკვეთის მოვალეობანი<br />
1. შემკვეთმა ექსპედიტორის მოთხოვნით დროულად უნდა მიაწოდოს მას<br />
შესაბამისი ცნობები ტვირთის შესახებ, აგრეთვე მისცეს მითითებები, რომლებიც<br />
აუცილებელია გადაზიდვის დოკუმენტების გასაფორმებლად, მიაწოდოს<br />
აუცილებელი ცნობები საბაჟო და სხვა მოქმედებათა შესასრულებლად და,<br />
აუცილებლობის შემთხვევაში, ტვირთის საბაჟო გადასახადის გადასახდელად. გარდა<br />
ამისა, შემკვეთმა უნდა გადასცეს აუცილებელი დოკუმენტები აღნიშნული ცნობების<br />
უტყუარობის დასადასტურებლად.<br />
2. საფრთხეშემცველი ტვირთის არსებობისას შემკვეთმა უნდა გააფრთხილოს<br />
ექსპედიტორი საფრთხის ზუსტი სახეობის შესახებ და, აუცილებლობის შემთხვევაში,<br />
მიუთითოს მას უსაფრთხოების ზომებზე.
3. ტვირთი, რომლის საფრთხეშემცველობის შესახებ არ იცოდა ექსპედიტორმა,<br />
შეიძლება ნებისმიერ დროს და ნებისმიერ ადგილას გადმოიტვირთოს, განადგურდეს<br />
ან გაუვნებელდეს ზიანის ანაზღაურების მოვალეობის დაუკისრებლად.<br />
4. შემკვეთი ვალდებულია, თუ ამას მოითხოვს ტვირთის<br />
სახეობა,შეაფუთვინოს იგი გადაზიდვის მოთხოვნების შესაბამისად.<br />
5. თუ ტვირთის იდენტიფიკაციისათვის აუცილებელია განმასხვავებელი<br />
ნიშნები, მაშინ ისინი იმგვარად უნდა იქნეს დასმული, რომ ტვირთის მიტანამდე<br />
გარკვევით ჩანდეს.<br />
6. შემკვეთი პასუხს აგებს იმ ზიანისათვის, რომელიც ექსპედიტორს მიადგება<br />
ამ მუხლის წინა ნაწილებით გათვალისწინებულ მოვალეობათა შეუსრულებლობის<br />
გამო,გარდა იმ შემთხვევებისა, როცა ამ მუხლის მე-3 და მე-4 ნაწილების მიხედვით<br />
ექსპედიტორს არ გაუკეთებია შენიშვნა შეფუთვის ან განმასხვავებელი ნიშნის<br />
არარსებობის ან ნაკლის თაობაზე, თუმცა ეს ცხადი იყო, ან მას ჰქონდა ცნობები ამის<br />
შესახებ ტვირთის მიღებისას.<br />
მუხლი 733. ტვირთის ცალობრივი შემოწმება<br />
შემკვეთს შეუძლია განსაკუთრებული გასამრჯელოს გადახდით მოსთხოვოს<br />
ექსპედიტორს ტვირთის ცალობრივი შემოწმება მისი მიღებისას.<br />
მუხლი 734. ტვირთის დაზღვევის მოვალეობა<br />
ექსპედიტორს ეკისრება ტვირთის დაზღვევა მხოლოდ მაშინ, როცა ამის<br />
თაობაზე მიიღებს შემკვეთისაგან მითითებას. განსაკუთრებული მითითების<br />
არარსებობისას ექსპედიტორი მოვალეა დააზღვიოს ტვირთი მხოლოდ ჩვეულებრივი<br />
პირობებით.<br />
მუხლი 735. ექსპედიციის დაზღვევის ხელშეკრულება<br />
თუ შემკვეთი აშკარად არ გამოთქვამს უარს წერილობით, ექსპედიტორი<br />
მოვალეა შემკვეთის ხარჯზე დააზღვიოს ის ზიანი, რომელიც შეკვეთის<br />
შესრულებისას ექსპედიტორის მოქმედებით შემკვეთს შეიძლება მიადგეს.<br />
ექსპედიტორმა უნდა აცნობოს შემკვეთს, თუ ვისთან დადო ექსპედიიცის დაზღვევის<br />
ხელშეკრულება.<br />
მუხლი 736. ზიანის დროულად შეტყობინების მოვალეობა<br />
735-ე მუხლის მიხედვით დადებული დაზღვევის ხელშეკრულების<br />
საფუძველზე შემკვეთმა უნდა იზრუნოს ზიანის დროულად შეტყობინებისათვის. თუ<br />
ზიანის შესახებ შეტყობინება ეგზავნება ექსპედიტორს, მაშინ იგი ვალდებულია<br />
დაუყოვნებლივ გადაუგზავნოს შეტყობინება მზღვეველს ან მზღვეველებს.<br />
მუხლი 737. ტვირთის მიუღებლობის შედეგები<br />
თუ დანიშნულების ადგილას მიმღები არ ჩაიბარებს ტვირთს, ან სხვა<br />
საფუძვლით შეუძლებელია ტვირთის მიღება, მაშინ ექსპედიტორის უფლებები და
მოვალეობები განისაზღვრება გადაზიდვის ხელშეკრულების წესებით.<br />
მუხლი 738. ტვირთის მდგომარეობის შემოწმების შეუძლებლობა მისი<br />
მიღებისას<br />
თუ შეუძლებელია ტვირთის მდგომარეობის შემოწმება მხარეების<br />
თანდასწრებით,მაშინ, საწინააღმდეგოს დამტკიცებამდე, ტვირთის მიღება<br />
ჩაითვლება იმის დასტურად, რომ ტვირთი მიღებულ იქნა დანაკლისისა და<br />
დაზიანების გარეშე, გარდა იმ შემთხვევისა,თუ მიმღები ტვირთის ჩამბარებელ პირს<br />
მიუთითებს ზიანის ზოგად ხასიათზე. თუ საქმე ეხება აშკარა დანაკლისს ან<br />
დაზიანებას, ამის შესახებ უნდა მიეთითოს ტვირთის მიღებისთანავე, ხოლო თუკი<br />
საქმე არ ეხება ასეთ დანაკლისს ან დაზიანებას, - ტვირთის მიღების დღიდან არა<br />
უგვიანეს სამი დღისა.<br />
მუხლი 739. საკუთარი ძალებით ტვირთის გადაზიდვის უფლება<br />
1. თუ სხვა შეთანხმება არ არსებობს, ექსპედიტორს უფლება აქვს საკუთარი<br />
ძალებით გადაზიდოს ტვირთი. ამ უფლების განხორციელება არ უნდა<br />
ეწინააღმდეგებოდეს შემკვეთის უფლებებსა და ინტერესებს.<br />
2. თუ ექსპედიტორი იყენებს ამ უფლებას, მაშინ მას იმავდროულად აქვს<br />
ტვირთის გადამზიდველის უფლება-მოვალეობებიც.<br />
მუხლი 740. ექსპედიტორის პასუხისმგებლობა<br />
ექსპედიტორი ექსპედიცის ხელშეკრულებიდან გამომდინარე<br />
მოვალეობებისათვის, ჩვეულებრივ, მაშინ აგებს პასუხს, თუ მას ან მის დამხმარეს<br />
მიუძღვის რაიმე ბრალი.<br />
მუხლი 741. მესამე პირის მიერ გამოწვეული ზიანი<br />
თუ ზიანი გამოწვეულია ხელშეკრულებაში მონაწილე მესამე პირის მიერ,მაშინ<br />
შემკვეთის მოთხოვნით ექსპედიტორი მოვალეა გადასცეს შემკვეთს თავისი<br />
მოთხოვნა მესამე პირის წინააღმდეგ, გარდა იმ შემთხვევისა, როცა ექსპედიტორი<br />
სპეციალური შეთანხმების საფუძველზე თვითონ კისრულობს მოთხოვნის<br />
გამოყენებას შემკვეთის ხარჯითა და რისკით.<br />
მუხლი 742. ექსპედიტორის ბრალეული მოქმედებით გამოწვეული ზიანის<br />
ანაზღაურება<br />
1. ექსპედიტორი არ შეიძლება დაეყრდნოს იმ წესებს, რომლებიც გამორიცხავენ<br />
ან ზღუდავენ მის პასუხისმგებლობას, ან გადააქვთ მტკიცების ტვირთი, თუ მან<br />
ზიანი განზრახ ან უხეში გაუფრთხილებლობით მიაყენა.<br />
2. იგივე წესი მოქმედებს დამხმარის არასახელშეკრულებო პასუხისმგებლობის<br />
მიმართაც, თუ ამ მუხლის პირველი ნაწილის შესაბამისად მას შეერაცხა ბრალი.<br />
მუხლი 743. პროვიზიის გადახდის წესი
პროვიზია გადახდილ უნდა იქნეს მას შემდეგ,რაც ექსპედიტორი გადასცემს<br />
ტვირთს სატრანსპორტო ორგანიზაციას.<br />
თავი მეთექვსმეტე<br />
შუამავლობა<br />
I. ზოგადი დებულებანი<br />
მუხლი 744. ცნება<br />
პირი, რომელიც სხვას ჰპირდება გასამრჯელოს ხელშეკრულების დასადებად<br />
გაწეული შუამავლობისათვის, ვალდებულია გადაიხადოს ეს გასამრჯელო მხოლოდ<br />
მაშინ,თუ ხელშეკრულება ამ შუამავლობის შედეგად დაიდო. თუ ხელშეკრულება<br />
იდება გადადების პირობით,გასამრჯელო შეიძლება მოთხოვილ იქნეს მხოლოდ ამ<br />
პირობის დადგომის შემდეგ. თუ გასამრჯელოს ოდენობა განსაზღვრული არ არის,<br />
შეთანხმებულად ითვლება ჩვეულებრივ მოქმედი გასამრჯელო.შემკვეთის საზიანოდ<br />
ამ მუხლის პირველი და მე-2 წინადადებებისაგან განსხვავებულად დადებული<br />
შეთანხმება ბათილია.<br />
მუხლი 745. მაკლერის მიერ გაწეული მომსახურების ანაზღაურება<br />
1. მაკლერის მიერ ხელშეკრულებით გათვალისწინებული იმ<br />
მომსახურებისათვის,რომელიც არ შედის საშუამავლო საქმიანობაში, გასამრჯელო<br />
შეიძლება შეთანხმებულ იქნეს იმისაგან დამოუკიდებლად, დაიდება თუ არა<br />
ხელშეკრულება.<br />
2. მაკლერს 744 - ე მუხლის მიხედვით არ შეუძლია დათქვას ავანსი ან მიიღოს<br />
იგი.<br />
3. მაკლერს ხარჯები აუნაზღაურდება მხოლოდ მაშინ, თუ ეს შეთანხმებული<br />
იყო.ეს წესი გამოიყენება მაშინაც, როცა ხელშეკრულება ვერ დაიდო. ბათილია<br />
შეთანხმება, რომლითაც გათვალისწინებულია ანაზღაურება იმ ხარჯებისა,<br />
რომლებიც არ არის საჭირო საშუამავლო ხელშეკრულების განხორციელებისათვის.<br />
მუხლი 746. ექსკლუზიური დავალება<br />
1. თუ შემკვეთმა განსაზღვრული დროის განმავლობაში უარი უნდა თქვას სხვა<br />
მაკლერის გამოყენებაზე (ექსკლუზიური დავალება), მაშინ მაკლერი ვალდებულია ამ<br />
დროის მანძილზე ხელი შეუწყოს ხელშეკრულების დადებას. თუ შემკვეთი<br />
მოქმედებს პირველ წინადადებაში აღნიშნული ვალდებულების საწინააღმდეგოდ,<br />
მაშინ მაკლერს შეუძლია - თუ ხელშეკრულება დადებულია სხვა მაკლერის<br />
გამოყენებით - მოითხოვოს ზიანის ანაზღაურება. ხელშეკრულებაში შეიძლება<br />
გათვალისწინებულ იქნეს ზიანის ანაზღაურების ერთიანი თანხა ზიანის არსებობის<br />
დამტკიცების მიხედვით. ეს თანხა არ უნდა აღემატებოდეს ხელშეკრულების ფასის<br />
ორ პროცენტს, თუ ხელშეკრულება მიმართული იყო ნასყიდობის ხელშეკრულების
დადების შუამავლობაზე.<br />
2. შემკვეთი უფლებამოსილია ხელშეკრულება დადოს მესამე პირთან<br />
მაკლერის გამოუყენებლადაც. ამავე დროს შეიძლება შეთანხმება, რომ შემკვეთი<br />
ვალდებულია გადაიხადოს შესაბამისი გასამრჯელო მაშინაც, როცა იგი<br />
ხელშეკრულებას დებს მაკლერის გამოუყენებლად. გასამრჯელო არ შეიძლება<br />
აღემატებოდეს ხელშეკრულების ფასის ორ პროცენტს, თუ ხელშეკრულება<br />
მიმართული იყო ნასყიდობის ხელშეკრულების დადების შუამავლობაზე.<br />
3. შემკვეთის საზიანოდ დადებული ამ წესებისაგან განსხვავებული შეთანხმება<br />
ბათილია.<br />
4. შეთანხმება ექსკლუზიური დავალების შესახებ მოითხოვს წერილობით<br />
ფორმას.<br />
მუხლი 747. საშუამავლო ხელშეკრულების მოშლა<br />
1. საშუამავლო ხელშეკრულება შეიძლება ნებისმიერ დროს მოიშალოს რაიმე<br />
ვადის დაუცველად, თუკი ხელშეკრულების ვადა არ იყო განსაზღვრული.<br />
2. ექსკლუზიური დავალება შეიძლება მოიშალოს მხოლოდ მნიშვნელოვანი<br />
საფუძვლით. ექვსი თვის გასვლის შემდეგ იგი შეიძლება ნებისმიერ დროს მოიშალოს.<br />
3. ხელშეკრულების მოშლის უფლება შეიძლება დაუშვებლად იქნეს მიჩნეული<br />
მაშინაც,როცა გასულია ექვს თვეზე მეტი დრო, მაგრამ ამას მოითხოვს შუამავლობით<br />
დასადები ხელშეკრულების სახისა და საგნის თავისებურებანი.<br />
მუხლი 748. მაკლერისათვის გასამრჯელოს მიცემის დაუშვებლობა<br />
1. დაუშვებელია მაკლერისათვის გასამრჯელოს მიცემა ან ხარჯების<br />
ანაზღაურება, თუ მესამე პირთან დადებული ხელშეკრულება ეხება მაკლერის<br />
კუთვნილ საგანს; იგივე წესი გამოიყენება, როცა განსაკუთრებული გარემოებების<br />
გამო შეიძლება წარმოიშვას საფრთხე, რაც ხელს შეუშლის მაკლერს შემკვეთის<br />
ინტერესების განხორციელებაში. ეს შემთხვევებია, როცა:<br />
ა. მაკლერი ის იურიდიული პირი ან საზოგადოებაა, რომელშიც<br />
სამართლებრივად და ეკონომიკურად მონაწილეობს მესამე პირი;<br />
ბ. მესამე პირი ის იურიდიული პირი ან საზოგადოებაა, რომელშიც მაკლერი<br />
სამართლებრივად და ეკონომიკურად მონაწილეობს;<br />
გ. მაკლერი მესამე პირთან სამსახურებრივ ან შრომით ურთიერთობაშია; დ.<br />
მაკლერი მესამე პირის მეუღლეა.<br />
2. მაკლერს აქვს გასამრჯელოს მიღების ან ხარჯების ანაზღაურების<br />
უფლება,როცა იგი შემკვეთს მესამე პირთან ხელშეკრულების დადებამდე<br />
შეატყობინებს ამ გარემოებათა შესახებ.<br />
3. მაკლერი კარგავს გასამრჯელოს ან ხარჯების ანაზღაურების უფლებას, თუ<br />
იგი ხელშეკრულების შინაარსის საწინააღმდეგოდ მოქმედებდა მესამე პირის<br />
სასარგებლოდ.<br />
4. ამ მუხლის პირველი და მე-2 ნაწილებით გათვალისწინებული წესების<br />
საწინააღმდეგო შეთანხმება ბათილია.
II. შუამავლობა ბინის ქირავნობისას<br />
მუხლი 749. საბინაო მაკლერი<br />
1. იმ ხელშეკრულებისათვის, რომლითაც პირი კისრულობს შუამავლობას<br />
ბინის ქირავნობის ხელშეკრულების დასადებად (საბინაო მაკლერი), გამოიყენება<br />
შუამავლობის ზოგადი წესები, თუ ბინის ქირავნობის შუამავლობიდან სხვა რამ არ<br />
გამომდინარეობს.<br />
2. ბინის ქირავნობის შუამავლობის ნორმები არ გამოიყენება იმ<br />
ხელშეკრულებათა მიმართ, რომელთა საგანია საბინაო შუამავლობა ტურიზმისა და<br />
საქმიანი მოგზაურობებისას.<br />
მუხლი 750. გასამრჯელოს მიღების დაუშვებლობა<br />
1. საბინაო მაკლერის მოთხოვნა გასამრჯელოს მიღების ან დანახარჯების<br />
ანაზღაურების შესახებ დაუშვებელია მაშინ, როცა:<br />
ა. ქირავნობის ხელშეკრულებით იმავე ბინაზე გრძელდება უკვე არსებული<br />
ქირავნობის ურთიერთობა, ან იგი სხვაგვარად იქნება შეცვლილი;<br />
ბ. იდება ქირავნობის ხელშეკრულება საბინაო ფართზე, რომლის მართვასაც<br />
ახორციელებს საბინაო მაკლერი.<br />
2. შემკვეთის საზიანოდ დადებული შეთანხმება ბათილია.<br />
III. შუამავლობა სესხებისას<br />
მუხლი 751. სასესხო მაკლერი<br />
იმ ხელშეკრულების მიმართ, რომლითაც პირი კისრულობს სხვა პირისათვის<br />
სესხის ხელშეკრულების დადების შუამავლობას (სასესხო მაკლერი), გამოიყენება<br />
შუამავლობის ზოგადი წესები, თუ 752-ე და 753-ე მუხლებიდან სპეციფიკური წესები<br />
არ გამომდინარეობს.<br />
მუხლი 752. ხელშეკრულების ფორმა<br />
1. ხელშეკრულება უნდა დაიდოს წერილობით.<br />
2. ხელშეკრულებაში უნდა აღინიშნოს სასესხო მაკლერის გასამრჯელოს<br />
ოდენობა სესხიდან განსაზღვრული პროცენტის მითითებით; გარდა ამისა,<br />
ხელშეკრულებაში უნდა აღინიშნოს: სესხის ოდენობა, ვადა, პროცენტი, გადახდის<br />
დრო, გადახდის კურსი, პროცენტის ვადის ხანგრძლივობა, დამატებითი ხარჯები,<br />
შემკვეთის მიერ გადასახდელი<br />
მთლიანი თანხა, სესხის მიმცემის სახელი და მისამართი. ეს წესები არ გამოიყენება,<br />
როცა შეკვეთა ეხება იპოთეკით უზრუნველყოფილ სესხს ან მიწის ნაკვეთის<br />
შესაძენად გაცემულ სესხს, რომელიც შემკვეთმა უნდა გამოიყენოს თავისი<br />
დამოუკიდებელი პროფესიული ან სამეწარმეო ანდა საუწყებო თუ სამსახურებრივი<br />
საქმიანობისათვის.(30.06.2005 N 1826 ძალაშია 2006 წლის 1 მარტიდან)
3. ხელშეკრულების ტექსტი არ უნდა იყოს დაკავშირებული სესხის გაცემის<br />
შუამდგომლობასთან. სასესხო მაკლერმა შემკვეთს უნდა გადასცეს ხელშეკრულების<br />
ასლი.<br />
მუხლი 753. გასამრჯელოს გადახდის მოვალეობა<br />
1. შემკვეთი ვალდებულია გადაიხადოს გასამრჯელო მხოლოდ მაშინ, თუ მან<br />
შუამავლობის შედეგად მიიღო სესხი. შემკვეთის ინტერესების საწინააღმდეგოდ<br />
დადებული შეთანხმება ბათილია.<br />
2. სასესხო მაკლერს არ შეუძლია მოითხოვოს სხვა გასამრჯელო, გარდა ამ<br />
მუხლის პირველ ნაწილში გათვალისწინებულისა, იმ მოქმედებისათვის, რომელიც<br />
დაკავშირებულია სესხის აღების შუამავლობასთან.<br />
მუხლი 754. სავაჭრო მაკლერი<br />
სავაჭრო მაკლერის მიმართ გამოიყენება კანონი მეწარმეთა შესახებ.<br />
თავი მეჩვიდმეტე<br />
ჯილდოს საჯაროდ დაპირება. კონკურსი<br />
მუხლი 755. ცნება<br />
ის, ვინც საჯარო დაპირებით აწესებს ჯილდოს გარკვეული მოქმედების<br />
შესრულებისათვის, კერძოდ, ამა თუ იმ შედეგის მიღწევისათვის,ვალდებულია<br />
გადაუხადოს ჯილდო იმ პირს, რომელმაც მოქმედება შეასრულა. პირს ჯილდოს<br />
მიღების უფლება აქვს მაშინაც, როცა იგი არ მოქმედებდა ჯილდოს საჯაროდ<br />
დაპირების გამო.<br />
მუხლი 756. ჯილდოს საჯაროდ დაპირების გაუქმება<br />
1. ჯილდოს საჯაროდ დაპირება შეიძლება გაუქმდეს გამოცხადებული<br />
მოქმედების შესრულებამდე. ჯილდოს საჯაროდ დაპირების გაუქმება ნამდვილია იმ<br />
შემთხვევაში, თუ იგი ცნობილი გახდება იმავე საშუალებით, რითაც ჯილდოს<br />
საჯაროდ დაპირება,ან სპეციალური შეტყობინების მეშვეობით.<br />
2. ჯილდოს საჯაროდ დაპირება შეიძლება შეიცავდეს მითითებას მის<br />
გაუქმებაზე უარის შესახებ; საეჭვოობისას ივარაუდება, რომ დაპირება გაუქმებულია,<br />
თუ მოქმედება არ განხორციელებულა დათქმულ ვადამდე.<br />
მუხლი 757. მოქმედების შესრულება რამდენიმე პირის მიერ<br />
1. თუ მოქმედება, რომლისთვისაც დაწესებულია ჯილდო, შეასრულა<br />
რამდენიმე პირმა, მაშინ დაჯილდოვდება ის, ვინც პირველმა შეასრულა ეს<br />
მოქმედება.<br />
2. თუ მოქმედება ერთდროულად შეასრულა რამდენიმე პირმა,მაშინ<br />
თითოეული შემსრულებელი დაჯილდოვდება თანაბარწილად. თუკი ჯილდო<br />
თავისი თვისებების გამო არ შეიძლება გაიყოს, ან - საჯარო დაპირების შინაარსის
მიხედვით - მხოლოდ ერთმა უნდა მიიღოს იგი, მაშინ ჯილდოს გადაცემის საკითხი<br />
გადაწყდება წილისყრით.<br />
მუხლი 758. პრიზის დაწესება<br />
1. პირი, რომელიც საჯარო განცხადებით განსაზღვრული სამუშაოს საუკეთესო<br />
შესრულებისათვის აწესებს პრიზს, ვალდებულია გადასცეს იგი სამუშაოს საუკეთესო<br />
შემსრულებელს.<br />
2. კონკურსის გამოცხადებას აქვს ძალა მხოლოდ მაშინ, თუ იგი<br />
ითვალისწინებს განსაზღვრულ ვადას სამუშაოს შესასრულებლად.<br />
მუხლი 759. საკონკურსო პირობებში ცვლილებების შეტანის<br />
დაუშვებლობა<br />
დაუშვებელია საკონკურსო პირობებში ისეთი ცვლილებების<br />
შეტანა,რომლებიც ზიანს მოუტანს კონკურსის მონაწილეებს.<br />
მუხლი 760. კონკურსში გამარჯვების შესახებ გადაწყვეტილების მიღება<br />
გადაწყვეტილებას იმის თაობაზე, უპასუხებს თუ არა კონკურსის პირობებს<br />
დათქმულ ვადაში წარდგენილი სამუშაო, ან რამდენიმედან რომელია უკეთესი,<br />
იღებს კონკურსის გამოცხადების შესახებ განცხადებაში მითითებული პირი,ხოლო<br />
თუ ასეთი რამ არ არის აღნიშნული, - კონკურსის გამომცხადებელი.<br />
მუხლი 761. რამდენიმე პირის გამარჯვება კონკურსში<br />
თუ სამუშაო, რომლისთვისაც დაწესებულია პრიზი,რამდენიმე პირმა<br />
შეასრულა, მაშინ მათ მიმართ გამოიყენება ჯილდოს საჯაროდ დაპირებისათვის<br />
გათვალისწინებული შესაბამისი წესები.<br />
მუხლი 762. კონკურსზე წარდგენილი ნამუშევრების დაბრუნების წესი<br />
კონკურსის გამომცხადებელი ვალდებულია დაუბრუნოს მის მონაწილეებს<br />
კონკურსზე წარდგენილი ნამუშევრები, თუ საკონკურსო განცხადებით სხვა რამ არ<br />
არის დადგენილი.<br />
თავი მეთვრამეტე<br />
მიბარება<br />
მუხლი 763. ცნება<br />
მიბარების ხელშეკრულებით შემნახველი კისრულობს შეინახოს მიმბარებლის<br />
მიერ მისთვის ჩაბარებული მოძრავი ნივთი.<br />
მუხლი 764. მიბარების საზღაური<br />
1. მიბარება უსასყიდლოა,თუ შეთანხმებით სხვა რამ არ არის
გათვალისწინებული. თუ შემნახველი ახორციელებს შენახვას სამეწარმეო<br />
საქმიანობის ფარგლებში, მაშინ საზღაური დუმილითაც შეთანხმებულად<br />
ჩაითვლება.<br />
2. თუ საზღაურის ოდენობა არ არის განსაზღვრული,მაშინ ტარიფების<br />
არსებობისას შეთანხმებულად მიიჩნევა სატარიფო განაკვეთი, ხოლო ტარიფების<br />
არარსებობისას ჩვეულებრივი საზღაური.<br />
მუხლი 765. შემნახველის მოვალეობა უსასყიდლო მიბარებისას<br />
თუ მიბარება უსასყიდლოა, მაშინ შემნახველი ვალდებულია ისეთივე<br />
კეთილსინდისიერებით შეინახოს ნივთი, როგორითაც საკუთარ ნივთს შეინახავდა.<br />
მუხლი 766. მესამე პირისათვის ნივთის გადაცემის დაუშვებლობა<br />
1. შემნახველს არა აქვს უფლება ნივთი შესანახად გადასცეს მესამე პირს<br />
მიმბარებლის თანხმობის გარეშე.<br />
2. თუ მესამე პირისათვის შესანახად გადაცემა თანხმობით მოხდა,მაშინ<br />
შემნახველი პასუხს აგებს მხოლოდ იმ ბრალისათვის, რომელიც მას მიუძღვის მესამე<br />
პირის ან შენახვის ადგილის არჩევაში.<br />
მუხლი 767. მიბარებული ნივთით სარგებლობის დაუშვებლობა<br />
შემნახველს არა აქვს უფლება ისარგებლოს მისთვის მიბარებული ნივთით<br />
მიმბარებლის თანხმობის გარეშე, გარდა იმ შემთხვევისა, თუ ნივთის შენახვისათვის<br />
მისით სარგებლობა აუცილებელია.<br />
მუხლი 768. ნივთის შენახვის წესის შეცვლა<br />
შემნახველს უფლება აქვს აუცილებლობის შემთხვევაში შეცვალოს ნივთის<br />
შენახვის წესი. ამის თაობაზე მან უნდა აცნობოს მიმბარებელს.შემნახველმა ასევე<br />
უნდა აცნობოს მიმბარებელს მიბარებულ ნივთზე მესამე პირთა მოთხოვნების<br />
შესახებ.<br />
მუხლი 769. ნივთის თვისებებით მიყენებული ზიანის ანაზღაურება<br />
მიმბარებელმა უნდა აუნაზღაუროს შემნახველს შესანახად მიბარებული<br />
ნივთის თვისებების გამო მიყენებული ზიანი, გარდა იმ შემთხვევისა, როცა მან ამ<br />
ნივთის საფრთხის შემცველი თვისებების შესახებ არ იცოდა და არც შეიძლება<br />
სცოდნოდა.<br />
მუხლი 770. მიბარებული ნივთის დაბრუნების ვადა<br />
მიმბარებელს შეუძლია ნებისმიერ დროს მოითხოვოს შესანახად მიბარებული<br />
ნივთის დაბრუნება, - იმ შემთხვევაშიც, თუ შენახვის ვადა განსაზღვრული იყო.<br />
მუხლი 771. მიბარებული ნივთის უკან წაღების მოვალეობა<br />
1. შემნახველს შეუძლია ნებისმიერ დროს მოსთხოვოს მიმბარებელს შესანახად
მიბარებული ნივთის უკან წაღება, თუ შენახვის ვადა განსაზღვრული არ იყო.<br />
2. შემნახველს შეუძლია ეს უფლება განახორციელოს მხოლოდ ისე,რომ<br />
მიმბარებელს სხვა გზით შეეძლოს ნივთის შენახვა,გარდა იმ შემთხვევისა,როცა<br />
არსებობს მნიშვნელოვანი საფუძველი მიბარებული ნივთის უკან დაბრუნებისათვის.<br />
მუხლი 772. მიბარებული ნივთის დაბრუნების ადგილი<br />
ნივთის დაბრუნება უნდა მოხდეს ხელშეკრულებაში მითითებულ ადგილას,<br />
გარდა იმ შემთხვევისა,თუ მიღწეულია შეთანხმება სხვა ადგილზე დაბრუნების<br />
თაობაზე. ტრანსპორტირების ხარჯები ეკისრება მიმბარებელს.<br />
მუხლი 773. მიბარებული ნივთის ნაყოფის გადაცემის ვალდებულება<br />
1. შემნახველი მოვალეა გადასცეს მიმბარებელს ის ნაყოფი,რომელიც მიიღო<br />
მიბარების განმავლობაში.<br />
2. მიმბარებელი მოვალეა აუნაზღაუროს შემნახველს ნივთის შენახვისათვის<br />
განკუთვნილი აუცილებელი ხარჯები.<br />
მუხლი 774. შემნახველის პასუხისმგებლობა განზრახვის ან უხეში<br />
გაუფრთხილებლობისათვის<br />
თუ მიბარებული ნივთის წასაღებად განსაზღვრულია ვადა,ამ ვადის<br />
დადგომის შემდეგ შემნახველი პასუხს აგებს მხოლოდ განზრახვის ან უხეში<br />
გაუფრთხილებლობისათვის.<br />
მუხლი 775. საზღაურის გადახდის მოვალეობა<br />
თუ მიბარება სასყიდლიანია, მაშინ მიმბარებელი მოვალეა ხელშეკრულების<br />
შეწყვეტისას შემნახველს გადაუხადოს დათქმული საზღაური.<br />
მუხლი 776. მიბარებული ნივთის დაკავების უფლება<br />
სხვისათვის გაწეული ხარჯების ანაზღაურებამდე შემნახველს შეუძლია უარი<br />
თქვას მიბარებული ნივთის დაბრუნებაზე.<br />
მუხლი 777. გვაროვნული ნივთის მიბარების თავისებურებანი<br />
თუ მიბარებულია გვაროვნული ნივთი ისე, რომ საკუთრება შემნახველზე<br />
უნდა გადავიდეს, ხოლო შემნახველი ვალდებულია დააბრუნოს იმავე გვარის,<br />
ხარისხისა და რაოდენობის ნივთი, მაშინ გამოიყენება სესხის ხელშეკრულების<br />
შესაბამისი ნორმები.<br />
მუხლი 778. სასტუმროში მიბარების თავისებურებანი<br />
სასტუმრო, სანატორიუმი და დასასვენებელი სახლი პასუხს აგებენ იმ<br />
ზიანისათვის, რომელიც მიადგა სტუმარს იმ ქონების დაკარგვით, განადგურებით ან<br />
დაზიანებით, რომელიც მას თან ჰქონდა. ეს წესი არ გამოიყენება ფულისა და<br />
ძვირფასეულობის მიმართ, თუ ისინი საგანგებოდ არ ყოფილა ჩაბარებული.
მუხლი 779. პასუხისმგებლობისაგან განთავისუფლება დაუძლეველი ძალის<br />
გამო<br />
პასუხისმგებლობა გამორიცხულია, თუ ზიანი გამოწვეულია დაუძლეველი<br />
ძალის მოქმედებით, სტუმრის ან მისი თანხმლები პირის მიერ, ანდა თვით ნივთის<br />
თვისებებით.<br />
თავი მეცხრამეტე<br />
მიბარება სასაქონლო საწყობში<br />
მუხლი 780. ცნება<br />
სასაქონლო საწყობში მიბარების ხელშეკრულების მიმართ გამოიყენება<br />
მიბარების ხელშეკრულების შესაბამისი ნორმები, თუ ამ თავით სხვა რამ არ არის<br />
გათვალისწინებული.<br />
მუხლი 781. შენახვის ვალდებულებათა კეთილსინდისიერად შესრულების<br />
მოვალეობა<br />
სასაწყობო შემნახველმა საქონლის მიბარების ვალდებულებები უნდა<br />
შეასრულოს კეთილსინდისიერი მეურნის გულისხმიერებით.<br />
მუხლი 782. საქონლის რაოდენობის შემოწმება შემნახველის მიერ<br />
1. შემნახველი არ არის ვალდებული საქონლის მიღებისას შეამოწმოს მისი<br />
რაოდენობა, ზომა, წონა, სახეობა, ხარისხი ან სხვა თვისებები, თუ ამ თავის წესებიდან<br />
სხვა რამ არ გამომდინარეობს.<br />
2. თუ საქონელი, რომელიც შესანახად გადაეცა შემნახველს, გადაცემისას<br />
დაზიანებული ან დაუკომპლექტებელი აღმოჩნდება, რაც გარეგნული<br />
დათვალიერებითაც შესამჩნევია, მაშინ შემნახველი ვალდებულია დაუყოვნებლივ<br />
შეატყობინოს ამის თაობაზე მიმბარებელს; თუ იგი არ შეასრულებს ამ მოვალეობას,<br />
მაშინ მან უნდა აანაზღაუროს დამდგარი ზიანი.<br />
მუხლი 783. მიბარებული საქონლის დათვალიერების უფლება<br />
შემნახველი მოვალეა სამუშაო დროის განმავლობაში ნება დართოს<br />
მიმბარებელს დაათვალიეროს მიბარებული საქონელი, აიღოს ნიმუშები ან<br />
განახორციელოს აუცილებელი მოქმედებანი.<br />
მუხლი 784. შეტყობინების ვალდებულება<br />
შემნახველი ვალდებულია დაუყოვნებლივ შეატყობინოს მიმბარებელს, თუ<br />
იგი შესანახად მიბარებულ საქონელს გადაიტანს სხვა საწყობში, ან თუ აღმოაჩენს,<br />
რომ საქონლის თვისებები შეიცვალა ანდა არსებობს მისი შეცვლის საშიშროება.მან ეს<br />
უნდა შეატყობინოს სასაწყობო მოწმობის მისთვის ცნობილ ბოლო მფლობელს. ამ<br />
მოვალეობის შეუსრულებლობისას იგი ვალდებულია აანაზღაუროს დამდგარი
ზიანი.<br />
მუხლი 785. ზიანის ანაზღაურების ვალდებულება<br />
შემნახველი პასუხისმგებელია შესანახად გადაცემული საქონლის დაკარგვით<br />
ან/და დაზიანებით მიყენებული ზიანისათვის, გარდა იმ შემთხვევისა, როცა ამის<br />
თავიდან აცილება კეთილსინდისიერ შემნახველსაც არ შეეძლო.<br />
მუხლი 786. გვაროვნული ნივთების შენახვის თავისებურებანი<br />
1. გვაროვნული ნივთების შენახვისას შემნახველს მხოლოდ მაშინ აქვს უფლება<br />
შეურიოს ისინი იმავე სახისა და თვისების სხვა ნივთებს,თუ ამაზე არსებობს<br />
მიმბარებლის ნებართვა.<br />
2. ამ შერევის შედეგად წარმოშობილ საქონელზე მიმბარებლებს აქვთ საერთო<br />
საკუთრების უფლება. თითოეული მიმბარებლის წილი განისაზღვრება მის მიერ<br />
ჩაბარებული საქონლის ოდენობის შესაბამისად.<br />
3. შემნახველი მოვალეა თითოეულ მიმბარებელს დაუბრუნოს მიბარებული<br />
საქონელი მისი კუთვნილი წილის შესაბამისად, დანარჩენი მიმბარებლების<br />
თანხმობის გარეშე.<br />
მუხლი 787. მიბარებული საქონლის გაყიდვა<br />
თუ შესანახად მიბარებული საქონელი ფუჭდება ან იმდენად იცვლება, რომ<br />
იგი შეიძლება გაუფასურდეს,და შემნახველს დრო აღარ რჩება ამის თაობაზე<br />
შეატყობინოს ან არ შეუძლია შეატყობინოს უფლებამოსილ პირს, მაშინ ის<br />
უფლებამოსილია საქონელი გაყიდოს.<br />
მუხლი 788. სასაწყობო მოწმობა<br />
საქონლის მიღებისას შემნახველი ვალდებულია მიმბარებელს გადასცეს<br />
სასაწყობო მოწმობა.<br />
მუხლი 789. სასაწყობო მოწყობის რეკვიზიტები<br />
1. სასაწყობო მოწმობაში უნდა აღინიშნოს:<br />
ა. სასაწყობო მოწმობის გაცემის თარიღი და რეგისტრაციის ნომერი;<br />
ბ. მხარეთა ვინაობა და მისამართი;<br />
გ. შენახვის ადგილი;<br />
დ. საქონლის შენახვის წესი;<br />
ე. შესანახი საქონლის აღწერა (ოდენობა, ზომა ან წონა) და ხარისხი; საქონლის<br />
შეფუთვისას - შეფუთვის აღწერა;<br />
ვ. შენახვის საზღაურისა და სხვა აუცილებელი ხარჯების ოდენობა;<br />
ზ. თუ შესანახი საქონელი დაზღვეულ უნდა იქნეს, მაშინ - სადაზღვევო თანხა;<br />
თ. ხელშეკრულების მოქმედების ვადა;<br />
ი. შემნახველის ხელმოწერა, დამოწმებული შესაბამისი ბეჭდით.<br />
2. თუ ამ მუხლში დასახელებული პირობები სრულად არ არის ასახული სასაწყობო
მოწმობაში, ეს მხარეებს არ ათავისუფლებს პასუხისმგებლობისაგან. მხარეებს<br />
უფლება აქვთ სასაწყობო მოწმობაში შეიტანონ სხვა პირობებიც.<br />
მუხლი 790. ვარანტი<br />
სასაწყობო მოწმობის მფლობელს საგირავნო მოწმობის საშუალებით შეუძლია<br />
საწყობში შესანახად მიბარებული საქონელი დააგირავოს სხვა ვალდებულების<br />
უზრუნველსაყოფად ისე, რომ საქონელი საწყობიდან არ იყოს გატანილი (ვარანტი).<br />
მუხლი 791. საორდერო სასაწყობო მოწმობა<br />
თუ შემნახველი გასცემს საორდერო სასაწყობო მოწმობას,მაშინ ეს მოწმობა შეიძლება<br />
გადაეცეს მესამე პირს ინდოსამენტის მეშვეობით.<br />
მუხლი 792. პასუხისმგებლობა ინდოსირებული სასაწყობო მოწმობისათვის<br />
1. თუ სასაწყობო მოწმობა გაცემულია ინდოსამენტის მეშვეობით, მაშინ შემნახველი<br />
პასუხს აგებს ამ მოწმობის მფლობელის წინაშე მასში მითითებული პირობების<br />
სისწორისათვის, გარდა იმ შემთხვევისა, თუ მოწმობაში აშკარად არის მითითებული,<br />
რომ ეს მონაცემები ეფუძნება მიმბარებლის ან მესამე პირის ინფორმაციას.<br />
2. თუ შემნახველმა იცოდა,რომ მონაცემები არასწორია, მაშინ იგი პასუხს აგებს იმ<br />
შემთხვევაშიც, თუ მან გააკეთა ამ მუხლის პირველ ნაწილში აღნიშნული მითითება.<br />
3. შერეული შენახვისას შემნახველს არა აქვს უფლება გააკეთოს პირველ ნაწილში<br />
აღნიშნული მითითება.<br />
მუხლი 793. ინდოსამენტის სისწორის პრეზუმფცია<br />
1. შემნახველი, რომელმაც გასცა საორდერო სასაწყობო მოწმობა, ვალდებულია<br />
შესანახად მიბარებული საქონელი დაბრუნებისას გადასცეს მხოლოდ სასაწყობო<br />
მოწმობის კანონიერ მფლობელს.<br />
2. თუ გაცემულია საგირავნო სასაწყობო მოწმობა,მაშინ შემნახველმა უნდა<br />
მოითხოვოს მისი დაბრუნება.<br />
3. შემნახველი არ არის ვალდებული შეამოწმოს ინდოსამენტის სისწორე. გადაცემა<br />
დასტურდება სასაწყობო მოწმობაზე სათანადო წარწერით.<br />
მუხლი 794. სასაწყობო მოწმობის დაკარგვა<br />
1. სასაწყობო ან საგირავნო მოწმობის დაკარგვისას ან მოსპობისას მის კანონიერ<br />
მფლობელს უფლება აქვს განცხადებით მიმართოს სასამართლოს და მოითხოვოს<br />
დაკარგული დოკუმენტის ბათილად ცნობა და მის ნაცვლად ახალი მოწმობის გაცემა.<br />
სასამართლო განცხადებას განიხილავს განსაკუთრებული წარმოების წესით.<br />
2. სასამართლოს გადაწყვეტილების საფუძველზე შემნახველი ხელახლა გასცემს<br />
სასაწყობო ან საგირავნო მოწმობას.<br />
მუხლი 795. მიბარებული საქონლის დაგირავება
1. სასაქონლო საწყობში შესანახად ჩაბარებული საქონლის დასაგირავებლად<br />
მესაკუთრემ საგირავნო მოწმობაზე უნდა გააკეთოს სპეციალური წარწერა<br />
(ინდოსამენტი) და ისე გადასცეს დაინტერესებულ პირს.<br />
2. ინდოსამენტი უნდა ითვალისწინებდეს მიმბარებლის, კრედიტორის ვინაობასა და<br />
ვალდებულების მოცულობას.<br />
3. კრედიტორისათვის საგირავნო მოწმობის გადაცემის თაობაზე ეცნობება<br />
შემნახველს, რომელიც გააკეთებს სათანადო აღნიშვნას.<br />
მუხლი 796. გირავნობის უფლების გადასვლა სასაწყობო მოწმობის ახალ<br />
მფლობელზე<br />
1. შემნახველს შენახვის ხარჯების გამო წარმოეშობა საქონლის გირავნობის<br />
უფლება მანამდე, სანამ იგი მის მფლობელობაშია.<br />
2. თუ სასაწყობო მოწმობა ინდოსამენტის მეშვეობით არის გაცემული, მაშინ<br />
გირავნობის უფლება არსებობს სასაწყობო მოწმობის ახალი მფლობელის მიმართ.<br />
მუხლი 797. მიბარებული საქონლის უკან წაღების მოთხოვნის<br />
დაუშვებლობა<br />
შემნახველს არ შეუძლია მოსთხოვოს მიმბარებელს მიბარებული საქონლის<br />
უკანვე წაღება შეთანხმებული ვადის გასვლამდე, ხოლო,თუ ასეთი ვადა არ არის<br />
დადგენილი, მაშინ - ჩაბარებიდან სამი თვის გასვლამდე.<br />
მუხლი 798. დამატებითი ვადის დანიშვნა საქონლის მიღებისას<br />
1. თუ შენახვის ვადის გასვლის შემდეგ სასაწყობო მოწმობის მფლობელი თავს<br />
არიდებს საწყობიდან საქონლის წაღებას, შემნახველმა უნდა დაუნიშნოს მას<br />
საქონლის წაღების დამატებითი ორკვირიანი ვადა; თუკი მოწმობის მფლობელი ამ<br />
ვადაშიც არ წაიღებს საქონელს, შემნახველს უფლება აქვს გაყიდოს იგი.<br />
2. საქონლის გაყიდვის შედეგად მიღებული თანხა შემნახველისათვის კუთვნილი<br />
ხარჯების გამოკლებით გადაეცემა სასაწყობო მოწმობის მფლობელს.<br />
თავი მეოცე<br />
დაზღვევა<br />
I. ზოგადი დებულებანი<br />
მუხლი 799. ცნება<br />
1. დაზღვევის ხელშეკრულებით მზღვეველი მოვალეა აუნაზღაუროს დამზღვევს<br />
სადაზღვევო შემთხვევის დადგომით მიყენებული ზიანი ხელშეკრულების<br />
პირობების შესაბამისად. მყარად დადგენილი სადაზღვევო თანხით დაზღვევისას<br />
მზღვეველი მოვალეა გადაიხადოს სადაზღვევო თანხა ან შეასრულოს სხვა<br />
შეპირებული მოქმედება.<br />
2. დამზღვევი ვალდებულია გადაიხადოს სადაზღვევო შესატანი (პრემია).
მუხლი 800. დაზღვევის ხელშეკრულების დადების ვალდებულება<br />
პირი, რომელიც საჯაროდ სთავაზობს დაზღვევის ხელშეკრულების დადებას,<br />
ვალდებულია დადოს ეს ხელშეკრულება, თუკი უარის თქმისათვის არ არსებობს<br />
მნიშვნელოვანი საფუძველი.<br />
მუხლი 801. სავალდებულო დაზღვევა<br />
კანონით შეიძლება გათვალისწინებული იყოს სავალდებულო დაზღვევა, რომლის<br />
მიმართაც გამოიყენება ამ თავის წესები, თუ ეს არ ეწინააღმდეგება კანონმდებლობას<br />
სავალდებულო დაზღვევის შესახებ. გადაზღვევასთან დაკავშირებული<br />
ურთიერთობები წესრიგდება კანონმდებლობით დადგენილი წესით.<br />
მუხლი 802. სადაზღვევო მოწმობა (პოლისი)<br />
1. მზღვეველი მოვალეა ჩააბაროს დამზღვევს ხელმოწერილი საბუთი დაზღვევის<br />
ხელშეკრულების შესახებ (სადაზღვევო მოწმობა - პოლისი).<br />
2. სადაზღვევო მოწმობა უნდა შეიცავდეს:<br />
ა. ხელშეკრულების მხარეების ვინაობასა და მათ ადგილსამყოფელს (საცხოვრებელ<br />
ადგილს ან იურიდიულ მისამართს);<br />
ბ. დაზღვევის საგნისა და დაზღვეული პირის დასახელებას;<br />
გ. სადაზღვევო რისკის განსაზღვრას;<br />
დ. დაზღვევის დასაწყისსა და ხანგრძლივობას;<br />
ე. სადაზღვევო თანხის ოდენობას;<br />
ვ. სადაზღვევო შესატანის მოცულობას, მისი გადახდის ადგილსა და ვადას.<br />
3. თუ დაზღვევის საგანს წარმოადგენს პირის სიცოცხლე, მაშინ დამატებით<br />
აუცილებელია მონაცემები მზღვევლის მოგების დაანგარიშებისა და ამ მოგების<br />
განაწილების პირობების შესახებ.<br />
მუხლი 803. სადაზღვევო მოწმობის სახეები<br />
თუ სადაზღვევო მოწმობა გაცემულია წარმომდგენზე,სახელობითი ან საორდერო<br />
მოწმობის სახით, მზღვეველს შეუძლია ამ მოწმობის მფლობელს წაუყენოს ყველა ის<br />
მოთხოვნა, რომლებიც მას თავდაპირველი დამზღვევის მიმართ აქვს. ეს წესი არ<br />
გამოიყენება,თუ სადაზღვევო მოწმობის მფლობელი აცნობებს მზღვეველს<br />
დაზღვევასთან დაკავშირებული უფლებების მისთვის გადაცემის თაობაზე და ეს<br />
უკანასკნელი დაუყოვნებლივ არ განაცხადებს თავისი მოთხოვნების შესახებ.<br />
მუხლი 804. სადაზღვევო მოწმობის დაკარგვის შედეგები<br />
1. თუ ხელშეკრულებით განსაზღვრულია, რომ მზღვეველმა მხოლოდ სადაზღვევო<br />
მოწმობის წარდგენის შემდეგ უნდა შეასრულოს თავისი მოვალეობა,მაგრამ მოწმობა<br />
დაიკარგა ან განადგურდა, მაშინ დამზღვევს შეუძლია მოითხოვოს შესრულება<br />
მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ სადაზღვევო მოწმობა განსაკუთრებული წარმოების<br />
წესით ძალადაკარგულად გამოცხადდა.
2. სადაზღვევო მოწმობის დაკარგვის ან განადგურების შემთხვევაში დამზღვევს<br />
შეუძლია მზღვეველს მოსთხოვოს ასლი. ასლის გაცემის ხარჯებს გაიღებს<br />
დამზღვევი.<br />
მუხლი 805. დაზღვევის აგენტის უფლებები<br />
1. თუ დაზღვევის აგენტი (წარმომადგენელი) უფლებამოსილია დადოს დაზღვევის<br />
ხელშეკრულება, მას ასევე შეუძლია შეცვალოს ხელშეკრულების პირობები,<br />
გააგრძელოს მისი მოქმედების ვადა ან მოშალოს იგი.<br />
2. დაზღვევის აგენტს, რომელიც ასრულებს შუამავლის ფუნქციას დაზღვევის<br />
ხელშეკრულების დადებისას, უფლება აქვს დადოს ასეთი ხელშეკრულება.<br />
მუხლი 806. დაზღვევის დაწყების დრო<br />
1. დაზღვევა იწყება ხელშეკრულების დადების დღის ოცდაოთხ საათზე და<br />
მთავრდება ხელშეკრულებით გათვალისწინებული ვადის ბოლო დღის ოცდაოთხ<br />
საათზე.<br />
2. თუ დაზღვევის ხელშეკრულება დადებულია ხუთ წელზე მეტი ვადით, მაშინ<br />
თითოეულ მხარეს შეუძლია მოშალოს ხელშეკრულება ამის თაობაზე<br />
გაფრთხილებიდან სამი თვის გასვლის შემდეგ.<br />
მუხლი 807. სადაზღვევო შესატანის გადიდების შედეგები<br />
თუ მზღვეველმა გაადიდა სადაზღვევო შესატანი, მაშინ დამზღვევს შეუძლია<br />
ხელშეკრულების მოშლის ერთთვიანი ვადის დაცვით შეწყვიტოს ხელშეკრულება.<br />
სადაზღვევო შესატანის უმნიშვნელო გაზრდა ასეთ უფლებას არ წარმოშობს.<br />
მუხლი 808. ინფორმაციის მიწოდების ვალდებულება<br />
1. დამზღვევმა ხელშეკრულების დადებისას მზღვეველს უნდა შეატყობინოს ყველა<br />
მისთვის ცნობილი გარემოება, რომლებსაც არსებითი მნიშვნელობა აქვს საფრთხის ან<br />
დაზღვევით გათვალისწინებული შემთხვევის დადგომისათვის. არსებითია ის<br />
გარემოებები, რომლებსაც შეუძლიათ გავლენა მოახდინონ მზღვევლის<br />
გადაწყვეტილებაზე,უარი თქვას ხელშეკრულებაზე ან დადოს იგი შეცვლილი<br />
შინაარსით.<br />
2. არსებითად ჩაითვლება ასევე გარემოება, რომლის შესახებაც მზღვეველი<br />
წერილობით შეეკითხება დამზღვევს გარკვევით და არაორაზროვნად.<br />
3. თუ ამ მუხლის პირველი ნაწილის წესების საწინააღმდეგოდ მზღვეველს არ ეცნობა<br />
არსებითი გარემოების შესახებ, მაშინ მას შეუძლია უარი თქვას<br />
ხელშეკრულებაზე.იგივე მნიშვნელობა აქვს, თუ არსებით გარემოებათა შეტყობინებას<br />
დამზღვევმა განზრახ აარიდა თავი.<br />
4. დაუშვებელია ხელშეკრულების შეწყვეტა, თუ მზღვეველმა იცოდა დაფარულ<br />
გარემოებათა შესახებ, ან დამზღვევს არ მიუძღვის ბრალი მათ შეუტყობინებლობაში.<br />
მუხლი 809. არასწორი მონაცემების შეტყობინების შედეგები
1. მზღვეველს შეუძლია უარი თქვას ხელშეკრულებაზე მაშინაც, თუ არსებითი<br />
გარემოებების შესახებ შეტყობინება არასწორ მონაცემებს შეიცავს.<br />
2. ხელშეკრულებაზე უარის თქმა დაუშვებელია,თუ მონაცემების უზუსტობა<br />
მზღვევლისათვის ცნობილი იყო, ან თუ დამზღვევს ბრალი არ მიუძღვის არასწორ<br />
მონაცემთა მიწოდებაში. ამ მონაცემების შეტყობინებიდან ერთი თვის განმავლობაში<br />
მზღვეველს შეუძლია მოშალოს ხელშეკრულება.<br />
მუხლი 810. დაზღვევის ხელშეკრულების მოშლა ინფორმაციის<br />
შეუტყობინებლობის გამო<br />
თუ დამზღვევს საფრთხის გარემოების შესახებ წერილობით კითხვებზე უნდა<br />
გაეცა პასუხი, მაშინ მზღვეველს უფლება აქვს მოშალოს ხელშეკრულება იმ<br />
გარემოებათა შეუტყობინებლობის გამო, რომელთა თაობაზედაც თუმცა კითხვა არ<br />
დასმულა, მაგრამ დამზღვევი განზრახ დუმდა.<br />
მუხლი 811. ინფორმაციის შეუტყობინებლობის გამო ხელშეკრულების<br />
მოშლის ვადა<br />
1. ამ თავით გათვალისწინებული ცნობების შეუტყობინებლობიდან ერთი<br />
თვის განმავლობაში მზღვეველს შეუძლია მოშალოს ხელშეკრულება. ეს ვადა იწყება<br />
იმ მომენტიდან, როდესაც მზღვეველმა გაიგო შეტყობინების მოვალეობის დარღვევის<br />
თაობაზე.<br />
2. დამზღვევს უნდა ეცნობოს ხელშეკრულების მოშლის შესახებ.<br />
მუხლი 812. ხელშეკრულების მოშლა სადაზღვევო შემთხვევის დადგომის<br />
შემდეგ<br />
თუ მზღვეველი ხელშეკრულებას მოშლის სადაზღვევო შემთხვევის დადგომის<br />
შემდეგ, მაშინ იგი არ თავისუფლდება თავისი მოვალეობის შესრულებისაგან, თუკი<br />
იმ გარემოებას, რომლის შესახებაც დარღვეული იქნა შეტყობინების მოვალეობა,<br />
გავლენა არ მოუხდენია სადაზღვევო შემთხვევის დადგომაზე და მზღვევლის<br />
მოვალეობის შესრულებაზე.<br />
მუხლი 813. საფრთხის გაზრდის შესახებ ინფორმაციის შეტყობინების<br />
ვალდებულება<br />
1. დამზღვევი მოვალეა დაუყოვნებლივ შეატყობინოს მზღვეველს საფრთხის<br />
გაზრდის შესახებ, რომელიც ხელშეკრულების დადების შემდეგ აღმოცენდა,თუ ეს<br />
არსებით გავლენას მოახდენდა ხელშეკრულების დადებაზე.<br />
2. ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში მზღვეველს<br />
უფლება აქვს მოშალოს ხელშეკრულება მოშლის ერთთვიანი ვადის დაცვით ან<br />
მოითხოვოს სადაზღვევო შესატანის შესაბამისი გაზრდა. თუ დამზღვევმა განზრახ<br />
გამოიწვია საფრთხის გაზრდა, მზღვეველს შეუძლია მოშალოს ხელშეკრულება ვადის<br />
დაცვის გარეშე.
მუხლი 814. სადაზღვევო შემთხვევის დადგომის შეტყობინების ვალდებულება<br />
1. სადაზღვევო შემთხვევის დადგომის გაგებისთანავე დამზღვევი მოვალეა<br />
აცნობოს ამის შესახებ მზღვეველს.<br />
2. მზღვეველს შეუძლია სადაზღვევო შემთხვევის დადგომის შემდეგ<br />
მოსთხოვოს დამზღვევს ყოველგვარი ცნობა,რომელიც კი აუცილებელია სადაზღვევო<br />
შემთხვევის ან მოვალეობის მოცულობის დასადგენად.<br />
3. მზღვეველს არ შეუძლია დაეყრდნოს შეთანხმებას, რომლითაც იგი<br />
თავისუფლდება თავისი მოვალეობისაგან, თუ დამზღვევი არ შეასრულებს<br />
შეტყობინების მოვალეობას, მაგრამ ამით მზღვევლის ინტერესები არსებითად არ<br />
დაირღვევა.<br />
4. მზღვეველმა თავისი მოვალეობა უნდა შეასრულოს სადაზღვევო შემთხვევის<br />
დადგენისა და საზღაურის ოდენობის განსაზღვრის შემდეგ.<br />
II. სადაზღვევო შესატანი<br />
მუხლი 815. სადაზღვევო შესატანის გადახდის ვალდებულება<br />
1. დამზღვევი მოვალეა გადაიხადოს სადაზღვევო შესატანი მხოლოდ<br />
დაზღვევის დამადასტურებელი საბუთის მიღების შემდეგ.<br />
2. თუ დაზღვევის ინტერესი დაიკარგა, მაშინ მზღვეველს შეუძლია<br />
მოითხოვოს სადაზღვევო შესატანის ის ნაწილი, რომელიც შეესაბამება ნაკისრი<br />
რისკის ხანგრძლივობას. მზღვეველს შეუძლია მოითხოვოს მომსახურების შესაბამისი<br />
ანაზღაურების გადახდა.<br />
მუხლი 816. პირველი სადაზღვევო შესატანი<br />
პირველი ან ერთჯერადი სადაზღვევო შესატანის დროულად გადახდამდე<br />
მზღვეველი თავისუფალია თავისი მოვალეობისაგან.<br />
მუხლი 817. სადაზღვევო შესატანის არადროულად გადახდა<br />
1. თუ სადაზღვევო შესატანი დროულად არ არის გადახდილი, მაშინ<br />
მზღვეველს შეუძლია წერილობით განსაზღვროს გადახდის ორკვირიანი ვადა,<br />
ამასთან, უნდა მიუთითოს იმ შედეგებზე, რომლებიც ვადის გასვლას მოჰყვება.<br />
2. თუ ვადის გასვლის შემდეგ დადგება სადაზღვევო შემთხვევა და ამ<br />
დროისათვის დამზღვევის მიერ გადაცილებულია შესატანის ან პროცენტების<br />
გადახდის ვადა, მაშინ მზღვეველი თავისუფლდება თავისი მოვალეობებისაგან.<br />
მუხლი 818. ხელშეკრულების მოშლა სადაზღვევო შესატანის<br />
არადროულად გადახდის გამო<br />
თუ დამზღვევმა თავის დროზე არ შეიტანა სადაზღვევო შესატანი,მზღვეველს<br />
შეუძლია ერთი თვით ადრე გააფრთხილოს დამზღვევი ხელშეკრულების მოშლის<br />
თაობაზე და ამ ვადის უშედეგოდ გასვლის შემდეგ მოშალოს იგი.
მუხლი 819. სადაზღვევო შესატანის გადახდის შეწყვეტა<br />
დამზღვევს შეუძლია შეწყვიტოს სადაზღვევო შესატანის გადახდა, თუ<br />
ხელშეკრულების დადების შემდეგ გაირკვა, რომ მზღვევლის ეკონომიური<br />
მდგომარეობა იმდენად გაუარესდა, რომ არსებობს სადაზღვევო შემთხვევის<br />
დადგომისას მის მიერ ხელშეკრულებით ნაკისრ მოვალეობათა შეუსრულებლობის<br />
რეალური საფრთხე.<br />
III. ზიანის დაზღვევა<br />
ა. ხელშეკრულების შინაარსი<br />
მუხლი 820. ზიანის ფულადი ანაზღაურების ვალდებულება<br />
ზიანის დაზღვევისას მზღვეველმა ზიანი უნდა აანაზღაუროს ფულით.<br />
მუხლი 821. ზიანის ანაზღაურების ფარგლები<br />
მზღვეველი ზიანს ანაზღაურებს მხოლოდ სადაზღვევო თანხის ფარგლებში.<br />
მუხლი 822. სადაზღვევო შედარება<br />
1. თუ აღმოჩნდა, რომ სადაზღვევო თანხა მნიშვნელოვნად აღემატება<br />
დაზღვეული ინტერესის ღირებულებას (სადაზღვევო ღირებულებას), მაშინ როგორც<br />
დამზღვევს,ისე მზღვეველს გადაჭარბებული დაზღვევის თავიდან აცილების მიზნით<br />
შეუძლიათ მოითხოვონ სადაზღვევო თანხის შემცირება სადაზღვევო შესატანის<br />
დაუყოვნებლივ შესაბამისი შემცირებით.<br />
2. თუ დამზღვევი მართლსაწინააღმდეგო შემოსავლის მიღების განზრახვით<br />
დებს ხელშეკრულებას დაზღვევის გაზრდის გზით,მაშინ ხელშეკრულება ბათილად<br />
ჩაითვლება. ხელშეკრულების ბათილობამდე მზღვევლისათვის გადახდილი<br />
შენატანები მას რჩება, თუ მისთვის ხელშეკრულების დადების მომენტისათვის<br />
ცნობილი არ იყო ბათილობის შესახებ.<br />
მუხლი 823. ქონების დაზღვევის თავისებურებანი<br />
სადაზღვევო თანხად ჩაითვლება ქონების ღირებულება, თუ დაზღვეულია ქონება და<br />
საქმის გარემოებებით სხვა რამ არ არის დადგენილი.<br />
მუხლი 824. მიუღებელი სარგებლის დაზღვევა<br />
დაზღვევა ვრცელდება სადაზღვევო შემთხვევის დადგომით გამოწვეულ მიუღებელ<br />
სარგებელზედაც, თუ ეს გათვალისწინებულია შეთანხმებით.<br />
მუხლი 825. ნივთთა ერთობლიობის დაზღვევა<br />
თუ დაზღვეულია ნივთების ერთობლიობა, მაშინ დაზღვევა ვრცელდება მასში<br />
შემავალ ყველა ნივთზე.
მუხლი 826. სადაზღვევო ანაზღაურების ოდენობა<br />
მზღვეველი არ არის ვალდებული გადაუხადოს დამზღვევს წარმოშობილი ზიანის<br />
ოდენობაზე მეტი თანხა იმ შემთხვევაშიც კი, თუ სადაზღვევო თანხა სადაზღვევო<br />
შემთხვევის დადგომის მომენტისათვის აღემატება სადაზღვევო ღირებულებას.<br />
მუხლი 827. შემცირებული ან არასრული დაზღვევა. ორმაგი დაზღვევა<br />
1. თუ სადაზღვევო თანხა ნაკლებია სადაზღვევო ღირებულებაზე სადაზღვევო<br />
შემთხვევის დადგომის მომენტისათვის (შემცირებული ან არასრული დაზღვევა),<br />
მაშინ მზღვეველი ანაზღაურებს ზიანს სადაზღვევო თანხისა და სადაზღვევო<br />
ღირებულების შეფარდების შესაბამისად.<br />
2. პირი, რომელმაც ერთი და იგივე ინტერესი ერთდროულად რამდენიმე<br />
მზღვეველთან დააზღვია,მოვალეა ამის თაობაზე დაუყოვნებლივ აცნობოს<br />
თითოეულ მზღვეველს. შეტყობინებაში უნდა აღინიშნოს ყველა მზღვევლის ვინაობა<br />
და სადაზღვევო თანხის ოდენობა.<br />
3. თუ მოცემული ინტერესი ერთი და იმავე რისკისაგან რამდენიმე<br />
მზღვეველთან არის დაზღვეული და სადაზღვევო თანხები ჯამში სადაზღვევო<br />
ღირებულებას აჭარბებენ, ან, თუ სხვა მიზეზების გამო საზღაურთა ჯამი, რომელიც<br />
თითოეული მზღვევლის მიერ სხვა ხელშეკრულების არარსებობის შემთხვევაში<br />
გადახდილი იქნებოდა, აჭარბებს მთელ ზიანს (ორმაგი დაზღვევა), მაშინ<br />
მზღვევლები მოვალენი არიან დამზღვევის წინაშე - როგორც სოლიდარული<br />
მოვალეები - იმ თანხის ფარგლებში, რაც მათ დამზღვევთან დადებული<br />
ხელშეკრულებით აქვთ გაფორმებული, მაგრამ დამზღვევს არა აქვს უფლება მიიღოს<br />
ჯამში რეალურ ზიანზე მეტი თანხა.<br />
მუხლი 828. ორმაგი დაზღვევის ბათილობა<br />
თუ დამზღვევმა გააფორმა ორმაგი დაზღვევა მართლსაწინააღმდეგო<br />
შემოსავლის მიღების მიზნით,მაშინ თითოეული ხელშეკრულება, რომელიც ამ<br />
მიზნით არის დადებული, ჩაითვლება ბათილად.<br />
მუხლი 829. დამზღვევის ბრალი სადაზღვევო შემთხვევის დადგომისას<br />
მზღვეველი თავისუფლდება თავისი მოვალეობის შესრულებისაგან, თუ<br />
დამზღვევმა დაზღვევით გათვალისწინებული შემთხვევა გამოიწვია განზრახ ან<br />
უხეში გაუფრთხილებლობით.<br />
მუხლი 830. მზღვევლის მითითების შესრულების მოვალეობა<br />
1. დამზღვევი მოვალეა დაზღვევით გათვალისწინებული შემთხვევის<br />
დადგომისას შეძლებისდაგვარად თავიდან აიცილოს ან შეამციროს ზიანი და ამასთან<br />
დაკავშირებით შეასრულოს მზღვევლის მითითებები.<br />
2. მზღვეველი მოვალეა აანაზღაუროს ის ხარჯები, რომლებიც მისი<br />
მითითებით იქნა გაღებული.
მუხლი 831. ომით ან სხვა დაუძლეველი ძალით გამოწვეული ზიანის<br />
დაზღვევა<br />
მზღვეველი ომით ან სხვა დაუძლეველი ძალით გამოწვეული ზიანისათვის<br />
მხოლოდ მაშინ აგებს პასუხს, თუ ეს გათვალისწინებულია სპეციალური<br />
შეთანხმებით.<br />
მუხლი 832. ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნა მესამე პირისაგან<br />
1. თუ დამზღვევს შეუძლია ზიანის ანაზღაურების თაობაზე მოთხოვნა<br />
წაუყენოს მესამე პირს,მაშინ ეს მოთხოვნა გადადის მზღვეველზე, თუკი ის<br />
უნაზღაურებს დამზღვევს ზიანს. თუ დამზღვევი უარს იტყვის მესამე პირის მიმართ<br />
თავის მოთხოვნაზე ან მისი მოთხოვნის უზრუნველყოფის უფლებაზე, მაშინ<br />
მზღვეველი თავისუფლდება ზიანის იმ ოდენობით ანაზღაურების მოვალეობისაგან,<br />
რამდენიც მას შეეძლო მიეღო თავისი ხარჯების ასანაზღაურებლად უფლების<br />
განხორციელებასთან ან მოთხოვნის წაყენებასთან დაკავშირებით.<br />
2. თუ დამზღვევის უფლება ზიანის ანაზღაურების თაობაზე ეხება მასთან<br />
ერთად მცხოვრებ ოჯახის წევრებს, მაშინ უფლების გადასვლა გამორიცხულია, როცა<br />
ოჯახის წევრმა ზიანი განზრახ გამოიწვია.<br />
მუხლი 833. დაზღვეული ქონების გასხვისების შედეგები<br />
თუ დაზღვეული ქონება გასხვისდა, მაშინ დამზღვევის უფლებები და მოვალეობები<br />
გადადის შემძენზე.<br />
მუხლი 834. შეტყობინების ვალდებულება დაზღვეული ქონების<br />
გასხვისებისას<br />
მზღვეველს დაუყოვნებლივ უნდა ეცნობოს დაზღვეული ქონების გასხვისების<br />
შესახებ.თუ შემძენმა ან გამსხვისებელმა აღნიშნულის თაობაზე დაუყოვნებლივ არ<br />
შეატყობინა მზღვეველს, მაშინ იგი თავისუფლდება ანაზღაურების მოვალეობისაგან,<br />
თუკი სადაზღვევო შემთხვევა დადგა ორი კვირის შემდეგ იმ მომენტიდან, როცა<br />
მზღვეველს შეტყობინება მიღებული უნდა ჰქონოდა.<br />
მუხლი 835. დაზღვევის შეწყვეტა ქონების გასხვისებისას<br />
1. მზღვეველს უფლება აქვს ხელშეკრულების მოშლის ერთთვიანი ვადის<br />
დაცვით შეწყვიტოს სადაზღვევო ურთიერთობა შემძენთან. ხელშეკრულების მოშლის<br />
უფლება ძალას კარგავს, თუ მზღვეველმა არ ისარგებლა ამით ერთი თვის მანძილზე<br />
იმ მომენტიდან, როცა მან შეიტყო ქონების გასხვისების შესახებ.<br />
2. შემძენს უფლება აქვს მოშალოს დაზღვევის ხელშეკრულება; მოშლა<br />
შეუძლია მას მხოლოდ დაუყოვნებლივ ან დაზღვევის მიმდინარე პერიოდის<br />
დამთავრებისათვის. მოშლის უფლება ქარწყლდება,თუ შემძენი შეძენიდან ერთი<br />
თვის ვადაში არ ისარგებლებს ამ უფლებით; ხოლო, თუ შემძენისათვის ცნობილი არ<br />
იყო დაზღვევის შესახებ, მაშინ მოშლის უფლება ძალაშია ერთი თვის გასვლამდე იმ<br />
მომენტიდან, როცა შემძენმა შეიტყო სადაზღვევო ურთიერთობის შესახებ.<br />
3. თუ დაზღვევის ხელშეკრულება მოიშალა ამ წესების საფუძველზე, მაშინ
გამსხვისებელი მოვალეა მზღვეველს გადაუხადოს სადაზღვევო შესატანი, მაგრამ არა<br />
იმაზე მეტი,რაც დაზღვევის პერიოდში უნდა გადაეხადა, ხელშეკრულების მოშლის<br />
მომენტის ჩათვლით; ამ შემთხვევაში შემძენი პასუხს არ აგებს სადაზღვევო შესატანის<br />
გადახდაზე.<br />
ბ. დაზღვევა სხვა პირის სასარგებლოდ<br />
მუხლი 836. დაზღვევის ხელშეკრულების დადება სხვა პირის სასარგებლოდ<br />
დამზღვევს შეუძლია მზღვეველთან დადოს დაზღვევის ხელშეკრულება თავისი<br />
სახელით სხვა პირის სასარგებლოდ. ამ პირის დასახელება სავალდებულო არ არის.<br />
მუხლი 837. სხვა პირის უფლებები დაზღვევის ხელშეკრულებაში<br />
1. სხვა პირის სასარგებლოდ დაზღვევისას ის უფლებები, რომლებიც<br />
წარმოიშობა ამ ხელშეკრულებიდან, ეკუთვნის ამ პირს. სადაზღვევო მოწმობის<br />
მოთხოვნის უფლება აქვს მხოლოდ დამზღვევს.<br />
2. დაზღვეულ პირს შეუძლია ისარგებლოს თავისი უფლებებით დამზღვევთან<br />
შეთანხმების გარეშე და თავისი უფლებების განხორციელება მოითხოვოს<br />
სასამართლოს მეშვეობით მხოლოდ მაშინ, თუ სადაზღვევო მოწმობა მის ხელთაა.<br />
მუხლი 838. დამზღვევის უფლებები<br />
1. დამზღვევს საკუთარი სახელით შეუძლია ისარგებლოს იმ უფლებებით,<br />
რომლებიც დაზღვევის ხელშეკრულების თანახმად ეკუთვნის დაზღვეულ პირს.<br />
2. თუ გაცემულია სადაზღვევო მოწმობა, მაშინ დამზღვევს შეუძლია მიიღოს<br />
საზღაური დაზღვეული პირის თანხმობის გარეშე ან გადასცეს უფლება დაზღვეულ<br />
პირს მხოლოდ მაშინ, თუ დამზღვევი ფლობს სადაზღვევო მოწმობას.<br />
3. მზღვეველი მხოლოდ მაშინ არის ვალდებული გადაუხადოს დამზღვევს<br />
დაზღვეულის სასარგებლოდ,თუ დამზღვევი დაამტკიცებს, რომ დაზღვეული პირი<br />
ეთანხმებოდა დაზღვევის ხელშეკრულებას.<br />
გ. სამოქალაქო პასუხისმგებლობის დაზღვევა<br />
მუხლი 839. ცნება<br />
სამოქალაქო პასუხისმგებლობის დაზღვევის ხელშეკრულებით მზღვეველი<br />
მოვალეა გაათავისუფლოს დამზღვევი იმ ვალდებულებისაგან, რომელიც მას<br />
ეკისრება მესამე პირის წინაშე დაზღვევის პერიოდში წარმოშობილი<br />
პასუხისმგებლობის გამო.<br />
მუხლი 840. ზიანის უშუალოდ ანაზღაურების მოთხოვნა<br />
მზღვეველი თავისი ვალდებულების ფარგლებში მოვალეა უშუალოდ აანაზღაუროს<br />
ზიანი, თუ პირი, რომელსაც ზიანი მიადგა, მას წარუდგენს მოთხოვნას.
მუხლი 841. სასამართლო და არასასამართლო ხარჯები<br />
დაზღვევა მოიცავს სასამართლო და არასასამართლო ხარჯებსაც, რომლებიც მესამე<br />
პირის მოთხოვნისაგან დასაცავად იქნა გაწეული, თუ, საქმის გარემოებიდან<br />
გამომდინარე, აუცილებელია ასეთი ხარჯების გაწევა.<br />
მუხლი 842. მზღვევლის განთავისუფლება პასუხისმგებლობისაგან<br />
მზღვეველი თავისუფლდება პასუხისმგებლობისაგან, თუ დამზღვევმა შეგნებულად<br />
გამოიწვია იმ გარემოების წარმოშობა, რისთვისაც მას ეკისრება პასუხისმგებლობა<br />
მესამე პირის წინაშე.<br />
მუხლი 843. პასუხისმგებლობა სავალდებულო დაზღვევისას<br />
1. თუ მზღვეველი მთლიანად ან ნაწილობრივ თავისუფალია დამზღვევის წინაშე<br />
მოვალეობისაგან, მისი პასუხისმგებლობა მესამე პირის წინაშე ძალაშია<br />
სავალდებულო დაზღვევის შესახებ კანონით გათვალისწინებულ შემთხვევებში.<br />
2. თუ მზღვეველი აკმაყოფილებს მესამე პირის მოთხოვნას, მაშინ მესამე პირის<br />
მოთხოვნა დამზღვევის მიმართ გადადის მზღვეველზე.<br />
IV. სიცოცხლის დაზღვევა<br />
მუხლი 844. ცნება<br />
1. სიცოცხლის დაზღვევა შეიძლება ეხებოდეს დამზღვევს ან სხვა პირს.<br />
2. თუ სიცოცხლის დაზღვევის ხელშეკრულება დადებულია სხვა პირის<br />
სასარგებლოდ, მაშინ საჭიროა ამ პირის ან მისი კანონიერი წარმომადგენლის<br />
წერილობითი თანხმობა.<br />
მუხლი 845. ხელშეკრულების დადებაზე უარის დაუშვებლობა<br />
თუ დამზღვევი ხელშეკრულების დადებისას დაარღვევს თავის მოვალეობას<br />
ცნობების შეტყობინების თაობაზე, მზღვეველს არ შეუძლია ხელშეკრულებაზე უარი<br />
განაცხადოს, თუკი ხელშეკრულების დადების შემდეგ ხუთი წელი გავიდა.<br />
ხელშეკრულებაზე უარი დასაშვებია, თუ შეტყობინების მოვალეობა განზრახ არ<br />
შესრულდა.<br />
მუხლი 846. ხელშეკრულების მოშლა სადაზღვევო შესატანების<br />
პერიოდულად გადახდისას<br />
თუ სადაზღვევო შესატანები პერიოდულად არის გადახდილი, მზღვეველს შეუძლია<br />
სადაზღვევო ურთიერთობა მოშალოს ნებისმიერ დროს, ოღონდ მიმდინარე<br />
სადაზღვევო პერიოდის დასრულებისათვის.<br />
მუხლი 847. ანაზღაურების უფლების გადაცემა მესამე პირისათვის<br />
1. დამზღვევს შეუძლია დაგროვებითი დაზღვევისას სარგებლის მიღების უფლება<br />
გადასცეს მესამე პირს, ასევე შეუძლია მესამე პირი შეცვალოს სხვა პირით, თუ
ხელშეკრულებით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული.<br />
2. მესამე პირს, რომელსაც აქვს სარგებლის მიღების უფლება, მისი განხორციელება<br />
შეუძლია მხოლოდ სადაზღვევო შემთხვევის დადგომისას, თუ დამზღვევს სხვა<br />
მითითება არ გაუცია.<br />
მუხლი 848. არასათანადო მესამე პირი<br />
1. თუ დაგროვებითი დაზღვევის შემთხვევაში მესამე პირის უფლებას არ შეესაბამება<br />
მზღვევლის მოვალეობა, მაშინ ეს უფლება რჩება დამზღვევს.<br />
2. თუ დაგროვებითი დაზღვევის შემთხვევაში მესამე პირი არ იყენებს თავის<br />
უფლებას სარგებლის მიღებაზე, მაშინ ეს უფლება რჩება დამზღვევს.<br />
მუხლი 849. მზღვევლის განთავისუფლება ზიანის ანაზღაურების<br />
მოვალეობისაგან<br />
1. თუ დაზღვევის ხელშეკრულება დადებულია სხვა პირის სიკვდილის<br />
შემთხვევისათვის, მზღვეველი თავისუფლდება თავისი მოვალეობისაგან იმ<br />
შემთხვევაში, როცა დამზღვევმა უკანონო მოქმედებით განზრახ გამოიწვია ასეთი<br />
პირის სიკვდილი.<br />
2. თუ სიცოცხლის დაზღვევისას მესამე პირს აქვს სარგებლის მიღების<br />
უფლება,ეს უფლება არ იქნება აღიარებული, თუ მან უკანონო მოქმედებით განზრახ<br />
გამოიწვია იმ პირის სიკვდილი, რომლის სიცოცხლეც დაზღვეული იყო.<br />
მუხლი 850. ანაზღაურებისაგან განთავისუფლება თვითმკვლელობისას<br />
1. სიცოცხლის დაზღვევისას მზღვეველი თავისუფლდება თავისი<br />
მოვალეობისაგან, თუ პირი, რომლის სიცოცხლეც დაზღვეული იყო, თავს მოიკლავს.<br />
2. დამზღვევის მემკვიდრეს უფლება აქვს მოითხოვოს გადახდილი<br />
სადაზღვევო შესატანების დაბრუნება.<br />
მუხლი 851. დაზღვევის ხელშეკრულების შეცვლა<br />
1. დამზღვევს შეუძლია მიმდინარე დაზღვევის პერიოდის დასრულებამდე ნებისმიერ<br />
დროს მოითხოვოს დაზღვევის ხელშეკრულების შეცვლა სადაზღვევო<br />
შესატანებისაგან თავისუფალი ხელშეკრულებით.<br />
2. თუ დამზღვევი ითხოვს ასეთ შეცვლას, მაშინ ამ მომენტიდან ხელშეკრულებით<br />
გათვალისწინებული სადაზღვევო თანხის ან სარგებლის თანხის ადგილს იკავებს<br />
ისეთი თანხა, რომელიც შეესაბამება მზღვევლის მოვალეობას დაზღვეული პირის<br />
ასაკის გათვალისწინებით, თუ დაგროვებული პრემიების რეზერვი განიხილება,<br />
როგორც ერთჯერადი შესატანი.<br />
მუხლი 852. დაქვითვები ხელშეკრულების შეწყვეტისას
თუ სიცოცხლის დაზღვევის ხელშეკრულება შეწყდება უარის თქმის, მოშლის ან<br />
გასაჩივრების გამო, მაშინ მზღვეველი მოვალეა დააბრუნოს შესატანის ის ოდენობა,<br />
რომელიც მან მიიღო ამ ხელშეკრულებით. მზღვეველს შეუძლია გააკეთოს შესაბამისი<br />
დაქვითვებიც.<br />
მუხლი 853. იძულებითი აღსრულების შედეგები<br />
1. თუ გადაწყვეტილების იძულებითი აღსრულება ხდება სადაზღვევო მოთხოვნის<br />
თაობაზე, ან სამართალწარმოება ხორციელდება დამზღვევის გაკოტრებასთან<br />
დაკავშირებით, მაშინ პირი, რომელიც კონკრეტულად დასახელებულია, როგორც<br />
სარგებლის მიმღები, უფლებამოსილია დაიკავოს დამზღვევის ადგილი დაზღვევის<br />
ხელშეკრულებაში. თუკი სარგებლის მიღების უფლების მქონე პირი მონაწილეობს<br />
ხელშეკრულებაში, მან უნდა დააკმაყოფილოს კრედიტორის ყველა მოთხოვნა ან<br />
უზრუნველყოს გაკოტრების მასა იმ თანხის ფარგლებში, რომელიც შეიძლებოდა<br />
მიეღო დამზღვევს მზღვევლისაგან დაზღვევის ხელშეკრულების მოშლისას.<br />
2. თუ სარგებლის მიღების უფლების მქონე პირი არ არის დაინტერესებული<br />
სარგებლის მიღებით, ან არ არის სახელობით მითითებული, მაშინ ასეთ უფლებას<br />
იძენენ დამზღვევის მეუღლე და შვილები.<br />
V. უბედური შემთხვევის დაზღვევა<br />
მუხლი 854. ცნება<br />
1. უბედური შემთხვევის დაზღვევის ხელშეკრულება შეიძლება დაიდოს როგორც<br />
დამზღვევის, ისე სხვა პირის უბედური შემთხვევისათვის.<br />
2. თუ დაზღვევის ხელშეკრულება დადებულია არა დაზღვეული პირის მიერ, მაგრამ<br />
მის სასარგებლოდ, მაშინ მასზე ვრცელდება წესები სიცოცხლის დაზღვევის შესახებ.<br />
მუხლი 855. ჯანმრთელობისათვის ზიანის მიყენების შედეგები<br />
თუ მზღვევლის მოვალეობა დამოკიდებულია ჯანმრთელობისათვის ზიანის (ვნების)<br />
განზრახ მიყენებაზე, მაშინ განზრახვის არარსებობა ივარაუდება მანამდე, სანამ არ<br />
დამტკიცდება საწინააღმდეგო.<br />
მუხლი 856. უბედური შემთხვევის განზრახ გამოწვევის შედეგები<br />
1. მზღვეველი თავისი მოვალეობის შესრულებისაგან თავისუფლდება იმ<br />
შემთხვევაში, თუ სხვა პირის დაზღვევისას სარგებლის მიმღები უკანონო<br />
მოქმედებით განზრახ გამოიწვევს უბედურ შემთხვევას.<br />
2. თუ სხვა პირს აქვს სარგებლის მიღების უფლება, მას ეს უფლება ჩამოერთმევა<br />
მაშინ, თუ იგი უბედურ შემთხვევას გამოიწვევს განზრახ უკანონო მოქმედებით.<br />
მუხლი 857. უბედური შემთხვევის შესახებ შეტყობინების ვალდებულება<br />
თუ მოვალეობები უნდა შესრულდეს სარგებლის მიმღები პირის<br />
სასარგებლოდ, მაშინ ეს პირი მოვალეა განაცხადოს უბედური შემთხვევის თაობაზე.
ეს წესი ვრცელდება ცნობების შეტყობინებისა და საბუთების გადაცემის<br />
მოვალეობებზედაც.<br />
მუხლი 858. რეგრესის უფლების დაუშვებლობა<br />
დამზღვევს არა აქვს რეგრესის უფლება იმ პირის მიმართ, რომელიც პასუხს აგებს<br />
ზიანისათვის.<br />
თავი ოცდამეერთე<br />
საბანკო მომსახურება<br />
I. ანგარიშსწორება<br />
. ცნება<br />
1. ანგარიშსწორების ხელშეკრულებით საკრედიტო დაწესებულება<br />
ვალდებულია თავისი კლიენტის საანგარიშსწორებო ანგარიშიდან აწარმოოს<br />
გადახდები ანგარიშზე არსებული თანხების ფარგლებში და შემოსული თანხები<br />
ჩარიცხოს ანგარიშში.<br />
2. შესაძლებელია ანგარიშის მფლობელის მითითების საფუძველზე იგივე<br />
ოპერაციები განხორციელდეს ნაღდი ფულით.<br />
3. მხარეთა შეთანხმებით ანგარიშის მფლობელს შეიძლება დაეკისროს<br />
მომსახურების ხარჯების გადახდა.<br />
მუხლი 860. ანგარიშის ამონაწერების მიცემის ვალდებულება<br />
1. საკრედიტო დაწესებულება ვალდებულია როგორც ნაღდი, ასევე უნაღდო<br />
ანგარიშსწორებათა შესახებ აწარმოოს საბუღალტრო წიგნი.<br />
2. საკრედიტო დაწესებულება ვალდებულია ხელშეკრულებით<br />
გათვალისწინებულ ვადებში მიაწოდოს ანგარიშის მფლობელს ინფორმაცია<br />
ანგარიშის მდგომარეობის შესახებ (ანგარიშის ამონაწერები); ხოლო ანგარიშის<br />
მფლობელი უფლებამოსილია ნებისმიერ დროს მოითხოვოს ინფორმაცია ანგარიშის<br />
მდგომარეობისა და კრედიტ-დებეტის საბუღალტრო ჩანაწერების შესახებ.<br />
მუხლი 861. ანგარიშიდან ფულადი სახსრების ჩამოწერა<br />
საკრედიტო დაწესებულება ვალდებულია ანგარიშიდან ფულადი სახსრების<br />
ჩამოწერა აწარმოოს მისი მფლობელის ნებართვის ან მითითების<br />
საფუძველზე.წინააღმდეგ შემთხვევაში იგი ვალდებულია მიყენებული ზიანი და<br />
არასწორად გადარიცხული თანხა კვლავ შეიტანოს ანგარიშის მფლობელის აქტივში.<br />
მუხლი 862. ანგარიშის მფლობელის დავალების გაუქმების შედეგები<br />
1. ანგარიშის მფლობელს უფლება აქვს გააუქმოს საკრედიტო დაწესებულებისათვის<br />
მიცემული დავალება, ვიდრე გადარიცხვა რეალურად არ მომხდარა. სხვა
შემთხვევაში საკრედიტო დაწესებულება მოვალეა შესრულებაზე უარის შესახებ<br />
დაუყოვნებლივ შეატყობინოს სათანადო პირებს.<br />
2. დავალების დროულად გაუქმების შემთხვევაში საკრედიტო დაწესებულება<br />
მოვალეა კვლავ აღადგინოს თანხა მფლობელის ანგარიშზე.<br />
მუხლი 863. საიდუმლოების დაცვის ვალდებულება<br />
1. საკრედიტო დაწესებულება ვალდებულია დაიცვას ანგარიშთან<br />
დაკავშირებული და სხვა ისეთი ფაქტების საიდუმლოება, რომლებიც ცნობილი<br />
გახდა მისთვის ანგარიშის მფლობელთან საქმიანი ურთიერთობისას, გარდა იმ<br />
შემთხვევებისა, რაც კანონითაა გათვალისწინებული, ან, თუ საქმე ეხება ჩვეულებრივ<br />
საბანკო ინფორმაციას, რომლითაც არ ილახება ანგარიშის მფლობელის ინტერესები.<br />
2. საკრედიტო დაწესებულების ეს მოვალეობა ძალაშია ხელშეკრულების<br />
შეწყვეტის შემდეგაც.<br />
მუხლი 864. საბანკო ანგარიშსწორების ხელშეკრულების შეწყვეტა<br />
1. საბანკო ანგარიშსწორების ხელშეკრულება შეიძლება შეწყდეს ორივე მხარის<br />
მიერ ნებისმიერ დროს.<br />
2. საკრედიტო დაწესებულებას შეუძლია მხოლოდ ისე შეწყვიტოს<br />
ხელშეკრულება,რომ ანგარიშის მფლობელმა სხვაგვარად შეძლოს საანგარიშსწორებო<br />
მომსახურების მიღება,გარდა იმ შემთხვევისა, როცა შეწყვეტისათვის არსებობს<br />
მნიშვნელოვანი საფუძველი.<br />
მუხლი 865. გადახდა ჩეკის საფუძველზე<br />
სათანადო შეთანხმებისას საკრედიტო დაწესებულება მოვალეა აქტივის<br />
ფარგლებში აანაზღაუროს ანგარიშის მფლობელის მიერ ხელმოწერილი ჩეკი ჩეკის<br />
შესახებ კანონის შესაბამისად. ამ დროს გამოიყენება უნაღდო ანგარიშსწორების<br />
ხელშეკრულების წესები.<br />
მუხლი 866. ჩეკის ინკასირება<br />
საკრედიტო დაწესებულება დამატებითი შეთანხმების გარეშეც<br />
საანგარიშსწორებო ხელშეკრულებით მოვალეა ანგარიშის მფლობელის წინაშე<br />
მოახდინოს ამ უკანასკნელის მიერ წარმოდგენილი ჩეკების ინკასირება საკრედიტო<br />
დაწესებულებაში მათი დროულად წარდგენით,ხოლო გადაუხდელობის<br />
შემთხვევაში - მიიღოს უზრუნველყოფის საჭირო ზომები.<br />
II. საბანკო კრედიტი<br />
მუხლი 867. ცნება<br />
საბანკო კრედიტის ხელშეკრულებით კრედიტის გამცემი აძლევს ან მოვალეა<br />
მისცეს მსესხებელს სასყიდლიანი კრედიტი სესხის ფორმით.
მუხლი 868. საბანკო კრედიტის საპროცენტო განაკვეთები<br />
1. მხარეთა შეთანხმებით კრედიტორისათვის შეიძლება განისაზღვროს მყარი<br />
ან ცვალებადი საპროცენტო განაკვეთი.<br />
2. თუ შეთანხმებით გათვალისწინებული ცვალებადი საპროცენტო<br />
განაკვეთისა და მისი სიდიდის განსაზღვრა შეეძლო კრედიტის გამცემს,იგი<br />
ვალდებულია ეს განსაზღვროს სამართლიანობის საფუძველზე; იგი ასევე მოვალეა<br />
საბაზრო საპროცენტო განაკვეთის გაზრდას ან შემცირებას შეუსაბამოს თავისი<br />
საპროცენტო განაკვეთი.<br />
3. პროცენტის ცვალებადობა უნდა შეესაბამებოდეს საქართველოს ეროვნული<br />
ბანკის სადისკონტო განაკვეთს ან ბანკთაშორის საკრედიტო აუქციონზე<br />
დაფიქსირებულ საპროცენტო განაკვეთს.<br />
4. საკრედიტო ხელშეკრულების დადებისას უნდა განისაზღვროს საპროცენტო<br />
განაკვეთის ზრდისა და შემცირების ზღვარი და ცვლილებათა მინიმალური<br />
შუალედი.<br />
5. კრედიტის გამცემი მოვალეა მისაღები ფორმით შეატყობინოს მსესხებელს<br />
კრედიტისათვის საპროცენტო განაკვეთის შესახებ.<br />
6. თუ წლიური საპროცენტო განაკვეთი არ არის მითითებული, მაშინ გამოიყენება<br />
მხოლოდ კანონით გათვალისწინებული წლიური პროცენტი.თუკი ხარჯების<br />
დაკისრება არ იყო გათვალისწინებული წლიური პროცენტის გამოთვლისას, მაშინ ეს<br />
ხარჯები არ ანაზღაურდება.<br />
მუხლი 869. ამოღებულია (29.06.2007 N5127)<br />
მუხლი 870. დამატებითი უზრუნველყოფის გამოყენება<br />
1. თუ კრედიტის გაცემისას შეთანხმებულია სანივთო ან პიროვნული<br />
უზრუნველყოფა, მაშინ კრედიტის გამცემს სესხის არასრულად დაფარვისას შეუძლია<br />
მოითხოვოს დამატებითი უზრუნველყოფის გამოყენება.<br />
2. კრედიტის გამცემი მოვალეა კრედიტის ამღების მოთხოვნით დააბრუნოს<br />
უზრუნველყოფა, რომელიც აღემატება დაფარვის შეთანხმებულ ფარგლებს.<br />
მუხლი 871. ხელშეკრულების შეწყვეტა<br />
1. თუ კრედიტისათვის შეთანხმებულია მყარი საპროცენტო განაკვეთი<br />
განსაზღვრული პერიოდისათვის, მაშინ კრედიტის ამღებს შეუძლია შეწყვიტოს<br />
საკრედიტო ხელშეკრულება, თუკი საპროცენტო ვალდებულება მთავრდება<br />
დაბრუნებისათვის განსაზღვრულ ვადამდე და საპროცენტო განაკვეთის შესახებ<br />
რაიმე ახალი შეთანხმება არ არის დადებული. შეწყვეტის ვადა შეადგენს ერთ თვეს.<br />
2. თუ კრედიტის ამღები მომხმარებელია და კრედიტი არ არის უზრუნველყოფილი<br />
იპოთეკით, მაშინ შეწყვეტის უფლება წარმოიშობა კრედიტის აღებიდან ექვსი თვის<br />
შემდეგ. შეწყვეტის ვადა კი შეადგენს სამ თვეს.<br />
3. ათი წლის გასვლის შემდეგ შეწყვეტის უფლება არსებობს ნებისმიერ შემთხვევაში.<br />
შეწყვეტის ვადა შეადგენს ექვს თვეს.
4. მოვალეს შეუძლია ნებისმიერ დროს შეწყვიტოს ცვალებადი საპროცენტო<br />
განაკვეთით აღებული სესხი შეწყვეტის სამთვიანი ვადის დაცვით.<br />
მუხლი 872. ზიანის ანაზღაურება კრედიტის ვადამდე დაბრუნებისათვის<br />
თუ კრედიტის ამღები უკან აბრუნებს კრედიტს საკრედიტო ურთიერთობის<br />
დამთავრებამდე, მაშინ კრედიტის გამცემს შეუძლია მოითხოვოს ზიანის შესაბამისი<br />
ანაზღაურება. ამასთან, ზიანის საზღაურში უნდა ჩაითვალოს დაზოგილი გასავლების<br />
ღირებულება, აგრეთვე ის სარგებელი, რომელსაც კრედიტის გამცემი მიიღებდა<br />
სასესხო ვალუტის სხვაგვარი გამოყენებიდან, ან თუ კრედიტის მიმღებმა განზრახ არ<br />
დაუშვა მისი მიღება.<br />
მუხლი 873. საკრედიტო ურთიერთობის შეწყვეტა კრედიტის ნაწილ-<br />
ნაწილ დაბრუნებისას<br />
კრედიტის გამცემს შეუძლია შეწყვიტოს საკრედიტო ურთიერთობა, თუ<br />
გათვალისწინებულია კრედიტის დაბრუნება ნაწილ-ნაწილ და კრედიტის ამღებმა<br />
გადააცილა ზედიზედ, სულ ცოტა, ორ ვადას. შეწყვეტა ძალაში შედის მაშინ, თუ<br />
ორკვირიანი დამატებითი ვადის მიცემის შემდეგაც არ მოხდება გადახდა.<br />
III. ანაბარი<br />
მუხლი 874. ცნება. საკრედიტო დაწესებულების ხელმძღვანელთა<br />
პასუხისმგებლობა<br />
1. ფულადი თანხის შეტანით (ანაბარი) საკრედიტო დაწესებულება მოიპოვებს<br />
მასზე საკუთრების უფლებას და ვალდებულია ვადის დადგომისას იმავე ვალუტაში<br />
დააბრუნოს მიღებული თანხა.<br />
2. თუ ვადა არ არის განსაზღვრული, მაშინ ფულადი თანხა შეიძლება<br />
ნებისმიერ დროს იქნეს უკან გამოთხოვილი.<br />
3. ანაბრებს შესაბამისად უნდა დაერიცხოს პროცენტები.<br />
4. ანაბრის მიმღები და საკრედიტო დაწესებულების დირექტორები<br />
(მენეჯერები) ვალდებულნი არიან მეანაბრეს მიაწოდონ ინფორმაცია ბანკის<br />
ლიკვიდურობისა და ბონიტეტის შესახებ.<br />
5. ის პირი, რომელიც ბრალეულად გასცემს არასწორ ინფორმაციას ან უარს<br />
ამბობს საჭირო მონაცემების მიწოდებაზე, ვალდებულია მეანაბრეს აუნაზღაუროს<br />
არასწორი ინფორმაციის მიწოდებით ან ინფორმაციის გაუცემლობით წარმოშობილი<br />
ზიანი.<br />
6. ასევე აგებენ პასუხს სოლიდარულად ბანკის დირექტორები (მენეჯერები),<br />
რომლებიც სარეკლამო ბროშურების მეშვეობით ან სხვაგვარად საჯაროდ ავრცელებენ<br />
არასწორ მონაცემებს ბანკის ლიკვიდურობისა და ბონიტეტის შესახებ.<br />
მუხლი 875. შემნახველი წიგნაკი<br />
საკრედიტო დაწესებულება შემნახველი წიგნაკის გაცემისას უფლებამოსილია
შეავსოს იგი მხოლოდ სახელობით (კონკრეტულ პირზე).(23.07.2003 N2617)<br />
IV. დოკუმენტალური (სასაქონლო) აკრედიტივი.<br />
დოკუმენტალური ინკასო<br />
მუხლი 876. ცნება<br />
1. აკრედიტივის გახსნით საკრედიტო დაწესებულება (გამხსნელი ბანკი)<br />
ვალდებულია, კლიენტის (აკრედიტივის დავალების მიმცემის) თხოვნითა და<br />
განკარგულებით, მითითებული დოკუმენტის სანაცვლოდ გადაუხადოს მესამე პირს<br />
(რემიტენტს) ამ პირის ბრძანებით ფულადი თანხა, ან გაანაღდოს რემიტენტისაგან<br />
გადმოპირებული თამასუქი,მოახდინოს აქცეპტი, ანდა დაავალოს სხვა ბანკს ამ<br />
ოპერაციის განხორციელება, თუ შესრულდა საკრედიტო პირობები.<br />
2. კლიენტი ვალდებულია გადაიხადოს შეთანხმებული საზღაური.<br />
მუხლი 877. საინკასო დავალება<br />
საინკასო დავალებით საინკასო ოპერაციაზე უფლებამოსილი საკრედიტო<br />
დაწესებულება (ბანკი) კისრულობს ვალდებულებას,კლიენტის (მარწმუნებლის)<br />
დავალებით გასცეს სავაჭრო ფასიანი ქაღალდები აქცეპტირების და/ან,<br />
აუცილებლობის შემთხვევაში, - გადამხდელის მიერ გადახდის სანაცვლოდ.<br />
მუხლი 878. საერთაშორისო მიმოქცევის ჩვეულებები<br />
თუ სხვა რამ არ არის შეთანხმებული, მხარეთა უფლებები და მოვალეობები<br />
განისაზღვრება საერთაშორისო მიმოქცევაში დოკუმენტალური აკრედიტივის ან<br />
დოკუმენტალური ინკასოს დამკვიდრებული ჩვეულებების მიხედვით.<br />
V. საბანკო გარანტია<br />
მუხლი 879. ცნება<br />
საბანკო გარანტიის ძალით ბანკი, სხვა საკრედიტო დაწესებულება ან სადაზღვევო<br />
ორგანიზაცია (გარანტი) სხვა პირის (პრინციპალის) თხოვნით კისრულობს<br />
წერილობით ვალდებულებას, რომ ნაკისრი ვალდებულების შესაბამისად გადაუხდის<br />
პრინციპალის კრედიტორს (ბენეფიციარს) ფულად თანხას გადახდის შესახებ<br />
ბენეფიციარის წერილობითი მოთხოვნის საფუძველზე.<br />
მუხლი 880. საზღაური საბანკო გარანტიისათვის<br />
1. საბანკო გარანტია უზრუნველყოფს პრინციპალის მიერ ბენეფიციარის მიმართ<br />
თავისი მოვალეობის სათანადო შესრულებას.<br />
2. საბანკო გარანტიის მიცემისათვის პრინციპალი უხდის გარანტს შეთანხმებულ<br />
საზღაურს.<br />
მუხლი 881. გარანტის ვალდებულების დამოუკიდებლობა ძირითადი
ვალდებულებისაგან<br />
საბანკო გარანტიით გათვალისწინებული გარანტის ვალდებულება<br />
ბენეფიციარის წინაშე მათ შორის ურთიერთობისას არ არის დამოკიდებული იმ<br />
ძირითად ვალდებულებაზე, რომლის შესრულების უზრუნველსაყოფადაც არის ის<br />
გაცემული, მაშინაც კი, როცა გარანტია შეიცავს მითითებას ამ ვალდებულებაზე.<br />
მუხლი 882. საბანკო გარანტიის გამოთხოვის დაუშვებლობა<br />
საბანკო გარანტია არ შეიძლება უკან იქნეს გამოთხოვილი გარანტის მიერ, თუ<br />
გარანტიაში სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული.<br />
მუხლი 883. ბენეფიციარის კუთვნილი მოთხოვნის სხვა პირისათვის<br />
გადაცემის დაუშვებლობა<br />
საბანკო გარანტიიდან გამომდინარე ბენეფიციარის კუთვნილი მოთხოვნის<br />
უფლება გარანტის მიმართ არ შეიძლება გადაეცეს სხვა პირს, თუ გარანტიით სხვა რამ<br />
არ არის გათვალისწინებული.<br />
მუხლი 884. საბანკო გარანტიის შესვლა ძალაში<br />
საბანკო გარანტია ძალაში შედის მისი გაცემის დღიდან, თუ გარანტიით სხვა<br />
რამ არ არის გათვალისწინებული.<br />
მუხლი 885. მოთხოვნის წარდგენის ფორმა<br />
1. საბანკო გარანტიით ბენეფიციარის მოთხოვნა ფულადი თანხის გადახდის<br />
შესახებ უნდა წარედგინოს გარანტს წერილობითი ფორმით, გარანტიაში<br />
მითითებული დოკუმენტების დართვით. მოთხოვნაში ან მის დანართში<br />
ბენეფიციარმა უნდა მიუთითოს,თუ რაში გამოიხატება პრინციპალის მიერ<br />
ძირითადი ვალდებულების დარღვევა, რომლის უზრუნველსაყოფადაც გაიცა<br />
გარანტია.<br />
2. ბენეფიციარის მოთხოვნა უნდა წარედგინოს გარანტს გარანტიით<br />
განსაზღვრული იმ ვადის დამთავრებამდე, რა ვადითაც იგი გაიცა.<br />
მუხლი 886. გარანტის ვალდებულება ბენეფიციარის მოთხოვნის მიღებისას<br />
1. ბენეფიციარის მოთხოვნის მიღების შემდეგ გარანტმა დაუყოვნებლივ უნდა<br />
აცნობოს ამის შესახებ პრინციპალს და გადასცეს მოთხოვნის ასლი მასთან<br />
დაკავშირებული ყველა დოკუმენტითურთ.<br />
2. გარანტმა ბენეფიციარის მოთხოვნა თანდართული დოკუმენტებით უნდა<br />
განიხილოს გონივრულ ვადაში და გამოიჩინოს გონივრული მზრუნველობა იმის<br />
დასადგენად, შეესაბამება თუ არა მოთხოვნა და თანდართული დოკუმენტები<br />
გარანტიის პირობებს.<br />
მუხლი 887. გარანტის უარი ბენეფიციარის მოთხოვნის დაკმაყოფილებაზე<br />
1. გარანტმა უარი უნდა უთხრას ბენეფიციარს მისი მოთხოვნის
დაკმაყოფილებაზე, თუ ეს მოთხოვნა ან თანდართული დოკუმენტები არ შეესაბამება<br />
გარანტიის პირობებს, ანდა ისინი წარედგინა გარანტს გარანტიით განსაზღვრული<br />
ვადის დამთავრების შემდეგ. გარანტმა დაუყოვნებლივ უნდა აცნობოს ბენეფიციარს<br />
მისი მოთხოვნის დაკმაყოფილებაზე უარის შესახებ.<br />
2. თუ ბენეფიციარის მოთხოვნის დაკმაყოფილებამდე გარანტისათვის<br />
ცნობილი გახდა, რომ საბანკო გარანტიით უზრუნველყოფილი ძირითადი<br />
ვალდებულება შესაბამის ნაწილში მთლიანად უკვე შესრულებულია, შეწყდა სხვა<br />
საფუძვლებით ან ბათილია,მან დაუყოვნებლივ უნდა აცნობოს ამის შესახებ<br />
ბენეფიციარსა და პრინციპალს.გარანტის მიერ ასეთი შეტყობინების შემდეგ<br />
მიღებული ბენეფიციარის ხელმეორე მოთხოვნა ექვემდებარება გარანტის მიერ<br />
დაკმაყოფილებას.<br />
მუხლი 888. გარანტის ვალდებულების ფარგლები<br />
საბანკო გარანტიით გათვალისწინებული გარანტის ვალდებულება<br />
ბენეფიციარის მიმართ შემოიფარგლება იმ თანხის გადახდით, რომელზედაც გაიცა<br />
გარანტია.<br />
მუხლი 889. გარანტის ვალდებულების შეწყვეტის საფუძვლები<br />
1. გარანტის ვალდებულება ბენეფიციარის მიმართ წყდება:<br />
ა. ბენეფიციარისათვის იმ თანხის გადახდით, რომელზედაც გაიცა გარანტია;<br />
ბ. გარანტიაში განსაზღვრული იმ ვადის გასვლით, რომლითაც იგი გაიცა;<br />
გ. ბენეფიციარის მიერ გარანტიიდან გამომდინარე თავის უფლებებზე უარის თქმისა<br />
და მათი გარანტისათვის დაბრუნებისას.<br />
2. გარანტმა, რომლისთვისაც ცნობილი გახდა გარანტიის შეწყვეტის<br />
შესახებ,დაუყოვნებლივ უნდა აცნობოს ამის თაობაზე პრინციპალს.<br />
მუხლი 890. რეგრესული ანაზღაურების მოთხოვნის უფლება<br />
1. გარანტის უფლება, მოითხოვოს პრინციპალისაგან რეგრესის წესით იმ თანხის<br />
გადახდა, რომელიც აუნაზღაურდა ბენეფიციარს საბანკო გარანტიით, განისაზღვრება<br />
პრინციპალთან გარანტის იმ შეთანხმებით, რომლის შესასრულებლადაც გაიცა<br />
გარანტია.<br />
2. გარანტს არა აქვს უფლება მოსთხოვოს პრინციპალს იმ თანხის გადახდა, რომელიც<br />
აუნაზღაურდა ბენეფიციარს გარანტიის პირობების საწინააღმდეგოდ ან<br />
ბენეფიციარის მიმართ გარანტის ვალდებულების დარღვევის გამო, თუ<br />
პრინციპალთან გარანტის შეთანხმებით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული.<br />
თავი ოცდამეორე<br />
თავდებობა<br />
მუხლი 891. ცნება<br />
1. თავდებობის ხელშეკრულებით თავდები კისრულობს ვალდებულებას, თავდებად
დაუდგეს კრედიტორის წინაშე მესამე პირს ამ უკანასკნელის ვალდებულების<br />
შესასრულებლად.<br />
2. თავდებობა შეიძლება გამოყენებულ იქნეს აგრეთვე სამომავლო და პირობითი<br />
ვალდებულებებისათვის.<br />
მუხლი 892. თავდებობის ფორმა<br />
1. თავდებობის ნამდვილობისათვის საჭიროა თავდების წერილობითი განცხადება<br />
და თვით თავდებობის დოკუმენტში (ხელშეკრულებაში) თავდების<br />
პასუხისმგებლობის რაოდენობრივად განსაზღვრული მაქსიმალური თანხის<br />
მითითება.<br />
2. თუ ვინმე თავისი პროფესიული საქმიანობის შესრულების ფარგლებში<br />
განაცხადებს თავდებობის შესახებ, მაშინ ფორმის დაცვა არ არის აუცილებელი.<br />
მუხლი 893. თავდების ვალდებულების საფუძველი<br />
თავდების ვალდებულებისათვის განმსაზღვრელია შესაბამისი ძირითადი<br />
ვალდებულების არსებობა. გარიგებით, რომელსაც ძირითადი მოვალე დადებს<br />
თავდებობის აღების შემდეგ, თავდების ვალდებულება არ გაიზრდება და ამ<br />
გარიგებით წარმოშობილ ურთიერთობებზე არ გავრცელდება.<br />
მუხლი 894. თავდების უარი კრედიტორის დაკმაყოფილებაზე<br />
თავდებს შეუძლია უარი თქვას კრედიტორის დაკმაყოფილებაზე,ვიდრე კრედიტორი<br />
არ შეეცდება ძირითადი მოვალის მიმართ იძულებით აღსრულებას.<br />
მუხლი 895. თავდების სოლიდარული პასუხისმგებლობა<br />
თუ თავდები კისრულობს პასუხისმგებლობას სოლიდარულად ან სხვა<br />
თანაბარმნიშვნელოვანი სახით, მას შეიძლება წაეყენოს მოთხოვნა იძულებითი<br />
აღსრულების მცდელობის გარეშეც, თუ ძირითადმა მოვალემ გადააცილა გადახდის<br />
ვადას და უშედეგოდ იქნა გაფრთხილებული, ანდა მისი გადახდისუუნარობა<br />
აშკარაა.<br />
მუხლი 896. რამდენიმე თავდების პასუხისმგებლობა ერთი და იმავე<br />
ვალდებულებისათვის<br />
თუ ერთი და იმავე ვალდებულების თავდები რამდენიმე პირია, ისინი პასუხს აგებენ,<br />
როგორც სოლიდარული მოვალეები, მაშინაც კი, თუ მათ თავდებობა ერთობლივად<br />
არ უკისრიათ.<br />
მუხლი 897. პასუხისმგებლობა წინამორბედ თავდებთა მიერ ნაკისრი<br />
ვალდებულებებისათვის<br />
თავდები, რომელმაც კრედიტორის წინაშე ივალდებულა წინამორბედ თავდებთა<br />
მიერ ნაკისრი ვალდებულების შესრულება, ისევე აგებს პასუხს მათთან ერთად,<br />
როგორც, ჩვეულებრივ, - თავდები ძირითად მოვალესთან ერთად.
მუხლი 898. თავდების პასუხისმგებლობის ფარგლები<br />
1. თავდები ყველა შემთხვევაში პასუხს აგებს მხოლოდ თავდებობის<br />
დოკუმენტში მითითებული ზღვრული თანხის ოდენობამდე.<br />
2. თუ სხვაგვარი შეთანხმება არ არსებობს, თავდები პასუხს აგებს აღნიშნული<br />
ზღვრული თანხის ოდენობამდე:<br />
ა. ძირითადი ვალის შესაბამისი თანხისათვის, კერძოდ მაშინაც, როცა<br />
ძირითადი ვალი შეიცვალა ძირითადი მოვალის ბრალის ან გადახდის ვადის<br />
გადაცილების გამო. სახელშეკრულებო პირგასამტეხლოს ან ზიანის საერთო<br />
თანხისათვის, რომელიც გათვალისწინებულია ხელშეკრულების დამთავრების<br />
დროისათვის, თავდები პასუხს აგებს მხოლოდ მაშინ, როცა ეს საგანგებოდ იქნება<br />
შეთანხმებული;<br />
ბ. ხელშეკრულების შეწყვეტისა და სასამართლო ხარჯებისათვის, რომლებიც<br />
უნდა ანაზღაურდეს ძირითადი მოვალის მიერ, თუკი თავდებს ჰქონდა<br />
შესაძლებლობა კრედიტორის დაკმაყოფილებით თავიდან აეცილებინა იგი;<br />
გ. ძირითადი მოვალის მიერ ხელშეკრულების მიხედვით გადასახდელი<br />
პროცენტებისათვის, თუ ეს პირდაპირ იყო შეთანხმებული.<br />
მუხლი 899. თავდების უფლება შესაგებელზე<br />
1. თავდებს შეუძლია წამოაყენოს ძირითადი მოვალის კუთვნილი<br />
შესაგებლები. თუ ძირითადი მოვალე გარდაიცვლება, თავდებს არ შეუძლია<br />
მიუთითოს მემკვიდრის შეზღუდულ პასუხისმგებლობაზე.<br />
2. თავდები არ კარგავს შესაგებლის უფლებას იმის გამო,რომ ძირითადმა<br />
მოვალემ უარი თქვა მასზე.<br />
მუხლი 900. თავდების უარი კრედიტორის დაკმაყოფილებაზე<br />
თავდებს შეუძლია უარი თქვას კრედიტორის დაკმაყოფილებაზე, ვიდრე<br />
ძირითად მოვალეს უფლება აქვს სადავო გახადოს ის გარიგება, რომელიც<br />
საფუძვლად უდევს მის ვალდებულებას.<br />
მუხლი 901. თავდების პასუხისმგებლობის შემცირება<br />
თუ კრედიტორი თავდების საზიანოდ ამცირებს საგირავნო უფლებებს ან<br />
უზრუნველყოფის სხვა საშუალებებსა და შეღავათებს,მაშინ თავდების<br />
პასუხისმგებლობა მცირდება ზემოაღნიშნული შემცირების შესაბამისი თანხით.<br />
მუხლი 902. ძირითადი მოვალის მიერ გადახდის ვადის გადაცილების<br />
შედეგები<br />
1. თუ ძირითადმა მოვალემ გადააცილა გადახდის ვადას,კრედიტორმა უნდა
აცნობოს ამის შესახებ თავდებს. თავდების მოთხოვნით კრედიტორმა ნებისმიერ<br />
დროს უნდა მიაწოდოს მას ცნობები ძირითადი ვალის მდგომარეობის შესახებ.<br />
2. თუ კრედიტორი არ შეასრულებს ერთ-ერთ ამ მოქმედებას, მაშინ იგი კარგავს<br />
თავის მოთხოვნებს თავდების წინააღმდეგ იმ ოდენობით, რა ოდენობითაც<br />
გამოიწვევდა შეუსრულებლობა ზიანს.<br />
მუხლი 903. ხელშეკრულების შეწყვეტა უვადო თავდებობის დროს<br />
1. თუ თავდებობა უვადოა, თავდები ვალდებულია დაიცვას ხელშეკრულების<br />
შეწყვეტის სამთვიანი ვადა.<br />
2. ვადიანი თავდებობისას ხუთი წლის გასვლის შემდეგ ხელშეკრულება<br />
შეიძლება შეწყდეს სამთვიანი ვადის დაცვით.<br />
3. ცალმხრივი შეწყვეტის შემთხვევაში თავდები მოვალეა შეასრულოს<br />
შეწყვეტამდე ნაკისრი ვალდებულებანი.<br />
მუხლი 904. თავდებობის ვალდებულებისაგან განთავისუფლების<br />
საფუძვლები<br />
1. თუ თავდები იკისრებს თავდებობას ძირითადი მოვალის დავალებით, ან თუ<br />
დავალების გარეშე სხვისი საქმეების წარმართვის წესების შესაბამისად თავდებობის<br />
გამო მიენიჭება რწმუნებულის უფლებები ძირითადი მოვალის მიმართ, მაშინ მას<br />
შეუძლია მოითხოვოს თავდებობისაგან განთავისუფლება, თუ:<br />
ა. ძირითადი მოვალის ქონებრივი მდგომარეობა არსებითად გაუარესდა;<br />
ბ. თავდებობის დადგენის შემდეგ ძირითადი მოვალისაგან გადახდევინება<br />
არსებითად გაძნელდა საცხოვრებელი ადგილის ან ადგილსამყოფელის შეცვლის<br />
გამო;<br />
გ. კრედიტორს თავდების წინააღმდეგ აქვს შესრულებაზე სააღსრულებო<br />
წარწერის მქონე დოკუმენტი.<br />
2. თუ ძირითადი ვალდებულებების შესრულების ვადა ჯერ არ დამდგარა,<br />
მოვალეს შეუძლია განთავისუფლების ნაცვლად მისცეს თავდებს უზრუნველყოფა.<br />
მუხლი 905. თავდების მიერ კრედიტორის დაკმაყოფილების შედეგები<br />
თუ თავდები დააკმაყოფილებს კრედიტორს, მასზე გადადის კრედიტორის<br />
მოთხოვნა ძირითადი მოვალის მიმართ. ძირითადი მოვალის შესაგებლები,<br />
რომლებიც გამომდინარეობს მასა და თავდებს შორის არსებული სამართლებრივი<br />
ურთიერთობიდან, ხელუხლებელი რჩება.<br />
თავი ოცდამესამე<br />
კონტოკორენტი<br />
მუხლი 906. ცნება. შინაარსი<br />
1. კონტოკორენტის შეთანხმებით მხარეები კისრულობენ პასუხისმგებლობას,<br />
საქმიანი კავშირებიდან წარმოშობილი მოთხოვნები და გადახდები შეიტანონ
ანგარიშზე და ანგარიშის დახურვამდე მიიჩნიონ ხელშეუხებლად.<br />
2. ანგარიშის სალდო ექვემდებარება გადახდას შეთანხმებულ ვადაში. თუ<br />
ანგარიშის დახურვისას ის მხარე, რომელსაც ეკუთვნის თანხის ნაშთი,არ მოითხოვს<br />
გადახდას, მაშინ იგი შეიტანება კონტოკორენტზე.<br />
3. ანგარიშის დახურვით წარმოიშობა სალდოს მოთხოვნა, რომელიც<br />
შესრულების მიზნით იკავებს კონტოკორენტზე მოთავსებული მოთხოვნის ადგილს.<br />
4. ანგარიშის დახურვა წარმოებს წელიწადში ერთხელ, თუ სხვა რამ არ არის<br />
დადგენილი.<br />
მუხლი 907. კონტოკორენტის გაუქმება<br />
ეჭვის არსებობისას კონტოკორენტი შეიძლება ნებისმიერ დროს გაუქმდეს და<br />
ანგარიში დაიხუროს.<br />
მუხლი 908. პროცენტები განხორციელებული გადახდებისათვის<br />
გათვალისწინებული გადახდებისათვის გადახდილ უნდა იქნეს პროცენტები<br />
კანონით გათვალისწინებული საპროცენტო განაკვეთის ოდენობით, თუ<br />
ხელშეკრულება სხვა რამეს არ ითვალისწინებს.<br />
მუხლი 909. კონტოკორენტში შეტანილი მოთხოვნის პიროვნული ან<br />
სანივთო უზრუნველყოფა<br />
1. თუ კონტოკორენტში შეტანილი მოთხოვნისათვის არსებობს პიროვნული ან<br />
სანივთო უზრუნველყოფა, მაშინ კრედიტორს ანგარიშის დახურვის შემდეგაც<br />
შეუძლია თავის სასარგებლოდ არსებული სალდოს თანხისათვის მოითხოვოს<br />
დაკმაყოფილება ამ უზრუნველყოფიდან.<br />
2. ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული წესი მოქმედებს მაშინაც,როცა<br />
მოთხოვნისათვის არსებობს სოლიდარული პასუხისმგებლობა.<br />
მუხლი 910. ყადაღის დადება<br />
თუ შეთანხმების ერთ-ერთი მონაწილის კრედიტორი მიაღწევს სალდოს თანხის<br />
აღწერას (ყადაღის დადებას), რომელიც ეკუთვნის მოვალეს კონტოკორენტიდან,<br />
მაშინ კრედიტორის მიმართ არ იქნება გათვალისწინებული ვალის ის ნაწილები,<br />
რომლებიც აღწერის (ყადაღის დადების) შემდეგ ახალი გარიგებებით წარმოიშვა.<br />
გარიგება,რომელიც უკვე განხორციელდა გარიგებამდე არსებული მოთხოვნების<br />
საფუძველზე, არ მიიჩნევა ახალ გარიგებად.<br />
თავი ოცდამეოთხე<br />
ფასიანი ქაღალდების ბრუნვიდან<br />
წარმოშობილი ვალდებულებანი<br />
I. საწარმდგენლო ფასიანი
ქაღალდებიდან წარმოშობილი ვალდებულება<br />
მუხლი 911. ცნება<br />
1. თუ ვინმე გასცემს დოკუმენტს, რომლითაც ის დოკუმენტის მფლობელს გადახდას<br />
ჰპირდება, მაშინ მფლობელს შეუძლია მოითხოვოს გადახდა დაპირების<br />
თანახმად,გარდა იმ შემთხვევისა, როცა მას ამის უფლება არ ჰქონდა.<br />
2. გაცემულ დოკუმენტზე ხელმოწერის ნამდვილობა შეიძლება დამოკიდებული<br />
გახდეს სპეციალური ფორმის დაცვაზე, რომლის შესახებაც მიეთითება დოკუმენტში.<br />
ხელმოწერა შეიძლება შესრულდეს ტექნიკურად შესაძლებელი ნებისმიერი გზით.<br />
მუხლი 912. ემიტენტის შესაგებლები<br />
დოკუმენტის გამომშვებს (ემიტენტს) შეუძლია ფასიანი ქაღალდის მფლობელს<br />
წარუდგინოს მხოლოდ ისეთი შესაგებლები, რომლებიც ეხება გაფორმების<br />
ნამდვილობას, თვით დოკუმენტს, ან ემიტენტს აქვს უშუალოდ მფლობელის მიმართ.<br />
მუხლი 913. უფლებათა გადასვლის წესი<br />
1. დოკუმენტში მოცემული უფლება გადადის მოძრავი ნივთის გადაცემისათვის<br />
დადგენილი წესების მიხედვით. იგი შეიძლება გადაიცეს ასევე მესამე პირთან<br />
დადებული ხელშეკრულებით.<br />
2. მართლზომიერ მფლობელად ჩაითვლება პირი, რომელიც შეიძენს რაიმე გზით<br />
დაკარგულ დოკუმენტს, გარდა იმ შემთხვევისა, როცა იგი დოკუმენტის შეძენისას<br />
მოქმედებდა განზრახ ან უხეში გაუფრთხილებლობით.<br />
მუხლი 914. ემიტენტის უფლებები<br />
1. ემიტენტს შეუძლია შეედავოს ნებისმიერ მფლობელს, რომ ფასიანი ქაღალდი მას<br />
არ გაუცია. გარდა ამისა, მას შეუძლია წაუყენოს მფლობელს ნებისმიერი შესაგებელი,<br />
რომელიც დოკუმენტიდან გამომდინარეობს.<br />
2. თუ ემიტენტი დოკუმენტის ხელმოსაწერად იყენებს ტექნიკურ საშუალებას, მას არ<br />
შეუძლია მფლობელთან თავი იმართლოს იმით, რომ არ ჰქონდა ამ საშუალების<br />
გამოყენების უფლება, გარდა იმ შემთხვევისა, როცა შემძენმა იცოდა გაყალბების<br />
შესახებ, ან მოქმედებდა უხეში გაუფრთხილებლობით.<br />
3. თუ დოკუმენტი მფლობელს საკუთრებაში გადაეცა, ემიტენტს არ შეუძლია,<br />
დაუპირისპიროს მას შესაგებლები, რომლებიც გამომდინარეობს ადრინდელ<br />
მფლობელთან მისი უშუალო ურთიერთობებიდან, გარდა იმ შემთხვევებისა, როცა<br />
შემდგომი მფლობელი დოკუმენტის შეძენისას შეგნებულად მოქმედებდა ემიტენტის<br />
საზიანოდ.<br />
4. თუ შესაგებელი არ გამომდინარეობს უშუალო ურთიერთობებიდან, იგი შეიძლება<br />
წარედგინოს მხოლოდ იმ მფლობელს, რომელმაც დოკუმენტზე საკუთრება მოიპოვა<br />
გასხვისების გზით და მისი შეძენისას მოქმედებდა განზრახ ან უხეში<br />
გაუფრთხილებლობით.
მუხლი 915. ემიტენტის მოვალეობა<br />
1. ემიტენტი მოვალეა შეასრულოს თავისი ვალდებულება მხოლოდ მაშინ, თუ მას<br />
გადასცემენ ფასიან ქაღალდს.<br />
2. მოვალე, რომელიც ასრულებს ვალდებულებებს დოკუმენტის მფლობელის წინაშე,<br />
თავისუფლდება თავისი მოვალეობისაგან, თუ ის არ მოქმედებდა განზრახ ან უხეში<br />
გაუფრთხილებლობით, და შესაძლებლობა აქვს დაამტკიცოს მფლობელის<br />
არაკეთილსინდისიერება.<br />
3. მოვალე, რომელიც განთავისუფლდება თავისი ვალდებულებებისაგან<br />
დოკუმენტის მფლობელის წინაშე, იძენს საკუთრებას მისთვის ჩაბარებულ<br />
დოკუმენტზე.<br />
მუხლი 916. საწარმდგენლო ფასიანი ქაღალდის გადაფორმება<br />
საწარმდგენლო ფასიანი ქაღალდის გადაფორმება განსაზღვრული პირის სახელზე<br />
შეიძლება განახორციელოს მხოლოდ ემიტენტმა. ამასთან, ემიტენტი არ არის<br />
ვალდებული გადააფორმოს საწარმდგენლო (წარმომდგენზე) ფასიანი ქაღალდი.<br />
მუხლი 917. მიმოქცევისათვის უვარგისი ფასიანი ქაღალდის გამოცვლა თუ<br />
საწარმდგენლო ფასიანი ქაღალდი დაზიანების გამო აღარ არის ვარგისი<br />
მიმოქცევისათვის, მაშინ მფლობელს შეუძლია, თუ დოკუმენტის შინაარსისა და<br />
არსებითი განმასხვავებელი ნიშნების ამოცნობა ჯერ კიდევ შესაძლებელია,<br />
მოითხოვოს ახალი საწარმდგენლო ფასიანი ქაღალდი დაზიანებული დოკუმენტის<br />
ჩაბარების სანაცვლოდ. ამასთან დაკავშირებული ხარჯები უნდა გასწიოს<br />
მფლობელმა და თანხა გადაიხადოს წინასწარ.<br />
მუხლი 918. ფასიანი ქაღალდის გამოცხადება ძალადაკარგულად<br />
1. დაკარგული ან განადგურებული ფასიანი ქაღალდი შეიძლება სასამართლომ<br />
ძალადაკარგულად გამოაცხადოს, თუ დოკუმენტი სხვა რამეს არ ითვალისწინებს.<br />
2. ემიტენტი ვალდებულია ადრინდელ მფლობელს მოთხოვნისამებრ მიაწოდოს<br />
ცნობები, რომლებიც აუცილებელია სასამართლოში ფასიანი ქაღალდის<br />
ძალადაკარგულად გამოცხადების საქმის განხილვისა და გადახდის<br />
აკრძალვისათვის; ასევე ვალდებულია გასცეს შესაბამისი მოწმობა. მოწმობის გაცემის<br />
ხარჯებს წინასწარ იხდის ადრინდელი მფლობელი.<br />
მუხლი 919. ახალი საწარმდგენლო დოკუმენტის გაცემა<br />
პირს, რომელმაც მიაღწია საწარმდგენლო სავალო ვალდებულებების<br />
ძალადაკარგულად გამოცხადებას,დოკუმენტიდან გამომდინარე მოთხოვნის<br />
განხორციელების მიუხედავად, შეუძლია მოსთხოვოს ემიტენტს ძალადაკარგულის<br />
სანაცვლოდ ახალი საწარმდგენლო დოკუმენტის გაცემა. მანვე წინასწარ უნდა<br />
აანაზღაუროს გაცემის ხარჯები.<br />
მუხლი 920. მოთხოვნათა ხანდაზმულობის ვადა
ფასიანი ქაღალდებიდან გამომდინარე მოთხოვნების ხანდაზმულობის ვადა<br />
შეადგენს ოცდაათ წელს დოკუმენტებით გათვალისწინებული ვალდებულებების<br />
შესრულების ვადის დადგომიდან.<br />
მუხლი 921. მცირე ღირებულების სავალო დოკუმენტების გაცემა<br />
თუ ემიტენტმა გასცა მცირე ღირებულების სავალო ან სხვა მსგავსი დოკუმენტები,<br />
რომლებშიც კრედიტორი არ არის აღნიშნული, ხოლო საქმის გარემოებებიდან<br />
ირკვევა, რომ ემიტენტს სურს გადაუხადოს მფლობელს, მაშინ გამოიყენება 911-ე<br />
მუხლის პირველი ნაწილის, 913-915-ე და 920-ე მუხლების წესები.<br />
II. საორდერო ფასიანი ქაღალდებიდან<br />
წარმოშობილი ვალდებულება<br />
მუხლი 922. ცნება<br />
1. სავალო დოკუმენტი, რომლითაც ემიტენტი დოკუმენტის წარდგენისას<br />
გადახდას ჰპირდება დასახელებულ პირს,შეიძლება გაიცეს საორდერო ფასიანი<br />
ქაღალდის სახით.<br />
2. ხელმოწერა შეიძლება ტექნიკურად შესაძლებელი ნებისმიერი გზით.<br />
მუხლი 923. უფლებათა გადაცემა. ინდოსამენტის სახეები<br />
1. დოკუმენტში მოცემული უფლება შეიძლება გადაცემულ იქნეს<br />
ინდოსამენტითა და დოკუმენტის გადაცემით.<br />
2. ინდოსამენტი კეთდება დოკუმენტზე ან მის დანართზე. დაშვებულია<br />
ტექნიკური საშუალების გამოყენება.<br />
3. ინდოსამენტი არ საჭიროებს ინდოსატარის აღნიშვნას და შეიძლება<br />
შედგებოდეს მხოლოდ ხელმოწერისაგან (ბლანკეტური ინდოსამენტი). ბლანკეტური<br />
ინდოსამენტი შეიძლება შეავსოს უფლებამოსილმა მფლობელმა თავისი ან სხვისი<br />
სახელით, გასცეს დოკუმენტი შეუვსებლად ანდა თავად მოახდინოს მისი შემდგომი<br />
ინდოსირება განსაზღვრულ პირზე.<br />
მუხლი 924. ინდოსირებით შეძენილი დოკუმენტის გამოყენების წესი<br />
თუ საორდერო სავალო დოკუმენტი შეძენილია ინდოსამენტის<br />
საფუძველზე,მაშინ შესაბამისად გამოიყენება 914-ე მუხლი.<br />
მუხლი 925. გადახდა თანამიმდევრული ინდოსამენტების არსებობისას<br />
1. თანამიმდევრული ინდოსამენტების მეშვეობით დადასტურებული საორდერო<br />
ფასიანი ქაღალდის მფლობელს შეუძლია ხელმოწერილი დოკუმენტის ჩაბარების<br />
სანაცვლოდ მოითხოვოს გადახდა დაპირების მიხედვით, გარდა იმ შემთხვევისა,<br />
როცა მას ამის უფლებამოსილება არა აქვს.<br />
2. გადახდა არაუფლებამოსილი პირისათვის, რომელმაც თავისი უფლება<br />
დაადასტურა თანამიმდევრული ინდოსამენტების მეშვეობით, ათავისუფლებს
მოვალეს, თუ იგი არ მოქმედებდა განზრახ ან უხეში გაუფრთხილებლობით.<br />
3. მოვალე, რომელმაც შეასრულა თავისი მოვალეობა ინდოსატარის წინაშე, ხდება<br />
მისთვის გადაცემული დოკუმენტის მესაკუთრე.<br />
მუხლი 926. წერილობით გარანტირებული მოთხოვნები<br />
თუ საორდერო ფასიან ქაღალდებში წერილობით არის გარანტირებული არა მარტო<br />
მცირე ღირებულების მოთხოვნები, შესაბამისად გამოიყენება საწარმდგენლო სავალო<br />
დოკუმენტის შემცვლელი დოკუმენტის გაცემისა და ძალადაკარგულად<br />
გამოცხადების წესები.<br />
მუხლი 927. მოთხოვნათა ხანდაზმულობის ვადა<br />
საორდერო სავალო დოკუმენტებიდან გამომდინარე მოთხოვნათა ხანდაზმულობის<br />
მიმართ შესაბამისად გამოიყენება საწარმდგენლო სავალო დოკუმენტების მიმართ<br />
მოქმედი წესები.<br />
III. პირადი ფასიანი ქაღალდები<br />
მუხლი 928. ცნება<br />
1. განსაზღვრული პირის სახელზე შედგენილი დოკუმენტი შეიძლება გაიცეს იმ<br />
პირობით, რომ მოვალეს დაეკისრება გადახდა მხოლოდ ამ პირის დოკუმენტის<br />
ჩაბარების სანაცვლოდ.<br />
2. თუ სხვა რამ არ არის განსაზღვრული, დოკუმენტში მოცემული უფლება გადაიცემა<br />
ამ უფლებისათვის დადგენილი წესების მიხედვით.<br />
3. თუ დოკუმენტი დაკარგული ან განადგურებულია, მაშინ იგი განსაკუთრებული<br />
წარმოების გზით ძალადაკარგულად გამოცხადდება, თუკი სხვა რამ არ არის<br />
გათვალისწინებული. ეს წესი არ მოქმედებს მცირე ღირებულების მქონე<br />
დოკუმენტების დაკარგვისას.<br />
მუხლი 929. მითითება დაპირებულ გადახდაზე<br />
თუ განსაზღვრულ სახელზე გამოწერილი დოკუმენტი შეიცავს მითითებას, რომ<br />
დაპირებული გადახდა შეიძლება შესრულდეს ნებისმიერ წარმომდგენზე, მაშინ<br />
ნებისმიერი გარიგება მოვალესა და დოკუმენტის მფლობელს შორის, მათ შორის,<br />
გადახდაც, ნამდვილია, თუკი მოვალე არ მოქმედებდა განზრახ ან უხეში<br />
გაუფრთხილებლობით.<br />
თავი ოცდამეხუთე<br />
ერთობლივი საქმიანობა<br />
(ამხანაგობა)<br />
მუხლი 930. ცნება<br />
ერთობლივი საქმიანობის (ამხანაგობის) ხელშეკრულებით ორი ან რამდენიმე პირი
კისრულობს ერთობლივად იმოქმედოს საერთო სამეურნეო ან სხვა მიზნების<br />
მისაღწევად ხელშეკრულებით განსაზღვრული საშუალებებით, იურიდიული პირის<br />
შეუქმნელად.<br />
მუხლი 931. ერთობლივი საქმიანობის ხელშეკრულების ფორმა<br />
1. ერთობლივი საქმიანობის ხელშეკრულება შეიძლება დაიდოს წერილობით ან<br />
ზეპირად.<br />
2. თუ ხელშეკრულება დადებულია წერილობით, მაშინ იგი უნდა შეიცავდეს:<br />
ა. მონაწილეთა დასახელებასა და მისამართს;<br />
ბ. მონაცემებს ერთობლივი საქმიანობის სახეობისა და მიზნის შესახებ;<br />
გ. მონაწილეთა უფლებებსა და მოვალეობებს;<br />
დ. მართვის ორგანოთა სტრუქტურასა და ფუნქციებს;<br />
ე. მონაწილეთა შორის შემოსავლებისა და ზიანის განაწილების წესსა და პირობებს;<br />
ვ. ხელშეკრულებიდან გასვლის წესს;<br />
ზ. საქმიანობის ხანგრძლივობას;<br />
თ. ხელშეკრულების მოშლისა და დარჩენილი ქონების განაწილების წესს.<br />
მუხლი 932. შესატანის შეტანის ვალდებულება<br />
1. მონაწილეებმა უნდა შეიტანონ ხელშეკრულებით გათვალისწინებული<br />
შესატანები. თუ ხელშეკრულებით არ არის განსაზღვრული შესატანის ოდენობა,<br />
თითოეული მონაწილე მოვალეა შეიტანოს იგი თანაბრად.<br />
2. შესატანი შეიძლება შეტანილ იქნეს როგორც ქონებით, ასევე მომსახურების<br />
გაწევით.<br />
3. თუ ხელშეკრულება სხვა რამეს არ ითვალისწინებს, შესატანები წარმოადგენს<br />
წარმოადგენს მონაწილეთა საერთო საკუთრებას. მონაშილეთა საერთო საკუთრებას<br />
შეადგენს ისიც, რაც შეძენილია საერთო საკუთრებაში არსებული უფლების<br />
საფუძველზე, ანდა მიღებულია ანაზღაურების სახით საერთო ქონების<br />
განადგურების, დაზიანების ან ამოღების გამო.<br />
მუხლი 933. მესამე პირისათვის წილის გადაცემის დაუშვებლობა<br />
1. წილი ქონების ან უფლების სახით არ შეიძლება გადაეცეს მესამე პირს<br />
ხელშეკრულების სხვა მონაწილეთა თანხმობის გარეშე. უარი თანხმობაზე დაიშვება<br />
მხოლოდ პატივსადები მიზეზის არსებობისას.<br />
2. ხელშეკრულების დანარჩენ მონაწილეებს აქვთ მესამე პირისათვის<br />
გადასაცემი წილის უპირატესი შესყიდვის უფლება.<br />
მუხლი 934. საქმეების ერთობლივად გაძღოლის ვალდებულება<br />
1. თუ ხელშეკრულება სხვა რამეს არ ითვალისწინებს, ხელშეკრულების მონაწილეები<br />
ერთობლივად უძღვებიან საქმეებს და წარმოადგენენ ამხანაგობას მესამე პირებთან<br />
ურთიერთობაში. ყოველი გარიგების დადებისას საჭიროა ხელშეკრულების ყველა<br />
მონაწილის თანხმობა. თუ ხელშეკრულება ითვალისწინებს, რომ გადაწყვეტილების<br />
მისაღებად საკმარისია ხმათა უმრავლესობა, იგი განისაზღვრება ხელშეკრულების
მონაწილეთა საერთო რაოდენობის მიხედვით, და არა შესატანის ოდენობით.<br />
2. თუ საქმეების მართვა ხელშეკრულებით დაკისრებული აქვს ერთობლივი<br />
საქმიანობის ერთ ან რამდენიმე მონაწილეს ისე, რომ თითოეულს უფლება აქვს<br />
იმოქმედოს დამოუკიდებლად, მაშინ თითოეულ მათგანს შეუძლია შეედავოს მეორეს<br />
გარიგების დადებისას. ასეთი შედავების შემთხვევაში გარიგება არ დაიდება.<br />
3. თუ ხელშეკრულებით ამხანაგობის საქმეების გაძღოლა დაკისრებული აქვს<br />
ერთერთ მონაწილეს, საეჭვოობისას ის წარმოადგენს ამხანაგობას მესამე პირებთან<br />
ურთიერთობაში და მის მიერ დადებული გარიგებები ნამდვილია.<br />
4. ერთობლივი საქმიანობის მონაწილეს შეიძლება ჩამოერთვას საქმეების მართვის<br />
უფლებამოსილება ხმათა უმრავლესობით და მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ იგი<br />
უხეშად დაარღვევს ხელშეკრულებით მასზე დაკისრებულ მოვალეობებს.<br />
ხელშეკრულების მონაწილეს უფლება აქვს უარი თქვას საქმეების მართვაში<br />
მონაწილეობაზე. ასეთ პირს შეუძლია გამგეობას ნებისმიერ დროს მოსთხოვოს<br />
მისთვის საჭირო ინფორმაცია.<br />
5. თუ ხელშეკრულებიდან სხვა რამ არ გამომდინარეობს, ხელმძღვანელი პირების<br />
უფლება-მოვალეობები განისაზღვრება დავალების წესების შესაბამისად.<br />
მუხლი 935. შემოსავლების განაწილების წესი<br />
1. თუ ხელშეკრულება სხვა რამეს არ ითვალისწინებს, შემოსავლები მონაწილეებს<br />
შორის ნაწილდება მათი წილის შესაბამისად.<br />
2. თითოეულ მონაწილეს უფლება აქვს მოსთხოვოს ყოველ მონაწილეს ერთობლივი<br />
საქმიანობიდან გამომდინარე მოვალეობათა კეთილსინდისიერი შესრულება.<br />
მუხლი 936. მონაწილეთა ურთიერთმოთხოვნების გადაცემის<br />
დაუშვებლობა მესამე პირისათვის<br />
ერთობლივი საქმიანობის მონაწილეთა ის მოთხოვნები ერთმანეთის მიმართ,<br />
რომლებიც გამომდინარეობს ერთობლივი საქმიანობის ხელშეკრულებიდან, არ<br />
შეიძლება გადაეცეს სხვა პირებს.<br />
მუხლი 937. მონაწილეთა სოლიდარული პასუხისმგებლობა<br />
1. ხელშეკრულების მონაწილეები ერთობლივი საქმიანობიდან წარმოშობილი<br />
ვალებისათვის პასუხს აგებენ სოლიდარულად. ერთმანეთთან ურთიერთობაში<br />
პასუხისმგებლობის ოდენობა განისაზღვრება მონაწილეთა წილის შესაბამისად, თუ<br />
ხელშეკრულება სხვა რამეს არ ითვალისწინებს.<br />
2. ერთობლივი საქმიანობის მონაწილეები ვალდებულნი არიან არ გაახმაურონ ამ<br />
საქმიანობის შედეგად მიღებული კონფიდენციალური ინფორმაცია.<br />
მუხლი 938. უარი ერთობლივი საქმიანობის ხელშეკრულებაზე<br />
1. თუ ხელშეკრულება პირდაპირ არ განსაზღვრავს ერთობლივი საქმიანობის ვადას,<br />
ყოველ მონაწილეს ნებისმიერ დროს შეუძლია უარი თქვას ერთობლივ საქმიანობაში<br />
მონაწილეობაზე. ხელშეკრულებიდან გასვლა დაუშვებელია ისეთ დროს ან ისეთ
გარემოებაში, რომელიც საზიანო იქნება ერთობლივი საქმიანობისათვის.<br />
2. თუ მონაწილეთა შეთანხმებით განსაზღვრულია ერთობლივი საქმიანობის ვადა,<br />
ხელშეკრულებიდან გასვლა დაიშვება მხოლოდ პატივსადები მიზეზების<br />
არსებობისას. 3. ერთ-ერთი მონაწილის გასვლა იწვევს ერთობლივი საქმიანობის<br />
შეწყვეტას.ხელშეკრულება შეიძლება ითვალისწინებდეს ერთ-ერთი მონაწილის<br />
გასვლას ერთობლივი საქმიანობის შეუწყვეტლად. ასეთ შემთხვევაში გამსვლელი<br />
მონაწილის წილი ნაწილდება სხვა მონაწილეებს შორის. გამსვლელ მონაწილეს<br />
წილის კომპენსაცია მიეცემა ფულადი სახით. ამასთან, მხედველობაში მიიღება<br />
გასვლის დროისათვის შეუსრულებელი გარიგებები. თუ გასვლის მომენტისათვის<br />
საერთო ქონება ვეღარ ფარავს საერთო ვალებს, გამსვლელი ვალდებულია დანარჩენ<br />
მონაწილეებს გადაუხადოს თავისი წილის შესაბამისი თანხა. გამსვლელის<br />
ვალდებულება გასვლის მომენტში არსებული კრედიტორების წინაშე უცვლელია.<br />
4. ბათილია შეთანხმება, რომელიც აუქმებს ან ზღუდავს ხელშეკრულებიდან<br />
მონაწილის გასვლის უფლებას.<br />
მუხლი 939. ერთობლივი საქმიანობის შეწყვეტის საფუძვლები<br />
1. ერთობლივი საქმიანობის შეწყვეტის საფუძვლებია:<br />
ა. ერთობლივი საქმიანობის შეთანხმებული ვადის გასვლა;<br />
ბ. მონაწილეთა გადაწყვეტილება;<br />
გ. ერთობლივი საქმიანობის ქონებაზე საგაკოტრებო საქმის წარმოების გახსნა; დ.<br />
ერთობლივი საქმიანობის მიზნების განხორციელების შეუძლებლობა.<br />
2. თუ ხელშეკრულება სხვა რამეს არ ითვალისწინებს, ერთობლივი საქმიანობის<br />
შეწყვეტის საფუძვლებია აგრეთვე:<br />
ა. ხელშეკრულების ერთ-ერთი მონაწილის გარდაცვალება;<br />
ბ. ერთ-ერთი მონაწილის ქონებაზე საგაკოტრებო საქმის წარმოების გახსნა;<br />
გ. ხელშეკრულების მოშლა.<br />
მუხლი 940. ერთობლივი საქმიანობის შეწყვეტის წესი<br />
1. ერთობლივი საქმიანობის შეწყვეტისას უნდა დამთავრდეს ჯერ კიდევ<br />
შეუსრულებელი გარიგებები, შედგეს საინვენტარიზაციო ნუსხა, ხოლო დარჩენილი<br />
ქონება განაწილდეს მონაწილეებს შორის მათი წილის შესაბამისად.<br />
2. ქონების განაწილებისას უნდა დაიფაროს ერთობლივი საქმიანობის დროს<br />
წარმოშობილი ვალები. თუ ქონება საკმარისი არ არის ვალების დასაფარავად,<br />
ხელშეკრულების მონაწილეები ვალდებულნი არიან გაისტუმრონ ვალები თავიანთი<br />
წილის შესაბამისად.<br />
თავი ოცდამეექვსე<br />
სამისდღეშიო რჩენა<br />
მუხლი 941. ცნება<br />
პირი, რომელიც კისრულობს სამისდღეშიო სარჩოს გადახდას (მარჩენალი),
მოვალეა გადაუხადოს იგი სარჩოს მიმღებს (სარჩენს) მთელი სიცოცხლის მანძილზე,<br />
თუ ხელშეკრულება სხვა რამეს არ ითვალისწინებს. სამისდღეშიო სარჩო შეიძლება<br />
დადგინდეს ფულადი ან ნატურალური სახით (ბინით, კვებით, მოვლით და სხვა<br />
აუცილებელი დახმარებით).<br />
მუხლი 942. ხელშეკრულების ფორმა<br />
სამისდღეშიო რჩენის ხელშეკრულება უნდა დაიდოს წერილობით. უძრავი<br />
ქონების გადაცემის შემთხვევაში ხელშეკრულება უნდა დამოწმდეს სანოტარო წესით.<br />
მუხლი 943. სარჩოს ოდენობა<br />
სამისდღეშიო სარჩოს ოდენობა განისაზღვრება მხარეთა შეთანხმებით.<br />
მუხლი 944. სარჩოს გადახდის ვადები<br />
სარჩოს გადახდის ვადები დგინდება მისი ხასიათიდან და მიზნებიდან<br />
გამომდინარე, მხარეთა შეთანხმებით.<br />
მუხლი 945. გადაცემული ქონების გასხვისების დაუშვებლობა<br />
1. სარჩენის სიცოცხლეში მარჩენალს უფლება არა აქვს გაასხვისოს,დააგირაოს<br />
ან სხვაგვარად დატვირთოს გადაცემული ქონება სარჩენის წერილობითი თანხმობის<br />
გარეშე. მარჩენალის ვალების გამო გადახდევინების მიქცევა ამ ქონებაზე<br />
დაუშვებელია.<br />
2. როცა სარჩენი მარჩენალს გადასცემს უძრავ ქონებას, მაშინ მოთხოვნის<br />
უზრუნველსაყოფად მას აქვს იპოთეკის უფლება ამ ქონებაზე. (30.06.2005 N 1826 ძალაშია<br />
2006 წლის 1 მარტიდან)<br />
მუხლი 946. შედავება სარჩოს გადახდის გამო<br />
სამისდღეშიო სარჩოს გადახდა შეიძლება საცილო გახადონ სხვა<br />
პირებმა,რომელთაც ჰქონდათ კანონიერი უფლება მიეღოთ სარჩო მარჩენალისაგან,<br />
მაგრამ ვერ მიიღეს იმის გამო, რომ მარჩენალი იხდის სამისდღეშიო სარჩოს.<br />
ხელშეკრულების მოშლის შემთხვევაში ქონება უბრუნდება სარჩენს.<br />
მუხლი 947. ნატურალური სარჩოს გადახდა<br />
ნატურალური სარჩოს გადახდის ხელშეკრულებაში მხარეებს შეუძლიათ<br />
გაითვალისწინონ ნატურალური სარჩოს შეცვლა ფულით.<br />
მუხლი 948. გადაცემული ქონების შემთხვევით დაღუპვის ან დაზიანების<br />
რისკი<br />
მარჩენალისათვის გადაცემული ქონების შემთხვევით დაღუპვა ან დაზიანება<br />
არ ათავისუფლებს მას სარჩოს გადახდისაგან.<br />
მუხლი 949. უარი სამისდღეშიო რჩენის ხელშეკრულებაზე
1. როგორც მარჩენალს, ისე სარჩენს შეუძლიათ უარი თქვან სამისდღეშიო<br />
რჩენის ხელშეკრულებაზე, თუკი სახელშეკრულებო მოვალეობათა დარღვევის<br />
შედეგად მხარეთა შორის ურთიერთობა აუტანელი გახდა, ანდა სხვა არსებითი<br />
მიზეზები უკიდურესად აძნელებს ან შეუძლებელს ხდის მის გაგრძელებას.<br />
2. გადაცემული უძრავი ქონება ხელშეკრულების შეწყვეტისას უბრუნდება<br />
სარჩენს, ხოლო ხელშეკრულების შეწყვეტამდე გაწეული ხარჯები მარჩენალს არ<br />
უნაზღაურდება, თუ ხელშეკრულებით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული.<br />
მუხლი 950. მარჩენალის გარდაცვალების შედეგები<br />
1. მარჩენალის გარდაცვალებისას რჩენის ვალდებულება გადადის მის იმ<br />
მემკვიდრეებზე, რომლებმაც მიიღეს გადაცემული ქონება.<br />
2. მემკვიდრის მიერ ამ ვალდებულებაზე უარის თქმის შემთხვევაში ეს ქონება<br />
უბრუნდება სარჩენს. ამ დროს ხელშეკრულება წყდება.<br />
თავი ოცდამეშვიდე<br />
თამაშობა. სანაძლეო<br />
მუხლი 951. ცნება<br />
1. თამაშობა ან სანაძლეო მოთხოვნის უფლებას არ წარმოშობს. ეს წესი<br />
ვრცელდება სესხსა და ავანსზე, რომელიც განზრახ მიეცა თამაშის ან<br />
სანაძლეოსათვის, ასევე საბირჟო ან ამის მსგავს გარიგებებზე საქონლის ან საბირჟო<br />
ქაღალდების მიწოდების შესახებ, რომელსაც თამაშის ან სანაძლეოს ხასიათი აქვს.<br />
2. თამაშის ან სანაძლეოს საფუძველზე განხორციელებული შესრულების უკან<br />
გამოთხოვა არ შეიძლება.<br />
მუხლი 952. ლატარია<br />
ლატარიის ხელშეკრულება ან მსგავსი თამაშობანი წარმოშობენ<br />
ვალდებულებას, თუ ისინი (გათამაშება, წილისყრა, კენჭისყრა) სახელმწიფოს მიერ<br />
არის ნებადართული.<br />
კარი მეორე<br />
კანონისმიერი ვალდებულებითი<br />
ურთიერთობანი<br />
თავი პირველი<br />
საზიარო უფლებები<br />
მუხლი 953. ცნება<br />
თუ უფლება რამდენიმე პირს ერთობლივად ეკუთვნის, მაშინ გამოიყენება ამ
თავის წესები, თუკი კანონიდან სხვა რამ არ გამომდინარეობს.<br />
მუხლი 954. წილთა თანაბრობა<br />
თუ სპეციალურად სხვა რამ არ არის დადგენილი, თითოეულ მოწილეს<br />
ეკუთვნის თანაბარი წილი.<br />
მუხლი 955. უფლება ნაყოფზე<br />
1. თითოეულ მოწილეს ეკუთვნის თავისი წილის თანაზომიერი ნაყოფის<br />
ნაწილი.<br />
2. თითოეულ მოწილეს უფლება აქვს ისარგებლოს საზიარო საგნით ისე, რომ<br />
ზიანი არ მიადგეს დანარჩენ მოწილეთა სარგებლობას.<br />
მუხლი 956. საზიარო საგნის მართვა<br />
1. საზიარო საგანს მოწილენი ერთობლივად მართავენ.<br />
2. თითოეულ მოწილეს უფლება აქვს საგნის შენახვისათვის საჭირო<br />
ღონისძიებები განახორციელოს სხვა მოწილეთა თანხმობის გარეშეც.<br />
მუხლი 957. გადაწყვეტილების მიღება საზიარო საგნის მართვისას<br />
1. ხმათა უმრავლესობით შეიძლება მიღებულ იქნესHგადაწყვეტილება<br />
საზიარო საგნის თავისებურებათა შესატყვისი მართვისა და სარგებლობის შესახებ.<br />
ხმათა უმრავლესობა გამოითვლება წილთა მიხედვით.<br />
2. თითოეულ მოწილეს შეუძლია სამართლიანი შეხედულების მიხედვით<br />
მოითხოვოს ყველა მოწილის ინტერესის შესაბამისი მართვა და სარგებლობა, თუკი ეს<br />
შეთანხმებით ან უმრავლესობის გადაწყვეტილებით არ არის მოწესრიგებული.<br />
3. ცალკეული მოწილის თანხმობის გარეშე არ შეიძლება სარგებლობის წილზე<br />
მისი უფლების შემცირება.<br />
მუხლი 958. საზიარო საგნის მართვის წესის გადასვლა<br />
უფლებამონაცვლეზე<br />
თუ მოწილეებმა განსაზღვრეს საზიარო საგნის მართვისა და სარგებლობის<br />
წესი, მაშინ ეს წესი გამოიყენება უფლებამონაცვლის მიმართაც.<br />
მუხლი 959. საზიარო საგნის განკარგვის წესი (11.05.2007 N 4744)<br />
თითოეულ მოწილეს შეუძლია განკარგოს თავისი წილი, ხოლო საზიარო<br />
საგნის განკარგვა ხდება მხოლოდ ერთობლივად. შეთანხმებით შეიძლება<br />
განისაზღვროს, რომ წილის გაყიდვის შემთხვევაში დანარჩენ მოწილეებს აქვთ<br />
უპირატესი შესყიდვის უფლება.<br />
მუხლი 960. საზიარო საგნის მოვლის ხარჯები<br />
თითოეული მოწილე სხვა მოწილეთა მიმართ ვალდებულია თავისი წილის<br />
თანაზომიერად იკისროს საზიარო საგანთან დაკავშირებული ხარჯები.
მუხლი 961. საზიარო უფლების გაუქმება<br />
1. თითოეულ მოწილეს შეუძლია ნებისმიერ დროს მოითხოვოს საზიარო<br />
უფლების გაუქმება.<br />
2. თუ შეთანხმებით გაუქმების მოთხოვნის უფლება გამორიცხულია<br />
სამუდამოდ ან განსაზღვრული ვადით, მაშინ პატივსადები მიზეზის არსებობისას<br />
გაუქმება მაინც შეიძლება იქნეს მოთხოვილი.<br />
3. ბათილია შეთანხმება, რომლითაც გაუქმების მოთხოვნის უფლება<br />
გამოირიცხება ან იზღუდება ამ წესების საწინააღმდეგოდ.<br />
მუხლი 962. შეთანხმება გაუქმების შესახებ<br />
თუ მოწილეებს რაიმე ვადით გამორიცხული აქვთ საზიარო უფლების<br />
გაუქმების მოთხოვნის უფლება, მაშინ შეთანხმება ძალას კარგავს მოწილის<br />
გარდაცვალებით, თუ სხვა რამ არ არის განსაზღვრული.<br />
მუხლი 963. საზიარო უფლების გაუქმება ნატურით გაყოფისას<br />
საზიარო უფლება უქმდება ნატურით გაყოფისას, თუ საზიარო საგანი (საგნები)<br />
შეიძლება დაიყოს ერთგვაროვან ნაწილებად ღირებულების შემცირების გარეშე,<br />
თანაბარი წილების განაწილება მონაწილეთა შორის ხდება კენჭისყრით.<br />
მუხლი 964. საზიარო უფლების გაუქმება საგნის გაყიდვით<br />
1. თუ ნატურით გაყოფა გამორიცხულია, მაშინ საზიარო უფლება გაუქმდება<br />
საზიარო საგნის, დაგირავებული ნივთის ან მიწის ნაკვეთის გაყიდვითა და<br />
ამონაგების განაწილებით. მიწის ნაკვეთის შემთხვევაში გამოიყენება აუქციონზე<br />
უძრავი ქონების იძულებით გაყიდვის წესები. თუ დაუშვებელია საზიარო საგნის<br />
გასხვისება მესამე პირზე, მაშინ საგანი აუქციონზე უნდა გაიყიდოს მოწილეებს<br />
შორის. 2. თუ საგანი არ გაიყიდება, მაშინ თითოეულ მოწილეს შეუძლია მოითხოვოს<br />
განმეორებითი აუქციონი; ამასთან, მან უნდა გაიღოს ხარჯები, თუ განმეორებითი<br />
ცდა უშედეგოდ დამთავრდა.<br />
მუხლი 965. მოწილეების სოლიდარული პასუხისმგებლობა<br />
1. თუ მოწილეები, როგორც სოლიდარული მოვალეები, პასუხს აგებენ<br />
ვალდებულებისათვის, რომელიც მათ მე-600 მუხლის თანახმად უნდა შეასრულონ<br />
თავიანთი წილების პროპორციულად, ან იკისრეს ასეთი ვალდებულების შესრულება,<br />
მაშინ თითოეულ მოწილეს შეუძლია საზიარო უფლების გაუქმებისას მოითხოვოს,<br />
რომ ვალი გადახდილ იქნეს საზიარო საგნიდან.<br />
2. თუ ვალის გადახდის მიზნით აუცილებელია საზიარო საგნის გაყიდვა, ეს უნდა<br />
მოხდეს 964-ე მუხლის მიხედვით.<br />
მუხლი 966. თანამოწილეთა მიმართ არსებული მოთხოვნის დაკმაყოფილება თუ<br />
მოწილეს სხვა მოწილის მიმართ აქვს მოთხოვნა, რომელიც ემყარება საზიარო
უფლებას, მაშინ ამ უფლების გაუქმებისას მას შეუძლია მოითხოვოს თავისი<br />
მოთხოვნის დაფარვა საზიარო ქონების იმ ნაწილიდან, რომელიც მოვალეს ერგება.<br />
მუხლი 967. მოწილეთა პასუხისმგებლობა საზიარო უფლების გაუქმებისას თუ<br />
საზიარო უფლების გაუქმებისას საზიარო საგანი მიეკუთვნება ერთ-ერთ მოწილეს,<br />
მაშინ თითოეული დარჩენილი მოწილე თავისი წილის შესაბამისად აგებს პასუხს<br />
ისე, როგორც გამყიდველი - ნივთის ან უფლების ნაკლის გამო.<br />
მუხლი 968. საზიარო უფლების გაუქმების მოთხოვნის ხანდაზმულობა<br />
საზიარო უფლების გაუქმების მოთხოვნა არ ექვემდებარება ხანდაზმულობას.<br />
თავი მეორე<br />
დავალების გარეშე სხვისი საქმეების შესრულება<br />
მუხლი 969. დავალების გარეშე სხვისი საქმეების შესრულება<br />
კეთილსინდისიერად<br />
პირი (შემსრულებელი), რომელიც დავალების ან სხვა საფუძვლის გარეშე ასრულებს<br />
სხვა პირის (მეპატრონის) საქმეებს, ვალდებულია შეასრულოს ისინი<br />
კეთილსინდისიერად.<br />
მუხლი 970. ზიანის ანაზღაურების მოვალეობა<br />
1. თუ საქმეების შესრულება მიმართულია იმ საფრთხის თავიდან აცილებისაკენ,<br />
რომელიც ემუქრება მეპატრონეს, შემსრულებელი პასუხს აგებს მხოლოდ განზრახვის<br />
ან უხეში გაუფრთხილებლობისათვის.<br />
2. შემსრულებელს, რომელსაც ზიანი მიადგა იმ საფრთხის თავიდან აცილებისას,<br />
რომელიც რეალურად ემუქრებოდა სხვა პირს ან ქონებას, ხოლო საფრთხის თავიდან<br />
აცილება არ შეადგენდა შემსრულებლის სამართლებრივ მოვალეობას, უნდა<br />
აუნაზღაურდეს ზიანი იმ პირისაგან, რომელმაც შექმნა საფრთხე, ან იმ პირისაგან,<br />
რომლის სიკეთის გადარჩენასაც შემსრულებელი ცდილობდა.<br />
მუხლი 971. მეპატრონისათვის შეტყობინების ვალდებულება<br />
შემსრულებელი ვალდებულია პირველი შესაძლებლობისთანავე აცნობოს<br />
მეპატრონეს, რომ იკისრა საქმეთა შესრულება. შემსრულებელმა უნდა გააგრძელოს<br />
დაწყებული საქმეები, ვიდრე მეპატრონეს არ შეეძლება იმოქმედოს თვითონ.<br />
მუხლი 972. შესრულებული სამუშაოს შესახებ ანგარიშის წარდგენა<br />
შემსრულებელი ვალდებულია წარუდგინოს მეპატრონეს ანგარიში შესრულების<br />
შესახებ და გადასცეს მას ყველაფერი, რაც შესრულების შედეგად მიიღო.<br />
მუხლი 973. გაწეული ხარჯების ანაზღაურების უფლება<br />
შემსრულებელს უფლება აქვს მოითხოვოს გაწეული ხარჯების ანაზღაურება,
რომლებიც, საქმის გარემოებებიდან გამომდინარე, აუცილებლად იქნა მიჩნეული.<br />
მუხლი 974. გაწეული ხარჯების ანაზღაურების მოთხოვნის დაუშვებლობა<br />
1. შემსრულებელს არ შეუძლია მოითხოვოს გაწეული ხარჯების ანაზღაურება,თუ მის<br />
მიერ საქმეთა შესრულება ეწინააღმდეგება მეპატრონის ნებას ან არ შეესაბამება მის<br />
ინტერესებს. თუ შემსრულებელს შეეძლო სცოდნოდა ამის შესახებ, მაშინ იგი<br />
ვალდებულია აანაზღაუროს შესრულებით გამოწვეული ზიანი.<br />
2. ეს წესი არ მოქმედებს, თუ მეპატრონის ნება ეწინააღმდეგება კანონის ნორმებს.<br />
მუხლი 975. საკუთარი საქმის შესრულების ვარაუდი<br />
ამ თავის წესები არ გამოიყენება, თუ პირი სხვისი საქმის შესრულებისას<br />
ვარაუდობდა, რომ ეს მისი საქმე იყო.<br />
თავი მესამე<br />
უსაფუძვლო გამდიდრება<br />
მუხლი 976. ვითომ-კრედიტორისაგან მოთხოვნის საფუძვლები<br />
1. პირს, რომელმაც სხვას ვალდებულების შესასრულებლად რაიმე გადასცა, შეუძლია<br />
მოსთხოვოს ვითომ-კრედიტორს (მიმღებს) მისი უკან დაბრუნება, თუ: ა.<br />
ვალდებულება გარიგების ბათილობის ან სხვა საფუძვლის გამო არ არსებობს, არ<br />
წარმოიშობა ან შეწყდა შემდგომში;<br />
ბ. ვალდებულების საწინააღმდეგოდ ისეთი შესაგებელი იქნა წარდგენილი, რომ<br />
ხანგრძლივი დროის განმავლობაში გამორიცხულია მოთხოვნის წარდგენა.<br />
2. უკან დაბრუნების მოთხოვნა გამორიცხულია, თუ:<br />
ა. შესრულება შეესაბამება ზნეობრივ მოვალეობებს, ან<br />
ბ. გავიდა ხანდაზმულობის ვადა, ან<br />
გ. მიმღებს შეეძლო ევარაუდა, რომ შემსრულებელს სურდა გადაცემა, მიუხედავად<br />
იმისა, არსებობს თუ არა ამ მუხლის პირველი ნაწილის პირობები, ანდა დ. მოთხოვნა<br />
დაბრუნების თაობაზე ბათილი სავალო ხელშეკრულების შესრულებისას<br />
ეწინააღმდეგება ბათილობის შესახებ ნორმათა დაცვით ფუნქციას.<br />
მუხლი 977. გადაცემული ქონების უკან დაბრუნების მოთხოვნის დაუშვებლობა 1.<br />
პირს, რომელიც მეორე პირს გადასცემს რაიმეს არა ვალდებულების<br />
შესასრულებლად, არამედ იმ მიზნით, რომ ამ უკანასკნელმა შეასრულოს ან არ<br />
შეასრულოს რაიმე მოქმედება, შეუძლია გადაცემულის გამოთხოვა, თუ მეორე პირის<br />
მოქმედება არ შეესაბამება მოსალოდნელ მიზანს.<br />
2. უკან დაბრუნების მოთხოვნა გამორიცხულია, თუ:<br />
ა. მიზნის მიღწევა თავიდანვე შეუძლებელი იყო და გადამცემმა ეს იცოდა, ან<br />
ბ. გადამცემმა მიზნის მიღწევას არაკეთილსინდისიერად შეუშალა ხელი.<br />
მუხლი 978. იძულების ან მუქარის საფუძველზე გადაცემულის უკან
დაბრუნების მოთხოვნა<br />
პირს, რომელიც მეორე პირს გადასცემს რაიმეს არა ვალდებულების<br />
შესასრულებლად, არამედ იძულების ან მუქარის საფუძველზე, შეუძლია მოითხოვოს<br />
მისი უკან დაბრუნება, გარდა იმ შემთხვევებისა, როცა მიმღებს უფლება ჰქონდა<br />
გადაცემულზე.<br />
მუხლი 979. უკან დაბრუნების მოთხოვნის ფარგლები<br />
1. უკან დაბრუნების მოთხოვნა ვრცელდება შეძენილზე, მიღებულ სარგებელზე,ასევე<br />
სხვა ყველაფერზე, რაც მიმღებმა შეიძინა მიღებული საგნის განადგურების,<br />
დაზიანების ან ჩამორთმევის სანაცვლო ანაზღაურების სახით.<br />
2. თუ უკან დაბრუნება შეუძლებელია გადაცემული საგნის მდგომარეობის გამო ან,<br />
თუ მიმღებს რაიმე მიზეზით არ შეუძლია საგნის უკან დაბრუნება, მაშინ მან უნდა<br />
აანაზღაუროს მისი საერთო ღირებულება. ღირებულება განისაზღვრება<br />
ანაზღაურების მოთხოვნის უფლების წარმოშობის დროის მიხედვით.<br />
3. არ არსებობს ანაზღაურების მოვალეობა,თუ მიმღები საგნის მოხმარების,სხვისთვის<br />
გადაცემის, დაღუპვის, გაუარესების ან სხვა საფუძვლების გამო არც საგნით და არც<br />
მისი ღირებულებით არ გამდიდრებულა.<br />
4. თუ ორმხრივი ხელშეკრულების მხარეებმა ხელშეკრულების ბათილობის გამო<br />
უკან უნდა დააბრუნონ ის, რაც მათ ამ ხელშეკრულებით მიიღეს, მაგრამ ერთ-ერთ<br />
მხარეს არ შეუძლია დაბრუნება ამ მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული<br />
საფუძვლების გამო,მაშინ მას არ ეკისრება უკან დაბრუნების მოვალეობა, თუ ეს<br />
გამომდინარეობს სამართლის იმ ნორმის არსიდან,რომლის საფუძველზედაც<br />
ხელშეკრულება ბათილად იქნა ცნობილი.<br />
5. შესრულების საგნის დაღუპვა ან გაფუჭება, რისთვისაც შემსრულებელს<br />
დაეკისრება პასუხისმგებლობა ხელშეკრულების ნამდვილობის დროს,ყოველთვის<br />
ათავისუფლებს მიმღებს ანაზღაურების მოვალეობისაგან.<br />
მუხლი 980. ხარჯებისა და დანაკლისის ანაზღაურების წესი<br />
1. თუ მიმღებმა გასწია ხარჯები ან მას წარმოეშვა ქონებრივი დანაკლისი იმასთან<br />
დაკავშირებით,რომ საგანი სამუდამოდ შეძენილად მიაჩნდა, მაშინ იგი მოვალეა<br />
დააბრუნოს საგანი ხარჯებისა და დანაკლისის ანაზღაურების პირობით. ეს წესი არ<br />
გამოიყენება, როცა გადაცემული საგანი არ იძლევა იმის საფუძველს, რომ იგი<br />
მიჩნეულ იქნეს სამუდამოდ შეძენილად.<br />
2. ანაზღაურების მოვალეობანი 979-ე და 980-ე მუხლების მიხედვით უნდა<br />
შესრულდეს ერთდროულად. უკან დაბრუნების ხარჯები და რისკი ეკისრება<br />
შემსრულებელს.<br />
მუხლი 981. ზიანის ანაზღაურების ვალდებულება<br />
1. თუ მიმღებმა მიღებისას იცოდა, ან უხეში გაუფრთხილებლობის გამო მისთვის<br />
უცნობი იყო სამართლებრივი საფუძვლის ხარვეზის არსებობა და ამის შესახებ<br />
მოგვიანებით შეიტყობს,ან გადაცემის თაობაზე მოთხოვნა მიღებულია სასამართლო
წარმოებაში, მაშინ მიმღებს ეკისრება პასუხისმგებლობა ხარვეზის თაობაზე ცნობების<br />
მიღების ან სასამართლო წარმოებაში გადაცემის დროიდან _ 979-ე მუხლის პირველი<br />
და მე-2 ნაწილების,980-ე მუხლის, ასევე ქვემოთ მოყვანილი წესების საფუძველზე.<br />
2. თუ მიმღები არ იღებს სარგებელს, რომელიც მას შეეძლო მიეღო მეურნეობის<br />
სათანადოდ გაძღოლის შედეგად, მაშინ ანაზღაურების მოვალეობა ეკისრება იმ<br />
შემთხვევაში,თუ მას ბრალი მიუძღვის. ფულად ვალზე გადახდილ უნდა იქნეს<br />
პროცენტი. საგნიდან მიღებული შემოსავალი უნდა დაბრუნდეს.<br />
3. შესრულებისას გადაცემული საგნის დაღუპვის ან გაფუჭებისათვის მიმღები<br />
მოვალეა აანაზღაუროს ზიანი მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ მას ბრალი მიუძღვის.<br />
მიმღებს შეუძლია მოითხოვოს დავალების გარეშე სხვისი საქმის შესრულების<br />
წესების მიხედვით იმ ხარჯების ანაზღაურება, რომლებიც მან გასწია შესრულების<br />
საგანთან დაკავშირებით. აუცილებლის გარდა, სხვა ხარჯები არ ანაზღაურდება.<br />
4. ვადის გადაცილებისათვის მოვალის პასუხისმგებლობაზე ეს წესები არ<br />
ვრცელდება.<br />
მუხლი 982. სხვისი სამართლებრივი სიკეთის ხელყოფის შედეგები<br />
1. პირი, რომელიც ხელყოფს მეორე პირის სამართლებრივ სიკეთეს მისი თანხმობის<br />
გარეშე განკარგვის, დახარჯვის, სარგებლობის, შეერთების, შერევის, გადამუშავების<br />
ან სხვა საშუალებით, მოვალეა აუნაზღაუროს უფლებამოსილ პირს ამით მიყენებული<br />
ზიანი.<br />
2. ბათილი განკარგვის შემთხვევაში უფლებამოსილ პირს შეუძლია ხელმყოფისაგან<br />
მოითხოვოს დაუყოვნებლივი ანაზღაურება.<br />
მუხლი 983. შესრულების მიღება არაუფლებამოსილი პირის მიერ<br />
თუ უფლებამოსილი პირისათვის განკუთვნილ შესრულებას იღებს<br />
არაუფლებამოსილი პირი, მაშინ იგი მოვალეა მიღებული დაუბრუნოს<br />
უფლებამოსილ პირს.<br />
მუხლი 984. პასუხისმგებლობისაგან განთავისუფლება<br />
1. თუ ხელმყოფმა არ იცოდა უფლებამოსილების ხარვეზი, გარდა უხეში<br />
გაუფრთხილებლობისა, იგი პასუხისმგებლობისაგან თავისუფლდება, თუ<br />
ანაზღაურების მოთხოვნის სასამართლოში განხილვის მომენტისათვის აღარ<br />
არსებობს გამდიდრების ნიშნები(28.12.2002 N1902)<br />
2. ხელმყოფი პირის მიერ გამოყენებული სიკეთის მიმართ გაწეული ხარჯები არ<br />
ამცირებს მისი გამდიდრების ოდენობას.<br />
მუხლი 985. მოგების მოთხოვნის უფლება<br />
1. თუ ხელმყოფმა განზრახ არ გაითვალისწინა სხვა პირის უფლებამოსილება,მაშინ ამ<br />
უკანასკნელს შეუძლია მოითხოვოს ის მოგება, რომელიც აღემატება ქონებრივ<br />
დანაკლისს.<br />
2. ხელმყოფმა უნდა წარმოადგინოს ცნობები იმის თაობაზე, თუ რა მოგება მიიღო მან
სხვისი ქონების გამოყენებით.<br />
მუხლი 986. შეცდომით სხვისი ვალების გასტუმრება<br />
პირს, რომელიც შეგნებულად ან შეცდომით სხვის ვალებს ისტუმრებს, შეუძლია ამ<br />
პირს მოსთხოვოს თავისი ხარჯების ანაზღაურება.<br />
მუხლი 987. შეცდომით ხარჯების გაწევა სხვა პირის ქონებაზე<br />
1. პირს, რომელმაც შეგნებულად ან შეცდომით ხარჯები გასწია მეორე პირის<br />
ქონებაზე, შეუძლია მისგან მოითხოვოს თავისი დანახარჯების ანაზღაურება, თუ<br />
მეორე პირი ამით გამდიდრდა.<br />
2. გამდიდრების არსებობა განისაზღვრება იმ მომენტით, როცა მოვალეს უბრუნდება<br />
თავისი ნივთი, ან იგი ღირებულების გაზრდის შედეგად სხვაგვარად იღებს<br />
სარგებელს.<br />
3. მოთხოვნა გამორიცხულია, თუ:<br />
ა. პირს, რომელსაც წაეყენება მოთხოვნა, შეუძლია მოითხოვოს დანახარჯების<br />
ამოღება და ამოიღებს მას, ან<br />
ბ. პრეტენზიის წარმდგენმა პირმა ბრალეულად დააყოვნა შეტყობინება ხარჯების<br />
მოთხოვნის შესახებ, ანდა<br />
გ. პირმა, რომელსაც წაეყენება პრეტენზია, სადავო გახადა ხარჯები მათ<br />
განხორციელებამდე.<br />
მუხლი 988. ვითომ-კრედიტორის მითითებით შესრულების შედეგები<br />
1. პირს, რომელიც 976-ე მუხლის თანახმად რაიმეს გადასცემს მესამე პირს<br />
ვითომ-კრედიტორზე მითითებით, შეუძლია შესრულებულის გამოთხოვა ვითომ<br />
კრედიტორისაგან ისე, თითქოს მისთვის გადაეცეს რაიმე. თუ ვითომ-კრედიტორის<br />
მითითება საეჭვოა, მაშინ უკან დაბრუნების მოთხოვნა შეიძლება გამოყენებული<br />
იქნეს მხოლოდ მესამე პირის მიმართ. (28.12.2002 N1902)<br />
2. პირს, რომელიც 976-ე მუხლის მიხედვით ახალ ვითომ-კრედიტორს რაიმეს<br />
გადასცემს მოთხოვნის წაყენების შემდეგ, შეუძლია თავდაპირველი<br />
ვითომ-კრედიტორისაგან მოითხოვოს დაბრუნება ისე, თითქოს მისთვის გადაეცეს<br />
რაიმე. თუ თავდაპირველ ვითომ-კრედიტორის მითითება საეჭვოა, მაშინ<br />
უკუმოთხოვნა შეიძლება მხოლოდ ახალი ვითომ-კრედიტორის მიმართ.28.12.2002<br />
N1902)<br />
3. ანაზღაურების მოვალეობის მიმართ შესაბამისად გამოიყენება 979-ე და 980-ე<br />
მუხლები.<br />
მუხლი 989. მესამე პირის ვალდებულება, უკან დააბრუნოს უსაფუძვლოდ მიღებული<br />
1. თუ 976-ე და 988-ე მუხლებით გათვალისწინებულ შემთხვევებში<br />
მიმღები,რომელიც მოვალეა დააბრუნოს მიღებული, უსასყიდლოდ გადასცემს მას<br />
მესამე პირს, მაშინ მესამე პირი ასევე მოვალეა დააბრუნოს მიღებული ისე, თითქოს<br />
მას კრედიტორისაგან კანონიერი საფუძვლის გარეშე მიეღოს რაიმე, თუკი
მიმღებისაგან დაკმაყოფილება შეუძლებელია.<br />
2. ზიანის ანაზღაურების მიმართ შესაბამისად გამოიყენება 979-981-ე მუხლების<br />
მოთხოვნები.<br />
მუხლი 990. არაუფლებამოსილი პირის მიერ საგნის უსასყიდლოდ განკარგვის<br />
შედეგები<br />
1. თუ არაუფლებამოსილი პირი რაიმე საგანს უსასყიდლოდ განკარგავს და ეს<br />
განკარგვა ნამდვილია უფლებამოსილი პირის მიმართ,მაშინ ის პირი, რომელმაც ამ<br />
განკარგვის შედეგად უშუალო სამართლებრივი სარგებელი მიიღო, მოვალეა<br />
მიღებული გადასცეს უფლებამოსილ პირს.<br />
2. ბრალის არსებობის შემთხვევაში შესაბამისად გამოიყენება ასევე 984-ე და 985-ე<br />
მუხლების მოთხოვნები.<br />
მუხლი 991. სხვის ხარჯზე უსაფუძვლოდ გამდიდრების შედეგები<br />
პირი, რომელიც სხვა პირის ხარჯზე უსაფუძვლოდ გამდიდრდა სხვა საშუალებითაც,<br />
გარდა იმისა, რაც გათვალისწინებულია ამ თავში, მოვალეა დაუბრუნოს მას<br />
მიღებული.<br />
კარი მესამე<br />
დელიქტური ვალდებულებანი<br />
თავი პირველი<br />
ზოგადი დებულებანი<br />
მუხლი 992. ცნება<br />
პირი, რომელიც სხვა პირს მართლსაწინააღმდეგო, განზრახი ან გაუფრთხილებელი<br />
მოქმედებით მიაყენებს ზიანს, ვალდებულია აუნაზღაუროს მას ეს ზიანი.<br />
მუხლი 993. ზიანის მომტანი ცნობების გახმაურების შედეგები<br />
1. პირი, რომელიც განზრახ ან გაუფრთხილებლად ავრცელებს ან ახმაურებს სხვა<br />
პირისათვის ქონებრივი ზიანის მომტან ფაქტებს, ვალდებულია აანაზღაუროს აქედან<br />
წარმოშობილი ზიანი, თუ ეს ფაქტები აშკარად არასწორია.<br />
2. ზიანის ანაზღაურების ვალდებულება არ წარმოიშობა ისეთი გამონათქვამებისას,<br />
რომლებიც ემსახურება კანონიერი საზოგადოებრივი ინტერესების დაცვას.<br />
მუხლი 994. არასრულწლოვანის პასუხისმგებლობა მიყენებული ზიანისათვის 1. ათი<br />
წლის ასაკს მიუღწეველი პირი არ აგებს პასუხს იმ ზიანისთვის, რომელიც მან სხვას<br />
მიაყენა.<br />
2. მშობლები ან ათი წლის ასაკს მიუღწეველი პირის მეთვალყურეობაზე ვალდებული<br />
სხვა პირები მოვალენი არიან აანაზღაურონ ზიანი, რომელიც ამ პირმა<br />
მართლსაწინააღმდეგო მოქმედებით მიაყენა სხვას. მათი პასუხისმგებლობა
გამოირიცხება,როცა მეთვალყურეობაზე ვალდებულ პირებს არ შეეძლოთ ზიანის<br />
თავიდან აცილება.<br />
3. ათ წელზე მეტი ასაკის, მაგრამ არასრულწლოვანი, პირი პასუხს აგებს იმ<br />
ზიანისათვის, რომელიც მან სხვას მიაყენა, გარდა იმ შემთხვევებისა, როცა ზიანის<br />
მიყენებისას მას არ შეეძლო თავისი მოქმედების მნიშვნელობა გაეგო. იმ შემთხვევაში,<br />
როცა ამ პირს არა აქვს საკმარისი ქონება ან შემოსავალი მიყენებული ზიანის<br />
ასანაზღაურებლად, დამატებით პასუხისმგებლობა ეკისრებათ მის<br />
წარმომადგენლებსაც.<br />
მუხლი 995. სულით ავადმყოფის მიერ მიყენებული ზიანის ანაზღაურება<br />
1. თუ ჭკუასუსტი ან სულით ავადმყოფი პირი მართლსაწინააღმდეგო მოქმედებით<br />
მიაყენებს ზიანს სხვა პირს,მას არ ეკისრება ზიანის ანაზღაურების ვალდებულება.<br />
2. თუ პირს ეკისრება მეთვალყურეობა ზიანის მიმყენებელზე, მაშინ იგი<br />
ვალდებულია აანაზღაუროს ზიანი, გარდა იმ შემთხვევებისა, როცა შეუძლებელი იყო<br />
ამ ზიანის თავიდან აცილება.<br />
მუხლი 996. დროებითი სულიერი მოშლილობის მდგომარეობაში მიყენებული<br />
ზიანის<br />
ანაზღაურება<br />
დროებით უგონო ან სულიერი მოშლილობის მდგომარეობაში მყოფი პირი პასუხს არ<br />
აგებს მიყენებული ზიანისათვის. თუ პირმა თვითონ ჩაიყენა თავი ასეთ<br />
მდგომარეობაში ალკოჰოლური სასმელის ან მსგავსი საშუალებების გამოყენებით,<br />
იგი არ თავისუფლდება პასუხისმგებლობისაგან, გარდა იმ შემთხვევებისა, როცა<br />
ბრალის გარეშე აღმოჩნდა ამ მდგომარეობაში.<br />
მუხლი 997. სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულებისას მიყენებული ზიანის<br />
პირი ვალდებულია აანაზღაუროს ზიანი, რომელიც მიადგა მესამე პირს მისი მუშაკის<br />
მართლსაწინააღმდეგო მოქმედებით თავისი შრომითი (სამსახურებრივი)<br />
მოვალეობის შესრულებისას. პასუხისმგებლობა არ დადგება, თუ მუშაკი მოქმედებდა<br />
ბრალის გარეშე.<br />
მუხლი 998. სოლიდარული პასუხისმგებლობა მიყენებული ზიანისათვის<br />
1. თუ ზიანის დადგომაში მონაწილეობს რამდენიმე პირი, ისინი პასუხს აგებენ,<br />
როგორც სოლიდარული მოვალეები.<br />
2. ზიანისათვის პასუხს აგებს არა მარტო ის, ვინც იგი უშუალოდ მიაყენა, არამედ<br />
ისიც, ვინც ის დაიყოლია ან მისი ხელშემწყობი იყო, ასევე ისიც, ვინც შეგნებულად<br />
ისარგებლა სხვისთვის მიყენებული ზიანით.<br />
მუხლი 999. სატრანსპორტო საშუალების ექსპლუატაციის შედეგად დამდგარი
ზიანის ანაზღაურება<br />
1. მგზავრების გადაყვანისა და ტვირთების გადაზიდვისთვის გათვალისწინებული<br />
სატრანსპორტო საშუალების მფლობელი, თუ მისი სატრანსპორტო საშუალების<br />
ექსპლუატაციას მოჰყვა ადამიანის სიკვდილი, დასახიჩრება ან ჯანმრთელობის<br />
მოშლა, ანდა ნივთის დაზიანება, ვალდებულია დაზარალებულს აუნაზღაუროს<br />
აქედან წარმოშობილი ზიანი.<br />
2. ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული ზიანის ანაზღაურების<br />
მოვალეობა არ გამოიყენება, როცა:<br />
ა. ზიანდება გადასაზიდი ტვირთი, გარდა იმ შემთხვევებისა, როცა მგზავრს ეს<br />
ტვირთი თან მიაქვს;<br />
ბ. ზიანდება სატრანსპორტო საშუალების მფლობელის მიერ შესანახად მიღებული<br />
ნივთი.<br />
3. ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული ზიანის ანაზღაურების<br />
მოვალეობა არ გამოიყენება, როცა ზიანი გამოწვეულია დაუძლეველი ძალით, გარდა<br />
იმ შემთხვევებისა, როცა ზიანი წარმოიშვა საავიაციო ტრანსპორტის ექსპლუატაციის<br />
დროს.<br />
4. თუ პირი სატრანსპორტო საშუალებას იყენებს მფლობელის ნებართვის გარეშე, იგი<br />
ვალდებულია მფლობელის ნაცვლად აანაზღაუროს ზიანი. ამასთან, მფლობელი<br />
ვალდებულია აანაზღაუროს მიყენებული ზიანი, თუ სატრანსპორტო საშუალების<br />
გამოყენება შესაძლებელი გახდა მისი ბრალის გამო. ამ ნაწილის პირველი<br />
წინადადება არ გამოიყენება, თუ მოსარგებლე მფლობელის მიერ დანიშნულია<br />
სატრანსპორტო საშუალების სამართავად,ან თუ ეს სატრანსპორტო საშუალება მას<br />
გადაცემული ჰქონდა მფლობელისაგან.<br />
მუხლი 1000. პასუხისმგებლობა ნაგებობიდან გამომდინარე მომეტებული საფრთხით<br />
გამოწვეული ზიანისათვის<br />
1. თუ ამა თუ იმ ნაგებობიდან გამომდინარეობს მომეტებული საფრთხე ამ ნაგებობაში<br />
წარმოებული, მოთავსებული ან მიწოდებული ენერგიისაგან, ანდა ხანძარსაშიში ან<br />
აფეთქებასაშიში, შხამიანი ანდა მომწამვლელი ნივთიერებისაგან, მაშინ ამ ნაგებობის<br />
მფლობელი ვალდებულია,თუკი ამ საფრთხის პრაქტიკულ განხორციელებას მოჰყვა<br />
ადამიანის სიკვდილი, სხეულის ან ჯანმრთელობის დაზიანება ანდა ნივთის<br />
დაზიანება, აუნაზღაუროს დაზარალებულს აქედან წარმოშობილი ზიანი. იგივე<br />
პასუხისმგებლობა გამოიყენება ხანძარსაშიში ან აფეთქებასაშიში, შხამიანი ან<br />
მომწამვლელი ნივთიერების მფლობელების მიმართ, როცა ამ ნივთიერებებიდან<br />
მომეტებული საფრთხე გამომდინარეობს.<br />
2. თუ ამა თუ იმ ნაგებობიდან ან ნივთიდან გამომდინარეობს მომეტებული საფრთხე<br />
სხვაგვარი საფუძვლით, ვიდრე ამ მუხლის პირველ ნაწილშია აღნიშნული, ნაგებობის<br />
ან ნივთის მფლობელი ვალდებულია ანალოგიურად აანაზღაუროს საფრთხის<br />
განხორციელების შედეგად წარმოშობილი ზიანი.<br />
3. ამ მუხლის პირველი და მე-2 ნაწილებით გათვალისწინებული ზიანის<br />
ანაზღაურების ვალდებულება გამორიცხულია,თუ ზიანი გამოწვეულია
დაუძლეველი ძალით, გარდა იმ შემთხვევებისა, როცა ზიანი გამოწვეულია<br />
ელექტროგადამცემი ხაზების ავარიით, ანდა ნავთობის, გაზის, წყლის ან<br />
ნავთობპროდუქტების მიმწოდებელი მოწყობილობების დაზიანებებით.<br />
4. რადიაციული ნივთიერების გამოყენებით გამოწვეული ზიანი უნდა აანაზღაუროს<br />
მისმა გამომყენებელმა.<br />
მუხლი 1001. ხანძრის ჩაქრობის დროს წარმოშობილი ზიანის ანაზღაურება<br />
ხანძრის ჩაქრობის, მეზობელ ბინებსა და ნაგებობებზე მისი გავრცელების თავიდან<br />
აცილების დროს სხვა პირებისათვის მიყენებული ზიანი უნდა აანაზღაუროს იმ<br />
პირმა, რომელსაც ბრალი მიუძღვის ხანძრის გაჩენაში.<br />
მუხლი 1002. ზიანის ანაზღაურების ვალდებულებისაგან წინასწარ<br />
განთავისუფლების დაუშვებლობა<br />
999-ე და მე-1000 მუხლებით გათვალისწინებული ზიანის ანაზღაურების<br />
ვალდებულება, თუ იგი ეხება პირისათვის მიყენებულ ზიანს, არ შეიძლება წინასწარ<br />
გამოირიცხოს ან შეიზღუდოს. იგივე წესი გამოიყენება ნივთისათვის მიყენებული<br />
ზიანის მიმართ,გარდა იმ შემთხვევებისა, როცა პასუხისმგებლობისაგან<br />
განთავისუფლება ან პასუხისმგებლობის შეზღუდვა შეთანხმებული იყო ზიანის<br />
ანაზღაურებაზე ვალდებულ პირსა და საჯარო სამართლის იურიდიულ პირს,<br />
საჯარო-სამართლებრივ ფონდს ან საწარმოს შორის. ამის საწინააღმდეგო<br />
შეთანხმებები და დებულებები ბათილია.<br />
მუხლი 1003. ცხოველის მიერ მიყენებული ზიანის ანაზღაურება<br />
ცხოველის მფლობელი ვალდებულია აანაზღაუროს ის ზიანი, რომელიც მისმა<br />
ცხოველმა სხვას მიაყენა. ამასთან, არა აქვს მნიშვნელობა, ცხოველი მეთვალყურეობის<br />
ქვეშ იმყოფებოდა, დაკარგული იყო, თუ გაქცეული. ზიანის ანაზღაურების<br />
ვალდებულება არ გამოიყენება, როცა ცხოველის მფლობელმა მიიღო აუცილებელი<br />
ზომები მესამე პირთა დასაცავად.<br />
მუხლი 1004. შენობის ჩამოქცევით გამოწვეული ზიანის ანაზღაურება<br />
1. შენობის მესაკუთრე ვალდებულია აანაზღაუროს ის ზიანი,რომელიც შენობის<br />
ჩამოქცევის ან მისი ცალკეული ნაწილების ჩამონგრევის შედეგად წარმოიშვა, გარდა<br />
იმ შემთხვევებისა,როცა ზიანი არ არის გამოწვეული შენობის არასათანადო მოვლით<br />
ან შენობის ნაკლით.<br />
2. თუ ზიანი მიყენებულია შენობიდან საგნის გადაგდებით, გადავარდნით ან<br />
გადაღვრით,პასუხს აგებს პირი, რომელსაც დაკავებული აქვს სადგომი, გარდა იმ<br />
შემთხვევებისა, როდესაც ზიანი დადგა დაუძლეველი ძალის მოქმედებით ან<br />
დაზარალებულის ბრალით.<br />
მუხლი 1005. სახელმწიფოს პასუხისმგებლობა მისი მოსამსახურის მიერ მიყენებული<br />
ზიანისათვის
1. თუ სახელმწიფო მოსამსახურე განზრახ ან უხეში გაუფრთხილებლობით არღვევს<br />
თავის სამსახურებრივ მოვალეობას სხვა პირთა მიმართ, მაშინ სახელმწიფო ან ის<br />
ორგანო, რომელშიც მოსამსახურე მუშაობს, ვალდებულია აანაზღაუროს დამდგარი<br />
ზიანი. განზრახვის ან უხეში გაუფრთხილებლობის დროს მოსამსახურე<br />
სახელმწიფოსთან ერთად სოლიდარულად აგებს პასუხს.<br />
2. ზიანის ანაზღაურების ვალდებულება არ წარმოიშობა,თუ დაზარალებული<br />
განზრახ ან უხეში გაუფრთხილებლობით არ შეეცადა სამართლებრივი გზებით<br />
თავიდან აეცილებინა ზიანი.<br />
3. რეაბილიტირებული პირისათვის უკანონო მსჯავრდადების, სისხლის სამართლის<br />
პასუხისგებაში უკანონოდ მიცემის, აღკვეთის ღონისძიების სახით პატიმრობის ან<br />
გაუსვლელობის ხელწერილის უკანონოდ გამოყენების, პატიმრობის ან<br />
გამასწორებელი სამუშაოების სახით ადმინისტრაციული სახდელის არასწორად<br />
დაკისრების შედეგად მიყენებული ზიანი ანაზღაურდება სახელმწიფოს მიერ<br />
მოკვლევის, წინასწარი გამოძიების, პროკურატურის ორგანოებისა და სასამართლოს<br />
თანამდებობის პირთა ბრალის მიუხედავად.განზრახვის ან უხეში<br />
გაუფრთხილებლობისას ეს პირები სახელმწიფოსთან ერთად სოლიდარულად აგებენ<br />
პასუხს.<br />
მუხლი 1006. ზიანის ანაზღაურება დაზარალებულის გარდაცვალებისას<br />
1. დაზარალებულის გარდაცვალების შემთხვევაში ზიანის მიმყენებელმა სარჩოს<br />
დაწესებით უნდა აუნაზღაუროს ზიანი იმ პირებს, რომელთა რჩენაც დაზარალებულს<br />
ევალებოდა. ეს ვალდებულება ძალაშია, ვიდრე დაზარალებული ვალდებული<br />
იქნებოდა ეხადა სარჩო.<br />
2. სარჩოს სანაცვლოდ დაზარალებულს შეუძლია მოითხოვოს ერთჯერადი<br />
ანაზღაურება, თუკი არსებობს ამის მნიშვნელოვანი საფუძველი.<br />
მუხლი 1007. სამედიცინო დაწესებულების მიერ მიყენებული ზიანის<br />
ანაზღაურება<br />
სამედიცინო დაწესებულებაში მკურნალობისას (ქირურგიული ოპერაციის ან<br />
არასწორი დიაგნოზით დამდგარი შედეგი და სხვ.) პირის ჯანმრთელობისათვის<br />
მიყენებული ზიანი ანაზღაურდება საერთო საფუძვლებით. ზიანის მიმყენებელი<br />
თავისუფლდება პასუხისმგებლობისაგან, თუ დაამტკიცებს, რომ ზიანის დადგომაში<br />
მას ბრალი არ მიუძღვის.<br />
მუხლი 1008. ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნის ხანდაზმულობის ვადა<br />
დელიქტით გამოწვეული ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნის უფლების<br />
ხანდაზმულობის ვადა არის სამი წელი იმ მომენტიდან, როცა დაზარალებულმა<br />
შეიტყო ზიანის ან ზიანის ანაზღაურებაზე ვალდებული პირის შესახებ.<br />
თავი მეორე<br />
პასუხისმგებლობა უხარისხო პროდუქტით
გამოწვეული ზიანისათვის<br />
მუხლი 1009. უხარისხო პროდუქტის მწარმოებლის პასუხისმგებლობა<br />
1. უხარისხო პროდუქტის მწარმოებელი პასუხს აგებს ამ პროდუქტით გამოწვეული<br />
ზიანისათვის, მიუხედავად იმისა, იმყოფებოდა თუ არა იგი სახელშეკრულებო<br />
ურთიერთობაში დაზარალებულთან, გარდა იმ შემთხვევისა, როცა:<br />
ა. მას ეს პროდუქტი არ გაუტანია სარეალიზაციოდ;<br />
ბ. საქმის გარემოებათაგან გამომდინარე, შეიძლება იმის ვარაუდი, რომ ნაკლი,<br />
რომელმაც ზიანი გამოიწვია, პროდუქტს არ ჰქონდა სარეალიზაციოდ გატანისას;<br />
გ. მწარმოებელს პროდუქტი არ უწარმოებია არც გასაყიდად ან სხვა კომერციული<br />
მიზნით, არც თავისი პროფესიული საქმიანობის ფარგლებში;<br />
დ. პროდუქტს აქვს ნაკლი, რომელიც სარეალიზაციოდ მისი გატანისას<br />
შეესაბამებოდა იმ დროს მოქმედ ნორმებს, ანდა<br />
ე. შეუძლებელი იყო ნაკლის აღმოჩენა მეცნიერებისა და ტექნიკის იმ დონის<br />
გათვალისწინებით, რომელიც არსებობდა სარეალიზაციოდ პროდუქტის გატანის<br />
დროს.<br />
2. პროდუქტის ნაწილის მწარმოებლის პასუხისმგებლობა ასევე გამორიცხულია, თუ<br />
ნაკლი გამოწვეულია იმ პროდუქტის კონსტრუქციით, რომლის შემადგენელიც გახდა<br />
ეს ნაწილი.<br />
3. მწარმოებლის ზიანის ანაზღაურების მოვალეობა მცირდება ან საერთოდ<br />
გამოირიცხება, თუ ზიანის დადგომა გამოიწვია დაზარალებულის ან მის ნაცვლად<br />
პასუხისმგებელი პირის ბრალეულმა მოქმედებამ.<br />
4. მწარმოებლის პასუხისმგებლობა არ მცირდება, თუ ზიანი გამოწვეულია<br />
პროდუქტის ნაკლით და იმავდროულად მესამე პირის მოქმედებით.<br />
მუხლი 1010. უხარისხო პროდუქტის ცნება<br />
1. პროდუქტი ითვლება უხარისხოდ, თუ იგი არ უზრუნველყოფს იმ<br />
საიმედოობას,რომელიც ყველა გარემოების გათვალისწინებით მოსალოდნელი იყო ამ<br />
პროდუქტისაგან.<br />
2. პროდუქტი არ მიიჩნევა უხარისხოდ მხოლოდ იმის გამო, რომ მოგვიანებით<br />
უფრო უკეთესი პროდუქტი იქნა ბრუნვაში შეტანილი.<br />
მუხლი 1011. პროდუქტის ცნება<br />
1. ამ კოდექსის მიხედვით პროდუქტად მიიჩნევა ყველა მოძრავი ნივთი, -<br />
მაშინაც, როცა იგი სხვა მოძრავი ან უძრავი ნივთის ნაწილს შეადგენს, ასევე -<br />
ელექტროდენი. მათ არ მიეკუთვნება ჯერ კიდევ გადაუმუშავებელი, მეცხოველეობის,<br />
მეფუტკრეობისა და მეთევზეობის, მიწათმოქმედებიდან მიღებული<br />
სასოფლო-სამეურნეო პროდუქტები (ნატურალური სასოფლო-სამეურნეო<br />
პროდუქტები). იგივე წესი გამოიყენება ნადირობის შედეგად მიღებული<br />
პროდუქტების მიმართ.<br />
2. მწარმოებლად ამ კოდექსის მიხედვით მიიჩნევა პირი, ვინც აწარმოვა
საბოლოო პროდუქტი, ძირითადი ელემენტი ან პროდუქტის ნაწილი. მწარმოებლად<br />
ითვლება ასევე ყველა,ვინც საკუთარი სახელით, სასაქონლო ან სხვაგვარი<br />
განმასხვავებელი ნიშნით გამოდის, როგორც მწარმოებელი.<br />
3. მწარმოებლად ითვლება აგრეთვე პირი, რომელსაც პროდუქტი გამოაქვს<br />
გაყიდვის, გაქირავების, ლიზინგის ან სხვა ფორმით სამეურნეო მიზნებით თავისი<br />
საქმიანი მოღვაწეობის სფეროში ამ კოდექსით გათვალისწინებული პირობების<br />
დაცვით.<br />
4. თუ შეუძლებელია მწარმოებლის ვინაობის დადგენა, მაშინ ყოველი<br />
მიმწოდებელი მიიჩნევა მწარმოებლად, გარდა იმ შემთხვევებისა, როცა იგი<br />
მოთხოვნიდან ერთი თვის ვადაში დაზარალებულს წარუდგენს მწარმოებლის<br />
პიროვნებას ან იმ პირს, რომელმაც მას ეს პროდუქტი მიაწოდა. ეს წესი გამოიყენება<br />
საიმპორტო საქონლის მიმართაც, როცა შეუძლებელია თავდაპირველი გამსაღებლის<br />
ვინაობის დადგენა, მიუხედავად იმისა, რომ მწარმოებლის სახელი ცნობილია.<br />
მუხლი 1012. მტკიცების ტვირთი<br />
უხარისხო პროდუქტით მიყენებული ზიანისათვის პასუხისმგებლობისას<br />
მტკიცების ტვირთი ეკისრება დაზარალებულს.<br />
მუხლი 1013. უხარისხო პროდუქციის მწარმოებელთა სოლიდარული<br />
პასუხისმგებლობა<br />
თუ ერთი და იმავე ზიანისთვის ზიანის ანაზღაურების ვალდებულება<br />
ეკისრება რამდენიმე მწარმოებელს, ისინი პასუხს აგებენ, როგორც სოლიდარული<br />
მოვალეები.<br />
მუხლი 1014. ჯანმრთელობის დაზიანებით გამოწვეული ზიანის<br />
ანაზღაურება<br />
1009-ე მუხლის მიხედვით ზიანის ანაზღაურების ვალდებულება ვრცელდება<br />
ზიანზე, რომელიც წარმოიშვა სიკვდილით, ან სხეულის ანდა ჯანმრთელობის<br />
დაზიანებით.<br />
მუხლი 1015. მოთხოვნის ხანდაზმულობა<br />
1. 1009-ე მუხლის მიხედვით მოთხოვნის ხანდაზმულობის ვადა არის სამი<br />
წელი იმ მომენტიდან,როცა ზიანის ანაზღაურების უფლების მქონემ გაიგო ან უნდა<br />
გაეგო ზიანის, ნაკლის ანდა ზიანის ანაზღაურებაზე ვალდებული პირის შესახებ.<br />
2. 1009-ე მუხლის მიხედვით მოთხოვნა ქარწყლდება ათი წლის შემდეგ იმ<br />
მომენტიდან, როცა მწარმოებელმა ზიანის გამომწვევი პროდუქტი სარეალიზაციოდ<br />
გაიტანა.<br />
მუხლი 1016. პასუხისმგებლობის წინასწარ გამორიცხვის დაუშვებლობა<br />
მწარმოებლის პასუხისმგებლობა უხარისხო პროდუქტისათვის არ შეიძლება<br />
წინასწარ არც გამოირიცხოს და არც შეიზღუდოს. საწინააღმდეგო შეთანხმება
ბათილია.<br />
წიგნი მეოთხე<br />
ინტელექტუალური საკუთრების სამართალი<br />
კარი პირველი<br />
საავტორო სამართალი<br />
თავი პირველი<br />
ზოგადი დებულებანი<br />
მუხლი 1017. საავტორო სამართლის ცნება<br />
საავტორო სამართალითმოწესრიგებული საავტორო ქონებრივ და პირად<br />
არაქონებრივ უფლებების, აგრეთვე ზოგიერთი მათი მომიჯნავე უფლების დაცვა<br />
ხორციელდება ,,საავტორო და მომიჯნვე უფლებების შესახებ" საქართველოს კანონის<br />
შესაბამისად. (22.06.99)<br />
თავი მერვე<br />
კარი მეორე<br />
სამრეწველო საკუთრება<br />
მუხლი 1100. გამოგონებაზე, სასარგებლო მოდელსა და სამრეწველო<br />
ნიმუშზე უფლებათა დაცვა<br />
1. გამოგონებაზე, სასარგებლო მოდელსა და სამრეწველო ნიმუშზე უფლებათა<br />
დაცვა ხორციელდება პატენტის გაცემით საქართველოს საპატენტო კანონის<br />
მიხედვით.<br />
2. პატენტის მიღების უფლება ეკუთვნის გამოგონების, სასარგებლო მოდელისა<br />
და სამრეწველო ნიმუშის ავტორს ან მის უფლებამონაცვლეს.<br />
3. გამოგონების, სასარგებლო მოდელისა და სამრეწველო ნიმუშის ავტორობის<br />
უფლება განუსხვისებელი და უვადო უფლებაა.<br />
4. პატენტის მოქმედების განმავლობაში პატენტმფლობელს ეკუთვნის<br />
განსაკუთრებული უფლება.<br />
მუხლი 1101. სასელექციო უფლებათა დაცვა<br />
მცენარეთა და ცხოველთა ჯიშზე (სასელექციო მიღწევა) განსაკუთრებული<br />
უფლების დაცვა ხორციელდება მოწმობის გაცემით შესაბამისი კანონის საფუძველზე.<br />
მუხლი 1102. სასაქონლო ნიშანზე განსაკუთრებული უფლებების დაცვა<br />
სასაქონლო ნიშანზე განსაკუთრებული უფლების დაცვა ხორციელდება
შესაბამისი კანონის მიხედვით, მისი რეგისტრაციის საფუძველზე. სასაქონლო<br />
ნიშანზე მოწმობის მიღების უფლება ეკუთვნის მეწარმეს.<br />
მუხლი 1103. წარმოშობის გეოგრაფიული აღნიშვნისა და<br />
ადგილწარმოშობის დასახელების უფლება<br />
საქონელზე (მომსახურებაზე) ადგილწარმოშობის დასახელებისა და<br />
წარმოშობის გეოგრაფიული აღნიშვნის უფლება წესრიგდება შესაბამისი კანონით.<br />
მუხლი 1104. საფირმო სახელწოდების დაცვა<br />
საფირმო სახელწოდებაზე განსაკუთრებული უფლების დაცვა ხორციელდება<br />
ამ კოდექსით, მეწარმეთა შესახებ კანონითა და სამრეწველო საკუთრების შესახებ სხვა<br />
საკანონმდებლო აქტებით.<br />
მუხლი 1105 საწარმოო-კომერციული საიდუმლოს დაცვა<br />
1. მეწარმეს, რომელიც ფლობს საწარმოო-კომერციულ საიდუმლოებას<br />
(ნოუ-ჰაუს), რომელიც წარმოადგენს განსაკუთრებული მნიშვნელობის<br />
ტექნოლოგიურ, ორგანიზაციულ ან კომერციულ ინფორმაციას, რაც დასტურდება<br />
მისი საიდუმლოდ შენახვისათვის გაწეული აუცილებელი და საკმარისი<br />
ღონისძიებით, განსაკუთრებული უფლება აქვს ამ ინფორმაციაზე.<br />
2. ნოუ-ჰაუზე განსაკუთრებული უფლების დაცვა ხორციელდება ამ<br />
კოდექსითა და სამრეწველო საკუთრების შესახებ სხვა საკანონმდებლო აქტებით.<br />
წიგნი მეხუთე<br />
საოჯახო სამართალი<br />
კარი პირველი<br />
ქორწინება<br />
თავი პირველი<br />
დაქორწინების წესი და პირობები<br />
მუხლი 1106. ქორწინების ცნება (28.12.2006 N 2626)<br />
ქორწინება ოჯახის შექმნის მიზნით ქალისა და მამაკაცის ნებაყოფლობითი<br />
კავშირია, რომელიც რეგისტრირებულია საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს<br />
მმართველობის სფეროში შემავალი საჯარო სამართლის იურიდიული პირის –<br />
სამოქალაქო რეესტრის სააგენტოს ტერიტორიულ სამსახურში (შემდგომში –<br />
სააგენტოს ტერიტორიული სამსახური).<br />
მუხლი 1107. დაქორწინების პირობები<br />
დაქორწინებისათვის აუცილებელია:
ა. საქორწინო ასაკი;<br />
ბ. დასაქორწინებელ პირთა თანხმობა.<br />
მუხლი 1108. საქორწინო ასაკი<br />
1. საქორწინო ასაკად დაწესებულია თვრამეტი წელი.<br />
2. გამონაკლის შემთხვევებში თექვსმეტი წლის ასაკიდან დაქორწინება<br />
დაიშვება მშობლების ან სხვა კანონიერი წარმომადგენლების წინასწარი<br />
წერილობითი თანხმობით.<br />
3. თანხმობაზე მშობლების ან სხვა კანონიერი წარმომადგენლების უარის<br />
შემთხვევაში პატივსადები მიზეზების არსებობისას დასაქორწინებელ პირთა<br />
განცხადების საფუძველზე დაქორწინების ნებართვა შეუძლია გასცეს სასამართლომ.<br />
მუხლი 1109. დასაქორწინებელ პირთა თანხმობა. ნიშნობა<br />
1. დასაქორწინებელ პირთა წინასწარი თანხმობა (ნიშნობა) არ წარმოშობს<br />
შემდგომში დაქორწინების ვალდებულებას.<br />
2. ნიშნობა არ არის სასამართლოში იძულებითი დაქორწინების მოთხოვნის<br />
შესახებ სარჩელის წარდგენის საფუძველი.<br />
3. ნიშნობასთან დაკავშირებული საჩუქრები დაუქორწინებლობის შემთხვევაში<br />
მხარეებს უკან უბრუნდებათ.<br />
მუხლი 1110. დაქორწინების გაფორმება<br />
1. დაქორწინება ფორმდება სააგენტოს ტერიტორიული სამსახურის მიერ,<br />
დაქორწინების მსურველი პირების განცხადების საფუძველზე. (28.12.2006 N 2626)<br />
2. დაქორწინების მსურველი პირების განცხადებას ძალა აქვს შეტანიდან 2<br />
თვის განმავლობაში. ქორწინების რეგისტრაცია ხორციელდება განმცხადებელთა<br />
მიერ მითითებულ დროს. განმცხადებლებს უფლება აქვთ შეცვალონ განცხადებაში<br />
მითითებული დაქორწინების დრო.<br />
3. განცხადების შეტანის დღეს ქორწინების რეგისტრაციაზე უარის თქმა<br />
შესაძლებელია სააგენტოს ტერიტორიულ სამსახურში წარდგენილ ქორწინების<br />
რეგისტრაციის განცხადებათა სიმრავლის გამო.(28.12.2006 N 2626)<br />
4. დაქორწინების მსურველი პირების მოთხოვნით სააგენტოს ტერიტორიული<br />
სამსახური ვალდებულია განსაკუთრებული გარემოების არსებობისას, როგორიცაა<br />
ბავშვის დაბადება, ერთ-ერთი მხარის სიცოცხლისათვის რეალური საფრთხე და სხვა<br />
მსგავსი გარემოებები, მოახდინოს ქორწინების რეგისტრაცია განცხადების შეტანის<br />
დღესვე. (28.12.2006 N 2626)<br />
მუხლი 1111. ქორწინების რეგისტრაცია (28.12.2006 N 2626)<br />
ქორწინების რეგისტრაცია ხდება სააგენტოს ტერიტორიულ სამსახურში,<br />
დასაქორწინებელ პირთა მიერ არჩეული ადგილის მიხედვით.<br />
მუხლი 1112. დაქორწინების შესახებ განცხადების შეტანა (28.12.2006 N 2626)<br />
დაქორწინების მსურველ პირებს პირადად შეაქვთ განცხადება სააგენტოს
ტერიტორიულ სამსახურში. განცხადებაში მათ უნდა დაადასტურონ, რომ მათთვის<br />
არ არსებობს ქორწინების დამაბრკოლებელი გარემოებები, რომლებიც<br />
გათვალისწინებულია ამ კოდექსის 1120-ე მუხლით, ცნობილია ერთმანეთის<br />
ოჯახური მდგომარეობა, იციან, მერამდენეა თითოეული მათგანისათვის ეს<br />
ქორწინება, აგრეთვე აღნიშნონ, ჰყავთ თუ არა შვილები.<br />
მუხლი 1113. სააგენტოს ტერიტორიული სამსახურის მოვალეობანი (28.12.2006 N<br />
2626)<br />
1. სააგენტოს ტერიტორიული სამსახური, რომელიც მიიღებს დასაქორწინებელ<br />
პირთა განცხადებას, ვალდებულია გააცნოს მათ ქორწინების რეგისტრაციის<br />
პირობები და წესი, განუმარტოს მეუღლეთა და მშობელთა უფლება-მოვალეობანი,<br />
რომლებიც გათვალისწინებულია ამ კოდექსით, აგრეთვე გააფრთხილოს ისინი, რომ<br />
პასუხს აგებენ ქორწინების დამაბრკოლებელ გარემოებათა დაფარვისათვის.<br />
2. სააგენტოს ტერიტორიულმა სამსახურმა უნდა დაადგინოს, რომ<br />
დასაქორწინებელ პირთათვის არ არსებობს ქორწინების დამაბრკოლებელი<br />
გარემოებები და მათთვის ცნობილია ერთმანეთის ჯანმრთელობა და ოჯახური<br />
მდგომარეობა.<br />
მუხლი 1114. ქორწინების რეგისტრაცია სააგენტოს ტერიტორიული<br />
სამსახურის ადგილსამყოფლის გარეთ (28.12.2006 N 2626)<br />
დასაქორწინებელ პირთა თხოვნით, თუ საპატიო მიზეზი არსებობს,<br />
ქორწინების რეგისტრაცია შეიძლება სააგენტოს ტერიტორიული სამსახურის<br />
ადგილსამყოფლის გარეთ.<br />
მუხლი 1115. დაქორწინება საზეიმო ვითარებაში<br />
დასაქორწინებელ პირთა თანხმობით დაქორწინება ტარდება საზეიმო<br />
ვითარებაში.<br />
მუხლი 1116. ჯანმრთელობის მდგომარეობის შესახებ ინფორმაციის მიცემის<br />
მოვალეობა<br />
დასაქორწინებელმა პირებმა ქორწინების რეგისტრაციისას უნდა განაცხადონ,<br />
რომ მათ იციან ერთმანეთის ჯანმრთელობის მდგომარეობის შესახებ.<br />
მუხლი 1117. მოწმეთა მონაწილეობა ქორწინების რეგისტრაციაში<br />
ქორწინების რეგისტრაცია შეიძლება განხორციელდეს 2 ან მეტი სრულწლოვანი<br />
მოწმის თანდასწრებით. (2004 წლის 15 ნოემბრიდან 24.05.2004 N 179)<br />
მუხლი 1118. ამოღებულია (11.07.2009 N 1393)<br />
მუხლი 1119. ქორწინების რეგისტრაციაზე უარის გასაჩივრება (28.12.2006 N 2626)<br />
სააგენტოს ტერიტორიული სამსახურის უარი ქორწინების რეგისტრაციაზე
შეიძლება გასაჩივრდეს სასამართლოში.<br />
მუხლი 1120. ქორწინების დამაბრკოლებელი გარემოებანი<br />
1. დაქორწინება არ დაიშვება:<br />
ა. იმ პირთა შორის, რომელთაგან თუნდაც ერთი დაქორწინებულია სხვასთან; ბ. პირდ<br />
გ. ბიოლოგიურ და არაბიოლოგიურ და-ძმას შორის; (18.12.2007 N 5624 ამოქმედდეს<br />
2008 წლის 1 მაისიდან)<br />
დ. მშვილებელსა და ნაშვილებს შორის;<br />
ე. იმ პირებს შორის,რომელთაგან თუნდაც ერთი სულით ავადმყოფობის ან<br />
ჭკუასუსტობის გამო სასამართლოს მიერ ცნობილია ქმედუუნაროდ.<br />
2. ამ მუხლის პირველი ნაწილის "ბ", "გ", "დ" ქვეპუნქტები გამოიყენება მაშინაც,<br />
როცა ნათესაური ურთიერთობა მოიშალა გაშვილების შედეგად.<br />
მუხლი 1121. ხელმეორედ დაქორწინების წესი<br />
1. ხელმეორედ ქორწინების შემთხვევაში პირი ვალდებულია ქორწინების<br />
რეგისტრაციისას წარმოადგინოს მოწმობა წინა ქორწინების შეწყვეტის შესახებ. 2. თუ<br />
ერთ-ერთი მეუღლე გარდაიცვალა, მეორე მეუღლის ახალი ქორწინების<br />
რეგისტრაციისათვის აუცილებელია მეუღლის გარდაცვალების მოწმობის წარდგენა.<br />
თავი მეორე<br />
ქორწინების შეწყვეტა<br />
მუხლი 1122. ქორწინების შეწყვეტის საფუძვლები<br />
ქორწინება წყდება:<br />
ა. ერთ-ერთი მეუღლის გარდაცვალებით;<br />
ბ. კანონით დადგენილი წესით ერთ-ერთი მეუღლის გარდაცვლილად<br />
გამოცხადებით;<br />
გ. განქორწინებით.<br />
მუხლი 1123. განქორწინების დაუშვებლობა<br />
1. განქორწინება ხდება სასამართლო წესით, თუ მეუღლეებს შორის არსებობს<br />
დავა, სხვა შემთხვევაში – სააგენტოს ტერიტორიულ სამსახურში. (28.12.2007 N5672)<br />
2. ცოლის ორსულობის დროს და ბავშვის დაბადებიდან ერთი წლის<br />
განმავლობაში ქმარს უფლება არა აქვს ცოლის თანხმობის გარეშე აღძრას საქმე<br />
განქორწინებაზე.<br />
მუხლი 1124. სააგენტოს ტერიტორიულ სამსახურში განქორწინების წესი<br />
(28.12.2007 N5672)<br />
1. თუ მეუღლეებს შორის არ არსებობს დავა, განქორწინება ხდება სააგენტოს<br />
ტერიტორიულ სამსახურში ერთ-ერთი მეუღლის საცხოვრებელი ადგილის<br />
მიხედვით, ერთობლივი განცხადების საფუძველზე. (28.12.2007 N5672)
2. მეუღლეები ვალდებული არიან განქორწინების შესახებ განცხადებაში<br />
დაადასტურონ ურთიერთთანხმობა. (28.12.2007 N5672)<br />
3. განქორწინება შეიძლება მოხდეს ერთ-ერთი ან ორივე მეუღლის<br />
დაუსწრებლად, თუ მას (მათ) საპატიო მიზეზით არ შეუძლია გამოცხადდეს<br />
სააგენტოს ტერიტორიულ სამსახურში და თუ მისი (მათი) სახელით წარმოდგენილია<br />
სათანადოდ დამოწმებული განცხადება განქორწინებაზე მისი თანხმობის<br />
დასადასტურებლად. (28.12.2006 N 2626)<br />
4. განქორწინება ხდება მეუღლეთა მიერ განქორწინების შესახებ განცხადების<br />
შეტანის დღიდან 15 სამუშაო დღის გასვლის შემდეგ, გარდა ამ კოდექსის 1110-ე<br />
მუხლის მე-4 ნაწილით გათვალისწინებული შემთხვევებისა. (11.07.2009 N 1393)<br />
5. ქორწინება შეწყვეტილად ითვლება სააგენტოს ტერიტორიულ სამსახურში<br />
განქორწინების რეგისტრაციის მომენტიდან. (28.12.2006 N 2626)<br />
მუხლი 1125. განქორწინება ერთ-ერთი მეუღლის განცხადებით (28.12.2006 N 2626)<br />
სააგენტოს ტერიტორიულ სამსახურში ერთ-ერთი მეუღლის განცხადებით<br />
განქორწინება ხდება იმ პირთან, რომელიც:<br />
ა) კანონით დადგენილი წესით აღიარებულია უგზო-უკვლოდ დაკარგულად;<br />
ბ) სულით ავადმყოფობის ან ჭკუასუსტობის გამო ცნობილია ქმედუუნაროდ;<br />
გ) სასამართლოს მიერ მსჯავრდებულია დანაშაულისათვის თავისუფლების<br />
აღკვეთით არანაკლებ სამი წლისა.<br />
მუხლი 1126. ამოღებულია (28.12.2007 N5672)<br />
მუხლი 1127. განქორწინების საქმეთა განხილვა სასამართლოს მიერ<br />
1. განქორწინების საქმეებს სასამართლო განიხილავს სასარჩელო წარმოების<br />
წესით, რომელიც დადგენილია საქართველოს სამოქალაქო სამართლის საპროცესო<br />
კოდექსით.<br />
2. სასამართლო იღებს ზომებს მეუღლეთა შესარიგებლად; მას უფლება აქვს<br />
გადადოს საქმის განხილვა და მეუღლეებს დაუნიშნოს ვადა შესარიგებლად,<br />
რომელიც არ უნდა აღემატებოდეს ექვს თვეს.<br />
3. განქორწინება მოხდება, თუ სასამართლო დაადგენს, რომ მეუღლეთა<br />
შემდგომი ერთად ცხოვრება და ოჯახის შენარჩუნება შეუძლებელია, მიუხედავად<br />
შესარიგებლად მიღებული ზომებისა.<br />
4. განქორწინების შესახებ გადაწყვეტილების გამოტანისას სასამართლო,როცა<br />
აუცილებელია, იღებს ზომებს მცირეწლოვანი შვილებისა და შრომისუუნარო<br />
მეუღლის ინტერესების დასაცავად.<br />
მუხლი 1128. გადაწყვეტილების მიღება შვილების საცხოვრებელი ადგილისა<br />
და მათი რჩენის შესახებ<br />
1. როცა მეუღლენი არ არიან შეთანხმებული განქორწინების შემდეგ შვილების<br />
საცხოვრებელ ადგილსა და მათ სარჩენად გადასახდელ სახსრებზე, სასამართლო
მოვალეა განქორწინებასთან ერთად განსაზღვროს ისიც, თუ რომელი შვილი რომელ<br />
მშობელთან დარჩეს და რომელ მშობელს რა ოდენობით უნდა გადახდეს სარჩო<br />
(ალიმენტი).<br />
2. ამ მუხლით გათვალისწინებულ შემთხვევაში, საჭიროებისამებრ, საქმეში<br />
მონაწილეობის მისაღებად ჩაბმულ უნდა იქნეს მეურვეობისა და მზრუნველობის<br />
ორგანო.<br />
მუხლი 1129. გადაწყვეტილების მიღება მეუღლის რჩენის თაობაზე<br />
იმ მეუღლის თხოვნით, რომელსაც უფლება აქვს მიიღოს სარჩო მეორე<br />
მეუღლისაგან, სასამართლო ვალდებულია, განქორწინების საქმის გადაწყვეტასთან<br />
ერთად, განსაზღვროს იმ სახსრების ოდენობა, რაც უნდა გადახდეს მეორე მეუღლეს.<br />
მუხლი 1130. გადაწყვეტილების მიღება მეუღლეთა ქონების გაყოფის თაობაზე<br />
1. მეუღლეების ან ერთ-ერთი მათგანის თხოვნით, სასამართლო ვალდებულია<br />
განქორწინების საქმის გადაწყვეტასთან ერთად განიხილოს იმ ქონების გაყოფის<br />
საკითხი, რომელიც წარმოადგენს მეუღლეთა თანასაკუთრებას.<br />
2. თუ ასეთი გაყოფა ეხება მესამე პირის უფლებებს, დავა ქონების გაყოფის<br />
შესახებ არ შეიძლება გადაწყდეს განქორწინების საქმესთან ერთად.<br />
მუხლი 1131. ბაჟი განქორწინების მოწმობის გაცემისას (28.12.2006 N 2626)<br />
განქორწინების შესახებ გადაწყვეტილების გამოტანისას სასამართლო<br />
განსაზღვრავს, თუ რომელმა მეუღლემ უნდა გადაიხადოს კანონით განსაზღვრული<br />
ბაჟი, ასევე თუ საჭიროდ მიიჩნევს, რომ ბაჟი უნდა გადახდეს ორივე მეუღლეს, იგი<br />
განსაზღვრავს თითოეული მეუღლის მიერ გადასახდელ თანხას.<br />
მუხლი 1132. განქორწინების შესახებ სასამართლოს გადაწყვეტილების<br />
1. განქორწინების შესახებ სასამართლოს კანონიერ ძალაში შესული<br />
გადაწყვეტილება აღსრულდება ერთ-ერთი ან ორივე მეუღლის მოთხოვნით,<br />
გადაწყვეტილების კანონიერ ძალაში შესვლის დღიდან არა უგვიანეს 3 წლისა,<br />
სააგენტოს ტერიტორიულ სამსახურში რეგისტრაციის საშუალებით.<br />
2. ქორწინება შეწყვეტილად ითვლება სააგენტოს ტერიტორიულ სამსახურში<br />
განქორწინების რეგისტრაციის მომენტიდან.<br />
მუხლი 1133. ქორწინებამდელი გვარის დაბრუნების უფლება განქორწინებისას<br />
მეუღლეს, რომელმაც გვარი შეიცვალა დაქორწინების დროს, უფლება აქვს<br />
განქორწინების შემდეგაც ატაროს იგივე გვარი, ან მისი მოთხოვნით დაუბრუნდება<br />
ქორწინებამდელი გვარი.<br />
მუხლი 1134. განცხადება ქორწინებამდელი გვარის დაბრუნების შესახებ<br />
(28.12.2006 N 2626)<br />
მეუღლემ, რომელსაც სურს დაიბრუნოს ქორწინებამდელი გვარი, ამის შესახებ
უნდა განაცხადოს სააგენტოს ტერიტორიულ სამსახურში განქორწინების<br />
რეგისტრაციის დროს. მეუღლისათვის ქორწინებამდელი გვარის მიკუთვნების<br />
შესახებ სააგენტოს ტერიტორიული სამსახური აკეთებს შესაბამის ჩანაწერს.<br />
მუხლი 1135. ქორწინების აღდგენა გარდაცვლილად გამოცხადებული ან<br />
1. თუ გამოჩნდება კანონით დადგენილი წესით გარდაცვლილად<br />
გამოცხადებული ან უგზო-უკვლოდ დაკარგულად აღიარებული მეუღლე,<br />
რომელთანაც ქორწინება შეწყვეტილი იყო ამ საფუძველზე, და გაუქმდება<br />
სასამართლოს გადაწყვეტილება მისი გარდაცვლილად გამოცხადების ან<br />
უგზო-უკვლოდ აღიარების შესახებ, სააგენტოს ტერიტორიულმა სამსახურმა<br />
ქორწინება შეიძლება აღადგინოს მეუღლეთა ერთობლივი განცხადებით, ხოლო თუ<br />
ისინი სასამართლო წესით იყვნენ განქორწინებულნი, სასამართლო მათი<br />
განცხადებით აუქმებს გადაწყვეტილებას განქორწინების შესახებ.<br />
2. ქორწინება არ შეიძლება აღდგეს, თუ გარდაცვლილად გამოცხადებული ან<br />
უგზო-უკვლოდ დაკარგულად აღიარებული პირის მეუღლე უკვე დაქორწინებულია<br />
სხვა პირზე.<br />
მუხლი 1136. ხელახალი დაქორწინების უფლება<br />
განქორწინებულ მეუღლეებს უფლება აქვთ ხელახლა დაქორწინდნენ.<br />
მუხლი 1137. განქორწინების რეგისტრაცია საცხოვრებელი ადგილის<br />
განქორწინების რეგისტრაცია ხდება სააგენტოს ტერიტორიულ სამსახურში<br />
ორივე ან ერთ-ერთი მეუღლის საცხოვრებელი ადგილის მიხედვით.<br />
მუხლი 1138. განქორწინების რეგისტრაცია (28.12.2006 N 2626)<br />
1. სასამართლოს გადაწყვეტილების საფუძველზე განქორწინების<br />
რეგისტრაციას ახდენს სააგენტოს ტერიტორიული სამსახური ორივე ან ერთ-ერთი<br />
მეუღლის განცხადებით.<br />
2. ერთ-ერთი მეუღლის განცხადებით განქორწინების რეგისტრაციის<br />
შემთხვევაში სააგენტოს ტერიტორიული სამსახური ამის შესახებ აცნობებს მეორე<br />
მეუღლეს, თუ ცნობილია მისი და სააგენტოს ტერიტორიული სამსახურის<br />
მისამართი, რომელმაც მოახდინა ქორწინების რეგისტრაცია.<br />
მუხლი 1139. მსჯავრდებულ მეუღლესთან განქორწინების წესი (28.12.2006 N 2626)<br />
1. მეუღლე, რომელსაც განქორწინება სურს ამ კოდექსის 1125-ე მუხლით<br />
გათვალისწინებული საფუძვლებით, ვალდებულია სააგენტოს ტერიტორიულ<br />
სამსახურს წარუდგინოს სათანადო წესით დამოწმებული, კანონიერ ძალაში შესული<br />
სასამართლო გადაწყვეტილების პირი მეორე მეუღლის უგზო-უკვლოდ<br />
დაკარგულად აღიარების ან ქმედუუნაროდ ცნობის შესახებ, ანდა სასამართლოს<br />
განაჩენის პირი ან განაჩენის ამონაწერი იმის შესახებ, რომ მეორე მეუღლეს<br />
შეფარდებული აქვს თავისუფლების აღკვეთა არანაკლებ 3 წლისა.
2. შეტანილი განცხადების შესახებ სააგენტოს ტერიტორიული სამსახური<br />
აუწყებს პატიმრობაში მყოფ მეუღლეს ან ქმედუუნარო მეუღლის მეურვეს. უწყებაში<br />
უნდა განისაზღვროს პასუხის შეტყობინების ვადა იმის თაობაზე, არის თუ არა დავა<br />
ბავშვების შესახებ, მეუღლეთა საერთო თანასაკუთრების გაყოფაზე ან იმ<br />
შრომისუუნარო მეუღლის სასარგებლოდ ალიმენტის გადახდევინებაზე, რომელიც<br />
დახმარებას საჭიროებს. პასუხის შეტყობინების ვადა არ უნდა აღემატებოდეს 3 თვეს.<br />
3. თუ მიღებულია ცნობა იმის შესახებ, რომ დავა არ არსებობს, ან<br />
მითითებულ ვადაში პასუხი არ იქნა მიღებული, სააგენტოს ტერიტორიული<br />
სამსახური ახდენს განქორწინების რეგისტრაციას.<br />
თავი მესამე<br />
ქორწინების ბათილობა<br />
მუხლი 1140. ქორწინების ბათილობის საფუძველი<br />
1. ქორწინება შეიძლება ცნობილ იქნეს ბათილად, თუ დარღვეულია 1107-ე,<br />
1108-ე და 1120-ე მუხლებით დაწესებული პირობები და, თუ ქორწინების<br />
რეგისტრაცია მიზნად არ ისახავდა ოჯახის შექმნას (ფიქციური ქორწინება).<br />
2. ქორწინება შეიძლება ბათილად ცნოს მხოლოდ სასამართლომ.<br />
მუხლი 1141. ქორწინების ნამდვილობის პრეზუმფცია<br />
თუ მეუღლეებმა დაქორწინებისას არ იცოდნენ ქორწინების დამაბრკოლებელი<br />
იმ გარემოების შესახებ, რომელიც მათი ქორწინების ბათილობის საფუძველია,<br />
ქორწინება წყდება სასამართლოში ამ გარემოების დადგენის მომენტიდან, მაგრამ ამ<br />
დრომდე ქორწინება წარმოშობს ყველა იმ სამართლებრივ შედეგს, რასაც ნამდვილი<br />
ქორწინება<br />
მუხლი 1142. საქორწინო ასაკს მიუღწეველ პირთან ქორწინების ბათილობა<br />
1. იმ პირთან ქორწინება, რომელსაც საქორწინო ასაკისათვის არ მიუღწევია და<br />
არც საქორწინო ასაკი ჰქონია შემცირებული, შეიძლება ცნობილ იქნეს ბათილად, თუ<br />
ამას მოითხოვს იმ მეუღლის ინტერესები, რომელიც დაქორწინდა საქორწინო ასაკის<br />
მიღწევამდე.<br />
2. ამ საფუძვლით ქორწინების ბათილად ცნობის მოთხოვნის უფლება აქვს<br />
არასრულწლოვან მეუღლეს, მის მშობლებს ან მეურვეს (მზრუნველს), აგრეთვე<br />
მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანოს.<br />
3. თუ საქმის განხილვის მომენტისათვის არასრულწლოვანმა მეუღლემ<br />
საქორწინო ასაკს მიაღწია ან ორსულადაა, მაშინ ქორწინება შეიძლება ცნობილ იქნეს<br />
ბათილად მხოლოდ მისი მოთხოვნით.<br />
მუხლი 1143. ქორწინების ცნობა ბათილად დაქორწინების დამაბრკოლებელი<br />
გარემოებების გამო<br />
1. ქორწინება, რომელიც გაფორმდება 1120-ე მუხლით გათვალისწინებული
პირობების დარღვევით, შეიძლება სასამართლომ ბათილად ცნოს.<br />
2. თუ საქმის განხილვის მომენტისათვის აღარ არსებობს დაქორწინების<br />
დამაბრკოლებელი გარემოებები, სასამართლოს შეუძლია ქორწინება ცნოს<br />
ნამდვილად ამ გარემოებათა მოსპობის მომენტიდან. ასეთი საფუძვლით ქორწინების<br />
ბათილად ცნობის მოთხოვნის უფლება აქვთ მეუღლეებს და იმ პირებს, რომელთა<br />
უფლებებიცაა დარღვეული ამ დაქორწინებით, აგრეთვე მეურვეობისა და<br />
მზრუნველობის ორგანოებს.<br />
3. სულით ავადმყოფობის ან ჭკუასუსტობის გამო ქმედუუნაროდ ცნობილ პირთან<br />
ქორწინების ბათილობის საქმის განხილვისას აუცილებელია საქმეში მონაწილეობის<br />
მისაღებად მეურვის ჩაბმა.<br />
მუხლი 1144. იძულებითი ქორწინების ბათილად ცნობა<br />
1. იძულების შედეგად მომხდარი დაქორწინების შემთხვევაში მეუღლეს (მეუღლეებს)<br />
შეუძლია აღძრას სარჩელი ქორწინების ბათილად ცნობის შესახებ. 2. იძულებით<br />
დაქორწინების ფაქტი უნდა დაადგინოს სასამართლომ.<br />
მუხლი 1145. ფიქციური ქორწინების ბათილად ცნობა<br />
1. ქორწინება, რომელიც მოხდა ისე, რომ მიზნად არ ისახავდა ოჯახის შექმნას,<br />
შეიძლება ცნობილ იქნეს ბათილად.<br />
2. ფიქციური ქორწინების ბათილად ცნობის შესახებ სარჩელის აღძვრის უფლება აქვს<br />
სააგენტოს ტერიტორიულ სამსახურს, ხოლო თუ ერთ-ერთი მეუღლე დაქორწინდა<br />
ისე, რომ მიზნად არ ისახავდა ოჯახის შექმნას, ასეთი სარჩელის აღძვრა მეორე<br />
მეუღლესაც შეუძლია. (28.12.2006 N 2626)<br />
3. ქორწინება არ შეიძლება ცნობილ იქნეს ფიქციურად, თუ რეგისტრირებულ პირებს<br />
სასამართლოს მიერ საქმის განხილვამდე ფაქტობრივად უკვე შექმნილი აქვთ ოჯახი.<br />
მუხლი 1146. ქორწინების ბათილობის მომენტი<br />
1. ბათილად ცნობილი ქორწინება ბათილად ითვლება ქორწინების რეგისტრაციის<br />
დღიდან და არ წარმოშობს მეუღლეთა უფლებებსა და მოვალეობებს.<br />
2. იმ პირთა ქონებრივი ურთიერთობები, რომელთა ქორწინებაც ბათილად იქნა<br />
ცნობილი, წესრიგდება საერთო საკუთრების შესახებ ამ კოდექსით დადგენილი<br />
წესით.<br />
3. ქორწინების ბათილად ცნობის შესახებ გადაწყვეტილების გამოტანისას<br />
სასამართლოს უფლება აქვს, იმ მეუღლეს, რომელმაც არ იცოდა და არც შეეძლო<br />
სცოდნოდა ქორწინების დამაბრკოლებელი გარემოებების არსებობის შესახებ<br />
(კეთილსინდისიერი მეუღლე), მიაკუთვნოს მეორე მეუღლისაგან სარჩოს მიღების<br />
უფლება 1182-ე და 1186 -ე მუხლების მიხედვით,ხოლო ქორწინების ბათილად<br />
ცნობამდე შეძენილი ქონების გაყოფისას გამოიყენოს 1158-ე და 1171-ე მუხლებით<br />
გათვალისწინებული წესები. 4. ქორწინების ბათილად ცნობა არ ხელყოფს ასეთი<br />
ქორწინების შედეგად დაბადებულ ბავშვთა უფლებებს.<br />
მუხლი 1147. კეთილსინდისიერი მეუღლისთვის მიყენებული ზიანის
ანაზღაურება<br />
კეთილსინდისიერ მეუღლეს, რომელსაც ქონებრივი ზიანი მიადგა იმ ქორწინების<br />
შედეგად,რომელიც ბათილად იქნა ცნობილი,უფლება აქვს მოითხოვოს ამ ზიანის<br />
ანაზღაურება.<br />
მუხლი 1148. ქორწინების ბათილად ცნობა მხოლოდ სასამართლოს მიერ არავის არ<br />
შეუძლია მიუთითოს ქორწინების ბათილობაზე, თუ ქორწინება სასამართლოს მიერ<br />
ბათილად არ იქნა ცნობილი.<br />
მუხლი 1149. ქორწინების ბათილობის დაუშვებლობა მეუღლეთა<br />
გარდაცვალების შემდეგ<br />
არ შეიძლება მოთხოვილ იქნეს ქორწინების გაბათილება ორივე მეუღლის<br />
გარდაცვალების შემდეგ.<br />
მუხლი 1150. ხელახალი დაქორწინება ბათილი ქორწინებისას<br />
ის პირები, რომელთა ქორწინებაც გაბათილდა, შეიძლება ხელახლა დაქორწინდნენ<br />
საერთო წესით, თუკი აღარ იქნება ის საფუძველი, რომლის გამოც ქორწინება<br />
გაბათილდა.<br />
თავი მეოთხე<br />
მეუღლეთა უფლებები და მოვალეობები<br />
I. ზოგადი დებულებანი<br />
მუხლი 1151. ქორწინების რეგისტრაციის მნიშვნელობა (28.12.2006 N 2626)<br />
მეუღლეთა უფლება-მოვალეობებს წარმოშობს მხოლოდ სააგენტოს ტერიტორიულ<br />
სამსახურში რეგისტრირებული ქორწინება.<br />
მუხლი 1152. მეუღლეთა თანასწორუფლებიანობა<br />
საოჯახო ურთიერთობებში მეუღლეები სარგებლობენ თანაბარი პირადი და<br />
ქონებრივი უფლებებით და ეკისრებათ თანაბარი მოვალეობანი.<br />
მუხლი 1153. დისკრიმინაციის აკრძალვა<br />
დაქორწინებისას და საოჯახო ურთიერთობებში არ დაიშვება უფლებათა პირდაპირი<br />
ან არაპირდაპირი შეზღუდვა, პირდაპირი ან არაპირდაპირი უპირატესობის მინიჭება<br />
წარმოშობის,სოციალური და ქონებრივი მდგომარეობის, რასობრივი და ეროვნული<br />
კუთვნილების, სქესის, განათლების, ენის, რელიგიისადმი დამოკიდებულების,<br />
საქმიანობის სახეობისა და ხასიათის, საცხოვრებელი ადგილისა და სხვა გარემოებათა<br />
მიხედვით.
II. პირადი უფლებები<br />
მუხლი 1154. გვარის არჩევის უფლება<br />
დაქორწინების დროს მეუღლეებს სურვილისამებრ შეუძლიათ აირჩიონ ერთ - ერთი<br />
მეუღლის გვარი თავიანთ საერთო გვარად, ანდა თითოეულმა დაიტოვოს თავისი<br />
ქორწინებამდელი გვარი ანდა თავისი გვარი შეუერთოს მეუღლის გვარს. გვარების<br />
შეერთება არ შეიძლება, თუ ორივე მეუღლეს ან ერთ მათგანს ორმაგი გვარი აქვს.<br />
მუხლი 1155. საოჯახო საკითხების ერთობლივი გადაწყვეტა<br />
შვილების აღზრდისა და ოჯახის სხვა საკითხებს მეუღლეები ერთად წყვეტენ.<br />
მუხლი 1156. საქმიანობის არჩევის თავისუფლება<br />
თითოეულ მეუღლეს თავისუფლად შეუძლია აირჩიოს საქმიანობა და პროფესია.<br />
მუხლი 1157. საცხოვრებელი ადგილის თავისუფლად არჩევა<br />
თითოეულ მეუღლეს თავისი შეხედულებისამებრ შეუძლია აირჩიოს საცხოვრებელი<br />
ადგილი, თუ ეს არ ეწინააღმდეგება ოჯახის ინტერესებს.<br />
III. კანონით დადგენილი ქონებრივი<br />
უფლებები და მოვალეობები<br />
მუხლი 1158. მეუღლეთა თანასაკუთრება<br />
1. მეუღლეთა მიერ ქორწინების განმავლობაში შეძენილი ქონება წარმოადგენს მათ<br />
საერთო ქონებას (თანასაკუთრებას), თუ მათ შორის საქორწინო ხელშეკრულებით<br />
სხვა რამ არ არის დადგენილი.<br />
2. ასეთ ქონებაზე მეუღლეთა თანასაკუთრების უფლება წარმოიშობა მაშინაც, თუ<br />
ერთ-ერთი მათგანი ეწეოდა საოჯახო საქმიანობას, უვლიდა შვილებს ან სხვა საპატიო<br />
მიზეზის გამო არ ჰქონია დამოუკიდებელი შემოსავალი.<br />
მუხლი 1159. თანასაკუთრებაში არსებული ქონების მართვა<br />
ურთიერთშეთანხმებით<br />
თანასაკუთრებაში არსებულ ქონებაზე მეუღლეებს აქვთ თანაბარი უფლებები.ამ<br />
ქონების ფლობა, სარგებლობა და განკარგვა ხორციელდება მეუღლეთა<br />
ურთიერთშეთანხმებით.<br />
მუხლი 1160. თანასაკუთრებაში არსებული ქონების განკარგვა<br />
ურთიერთშეთანხმებით (29.06.2007 N5127)<br />
1. იმ ქონების განკარგვა, რომელიც მეუღლეთა თანასაკუთრებაშია, ხდება<br />
მეუღლეთა შეთანხმებით, მიუხედავად იმისა, თუ რომელი მეუღლე განკარგავს ამ<br />
ქონებას.<br />
2. მეუღლეთა თანასაკუთრებაში არსებული ქონების განკარგვასთან
დაკავშირებით ერთის მიერ დადებული გარიგება ვერ იქნება ბათილად ცნობილი<br />
მეორის მოთხოვნით იმ საფუძველზე, რომ:<br />
ა) მან არ იცოდა გარიგების შესახებ;<br />
ბ) ის არ ეთანხმებოდა გარიგებას.<br />
3. მეუღლეს, როგორც თანამესაკუთრეს, უფლება აქვს, მოითხოვოს ქონების<br />
განკარგვით მიღებული სარგებელი.<br />
მუხლი 1161. მეუღლეთა ინდივიდუალური საკუთრება<br />
თითოეული მეუღლის საკუთრებას წარმოადგენს:<br />
ა. ქონება, რომელიც თითოეულ მათგანს ეკუთვნოდა დაქორწინებამდე;<br />
ბ. ქონება, რომელიც ქორწინების განმავლობაში მიღებულია მემკვიდრეობით ან<br />
ჩუქებით.<br />
მუხლი 1162. ქორწინების განმავლობაში შეძენილი ინდივიდუალური<br />
სარგებლობის ნივთები<br />
ინდივიდუალური სარგებლობის ნივთები, ძვირფასეულობის გარდა, თუნდაც<br />
ქორწინების განმავლობაში იყოს შეძენილი მეუღლეთა საერთო თანხებით,<br />
ჩაითვლება იმ მეუღლის საკუთრებად, რომელიც სარგებლობს ამ ნივთებით.<br />
მუხლი 1163. მეუღლის ქონების გადაქცევა მეუღლეთა თანასაკუთრებად თითოეული<br />
მეუღლის ქონება შეიძლება ჩაითვალოს მეუღლეთა თანასაკუთრებად, თუ<br />
დადგინდება, რომ ქორწინების განმავლობაში გაწეული ხარჯების შედეგად ამ<br />
ქონების ღირებულება მნიშვნელოვნად გადიდდა (გადაგეგმარება, მშენებლობის<br />
დასრულება, გადაკეთება და სხვა). მოცემული წესი არ გამოიყენება, თუ საქორწინო<br />
ხელშეკრულებით სხვა რამ იქნება გათვალისწინებული.<br />
მუხლი 1164. მეუღლეთა საერთო ქონების გაყოფა<br />
მეუღლეთა საერთო ქონება თითოეული მეუღლის მოთხოვნით შეიძლება გაიყოს<br />
როგორც ქორწინების განმავლობაში, ისე მისი შეწყვეტის შემდეგ.<br />
მუხლი 1165. პროფესიული საქმიანობისათვის საჭირო ნივთების ბედი<br />
თანასაკუთრების გაყოფისას<br />
მეუღლეთა თანასაკუთრების გაყოფა ხდება მეუღლეთა<br />
ურთიერთშეთანხმებით,ხოლო,თუ ასეთი შეთანხმება არ არის მიღწეული,<br />
მაშინ-სასამართლოს მიერ. სასამართლო განსაზღვრავს, თუ რომელი ნივთი რომელ<br />
მეუღლეს უნდა მიეკუთვნოს. პროფესიული საქმიანობისათვის საჭირო ნივთები<br />
(მუსიკალური ინსტრუმენტები, საექიმო მოწყობილობა, ბიბლიოთეკა და ა.შ.),<br />
თუნდაც ქორწინების პერიოდში იყოს შეძენილი მეუღლეთა საერთო სახსრებით,<br />
გადაეცემა იმ მეუღლეს, რომელსაც ეს ნივთები თავისი საქმიანობისათვის სჭირდება.<br />
მუხლი 1166. წილის კომპენსაცია საკუთრების გაყოფისას
თუ საერთო ქონების გაყოფისას ერთ-ერთ მეუღლეს გადაეცემა ისეთი ნივთები,<br />
რომელთა ღირებულებაც მის კუთვნილ წილს აღემატება, მაშინ მეორე მეუღლეს<br />
მიეცემა შესაბამისი ფულადი ან სხვაგვარი კომპენსაცია.<br />
მუხლი 1167. საერთო ქონების გაყოფა ქორწინების განმავლობაში<br />
თუ საერთო ქონების გაყოფა ხდება ქორწინების განმავლობაში, მაშინ ქონების ის<br />
ნაწილი, რომელიც არ გაყოფილა, და აგრეთვე ქონება,რომელსაც ისინი შეიძენენ<br />
მომავალში, ჩაითვლება მეუღლეთა თანასაკუთრებად, თუკი საქორწინო<br />
ხელშეკრულებით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული.<br />
მუხლი 1168. არასრულწლოვანი შვილების ინტერესების გათვალისწინება<br />
თანასაკუთრების გაყოფისას<br />
1. იმ ქონების გაყოფისას, რომელიც მეუღლეთა თანასაკუთრებას წარმოადგენს,<br />
მეუღლეთა წილი თანაბარია, თუ მათ შორის შეთანხმებით სხვა რამ არ არის<br />
გათვალისწინებული.<br />
2. სასამართლოს შეუძლია გადაუხვიოს მეუღლეთა წილის თანაბრობის საწყისს<br />
არასრულწლოვანი შვილების ინტერესების ან ერთ-ერთი მეუღლის ყურადსაღები<br />
ინტერესების გათვალისწინებით; კერძოდ, ერთ-ერთი მეუღლის წილი შეიძლება<br />
გადიდდეს იმის გათვალისწინებით, რომ მასთან ცხოვრობენ არასრულწლოვანი<br />
შვილები, რომ ის შრომისუუნაროა, ანდა - თუ მეორე მეუღლე ხარჯავდა საერთო<br />
ქონებას ოჯახის ინტერესების საზიანოდ.<br />
3. აღნიშნული საფუძვლით სასამართლოს შეუძლია თითოეული მეუღლის<br />
საკუთრებად ცნოს ის ქონება, რომელიც შეძენილია თითოეული მათგანის მიერ<br />
ქორწინების ფაქტობრივი შეწყვეტის ან მათი ცალ-ცალკე ცხოვრების დროს.<br />
მუხლი 1169. მეუღლეთა საერთო ვალების გაყოფის წესი<br />
მეუღლეთა საერთო ვალები მათ შორის იყოფა საერთო ქონებაში თითოეულის<br />
კუთვნილი წილის თანაზომიერად.<br />
მუხლი 1170. ერთ-ერთი მეუღლის ვალის დაფარვის წესი<br />
1. ერთ-ერთი მეუღლის ვალის დასაფარავად გადახდევინება შეიძლება მოხდეს მისი<br />
ქონებიდან ან/და თანასაკუთრებაში მისი წილიდან, რომელსაც იგი მიიღებდა<br />
ქონების გაყოფის შემთხვევაში.<br />
2. აღნიშნული ვალების გამო მეუღლეთა საერთო ქონებიდან გადახდევინება<br />
შეიძლება მაშინ, თუ სასამართლო დაადგენს, რომ, რაც ვალდებულებით იყო<br />
მიღებული,გამოყენებულია მთელი ოჯახის საერთო ინტერესებისათვის.<br />
3. ერთ-ერთი მეუღლის დანაშაულით მიყენებული ზიანის ანაზღაურებისას<br />
მეუღლეთა თანასაკუთრებიდან გადახდევინება შეიძლება მხოლოდ მაშინ, თუკი<br />
განაჩენით დადგინდება, რომ ეს ქონება შეძენილია დანაშაულის ჩადენის შედეგად<br />
მიღებული სახსრებით.
მუხლი 1171. თანასაკუთრებაში არსებული ქონების გაყოფის მოთხოვნის<br />
ხანდაზმულობის ვადა<br />
განქორწინებულ მეუღლეთა თანასაკუთრების ქონების გაყოფის თაობაზე<br />
მოთხოვნებისათვის დადგენილია ხანდაზმულობის სამწლიანი ვადა.<br />
IV. მეუღლეთა სახელშეკრულებო ქონებრივი<br />
ურთიერთობები<br />
მუხლი 1172. საქორწინო ხელშეკრულება<br />
მეუღლეებს შეუძლიათ დადონ საქორწინო ხელშეკრულება, რომლითაც<br />
განისაზღვრება მათი ქონებრივი უფლებები და მოვალეობები როგორც ქორწინების<br />
განმავლობაში, ისე განქორწინებისას.<br />
მუხლი 1173. საქორწინო ხელშეკრულების დადება<br />
1.საქორწინო ხელშეკრულება შეიძლება დაიდოს როგორც ქორწინების<br />
რეგისტრაციამდე, ისე მისი რეგისტრაციის შემდეგ ნებისმიერ დროს.<br />
2. საქორწინო ხელშეკრულება, რომელიც დაიდო ქორწინების რეგისტრაციამდე,<br />
ძალაში შედის ქორწინების რეგისტრაციიდან.<br />
მუხლი 1174. ხელშეკრულების ფორმა<br />
საქორწინო ხელშეკრულება იდება წერილობით და დასტურდება სანოტარო წესით.<br />
მუხლი 1175. საქორწინო ხელშეკრულების დადება შეზღუდული<br />
ქმედუნარიანობის მქონე პირის მიერ<br />
შეზღუდული ქმედუნარიანობის მქონე პირს ქორწინების რეგისტრაციამდე შეუძლია<br />
დადოს საქორწინო ხელშეკრულება მხოლოდ კანონიერი წარმომადგენლის<br />
თანხმობით.<br />
მუხლი 1176. საქორწინო ხელშეკრულების შინაარსი<br />
1. საქორწინო ხელშეკრულება შეიძლება დაიდოს როგორც უკვე არსებულ, ისე<br />
მომავალში შეძენილ ქონებაზე.<br />
2. საქორწინო ხელშეკრულებით მეუღლეებს შეუძლიათ შეცვალონ მეუღლეთა<br />
საერთო საკუთრებისათვის კანონით დადგენილი წესი.<br />
3. მეუღლეებს შეუძლიათ გააერთიანონ მთელი თავიანთი ქონება, რომელშიც<br />
ჩაირიცხება ქორწინების განმავლობაში შეძენილი ქონებაც (საერთო ქონება), ანდა<br />
მთლიანად ან ნაწილობრივ თქვან უარი ამგვარ გაერთიანებაზე და დაადგინონ<br />
თითოეულის წილობრივი ან განცალკევებული საკუთრება ქონებაზე.<br />
მუხლი 1177. საოჯახო ხარჯების გაწევის წესი<br />
მეუღლეებს უფლება აქვთ საქორწინო ხელშეკრულებით განსაზღვრონ შემოსავლებში
მონაწილეობის პირობები, თითოეულის მიერ საოჯახო ხარჯების გაწევის წესი და<br />
ქონება, რომელიც გადაეცემა თითოეულ მეუღლეს ქორწინების შეწყვეტისას.<br />
მუხლი 1178. საქორწინო ხელშეკრულებით გათვალისწინებული უფლება<br />
მოვალეობათა შეზღუდვა<br />
საქორწინო ხელშეკრულებით გათვალისწინებული უფლებები და მოვალეობები<br />
შეიძლება შეიზღუდოს განსაზღვრული ვადით ანდა ამა თუ იმ პირობების<br />
დადგომით.<br />
მუხლი 1179. მოვალეობები, რომელთა შეცვლაც საქორწინო ხელშეკრულებით<br />
დაუშვებელია<br />
1. საქორწინო ხელშეკრულებით არ შეიძლება შეიცვალოს მეუღლეთა<br />
ურთიერთრჩენის მოვალეობა, მშობლების უფლება-მოვალეობანი შვილების მიმართ,<br />
საალიმენტო მოვალეობანი და - დავის შემთხვევაში - სასამართლოში მიმართვის<br />
უფლება.<br />
2. ხელშეკრულებით ასევე არ შეიძლება გათვალისწინებულ იქნეს ისეთი პირობები,<br />
რომლებიც მძიმე მდგომარეობაში აყენებენ ერთ-ერთ მეუღლეს.<br />
მუხლი 1180. საქორწინო ხელშეკრულების შეწყვეტა<br />
1. საქორწინო ხელშეკრულება შეიძლება შეიცვალოს ან შეწყდეს ნებისმიერ დროს<br />
მეუღლეთა ურთიერთშეთანხმებით.<br />
2. ცალმხრივი უარი საქორწინო ხელშეკრულებაზე დაუშვებელია.<br />
3. საქორწინო ხელშეკრულება წყდება განქორწინებისას.<br />
მუხლი 1181. საქორწინო ხელშეკრულების პირობების შეცვლა სასამართლოს მიერ<br />
დაინტერესებული მეუღლის განცხადების საფუძველზე, პატივსადები მიზეზების<br />
არსებობისას, სასამართლოს შეუძლია შეცვალოს საქორწინო ხელშეკრულების ის<br />
პირობები, რომლებიც უკიდურესად არახელსაყრელ მდგომარეობაში აყენებენ<br />
ერთ-ერთ მეუღლეს.<br />
თავი მეხუთე<br />
მეუღლეთა ურთიერთრჩენის მოვალეობა<br />
მუხლი 1182. სარჩოს მიღებაზე უფლებამოსილი პირი<br />
მეუღლეები მოვალენი არიან მატერიალურად დაეხმარონ ერთმანეთს. ასეთ<br />
დახმარებაზე უარის თქმისას ან/და სარჩოს მიცემის შესახებ მეუღლეთა შორის<br />
შეთანხმების არარსებობისას სასამართლო წესით სარჩოს მიღების უფლება აქვთ:<br />
ა. შრომისუუნარო მეუღლეს, რომელიც მატერიალურ დახმარებას საჭიროებს; ბ.<br />
ცოლს ორსულობის პერიოდში და ბავშვის დაბადებიდან სამი წლის განმავლობაში.<br />
მუხლი 1183. შრომისუუნარო მეუღლის უფლება სარჩოზე
შრომისუუნარო მეუღლე, რომელსაც დახმარება სჭირდება მეუღლისაგან, სარჩოს<br />
მიღების უფლებას ინარჩუნებს განქორწინების შემდეგაც, თუ იგი შრომისუუნარო<br />
გახდა განქორწინებამდე, ან ერთი წლის განმავლობაში განქორწინების დღიდან.<br />
მუხლი 1184. რჩენის მოვალეობისაგან განთავისუფლება სასამართლოს მიერ<br />
სასამართლოს შეუძლია გაათავისუფლოს მეუღლე რჩენის მოვალეობისაგან ან<br />
განსაზღვრული ვადით შეცვალოს ეს მოვალეობა, თუ მეუღლეები ქორწინებაში<br />
იმყოფებოდნენ ხანმოკლე დროით, ანდა მატერიალური დახმარების მომთხოვნმა<br />
მეუღლემ უღირსი საქციელი ჩაიდინა სარჩოს გადამხდელის მიმართ, აგრეთვე, თუ<br />
მატერიალური დახმარების მომთხოვნი მეუღლის შრომისუუნარობა გამოწვეულია<br />
ალკოჰოლური სასმელების ან ნარკოტიკული ნივთიერებების გამოყენებით ან მის<br />
მიერ განზრახი დანაშაულის ჩადენით.<br />
მუხლი 1185. სარჩოს ოდენობის განსაზღვრა<br />
1. მეუღლის სასარგებლოდ გადასახდელი სარჩოს ოდენობა განისაზღვრება<br />
ყოველთვიურად გადასახდელი ფულადი თანხის სახით მეუღლეთა მატერიალური<br />
და ოჯახური მდგომარეობის გათვალისწინებით.<br />
2. ერთ-ერთი მეუღლის მატერიალური ან ოჯახური მდგომარეობის შეცვლისას<br />
თითოეულ მეუღლეს აქვს უფლება სარჩელით მიმართოს სასამართლოს სარჩოს<br />
ოდენობის შეცვლის შესახებ.<br />
მუხლი 1186. სარჩოს მიღების უფლების მოსპობა<br />
მეუღლისაგან სარჩოს მიღების უფლება მოისპობა, თუ აღარ არსებობს 1182-ე და<br />
1183-ე მუხლებით გათვალისწინებული საფუძვლები, აგრეთვე იმ შემთხვევაში, თუ<br />
სარჩოს მიმღები მეუღლე ხელახლა დაქორწინდა.<br />
კარი მეორე<br />
მშობლების, შვილებისა და სხვა<br />
ნათესავების ურთიერთობა<br />
თავი პირველი<br />
შვილების წარმოშობის დადგენა<br />
მუხლი 1187. მშობლებისა და შვილების უფლება-მოვალეობათა წარმოშობის<br />
საფუძვლები<br />
მშობლებისა და შვილების ურთიერთუფლება-მოვალეობებს საფუძვლად უდევს<br />
შვილების წარმოშობა, რაც დადასტურებულია კანონით დადგენილი წესით.<br />
მუხლი 1188. შვილის წარმოშობის დადგენა მამის გარდაცვალებისას<br />
მამის გარდაცვალების შემთხვევაში ბავშვი დაქორწინებული მშობლებისაგან
წარმოშობილად ჩაითვლება, თუ იგი დაიბადება მამის გარდაცვალებიდან არა<br />
უგვიანეს ათი თვისა.<br />
მუხლი 1189. დაქორწინებული მშობლებისგან შვილის წარმოშობის<br />
დადასტურება<br />
შვილის წარმოშობა დაქორწინებული მშობლებისაგან დასტურდება ჩანაწერით<br />
მშობელთა ქორწინების შესახებ.<br />
მუხლი 1190. დაუქორწინებელი მშობლებისგან შვილის წარმოშობის დადგენა<br />
1. შვილის წარმოშობა ერთმანეთთან დაუქორწინებელი მშობლებისაგან დგინდება<br />
სააგენტოს ტერიტორიულ სამსახურში მშობლების მიერ ერთობლივი განცხადების<br />
შეტანით. (28.12.2006 N 2626)<br />
2. მშობელთა ერთობლივი განცხადების არარსებობის შემთხვევაში მამობა შეიძლება<br />
დადგინდეს სასამართლო წესით ერთ-ერთი მშობლის, ბავშვის მეურვის<br />
(მზრუნველის) ან იმ პირის განცხადებით, რომლის კმაყოფაზედაც იმყოფება ბავშვი,<br />
აგრეთვე თვით ბავშვის განცხადებით მის მიერ სრულწლოვანების მიღწევის შემდეგ.<br />
3. მამობის დადგენისას სასამართლო მხედველობაში იღებს ბავშვის დედისა და<br />
მოპასუხის ერთად ცხოვრებასა და საერთო მეურნეობის წარმოებას ბავშვის<br />
დაბადებამდე, ან ბავშვის ერთად აღზრდას ან რჩენას, ანდა დამამტკიცებელ საბუთს,<br />
რომელიც სავსებით ადასტურებს მოპასუხის მიერ მამობის აღიარებას.<br />
4. ამ მუხლით გათვალისწინებული წესით მამობის დადგენისას მშობლებისა და მათი<br />
ნათესავების მიმართ ბავშვებს აქვთ ისეთივე უფლებები და მოვალეობები, როგორც<br />
დაქორწინებულ პირთაგან დაბადებულ ბავშვებს.<br />
მუხლი 1191. დაქორწინებული მშობლების ჩაწერა დაბადების ჩაწერის წიგნში<br />
1. დაქორწინებულ დედასა და მამას დაბადების ჩაწერის წიგნში ბავშვის მშობლებად<br />
ჩაწერენ ერთ-ერთი მათგანის განცხადებით.<br />
2. ბავშვის დედად ან მამად ჩაწერილ პირს უფლება აქვს სადავო გახადოს ჩანაწერი<br />
ერთი წლის განმავლობაში იმ დროიდან, როდესაც მისთვის ცნობილი გახდა ან<br />
ცნობილი უნდა ყოფილიყო ჩანაწერი. თუ ამ დროისათვის დედად ან მამად<br />
ჩაწერილი პირი არასრულწლოვანი იყო, ერთწლიანი ვადა გამოითვლება მისი<br />
თვრამეტი წლის ასაკს მიღწევიდან.<br />
მუხლი 1192. დაუქორწინებელი მშობლების ჩაწერის წესი<br />
1. თუ მშობლები დაქორწინებულნი არ არიან ერთმანეთთან, ჩანაწერი ბავშვის დედის<br />
შესახებ კეთდება დედის განცხადებით, ხოლო ჩანაწერი მამის შესახებ - ბავშვის<br />
მშობლების ერთობლივი განცხადებით ან სასამართლოს გადაწყვეტილებით.<br />
2. თუ დედა გარდაიცვალა, ცნობილია ქმედუუნაროდ, ჩამორთმეული აქვს მშობლის<br />
უფლება ან შეუძლებელია მისი საცხოვრებელი ადგილის დადგენა, ბავშვის მამის<br />
ჩაწერა ხდება მამის განცხადებით.
მუხლი 1193. ჩანაწერი მამის შესახებ, როდესაც მამობა დადგენილი არ არის როცა<br />
ბავშვი შეეძინება დაუქორწინებელ დედას,თუ არ არსებობს მშობელთა ერთობლივი<br />
განცხადება ან სასამართლოს გადაწყვეტილება მამობის დადგენის<br />
შესახებ,დაბადების ჩაწერის წიგნში ბავშვის მამის გვარად ჩაიწერება დედის გვარი,<br />
ხოლო ბავშვის მამის სახელი ჩაიწერება დედის მითითებით.<br />
მუხლი 1193 1 . ბავშვის მიტოვებულად აღიარება (18.12.2007 N 5624 ამოქმედდეს 2008<br />
წლის 1 მაისიდან)<br />
1. თუ ნაპოვნია ბავშვი, რომლის ვინაობა, მშობლების ვინაობა და მათი<br />
ადგილსამყოფელი უცნობია, მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანო<br />
ვალდებულია განახორციელოს ყველა ქმედება ბავშვისა და მისი მშობლების<br />
ვინაობის დადგენისათვის.<br />
2. თუ ბავშვის და მისი მშობლების ვინაობა საქართველოს კანონმდებლობის<br />
შესაბამისად ვერ დგინდება, მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანო ვალდებულია<br />
მიიღოს ზომები ბავშვის მოსავლელად და მიმართოს სასამართლოს ბავშვის<br />
მიტოვებულად აღიარებისათვის.<br />
3. ბავშვის მიტოვებულად აღიარება ხდება სასამართლოს გადაწყვეტილებით.<br />
(მუხლი 1193 1 . ბავშვის მიტოვებულად აღიარება (18.12.2009. N2382<br />
ამოქმედდეს 2010 წლის 1 მარტიდან.)<br />
ბავშვის მიტოვებულად აღიარება ხდება სასამართლოს გადაწყვეტილებით,<br />
თუ:<br />
ა) ნაპოვნი ბავშვის აღმოჩენიდან 6 კვირის ვადაში შესაბამისმა ორგანოებმა ვერ<br />
დაადგინეს ბავშვის ან/და მისი მშობლის (მშობლების) ვინაობა;<br />
ბ) დადგინდა ნაპოვნი ბავშვის ან/და მისი მშობლის (მშობლების) ვინაობა,<br />
მაგრამ ვერ ხერხდება მშობლის (მშობლების) მეურვეობისა და მზრუნველობის<br />
ორგანოში წარდგენა ან მასთან (მათთან) სხვაგვარად დაკავშირება ან/და ის (ისინი)<br />
თავს არიდებს (არიდებენ) მშობლის მოვალეობების შესრულებას და უფლებების<br />
განხორციელებას;<br />
გ) მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანოს მიერ მშობლისათვის<br />
(მშობლებისათვის) შეთავაზებული პრევენციის ან რეინტეგრაციის ღონისძიებების<br />
მიუხედავად, მშობელი (მშობლები) თავს არიდებს (არიდებენ) მშობლის<br />
მოვალეობების შესრულებას და უფლებების განხორციელებას (ბავშვი მიატოვა<br />
(მიატოვეს) ან განაცხადა (განაცხადეს) მისი მიტოვების თაობაზე), თუ კანონით სხვა<br />
რამ არ არის გათვალისწინებული.)
მუხლი 1194. შვილის სახელის განსაზღვრა (18.12.2007 N 5624 ამოქმედდეს 2008 წლის<br />
1 მაისიდან)<br />
1. შვილს სახელს არქმევენ მშობლები ურთიერთშეთანხმებით.<br />
2. მიტოვებულად აღიარებულ ბავშვს სახელი ეძლევა საქართველოს<br />
კანონმდებლობის შესაბამისად.<br />
მუხლი 1195. შვილის გვარის განსაზღვრა (18.12.2007 N 5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1<br />
მაისიდან)<br />
1. შვილის გვარი განისაზღვრება მშობლების გვარის მიხედვით. თუ<br />
მშობლებს საერთო გვარი არა აქვთ, შვილს მიეკუთვნება დედის ან მამის გვარი, ან<br />
შეერთებული გვარი მშობლების შეთანხმებით.<br />
2. მიტოვებულად აღიარებულ ბავშვს გვარი ეძლევა საქართველოს<br />
კანონმდებლობის შესაბამისად.<br />
მუხლი 1196. შვილის გვარის გამოცვლა<br />
1. მშობლებს შორის ქორწინების შეწყვეტა არ იწვევს შვილის გვარის გამოცვლას.<br />
2. მშობლებს, რომლებთანაც არასრულწლოვანი შვილი საცხოვრებლად დარჩა<br />
ქორწინების შეწყვეტის ან ბათილად ცნობის შემდეგ, უფლება აქვთ, შვილის<br />
ინტერესების შესაბამისად, მიმართონ სასამართლოს შვილისათვის თავიანთი გვარის<br />
მიკუთვნების შესახებ. თუ ბავშვი ათ წელზე მეტი ხნისაა, გვარის შეცვლისათვის<br />
საჭიროა მისი თანხმობაც.<br />
თავი მეორე<br />
მშობლების უფლებები და მოვალეობები<br />
შვილების მიმართ<br />
მუხლი 1197. მშობელთა თანასწორუფლებიანობა შვილების მიმართ<br />
შვილების მიმართ მშობლებს თანაბარი უფლება-მოვალეობები აქვთ. ბავშვს აქვს<br />
უფლება ცხოვრობდეს და იზრდებოდეს ოჯახში.<br />
მუხლი 1198. მშობელთა მოვალეობანი შვილების მიმართ (18.12.2007 N 5624<br />
ამოქმედდეს 2008 წლის 1 მაისიდან)<br />
1. მშობლები უფლებამოსილი და ვალდებული არიან, აღზარდონ თავიანთი<br />
შვილები, იზრუნონ მათი ფიზიკური, გონებრივი, სულიერი და სოციალური<br />
განვითარებისათვის, აღზარდონ ისინი საზოგადოების ღირსეულ წევრებად, მათი<br />
ინტერესების უპირატესი გათვალისწინებით.<br />
2. მშობლებს აქვთ ბავშვის რჩენის ვალდებულება.<br />
3. მშობლებს უფლება აქვთ, განსაზღვრონ, თუ ვისთან და სად უნდა იცხოვროს<br />
შვილმა.<br />
4. მშობლებს ევალებათ, დაიცვან თავიანთი არასრულწლოვანი შვილების<br />
უფლებები და ინტერესები, რაც მოიცავს შვილების ქონების მართვასა და
გამოყენებას.<br />
5. მშობლებს ენიჭებათ უფლება და ეკისრებათ ვალდებულება, ჰქონდეთ<br />
ურთიერთობა თავიანთ შვილებთან, განსაზღვრონ თავიანთ შვილებთან მესამე<br />
პირთა ურთიერთობის უფლება.<br />
6. მშობლები არასრულწლოვანი შვილების კანონიერი წარმომადგენლები<br />
არიან და განსაკუთრებულ რწმუნებულებათა გარეშე გამოდიან მათი უფლებებისა და<br />
ინტერესების დასაცავად მესამე პირებთან ურთიერთობაში, მათ შორის,<br />
სასამართლოში.<br />
მუხლი 1198 1 . არასრულწლოვნის უფლება დაცვაზე<br />
1. არასრულწლოვანს აქვს დაცვის უფლება მშობელთა (სხვა კანონიერ<br />
წარმომადგენელთა) მხრიდან უფლებამოსილების ბოროტად გამოყენების<br />
წინააღმდეგ. არასრულწლოვნის უფლებებისა და კანონიერი ინტერესების<br />
დარღვევისას, მათ შორის, მშობელთა (ერთ-ერთი მშობლის) მიერ ბავშვის<br />
აღზრდასთან, განათლებასთან დაკავშირებული მოვალეობების შეუსრულებლობის<br />
ან არასათანადოდ შესრულებისას, ან მშობლის უფლების ბოროტად გამოყენების<br />
შემთხვევაში, არასრულწლოვანს უფლება აქვს დამოუკიდებლად მიმართოს<br />
მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანოებს, 14 წლის ასაკიდან კი – სასამართლოს.<br />
2. ფიზიკური და იურიდიული პირები, რომლებისთვისაც ცნობილი გახდა<br />
არასრულწლოვნის უფლებებისა და კანონიერი ინტერესების დარღვევის<br />
შემთხვევები, ვალდებულნი არიან ამის შესახებ შეატყობინონ მეურვეობისა და<br />
მზრუნველობის ორგანოებს არასრულწლოვნის ფაქტიური ადგილსამყოფლის<br />
მიხედვით. მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანოები, ამგვარი შეტყობინების<br />
მიღებისთანავე, ვალდებულნი არიან გაატარონ საქართველოს კანონმდებლობით<br />
გათვალისწინებული ღონისძიებები. (20.06.2003 N 2446)<br />
მუხლი 1199. ბავშვის ინტერესების დაცვა (18.12.2007 N 5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1<br />
მაისიდან)<br />
მშობლების უფლებები არ უნდა განხორციელდეს ისე, რომ ამით ზიანი მიადგეს<br />
ბავშვის ინტერესებს.<br />
მუხლი 1200. შვილების აღზრდა მშობლების ურთიერთშეთანხმებით<br />
1. შვილების აღზრდის ყველა საკითხს მშობლები ურთიერთშეთანხმებით წყვეტენ.<br />
2. მშობელთა შეუთანხმებლობის შემთხვევაში სადავო საკითხს წყვეტს სასამართლო<br />
მშობლების მონაწილეობით. ამ შემთხვევაში მშობლის უფლება, იყოს ბავშვის<br />
წარმომადგენელი სასამართლო დავასთან მიმართებით, შეჩერებულია. მეურვეობისა<br />
და მზრუნველობის ორგანო ნიშნავს ბავშვის წარმომადგენელს, რომელიც საქმის<br />
სასამართლოში განხილვის დროს ბავშვის ინტერესებს წარმოადგენს. (18.12.2007 N 5624<br />
ამოქმედდეს 2008 წლის 1 მაისიდან)<br />
მუხლი 1201. არასრულწლოვანი შვილის საცხოვრებელი ადგილი
მშობლების განქორწინებისას (18.12.2007 N 5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1<br />
მაისიდან)<br />
1. თუ განქორწინების გამო ან სხვა მიზეზით მშობლები ცალ-ცალკე ცხოვრობენ, მათ<br />
შეთანხმებაზეა დამოკიდებული, თუ ვის ექნება უფლება, გადაწყვიტოს, ვისთან უნდა<br />
ცხოვრობდეს არასრულწლოვანი შვილი.<br />
2. შეუთანხმებლობის შემთხვევაში დავას იმის თაობაზე, თუ ვისთან უნდა<br />
ცხოვრობდეს არასრულწლოვანი შვილი, წყვეტს სასამართლო ბავშვის ინტერესების<br />
გათვალისწინებით. ამ შემთხვევაში მშობლის უფლება, იყოს ბავშვის<br />
წარმომადგენელი სასამართლო დავასთან მიმართებით, შეჩერებულია. მეურვეობისა<br />
და მზრუნველობის ორგანო ნიშნავს ბავშვის წარმომადგენელს, რომელიც საქმის<br />
სასამართლოში განხილვის დროს ბავშვის ინტერესებს წარმოადგენს.<br />
მუხლი 1202. განქორწინებული ან ცალ-ცალკე მცხოვრები<br />
მშობლების უფლებები და მოვალეობები შვილების<br />
მიმართ (18.12.2007 N 5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1 მაისიდან)<br />
1. მშობლებს თანაბრად აქვთ ყველა უფლება და მოვალეობა თავიანთი შვილების<br />
მიმართ, მიუხედავად იმისა, რომ ისინი განქორწინებული არიან ან ცალ-ცალკე<br />
ცხოვრობენ.<br />
2. მშობელს, რომელთანაც შვილი ცხოვრობს, უფლება არა აქვს, შეზღუდოს მეორე<br />
მშობლის უფლება-მოვალეობები.<br />
მუხლი 1203. პაპისა და ბებიის უფლებები არასრულწლოვანი<br />
შვილიშვილების მიმართ (18.12.2007 N 5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1<br />
მაისიდან)<br />
პაპასა და ბებიას უფლება აქვთ, ურთიერთობა იქონიონ თავიანთ არასრულწლოვან<br />
შვილიშვილებთან მაშინაც, როცა ისინი უშუალოდ არ მონაწილეობენ<br />
შვილიშვილების აღზრდაში. თუ მშობლები ან მეურვე/მზრუნველი უარს ეუბნებიან<br />
პაპასა და ბებიას შვილიშვილებთან ურთიერთობაზე, სასამართლოს შეუძლია<br />
დაავალდებულოს მშობლები ან მეურვე/მზრუნველი, საშუალება მისცენ პაპასა და<br />
ბებიას, ურთიერთობა იქონიონ შვილიშვილებთან სასამართლოს მიერ დადგენილი<br />
წესით, თუ სასამართლო დაადგენს, რომ ეს ხელს არ შეუშლის ბავშვების ნორმალურ<br />
აღზრდას და ცუდ გავლენას არ მოახდენს მათზე.<br />
მუხლი 1204. არასრულწლოვანი შვილის დაბრუნების მოთხოვნის<br />
უფლება (18.12.2007 N 5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1 მაისიდან)<br />
მშობლებს უფლება აქვთ, მოითხოვონ არასრულწლოვანი შვილის დაბრუნება იმ<br />
პირისაგან, რომელიც მას თავისთან ამყოფებს კანონიერი საფუძვლის გარეშე.<br />
მუხლი 1205. მშობლის უფლებებისა და მოვალეობების შეზღუდვა (18.12.2007 N<br />
5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1 მაისიდან)<br />
1. მშობლის უფლებები და მოვალეობები შეიძლება შეიზღუდოს მხოლოდ
სასამართლოს გადაწყვეტილებით, თუ ამ კოდექსით სხვა რამ არ არის დადგენილი.<br />
2. სასამართლოს შეუძლია შეზღუდოს მშობლის ერთი ან რამდენიმე უფლება<br />
და მოვალეობა მშობლის სხვა უფლებებისა და მოვალეობებისაგან დამოუკიდებლად.<br />
3. მეურვეობა ან მზრუნველობა დგინდება იმ ბავშვის მიმართ, რომლის ორივე<br />
მშობელს შეეზღუდა მშობლის უფლება ან მოვალეობა ამ კოდექსის შესაბამისად.<br />
4. რამდენადაც ეს შესაძლებელია, მშობელს უნარჩუნდება ბავშვის რჩენის<br />
ვალდებულება, როცა მშობლის ყველა სხვა უფლება შეზღუდულია.<br />
(4. რამდენადაც ეს შესაძლებელია, მშობელს უნარჩუნდება ბავშვის რჩენის<br />
ვალდებულება, როცა მშობლის უფლება შეზღუდულია, ამ კოდექსით<br />
გათვალისწინებული საალიმენტო მოვალეობების შესაბამისად. (18.12.2009. N2382<br />
ამოქმედდეს 2010 წლის 1 მარტიდან.)<br />
მუხლი 1205 1 . მშობლის უფლებებისა და მოვალეობების შეჩერება (18.12.2007 N<br />
5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1 მაისიდან)<br />
1. სასამართლოს შეუძლია შეაჩეროს მშობლების უფლება, იყვნენ ბავშვის<br />
წარმომადგენლები სასამართლო წარმოების განმავლობაში, დავის გადაწყვეტამდე ამ<br />
კოდექსის 1200-ე და 1201-ე მუხლების შესაბამისად.<br />
2. როდესაც ამ კოდექსის 1251-ე მუხლის შესაბამისად მშობლები აცხადებენ ბავშვის<br />
გაშვილების შესახებ თანხმობას, მშობლის ყველა უფლება შეჩერებულია, თუ<br />
მშობლები ბავშვის გაშვილების შესახებ თანხმობაზე უარს არ განაცხადებენ<br />
საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილ ვადაში. ამოღებულ იქნეს (18.12.2009.<br />
N2382 ამოქმედდეს 2010 წლის 1 მარტიდან.)<br />
3. თუ ნაპოვნია ბავშვი, რომლის ვინაობა, მშობლების ვინაობა ან მათი<br />
ადგილსამყოფელი უცნობია, მისი მშობლების უფლებები და მოვალეობები<br />
შეჩერებულად ჩაითვლება, სანამ:<br />
ა) დადგინდება მისი ან მისი მშობლების ვინაობა და ის დაუბრუნდება თავის<br />
ოჯახს;<br />
ბ) დადგინდება მისი მშობლების ვინაობა, რომლებიც თავს არიდებენ მშობლის<br />
უფლებებისა და მოვალეობების შესრულებას, და სასამართლო შეუზღუდავს ან<br />
ჩამოართმევს მათ მშობლის უფლებებსა და მოვალეობებს;<br />
გ) ბავშვი აღიარებული იქნება მიტოვებულად.<br />
(3. თუ ნაპოვნია ბავშვი, რომლის ვინაობა, მშობლის (მშობლების) ვინაობა ან<br />
ადგილსამყოფელი უცნობია, მისი მშობლის (მშობლების) უფლებები და<br />
მოვალეობები შეჩერებულად ჩაითვლება სასამართლოს გადაწყვეტილების გარეშე<br />
მანამ, სანამ:
ა) დადგინდება ბავშვის ან მისი მშობლის (მშობლების) ვინაობა და ის<br />
დაუბრუნდება თავის ოჯახს;<br />
ბ) დადგინდება ბავშვის მშობლის (მშობლების) ვინაობა, რომელიც<br />
(რომლებიც) თავს არიდებს (არიდებენ) მშობლის მოვალეობების შესრულებას და<br />
უფლებების განხორციელებას და სასამართლო შეუზღუდავს მას (მათ) მშობლის<br />
უფლება-მოვალეობებს ან აღიარებს ბავშვს მიტოვებულად. ამ შემთხვევაში<br />
სასამართლოს ბავშვის მიტოვებულად აღიარებასთან ერთად გამოაქვს<br />
გადაწყვეტილება მშობლის უფლებების ჩამორთმევის თაობაზე;<br />
გ) ბავშვი აღიარებული იქნება მიტოვებულად. (18.12.2009. N2382 ამოქმედდეს 2010<br />
წლის 1 მარტიდან.)<br />
4. მეურვეობა და მზრუნველობა დგინდება იმ ბავშვის მიმართ, რომლის ორივე<br />
მშობლის უფლებები და მოვალეობები შეჩერებულია ამ მუხლის მე-2 და მე-3<br />
ნაწილების შესაბამისად.ამოღებულ იქნეს (18.12.2009. N2382 ამოქმედდეს 2010 წლის 1<br />
მარტიდან.)<br />
მუხლი 1206. მშობლის უფლებებისა და მოვალეობების ჩამორთმევა (18.12.2007 N<br />
5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1 მაისიდან)<br />
1. მშობლის უფლების ჩამორთმევა უკანასკნელი ზომაა, რის შესახებაც<br />
გადაწყვეტილებას იღებს სასამართლო მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანოს ან<br />
14 წლის ასაკს მიღწეული ბავშვის ინიციატივით, თუ ამ მუხლით სხვა რამ არ არის<br />
გათვალისწინებული.<br />
2. მშობელს, რომელიც სისტემატურად თავს არიდებს მშობლის<br />
მოვალეობის შესრულებას და არაჯეროვნად იყენებს მშობლის უფლებებს – ბავშვს<br />
უხეშად ექცევა, მასზე უარყოფით გავლენას ახდენს ამორალური საქციელით, ან<br />
რომელიც ქრონიკული ალკოჰოლიკი ან ნარკომანია, ჩამოერთმევა მშობლის ყველა<br />
უფლება და მოვალეობა.<br />
3. თუ მშობლებს საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილ ვადაში არ<br />
განუცხადებიათ უარი ბავშვის გაშვილების შესახებ თანხმობაზე, მათ მშობლის<br />
უფლებები ჩამოერთმევათ სასამართლოს მიერ, მეურვეობისა და მზრუნველობის<br />
ორგანოს მიმართვის საფუძველზე.<br />
4. ბავშვი, რომლის ორივე მშობელს ჩამოერთვა მშობლის უფლებები, ამ<br />
კოდექსის შესაბამისად უნდა იქნეს შვილად აყვანილი ან მას უნდა დაენიშნოს<br />
მეურვე ან მზრუნველი.<br />
(მუხლი 1206. მშობლის უფლებებისა და მოვალეობების<br />
ჩამორთმევა(18.12.2009. N2382 ამოქმედდეს 2010 წლის 1 მარტიდან.
1. მშობლის უფლებებისა და მოვალეობების ჩამორთმევა უკანასკნელი ზომაა,<br />
რის შესახებაც გადაწყვეტილება გამოაქვს სასამართლოს მეურვეობისა და<br />
მზრუნველობის ორგანოს ან 14 წელს მიღწეული ბავშვის ინიციატივით, თუ ამ<br />
მუხლით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული.<br />
2. მშობელს, რომელიც სისტემატურად თავს არიდებს მშობლის მოვალეობების<br />
შესრულებას და არაჯეროვნად იყენებს მშობლის უფლებებს – ბავშვს უხეშად ექცევა,<br />
მასზე უარყოფით გავლენას ახდენს ამორალური საქციელით, ან რომელიც<br />
ქრონიკული ალკოჰოლიკი ან ნარკომანია, ანდა რომელმაც ბავშვი ჩააბა<br />
ანტისაზოგადოებრივ ქმედებაში (მათ შორის, მათხოვრობა, მაწანწალობა), ან რომლის<br />
შვილიც მიტოვებულადაა აღიარებული, ჩამოერთმევა მშობლის ყველა უფლება და<br />
მოვალეობა. (18.12.2009. N2382 ამოქმედდეს 2010 წლის 1 მარტიდან.)<br />
მუხლი 1207. მშობლისუფლებამოვალეობაჩამორთმეული პირის<br />
შვილის უფლებები (18.12.2007 N 5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1 მაისიდან)<br />
მშობლისუფლებამოვალეობაჩამორთმეული პირი კარგავს ნათესაობაზე დამყარებულ<br />
ყველა უფლებას იმ შვილთან ურთიერთობაში, რომლის მიმართაც მას ჩამორთმეული<br />
აქვს მშობლის უფლება და მოვალეობა. შვილი, რომლის მშობელსაც ჩამოერთვა<br />
მშობლის უფლება და მოვალეობა, ინარჩუნებს ამ მშობლის მიმართ ნათესაობიდან<br />
გამომდინარე ქონებრივ უფლებებს, მათ შორის, მემკვიდრეობის მიღების უფლებას.<br />
მუხლი 1208. (ამოღებულია (18.12.2007 N 5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1 მაისიდან))<br />
მუხლი 1209. მშობლის უფლებებისა და მოვალეობების აღდგენა (18.12.2007 N<br />
5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1 მაისიდან)<br />
1. მშობლის უფლებებისა და მოვალეობების აღდგენა შეიძლება მხოლოდ<br />
სასამართლო წესით, ბავშვის, ერთ-ერთი მშობლის ან მეურვეობისა და<br />
მზრუნველობის ორგანოს ინიციატივით.<br />
2. მშობლის უფლებებისა და მოვალეობების აღდგენა შეიძლება მხოლოდ იმ<br />
შემთხვევაში, თუ აღმოჩნდება, რომ მშობლის უფლების შეზღუდვის ან ჩამორთმევის<br />
საფუძველი აღარ არსებობს.<br />
3. პირისათვის მშობლის უფლებებისა და მოვალეობების აღდგენისას<br />
სასამართლო ითვალისწინებს ბავშვის სურვილსაც, თუ მას შეუსრულდა ათი წელი.<br />
4. მშობლის უფლებებისა და მოვალეობების აღდგენა არ დაიშვება იმ ბავშვის<br />
მიმართ, რომელიც სხვამ იშვილა, გარდა იმ შემთხვევისა, თუ შვილად აყვანა<br />
ბათილად იქნა ცნობილი.<br />
5. მშობლის უფლებები და მოვალეობები ავტომატურად აღდგება შეჩერების ვადის<br />
ამოწურვის შემდეგ, თუ ამ კოდექსით სხვა რამ არ არის დადგენილი.
მუხლი 1210. შვილის ჩამორთმევა მშობლის უფლებებისა და<br />
მოვალეობების ჩამორთმევის ან შეზღუდვის გარეშე (18.12.2007 N 5624<br />
ამოქმედდეს 2008 წლის 1 მაისიდან) ამოღებულ იქნეს (18.12.2009. N2382 ამოქმედდეს 2010<br />
წლის 1 მარტიდან.<br />
1. თუ ერთ-ერთ ან ორივე მშობელთან შვილის დატოვება მშობლებისაგან<br />
დამოუკიდებელი მიზეზებით ბავშვისათვის საზიანოა, მეურვეობისა და<br />
მზრუნველობის ორგანოს შეუძლია ბავშვი მშობლების თხოვნის საფუძველზე<br />
დროებით მოათავსოს მესამე პირთან.<br />
2. ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში მშობელს<br />
უნარჩუნდება მშობლის უფლებები და მოვალეობები. მესამე პირი, რომელთანაც<br />
ბავშვი მოათავსეს, ასრულებს ჩვეულებრივ, ყოველდღიურ საქმიანობას – უვლის<br />
ბავშვს, აძლევს განათლებას და აქცევს ყურადღებას.<br />
მუხლი 1211. მშობლის უფლებებისა და მოვალეობების გადაცემა (18.12.2007 N<br />
5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1 მაისიდან)<br />
1. ბავშვის ქონების მართვის უფლება კონკრეტულ ქონებასთან დაკავშირებით<br />
შეიძლება გადაეცეს ქონების მეურვეს მშობლების მიერ ნოტარიალურად ან, თუ<br />
ნოტარიუსი ხელმისაწვდომი არ არის, ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოს<br />
მიერ დამოწმებული დოკუმენტის საფუძველზე.<br />
2. ბავშვის ქონების მართვის უფლება კონკრეტულ ქონებასთან დაკავშირებით<br />
შეიძლება გადაეცეს ქონების მეურვეს ანდერძის საფუძველზე.<br />
თავი მესამე<br />
მშობლებისა და შვილების საალიმენტო<br />
მოვალეობანი<br />
მუხლი 1212. შვილების რჩენის მოვალეობა<br />
მშობლები მოვალენი არიან არჩინონ თავიანთი არასრულწლოვანი შვილები, აგრეთვე<br />
შრომისუუნარო შვილები, რომლებიც დახმარებას საჭიროებენ.<br />
მუხლი 1213. ალიმენტის ოდენობის განსაზღვრა მშობლების მიერ<br />
არასრულწლოვანი ან სრულწლოვანი შრომისუუნარო შვილებისათვის გადასახდელი<br />
ალიმენტების ოდენობას განსაზღვრავენ მშობლები ურთიერთშეთანხმებით.<br />
მუხლი 1214. ალიმენტის ოდენობის განსაზღვრა სასამართლოს მიერ<br />
თუ მშობლები ვერ შეთანხმდნენ ალიმენტის ოდენობაზე, მაშინ დავას გადაწყვეტს<br />
სასამართლო. ალიმენტის ოდენობას სასამართლო განსაზღვრავს გონივრული,<br />
სამართლიანი შეფასების საფუძველზე შვილის ნორმალური რჩენა-აღზრდისათვის<br />
აუცილებელ მოთხოვნათა ფარგლებში. ალიმენტის ოდენობის განსაზღვრისას<br />
სასამართლო მხედველობაში იღებს როგორც მშობლების, ისე შვილის რეალურ
მატერიალურ მდგომარეობას.<br />
მუხლი 1215. დამატებით ხარჯებში მონაწილეობის მოვალეობა<br />
მშობელს, რომელიც ალიმენტს უხდის არასრულწლოვან შვილებს, შეიძლება<br />
დაეკისროს მონაწილეობა დამატებით ხარჯებში, რომლებიც გამოწვეულია<br />
განსაკუთრებული გარემოებებით (ბავშვის მძიმე ავადმყოფობით, დასახიჩრებით და<br />
სხვა).<br />
მუხლი 1216. მეურვეობას ან მზრუნველობას გადაცემული<br />
შვილების შენახვის ხარჯები (18.12.2007 N 5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1<br />
მაისიდან)<br />
მშობლებს შეიძლება დაევალოთ, გაწიონ თავიანთ მეურვეობას ან მზრუნველობას<br />
გადაცემული შვილის რჩენის ხარჯები ამ კოდექსის ან სასამართლოს<br />
გადაწყვეტილების შესაბამისად.<br />
მუხლი 1217. სასამართლოს განჩინება შვილის შესანახი სახსრების<br />
გადახდევინების შესახებ (28.12.2006 N 2626)<br />
თუ მოპასუხე სააგენტოს ტერიტორიულ სამსახურში ბავშვის მშობლად არის<br />
ჩაწერილი ამ კოდექსის 1191-ე და 1192-ე მუხლების მიხედვით, სასამართლოს<br />
შეუძლია საქმის არსებითად განხილვამდე გამოიტანოს განჩინება შვილის შესანახი<br />
სახსრების გადახდევინების შესახებ.<br />
მუხლი 1218. შვილების მოვალეობა მშობლების მიმართ<br />
1. შვილები მოვალენი არიან იზრუნონ მშობლებისათვის და დაეხმარონ მათ.<br />
2. სრულწლოვანი შრომისუნარიანი შვილები მოვალენი არიან არჩინონ<br />
შრომისუუნარო მშობლები, რომლებსაც დახმარება სჭირდებათ.<br />
3. შვილები შეიძლება განთავისუფლდნენ მშობლების რჩენის მოვალეობისაგან, თუ<br />
სასამართლო დაადგენს, რომ მშობლები თავს არიდებდნენ მშობლის მოვალეობის<br />
შესრულებას.<br />
4. მშობელი, რომელსაც ჩამორთმეული აქვს მშობლის უფლება, კარგავს შვილებისაგან<br />
ალიმენტის მოთხოვნის უფლებას.<br />
მუხლი 1219. შვილების მონაწილეობა შრომისუუნარო მშობლების რჩენაში<br />
1. თითოეული შვილის მონაწილეობას იმ შრომისუუნარო მშობლის რჩენაში,<br />
რომელიც დახმარებას საჭიროებს,განსაზღვრავს სასამართლო ყოველთვიურად<br />
გადასახდელი თანხის სახით, მშობლებისა და შვილების მატერიალური და ოჯახური<br />
მდგომარეობის გათვალისწინებით.<br />
2. ამ თანხის განსაზღვრისას სასამართლო ითვალისწინებს მშობლების ყველა<br />
სრულწლოვანი შვილის მოვალეობას მიუხედავად იმისა, სარჩელი წარდგენილია<br />
ყველა, რამდენიმე თუ ერთი შვილის მიმართ.
მუხლი 1220. შვილების მონაწილეობა დამატებით ხარჯებში<br />
სხვაგვარი შეთანხმების არარსებობისას შვილებს, რომლებიც ალიმენტს უხდიან<br />
შრომისუუნარო მშობლებს, შეიძლება დაეკისროთ მონაწილეობა დამატებით<br />
ხარჯებში, რომლებიც გამოწვეულია განსაკუთრებული გარემოებებით (მშობლების<br />
მძიმე ავადმყოფობით, დასახიჩრებით და სხვა).<br />
მუხლი 1221. სარჩელი ალიმენტის ოდენობის შემცირების შესახებ<br />
1. მშობელს, რომელიც არასრულწლოვანი შვილის სასარგებლოდ იხდის<br />
ალიმენტს,უფლება აქვს აღძრას სარჩელი სასამართლოს მიერ დადგენილი<br />
ალიმენტის ოდენობის შემცირების შესახებ.<br />
2. იმ მშობლების მატერიალური და ოჯახური მდგომარეობის შეცვლის შემთხვევაში,<br />
რომლებიც ალიმენტს იხდიან მტკიცე თანხის სახით, სასამართლოს უფლება აქვს,<br />
დაინტერესებული პირის მოთხოვნით, შეამციროს ან გაადიდოს ალიმენტის<br />
ოდენობა.<br />
მუხლი 1222. ალიმენტის ოდენობის შეცვლა მატერიალური თუ ოჯახური<br />
მდგომარეობის შეცვლის გამო<br />
თუ შეიცვალა მშობლების ან შვილების მატერიალური თუ ოჯახური მდგომარეობა<br />
მას შემდეგ,რაც სასამართლო დაადგენს იმ თანხის ოდენობას, რომელიც უნდა<br />
გადაიხადონ მშობლებმა სრულწლოვანი შრომისუუნარო შვილების სასარგებლოდ,ან<br />
შვილებმა - შრომისუუნარო მშობლების სასარგებლოდ, რომლებიც დახმარებას<br />
საჭიროებენ, სასამართლოს შეუძლია ერთ-ერთი მათგანის სარჩელით შეცვალოს<br />
ალიმენტის დადგენილი ოდენობა.<br />
თავი მეოთხე<br />
ოჯახის სხვა წევრების საალიმენტო<br />
მოვალეობანი<br />
მუხლი 1223. და-ძმების ურთიერთრჩენის მოვალეობა<br />
დები და ძმები, რომელთაც საკმაო სახსრები აქვთ, მოვალენი არიან არჩინონ<br />
თავიანთი არასრულწლოვანი დები ან/და ძმები, რომლებიც დახმარებას საჭიროებენ<br />
და არ შეუძლიათ სარჩო მიიღონ მშობლებისაგან. ასეთივე მოვალეობა ეკისრებათ მათ<br />
იმ შრომისუუნარო სრულწლოვანი დების ან/და ძმების მიმართ, რომლებიც<br />
დახმარებას საჭიროებენ, თუ მათ არ შეუძლიათ მიიღონ სარჩო თავის მშობლების,<br />
მეუღლის ან შვილებისაგან.<br />
მუხლი 1224. შვილიშვილის საალიმენტო მოვალეობა შრომისუუნარო პაპისა და<br />
ბებიის მიმართ<br />
შვილიშვილი, რომელსაც საკმაო სახსრები აქვს, მოვალეა არჩინოს თავისი<br />
შრომისუუნარო პაპა და ბებია,რომლებიც დახმარებას საჭიროებენ, თუ მათ არ<br />
შეუძლიათ მიიღონ სარჩო თავისი შვილისაგან ან ერთმანეთისაგან.
მუხლი 1225. პაპისა და ბებიის საალიმენტო მოვალეობანი შვილიშვილების მიმართ<br />
პაპა და ბებია, რომელთაც საკმაო სახსრები აქვთ, მოვალენი არიან არჩინონ თავიანთი<br />
არასრულწლოვანი შვილიშვილი, რომელიც დახმარებას საჭიროებს, თუ მას არ<br />
შეუძლია სარჩო მიიღოს თავისი მშობლებისაგან. ასეთივე მოვალეობა ეკისრებათ მათ<br />
იმ შრომისუუნარო სრულწლოვანი შვილიშვილის მიმართ, რომელიც დახმარებას<br />
საჭიროებს, თუ მას არ შეუძლია მიიღოს სარჩო თავისი მშობლების, მეუღლის ან<br />
შვილებისაგან.<br />
მუხლი 1226. მამინაცვლისა და დედინაცვლის საალიმენტო მოვალეობა მამინაცვალი<br />
და დედინაცვალი, რომელთაც საკმაო სახსრები აქვთ, მოვალენი არიან არჩინონ<br />
თავიანთი არასრულწლოვანი ან/და შრომისუუნარო გერი, რომელსაც დახმარება<br />
ესაჭიროება, თუ იგი იმყოფება მათთან აღსაზრდელად ან სარჩენად და არა ჰყავს<br />
მშობლები ან არ შეუძლია მათგან მიიღოს თავისი სარჩენი სახსრები.<br />
მუხლი 1227. გერის საალიმენტო მოვალეობა<br />
1. გერი, რომელსაც საკმაო სახსრები აქვს, მოვალეა არჩინოს თავისი შრომისუუნარო<br />
მამინაცვალი ან/და დედინაცვალი, რომელთაც დახმარება ესაჭიროებათ, თუ ისინი<br />
ადრე ზრდიდნენ ან არჩენდნენ მას.<br />
2. სასამართლოს შეუძლია გაათავისუფლოს გერი მამინაცვალის ან/და დედინაცვლის<br />
რჩენის მოვალეობისაგან, თუ ისინი მას ზრდიდნენ ან არჩენდნენ ხუთ წელზე<br />
ნაკლები დროის განმავლობაში, აგრეთვე, თუ ისინი სათანადოდ არ ასრულებდნენ<br />
გერის აღზრდის მოვალეობას.<br />
მუხლი 1228. (ამოღებულია 18.12.2007 N 5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1 მაისიდან))<br />
მუხლი 1229. საალიმენტო მოვალეობანი ფაქტობრივი აღმზრდელის მიმართ პირი,<br />
რომელიც იმყოფებოდა მუდმივ აღსაზრდელად და სარჩენად, მოვალეა მისცეს სარჩო<br />
თავის ფაქტობრივ აღმზრდელს, თუ იგი შრომისუუნაროა, საჭიროებს დახმარებას,<br />
მაგრამ მისი მიღება არ შეუძლია თავისი შვილების ან მეუღლისაგან.<br />
მუხლი 1230. ალიმენტის ოდენობის განსაზღვრის წესი<br />
1. ამ თავში მოხსენიებულ პირთათვის გადასახდელი ალიმენტის ოდენობას, ყოველ<br />
ცალკეულ შემთხვევაში, განსაზღვრავს სასამართლო ყოველთვიურად გადასახდელი<br />
თანხის სახით, ალიმენტის გადამხდელისა და მიმღების მატერიალური და ოჯახური<br />
მდგომარეობის გათვალისწინებით.<br />
2. თუ ოჯახის რჩენა ერთდროულად რამდენიმე პირის მოვალეობაა, სასამართლო<br />
მათი მატერიალური და ოჯახური მდგომარეობის გათვალისწინებით განსაზღვრავს<br />
თითოეულის წილის ოდენობას ამ მოვალეობის შესრულებაში; ამასთან, სასამართლო<br />
მხედველობაში იღებს ალიმენტის გადამხდელ ყველა პირს, იმისდა მიუხედავად,<br />
ალიმენტს სთხოვენ ყველა ამ პირს, თუ მხოლოდ ერთ ან რამდენიმე მათგანს.
მუხლი 1231. ალიმენტის ოდენობის შეცვლა<br />
თუ შეიცვალა ალიმენტის გადამხდელის ან ალიმენტის მიმღების მატერიალური ან<br />
ოჯახური მდგომარეობა, ამ თავში მოხსენიებულ პირთათვის გადასახდელი<br />
ალიმენტის ოდენობის სასამართლო წესით დადგენის შემდეგ სასამართლოს უფლება<br />
აქვს,ერთ-ერთი მათგანის სარჩელის საფუძველზე შეცვალოს დადგენილი ალიმენტის<br />
ოდენობა.<br />
თავი მეხუთე<br />
ალიმენტის გადახდისა და გადახდევინების<br />
წესი<br />
მუხლი 1232. ალიმენტის გადახდა ნებაყოფლობით<br />
1. ის პირი, რომელიც მოვალეა ალიმენტი იხადოს, ნებაყოფლობითი წესით იხდის მას<br />
პირადად შემოსავლის მიღების ადგილის მიხედვით.<br />
2. ალიმენტის ნებაყოფლობით გადახდის წესი არ გამორიცხავს ალიმენტის მიმღების<br />
უფლებას, ნებისმიერ დროს სარჩელით მიმართოს სასამართლოს ალიმენტის<br />
გადახდევინების შესახებ.<br />
მუხლი 1233. სამუშაოს მიმცემი ორგანიზაციის ადმინისტრაციის მოვალეობა<br />
ალიმენტის გადახდისას<br />
1. სამუშაოს მიმცემი ორგანიზაციის ადმინისტრაცია ალიმენტის გადამხდელს<br />
ხელფასიდან(პენსიიდან, დახმარებიდან და სხვ.) ყოველთვიურად უკავებს ალიმენტს<br />
წერილობითი განცხადების ან სააღსრულებო ფურცლის საფუძველზე და უხდის ან<br />
უგზავნის განცხადებაში ან სააღსრულებო ფურცელში მოხსენიებულ პირს არა<br />
უგვიანეს სამი დღისა ხელფასის (დახმარების, პენსიის და სხვ.) გაცემის დღიდან.<br />
2. იმ პირის წერილობითი განცხადება, რომელსაც სურს ალიმენტის ნებაყოფლობითი<br />
გადახდა, უნდა წარედგინოს სამუშაოს მიმცემი ორგანიზაციის ადმინისტრაციას<br />
განმცხადებლის სამუშაო ადგილის ან მის მიერ პენსიის ან დახმარების მიღების<br />
ადგილის მიხედვით.<br />
მუხლი 1234. ალიმენტის გადახდევინების მოთხოვნა<br />
1. იმ პირს, რომელსაც აქვს ალიმენტის მოთხოვნის უფლება, კანონით დადგენილი<br />
წესით, ამ უფლების დაკარგვამდე ნებისმიერ დროს შეუძლია სასამართლოს<br />
საშუალებით მოითხოვოს ალიმენტის გადახდევინება, მიუხედავად ვადისა,<br />
რომელიც გასულია ალიმენტის მოთხოვნის უფლების წარმოშობის დროიდან.<br />
2. ალიმენტის გადახდის დაკისრება ხდება მხოლოდ მომავალი დროისათვის<br />
სასამართლოში სარჩელის აღძვრის მომენტიდან. წარსული დროის ალიმენტი<br />
შეიძლება გადახდევინებულ იქნეს სამი წლის ფარგლებში, თუ სასამართლო<br />
დაადგენს, რომ სარჩელის წარდგენამდე მიღებული იყო ზომები სარჩოს მისაღებად,<br />
მაგრამ ალიმენტი არ იქნა მიღებული იმის გამო, რომ ვალდებული პირი თავს<br />
არიდებდა მის გადახდას.
მუხლი 1235. ალიმენტის დავალიანების გადახდევინება<br />
1.სააღსრულებო ფურცლის მიხედვით ალიმენტის დავალიანების გადახდევინება<br />
წარსული დროისათვის შეიძლება არა უმეტეს სამი წლისა სააღსრულებო ფურცლის<br />
გადასახდელად წარდგენამდე.<br />
2. იმ შემთხვევაში, როდესაც მოვალის ძებნასთან დაკავშირებით ვერ მოხერხდა<br />
გადასახდელად წარდგენილი სააღსრულებო ფურცლის მიხედვით ალიმენტის<br />
დაკავება, ალიმენტის დავალიანებას ახდევინებენ მთელი გასული პერიოდისათვის,<br />
ხანდაზმულობის ვადის გასვლის ან/და ალიმენტის მიმღები პირის მიერ<br />
სრულწლოვანების მიღწევის მიუხედავად.<br />
მუხლი 1236. ალიმენტის დავალიანების განსაზღვრა<br />
1. ალიმენტის დავალიანება განისაზღვრება მოვალის მიერ იმ პერიოდში მიღებული<br />
ფაქტობრივი ხელფასიდან (შემოსავლიდან), რომლის განმავლობაშიც არ მომხდარა<br />
გადახდევინება.<br />
2. თუ მოვალე ამ პერიოდში არ მუშაობდა და მან არ წარმოადგინა თავისი ხელფასის<br />
(შემოსავლის) დამადასტურებელი დოკუმენტები, დავალიანება განისაზღვრება იმ<br />
ხელფასის (შემოსავლის) მიხედვით, რომელსაც იგი იღებდა დავალიანების<br />
გადახდევინების დროს.<br />
მუხლი 1237. ალიმენტის გადახდისგან განთავისუფლება<br />
1. ალიმენტის გადახდისაგან განთავისუფლება ან ალიმენტის დავალიანების<br />
შემცირება შეიძლება მხოლოდ სასამართლოს გადაწყვეტილებით.<br />
2. სასამართლოს უფლება აქვს ალიმენტის გადამხდელი მთლიანად ან ნაწილობრივ<br />
გაათავისუფლოს ალიმენტის დავალიანების გადახდისაგან, თუ დაადგენს, რომ<br />
ალიმენტის გადაუხდელობა გამოწვეული იყო ამ პირის ავადმყოფობით ან სხვა<br />
საპატიო მიზეზით.<br />
მუხლი 1238. საალიმენტო ვალდებულების შეწყვეტა<br />
მხარეთა შეთანხმებით წარმოშობილი საალიმენტო ვალდებულება შეიძლება შეწყდეს<br />
ერთ-ერთი მხარის გარდაცვალებით, შეთანხმების ვადის გასვლით ან ამ<br />
შეთანხმებაში გათვალისწინებული სხვა საფუძვლებით.<br />
თავი მეექვსე<br />
შვილება<br />
მუხლი 1239. ცნება<br />
1. შვილება (შვილად აყვანა) დაიშვება მხოლოდ არასრულწლოვანი ბავშვის<br />
კეთილდღეობისა და ინტერესებისათვის, თუკი მოსალოდნელია, რომ მშვილებელსა<br />
და ნაშვილებს შორის წარმოიშვას ისეთივე ურთიერთობა, როგორიცაა მშობელსა და<br />
შვილებს შორის.
2. სრულწლოვანი პირის შვილება შესაძლებელია, თუ მშვილებელსა და შვილად<br />
ასაყვანს შორის უკვე არსებობდა მშობლისა და შვილის ფაქტობრივი<br />
ურთიერთობა,იგი არ ეწინააღმდეგება მშვილებლის ან შვილად ასაყვანის ინტერესებს<br />
და შვილება ზნეობრივად გამართლებულია.<br />
მუხლი 1240. შვილად აყვანის დადასტურება აღმზრდელის გარდაცვალებისას<br />
აღმზრდელის გარდაცვალებისას შვილად აყვანის ფაქტი შეიძლება სასამართლოს<br />
წესით დადასტურდეს მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ არასრულწლოვანი ოჯახში<br />
შვილად იყო მიღებული, აგრეთვე, თუ მშვილებელმა სიცოცხლეშივე შეიტანა<br />
განცხადება სასამართლოში შვილად აყვანის შესახებ.<br />
მუხლი 1241. შვილად აყვანის დაუშვებლობა ბავშვის გარდაცვალებისას ბავშვის<br />
გარდაცვალების შემთხვევაში შვილება არ დაიშვება.<br />
მუხლი 1242. გადაწყვეტილების მიღება შვილად აყვანის შესახებ<br />
შვილად აყვანის შესახებ გადაწყვეტილებას მშვილებლის განცხადებით იღებს<br />
სასამართლო მშვილებლის ან შვილად ასაყვანის საცხოვრებელი ადგილის მიხედვით,<br />
მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანოს დასკვნის შემდეგ.<br />
მუხლი 1243. წარმომადგენლის მეშვეობით შვილად აყვანის<br />
დაუშვებლობა (18.12.2007 N 5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1 მაისიდან)<br />
1. შვილად აყვანა არ შეიძლება რაიმე პირობით, ვადაზე მითითებით ან<br />
წარმომადგენლის მეშვეობით.<br />
2. ამ მუხლის პირველი ნაწილით დადგენილი შეზღუდვა არ ვრცელდება<br />
მშვილებლის უფლებაზე, წარმოდგენილ იქნეს სასამართლო წარმოებისას ადვოკატის<br />
მიერ.<br />
3. ამ მუხლის პირველი ნაწილით დადგენილი შეზღუდვა არ ვრცელდება<br />
მშვილებლის უფლებაზე, მოიძიოს და მოიპოვოს აკრედიტებული სააგენტოების<br />
დახმარება შვილად აყვანის პროცედურების დროს საქართველოს საერთაშორისო<br />
ხელშეკრულებებისა და შეთანხმებების შესაბამისად.<br />
მუხლი 1244. შვილად აყვანის შესახებ გადაწყვეტილების რეგისტრაცია<br />
1. შვილად აყვანის შესახებ გადაწყვეტილების რეგისტრაცია ხდება სააგენტოს<br />
ტერიტორიულ სამსახურში მშვილებლის ან შვილად ასაყვანის საცხოვრებელი<br />
ადგილის მიხედვით ან ბავშვის შვილად აყვანის შესახებ სასამართლოს<br />
გადაწყვეტილების გამოტანის ადგილის მიხედვით.(28.12.2006 N 2626)<br />
2. სასამართლო ვალდებულია გადაწყვეტილების კანონიერ ძალაში შესვლიდან<br />
1 თვის ვადაში აცნობოს თავისი გადაწყვეტილება სააგენტოს ტერიტორიულ<br />
სამსახურს. (28.12.2006 N 2626)<br />
(2. სასამართლო ვალდებულია გადაწყვეტილების კანონიერ ძალაში
შესვლიდან 5 დღის ვადაში აცნობოს თავისი გადაწყვეტილება სააგენტოს<br />
ტერიტორიულ სამსახურს. (18.12.2009. N2382 ამოქმედდეს 2010 წლის 1 მარტიდან.)<br />
3. შვილება ნამდვილია სასამართლოს გადაწყვეტილების კანონიერ ძალაში<br />
შესვლის დღიდან.<br />
მუხლი 1245. მშვილებელი (18.12.2007 N 5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1 მაისიდან)<br />
მშვილებელი შეიძლება იყოს ნებისმიერი სრულწლოვანი ქმედუნარიანი პირი,<br />
გარდა იმ პირისა, რომელსაც ჩამორთმეული ან შეზღუდული აქვს მშობლის უფლება.<br />
მშვილებელი არ შეიძლება იყოს ასევე პირი, რომელსაც ავადმყოფობის ან მორალური<br />
თვისებების გამო არ შეუძლია განახორციელოს მშობლის უფლებები.<br />
მუხლი 1246. შვილად აყვანა მეუღლეების მიერ<br />
1. მეუღლეებს შეუძლიათ ბავშვი ერთად იშვილონ. არ შეიძლება ერთი ბავშვი<br />
ორმა პირმა იშვილოს, გარდა მეუღლეებისა.<br />
2. ერთ-ერთ მეუღლეს შეუძლია იშვილოს თავისი ქორწინებისგარეშე<br />
დაბადებული ბავშვი ან მეუღლის შვილი.<br />
მუხლი 1247. მეუღლის თანხმობა შვილებისას<br />
თუ ბავშვი შვილად აჰყავს ერთ-ერთ მეუღლეს, საჭიროა მეორე მეუღლის<br />
თანხმობა. ასეთი თანხმობა საჭირო არ არის, თუ მეორე მეუღლე აღიარებულია<br />
ქმედუუნაროდ, ან თუ მეუღლეებს ფაქტობრივად შეწყვეტილი აქვთ საქორწინო<br />
ურთიერთობა ერთ წელზე მეტი ხნის განმავლობაში, ანდა მეორე მეუღლის<br />
საცხოვრებელი ადგილი უცნობია.<br />
მუხლი 1248. შვილება ერთ-ერთი მეუღლის მიერ<br />
თუ მეუღლეები ერთად იშვილებენ ბავშვს, ან ერთ-ერთი იშვილებს მეორე<br />
მეუღლის შვილს, ბავშვი იძენს მეუღლეთა ქორწინების საერთო შვილის<br />
სამართლებრივ მდგომარეობას.<br />
მუხლი 1249. დაქორწინებული პირის შვილად აყვანა<br />
დაქორწინებული პირის შვილად აყვანისას აუცილებელია მისი მეუღლის<br />
თანხმობა.<br />
მუხლი 1250. მშვილებლის ასაკი<br />
მშვილებელი უფროსი უნდა იყოს შვილად ასაყვანზე თექვსმეტი წლით<br />
მაინც.პატივსადები მიზეზების არსებობისას სასამართლოს შეუძლია შეამციროს<br />
ასაკობრივი სხვაობა.
მუხლი 1251. მშობლების თანხმობა გაშვილებისას<br />
1. იმ ბავშვის გასაშვილებლად, რომელსაც მშობლები ჰყავს, აუცილებელია<br />
მათი თანხმობა. მშობლების თანხმობა გაშვილებაზე უნდა გამოითქვას წერილობით.<br />
2. მშობლის მიერ ბავშვის გაშვილებაზე თანხმობის მიცემის წესი<br />
განისაზღვრება „შვილად აყვანის შესახებ“ საქართველოს კანონით. (18.12.2007 N 5624<br />
ამოქმედდეს 2008 წლის 1 მაისიდან)<br />
3.ამოღებულია (18.12.2007 N 5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1 მაისიდან) )<br />
4. ამ მუხლის მოქმედება არ ვრცელდება ბავშვის უცხო ქვეყანაში გაშვილებაზე.<br />
ბავშვის უცხო ქვეყანაში გაშვილება რეგულირდება „შვილად აყვანის შესახებ“<br />
საქართველოს კანონით. (18.12.2007 N 5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1 მაისიდან)<br />
5. მშობელს უფლება აქვს, უარი განაცხადოს ბავშვის გაშვილების შესახებ<br />
თანხმობაზე საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად დადგენილ ვადაში.<br />
(18.12.2007 N 5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1 მაისიდან)<br />
(მუხლი 1251. მშობლის თანხმობა ბავშვის გაშვილებაზე (18.12.2009. N2382<br />
ამოქმედდეს 2010 წლის 1 მარტიდან.<br />
მშობლის მიერ ბავშვის გაშვილებაზე თანხმობის მიცემის წესი განისაზღვრება<br />
„შვილად აყვანისა და მინდობით აღზრდის შესახებ“ საქართველოს კანონით. )<br />
მუხლი 1252. ქორწინებისგარეშე დაბადებული ბავშვის შვილება ამოღებულ<br />
იქნეს (18.12.2009. N2382 ამოქმედდეს 2010 წლის 1 მარტიდან.)<br />
1. ქორწინების გარეშე დაბადებული ბავშვის შვილად აყვანისას აუცილებელია<br />
დედის წერილობითი თანხმობა, რომელსაც იგი გასცემს ბავშვის დაბადებიდან ექვსი<br />
კვირის შემდეგ. (9.06.99.)მესამე პირის მიერ ასეთი ბავშვის შვილად აყვანის დროს<br />
გადაწყვეტილება არ მიიღება, თუ მამამ შეიტანა განცხადება მამობის დადგენის ან<br />
ბავშვის შვილად აყვანის შესახებ.<br />
2. ამ მუხლის მოქმედება არ ვრცელდება ქორწინების გარეშე დაბადებული<br />
ბავშვის სხვა სახელმწიფოში გაშვილებაზე. ქორწინების გარეშე დაბადებული ბავშვის<br />
სხვა სახელმწიფოში გაშვილება რეგულირდება საქართველოს კანონით „შვილად<br />
აყვანის წესის შესახებ“. (26.08.2003 N 3082)<br />
მუხლი 1253. მეურვეობაში მყოფი ბავშვის შვილად აყვანა (18.12.2007 N 5624<br />
ამოქმედდეს 2008 წლის 1 მაისიდან) ამოღებულ იქნეს (18.12.2009. N2382 ამოქმედდეს 2010<br />
წლის 1 მარტიდან.<br />
აუცილებელია მეურვის წერილობითი თანხმობა იმ ბავშვის შვილად აყვანისათვის,<br />
რომელიც მეურვეობაში იმყოფება და რომელსაც მშობლები არა ჰყავს, ან რომლის
მშობლები აღიარებული არიან ქმედუუნაროდ ან უგზო-უკვლოდ დაკარგულად.<br />
მუხლი 1254. გაშვილება მშობლის თანხმობის გარეშე (18.12.2007 N 5624 ამოქმედდეს<br />
2008 წლის 1 მაისიდან)<br />
მშობლის თანხმობა საჭირო არ არის იმ ბავშვის გაშვილებაზე:<br />
ა) რომლის მშობელი აღიარებულია ქმედუუნაროდ ან უგზო-უკვლოდ<br />
დაკარგულად;<br />
ბ) რომელსაც მშობლები გარდაცვლილი ჰყავს;<br />
გ) რომლის მშობლებსაც ჩამოერთვათ მშობლის უფლებები;<br />
დ) რომელიც აღიარებულია მიტოვებულად.<br />
(მუხლი 1254. შვილად აყვანას დაქვემდებარებული ბავშვი(18.12.2009. N2382<br />
ამოქმედდეს 2010 წლის 1 მარტიდან)<br />
ბავშვი შვილად აყვანას ექვემდებარება, თუ:<br />
ა) მისი მშობელი (მშობლები) სასამართლომ ცნო ქმედუუნაროდ, აღიარა<br />
უგზო-უკვლოდ დაკარგულად ან გამოაცხადა გარდაცვლილად;<br />
ბ) მას არ ჰყავს არც ერთი მშობელი;<br />
გ) იგი აღიარებული იქნა მიტოვებულ ბავშვად;<br />
დ) მის მშობელს (მშობლებს) ჩამოერთვა (ჩამოერთვათ) მშობლის უფლება;<br />
ე) თუ მისმა მშობელმა (მშობლებმა) თანხმობა განაცხადა (განაცხადეს) ბავშვის<br />
გაშვილებაზე. )<br />
მუხლი 1255. ათი წლის ასაკს მიღწეული ბავშვის შვილება<br />
1. იმ ბავშვის შვილად აყვანა,რომელსაც ათი წელი შეუსრულდა, დაუშვებელია<br />
მისი თანხმობის გარეშე.<br />
2. ბავშვის თანხმობა ირკვევა შვილად აყვანის საქმეზე გამართულ<br />
სასამართლო სხდომაზე ბავშვის მოსმენის შედეგად. (18.12.2007 N 5624 ამოქმედდეს 2008<br />
წლის 1 მაისიდან)<br />
3. თუ შვილად აყვანის შესახებ განცხადების წარდგენამდე ბავშვი მშვილებლის<br />
ოჯახში ცხოვრობდა და მშვილებელს თავის მშობლად თვლიდა, შვილება, როგორც<br />
გამონაკლისი, შეიძლება შვილად ასაყვანის თანხმობის გარეშეც. ამოღებულ იქნეს<br />
(18.12.2009. N2382 ამოქმედდეს 2010 წლის 1 მარტიდან)<br />
მუხლი 1256. უარი გაშვილებაზე (18.12.2007 N 5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1 მაისიდან)<br />
სასამართლოს მიერ გადაწყვეტილების გამოტანამდე მშობელს (მშობლებს),<br />
მშვილებელსა და ათი წლის ასაკს მიღწეულ შვილად ასაყვანს უფლება აქვთ, უარი<br />
განაცხადონ თავიანთ თანხმობაზე.<br />
(მუხლი 1256. უარი გაშვილებაზე(18.12.2009. N2382 ამოქმედდეს 2010 წლის 1<br />
მარტიდან)
სასამართლოს მიერ გადაწყვეტილების გამოტანამდე მშობელს (მშობლებს),<br />
მშვილებელსა და 10 წელს მიღწეულ შვილად ასაყვანს უფლება აქვთ, უარი<br />
განაცხადონ თავიანთ თანხმობაზე „შვილად აყვანისა და მინდობით აღზრდის<br />
შესახებ“ საქართველოს კანონის შესაბამისად. )<br />
მუხლი 1257. ნაშვილებისათვის გვარის მიკუთვნება<br />
1. მშვილებლის თხოვნით ნაშვილებს მიეკუთვნება მშვილებლის გვარი.<br />
2. მშვილებლის თხოვნით ნაშვილებს შეიძლება შეეცვალოს სახელი. სახელის<br />
შეცვლა ბავშვისათვის, რომელსაც ათი წელი შეუსრულდა, შეიძლება მხოლოდ მისი<br />
თანხმობით.<br />
3. ნაშვილებისათვის გვარის მიკუთვნების, აგრეთვე სახელის გამოცვლის<br />
შესახებ აღნიშნული უნდა იყოს სასამართლოს გადაწყვეტილებაში.<br />
მუხლი 1258. ჩანაწერი ნაშვილების მშობლების შესახებ<br />
1. მშვილებლები, მათი თხოვნით, დაბადების ჩაწერის წიგნში შეიძლება<br />
ჩაიწერონ ნაშვილების მშობლებად, რაც აღინიშნება სასამართლოს<br />
გადაწყვეტილებაში.<br />
2. ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული ჩაწერისათვის<br />
აუცილებელია ნაშვილების თანხმობა, თუ მას ათი წელი შეუსრულდა.<br />
მუხლი 1259. ნაშვილების ნათესაური ურთიერთობანი<br />
ნაშვილები და მისი შთამომავლობა - მშვილებლისა და მის ნათესავთა<br />
მიმართ,ხოლო მშვილებელი და მისი ნათესავები -ნაშვილებისა და მისი<br />
შთამომავლობის მიმართ პირადი და ქონებრივი უფლება-მოვალეობებით<br />
უთანაბრდებიან შთამომავლობით ნათესავებს.<br />
მუხლი 1260. ნაშვილების ურთიერთობანი ღვიძლ მშობლებთან (ნაშვილების<br />
ურთიერთობანი ბიოლოგიურ მშობლებთან (18.12.2007 N 5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1<br />
მაისიდან))<br />
1. ნაშვილები კარგავს პირად და ქონებრივ უფლებებს და თავისუფლდება<br />
მოვალეობისაგან თავისი ბიოლოგიური მშობლებისა და წარმოშობით ნათესავების<br />
მიმართ. (18.12.2007 N 5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1 მაისიდან)<br />
2. ერთი პირის მიერ ბავშვის შვილად აყვანის შემთხვევაში ნაშვილები<br />
ინარჩუნებს აღნიშნულ უფლება-მოვალეობებს - დედის სურვილით, თუ<br />
მშვილებელი მამაკაცია, ან მამის სურვილით - თუ მშვილებელი ქალია.<br />
მუხლი 1261. შვილად აყვანის შედეგები (18.12.2007 N 5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1<br />
მაისიდან)<br />
1. შვილად აყვანისას მშვილებელს ეკისრება იგივე უფლება-მოვალეობები,<br />
რომლებიც ბიოლოგიურ მშობლებს ამ კოდექსის თანახმად.
2. მშვილებელს შეიძლება შეუჩერდეს, შეეზღუდოს ან ჩამოერთვას მშობლის<br />
უფლებები, თუ გამოირკვევა, რომ ის სისტემატურად თავს არიდებდა ბავშვის<br />
აღზრდის მოვალეობის შესრულებას ან არაჯეროვნად იყენებდა მშობლის უფლებებს,<br />
ან სხვა მიზეზის შემთხვევაში ამ კოდექსის შესაბამისად.<br />
მუხლი 1262. ამოღებულია (18.12.2007 N 5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1 მაისიდან) )<br />
მუხლი 1263. შვილად აყვანის შესახებ ცნობების გამოქვეყნების<br />
დაუშვებლობა (18.12.2007 N 5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1 მაისიდან)<br />
1. შვილად აყვანის შესახებ ცნობების შეკრება და გამოქვეყნება მშვილებლის<br />
თანხმობის გარეშე აკრძალულია, სანამ შვილად აყვანილს არ შეუსრულდება 18 წელი.<br />
2. შვილად აყვანის შესახებ ცნობების შეკრება და გამოქვეყნება აკრძალულია<br />
შვილად აყვანილის თანხმობის გარეშე, თუ მას უკვე შეუსრულდა 18 წელი.<br />
3. შვილად აყვანის შესახებ ცნობების შეკრება და გამოქვეყნება ბიოლოგიური<br />
მშობლის (გამშვილებლის) შესახებ აკრძალულია ბიოლოგიური მშობლის<br />
(მშობლების) თანხმობის გარეშე.<br />
4. პირი, რომელიც ამ მუხლით გათვალისწინებული თანხმობის გარეშე გაამჟღავნებს<br />
შვილად აყვანის ფაქტს, პასუხს აგებს კანონით დადგენილი წესით.<br />
მუხლი 1264. შვილად აყვანის კონფიდენციალობის უზრუნველყოფა (18.12.2007<br />
N 5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1 მაისიდან)<br />
1. მშვილებლის თხოვნით, შვილად აყვანის კონფიდენციალობის<br />
უზრუნველსაყოფად შეიძლება შეიცვალოს ნაშვილები ბავშვის დაბადების ადგილი<br />
და თარიღი.<br />
2. ნაშვილები ბავშვის დაბადების ნამდვილი ადგილი და თარიღი უნდა<br />
ინახებოდეს და არ უნდა გამჟღავნდეს, გარდა იმ შემთხვევისა, როცა ამას ითხოვს<br />
მშვილებელი, სანამ ნაშვილებ ბავშვს 18 წელი შეუსრულდება, ან ნაშვილები, თუ მან<br />
უკვე მიაღწია სრულწლოვანებას კანონით გათვალისწინებული პირობების<br />
შესაბამისად.<br />
3. ნაშვილები ბავშვის დაბადების ნამდვილი ადგილი და თარიღი შეიძლება<br />
აღდგენილ იქნეს მისი მოთხოვნით, როცა ის სრულწლოვანებას მიაღწევს, ან<br />
მშვილებლების მოთხოვნით, სანამ ნაშვილებ ბავშვს 18 წელი შეუსრულდება.<br />
4. დაბადების ნამდვილი ადგილისა და თარიღის აღდგენისათვის საჭიროა<br />
ნაშვილები ბავშვის თანხმობა, თუ მას უკვე შეუსრულდა 10 წელი.<br />
მუხლი 1265. შვილად აყვანის ბათილად ცნობა სასამართლოს მიერ (18.12.2007 N<br />
5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1 მაისიდან)<br />
შვილად აყვანის ბათილად ცნობა შეიძლება მხოლოდ სასამართლო წესით.<br />
მუხლი 1266. ამოღებულია (18.12.2007 N 5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1 მაისიდან))
მუხლი 1267. შვილად აყვანის გაუქმების შესახებ სარჩელის წარდგენა (ამოღებულია<br />
(18.12.2007 N 5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1 მაისიდან))<br />
1. სარჩელი შვილად აყვანის გაუქმების შესახებ წარედგინება მშვილებელს, ხოლო იმ<br />
შემთხვევაში, როდესაც მშობლებისათვის უცნობია მათი ბავშვის მშვილებლის<br />
ვინაობა, - სასამართლოს შვილად აყვანის შესახებ გადაწყვეტილების გამოტანის<br />
ადგილის მიხედვით.<br />
2. ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში საქმის აღძვრის<br />
შესახებ უნდა ეცნობოს მშვილებელს, რომელსაც უფლება აქვს ჩააბას საქმეში ან<br />
მიანდოს თავისი ინტერესების დაცვა მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანოს.<br />
3. სასამართლოს, საჭიროების შემთხვევაში, შეუძლია მშვილებელი გამოიწვიოს<br />
მოპასუხედ.<br />
მუხლი 1268. ამოღებულია (18.12.2007 N 5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1 მაისიდან))<br />
მუხლი 1269. ამოღებულია (18.12.2007 N 5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1 მაისიდან))<br />
მუხლი 1270. ამოღებულია (18.12.2007 N 5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1 მაისიდან))<br />
მუხლი 1271. ამოღებულია (18.12.2007 N 5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1 მაისიდან))<br />
მუხლი 1272. შვილად აყვანის ბათილად ცნობის საფუძვლები<br />
1. შვილად აყვანა შეიძლება ბათილად იქნეს ცნობილი იმ შემთხვევაში, თუ:<br />
ა. გადაწყვეტილება შვილად აყვანის შესახებ ემყარება ყალბ დოკუმენტებს;<br />
ბ. შვილად აყვანა ფიქციურია;<br />
გ. მშვილებელი სასამართლოს მიერ ქმედუუნაროდ იყო ცნობილი;<br />
დ. მშვილებელს ჩამორთმეული ან შეზღუდული ჰქონდა მშობლის უფლება<br />
მშობლის უფლებებისა და მოვალეობების შესრულებისათვის თავის არიდების ან<br />
მათი ბოროტად გამოყენების საფუძველზე; (18.12.2007 N 5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1<br />
მაისიდან)<br />
ე. გაშვილება მოხდა მშობლების ან მეურვის თანხმობის გარეშე, სადაც ამგვარი<br />
თანხმობა საჭირო იყო, თუ აღმოჩნდება, რომ ბავშვის დაბრუნება ბიოლოგიური<br />
მშობლებისათვის ან მეურვისათვის შეესაბამება ბავშვის ინტერესებს. (18.12.2007 N 5624<br />
ამოქმედდეს 2008 წლის 1 მაისიდან)<br />
2. შვილად აყვანის ბათილად ცნობა დაიშვება მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ეს<br />
შეესაბამება ნაშვილების ინტერესებს.<br />
3. შვილად აყვანის ბათილად ცნობისას სასამართლომ უნდა გამოარკვიოს, არის<br />
თუ არა თანახმა ნაშვილები, რომელმაც ათი წლის ასაკს მიაღწია.<br />
4. შვილად აყვანა შეიძლება ბათილად იქნეს ცნობილი იმ პირის მოთხოვნით,<br />
რომლის უფლებაც დარღვეულია შვილად აყვანით, აგრეთვე მეურვეობისა და<br />
მზრუნველობის ორგანოს მოთხოვნით.<br />
მუხლი 1273. შვილად აყვანის ბათილად ცნობის მომენტი<br />
1. შვილად აყვანა ბათილად ითვლება შვილად აყვანის შესახებ გადაწყვეტილების<br />
გამოტანის მომენტიდან.
2. შვილად აყვანის ბათილად ცნობისას აღდგება ბავშვის პირადი და ქონებრივი<br />
უფლებები და მოვალეობები თავისი ბიოლოგიური მშობლებისა და წარმოშობით<br />
ნათესავების მიმართ. (18.12.2007 N 5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1 მაისიდან)<br />
3. შვილად აყვანის ბათილად ცნობის შემთხვევაში სასამართლოს<br />
გადაწყვეტილებით ბავშვი გადაეცემა მშობლებს, ხოლო, თუ ეს არ შეესაბამება<br />
ბავშვის ინტერესებს, - მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანოს.<br />
მუხლი 1274. მეურვეობის და მზრუნველობის ორგანოს<br />
მონაწილეობა შვილად აყვანის ბათილად ცნობის<br />
საქმის განხილვაში (18.12.2007 N 5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1 მაისიდან)<br />
შვილად აყვანის ბათილად ცნობის საქმის განხილვაში ყველა შემთხვევაში<br />
მონაწილეობა უნდა მიიღოს მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანომ.<br />
კარი მესამე<br />
მეურვეობა და მზრუნველობა<br />
თავი პირველი<br />
ზოგადი დებულებანი<br />
მუხლი 1275. ცნება<br />
1. არასრულწლოვან ბავშვებს, რომლებიც მშობლის მზრუნველობის გარეშე<br />
დარჩნენ მშობლების გარდაცვალების, გარდაცვლილად აღიარების, მშობლებისათვის<br />
მშობლის უფლების ჩამორთმევის, შეჩერების ან შეზღუდვის, მშობლების<br />
ქმედუუნაროდ, უგზო-უკვლოდ დაკარგულად აღიარების ან ბავშვის მიტოვებულად<br />
აღიარების გამო, უწესდებათ მეურვეობა და მზრუნველობა მათი აღზრდის მიზნით,<br />
პირადი და ქონებრივი უფლებებისა და ინტერესების დასაცავად. (18.12.2007 N 5624<br />
ამოქმედდეს 2008 წლის 1 მაისიდან)<br />
2. მეურვეობა და მზრუნველობა წესდება აგრეთვე იმ სრულწლოვანი პირის<br />
პირადი და ქონებრივი უფლებებისა და ინტერესების დასაცავად, რომელსაც<br />
ჯანმრთელობის მდგომარეობის გამო არ შეუძლია დამოუკიდებლად<br />
განახორციელოს თავისი უფლებები და შეასრულოს თავისი მოვალეობანი.<br />
მუხლი 1276. მეურვეობა<br />
მეურვეობა წესდება ბავშვზე, რომელსაც არ მიუღწევია შვიდი წლის<br />
ასაკისათვის ან პირზე, რომელიც სასამართლოს მიერ აღიარებულია ქმედუუნაროდ<br />
სულით ავადმყოფობის ან ჭკუასუსტობის გამო.<br />
მუხლი 1277. მზრუნველობა<br />
1. მზრუნველობა წესდება არასრულწლოვანზე შვიდი წლის ასაკიდან თვრამეტ<br />
წლამდე. მზრუნველობა წესდება აგრეთვე სრულწლოვან ქმედუნარიან პირზე მისი<br />
თხოვნით, თუ მას თავისი ჯანმრთელობის მდგომარეობის გამო არ შეუძლია
დამოუკიდებლად განახორციელოს თავისი უფლებები და შეასრულოს თავისი<br />
მოვალეობანი.<br />
2. შესაბამისად გამოიყენება მე-16 მუხლი.<br />
მუხლი 1278. მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანოები (18.12.2007 N 5624<br />
ამოქმედდეს 2008 წლის 1 მაისიდან)<br />
1. მეურვეობისა და მზრუნველობის ცენტრალური და ადგილობრივი<br />
ორგანოები არიან საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის<br />
სამინისტრო ან/და მის სისტემაში შემავალი უფლებამოსილი დაწესებულება<br />
(ორგანიზაცია), აგრეთვე მათი ტერიტორიული ორგანოები.<br />
2. მეურვეობისა და მზრუნველობის ცენტრალური და ადგილობრივი ორგანოების<br />
მუშაობის წესს განსაზღვრავს საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და<br />
სოციალური დაცვის მინისტრი.<br />
მუხლი 1279. ბავშვისთვის მეურვეობისა და მზრუნველობის<br />
დაწესება (18.12.2007 N 5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1 მაისიდან)<br />
ბავშვისთვის მეურვეობისა და მზრუნველობის დაწესება შეიძლება იმ<br />
შემთხვევაში, როდესაც:<br />
ა) სასამართლო აცნობებს მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანოს ბავშვის<br />
ორივე მშობლისთვის მშობლის უფლებებისა და მოვალეობების შეზღუდვის ან<br />
ჩამორთმევის შესახებ;<br />
ბ) შეჩერებულია მშობლის უფლებები და მოვალეობები;<br />
გ) გარდაცვლილია ბავშვის ორივე მშობელი;<br />
დ) ბავშვისათვის დანიშნული მეურვე გარდაიცვალა ან მას თავისი ფუნქციები<br />
ჩამოერთვა;<br />
ე) სასამართლო ბავშვს მიტოვებულად აღიარებს;<br />
ვ) მშობელი ქმედუუნაროდ ან უგზო-უკვლოდ დაკარგულად არის<br />
აღიარებული.<br />
მუხლი 1280. მეურვის დანიშვნა ქმედუუნაროდ აღიარებული<br />
პირისათვის<br />
სასამართლო, რომელმაც გამოიტანა გადაწყვეტილება პირის ქმედუუნაროდ<br />
აღიარების თაობაზე,მოვალეა გადაწყვეტილების კანონიერ ძალაში შესვლიდან არა<br />
უგვიანეს სამი დღისა, აცნობოს ამის შესახებ მეურვეობისა და მზრუნველობის<br />
ორგანოს იმ პირის საცხოვრებელი ადგილის მიხედვით,რომელიც ქმედუუნაროდ<br />
აღიარების გამო საჭიროებს მეურვეს.<br />
მუხლი 1281. მეურვის ან მზრუნველის დანიშვნა<br />
1. მეურვის ან მზრუნველის მოვალეობათა განსახორციელებლად მეურვეობისა და<br />
მზრუნველობის ორგანოები ნიშნავენ მეურვეს ან მზრუნველს.<br />
2. მეურვე ან მზრუნველი შეიძლება დაინიშნოს მხოლოდ მათი თანხმობით.
3. მზრუნველის შერჩევა სრულწლოვანი ქმედუნარიანი პირისათვის,რომელსაც<br />
ჯანმრთელობის მდგომარეობის გამო არ შეუძლია დამოუკიდებლად დაიცვას თავისი<br />
უფლებები და შეასრულოს თავისი მოვალეობები, შეიძლება მხოლოდ სამზრუნველო<br />
პირის თანხმობით.<br />
4. მეურვე ან მზრუნველი შეიძლება დანიშნულ იქნეს გარდაცვლილი მშობლების<br />
მითითებისამებრ ნოტარიალურად ან, თუ ნოტარიუსი ხელმისაწვდომი არ არის,<br />
ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოს მიერ დამოწმებული დოკუმენტის<br />
(ანდერძის) საფუძველზე. (18.12.2007 N 5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1 მაისიდან)<br />
მუხლი 1282. მეურვის ან მზრუნველის დანიშვნის წესი<br />
1. მეურვე ან მზრუნველი უნდა დაინიშნოს არა უგვიანეს ერთი თვისა იმ დროიდან,<br />
როდესაც მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანოსათვის ცნობილი გახდება<br />
მეურვეობის ან მზრუნველობის დაწესების აუცილებლობა.<br />
2. მეურვის ან მზრუნველის არჩევისას მხედველობაში მიიღება მისი პიროვნული<br />
თვისებები, დაკისრებული მოვალეობის შესრულების უნარი,<br />
ურთიერთდამოკიდებულება, რომელიც არსებობს მასა და სამეურვეო/სამზრუნველო<br />
პირს შორის, სამეურვეო/სამზრუნველო პირის ინტერესები, ასევე მშობლის ან<br />
მამკვიდრებლის მითითება. (18.12.2007 N 5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1 მაისიდან)<br />
3. მეურვის ან მზრუნველის დანიშვნამდე მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანოს<br />
ეკისრება მეურვის ან მზრუნველის სათანადო სამართლებრივი ვალდებულებები<br />
სამეურვეო/სამზრუნველო პირის მიმართ. (18.12.2007 N 5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1<br />
მაისიდან)<br />
მუხლი 1283. პირები, რომლებიც არ შეიძლება დაინიშნონ მეურვედ ან მზრუნველად<br />
მეურვედ ან მზრუნველად არ შეიძლება დაინიშნოს:<br />
ა. პირი, რომელსაც არ მიუღწევია თვრამეტი წლის ასაკისათვის;<br />
ბ. პირი, რომელიც სასამართლოს მიერ ცნობილია ქმედუუნაროდ;<br />
გ. პირი, რომელსაც ჩამოერთვა ან შეეზღუდა მშობლის უფლება მშობლის<br />
უფლებებისა და მოვალეობების შესრულებისათვის თავის არიდების გამო; (18.12.2007 N<br />
5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1 მაისიდან)<br />
დ. მშვილებელი, თუ შვილად აყვანა გაუქმდა იმის გამო, რომ იგი ჯეროვნად არ<br />
ასრულებდა მშვილებლის მოვალეობებს; (ამოღებულია (18.12.2007 N 5624 ამოქმედდეს<br />
2008 წლის 1 მაისიდან)<br />
ე. პირი, რომელიც განთავისუფლებულია მეურვის ან მზრუნველის მოვალეობისაგან<br />
იმის გამო, რომ იგი ჯეროვნად არ ასრულებდა ამ მოვალეობას.<br />
მუხლი 1284. ზედამხედველობა მეურვის ან მზრუნველის საქმიანობაზე<br />
1. მეურვის ან მზრუნველის საქმიანობაზე ზედამხედველობას ახორციელებს<br />
მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანო სამეურვეო (სამზრუნველო) პირის<br />
საცხოვრებელი ადგილის მიხედვით.<br />
2. ზედამხედველობის განხორციელების წესი და პირობები განისაზღვრება
მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანოთა დებულებით.<br />
მუხლი 1285. ამოღებულია (18.12.2007 N 5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1 მაისიდან))<br />
მუხლი 1286. ქონების მეურვის დანიშვნა (18.12.2007 N 5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1<br />
მაისიდან)<br />
1. ბავშვის ქონებრივი უფლებებისა და ინტერესების დასაცავად,<br />
საჭიროების შემთხვევაში, შეიძლება დაინიშნოს ქონების მეურვე, თუ ამას მოითხოვს:<br />
ა) მშობლები;<br />
ბ) მამკვიდრებელი, რომელიც ქონებას ბავშვს გადასცემს და დაასახელებს<br />
რომელიმე პირს, გარდა მშობლებისა, რომელიც უნდა გახდეს ქონების მეურვე;<br />
გ) მეურვე ან მზრუნველი.<br />
2. თუ ქონება მდებარეობს მეურვის ან მზრუნველის საცხოვრებელი ადგილიდან<br />
შორს ან ქონების მეურვის დანიშვნა აუცილებელია, სამეურვეო/სამზრუნველო<br />
პირისათვის დანიშნული მეურვის/მზრუნველის გარდა მეურვეობისა და<br />
მზრუნველობის ორგანოს შეუძლია დანიშნოს ქონების მეურვე/მზრუნველი.<br />
თავი მეორე<br />
მეურვისა და მზრუნველის უფლება-მოვალეობანი<br />
მუხლი 1287. მეურვისა და მზრუნველის უფლებები<br />
მეურვესა და მზრუნველს უფლება აქვთ სასამართლო წესით მოითხოვონ<br />
მეურვეობასა და მზრუნველობაში მყოფი ბავშვების დაბრუნება ყველასაგან, ვინც მათ<br />
თავისთან ამყოფებს კანონიერი საფუძვლის გარეშე.<br />
მუხლი 1288. მეურვეობისა და მზრუნველობის შესრულება უსასყიდლოდ მეურვისა<br />
და მზრუნველის მოვალეობები სრულდება უსასყიდლოდ.<br />
მუხლი 1289. მეურვისა და მზრუნველის მოვალეობანი<br />
1. მეურვე და მზრუნველი მოვალენი არიან იზრუნონ სამეურვეო (სამზრუნველო)<br />
პირის რჩენისათვის, შეუქმნან მას აუცილებელი ყოფითი პირობები, უზრუნველყონ<br />
მოვლითა და მკურნალობით, დაიცვან მისი უფლებები და ინტერესები.<br />
2. ამ მუხლის პირველ ნაწილში გათვალისწინებულის გარდა, სულით ავადმყოფის<br />
მეურვე მოვალეა თვალყური ადევნოს სამეურვეო პირის მუდმივ სამედიცინო<br />
მომსახურებას.<br />
3. ბავშვის მეურვე და მზრუნველი ვალდებული არიან, შეასრულონ მათთვის<br />
დაკისრებული მშობლის მოვალეობები. (18.12.2007 N 5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1 მაისიდან)<br />
მუხლი 1290. მეურვისა და მზრუნველის წარმომადგენლობითი<br />
უფლებამოსილება (18.12.2007 N 5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1 მაისიდან)<br />
მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანოს მიერ განსაზღვრული მეურვე და
მზრუნველი, რომელიც დანიშნულ იქნა სამეურვეო/სამზრუნველო პირის კანონიერ<br />
წარმომადგენლად, განსაკუთრებული უფლებამოსილების გარეშე წარმოადგენს<br />
სამეურვეო/სამზრუნველო პირის უფლებებსა და ინტერესებს მესამე პირებთან<br />
ურთიერთობაში, მათ შორის, სასამართლოში.<br />
მუხლი 1291. სამეურვეო არასრულწლოვან პირებთან ერთად ცხოვრების<br />
მოვალეობა<br />
1. მეურვე და მზრუნველი მოვალენი არიან იცხოვრონ სამეურვეო<br />
(სამზრუნველო) არასრულწლოვან პირთან ერთად. ცალკეულ შემთხვევაში<br />
მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანოს ნებართვით შეიძლება მზრუნველისა და<br />
სამზრუნველო პირის ცალ-ცალკე ცხოვრება, თუ აღნიშნული ორგანო მივა იმ<br />
დასკვნამდე,რომ მათი ცალ-ცალკე ცხოვრება უარყოფით გავლენას არ მოახდენს<br />
სამზრუნველო პირის აღზრდაზე, მისი უფლებებისა და ინტერესების დაცვაზე.<br />
2. მეურვე და მზრუნველი ვალდებულნი არიან საცხოვრებელი ადგილის<br />
გამოცვლის შესახებ აცნობონ მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანოს.<br />
3. ამ მუხლის პირველ ნაწილში გათვალისწინებული მოვალეობა არ ეკისრება<br />
ქმედუუნარო სრულწლოვანი პირის მეურვესა და ქმედუნარიანი სრულწლოვანი<br />
პირის მზრუნველს.<br />
მუხლი 1292. მეურვის მოვალეობა სულით ავადმყოფი სამეურვეო პირის<br />
გამოჯანმრთელებისას<br />
სულით ავადმყოფის მეურვე სამეურვეო პირის გამოჯანმრთელების<br />
შემთხვევაში მოვალეა სასამართლოში დაუყონებლივ აღძრას შუადგომლობა<br />
სამეურვეო პირის ქმედუნარიანად აღიარებისა და მისთვის მეურვეობის მოხსნის<br />
შესახებ.<br />
მუხლი 1293. მეურვისა და მზრუნველის თანხმობა გარიგების დადებისას<br />
1. მეურვე კანონიერი წარმომადგენელია სამეურვეო პირისა და მისი სახელით,<br />
მისი ინტერესებიდან გამომდინარე, დებს ყველა აუცილებელ გარიგებას.<br />
2. არასრულწლოვანი პირი თოთხმეტიდან თვრამეტი წლის ასაკამდე ისეთ<br />
გარიგებას, რომლის დამოუკიდებლად დადების უფლებაც მას კანონით არა აქვს,დებს<br />
მზრუნველის თანხმობით.<br />
მუხლი 1294. მეურვისა და მზრუნველის უფლებამოსილებათა შეზღუდვა<br />
მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანოს წინასწარი თანხმობის<br />
გარეშე მეურვეს უფლება არა აქვს სამეურვეო პირის სახელით დადოს გარიგება,<br />
ხოლო მზრუნველს სამზრუნველო პირის სახელით დათანხმდეს გარიგების<br />
დადებაზე, რომელიც შეეხება ქონების გასხვისებას, დაგირავებას, ათ წელზე მეტი<br />
ვადით გაქირავებას,თხოვებას ან სხვა სავალო ვალდებულებათა გაცემას, თამასუქის,<br />
სამეურვეო ან სამზრუნველო პირის კუთვნილ უფლებებზე უარის თქმას, სამეწარმეო<br />
საზოგადოებაში პარტნიორად შესვლას, სესხის აღებას, ქონების გაყოფას, ან
რომლებსაც შედეგად შეიძლება მოჰყვეს ქონების შემცირება.<br />
მუხლი 1295. მალფუჭებადი ქონების გასხვისების წესი<br />
მალფუჭებადი ან ისეთი ქონება, რომელიც თავისი ხასიათის მიხედვით<br />
გასაყიდად არის განკუთვნილი, შეიძლება გაიყიდოს მეურვეობისა და<br />
მზრუნველობის ორგანოს ნებართვის გარეშე.<br />
მუხლი 1296. ჩუქების დაუშვებლობა სამეურვეო პირის სახელით<br />
სამეურვეო (სამზრუნველო) პირის სახელით ჩუქების ხელშეკრულების<br />
დადება არ შეიძლება.<br />
მუხლი 1297. მეურვისა და მზრუნველის მხრიდან წარმომადგენლობის<br />
დაუშვებლობა<br />
მეურვესა და მზრუნველს, მათ მეუღლეებსა და ახლო ნათესავებს უფლება არა<br />
აქვთ დადონ გარიგება სამეურვეო (სამზრუნველო) პირთან,აგრეთვე არ<br />
შეიძლება,რომ ისინი იყვნენ ამ პირის წარმომადგენლებად გარიგების დადებისას ან<br />
სასამართლოში საქმის წარმოებისას სამეურვეო (სამზრუნველო) პირსა და მეურვის ან<br />
მზრუნველის მეუღლესა და მათ ახლო ნათესავებს შორის.<br />
მუხლი 1298. მეურვისა და მზრუნველის მოქმედებათა გასაჩივრება<br />
მეურვისა და მზრუნველის მოქმედება შეიძლება გაასაჩივროს<br />
დაინტერესებულმა პირმა, მათ შორის სამეურვეო (სამზრუნველო) პირმაც,<br />
მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანოში სამეურვეო (სამზრუნველო) პირის<br />
საცხოვრებელი ადგილის მიხედვით.<br />
მუხლი 1299. მეურვისა და მზრუნველის განთავისუფლება მათი<br />
მოვალეობებისაგან<br />
1. მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანო მეურვესა და მზრუნველს მათი<br />
მოვალეობებისაგან ათავისუფლებს ბავშვის მშობლებისათვის მშობლის<br />
მოვალეობების სრულად აღდგენის ან ბავშვის გაშვილების შემთხვევაში. (18.12.2007 N<br />
5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1 მაისიდან)<br />
2. მეურვე და მზრუნველი შეიძლება განთავისუფლდნენ თავიანთი<br />
მოვალეობისაგან, აგრეთვე პირადი თხოვნის საფუძველზე, თუ მეურვეობისა და<br />
მზრუნველობის ორგანო ცნობს, რომ ეს თხოვნა საპატიო მიზეზით არის გამოწვეული<br />
(ავადმყოფობა, მატერიალური მდგომარეობის შეცვლა, სამეურვეო ან სამზრუნველო<br />
პირთან შეუთვისებლობა და სხვ.).<br />
მუხლი 1300. მოვალეობათა არასათანადოდ შესრულების შედეგები<br />
1. მეურვის ან მზრუნველის მიერ დაკისრებული მოვალეობის არასათანადოდ<br />
შესრულების შემთხვევაში მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანო გადააყენებს ან<br />
გაათავისუფლებს მეურვეს ან მზრუნველს მისი მოვალეობის შესრულებისაგან.
2. თუ მეურვე (მზრუნველი) ანგარების მიზნით გამოიყენებს მეურვეობას<br />
(მზრუნველობას), ან სამეურვეო (სამზრუნველო) პირს დატოვებს<br />
ზედამხედველობისა და აუცილებელი დახმარების გარეშე, ის პასუხს აგებს კანონით<br />
დადგენილი წესით.<br />
მუხლი 1301. მზრუნველის განთავისუფლება მოვალეობისაგან სამზრუნველო<br />
პირის თხოვნით<br />
სრულწლოვანი პირის მზრუნველი შეიძლება განთავისუფლდეს თავისი<br />
მოვალეობისაგან სამზრუნველო პირის თხოვნით.ასეთ შემთხვევაში მეურვეობისა და<br />
მზრუნველობის ორგანოს შეუძლია სამზრუნველო პირთან შეთანხმებით მას<br />
მზრუნველად სხვა პირი დაუნიშნოს.<br />
მუხლი 1302. მეურვეობის შეწყვეტის საფუძვლები<br />
1. მეურვეობა შეწყდება:<br />
ა. თუ გარდაიცვალა სამეურვეო პირი;<br />
ბ. თუ სამეურვეო არასრულწლოვანმა პირმა მიაღწია შვიდი წლის ასაკს, გარდა<br />
იმ შემთხვევებისა, როდესაც ის კანონით დადგენილი წესით ქმედუუნაროდ არის<br />
აღიარებული;<br />
გ. თუ სამეურვეო არასრულწლოვანი პირის, რომელსაც არ შესრულებია შვიდი<br />
წელი, მშობელს აღუდგა მშობლის უფლებები და მოვალეობები; (18.12.2007 N 5624<br />
ამოქმედეს 2008 წლის 1 მაისიდან)<br />
დ. თუ ქმედუუნაროდ აღიარებული სამეურვეო პირი სასამართლომ ცნო<br />
ქმედუნარიანად.<br />
2. ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევებში<br />
მეურვეობა შეწყდება მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანოს გადაწყვეტილებით.<br />
მუხლი 1303. მეურვეობის შეწყვეტა სამზრუნველო ასაკისათვის<br />
მიღწევის გამო<br />
თუ სამეურვეო არასრულწლოვანმა პირმა მიაღწია შვიდი წლის ასაკს, მაშინ<br />
მეურვეობა წყდება და მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანოს სპეციალური<br />
გადაწყვეტილების გარეშე მეურვე ხდება მზრუნველი.<br />
მუხლი 1304. მზრუნველობის შეწყვეტის საფუძვლები<br />
1. მზრუნველობა შეწყდება:<br />
ა. თუ გარდაიცვალა სამზრუნველო პირი;<br />
ბ. თუ სამზრუნველო არასრულწლოვანმა პირმა მიაღწია სრულწლოვანებას; გ.<br />
თუ სამზრუნველო არასრულწლოვანი პირი დაქორწინდა;<br />
დ. სხვა სამზრუნველო პირების მიმართ - თუ მოისპო მიზეზი,რომელმაც<br />
გამოიწვია მზრუნველის დანიშვნა.<br />
2. ამ მუხლის პირველ ნაწილში გათვალისწინებულ შემთხვევებში<br />
მზრუნველობა შეწყდება მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანოს
გადაწყვეტილებით.<br />
მუხლი 1305. მეურვეობისა და მზრუნველობის საკითხების გასაჩივრება<br />
სასამართლოში<br />
მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანოს გადაწყვეტილება მეურვის<br />
(მზრუნველის) დანიშვნის, გადაყენებისა და განთავისუფლების შესახებ, აგრეთვე<br />
მეურვეობისა და მზრუნველობის ყველა სხვა საკითხი დაინტერესებულ პირს<br />
შეუძლია გაასაჩივროს სასამართლოში.<br />
წიგნი მეექვსე<br />
მემკვიდრეობის სამართალი<br />
თავი პირველი<br />
ზოგადი დებულებანი<br />
მუხლი 1306. ცნება<br />
1. გარდაცვლილი პირის (მამკვიდრებლის) ქონების გადასვლა სხვა პირებზე<br />
(მემკვიდრეებზე) ხორციელდება კანონით ან ანდერძით, ანდა ორივე საფუძვლით.<br />
2. კანონით მემკვიდრეობა გარდაცვლილის ქონების გადასვლა კანონში<br />
მითითებულ პირებზე - მოქმედებს, თუ მამკვიდრებელს არ დაუტოვებია ანდერძი, ან<br />
თუ ანდერძი მოიცავს სამკვიდროს ნაწილს, ან თუ ანდერძი მთლიანად ან<br />
ნაწილობრივ ბათილად იქნება ცნობილი.<br />
მუხლი 1307. მემკვიდრეები<br />
მემკვიდრეები შეიძლება იყვნენ:<br />
ა. კანონით მემკვიდრეობის დროს - პირები, რომლებიც ცოცხლები იყვნენ<br />
მამკვიდრებლის სიკვდილის მომენტისათვის, და აგრეთვე მამკვიდრებლის<br />
შვილები,რომლებიც მისი გარდაცვალების შემდეგ ცოცხალი დაიბადებიან;<br />
ბ. ანდერძით მემკვიდრეობისას - პირები, რომლებიც ცოცხლები იყვნენ<br />
მამკვიდრებლის სიკვდილის მომენტისათვის, აგრეთვე ისინი, რომლებიც ჩაისახნენ<br />
მის სიცოცხლეში და დაიბადნენ მისი გარდაცვალების შემდეგ, მიუხედავად იმისა,<br />
მისი შვილები არიან ისინი თუ არა, ასევე იურიდიული პირები.<br />
მუხლი 1308. იურიდიული პირი, როგორც მემკვიდრე<br />
ანდერძით მემკვიდრეობისას სამკვიდროს მისაღებად მოწვეული იქნება<br />
იურიდიული პირი, რომელიც შექმნილი იყო სამკვიდროს გახსნის მომენტისათვის.<br />
მუხლი 1309. ქორწინებისგარეშე შობილი ბავშვი, როგორც მამის<br />
მემკვიდრე<br />
ქორწინებისგარეშე შობილი ბავშვი მამის მემკვიდრედ ჩაითვლება, თუ მამობა<br />
აღიარებულია კანონით დადგენილი წესით. თუკი იგი მამაზე ადრე
გარდაიცვლება,მის შვილებს შეუძლიათ მოითხოვონ წილი იმ სამკვიდროდან,<br />
რომელიც მათ მამას ეკუთვნოდა.<br />
მუხლი 1310. უღირსი მემკვიდრე<br />
არც კანონით და არც ანდერძით მემკვიდრე არ შეიძლება იყოს პირი,რომელიც<br />
განზრახ ხელს უშლიდა მამკვიდრებელს მისი უკანასკნელი ნების განხორციელებაში<br />
და ამით ხელს უწყობდა თავისი ან მისი ახლობელი პირების მოწვევას<br />
მემკვიდრეებად ან სამკვიდროში მათი წილის გაზრდას, ანდა ჩაიდინა განზრახი<br />
დანაშაული ან სხვა ამორალური საქციელი მოანდერძის მიერ ანდერძში<br />
გამოთქმული უკანასკნელი ნებასურვილის საწინააღმდეგოდ,თუ ეს გარემოებანი<br />
დადასტურებული იქნება სასამართლოს მიერ (უღირსი მემკვიდრე).<br />
მუხლი 1311. მშობლები, რომლებიც არ შეიძლება იყვნენ მემკვიდრეები<br />
მემკვიდრეები ვერ იქნებიან აგრეთვე პირნი,რომლებიც ბოროტად თავს არიდებდნენ<br />
მათზე დაკისრებულ მოვალეობას, ერჩინათ მამკვიდრებელი, თუ ეს გარემოება<br />
დადასტურებულია სასამართლო წესით.<br />
შვილე<br />
მუხლი 1312. მემკვიდრეობის უფლების ჩამორთმევა<br />
სასამართლოს მიერ გარემოება, რომელიც უღირსი მემკვიდრისათვის<br />
მემკვიდრეობის უფლების ჩამორთმევის საფუძველს წარმოადგენს, დადგენილ უნდა<br />
იქნეს სასამართლოს მიერ იმ პირის სარჩელით, რომლისთვისაც მემკვიდრეობის<br />
უფლების ჩამორთმევა უღირსი მემკვიდრისათვის განსაზღვრულ ქონებრივ შედეგებს<br />
იწვევს.<br />
მუხლი 1313. პატიება უღირსი მემკვიდრისათვის<br />
პირი, რომელიც მხილებულია იმ მოქმედებათა ჩადენაში, რომლებიც<br />
მემკვიდრეობის უფლების დაკარგვას იწვევს, ამის მიუხედავად დაიშვება<br />
მემკვიდრედ, თუ მამკვიდრებელი აპატიებს მას და თავის ამ გადაწყვეტილებას<br />
აშკარა ფორმით გამოხატავს ანდერძში. პატიების უკან წაღება არ დაიშვება.<br />
მუხლი 1314. მემკვიდრეობა წარმომადგენლობის უფლებით<br />
მემკვიდრეობის უფლების დაკარგვა ხელს არ უშლის ნათესავების<br />
მემკვიდრეობას წარმომადგენლობის უფლებით.<br />
მუხლი 1315. მემკვიდრეობის უფლება<br />
სხვა მამკვიდრებლის ქონებაზე მემკვიდრეობის უფლების ჩამორთმევა ხელს<br />
არ უშლის ამ უფლებაჩამორთმეულ პირს, იყოს სხვა მამკვიდრებლის ქონების<br />
მემკვიდრე.<br />
მუხლი 1316. უღირს მემკვიდრედ ცნობილი პირის მოვალეობა<br />
თუ პირი სასამართლოს მიერ უღირს მემკვიდრედ იქნება ცნობილი
სამკვიდროს მიღების შემდეგ, ის მოვალეა დააბრუნოს ყველაფერი, რაც<br />
მემკვიდრეობით მიიღო ნაყოფსა და შემოსავალთან ერთად.<br />
მუხლი 1317. უღირს მემკვიდრედ ცნობის შესახებ სარჩელის შეტანის ვადა<br />
სარჩელი პირის უღირს მემკვიდრედ ცნობის შესახებ დაინტერესებულ პირთა<br />
მიერ წარდგენილ უნდა იქნეს ხუთი წლის განმავლობაში იმ მომენტიდან, როცა ეს<br />
პირი შეუდგა სამკვიდროს ფლობას.<br />
მუხლი 1318. მემკვიდრეობის უფლებაჩამორთმეული პირის სამკვიდრო წილი<br />
1. მემკვიდრეობის უფლებაჩამორთმეული პირის სამკვიდრო წილი გადადის<br />
მემკვიდრეებად მიწვეულ დანარჩენ მემკვიდრეებზე და თანასწორად ნაწილდება მათ<br />
შორის.<br />
2. ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული წესი არ მოქმედებს,თუ<br />
მემკვიდრეობის უფლებაჩამორთმეულს მემკვიდრე ჰყავდა დანიშნული.<br />
მუხლი 1319. სამკვიდროს გახსნა<br />
სამკვიდრო იხსნება პირის გარდაცვალების ან სასამართლოს მიერ<br />
გარდაცვლილად მისი გამოცხადების შედეგად.<br />
მუხლი 1320. სამკვიდროს გახსნის დრო<br />
სამკვიდროს გახსნის დროდ ითვლება მამკვიდრებლის გარდაცვალების დღე ან<br />
პირის გარდაცვლილად გამოცხადების შესახებ სასამართლოს გადაწყვეტილების<br />
ძალაში შესვლის დღე.<br />
მუხლი 1321. ერთ დღეს გარდაცვლილ პირთა მემკვიდრეობა<br />
ერთმანეთის შემდეგ მემკვიდრეობის უფლების მქონე პირების ერთ დღეს<br />
გარდაცვალების შემთხვევაში სამკვიდრო გაიხსნება თითოეულის შემდეგ<br />
დამოუკიდებლად.<br />
მუხლი 1322. სამკვიდროს გახსნა გარდაცვლილად პირის გამოცხადების შემდე<br />
1321-ე მუხლით გათვალისწინებული შედეგი დადგება იმ შემთხვევაშიც,<br />
როდესაც სასამართლომ პირები გარდაცვლილად გამოაცხადა მათი ერთსა და იმავე<br />
გარემოებაში უგზო-უკვლოდ დაკარგვის შედეგად; ამასთან, მნიშვნელობა არა აქვს<br />
მათი გარდაცვლილად გამოცხადების შესახებ გადაწყვეტილების ძალაში შესვლის<br />
დროს.<br />
მუხლი 1323. სამკვიდროს გახსნა კომლში<br />
კომლში კომლის საერთო ქონებაზე სამკვიდრო გაიხსნება კომლის ბოლო წევრის<br />
გარდაცვალების დღიდან.<br />
მუხლი 1324. სამკვიდროს გახსნის ადგილი
1. სამკვიდროს გახსნის ადგილად ითვლება მამკვიდრებლის საცხოვრებელი ადგილი,<br />
ხოლო, თუ იგი ცნობილი არ არის, - სამკვიდროს ადგილსამყოფელი.<br />
2. თუ სამკვიდრო სხვადასხვა ადგილას იმყოფება, მაშინ სამკვიდროს გახსნის<br />
ადგილად მიიჩნევა უძრავი ქონების ან მისი ფასეული ნაწილის<br />
ადგილსამყოფელი,ხოლო თუ უძრავი ქონება არ არის, მაშინ - მოძრავი ქონების ან<br />
მისი ძირითადი ნაწილის ადგილსამყოფელი.<br />
მუხლი 1325. საზღვარგარეთ მცხოვრებ პირთა სამკვიდროს გახსნის ადგილი<br />
საქართველოში მისი საცხოვრებელი ადგილი, ხოლო,თუ იგი ცნობილი არ არის,<br />
მაშინ - სამკვიდროს ან მისი ძირითადი ნაწილის ადგილსამყოფელი.<br />
სამკვიდ<br />
მუხლი 1326. საზღვარგარეთ მუდმივად მცხოვრებ<br />
პირთა სამკვიდროს გახსნა<br />
სამკვიდროს გახსნის ადგილად იმ პირთა გარდაცვალების შემდეგ, რომლებიც<br />
მუდმივად ცხოვრობდნენ საზღვარგარეთ, ითვლება ის ქვეყანა, სადაც ისინი<br />
ცხოვრობდნენ.<br />
მუხლი 1327. სამკვიდროს გახსნა საზღვარგარეთ<br />
საქართველოს მოქალაქე, რომელიც საქართველოში ცხოვრობს, უცხო სახელმწიფოში<br />
სამკვიდროს მიიღებს ამ სახელმწიფოს კანონმდებლობის მიხედვით.<br />
მუხლი 1328. სამკვიდრო ქონება<br />
1. სამკვიდრო (სამკვიდრო ქონება) შეიცავს მამკვიდრებლის როგორც ქონებრივი<br />
უფლებების (სამკვიდრო აქტივი),ისე მოვალეობების (სამკვიდრო პასივი)<br />
ერთობლიობას, რომელიც მას ჰქონდა სიკვდილის მომენტისათვის.<br />
2. სამკვიდროში შედის საერთო საკუთრების წილი, რომელიც მამკვიდრებელზე<br />
მოდიოდა, ხოლო, თუ ქონების გაყოფა ნატურით შეუძლებელია, მაშინ - ამ ქონების<br />
ღირებულება.<br />
მუხლი 1329. მომავალი ქონება<br />
მამკვიდრებელს შეუძლია ანდერძში გაითვალისწინოს ისეთი ქონება, რომელიც<br />
ანდერძის შედგენისას მას ჯერ კიდევ არ გააჩნდა, თუ სამკვიდროს გახსნის<br />
მომენტისათვის ასეთი ქონება მისი საკუთრება იქნება.<br />
მუხლი 1330. პირადი ხასიათის უფლება-მოვალეობათა მემკვიდრეობით<br />
სამკვიდროში არ შედის ის ქონებრივი უფლებები და მოვალეობები, რომლებიც<br />
პირადი ხასიათისაა და მხოლოდ მამკვიდრებელს შეიძლება ეკუთვნოდეს, ასევე<br />
კანონით ან ხელშეკრულებით გათვალისწინებული უფლებები და მოვალეობები,<br />
რომლებიც მოქმედებს მხოლოდ კრედიტორისა და მოვალის სიცოცხლეში და წყდება<br />
მათი სიკვდილით.
მუხლი 1331. მამკვიდრებლის არაქონებრივი უფლებების დაცვა<br />
მამკვიდრებლის არაქონებრივი უფლებები, რომლებიც სამკვიდროში არ<br />
შედის,შეიძლება განახორციელონ და დაიცვან მემკვიდრეებმა კანონით<br />
გათვალისწინებული წესით.<br />
მუხლი 1332. ქონება, რომელიც სამკვიდროში არ შედის<br />
1. სამკვიდროში არ შედის და მემკვიდრეთა შორის არ გაიყოფა საგვარეულო წიგნები<br />
(ან ჩანაწერები), ოჯახური მატიანე, სულის მოსახსენებელი და სხვა საკულტო საგნები<br />
და საფლავი. ეს საგნები გადაეცემა მემკვიდრეს საკუთრების უფლებით<br />
დამკვიდრებული ჩვეულების მიხედვით. ამ საგნების მიღება შეუძლია იმ<br />
მემკვიდრესაც, რომელმაც უარი თქვა სამკვიდროს მიღებაზე.<br />
2. დოკუმენტები,რომლებიც ეხება მამკვიდრებლის პიროვნებას,მის ოჯახს ან მთელ<br />
სამკვიდროს, რჩება საერთო ქონებად.<br />
მუხლი 1333. ანდერძით გათვალისწინებული უძრავი ქონების გაზრდის<br />
შედეგები<br />
თუ მოანდერძემ ანდერძის შედგენის შემდეგ გაზარდა ანდერძით<br />
გათვალისწინებული უძრავი ქონება ისეთი ქონების შეძენით, რომელიც, თუმცა თან<br />
აკრავს ნაანდერძებ უძრავ ქონებას, სამკვიდროში არ შევა, თუ არ არის ახალი<br />
განკარგულება ანდერძის შედგენის შემდეგ შეძენილი ქონების თაობაზე.<br />
მუხლი 1334. თანამემკვიდრეები<br />
თუ მემკვიდრე რამდენიმეა, მათ შორის სამკვიდროს გაყოფამდე იგი ერთიანი<br />
ქონების სახით ეკუთვნის ყველა თანამემკვიდრეს. ამ ქონებიდან შეიძლება<br />
გადახდილ იქნეს მამკვიდრებლის მოვლისა და უკანასკნელი ავადმყოფობის<br />
მკურნალობის, დაკრძალვის, სამკვიდროს დაცვისა და მართვის, ხელფასის<br />
გასტუმრების, ანდერძის აღსრულების აუცილებელი ხარჯები.ეს მოთხოვნები უნდა<br />
დაკმაყოფილდეს სამკვიდროს ღირებულებიდან ყველა სხვა, მათ შორის, იპოთეკისა<br />
და სხვა გირაოთი უზრუნველყოფილი მოთხოვნების უპირატესად.<br />
მუხლი 1335. სამკვიდროდან ნივთის გამოთხოვის უფლება<br />
1. თუ მოანდერძემ არასწორად დაუტოვა მემკვიდრეს ნივთი, ამ ნივთის მესაკუთრეს<br />
უფლება აქვს გამოითხოვოს იგი საერთო წესის მიხედვით.<br />
2. თუ გარდაცვლილის ქონებაში ფარულად არის სხვა პირის ქონება, აუცილებელია<br />
ქონების ამ ნაწილის გამოვლენა და გადაცემა სათანადო პირისათვის.<br />
თავი მეორე<br />
მემკვიდრეობა კანონით<br />
მუხლი 1336. კანონით მემკვიდრეები (18.12.2007 N 5624 ამოქმედდეს 2008 წლის 1<br />
მაისიდან)
კანონით მემკვიდრეობის დროს თანასწორი უფლებით მემკვიდრეებად<br />
ითვლებიან:<br />
I. პირველ რიგში – გარდაცვლილის შვილები, გარდაცვლილის შვილი,<br />
რომელიც მისი სიკვდილის შემდეგ დაიბადა, მეუღლე, მშობლები (მშვილებლები).<br />
ნაშვილები და მისი შთამომავლები, როგორც მშვილებლის ან მისი<br />
ნათესავების მემკვიდრეები, გათანაბრებული არიან მშვილებლის შვილებთან და მათ<br />
შთამომავლებთან. ნაშვილები აღარ მიიჩნევა კანონით მემკვიდრედ მისი მშობლებისა<br />
და აღმავალი ხაზის სხვა ბიოლოგიური ნათესავების, აგრეთვე დებისა და ძმების<br />
გარდაცვალების შემდეგ.<br />
შვილიშვილები, შვილიშვილის შვილებისა და ამ უკანასკნელთა შვილები<br />
კანონით მემკვიდრეებად ჩაითვლებიან, თუ სამკვიდროს გახსნის დროისათვის<br />
ცოცხალი აღარ არის მათი მშობელი, რომელიც მამკვიდრებლის მემკვიდრე უნდა<br />
ყოფილიყო, და თანასწორად იღებენ იმ წილს, რომელიც კანონით მემკვიდრეობის<br />
დროს მათ გარდაცვლილ მშობელს ერგებოდა.<br />
შვილიშვილები, შვილიშვილის შვილებისა და ამ უკანასკნელთა შვილები ვერ<br />
გახდებიან მემკვიდრეები, თუ მათმა მშობლებმა უარი თქვეს სამკვიდროს მიღებაზე.<br />
მშვილებელი და მისი ნათესავები, როგორც ნაშვილებისა და მისი შთამომავლობის<br />
მემკვიდრეები, გათანაბრებული არიან ნაშვილების მშობლებსა და სხვა ბიოლოგიურ<br />
ნათესავებთან. ნაშვილების მშობლებს, აღმავალი ხაზის სხვა ბიოლოგიურ<br />
ნათესავებსა და და-ძმებს აღარ ეკუთვნით კანონით მემკვიდრეობა ნაშვილების ან<br />
მისი შთამომავლების გარდაცვალების შემდეგ.<br />
II. მეორე რიგში – გარდაცვლილის დები და ძმები. მამკვიდრებლის<br />
დისწულები და ძმისწულები და მათი შვილები კანონით მემკვიდრეებად<br />
ითვლებიან, თუ სამკვიდროს გახსნის დროისათვის ცოცხალი აღარ იყო მათი<br />
მშობელი, რომელიც მამკვიდრებლის მემკვიდრე იქნებოდა. ისინი თანასწორად<br />
იღებენ სამკვიდროს იმ წილს, რომელიც კანონით მემკვიდრეობის დროს მათ<br />
გარდაცვლილ მშობლებს ერგებოდა.<br />
III. მესამე რიგში – ბებია და პაპა, ბებიის დედ-მამა და პაპის დედ-მამა,<br />
როგორც დედის, ისე მამის მხრიდან. ბებიის დედ-მამა და პაპის დედ-მამა კანონით<br />
მემკვიდრეებად ითვლებიან, თუ სამკვიდროს გახსნის დროისათვის ბებია და პაპა<br />
ცოცხლები აღარ არიან.<br />
IV. მეოთხე რიგში – ბიძები (დედის ძმა და მამის ძმა), დეიდები და მამიდები.<br />
V. მეხუთე რიგში – ბიძაშვილები, დეიდაშვილები და მამიდაშვილები, ხოლო<br />
თუ ეს უკანასკნელნი არ არიან, მაშინ მათი შვილები.<br />
მუხლი 1337. რიგითობა კანონით მემკვიდრეობისას<br />
წინა რიგის თუნდაც ერთ-ერთი მემკვიდრის არსებობა გამორიცხავს შემდგომი რიგის<br />
მემკვიდრეობას.<br />
მუხლი 1338. არაშრომისუნარიან პირთა უფლებები მემკვიდრეობისას<br />
არაშრომისუნარიან პირებს, რომლებიც მამკვიდრებლის რჩენაზე იყვნენ და
დამოუკიდებლად თავის შენახვა არ შეუძლიათ, თუ მათ შესახებ ანდერძში<br />
მითითებული არ არის, უფლება აქვთ მოითხოვონ სარჩო (ალიმენტი) სამკვიდროდან.<br />
თანხის ოდენობა, რაც გადახდილ უნდა იქნეს სარჩოს სახით, შეიძლება შემცირდეს<br />
სამკვიდროს აქტივის მოცულობის გათვალისწინებით.<br />
მუხლი 1339. ცოცხლად დარჩენილი მეუღლის უფლება თანასაკუთრების<br />
წილზე<br />
ცოცხლად დარჩენილი მეუღლის მემკვიდრეობის უფლება არ ეხება ქონების იმ<br />
ნაწილს, რომელიც მას მეუღლეთა თანასაკუთრებიდან ეკუთვნის.<br />
მუხლი 1340. განქორწინებულ მეუღლეთა მდგომარეობა<br />
მემკვიდრეობისას განქორწინებული მეუღლეები არ შეიძლება მემკვიდრეები<br />
იყვნენ ერთმანეთის გარდაცვალების შემდეგ.<br />
მუხლი 1341. მემკვიდრეობის უფლების ჩამორთმევა<br />
განქორწინებისას სასამართლოს გადაწყვეტილებით მეუღლეს შეიძლება<br />
ჩამოერთვას კანონით მემკვიდრეობის უფლება, თუ დადასტურებული იქნება, რომ<br />
ქორწინება მამკვიდრებელთან ფაქტობრივად სამკვიდროს გახსნამდე არანაკლებ სამი<br />
წლისა შეწყვეტილი იყო და მეუღლეები ცალ-ცალკე ცხოვრობდნენ.<br />
მუხლი 1342. მემკვიდრეობის უფლების დაკარგვა ქორწინების ბათილობის<br />
ცოცხლად დარჩენილი მეუღლე დაკარგავს მემკვიდრეობის უფლებას, თუ<br />
არსებობდა ქორწინების ბათილად ცნობის საფუძველი და მამკვიდრებლის მიერ<br />
სარჩელი წარდგენილი იყო.<br />
გამო<br />
მუხლი 1343. უმკვიდრო ქონების გადასვლა სახელმწიფოზე (9.12.2005 N 2239)<br />
1. თუ არც კანონით და არც ანდერძით მემკვიდრეები არ არიან, ან არც ერთმა<br />
მემკვიდრემ არ მიიღო სამკვიდრო, ანდა, როცა ყველა მემკვიდრეს ჩამოერთვა<br />
მემკვიდრეობის უფლება, უმკვიდრო ქონება გადადის სახელმწიფოზე; ხოლო თუ<br />
მამკვიდრებელი მოხუცთა, ინვალიდთა, სამკურნალო, აღმზრდელობით და<br />
სოციალური დაცვის სხვა დაწესებულებათა რჩენაზე იმყოფებოდა, მაშინ – მათ<br />
საკუთრებაში. (9.12.2005 N 2239)<br />
2. უმკვიდრო ქონება სამეწარმეო საზოგადოებაში ან კოოპერატივში<br />
წილის,აქციის ან პაის სახით გადადის მათ ხელში, თუ კანონით სხვა რამ არ არის<br />
გათვალისწინებული.<br />
თავი მესამე<br />
მემკვიდრეობა ანდერძით<br />
მუხლი 1344. ცნება<br />
ფიზიკურ პირს შეუძლია სიკვდილის შემთხვევისათვის თავისი ქონება ან მისი
ნაწილი ანდერძით დაუტოვოს ერთ ან რამდენიმე პირს,როგორც მემკვიდრეთა<br />
წრიდან,ისე გარეშე პირებსაც.<br />
მუხლი 1345. პირი, რომელიც შეიძლება იყოს მოანდერძე<br />
მოანდერძე შეიძლება იყოს სრულწლოვანი, ქმედუნარიანი პირი,რომელსაც<br />
ანდერძის შედგენის მომენტში შეუძლია გონივრულად განსაჯოს საკუთარი<br />
მოქმედება და ნათლად გამოხატოს თავისი ნება.<br />
მუხლი 1346. ანდერძის შედგენა პირადად<br />
ანდერძი უნდა შეადგინოს პირადად მოანდერძემ. ანდერძის შედგენა<br />
წარმომადგენლის მეშვეობით არ დაიშვება.<br />
მუხლი 1347. ერთობლივი ანდერძი<br />
ანდერძი უნდა შეიცავდეს ერთი მამკვიდრებლის განკარგულებას. ორი ან მეტი პირის<br />
მიერ ერთობლივად ანდერძის შედგენა არ დაიშვება. მხოლოდ მეუღლეებს<br />
შეუძლიათ შეადგინონ ერთობლივი ანდერძი ურთიერთმემკვიდრეობის შესახებ,<br />
რომელიც შეიძლება გაუქმდეს ერთ-ერთი მეუღლის მოთხოვნით, მაგრამ - ჯერ კიდევ<br />
ორივე მეუღლის სიცოცხლეში.<br />
მუხლი 1348. წილის განსაზღვრა მოანდერძის მიერ<br />
1. მოანდერძეს შეუძლია ანდერძით განსაზღვროს ანდერძით დანიშნულ<br />
მემკვიდრეთა წილი სამკვიდროდან, ან მიუთითოს, თუ რომელ მემკვიდრეზე<br />
კონკრეტულად რომელი ქონება გადავა. თუ ანდერძში ასეთი მითითება არ<br />
არის,მაშინ სამკვიდრო თანაბრად ნაწილდება მემკვიდრეებს შორის.<br />
2. თუ ანდერძით რამდენიმე მემკვიდრეა დანიშნული, მაგრამ მასში მხოლოდ ერთი<br />
მათგანის წილია განსაზღვრული, სხვებისა კი - არა, მაშინ ეს უკანასკნელნი თანაბრად<br />
მიიღებენ დანარჩენ ქონებას.<br />
მუხლი 1349. სამკვიდროს განაწილება ანდერძით მემკვიდრეებს შორის თუ<br />
ანდერძით რამდენიმე მემკვიდრეა დანიშნული და ერთ-ერთი მემკვიდრისათვის<br />
განსაზღვრული ქონება მთელ სამკვიდროს მოიცავს, მაშინ ყველა ანდერძით<br />
მემკვიდრემ თანაბარი წილი უნდა მიიღოს.<br />
მუხლი 1350. მემკვიდრეობა ანდერძის გარეთ დარჩენილ ქონებაზე<br />
თუ ანდერძით დანიშნულ მემკვიდრეთა წილი მთლიანად არ მოიცავს მთელ<br />
სამკვიდროს,მაშინ ანდერძის გარეთ დარჩენილ ქონებაზე განხორციელდება კანონით<br />
მემკვიდრეობა, რომელიც შეეხება იმ კანონით მემკვიდრეებსაც, რომლებსაც<br />
ეანდერძათ ქონების ნაწილი, თუკი ანდერძით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული.<br />
მუხლი 1351. წილის თანაზომიერი გაზრდა ანდერძით მემკვიდრეებს შორის თუ<br />
არიან მხოლოდ ანდერძით დანიშნული მემკვიდრეები, მაშინ მათი წილი
თანაზომიერად გაიზრდება, თუკი თითოეულ მემკვიდრეს ანდერძით<br />
განსაზღვრული აქვს თავთავიანთი წილი, მაგრამ ყველას წილი არ ამოწურავს<br />
სამკვიდროს მთლიანად.<br />
მუხლი 1352. მესამე პირის მონაწილეობის დაუშვებლობა წილის<br />
განსაზღვრისას<br />
მოანდერძეს არ შეუძლია ანდერძით დაავალოს სხვა პირს იმის განსაზღვრა,თუ ვინ<br />
უნდა მიიღოს წილი სამკვიდროდან და რა რაოდენობით.<br />
მუხლი 1353. მემკვიდრეთა ზუსტად დადგენის შეუძლებლობა<br />
თუ მამკვიდრებელმა მემკვიდრის პიროვნება განსაზღვრა ისეთი ნიშნებით,<br />
რომლებიც რამდენიმე პირს შეიძლება მიუდგეს, და შეუძლებელია დადგენა, თუ<br />
რომელი ჰყავდა მხედველობაში მამკვიდრებელს, მაშინ ისინი ყველანი ჩაითვლებიან<br />
მემკვიდრეებად თანაბარი წილის უფლებით.<br />
მუხლი 1354. ანდერძით მემკვიდრეობის უფლების ჩამორთმევა<br />
1. მოანდერძეს შეუძლია ანდერძით მემკვიდრეობა ჩამოართვას ერთ, რამდენიმე ან<br />
ყველა კანონით მემკვიდრეს და იგი არ არის ვალდებული მიუთითოს ამის მოტივზე.<br />
2. პირი, რომელსაც ანდერძის პირდაპირი მითითებით ჩამოერთვა მემკვიდრეობა,<br />
ვერც კანონით მემკვიდრე ვერ იქნება ქონების იმ ნაწილზე, რომელიც ანდერძში არ<br />
შესულა, ასევე - მაშინაც, როცა ანდერძით მემკვიდრეებმა უარი თქვეს სამკვიდროს<br />
მიღებაზე.<br />
მუხლი 1355. მემკვიდრეობის უფლების შენარჩუნება<br />
კანონით მემკვიდრეები, რომლებიც მითითებულნი არ არიან ანდერძში, ინარჩუნებენ<br />
მემკვიდრეობის უფლებას სამკვიდროს იმ ნაწილზე, რომელსაც ანდერძი არ შეხებია;<br />
ისინი აგრეთვე მიიღებენ ანდერძით გათვალისწინებულ ქონებასაც, თუ სამკვიდროს<br />
გახსნის მომენტისათვის ცოცხლები არ არიან ანდერძით მემკვიდრეები, ან ყოველმა<br />
მათგანმა უარი თქვა სამკვიდროს მიღებაზე.<br />
მუხლი 1356. კანონით მემკვიდრეობის დაუშვებლობა<br />
თუ ანდერძით მთელი სამკვიდრო ქონება განაწილებული იყო ანდერძით<br />
მემკვიდრეებს შორის, მაგრამ ერთ-ერთი მემკვიდრე სამკვიდროს გახსნის<br />
დროისათვის ცოცხალი აღარ არის, კანონით მემკვიდრეობა არ წარმოიშობა და მის<br />
წილ ქონებას სხვა ანდერძით მემკვიდრეები მიიღებენ თანაბრად.<br />
თავი მეოთხე<br />
ანდერძის ფორმა<br />
მუხლი 1357. სანოტარო ფორმა<br />
1. ანდერძი უნდა შედგეს წერილობითი ფორმით. ამასთან, დასაშვებია წერილობითი
ანდერძი სანოტარო ფორმით ან ამის გარეშე.<br />
2. სანოტარო ფორმა მოითხოვს, რომ ანდერძი შედგენილი და ხელმოწერილ იქნეს<br />
მოანდერძის მიერ და დადასტურებული ნოტარიუსის მიერ, ხოლო იქ, სადაც<br />
ნოტარიუსი არ არის, - თვითმმართველობის ადგილობრივი ორგანოს მიერ.<br />
მუხლი 1358. ანდერძის ჩაწერა ნოტარიუსის მიერ<br />
1. დასაშვებია, რომ ანდერძი მოანდერძის სიტყვებით ჩაიწეროს ნოტარიუსმა ორი<br />
მოწმის თანდასწრებით. ანდერძის ჩაწერისას შეიძლება გამოყენებულ იქნეს საერთოდ<br />
მიღებული ტექნიკური საშუალებები.<br />
2. მოანდერძის სიტყვებით ნოტარიუსის მიერ ჩაწერილი ანდერძი უნდა წაიკითხოს<br />
მოანდერძემ და ნოტარიუსისა და მოწმის თანდასწრებით მოაწეროს ხელი.<br />
მუხლი 1359. ნოტარიუსთან გათანაბრებული პირები<br />
ანდერძის დადასტურებისას ნოტარიუსთან გათანაბრებულნი არიან:<br />
ა. საავადმყოფოს, ჰოსპიტლისა და სხვა სამკურნალო დაწესებულების, სანატორიუმის<br />
მთავარი ექიმი, უფროსი, მათი მოადგილე სამედიცინო ნაწილში, მორიგე ექიმი,<br />
მოხუცებულთა და ინვალიდთა სახლის დირექტორი ან მთავარი ექიმი, თუ<br />
მოანდერძე ამ დაწესებულებაში მკურნალობს ან ცხოვრობს;<br />
ბ. საძიებო, გეოგრაფიული და სხვა მსგავსი ექსპედიციის უფროსი, თუ მოანდერძე<br />
ასეთ ექსპედიციაში იმყოფება;<br />
გ. გემის კაპიტანი ან საჰაერო ხომალდის მეთაური, თუ მოანდერძე გემზე ან საჰაერო<br />
ხომალდზე იმყოფება;<br />
დ. სამხედრო ნაწილის, შენაერთის, დაწესებულებისა და სასწავლებლის მეთაური<br />
(უფროსი),თუ სამხედრო ნაწილების დისლოკაციის პუნქტში ნოტარიუსი არ არის და<br />
თუ მოანდერძე სამხედრო მოსამსახურე ან სამხედრო ნაწილში მომსახურე<br />
სამოქალაქო პირი ან მათი ოჯახის წევრია;<br />
ე. თავისუფლების აღკვეთის ადგილის უფროსი, თუ მოანდერძე თავისუფლების<br />
აღკვეთის ადგილებში იმყოფება.<br />
მუხლი 1360. ანდერძზე ხელის მოწერა სხვა პირის მიერ<br />
თუ მოანდერძე რაიმე მიზეზით თვითონ ვერ მოაწერს ხელს ანდერძს, შეიძლება მისი<br />
თხოვნით ხელი მოაწეროს სხვა პირმა. ამასთან, უნდა აღინიშნოს მიზეზი, რის გამოც<br />
მოანდერძემ ვერ შეძლო ანდერძზე ხელის მოწერა.<br />
მუხლი 1361. ყრუ-მუნჯი და ბრმა პირის ანდერძი<br />
1. თუ მოანდერძე ყრუ-მუნჯია ან ყრუ-მუნჯი წერა-კითხვის უცოდინარია,საანდერძო<br />
განკარგულება მან უნდა გააკეთოს ნოტარიუსთან ორი მოწმისა და ისეთი პირის<br />
თანდასწრებით, რომელსაც შეუძლია გააგებინოს მას საქმის არსი და დაადასტუროს<br />
თავისი ხელმოწერით, რომ ანდერძის შინაარსი შეესაბამება მოანდერძის ნებას.<br />
2. მოანდერძემ, რომელიც ბრმაა ან არ შეუძლია წერა-კითხვა, საანდერძო<br />
განკარგულება უნდა გააკეთოს ნოტარიუსთან სამი მოწმის თანადასწრებით, რის
შესახებაც უნდა გაკეთდეს სათანადო ჩანაწერი, რომელიც მას უნდა წაეკითხოს.<br />
3. ჩამწერი და წამკითხველი შეიძლება იყვნენ მოწმეებიც, მაგრამ ჩამწერი არ უნდა<br />
იყოს წამკითხველი.<br />
4. ჩანაწერში მითითებულ უნდა იქნეს, თუ ვინ გააკეთა ჩანაწერი და ვინ წაუკითხა<br />
მოანდერძეს. ჩანაწერს ხელი უნდა მოაწერონ მოწმეებმა და დაადასტუროს<br />
ნოტარიუსმა.<br />
მუხლი 1362. ანდერძის მოწმეები<br />
ანდერძის მოწმეები არ შეიძლება იყვნენ: არასრულწლოვანები, ქმედუუნაროდ<br />
აღიარებული პირები, ანდერძით მემკვიდრე და მისი ნათესავები დამავალი და<br />
აღმავალი ხაზით, დები, ძმები, მეუღლე და საანდერძო დანაკისრის მიმღები<br />
(ლეგატარი).<br />
მუხლი 1363. ანდერძის საიდუმლოება<br />
ნოტარიუსს, სხვა პირს, რომელმაც დაადასტურა ანდერძი, მოწმეს, ასევე პირებს<br />
რომლებმაც ხელი მოაწერეს ანდერძს მოანდერძის ნაცვლად, უფლება არა აქვთ<br />
სამკვიდროს გახსნამდე გაამხილონ ცნობები, რომლებიც შეეხება ანდერძის შინაარსს,<br />
მის შედგენას, შეცვლას ან გაუქმებას.<br />
მუხლი 1364. შინაურული ანდერძი<br />
მოანდერძეს შეუძლია თავისი ხელით დაწეროს ანდერძი და ხელი მოაწეროს მას.<br />
მუხლი 1365. ანდერძის შენახვა ნოტარიუსთან<br />
1. მოანდერძეს შეუძლია თავისი ხელით დაწერილი და ხელმოწერილი ანდერძი<br />
დალუქული კონვერტით გადასცეს ნოტარიუსს (ან სხვა შესაბამის თანამდებობის<br />
პირს) სამი მოწმის თანდასწრებით, რაც დასტურდება კონვერტზე ხელის მოწერით.<br />
2. აღნიშნული სახის ანდერძის შენახვა უზრუნველყოფილ უნდა იქნეს მისი<br />
ოფიციალური დეპონირებით ნოტარიუსთან (ან სხვა შესაბამის თანამდებობის<br />
პირთან).<br />
მუხლი 1366. ანდერძის შედგენა ტექნიკური საშუალებების გამოყენებით ანდერძის<br />
ტექსტი შეიძლება გადმოიცეს საერთოდ მიღებული ტექნიკური<br />
საშუალებებით,ოღონდ ხელმოწერილი უნდა იყოს მოანდერძის მიერ. ასეთ<br />
შემთხვევაში ანდერძის შედგენა და მოანდერძის მიერ ხელის მოწერა უნდა მოხდეს<br />
ორი მოწმის თანდასწრებით, რომლებიც დაადასტურებენ, რომ ანდერძი შედგენილი<br />
იყო მათი თანდასწრებით ტექნიკური საშუალებების გამოყენებით. მოწმეთა მიერ<br />
ანდერძის დადასტურება უნდა მოხდეს მოანდერძის მიერ ანდერძზე ხელის მოწერის<br />
შემდეგ დაუყოვნებლივ,მოანდერძისა და ორივე მოწმის თანდასწრებით ანდერძზე<br />
სათანადო წარწერის გაკეთებით, მოწმეთა სახელის, გვარისა და საცხოვრებელი<br />
ადგილის მითითებით.
მუხლი 1367. დახურული ანდერძი<br />
1. მოანდერძის სურვილით მოწმეებმა ანდერძი უნდა დაადასტურონ ისე,რომ არ<br />
გაეცნონ მის შინაარსს (დახურული ანდერძი). ამ შემთხვევაში მოწმეები უნდა<br />
ესწრებოდნენ ანდერძის შედგენას.<br />
2. დახურული ანდერძის დადასტურებისას მოწმეებმა უნდა მიუთითონ, რომ<br />
ანდერძი შედგენილ იქნა პირადად მოანდერძის მიერ მათი თანდასწრებით, მაგრამ<br />
ისინი არ გასცნობიან მის შინაარსს.<br />
მუხლი 1368. ანდერძის შედგენის თარიღი<br />
ანდერძში მითითებული უნდა იყოს მისი შედგენის თარიღი. თარიღის არარსებობა<br />
იწვევს ანდერძის ბათილობას მხოლოდ მაშინ, თუ ვერ გაქარწყლდება ანდერძის<br />
შედგენის, შეცვლის ან გაუქმებისას, ასევე რამდენიმე ანდერძის არსებობისას<br />
მოანდერძის ქმედუნარიანობასთან დაკავშირებული ეჭვი.<br />
მუხლი 1369. ანდერძის შინაარსის გაცნობა დაინტერესებულ პირთათვის<br />
მოანდერძის გარდაცვალების შემდეგ ნოტარიუსი ნიშნავს დღეს და გააცნობს<br />
ანდერძის შინაარსს დაინტერესებულ პირებს, რის თაობაზედაც უნდა შედგეს<br />
სათანადო ოქმი. თუ კონვერტი, რომელშიც ანდერძია მოთავსებული, დალუქული<br />
იყო, უნდა აღინიშნოს ლუქის მთლიანობის შესახებ.<br />
თავი მეხუთე<br />
მემკვიდრის მემკვიდრის დანიშვნა<br />
მუხლი 1370. სათადარიგო მემკვიდრე<br />
1. მოანდერძეს უფლება აქვს დაასახელოს ანდერძში სხვა მემკვიდრე (სათადარიგო<br />
მემკვიდრე) იმ შემთხვევისათვის, თუ მის მიერ დანიშნული მემკვიდრე სამკვიდროს<br />
გახსნამდე გარდაიცვლება, სამკვიდროს არ მიიღებს ან მემკვიდრეობის უფლება<br />
ჩამოერთმევა.<br />
2. ანდერძით მემკვიდრის უარი სამკვიდროზე არამემკვიდრის მემკვიდრედ<br />
დანიშნული პირის სასარგებლოდ არ დაიშვება.<br />
3. სათადარიგო მემკვიდრე შეიძლება იყოს ყოველი პირი, რომელიც 1307-1309-ე<br />
მუხლებით შეიძლება იყოს მემკვიდრე.<br />
თავი მეექვსე<br />
სავალდებულო წილი<br />
მუხლი 1371. ცნება<br />
მამკვიდრებლის შვილებს, მშობლებსა და მეუღლეს, ანდერძის შინაარსის<br />
მიუხედავად, ეკუთვნით სავალდებულო წილი, რომელიც უნდა იყოს იმ წილის<br />
ნახევარი, რაც თითოეულ მათგანს კანონით მემკვიდრეობის დროს ერგებოდა<br />
(სავალდებულო წილი).
მუხლი 1372. სავალდებულო წილის მოთხოვნის უფლების წარმოშობის<br />
მომენტი<br />
სავალდებულო წილის მოთხოვნის უფლება წარმოიშობა სამკვიდროს გახსნის<br />
მომენტიდან. ასეთი მოთხოვნის უფლება გადადის მემკვიდრეობით.<br />
მუხლი 1373. სავალდებულო წილის მოცულობის განსაზღვრა<br />
სავალდებულო წილის მთლიანი მოცულობა განისაზღვრება მთელი<br />
სამკვიდროდან იმ ქონების ჩათვლით, რომელიც გათვალისწინებულია საანდერძო<br />
დანაკისრის ან საერთოსასარგებლო მიზნით რაიმე მოქმედების შესასრულებლად.<br />
მუხლი 1374. თითოეული მემკვიდრის სავალდებულო წილის განსაზღვრა<br />
თითოეული მემკვიდრის სავალდებულო წილის განსაზღვრისას<br />
მხედველობაში უნდა იქნეს მიღებული ყველა კანონით მემკვიდრე, რომლებიც<br />
მოწვეული იქნებოდნენ სამკვიდროს მისაღებად, ანდერძი რომ არ ყოფილიყო.<br />
ანდერძით მემკვიდრეები მხედველობაში არ მიიღებიან.<br />
მუხლი 1375. მიღებული ქონების ჩათვლა სავალდებულო წილში<br />
პირი, რომელსაც აქვს სავალდებულო წილის მიღების უფლება, მოვალეა<br />
სავალდებულო წილში ჩათვალოს ყველაფერი, რაც მამკვიდრებლისაგან მიიღო მის<br />
სიცოცხლეში იმაზე მითითებით, რომ მიღებული ჩაითვალოს სავალდებულო წილში.<br />
მუხლი 1376. საანდერძო დანაკისრზე უარის თქმის შედეგები<br />
პირს, რომელსაც სავალდებულო წილის მიღების უფლება აქვს და ამავე დროს<br />
საანდერძო დანაკისრის (ლეგატის) მიმღებიცაა, შეუძლია მოითხოვოს<br />
სავალდებულო წილი, თუ უარს იტყვის საანდერძო დანაკისრის მიღებაზე; თუკი იგი<br />
საანდერძო დანაკისრზე უარს არ იტყვის, მაშინ კარგავს უფლებას სავალდებულო<br />
წილზე საანდერძო დანაკისრის ღირებულების ფარგლებში.<br />
მუხლი 1377. სავალდებულო წილის გამოყოფა ანდერძით გაუთვალისწინებელი<br />
ქონებიდან<br />
თუ ანდერძით გათვალისწინებულია არა მთელი სამკვიდრო, მაშინ სავალდებულო<br />
წილი პირველ რიგში გამოიყოფა ანდერძით გაუთვალისწინებელი, ხოლო, თუ ეს<br />
საკმარისი არ იქნება, - შეივსება ანდერძით გათვალისწინებული ქონებიდან.<br />
მუხლი 1378. სავალდებულო წილის გაზრდა გაჩუქებული ნივთის ხარჯზე თუ<br />
მამკვიდრებელმა აჩუქა ნივთი მესამე პირს, მაშინ სავალდებულო წილზე უფლების<br />
მქონე პირს შეუძლია მოითხოვოს მისი შევსება იმ თანხით, რომლითაც გაიზრდება<br />
მისი სავალდებულო წილი, თუკი გაჩუქებული ნივთი სამკვიდროში შევა. საჩუქარი<br />
ანგარიშში არ ჩაითვლება, თუ სამკვიდროს გახსნის დროისათვის საჩუქრის<br />
გადაცემიდან ათი წელია გასული.
მუხლი 1379. წილის შევსების მოთხოვნის უფლება<br />
თუ სავალდებულო წილის მიღების უფლების მქონე პირს ეანდერძა ქონება,<br />
რომელიც იმ წილის ნახევარზე ნაკლებია, რომელსაც იგი კანონით მემკვიდრეობისას<br />
მიიღებდა,მაშინ მას შეუძლია მოითხოვოს ის წილი, რომლითაც ანდერძით<br />
მიღებული მისი წილი ნაკლებია იმ წილის ნახევარზე, რასაც კანონით<br />
მემკვიდრეობისას მიიღებდა.<br />
მუხლი 1380. უარი სავალდებულო წილის მიღებაზე<br />
1. სავალდებულო წილის მიღების უფლების მქონე მემკვიდრეს შეუძლია უარი თქვას<br />
მის მიღებაზე, მაგრამ ეს არ გამოიწვევს სხვა თანამემკვიდრეების სავალდებულო<br />
წილის გაზრდას. მისი წილი გადადის ანდერძით მემკვიდრეებზე.<br />
2. სავალდებულო წილის მიღება ან მის მიღებაზე უარის თქმა უნდა მოხდეს<br />
სამკვიდროს მიღების ან მასზე უარის თქმისათვის დადგენილ დროში.<br />
მუხლი 1381. სავალდებულო წილის მიღების უფლების ჩამორთმევა<br />
1. სავალდებულო წილის მიღების უფლება შეიძლება ჩამორთმეულ იქნეს იმ<br />
საფუძვლების არსებობისას, რომლებიც იწვევენ საერთოდ მემკვიდრეობის უფლების<br />
ჩამორთმევას.<br />
2. სავალდებულო წილის მიღების უფლების ჩამორთმევა შეიძლება მოხდეს<br />
მამკვიდრებლის მიერ ჯერ კიდევ მის სიცოცხლეში სასამართლოსათვის მიმართვის<br />
გზით.<br />
3. სასამართლოს მიერ გამოტანილი გადაწყვეტილება სავალდებულო წილის მიღების<br />
უფლების ჩამორთმევის შესახებ მოქმედებს სამკვიდროს გახსნის მომენტიდან.<br />
ასეთივე შედეგი დადგება მაშინაც, როცა მამკვიდრებელმა ჯერ კიდევ სიცოცხლეში<br />
მიმართა სასამართლოს, მაგრამ გადაწყვეტილება მიღებულ იქნა მისი<br />
გარდაცვალების შემდეგ.<br />
მუხლი 1382. სავალდებულო წილის გადასვლა ანდერძით მემკვიდრეებზე იმ<br />
მემკვიდრის წილი, რომელსაც სავალდებულო წილის მიღების უფლება ჩამოერთვა,<br />
გადადის ანდერძით მემკვიდრეებზე.<br />
თავი მეშვიდე<br />
საანდერძო დანაკისრი (ლეგატი)<br />
მუხლი 1383. ცნება<br />
მოანდერძეს შეუძლია დააკისროს მემკვიდრეს ერთი ან რამდენიმე პირის<br />
სასარგებლოდ რაიმე ვალდებულების შესრულება სამკვიდროს ხარჯზე (საანდერძო<br />
დანაკისრი - ლეგატი).<br />
მუხლი 1384. საანდერძო დანაკისრის საგანი
საანდერძო დანაკისრის საგანი შეიძლება იყოს დანაკისრის მიმღებისათვის<br />
(ლეგატარისათვის) სამკვიდროში შემავალი ქონებიდან ნივთების გადაცემა<br />
საკუთრებაში, სარგებლობაში ან სხვა სანივთო უფლებით, მისთვის ისეთი ქონების<br />
შეძენა და გადაცემა, რომელიც არ შედის სამკვიდროში, განსაზღვრული სამუშაოს<br />
შესრულება, მომსახურების გაწევა და ა.შ.<br />
მუხლი 1385. საცხოვრებელი სადგომით სარგებლობა საანდერძო დანაკისრის<br />
საფუძველზე<br />
მოანდერძეს უფლება აქვს დააკისროს მემკვიდრეს, რომელზედაც<br />
საცხოვრებელი სახლი, ბინა ან სხვა საცხოვრებელი სადგომი გადადის, სადგომით ან<br />
მისი განსაზღვრული ნაწილით სამისდღეშიო სარგებლობის უფლების გადაცემა იმ<br />
პირისთვის, რომელიც მამკვიდრებელთან ერთად ცხოვრობდა არანაკლებ ერთი წლის<br />
განმავლობაში სამკვიდროს გახსნამდე. საცხოვრებელ სადგომზე საკუთრების<br />
უფლების შემდგომი გადასვლისას სამისდღეშიო სარგებლობა ძალას ინარჩუნებს.<br />
მუხლი 1386. საცხოვრებელი სადგომით სამისდღეშიო სარგებლობის უფლების<br />
გაუსხვისებლობა<br />
1. საცხოვრებელი სადგომით სამისდღეშიო სარგებლობის უფლება გაუსხვისებელია<br />
და არ გადადის საანდერძო დანაკისრის მიმღების მემკვიდრეებზე.<br />
2. საცხოვრებელი სადგომით ს ამისდღეშიო სარგებლობის უფლება არ წარმოადგენს<br />
ამ სადგომში საანდერძო დანაკისრის მიმღების ოჯახის წევრთა ცხოვრების<br />
საფუძველს, თუ ანდერძით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული.<br />
მუხლი 1387. საანდერძო დანაკისრის შესრულების ფარგლები<br />
მემკვიდრემ, რომელსაც საანდერძო დანაკისრის შესრულება დაევალა, უნდა<br />
შეასრულოს იგი ნაანდერძები სამკვიდროს ნამდვილი ღირებულების ფარგლებში<br />
მამკვიდრებლის ვალების იმ ნაწილის გამოკლებით, რომლის გასტუმრებაც მას<br />
შეხვდა.<br />
მუხლი 1388. საანდერძო დანაკისრის შესრულება სხვა მემკვიდრეების მიერ<br />
თუ მემკვიდრე, რომელსაც საანდერძო დანაკისრის შესრულება<br />
დაევალა,სამკვიდროს გახსნამდე გარდაიცვალა,ან მან მემკვიდრეობაზე უარი<br />
განაცხადა,მაშინ საანდერძო დანაკისრის შესრულების ვალდებულება გადადის სხვა<br />
მემკვიდრეებზე, რომლებმაც მისი წილი მიიღეს, - თუ ანდერძიდან სხვა რამ არ<br />
გამომდინარეობს.<br />
მუხლი 1389. საანდერძო დანაკისრის შესრულების შეწყვეტა<br />
იმ მემკვიდრის გარდაცვალების შემთხვევაში, რომელსაც საანდერძო დანაკისრის<br />
შესრულება ევალება, საანდერძო დანაკისრის შესრულების ვალდებულება<br />
შეწყდება,თუ შესრულება შეუძლებელია მისი მონაწილეობის გარეშე.
მუხლი 1390. საანდერძო დანაკისრის შესრულება სამკვიდრო წილის<br />
პროპორციულად<br />
თუ საანდერძო დანაკისრის შესრულება რამდენიმე მემკვიდრეს აქვს დავალებული,<br />
თითოეული ასრულებს მას სამკვიდროში მისი წილის პროპორციულად, თუკი<br />
ანდერძით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული.<br />
მუხლი 1391. საანდერძო დანაკისრის შესრულების ვადა<br />
საანდერძო დანაკისრის მიმღებს უფლება აქვს მოითხოვოს საანდერძო დანაკისრის<br />
შესრულება სამწლიანი ხანდაზმულობის ვადის ფარგლებში, რაც გამოითვლება<br />
სამკვიდროს გახსნის დღიდან.<br />
მუხლი 1392. საანდერძო დანაკისრი სავალდებულო წილის მიღებისას<br />
თუ ანდერძით მემკვიდრეს, რომელსაც საანდერძო დანაკისრის შესრულება ევალება,<br />
სავალდებულო წილის მიღების უფლებაც აქვს, მაშინ იგი საანდერძო დანაკისრს<br />
ასრულებს მისთვის ნაანდერძები სამკვიდროს მხოლოდ იმ ნაწილის ფარგლებში, რაც<br />
სავალდებულო წილის ზემოთ მიიღო.<br />
მუხლი 1393. საანდერძო დანაკისრის მიმღების პასუხისმგებლობა<br />
საანდერძო დანაკისრის მიმღები პასუხს არ აგებს მამკვიდრებლის ვალებისათვის.<br />
მუხლი 1394. უარი საანდერძო დანაკისრის მიღებაზე<br />
საანდერძო დანაკისრის მიმღებს უფლება აქვს უარი თქვას დანაკისრის მიღება-<br />
ზე.<br />
ასეთ შემთხვევაში სამკვიდროს შესაბამისი ნაწილი დარჩება იმ<br />
მემკვიდრეს,რომელსაც დაეკისრება დანაკისრის შესრულება.<br />
მუხლი 1395. საანდერძო დანაკისრის შესრულებისაგან განთავისუფლება<br />
თუ საანდერძო დანაკისრის მიმღები უარს იტყვის დანაკისრის მიღებაზე,<br />
მემკვიდრე,რომელსაც საანდერძო დანაკისრის შესრულება დაევალა,თავისუფლდება<br />
მისი შესრულების მოვალეობისაგან.<br />
მუხლი 1396. საანდერძო დანაკისრის გადასვლა მემკვიდრეებზე<br />
თუ საანდერძო დანაკისრის მიმღები სამკვიდროს გახსნის შემდეგ<br />
გარდაიცვალა, მაგრამ ვერ მოასწრო თანხმობის გამოთქმა დანაკისრის მიღებაზე,<br />
მაშინ მისი მიღების უფლება გადადის მის მემკვიდრეებზე, რომლებიც მის მაგივრად<br />
მიიღებენ დანაკისრს.<br />
მუხლი 1397. საანდერძო დანაკისრი საერთო სასარგებლო მიზნით<br />
1. მოანდერძეს შეუძლია დააკისროს მემკვიდრეს რაიმე მოქმედების შესრულება<br />
საერთო - სასარგებლო მიზნით, რასაც შეიძლება ჰქონდეს როგორც ქონებრივი, ისე<br />
არაქონებრივი ხასიათი.
2. თუ დაკისრებული მოქმედება ქონებას ეხება, მაშინ გამოიყენება საანდერძო<br />
დანაკისრის მარეგულირებელი ნორმები.<br />
3. იმ მემკვიდრის გარდაცვალების შემთხვევაში, რომელსაც ანდერძით ევალებოდა<br />
რაიმე მოქმედება საერთო-სასარგებლო მიზნით, ამ ვალდებულების შესრულება<br />
გადადის სხვა მემკვიდრეებზე, რომლებმაც სამკვიდრო მიიღეს.<br />
4. მემკვიდრისაგან მასზე დაკისრებული მოქმედების შესრულების მოთხოვნა<br />
შეუძლია სასამართლოს მეშვეობით ანდერძის აღმსრულებელს, ხოლო, თუ ის არ<br />
არის, მაშინ - ყოველ მემკვიდრეს, ასევე დაინტერესებულ საზოგადოებრივ და<br />
რელიგიურ ორგანიზაციებს,ფონდებს, სახელმწიფო და ადგილობრივი<br />
თვითმმართველობის ორგანოებს.<br />
თავი მერვე<br />
ანდერძის შეცვლა ან მოშლა<br />
მუხლი 1398. ანდერძის შეცვლის საშუალებები<br />
მოანდერძეს ყოველთვის შეუძლია შეცვალოს ან მოშალოს ანდერძი:<br />
ა. ახალი ანდერძის შედგენით, რომელიც პირდაპირ აუქმებს წინა ანდერძს ან მის იმ<br />
ნაწილს, რომელიც ახალ ანდერძს ეწინააღმდეგება;<br />
ბ. სანოტარო ორგანოში განცხადების შეტანით;<br />
გ. ანდერძის ყველა ეგზემპლარის მოსპობით მოანდერძის მიერ ან ნოტარიუსის მიერ<br />
მოანდერძის განკარგულებით.<br />
მუხლი 1399. გაუქმებული ანდერძის აღდგენის დაუშვებლობა<br />
ანდერძი, რომელიც გაუქმდა შემდგომში შედგენილი ანდერძით, არ შეიძლება<br />
აღდგენილ იქნეს იმ შემთხვევაშიც კი, თუ უფრო გვიან შედგენილი ანდერძი<br />
შემდგომში გაუქმდება განცხადების შეტანით.<br />
მუხლი 1400. რამდენიმე ანდერძი<br />
თუ მოანდერძემ რამდენიმე ანდერძი შეადგინა, მაგრამ ისინი ავსებენ და მთლიანად<br />
არ ცვლიან ერთმანეთს, მაშინ ყველა ანდერძი ინარჩუნებს ძალას. წინა ანდერძი<br />
ძალას ინარჩუნებს იმდენად, რამდენადაც მისი განკარგულებები შეცვლილი არ არის<br />
შემდგომი ანდერძით.<br />
მუხლი 1401. სანოტარო ანდერძის უპირატესობა<br />
1. თუ ერთმა პირმა რამდენიმე ანდერძი შეადგინა, რომელთაგან ერთ-ერთი<br />
შედგენილია სანოტარო ფორმით, დანარჩენი კი - არა, უპირატესობა სანოტარო<br />
ფორმით შედგენილ ანდერძს ენიჭება.<br />
2. სანოტარო ანდერძი არ შეიძლება მოიშალოს სხვა ფორმის ანდერძით.<br />
მუხლი 1402. ანდერძის ძალადაკარგულად გამოცხადების საფუძვლები<br />
ანდერძი ძალას კარგავს, თუ:
ა. პირი, რომლის სასარგებლოდაც შედგენილი იყო ეს ანდერძი, გარდაიცვალა<br />
მოანდერძეზე ადრე;<br />
ბ. ნაანდერძები ქონება დაიკარგა მოანდერძის სიცოცხლეში, ან მოანდერძემ გაასხვისა<br />
იგი;<br />
გ. ერთადერთი მემკვიდრე უარს იტყვის სამკვიდროს მიღებაზე.<br />
მუხლი 1403. ანდერძის ბათილობა<br />
1. ანდერძი ბათილად ჩაითვლება იმ პირობების არსებობისას, რომლებიც იწვევენ<br />
გარიგების ბათილობას საერთოდ.<br />
2. საანდერძო განკარგულებები, რომლებიც ეწინააღმდეგებიან კანონს ან<br />
საზოგადოებრივ ინტერესებს, აგრეთვე ისეთი განკარგულებები, რომლებიც<br />
გაუგებარია ან ეწინააღმდეგებიან ერთმანეთს - ბათილია.<br />
3. ანდერძი სასამართლოს მიერ შეიძლება ბათილად იქნეს ცნობილი, თუ იგი<br />
შედგენილია კანონით დადგენილი წესების დარღვევით, ასევე ისეთ მდგომარეობაში,<br />
როცა პირს არ შეეძლო შეეგნო თავისი მოქმედების მნიშვნელობა და წარემართა იგი.<br />
მუხლი 1404. ცალკეული საანდერძო განკარგულებების ბათილობა<br />
1. ის საანდერძო განკარგულება,რომლის საფუძველზედაც ხდება ისეთ ნივთზე<br />
მემკვიდრედ მოწვევა, რომელიც არ არის სამკვიდროში, ბათილია.<br />
2. თუ ვინმეს ეანდერძა ფულადი თანხა, რომელიც არ არის სამკვიდრო<br />
ქონებაში, მაშინ ანდერძის ასეთი განკარგულება ბათილია.<br />
3. ბათილია საანდერძო განკარგულება იმის შესახებ, რომ მემკვიდრე<br />
სამკვიდროს შეიძენს განსაზღვრული დროით, ან არა მამკვიდრებლის<br />
გარდაცვალების დღიდან, არამედ უფრო გვიან, ასევე, იმ პირზე მითითების შესახებ,<br />
რომელზედაც უნდა გადავიდეს სამკვიდრო მემკვიდრის გარდაცვალების შემდეგ.<br />
მუხლი 1405. საანდერძო განკარგულების ბათილობა მისი შესრულების<br />
შეუძლებლობის გამო<br />
ისეთი საანდერძო განკარგულება, რომლის შესრულებაც მემკვიდრეს არ<br />
შეუძლია ჯანმრთელობის მდგომარეობის ან სხვა ობიექტური მიზეზების გამო,<br />
შეიძლება ბათილად იქნეს ცნობილი მემკვიდრის სარჩელით.<br />
მუხლი 1406. ერთ-ერთი საანდერძო განკარგულების ბათილობის<br />
შედეგები<br />
თუ რამდენიმე საანდერძო განკარგულებიდან ერთ-ერთი ბათილია ან ძალა<br />
დაკარგა და მამკვიდრებელს სხვა განკარგულება არ დაუტოვებია,მაშინ სხვა<br />
საანდერძო განკარგულებები ძალაში რჩება.<br />
მუხლი 1407. სამკვიდროს მიღება ანდერძის ბათილობის შემთხვევაში<br />
ანდერძის ბათილად ცნობის შემთხვევაში მემკვიდრეს,რომელსაც ამ ანდერძით<br />
მემკვიდრეობის უფლება ჩამოერთვა, უფლება აქვს მიიღოს სამკვიდრო საერთო
საფუძვლებით.<br />
მუხლი 1408. შედავება ანდერძის ნამდვილობაზე<br />
ანდერძის ნამდვილობა შეიძლება სადავო გახადონ კანონით მემკვიდრეებმა და სხვა<br />
დაინტერესებულმა პირებმა იმ გარემოებათა გამო, რომლებიც გარიგების ბათილობას<br />
იწვევენ.<br />
მუხლი 1409. სარჩელის წარდგენის ვადა<br />
1. სარჩელი ანდერძის ბათილობის შესახებ წარდგენილ უნდა იქნეს ორი წლის<br />
განმავლობაში, რაც გამოითვლება სამკვიდროს გახსნის დღიდან.<br />
2. ხანდაზმულობის ეს ვადა არ ვრცელდება მესაკუთრის სარჩელზე, როცა<br />
მოანდერძემ მემკვიდრეს არასწორად უანდერძა სხვისი ქონება, როგორც თავისი.<br />
თავი მეცხრე<br />
ანდერძის აღსრულება<br />
მუხლი 1410. ანდერძის აღსრულების სუბიექტები<br />
ანდერძში მითითების არარსებობის შემთხვევაში მისი აღსრულება ევალებათ<br />
ანდერძით მემკვიდრეებს.მათ შეუძლიათ ურთიერთშეთანხმებით ანდერძის<br />
აღსრულება მიანდონ ერთ-ერთ მემკვიდრეს ან სხვა პირს.<br />
მუხლი 1411. ანდერძის აღმსრულებლის დანიშვნა<br />
საანდერძო განკარგულებათა ზუსტად შესრულების მიზნით მოანდერძეს შეუძლია<br />
ანდერძით დანიშნოს ანდერძის ერთი ან რამდენიმე აღმსრულებელი როგორც<br />
ანდერძით მემკვიდრეთა წრიდან, ისე სხვა პირიც, რომელიც მემკვიდრე არ არის. ამ<br />
უკანასკნელ შემთხვევაში საჭიროა ანდერძის აღმსრულებლის თანხმობა, რაც მან<br />
უნდა გამოხატოს წარწერით თვით ანდერძზე ან მასზე დართულ განცხადებაში.<br />
მუხლი 1412. უარი ანდერძის აღსრულებაზე<br />
ანდერძის აღმსრულებელს უფლება აქვს ნებისმიერ დროს უარი თქვას მოანდერძის<br />
მიერ დაკისრებული მოვალეობის შესრულებაზე, რის შესახებაც წინასწარ უნდა<br />
გააფრთხილოს ანდერძით მემკვიდრეები.<br />
მუხლი 1413. ანდერძის აღმსრულებლის დანიშვნა მესამე პირის მიერ მოანდერძეს<br />
შეუძლია ანდერძის აღმსრულებლის დანიშვნა დაავალოს მესამე პირს, რომელმაც<br />
სამკვიდროს გახსნისას დაუყოვნებლივ უნდა დანიშნოს ანდერძის აღმსრულებელი<br />
და შეატყობინოს ამის შესახებ მემკვიდრეებს. მას შეუძლია უარი თქვას ამ დავალების<br />
შესრულებაზე, რაზედაც ასევე დაუყოვნებლივ უნდა შეატყობინოს მემკვიდრეებს.<br />
მუხლი 1414. ანდერძის აღსრულება მთლიანად ან ნაწილობრივ<br />
ანდერძის აღმსრულებელს შეიძლება დაეკისროს ანდერძის მთლიანად ან მისი
ცალკეული განკარგულებების აღსრულება.<br />
მუხლი 1415. სამკვიდროს დაცვა და მართვა<br />
ანდერძის აღმსრულებელი მოვალეა სამკვიდროს გახსნის მომენტიდანვე შეუდგეს<br />
სამკვიდროს დაცვასა და მართვას; ის უფლებამოსილია შეასრულოს ყველა<br />
მოქმედება, რაც აუცილებელია ანდერძის აღსრულებისათვის. ამ უფლებამოსილების<br />
ფარგლებში მემკვიდრეები კარგავენ სამკვიდროს მართვის უფლებას.<br />
მუხლი 1416. სამკვიდროს დაცვა და მართვა რამდენიმე აღმსრულებლის მიერ თუ<br />
ანდერძის აღმსრულებელი რამდენიმეა,ერთპიროვნული მოქმედება დაიშვება<br />
მხოლოდ სამკვიდროს დაცვის მიზნით, სხვა შემთხვევებში საჭიროა მათ შორის<br />
შეთანხმება.<br />
მუხლი 1417. ანდერძის აღსრულების ხარჯების ანაზღაურება<br />
1. ანდერძის აღმსრულებელი მოვალეობას უსასყიდლოდ ასრულებს, თუმცა<br />
შეიძლება გასამრჯელოც მიიღოს, თუ ეს ანდერძითაა გათვალისწინებული.<br />
2. ანდერძის აღმსრულებელს აქვს სამკვიდროდან იმ აუცილებელი ხარჯების<br />
ანაზღაურების უფლება, რაც მან გასწია სამკვიდროს დაცვასა და მართვაზე.<br />
3. ანდერძის აღმსრულებელს, რომელიც მემკვიდრე არ არის,უფლება არა აქვს<br />
სამკვიდროდან გაიღოს სხვა ხარჯები, გარდა 1427-ე მუხლით გათვალისწინებული<br />
შემთხვევებისა.<br />
მუხლი 1418. აღმსრულებლის ანგარიში<br />
ანდერძის აღსრულების შემდეგ ანდერძის აღმსრულებელი მოვალეა მემკვიდრეების<br />
მოთხოვნით წარუდგინოს მათ ანგარიში გაწეული საქმიანობის შესახებ. ანდერძის<br />
აღმსრულებელი ასრულებს თავის ფუნქციებს ყველა მემკვიდრის მიერ სამკვიდროს<br />
მიღებამდე.<br />
მუხლი 1419. ანდერძის აღმსრულებლის გადაყენება<br />
ანდერძის აღმსრულებლის მიერ თავისი მოვალეობის შეუსრულებლობისას<br />
დაინტერესებულ პირს შეუძლია მიმართოს სასამართლოს ანდერძის აღმსრულებლის<br />
გადაყენების მოთხოვნით.<br />
მუხლი 1420. ანდერძის აღმსრულებლის პასუხისმგებლობა<br />
თუ ანდერძის აღმსრულებელი განზრახ ან უხეში გაუფრთხილებლობით გადაუხვევს<br />
ანდერძით დაკისრებული მოვალეობების შესრულებისაგან და ამით ზიანს მიაყენებს<br />
მემკვიდრეებს, მაშინ მან პასუხი უნდა აგოს ამ ზიანისათვის.<br />
თავი მეათე<br />
სამკვიდროს მიღება და უარი მის მიღებაზე
მუხლი 1421. სამკვიდროს მიღება<br />
1. სამკვიდროს იღებს მემკვიდრე, იქნება იგი კანონით თუ ანდერძით მემკვიდრე.<br />
2. მემკვიდრის მიერ სამკვიდრო მიღებულად ითვლება, როდესაც იგი სამკვიდროს<br />
გახსნის ადგილის სანოტარო ორგანოში შეიტანს განცხადებას სამკვიდროს მიღების<br />
შესახებ ან ფაქტობრივად შეუდგება სამკვიდროს ფლობას ან მართვას, რაც უდავოდ<br />
მოწმობს, რომ მან სამკვიდრო მიიღო.<br />
(2. მემკვიდრის მიერ სამკვიდრო მიღებულად ითვლება, როდესაც იგი<br />
სანოტარო ორგანოში შეიტანს განცხადებას სამკვიდროს მიღების შესახებ ან<br />
ფაქტობრივად შეუდგება სამკვიდროს ფლობას ან მართვას, რაც უდავოდ მოწმობს,<br />
რომ მან სამკვიდრო მიიღო. (4.12.2009. N2284 ამოქმედდეს 2010 წლის 1 აპრილიდან.)<br />
3. თუ მემკვიდრე ფაქტობრივად შეუდგა სამკვიდროს ნაწილის ფლობას,<br />
ითვლება, რომ მან მთლიანად მიიღო სამკვიდრო, რაშიც უნდა გამოიხატებოდეს და<br />
სადაც უნდა იყოს იგი.<br />
4. თუ ერთ-ერთი მემკვიდრე სამკვიდროდან წილის მიღებაზე უარს იტყვის სხვა<br />
მემკვიდრის სასარგებლოდ, ასეთი მოქმედება ჩაითვლება სამკვიდროს მიღებად.<br />
მუხლი 1422. სამკვიდროს მიღება ქმედუუნარო პირის მიერ<br />
სამკვიდროს მიღება შეუძლია ქმედუნარიან პირს.ქმედუუნარო და შეზღუდული<br />
ქმედუნარიანობის მქონე პირები სამკვიდროს იღებენ მათი კანონიერი<br />
წარმომადგენლების მეშვეობით.<br />
მუხლი 1423. სამკვიდროს მიღება წარმომადგენლის მეშვეობით<br />
სამკვიდრო მემკვიდრემ შეიძლება მიიღოს პირადად ან წარმომადგენლის მეშვეობით.<br />
მუხლი 1424. სამკვიდროს მიღების ვადა<br />
სამკვიდრო მიღებულ უნდა იქნეს ექვსი თვის განმავლობაში სამკვიდროს გახსნის<br />
დღიდან.<br />
მუხლი 1425. სამკვიდროს მიღების სპეციალური ვადა<br />
თუ სამკვიდროს მიღების უფლება იმ შემთხვევაში წარმოიშობა, როცა სხვა<br />
მემკვიდრეები სამკვიდროს არ მიიღებენ, სამკვიდრო მიღებულ უნდა იქნეს<br />
სამკვიდროს მისაღებად დადგენილი ვადის დარჩენილი დროის განმავლობაში,<br />
ხოლო, თუ ეს დრო სამ თვეზე ნაკლებია, - გაგრძელებულ იქნეს სამ თვემდე.<br />
მუხლი 1426. სამკვიდროს მიღების ვადის გაგრძელება<br />
1. სამკვიდროს მისაღებად დადგენილი ვადა შეიძლება გააგრძელოს სასამართლომ,<br />
თუ ვადის გადაცილების მიზეზები საპატიოდ იქნება მიჩნეული. ვადის გასვლის<br />
შემდეგ სამკვიდრო შეიძლება მიღებულ იქნეს სასამართლოსათვის მიმართვის<br />
გარეშეც, თუ თანახმა იქნება სამკვიდროს მიმღები ყველა მემკვიდრე.
2. ამ მუხლის პირველ ნაწილში გათვალისწინებულ შემთხვევაში სამკვიდროს<br />
მიღების ვადის გამშვებ მემკვიდრეს მისი ხვედრი ქონებიდან, რომელიც სხვა<br />
მემკვიდრეებმა მიიღეს, ან სახელმწიფოს საკუთრებაში გადავიდა, ნატურად მიეცემა<br />
ის, რაც შენარჩუნებულია; მას მიეცემა ასევე მისი ხვედრი ქონების დანარჩენი<br />
ნაწილის ღირებულება. (9.12.2005 N 2239)<br />
მუხლი 1427. სამკვიდროს განკარგვის დაუშვებლობა<br />
მემკვიდრეს, რომელიც სხვა მემკვიდრეების გამოცხადებას არ დაელოდება და<br />
სამკვიდროს ფლობას ან მართვას შეუდგება, უფლება არა აქვს განკარგოს სამკვიდრო,<br />
სამკვიდროს გახსნის დღიდან ექვსი თვის გასვლამდე ან სამკვიდრო მოწმობის<br />
მიღებამდე,გარდა ხარჯებისა მამკვიდრებლის მოვლისა და მკურნალობისათვის მისი<br />
ავადმყოფობის დროს და დაკრძალვისათვის, მამკვიდრებლის რჩენაზე მყოფი<br />
პირების შენახვისათვის, ხელფასის გასტუმრებისათვის და სამკვიდროს დაცვისა და<br />
მართვისათვის.<br />
მუხლი 1428. უფლება სარჩელის აღძვრამდე მიღებულ შემოსავალზე<br />
თუ კანონით მემკვიდრე, რომელმაც არ იცოდა ანდერძის არსებობის შესახებ,შეუდგა<br />
სამკვიდროს ფლობას, ხოლო ანდერძით მემკვიდრემ არ იცოდა ანდერძის<br />
ბათილობის შესახებ,ან, თუ კანონით ან ანდერძით მემკვიდრეებმა არ იცოდნენ სხვა<br />
უფრო ახლო კანონით მემკვიდრეების ან სხვა ანდერძის არსებობის შესახებ, მაშინ<br />
მათ დარჩებათ შემოსავალი,რაც სამკვიდროდან მიიღეს სარჩელის აღძვრამდე; მათ<br />
უფლება აქვთ აგრეთვე მოითხოვონ მთელი კაპიტალი, რაც სამკვიდროში დააბანდეს.<br />
მუხლი 1429. სამკვიდროს ცალკეული ნივთების გაყიდვის შედეგები<br />
თუ სამკვიდროში შემავალი ნივთები გაიყიდება დავის აღძვრამდე, მაშინ ნასყიდობა<br />
ნამდვილად ჩაითვლება და ძალაში დარჩება, ხოლო ნივთების გაყიდვით მიღებული<br />
თანხა გადაეცემა ნამდვილ მემკვიდრეს.<br />
მუხლი 1430. მემკვიდრეობითი ტრანსმისია<br />
თუ მემკვიდრე სამკვიდროს გახსნის შემდეგ, მაგრამ სამკვიდროს მიღებამდე<br />
გარდაიცვალა, მაშინ სამკვიდროდან მისი წილის მიღების უფლება გადადის მის<br />
მემკვიდრეებზე (მემკვიდრეობითი ტრანსმისია). გარდაცვლილი მემკვიდრის<br />
მემკვიდრეებმა სამკვიდრო უნდა მიიღონ სამკვიდროს მიღების ვადამდე დარჩენილი<br />
ხნის განმავლობაში. თუ ეს დრო სამ თვეზე ნაკლებია, იგი სამ თვემდე უნდა<br />
გაგრძელდეს.<br />
მუხლი 1431. მემკვიდრეობითი ტრანსმისიით სამკვიდროს მიუღებლობის შედეგები<br />
1. სამკვიდროს მიუღებლობა მემკვიდრეობითი ტრანსმისიით არ ართმევს<br />
მემკვიდრეს შესაძლებლობას, მიიღოს ის სამკვიდრო, რომელიც უშუალოდ<br />
ეკუთვნოდა გარდაცვლილ მემკვიდრეს.<br />
2. მემკვიდრეობითი ტრანსმისიით ქონების მიღებაზე უარის თქმისას ქონება
გადადის იმ პირებზე, რომლებიც მოწვეულნი იყვნენ სამკვიდროს მისაღებად<br />
გარდაცვლილ მემკვიდრეებთან ერთად.<br />
მუხლი 1432. სამკვიდროს აღწერა<br />
მემკვიდრეს უფლება აქვს მოითხოვოს სამკვიდროს აღწერა, რისთვისაც ეძლევა ორი<br />
თვის ვადა, რაც შედის სამკვიდროს მისაღებად დადგენილ საერთო ვადაში.<br />
მუხლი 1433. საკუთრების წარმოშობა სამკვიდროზე<br />
მიღებული სამკვიდრო მემკვიდრის საკუთრებად ითვლება მემკვიდრეობის გახსნის<br />
დღიდან.<br />
მუხლი 1434. სამკვიდროს მიღებაზე უარის თქმის ვადა<br />
მემკვიდრეს შეუძლია უარი თქვას სამკვიდროს მიღებაზე სამი თვის განმავლობაში იმ<br />
დღიდან, როცა მან შეიტყო ან უნდა შეეტყო თავისი მოწვევის შესახებ სამკვიდროს<br />
მისაღებად. საპატიო მიზეზის არსებობისას ეს ვადა შეიძლება გააგრძელოს<br />
სასამართლომ, მაგრამ არა უმეტეს ორი თვისა. უარის თქმა სამკვიდროს მიღებაზე<br />
უნდა გაფორმდეს სანოტარო ორგანოში.<br />
მუხლი 1435. სამკვიდროს ნაწილობრივ მიღების დაუშვებლობა<br />
1. არ დაიშვება სამკვიდროს მიღება ან მასზე უარის თქმა ნაწილობრივ, რაიმე<br />
დათქმით ან ვადით.<br />
2. თუ მემკვიდრე უარს იტყვის სამკვიდროს ნაწილზე ან დათქვამს რაიმე პირობას,<br />
ითვლება, რომ ის უარს ამბობს სამკვიდროზე.<br />
მუხლი 1436. მემკვიდრის უარი სასოფლო-სამეურნეო მიწის მიღებაზე მემკვიდრეს,<br />
რომელიც არ მისდევს სოფლის მეურნეობას, შეუძლია უარი თქვას<br />
სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის, მოწყობილობის, შრომის იარაღებისა და<br />
პირუტყვის მიღებაზე,მაგრამ ეს არ ჩაითვლება საერთოდ უარის თქმად სამკვიდროს<br />
მიღებაზე.<br />
მუხლი 1437. რამდენიმე წილის მიღება სამკვიდროდან<br />
თუ მემკვიდრეს სხვადასხვა საფუძვლით სამკვიდროდან რამდენიმე წილი ეკუთვნის,<br />
მას შეუძლია მიიღოს ერთი წილი და უარი თქვას მეორეზე, ან უარი თქვას ყველაზე.<br />
მუხლი 1438. უარი სამკვიდროს ნაწილზე<br />
მემკვიდრეს უფლება აქვს უარი თქვას სამკვიდროს იმ ნაწილზე, რომელიც ეკუთვნის<br />
შემატების უფლებით, სამკვიდროს დანარჩენი ნაწილის მიუხედავად.<br />
მუხლი 1439. უარი სხვა პირთა სასარგებლოდ<br />
მემკვიდრეს შეუძლია უარი თქვას სამკვიდროს მიღებაზე სხვა პირთა სასარგებლოდ<br />
კანონით ან ანდერძით მემკვიდრეთა რიცხვიდან. არ დაიშვება სამკვიდროს მიღებაზე
უარის თქმა იმ პირთა სასარგებლოდ, რომლებიც ცნობილი არიან უღირს<br />
მემკვიდრეებად ან რომელთაც ანდერძის პირდაპირი მითითებით ჩამოერთვათ<br />
მემკვიდრეობის უფლება.ასეთი უარი შეიძლება გასაჩივრდეს სასამართლოში სხვა<br />
მემკვიდრეების მიერ.<br />
მუხლი 1440. წილის შემატება სამკვიდროზე უარის თქმისას<br />
თუ მემკვიდრემ უარი თქვა სამკვიდროს მიღებაზე, მაგრამ არ განუცხადებია, თუ ვის<br />
სასარგებლოდ ამბობს უარს, მაშინ მისი წილი შეემატება მემკვიდრეებად<br />
მოწოდებულ კანონით მემკვიდრეთა წილს, ხოლო, თუ მთელი სამკვიდრო ანდერძით<br />
იყო განაწილებული, მაშინ - ანდერძით მემკვიდრეთა წილს და იგი განაწილდება მათ<br />
შორის მათი წილის პროპორციულად, თუ ანდერძით სხვა რამ არ არის<br />
გათვალისწინებული.<br />
მუხლი 1441. ერთადერთი მემკვიდრის უარი სამკვიდროზე<br />
თუ მემკვიდრე, რომელმაც უარი თქვა სამკვიდროს მიღებაზე, ერთადერთია ამ რიგის<br />
მემკვიდრეთა შორის,მაშინ სამკვიდრო გადავა მომდევნო რიგის მემკვიდრეებზე.<br />
მუხლი 1442. უარი რამდენიმე მემკვიდრის სასარგებლოდ<br />
თუ მემკვიდრე უარს ამბობს სამკვიდროს მიღებაზე რამდენიმე მემკვიდრის<br />
სასარგებლოდ, მას შეუძლია მიუთითოს თითოეულის წილზე. ასეთი მითითების<br />
არარსებობისას მისი წილი თანაბრად განაწილდება იმ მემკვიდრეებზე, რომელთა<br />
სასარგებლოდაც უარი იყო ნათქვამი სამკვიდროს მიღებაზე.<br />
მუხლი 1443. სამკვიდროზე უარი შვილიშვილის სასარგებლოდ<br />
სამკვიდროზე უარის თქმა შვილიშვილის სასარგებლოდ დასაშვებია, თუ<br />
სამკვიდროს გახსნის დღისათვის ცოცხალი აღარ არის მისი მშობელი, რომელიც<br />
მამკვიდრებლის მემკვიდრე უნდა ყოფილიყო, ან თუ შვილიშვილი ანდერძით<br />
მემკვიდრეა.<br />
მუხლი 1444. სახელმწიფოს უარის დაუშვებლობა სამკვიდროს მიღებაზე (9.12.2005 N<br />
2239)<br />
სახელმწიფოს არა აქვს უფლება უარი თქვას სამკვიდროს მიღებაზე, რომელიც<br />
მასზე გადავიდა.<br />
მუხლი 1445. უარის დაუშვებლობა სანოტარო ორგანოში განცხადების შეტანის<br />
შემდეგ<br />
არ დაიშვება უარის თქმა სამკვიდროს მიღებაზე მას შემდეგ,რაც მემკვიდრემ<br />
სამკვიდროს გახსნის ადგილის სანოტარო ორგანოში შეიტანა განცხადება<br />
სამკვიდროს ან სამკვიდრო მოწმობის მიღების შესახებ.
(მუხლი 1445. უარის თქმის დაუშვებლობა სანოტარო ორგანოში<br />
განცხადების შეტანის შემდეგ (4.12.2009. N2284 ამოქმედდეს 2010<br />
წლის 1 აპრილიდან.<br />
არ დაიშვება უარის თქმა სამკვიდროს მიღებაზე მას შემდეგ, რაც მემკვიდრემ<br />
სანოტარო ორგანოში შეიტანა განცხადება სამკვიდროს ან სამკვიდრო მოწმობის<br />
მიღების შესახებ.)<br />
მუხლი 1446. სამკვიდროზე უარის შეუქცევადობა<br />
1. მემკვიდრის განცხადება სამკვიდროს მიღებაზე უარის თქმის შესახებ შეუქცევადია.<br />
2. თუ მემკვიდრე ქმედუუნარო ან შეზღუდული ქმედუნარიანობის მქონე პირია,<br />
უარი სამკვიდროს მიღებაზე დაიშვება სასამართლოს ნებართვით.<br />
მუხლი 1447. უარი სამკვიდროს ფაქტობრივი ფლობისას<br />
მემკვიდრეს, რომელიც ფაქტობრივად შეუდგა სამკვიდროს ფლობას ან<br />
მართვას,სამკვიდროს მისაღებად დადგენილი დროის განმავლობაში შეუძლია უარი<br />
თქვას სამკვიდროს მიღებაზე, რის შესახებაც განცხადებით უნდა მიმართოს<br />
სანოტარო ორგანოს.<br />
მუხლი 1448. უარის თქმის უფლების გადასვლა მემკვიდრეობით<br />
1. სამკვიდროზე უარის თქმის უფლება გადადის მემკვიდრეობით.<br />
2. თუ მემკვიდრე გარდაიცვლება სამკვიდროს მიღებაზე უარის თქმისათვის<br />
დადგენილი ვადის გასვლამდე, მაშინ ეს ვადა არ დასრულდება იმ დროის<br />
გასვლამდე, რაც დარჩა მემკვიდრის შემდეგ.<br />
3. გარდაცვლილი მემკვიდრის რამდენიმე მემკვიდრიდან თითოეულს შეუძლია<br />
უარი თქვას მხოლოდ მის სამკვიდრო წილზე.<br />
მუხლი 1449. სამკვიდროზე უარის თქმა წარმომადგენლის მეშვეობით<br />
სამკვიდროზე უარის თქმა წარმომადგენლის მეშვეობით შესაძლებელია, თუ<br />
დავალებაში (მინდობილობაში) სპეციალურად არის გათვალისწინებული<br />
უფლებამოსილება უარის თქმის შესახებ.<br />
მუხლი 1450. სამკვიდროს მიღებაზე შედავების ვადა<br />
სამკვიდროს მიღება ან მიღებაზე უარის თქმა შეიძლება სადავო გახდეს ორი თვის<br />
განმავლობაში იმ დღიდან, როცა დაინტერესებულმა პირმა შეიტყო, რომ ამისათვის<br />
არსებობს სათანადო საფუძველი.<br />
მუხლი 1451. სამკვიდროს მიღების სამართლებრივი შედეგების დადგომის დრო<br />
სამკვიდროს მიღების ან მასზე უარის თქმის სამართლებრივი შედეგები დადგება
სამკვიდროს გახსნის მომენტიდან.<br />
თავი მეთერთმეტე<br />
სამკვიდროს გაყოფა<br />
მუხლი 1452. ცნება<br />
სამკვიდროს გაყოფა ხდება სამკვიდროს მიმღები მემკვიდრეების შეთანხმებით იმ<br />
წილის კვალობაზე, რაც თითოეულ მათგანს კანონით ან ანდერძით ერგებათ.<br />
მუხლი 1453. სამკვიდროს გაყოფის წესის განსაზღვრა მოანდერძის მიერ მოანდერძეს<br />
შეუძლია ანდერძით განსაზღვროს სამკვიდროს გაყოფის წესი, კერძოდ, მას შეუძლია<br />
სამკვიდროს გაყოფა მიანდოს მესამე პირს. მესამე პირის გადაწყვეტილება არ არის<br />
სავალდებულო მემკვიდრეებისათვის, თუ ის აშკარად უსამართლოა. ასეთ<br />
შემთხვევაში გაყოფა მოხდება სასამართლოს გადაწყვეტილებით.<br />
მუხლი 1454. სამკვიდროდან წილის გამოყოფა ნატურით<br />
თითოეულ მემკვიდრეს შეუძლია მოითხოვოს თავისი წილის გამოყოფა<br />
ნატურით როგორც მოძრავი, ისე უძრავი ქონებიდან, თუ ასეთი გამოყოფა<br />
შესაძლებელია ან აკრძალული არ არის კანონით.<br />
მუხლი 1455. საჩუქრის ჩათვლა მემკვიდრის წილში<br />
სამკვიდროს გაყოფისას თითოეული მემკვიდრის წილში ჩაითვლება იმ<br />
ქონების ღირებულება, რომელიც მან საჩუქრის სახით მიიღო მამკვიდრებლისაგან<br />
სამკვიდროს გახსნამდე ხუთი წლის განმავლობაში.<br />
მუხლი 1456. სამკვიდროს გაყიდვა თანამემკვიდრეთა შეთანხმებით<br />
თანამემკვიდრეთა შეთანხმებით დასაშვებია მთელი სამკვიდროს გაყიდვა და<br />
მემკვიდრეთა შორის ფულის განაწილება მათი წილის კვალობაზე.<br />
მუხლი 1457. სამკვიდროს გადასვლა ერთ თანამემკვიდრეზე<br />
თანამემკვიდრეთა შეთანხმებით შესაძლებელია მთელი სამკვიდროს<br />
გადასვლა ერთ თანამემკვიდრეზე, რომელიც,თავის მხრივ, მოვალეა სხვა<br />
თანამემკვიდრეებს მისცეს შესაბამისი კომპენსაცია.<br />
მუხლი 1458. სამკვიდროს გაყოფის შეჩერება<br />
თანამემკვიდრეები შეიძლება შეთანხმდნენ იმაზე,რომ სამკვიდროს გაყოფა<br />
შეჩერდეს განსაზღვრული დროით.<br />
მუხლი 1459. წილობრივი საკუთრება განუყოფელ ქონებაზე<br />
თუ სამკვიდროს მიმღები ყველა მემკვიდრის შეთანხმებით სხვა რამ არ არის<br />
დადგენილი, ისეთი ქონება, რომლის გაყოფაც გამოიწვევს მისი სამეურნეო
დანიშნულების მოშლას ან შესუსტებას, გაყოფას არ ექვემდებარება და ხდება<br />
მემკვიდრეთა საერთო საკუთრება მათი წილის მიხედვით.<br />
მუხლი 1460. სასოფლო-სამეურნეო მიწის გაყოფა მემკვიდრეებს შორის<br />
1. თუ მესაკუთრემ სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწა, რომელზედაც<br />
საადგილმამულო მეურნეობაა მოწყობილი, ანდერძით რამდენიმე მემკვიდრეს<br />
დაუტოვა, ან, თუ ანდერძი არ იყო დატოვებული და კანონით მემკვიდრე<br />
რამდენიმეა, მაშინ სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწა და მასზე მოწყობილი<br />
საადგილმამულო მეურნეობა შეიძლება გაიყოს მემკვიდრეებს შორის, თუ ამგვარი<br />
გაყოფის შედეგად თითოეულ მემკვიდრეზე მოსული მიწის ნაკვეთი<br />
უზრუნველყოფს სიცოცხლისუნარიანი მეურნეობის არსებობას.<br />
2. გაყოფა დაიშვება მხოლოდ იმ შემთხვევაში,თუ მემკვიდრეები თვითონ აპირებენ<br />
გაუძღვნენ მეურნეობას. თუკი არც ერთი მემკვიდრე არ მოისურვებს მეურნეობის<br />
გაძღოლას, მაშინ მათი შეთანხმებით მიწა და მასზე მოწყობილი მეურნეობა შეიძლება<br />
გაიყიდოს და მემკვიდრეები მიიღებენ თავიანთ წილს ფულის სახით.<br />
მუხლი 1461. სასოფლო-სამეურნეო მიწის გაყოფის დაუშვებლობა<br />
თუ სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის გაყოფა შეუძლებელია, მაშინ მიწა<br />
უნდა მიეკუთვნოს იმ მემკვიდრეს, რომელიც საადგილმამულო მეურნეობაში<br />
ცხოვრობს და მამკვიდრებელთან ერთად ეწეოდა მეურნეობას. თუკი ასეთი<br />
მემკვიდრე არ არის, მაშინ - მას, რომელსაც უნარი აქვს გაუძღვეს მეურნეობას და აქვს<br />
ამის სურვილი.<br />
მუხლი 1462. წილის კომპენსაცია<br />
მემკვიდრე,რომელიც ვერ მიიღებს მიწის ნაკვეთს,მიიღებს შესაბამის წილს სხვა<br />
ქონებიდან, ხოლო, თუ სხვა ქონება საკმარისი არ იქნება,მაშინ - სათანადო<br />
კომპენსაციას დადგენილი წესის მიხედვით.<br />
მუხლი 1463. საადგილმამულო მეურნეობის გადასვლა მემკვიდრეობით<br />
1. თუ საადგილმამულო მეურნეობა კომლის მეურნეობაა და კომლის ბოლო წევრს<br />
ანდერძი არ დაუტოვებია, მაშინ კომლის საერთო ქონება გადავა კანონით<br />
მემკვიდრეებზე იმ პირობით, რომ კომლის მეურნეობა არ დაიშალოს.<br />
2. კომლის ბოლო წევრის მიერ ანდერძით რამდენიმე მემკვიდრის დანიშვნის<br />
შემთხვევაში ის წესი უნდა იქნეს გამოყენებული, რომელიც საერთოდ<br />
საადგილმამულო მეურნეობას ეხება.<br />
მუხლი 1464. საერთო საკუთრება საადგილმამულო მეურნეობაზე<br />
თანამემკვიდრეთა შეთანხმებით მიწა და მასზე მოწყობილი საადგილმამულო<br />
მეურნეობა შეიძლება დარჩეს მათ საერთო საკუთრებაში.<br />
მუხლი 1465. ჩასახული მემკვიდრის უფლება სამკვიდროს გაყოფისას
1. თუ მემკვიდრე ჩასახულია, მაშინ სამკვიდროს გაყოფა შეიძლება მხოლოდ ამ<br />
მემკვიდრის დაბადების შემდეგ.<br />
2. თუ ჩასახული მემკვიდრე ცოცხალი დაიბადება, მაშინ დანარჩენ<br />
მემკვიდრეებს უფლება აქვთ გაიყონ სამკვიდრო მხოლოდ მისი კუთვნილი წილის<br />
გამოყოფით. ახალშობილის ინტერესების დასაცავად გაყოფაში მონაწილეობისათვის<br />
მოწვეულ უნდა იქნენ მისი წარმომადგენლები.<br />
მუხლი 1466. სავალო მოთხოვნების დაკისრება<br />
ერთ-ერთი მემკვიდრისათვის თანამემკვიდრეთა შეთანხმებით დასაშვებია,<br />
სავალო მოთხოვნები მთლიანად დაეკისროს ერთ-ერთ მემკვიდრეს მისთვის<br />
სამკვიდროდან შესაბამისად გაზრდილი წილის მიცემის სანაცვლოდ.<br />
მუხლი 1467. წილის მიღების უზრუნველყოფის ვალდებულება<br />
თითოეული თანამემკვიდრე მოვალეა უზრუნველყოს სხვა თანამემკვიდრეთა<br />
მიერ შესაბამისი წილის მიღება. როცა თანამემკვიდრე სამკვიდროს გაყოფის შედეგად<br />
მოთხოვნის უფლებას იძენს, სხვა თანამემკვიდრეები ვალდებულნი არიან ხელი<br />
შეუწყონ მოვალის გადახდისუნარიანობას გაყოფის მომენტში თავ-თავიანთი<br />
სამკვიდრო წილის მიხედვით, ხოლო თუ ასეთი ვალდებულების შესრულების ვადა<br />
არ დამდგარა, მაშინ ვალდებულების შესრულების მომენტში.<br />
მუხლი 1468. წილის შემცირება პროპორციულად<br />
თუ აღმოჩნდება, რომ ანდერძით განსაზღვრულ წილთა ჯამი აღემატება მთელ<br />
სამკვიდროს, მაშინ თითოეული მემკვიდრის წილი შემცირდება პროპორციულად.<br />
მუხლი 1469. დავის განხილვა ქონების გაყოფისას<br />
სამკვიდროს გაყოფის თაობაზე თანამემკვიდრეებს შორის<br />
შეუთანხმებლობისას დავას განიხილავს სასამართლო, რომელმაც ქონების გაყოფისას<br />
მხედველობაში უნდა მიიღოს გასაყოფი ქონების ხასიათი,თითოეული<br />
თანამემკვიდრის საქმიანობა და სხვა კონკრეტული გარემოებანი.<br />
მუხლი 1470. წილის განკარგვის უფლება<br />
1. თითოეულ თანამემკვიდრეს შეუძლია განკარგოს თავისი წილი<br />
სამკვიდროში. ხელშეკრულება, რომლითაც ერთ-ერთი თანამემკვიდრე განკარგავს<br />
თავის წილს, უნდა დადასტურდეს ნოტარიუსის მიერ.<br />
2. თანამემკვიდრეს არ შეუძლია განკარგოს ცალკეული საგნები თავისი<br />
წილიდან.<br />
3. ამოღებულია (11.05.2007 N 4744)<br />
მუხლი 1471. ამოღებულია (11.05.2007 N 4744)<br />
მუხლი 1472. კრედიტორთა დაკმაყოფილება წილის გასხვისებისას
წილის გასხვისების შემთხვევაში შემძენზე გადადის მამკვიდრებლის<br />
კრედიტორთა მოთხოვნის დაკმაყოფილების მოვალეობა, შეძენილი წილის<br />
ოდენობის შესაბამისად.<br />
მუხლი 1473. წილის გათანაბრება<br />
მემკვიდრეები, რომლებიც მოწვეულნი იქნებიან სამკვიდროს მისაღებად,<br />
ვალდებულნი არიან წილთა გათანაბრებისათვის გაყოფამდე სამკვიდროს<br />
მიათვალონ ყოველივე ის, რაც მათ მიიღეს მამკვიდრებლისაგან მის სიცოცხლეში<br />
მშობლების ქონებიდან გამოყოფის სახით, თუ მამკვიდრებელს სხვა რამ არ<br />
დაუდგენია.<br />
მუხლი 1474. შთამომავლის გამოკლების შედეგები<br />
თუ სამკვიდროს მის გახსნამდე ან გახსნის შემდეგ გამოაკლდა შთამომავალი,<br />
რომელიც, როგორც მემკვიდრე, ვალდებული იქნებოდა გაეთანაბრებინა წილი, მაშინ<br />
წილის გათანაბრების მოვალეობა დაეკისრება იმ მემკვიდრეს, რომელმაც უნდა<br />
მიიღოს მისი წილი.<br />
მუხლი 1475. განსაკუთრებული წვლილის გათვალისწინება<br />
გათანაბრებისას შთამომავალს (დამავალი ხაზის ნათესავს), რომელმაც<br />
საოჯახო მეურნეობაში გაწეული შრომით, მამკვიდრებლის პროფესიულ და<br />
კომერციულ საქმიანობაში მონაწილეობით, თავის მხრივ მნიშვნელოვანი ხარჯების<br />
გაწევით ან სხვა სახით განსაკუთრებული წვლილი შეიტანა მამკვიდრებლის ქონების<br />
შენარჩუნებასა და გაზრდაში, სამკვიდროს გაყოფისას უფლება აქვს მოითხოვოს<br />
გათანაბრება იმ ნათესავებთან, რომლებიც მასთან ერთად კანონით მემკვიდრეებად<br />
ითვლებიან და ითხოვენ სამკვიდროს.<br />
მუხლი 1476. გათანაბრების მოთხოვნის დაუშვებლობა<br />
არ შეიძლება გათანაბრების მოთხოვნა იმ შემთხვევაში, თუ<br />
მომსახურებისათვის ნათესავი იღებდა გასამრჯელოს, ან გასამრჯელო წინასწარ<br />
შეთანხმებული იყო,ანდა, თუ ნათესავს გაწეული მომსახურების საფუძველზე<br />
შეუძლია წარადგინოს რაიმე მოთხოვნა სხვა სამართლებრივი საფუძვლით.<br />
მუხლი 1477. სამართლიანი განაწილების მოთხოვნა<br />
1. გაწეული მომსახურებისა და სამკვიდროს მოცულობის მიხედვით<br />
გათანაბრება უნდა მოხდეს სამართლიანად.<br />
2. სამკვიდროს გაყოფისას გათანაბრების თანხა გამოაკლდება სამკვიდროს<br />
საერთო თანხას და მიემატება იმ თანამემკვიდრის წილს, რომელსაც გათანაბრების<br />
მოთხოვნის უფლება აქვს.<br />
მუხლი 1478. მემკვიდრის ადგილსამყოფლის დადგენის მოვალეობა<br />
თუ მემკვიდრეთა შორის არიან პირები, რომელთა ადგილსამყოფელიც
ცნობილი არ არის, დანარჩენი მემკვიდრეები მოვალენი არიან მიიღონ გონივრული<br />
ზომები მათი ადგილსამყოფლის დასადგენად და სამკვიდროს მისაღებად<br />
მემკვიდრეთა მოსაწვევად.<br />
მუხლი 1479. მემკვიდრის გამოუცხადებლობის შედეგები<br />
1. თუ სამკვიდროს მისაღებად მოწვეული მემკვიდრე, რომელიც ადგილზე არ<br />
იმყოფება,მაგრამ დადგენილია მისი ადგილსამყოფელი, სამი თვის განმავლობაში<br />
უარს არ იტყვის სამკვიდროზე, მაშინ დანარჩენი მემკვიდრეები ვალდებულნი არიან<br />
შეატყობინონ მას თავიანთი განზრახვა სამკვიდროს გაყოფის შესახებ.<br />
2. თუ ასეთი მემკვიდრე შეტყობინებიდან სამი თვის განმავლობაში არ<br />
აცნობებს დანარჩენ მემკვიდრეებს ქონების გაყოფის თაობაზე შეთანხმებაში<br />
მონაწილეობის სურვილის შესახებ, მაშინ დანარჩენ მემკვიდრეებს უფლება აქვთ<br />
ურთიერთშეთანხმებით გაყონ ქონება და გამოყონ ადგილზე არმყოფი მემკვიდრის<br />
წილი.<br />
3. თუ სამკვიდროს გახსნიდან ექვსი თვის განმავლობაში ვერ მოხერხდა<br />
ადგილზე არმყოფი მემკვიდრის ადგილსამყოფლის დადგენა და არც რაიმე ცნობაა<br />
მისგან სამკვიდროს მიღებაზე უარის თქმის შესახებ, დანარჩენ მემკვიდრეებს<br />
შეუძლიათ გაყონ ქონება ამ მუხლის მეორე ნაწილით დადგენილი წესით.<br />
მუხლი 1480. უპირატესი მემკვიდრეობის უფლება<br />
მემკვიდრეებს, რომლებსაც მამკვიდრებელთან ერთად აქვთ საერთო<br />
საკუთრების უფლება ქონებაზე, უპირატესი უფლება აქვთ იმ ქონების<br />
მემკვიდრეობაზე, რომელიც საერთო საკუთრებაში შედის.<br />
მუხლი 1481. საცხოვრებელი სახლის მიღების უპირატესი უფლება<br />
ქონების გაყოფისას მემკვიდრეს, რომელიც სამკვიდროს გახსნამდე არანაკლებ<br />
ერთი წლის მანძილზე ცხოვრობდა მამკვიდრებელთან ერთად, აქვს სამკვიდროდან<br />
საცხოვრებელი სახლის, ბინის ან სხვა საცხოვრებელი სადგომის, ასევე საოჯახო<br />
მოხმარების საგნების მიღების უპირატესი უფლება.<br />
მუხლი 1482. მემკვიდრეთა ქონებრივი ინტერესის გათვალისწინება<br />
უპირატესი უფლების განხორციელებისას გათვალისწინებულ უნდა იქნეს იმ<br />
სხვა მემკვიდრეთა ქონებრივი ინტერესები, რომლებიც სამკვიდროს გაყოფაში<br />
მონაწილეობენ. თუ ქონება საკმარისი არ იქნება მათი კუთვნილი წილის მისაღებად,<br />
მაშინ მემკვიდრეებმა, რომლებიც უპირატეს უფლებას ახორციელებენ, უნდა მისცენ<br />
მათ შესაბამისი ფულადი ან ქონებრივი კომპენსაცია.<br />
მუხლი 1483. კომპენსაციის განვადება<br />
იმ მემკვიდრეების მოთხოვნით, რომლებიც უპირატეს უფლებას<br />
ახორციელებენ, სასამართლოს უფლება აქვს გადაავადოს კომპენსაცია მისი<br />
მოცულობის გათვალისწინებით, მაგრამ არა უმეტეს ათი წლის ვადით.
თავი მეთორმეტე<br />
კრედიტორების დაკმაყოფილება მემკვიდრეთა მიერ<br />
მუხლი 1484. მემკვიდრეთა პასუხისმგებლობა კრედიტორების წინაშე<br />
1. მემკვიდრეები ვალდებულნი არიან მთლიანად დააკმაყოფილონ<br />
მამკვიდრებლის კრედიტორთა ინტერესები, მაგრამ მიღებული აქტივის ფარგლებში<br />
თითოეულის წილის პროპორციულად.<br />
2. თუ მამკვიდრებელი მემკვიდრეებზე გადასული ვალებით სოლიდარული<br />
მოვალე იყო, მაშინ მემკვიდრეები სოლიდარულად აგებენ პასუხს.<br />
3. მამკვიდრებლის ვალებისათვის პასუხისმგებელნი არიან სავალდებულო<br />
წილის მიმღები მემკვიდრეებიც.<br />
მუხლი 1485. მტკიცების ტვირთი<br />
მემკვიდრემ უნდა დაამტკიცოს, რომ მამკვიდრებლის ვალები აღემატება<br />
სამკვიდროს, გარდა იმ შემთხვევისა, როცა სამკვიდრო აღწერილი იყო ნოტარიუსის<br />
მიერ.<br />
მუხლი 1486. ვალის გადახდის დაკისრება მემკვიდრისათვის<br />
მოანდერძეს შეუძლია მთელი ვალის ან მისი ნაწილის გადახდა დააკისროს<br />
ერთ ან რამდენიმე მემკვიდრეს.<br />
მუხლი 1487. სამკვიდროს გახსნის შესახებ კრედიტორებისათვის<br />
შეტყობინების ვალდებულება<br />
მემკვიდრეები ვალდებულნი არიან შეატყობინონ მამკვიდრებლის<br />
კრედიტორებს სამკვიდროს გახსნის შესახებ, თუ მათთვის ცნობილია<br />
გარდაცვლილის ვალების შესახებ.<br />
მუხლი 1488. კრედიტორების მოთხოვნათა წარდგენის ვადა<br />
1. მამკვიდრებლის კრედიტორებმა ექვსი თვის განმავლობაში იმ დღიდან, რაც<br />
მათთვის ცნობილი გახდა სამკვიდროს გახსნის შესახებ, უნდა წარუდგინონ<br />
მოთხოვნა მემკვიდრეებს, რომლებმაც მიიღეს სამკვიდრო, მოთხოვნის ვადის<br />
დადგომის მიუხედავად.<br />
2. თუ მემკვიდრეების კრედიტორებმა არ იცოდნენ სამკვიდროს გახსნის<br />
შესახებ, მაშინ მათ უნდა წარუდგინონ მოთხოვნა მემკვიდრეებს ერთი წლის<br />
განმავლობაში მოთხოვნის ვადის დადგომიდან.<br />
3. ამ წესების დაუცველობა გამოიწვევს კრედიტორების მიერ მოთხოვნის<br />
უფლების დაკარგვას.<br />
მუხლი 1489. ხანდაზმულობის საერთო ვადის გამოყენება
1. კრედიტორების მიერ მოთხოვნის წარდგენის ვადა არ ვრცელდება იმ<br />
დანახარჯების მოთხოვნებზე, რომლებიც გამოწვეული იყო მამკვიდრებლის<br />
უკანასკნელი ავადმყოფობის დროს მოვლითა და მკურნალობით,ხელფასის<br />
გასტუმრებით,დაკრძალვით,სამკვიდროს დაცვითა და მართვით, ასევე მესამე<br />
პირების მოთხოვნებზე - ქონებაზე საკუთრების უფლების ცნობის და მათი<br />
კუთვნილი ქონების გამოთხოვის თაობაზე.<br />
2. ამ მუხლის პირველ ნაწილში აღნიშნული მოთხოვნების მიმართ გამოიყენება<br />
ხანდაზმულობის საერთო ვადები.<br />
მუხლი 1490. შესრულების ვადის გადადება<br />
თუ მოთხოვნა კრედიტორის მიერ მოთხოვნის შესრულების ვადამდე იყო<br />
წარდგენილი, მაშინ მემკვიდრეს უფლება აქვს გადადოს შესრულება ვადის<br />
დადგომამდე.ვადის დადგომიდან კრედიტორს უფლება აქვს მოითხოვოს შესრულება<br />
სასარჩელო ხანდაზმულობის საერთო ვადის განმავლობაში.<br />
მუხლი 1491. მამკვიდრებლის კრედიტორების უპირატესობა<br />
მოთხოვნების დაკმაყოფილებისას მამკვიდრებლის კრედიტორებს<br />
უპირატესობა აქვთ ვიდრის კრედიტორებთან.<br />
მუხლი 1492. სახელმწიფოს პასუხისმგებლობა კრედიტორების წინაშე (9.12.2005<br />
N 2239)<br />
უმკვიდრო ქონების სახელმწიფოზე გადასვლისას სახელმწიფო პასუხს აგებს<br />
უმკვიდრო ქონების შესაბამისი ნაწილით მამკვიდრებლის ვალებზე ისე, როგორც<br />
მემკვიდრე.<br />
მუხლი 1493. კრედიტორის მიერ სამკვიდროს მიღების შედეგები<br />
თუ მამკვიდრებელმა ქონება თავის კრედიტორს უანდერძა, ეს არ შეიძლება<br />
ჩაითვალოს კრედიტორის მოთხოვნის უფლების გაქვითვად.<br />
მუხლი 1494. კრედიტორთა დაკმაყოფილების წესი<br />
კრედიტორთა მოთხოვნები მემკვიდრეებმა უნდა დააკმაყოფილონ<br />
ერთჯერადი გადახდის გზით, თუ მათ შორის შეთანხმებით სხვა რამ არ არის<br />
დადგენილი.<br />
თავი მეცამეტე<br />
სამკვიდროს დაცვა<br />
მუხლი 1495. ცნება<br />
ადგილზე არმყოფი მემკვიდრეების, საანდერძო დანაკისრის მიმღებთა და<br />
საჯარო ინტერესების დასაცავად სამკვიდროს გახსნის ადგილის ნოტარიუსი<br />
დაინტერესებული პირების, ანდერძის აღმსრულებლის ან თავისი ინიციატივით
იღებს სამკვიდროს დაცვისათვის აუცილებელ ზომებს, რაც გაგრძელდება ყველა<br />
მემკვიდრის მიერ სამკვიდროს მიღებამდე ან სამკვიდროს მისაღებად დადგენილი<br />
ვადის გასვლამდე.<br />
(მუხლი 1495. ცნება (4.12.2009. N2284 ამოქმედდეს 2010 წლის 1 აპრილიდან.<br />
ადგილზე არმყოფი მემკვიდრეების, საანდერძო დანაკისრის მიმღებთა და<br />
საჯარო ინტერესების დასაცავად ნოტარიუსი დაინტერესებული პირების, ანდერძის<br />
აღმსრულებლის ან თავისი ინიციატივით იღებს სამკვიდროს დაცვისათვის<br />
აუცილებელ ზომებს, რაც გაგრძელდება ყველა მემკვიდრის მიერ სამკვიდროს<br />
მიღებამდე ან სამკვიდროს მისაღებად დადგენილი ვადის გასვლამდე. )<br />
მუხლი 1496. ქონების დაცვის მოვალეობა სანოტარო ორგანოს მიერ<br />
თუ სამკვიდრო ან მისი ნაწილი სამკვიდროს გახსნის ადგილას არ იმყოფება,<br />
სანოტარო ორგანო ავალებს ქონების სამყოფელი ადგილის სანოტარო ორგანოს<br />
ზომების მიღებას ამ ქონების დასაცავად.<br />
მუხლი 1497. ქონების აღწერა<br />
სანოტარო ორგანო ქონების დაცვის მიზნით აღწერს სამკვიდროს და გადასცემს<br />
შესანახად მემკვიდრეს ან სხვა პირს, ამასთან, იღებს ზომებს იმ მემკვიდრეთა<br />
მოსაძებნად, რომლებიც სამკვიდროს გახსნის ადგილზე არ იმყოფებიან.<br />
მუხლი 1498. სამკვიდროს მმართველის დანიშვნა<br />
თუ სამკვიდრო მართვას საჭიროებს, აგრეთვე, როდესაც მამკვიდრებლის<br />
კრედიტორების მიერ წარდგენილია სარჩელი, სანოტარო ორგანო ნიშნავს<br />
სამკვიდროს მმართველს. მმართველი არ დაინიშნება, როცა თუნდაც ერთ-ერთმა<br />
მემკვიდრემ მიიღო სამკვიდრო, ან თუ დანიშნულია ანდერძის აღმსრულებელი.<br />
თავი მეთოთხმეტე<br />
სამკვიდრო მოწმობა<br />
მუხლი 1499. ცნება<br />
1. მემკვიდრეებად მოწვეულ პირებს შეუძლიათ სამკვიდროს გახსნის ადგილის<br />
სანოტარო ორგანოსაგან მოითხოვონ სამკვიდროს მოწმობა.<br />
(1. მემკვიდრეებად მოწვეულ პირებს შეუძლიათ სანოტარო ორგანოსგან<br />
მოითხოვონ სამკვიდრო მოწმობა. (4.12.2009. N2284 ამოქმედდეს 2010 წლის 1
აპრილიდან.)<br />
2. კანონით გათვალისწინებულ შემთხვევებში სამკვიდრო მოწმობის მიღება<br />
სავალდებულოა.<br />
მუხლი 1500. სამკვიდრო მოწმობის გაცემის ვადა<br />
სამკვიდრო მოწმობა ეძლევათ მემკვიდრეებს სამკვიდროს გახსნის დღიდან<br />
ექვსი თვის გასვლის შემდეგ ნებისმიერ დროს. ექვს თვეზე ადრე სამკვიდრო მოწმობა<br />
გაიცემა იმ შემთხვევებში, თუ სანოტარო ორგანოს მოეპოვება ცნობა, რომ, მოწმობის<br />
მთხოვნელ პირთა გარდა, სხვა მემკვიდრეები არ არიან.<br />
მუხლი 1501. თანხმობა სამკვიდრო მოწმობაში შეტანაზე<br />
მემკვიდრეები, რომლებსაც სამკვიდრო არ მიუღიათ კანონით დადგენილ<br />
ვადაში, შეიძლება შეტანილ იქნენ სამკვიდრო მოწმობაში ყველა იმ მემკვიდრის<br />
თანხმობით, რომლებმაც მიიღეს სამკვიდრო. თანხმობა გაცხადებულ უნდა იქნეს<br />
წერილობით სამკვიდრო მოწმობის გაცემამდე.<br />
მუხლი 1502. სამკვიდრო მოწმობის მიცემა მემკვიდრის<br />
მემკვიდრეებისათვის<br />
თუ მემკვიდრე, რომელიც მოწვეული იყო სამკვიდროს მისაღებად,<br />
გარდაიცვალა სამკვიდროს გახსნის შემდეგ, მაგრამ ვერ მოასწრო მისი მიღება<br />
დადგენილ ვადაში, მაშინ მის მემკვიდრეებს შეუძლიათ მიიღონ სამკვიდრო მოწმობა<br />
ქონებაზე, რომელიც დარჩა თავდაპირველი მამკვიდრებლის გარდაცვალების<br />
შემდეგ.<br />
მუხლი 1503. სამკვიდრო მოწმობის მიცემა თანამემკვიდრეებისათვის<br />
სამკვიდრო მოწმობა შეიძლება გაიცეს როგორც მთელ სამკვიდროზე, ასევე მის<br />
ნაწილზე. მოწმობა მიეცემა ყველა მემკვიდრეს ერთად ან თითოეულს ცალ-ცალკე<br />
მათი სურვილისამებრ. სამკვიდრო მოწმობის მიცემა ერთი მემკვიდრისათვის<br />
სამკვიდროს ნაწილზე არ ართმევს უფლებას სხვა მემკვიდრეებს, მიიღონ მოწმობა<br />
სამკვიდროს დანარჩენ ნაწილზე.<br />
სამოქალაქო კოდექსის<br />
გარდამავალი და დასკვნითი დებულებანი<br />
მუხლი 1504. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის ამოქმედება<br />
საქართველოს სამოქალაქო კოდექსი ამოქმედდეს 1997 წლის 25 ნოემბრიდან.
მუხლი 1505. ძალადაკარგულ კანონთა ნუსხა<br />
1997 წლის 25 ნოემბრიდან ძალადაკარგულად ჩაითვალოს:<br />
1. "საქართველოს სსრ სამოქალაქო სამართლის კოდექსის" დამტკიცების<br />
შესახებ" საქართველოს სსრ 1964 წლის 26 დეკემბრის კანონი (საქართველოს სსრ<br />
უმაღლესი საბჭოს უწყებები, 1964 წ.,N 36, მუხ. 662);<br />
2. "საქართველოს სსრ საქორწინო და საოჯახო კოდექსის დამტკიცების შესახებ"<br />
საქართველოს სსრ 1970 წლის 18 ივნისის კანონი (საქართველოს სსრ უმაღლესი<br />
საბჭოს უწყებები, 1970 წ., N 6, მუხ. 96);<br />
3. "საქართველოს სსრ საბინაო კოდექსის დამტკიცების შესახებ" საქართველოს<br />
სსრ 1983 წლის 4 ივნისის კანონი (საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს უწყებები,<br />
1983 წ.,N 6, მუხ. 199);<br />
4. "საკუთრების უფლების შესახებ" საქართველოს რესპუბლიკის 1993 წლის 15<br />
ივლისის კანონი (საქართველოს პარლამენტის უწყებები, 1993 წ.,N 9-12, მუხ. 169);<br />
5. "საკუთრების უფლების შესახებ" საქართველოს პარლამენტის 1993 წლის 15<br />
ივლისის დადგენილება საქართველოს რესპუბლიკის კანონის თაობაზე<br />
(საქართველოს პარლამენტის უწყებები, 1993 წ.,N 9-12, მუხ. 170);<br />
6. "იჯარის შესახებ" საქართველოს რესპუბლიკის 1994 წლის 24 მაისის კანონი<br />
(საქართველოს პარლამენტის უწყებები, 1994 წ., N 18, მუხ. 382);<br />
7. "იჯარის შესახებ" საქართველოს რესპუბლიკის კანონის თაობაზე"<br />
საქართველოს პარლამენტის 1994 წლის 24 მაისის დადგენილება (საქართველოს<br />
პარლამენტის უწყებები, 1994 წ., N 18, მუხ. 383);<br />
8. "მოქალაქეთა საზოგადოებრივი გაერთიანებების შესახებ" საქართველოს<br />
რესპუბლიკის 1994 წლის 19 ივნისის კანონი (საქართველოს პარლამენტის უწყებები,<br />
1994 წლის წ., N 19, მუხ. 401);<br />
9. "მოქალაქეთა საზოგადოებრივი გაერთიანებების შესახებ" საქართველოს<br />
რესპუბლიკის კანონის თაობაზე" საქართველოს პარლამენტის 1994 წლის 14 ივნისის<br />
დადგენილება (საქართველოს პარლამენტის უწყებები, 1994 წ., N 19, მუხ. 402);<br />
10. "გირავნობის შესახებ" საქართველოს რესპუბლიკის 1994 წლის 30 ივნისის<br />
კანონი (საქართველოს პარლამენტის უწყებები, 1994 წ., N 19, მუხ. 423);<br />
11. "გირავნობის შესახებ" საქართველოს რესპუბლიკის კანონის თაობაზე"<br />
საქართველოს პარლამენტის 1994 წლის 30 ივნისის დადგენილება (საქართველოს<br />
პარლამენტის უწყებები, 1994 წ., N 19, მუხ. 424);<br />
12. "სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის იჯარის შესახებ"<br />
საქართველოს 1996 წლის 28 ივნისის კანონი (პარლამენტის უწყებანი, 1996 წ. N 19-20);<br />
13. "დაზღვევის შესახებ" საქართველოს 1997 წლის 2 მაისის კანონის 32-54-ე<br />
მუხლები (პარლამენტის უწყებანი, საკანონმდებლო დამატება, 1997 წ., N 21-22);<br />
14."სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის საკუთრების შესახებ"<br />
საქართველოს 1996 წლის 22 მარტის კანონის მე-7 მუხლი. (პარლამენტის უწყებანი,<br />
1996 წ. N 007).<br />
მუხლი 1506. ძალადაკარგული კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტები
1. ძალადაკარგულად ჩაითვალოს ყველა კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტი,<br />
რომლებიც არ შეესაბამება საქართველოს სამოქალაქო კოდექსს.<br />
2. სამოქალაქო კოდექსის ამოქმედებამდე საქართველოს<br />
პრეზიდენტის,საქართველოს მთავრობის ან ნორმატიული აქტების შესახებ<br />
საქართველოს კანონის შესაბამისად უფლებამოსილი ორგანოების მიერ გამოცემული<br />
ნორმატიული აქტები ჩაითვლება ძალადაკარგულად, თუ ისინი განსხვავებულად<br />
აწესრიგებენ სამოქალაქო კოდექსით მოწესრიგებულ ურთიერთობებს.<br />
მუხლი 1507. სამოქალაქო კოდექსის მოქმედება დროში<br />
1. სამოქალაქო კოდექსი ვრცელდება მხოლოდ იმ ურთიერთობებზე,<br />
რომლებიც წარმოიშობა ამ კოდექსის ამოქმედების შემდეგ.<br />
2. იმ ურთიერთობათა მიმართ, რომლებიც წარმოიშვა სამოქალაქო კოდექსის<br />
ძალაში შესვლამდე, ამ კოდექსის ნორმები გამოიყენება 1997 წლის 25 ნოემბრიდან<br />
წარმოშობილი უფლებებისა და მოვალეობების მიმართ.<br />
3. სამოქალაქო კოდექსის ამოქმედების გამო ძალადაკარგული ნორმატიული<br />
აქტების საფუძველზე წარმოშობილი ურთიერთობების მიმართ გამოიყენება ეს<br />
ნორმატიული აქტები, გარდა იმ შემთხვევებისა, როცა ურთიერთობის მონაწილეებს<br />
სურთ ერთმანეთს შორის ურთიერთობა ამ კოდექსით მოაწესრიგონ, ან, თუ<br />
სამოქალაქო კოდექსი უძრავი ნივთების შესახებ ახალ წესებს ითვალისწინებს.<br />
4. სამოქალაქო კოდექსის 165-168-ე მუხლებით გათვალისწინებული<br />
ხანდაზმულობით საკუთრების შეძენის ვადა აითვლება 1993 წლის 23 ივლისიდან -<br />
საკუთრების უფლების შესახებ საქართველოს რესპუბლიკის კანონის<br />
ამოქმედებიდან.<br />
მუხლი 1507 1 . მეურვეობისა და მზრუნველობის<br />
განმახორციელებელი ორგანო გარდამავალ<br />
პერიოდში (18.12.2007 N 5624)<br />
1. ამ კოდექსის 1278-ე მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებულ<br />
მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანოს ფუნქციებს 2009 წლის 1 იანვრამდე<br />
საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს<br />
ან/და მის სისტემაში შემავალი უფლებამოსილი დაწესებულების (ორგანიზაციის),<br />
აგრეთვე მათი ტერიტორიული ორგანოების ნაცვლად ახორციელებს საქართველოს<br />
განათლებისა და მეცნიერების სამინისტრო, ხოლო ადგილობრივი მეურვეობისა და<br />
მზრუნველობის ორგანოს ფუნქციებს – საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების<br />
სამინისტროს ტერიტორიული ორგანო – საგანმანათლებლო რესურსცენტრი,<br />
აგრეთვე აფხაზეთისა და აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკების შესაბამისი<br />
განათლების სამინისტროების ტერიტორიული ორგანოები.<br />
2. ამ კოდექსის 1278-ე მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებულ წესს 2009<br />
წლის 1 იანვრამდე ადგენს საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტრო.<br />
მისი დამტკიცება საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტრომ უნდა
უზრუნველყოს არა უგვიანეს 2008 წლის 15 ივნისისა.<br />
მუხლი 1508. ამოღებულია (22.06.99.)<br />
მუხლი 1509. კერძო და საჯარო სამართლის იურიდიული პირები<br />
(06.04.2005 N 1233)<br />
1. სამოქალაქო კოდექსით გათვალისწინებულ საჯარო სამართლის<br />
იურიდიულ პირებად ითვლებიან:<br />
ა) სახელმწიფო;<br />
ბ) თვითმმართველი ერთეული; (14.12.2006 N3867)<br />
გ) სახელმწიფოს მიერ კანონმდებლობის ან ადმინისტრაციული აქტის<br />
საფუძველზე შექმნილი იურიდიული პირები, რომლებიც არ არიან ჩამოყალიბებული<br />
სამოქალაქო კოდექსის ან მეწარმეთა შესახებ კანონით განსაზღვრული<br />
ორგანიზაციულ-სამართლებრივი ფორმით;<br />
დ) სახელმწიფო დაწესებულებები და სახელმწიფო ფონდები, რომლებიც არ<br />
არის შექმნილი სამოქალაქო კოდექსის ან მეწარმეთა შესახებ კანონის შესაბამისად;<br />
ე) საჯარო მიზნების მისაღწევად კანონმდებლობის საფუძველზე შექმნილი<br />
არასახელმწიფოებრივი ორგანიზაციები (პოლიტიკური პარტიები და სხვა);<br />
ვ) კონსტიტუციური შეთანხმებით აღიარებული საჯარო სამართლის<br />
იურიდიული პირი.<br />
2. კერძო სამართლის იურიდიულ პირებს განეკუთვნება:<br />
ა) არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირი; (14.12.2006 N3867)<br />
ბ) ამოღებულია (14.12.2006 N3867)<br />
გ) სოლიდარული პასუხისმგებლობის საზოგადოება;<br />
დ) კომანდიტური საზოგადოება;<br />
ე) შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოება;<br />
ვ) სააქციო საზოგადოება;<br />
ზ) კოოპერატივი.<br />
მუხლი 1510. ამოღებულია (14.12.2006 N3867)<br />
მუხლი 1511. ამოღებულია (14.12.2006 N3867)<br />
მუხლი 1511 1 . ამოღებულია (14.12.2006 N3867)<br />
მუხლი 1512. ბინის მესაკუთრეთა ამხანაგობები<br />
საბინაო-სამშენებლო კოოპერატივები, როგორც იურიდიული პირები,<br />
ჩაითვალონ გაუქმებულად 1997 წლის 25 ნოემბრიდან. მათ უფლებამონაცვლეებად<br />
მიჩნეულ იქნენ ბინის მესაკუთრეთა ამხანაგობები ამ კოდექსის 208-232-ე მუხლების<br />
მიხედვით. ამასთან, სახელმწიფოს ვალდებულებები ადრე შექმნილი<br />
საბინაო-სამშენებლო კოოპერატივების წინაშე ძალაში რჩება.
მუხლი 1513. საკუთრება საკარმიდამო მიწის ნაკვეთებზე<br />
ფიზიკურ პირთა კანონიერ სარგებლობაში არსებული მიწის ნაკვეთები,<br />
რომლებზედაც ინდივიდუალური სახლებია განლაგებული, სამოქალაქო კოდექსის<br />
ამოქმედებიდან ითვლება ამ პირთა საკუთრებად და მათზე ვრცელდება სამოქალაქო<br />
კოდექსით უძრავი ნივთებისათვის გათვალისწინებული წესები.<br />
მუხლი 1514. უძრავი ნივთების რეგისტრაცია გარდამავალ პერიოდში<br />
საჯარო რეესტრის სამსახურის ჩამოყალიბებამდე მიწის ნაკვეთების გასხვისება<br />
მოხდეს ტექნიკური ინვენტარიიზაციის ბიუროებში ან ადგილობრივი<br />
მმართველობის ორგანოებში არსებული მიწის ნაკვეთების მიმაგრების აქტების<br />
საფუძველზე. ამასთან, მიწის ნაკვეთების ყოველი ახალი შეძენის რეგისტრაცია 1997<br />
წლის 25 ნოემბრიდან მოხდეს მიწის რეგისტრაციის სამსახურის სისტემაში<br />
არსებული საადგილმამულო წიგნის (საჯარო რეესტრის) სამსახურში. საქართველოს<br />
მიწის მართვის სახელმწიფო დეპარტამენტმა უზრუნველყოს სათანადო სამსახურის<br />
ჩამოყალიბება, საჯარო რეესტრის ფორმულარების მომზადება და ყველა იმ<br />
ორგანიზაციული საკითხის მოგვარება, რომლებიც დაკავშირებულია სამოქალაქო<br />
კოდექსის ამოქმედებიდან წარმოშობილი უძრავი ნივთების მესაკუთრეების<br />
რეგისტრაციასთან.<br />
მუხლი 1515. რეგისტრაციის მონაცემების საჯაროობის უზრუნველყოფა<br />
საჯარო რეესტრის ერთიანი სამსახურის ჩამოყალიბებამდე სამოქალაქო<br />
კოდექსით ამ სამსახურისათვის დაკისრებული ფუნქციები განახორციელონ<br />
ტექნიკური ინვენტარიზაციის ბიუროებმა. საქართველოს ურბანიზაციისა და<br />
მშენებლობის სამინისტრომ და მიწის მართვის სახელმწიფო დეპარტამენტმა<br />
უზრუნველყონ საჯარო რეესტრის მონაცემების საჯაროობა და ხელმისაწვდომობა<br />
დაინტერესებულ პირთათვის.<br />
მუხლი 1516. სამოქალაქო კოდექსის სწავლება<br />
საქართველოს იუსტიციის სამინისტრომ 1997 წლის 25 ნოემბრამდე<br />
უზრუნველყოს:<br />
ა.იუსტიციის სამინისტროში ფონდების რეგისტრაციისათვის აუცილებელი<br />
ყველა ორგანიზაციული საკითხის გადაწყვეტა;<br />
ბ. სამოქალაქო კოდექსით გათვალისწინებული იურიდიული პირების<br />
რეგისტრაციის მონაცემების გამოქვეყნება მასობრივი ინფორმაციის საშუალებებით;<br />
გ. სამოქალაქო კოდექსის სწავლება სამართალდამცავი ორგანოებისა და<br />
აღმასრულებელი ხელისუფლების სხვა ორგანოების, აგრეთვე მართლმსაჯულების<br />
ორგანოთა თანამშრომელთათვის.<br />
მუხლი 1517. საბანკო მომსახურების ხელშეკრულებათა დანერგვის<br />
უზრუნველყოფა<br />
საქართველოს ეროვნულმა ბანკმა:
ა. ამ კოდექსით გათვალისწინებულ საბანკო მომსახურების ხელშეკრულებათა<br />
დასანერგად გაატაროს სათანადო ღონისძიებები, რათა კომერციულმა ბანკებმა<br />
უზრუნველყონ საბანკო ანგარიშების გახსნა და შეუფერხებელი ანგარიშსწორება იმ<br />
ორგანიზაციული წარმონაქმნებისათვის, რომლებიც არ არიან იურიდიული პირები,<br />
კერძოდ, ბინის მესაკუთრეთა ამხანაგობა, არარეგისტრირებული კავშირი, ამხანაგობა;<br />
ბ. უზრუნველყოს ფიზიკური პირების მიერ საანგარიშსწორებო თუ სხვა<br />
ანგარიშების გახსნასთან დაკავშირებულ შეზღუდვათა გაუქმება იმ მიზნით, რომ<br />
ყველა ფიზიკურ თუ იურიდიულ პირს შეუფერხებლად შეეძლოს მათთვის<br />
სასურველი ანგარიშების გახსნა და ამ კოდექსით გათვალისწინებული საბანკო<br />
მომსახურების ხელშეკრულებათა შეუფერხებელი დადება.<br />
მუხლი 1518. კომუნალური მომსახურების ხელშეკრულებათა დადება<br />
აღმასრულებელი ხელისუფლების შესაბამისმა სამთავრობო და სახელმწიფო<br />
საქვეუწყებო დაწესებულებებმა 1997 წლის 25 ნოემბრამდე უზრუნველყონ ბინის<br />
მესაკუთრეებთან და სხვა მომხმარებლებთან ხელშეკრულებების გაფორმება გაზით,<br />
წყლით,ელექტროენერგიით მომარაგებისა და სატელეფონო მომსახურების შესახებ.<br />
მუხლი 1519. ცნებათა ერთიანობის უზრუნველყოფა<br />
სამოქალაქო კოდექსში გამოყენებული ცნებები და ტერმინები ადეკვატურად<br />
უნდა იქნეს გამოყენებული ყველა სხვა სამართლებრივ აქტში.<br />
მუხლი 1520. სამოქალაქო კოდექსის დანერგვის ორგანიზაციული<br />
საკითხები<br />
საქართველოს პრეზიდენტმა 1997 წლის 25 ნოემბრამდე უზრუნველყოს: ა.<br />
იუსტიციის საბჭოს მიერ სასამართლოში კავშირების რეგისტრაციისათვის<br />
აუცილებელი ორგანიზაციული საკითხების გადაწყვეტა;<br />
ბ. სამოქალაქო კოდექსის შემოღება სავალდებულო სასწავლო დისციპლინად<br />
ყველა ტიპის უმაღლეს იურიდიულ სასწავლებელში.<br />
საქართველოს პრეზიდენტი<br />
ედუარდ შევარდნაძე<br />
თბილისი,<br />
1997 წლის 26 ივნისი<br />
N786 - IIს
Change language