BoÅ¡njaÄki glas 26 - BoÅ¡njaÄka nacionalna zajednica za Grad Zagreb ...
BoÅ¡njaÄki glas 26 - BoÅ¡njaÄka nacionalna zajednica za Grad Zagreb ...
BoÅ¡njaÄki glas 26 - BoÅ¡njaÄka nacionalna zajednica za Grad Zagreb ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
6<br />
BOŠNJAČKI GLAS<br />
pod osmanskom, a kasnije i austrougarskom vladavinom<br />
nije izgubila svoj teritorijalni, običajno-kulturni<br />
i državno-pravni individualitet. 6 Parafrazirajući<br />
Noela Malkolma, uglednog engleskog historičara,<br />
prijatelja i pobornika istine o Bosni možemo reći<br />
sa izvjesnošću: Bosna ima jak i ubjedljiv kontinuitet<br />
zemlje same po sebi, veoma izražen kontinuitet<br />
svih elemenata države, historijskih, geografskih i<br />
političkih. Ona ima svoju specifičnost, kao specifičan<br />
entitet u oba carstva, kako u Otomanskom tako i<br />
Austrougarskom. Ona je imala svoj kontinuitet srednjovjekovne<br />
državne samostalnosti, duže nego i neke<br />
susjedne države, kao što je Srbija. Punih pet stoljeća,<br />
ne gubeći nadu u konačnu obnovu državnosti, Bosna i<br />
Hercegovina je u najvećoj mjeri sačuvala teritorijalni<br />
i političko-pravni kontinuitet. Kada je riječ o teritoriji<br />
Bosne i Hercegovine, bilo je određenih izmjena,<br />
korekcija, međutim, povijesni teritorij je, uglavnom,<br />
sačuvan, što je potvrđeno Berlinskim kongresom<br />
1878., kao i odlukama Prvog <strong>za</strong>sjedanja ZAVNOBIHa<br />
(1943.) i Drugog <strong>za</strong>sjedanja Antifašističkog vijeća<br />
narodnog oslobođenja Jugoslavije, međunarodnim<br />
priznanjem Bosne i Hercegovine 6.4.1992., ali i potpisivanjem<br />
paketa mirovnih sporazuma postignutih<br />
u Dejtonu 14.12.1995. godine. Prema tome, da je<br />
Bosna vještačka titoistička tvorevina, čije su granice<br />
administrativne, pa onda mogu i nestati, dio je propagande<br />
i ekspanzionističke politike susjednih država.<br />
Međunarodno-pravno priznate granice, kao i rušenje<br />
velikosrpskog i velikohrvatskog političkog projekta,<br />
prihvatanje i čuvanje Bosne od strane Bosanaca,<br />
njena tradicija u bosanstvu i bošnjaštvu i teritorijalna<br />
cjelovitost i specifičnost Bosne, garancija su njenog<br />
postojanja i opstajanja.<br />
No, negacije teritorijalnog, običajno-kulturnog,<br />
državno-pravnog i političkog individualiteta Bosne,<br />
negacije koje se fanatično vrše svim sredstvima,<br />
pa i agresivnim ratovima i zločinima genocida,<br />
sa stanovišta velikohrvatske i velikosrpske nacionalne<br />
ideologije i politike, prirodno, uključuju u<br />
sebe i negaciju bošnjačkog nacionalnog individualiteta,<br />
kao njihove nerazrješive <strong>za</strong>gonetke, na kojoj<br />
padaju imperijalne pretenzije ovih nacionalističkih i<br />
nacifašističkih politika.<br />
Upravo ova negacija kao destrukcija bošnjačkog<br />
nacionalnog individualiteta ulazi u povijesne konstante<br />
srpske nacionalne politike prema Bosni i<br />
Bošnjacima. Riječ je o fantazmagoriji protiv koje<br />
govori čitava povijest bošnjačke nacionalne samos-<br />
6 Na taj specifičan položaj uka<strong>za</strong>o je dr. Omer Ibrahimagić,<br />
Državnopravni razvitak Bosne i Hercegovine, (str. 18-28), <strong>za</strong>tim<br />
dr. Behija Zlatar, dr. Enes Pelidija u knjizi Bosna i Hercegovina<br />
od najstarijih vremena do kraja drugog svjetskog rata (str. 67-<br />
131), dr. Mustafa Imamović, Historija Bošnjaka (str. 95-354),<br />
Muhamed Filipović, Bosna i Hercegovina – najvažnije geografske,<br />
demografske, historijske, kulturne i političke činjenice (str.<br />
76-90) i drugi autori.<br />
vijesti i zbiljske povijesne egzistencije.<br />
Povijest ideje i različitih poimanja bošnjaštva nije,<br />
istina, još na sintetički način ni istražena, a time<br />
ni napisana. No, fragmentarne studije i pojedini<br />
pogledi u historiografskoj i politološkoj literaturi<br />
omogućavaju da se u konciznom obliku skiciraju<br />
glavne komponente u sadržini i genezi različitih koncepcija<br />
bošnjačke identifikacije.<br />
Iako srpska i hrvatska pseudoznanstvena historiografija,<br />
pogotovo onda kada se stavlja u funkciju<br />
ideološkog legitimiranja velikodržavnih politika<br />
prema Bosni i Hercegovini, to negira, povijesno je<br />
jasno da svijest o bošnjačkom identitetu potiče iz<br />
doba srednjovjekovne Bosne i da se ona izražava<br />
pojavom i afirmacijom imena „Dobri Bošnjani“. Ime<br />
Bošnjanin ili Bošnjak, u izvanbosanskim sredinama,<br />
koliko je do sada poznato, prvi put spominje se u<br />
carskoj tituli Manojla Komnena od godine 1166. Od<br />
tada, pa sve dok u drugoj polovini XIX stoljeća nisu<br />
prevladale nacionalne ideologije, ovo je ime stajalo<br />
jednako ravnopravno imenu Srbin ili Hrvat, tako da<br />
je teško naći teoriju iz koje bi se dalo <strong>za</strong>ključiti da bi<br />
tada bosanstvo bilo supsumirano u srpstvo ili hrvatstvo.<br />
7<br />
Potvrđuju to ne samo vanbosanski historijski izvori<br />
nego i sačuvani i pisani dokumenti u kojima stanovnici<br />
srednjovjekovne Bosne sebe označavaju kao narod<br />
„Dobrih Bošnjana“. Etnocentrička srpska i hrvatska<br />
pseudohistoriografija pokušava doka<strong>za</strong>ti da se pod<br />
ovim imenom ne krije etnički individualitet nego<br />
oznaka <strong>za</strong> bosanski politički narod pojmljen u feudalnom<br />
smislu riječi. No, <strong>za</strong> takvu interpretaciju nema<br />
nikakvog historijskog izvora. Ime i pojam „Dobri<br />
Bošnjani“ sigurno označava i bosansku elitu moći<br />
toga doba, ali ono iskazuje i bosansko razumijevanje<br />
vlastitog narodnog individualiteta.<br />
Zapravo, iz sačuvanih dokumenata vidi se da ovim<br />
imenom Bosanci razgovijetno u narodnom smislu<br />
sebe razlikuju od drugih etničkih grupacija poput,<br />
npr. Vlaha, Srba, Hrvata, Ugara itd. Otuda se i pod<br />
imenom „Dobri Bošnjani“ podrazumijeva i svijest<br />
ljudi srednjovjekovne Bosne o vlastitom etničkom<br />
identitetu. Ona se oblikovala u protivrječnim historijskim<br />
procesima. Prvobitno etnički heterogeno<br />
stanovništvo Bosne (Iliri, Romani, Slaveni i sl.) historijskim<br />
procesima preoblikovalo se u konstituciju<br />
novog naroda – naroda „Dobrih Bošnjana“. U tom<br />
smislu se može „... doista govoriti o novom narodu,<br />
jer nakon dolaska Hrvata i Srba u bosanskim krajinama<br />
razvija se jedan novi narod; prisustvo Slavena<br />
ne znači nestanak starosjedilaca, stanovništva latinskog<br />
ili ilirskog govora već cjelina predstavlja ‘novi<br />
narod’“. 8<br />
7 Muhamed Hadžijahić, Od tradicije do identiteta, “Svjetlost”,<br />
Sarajevo, 1974. str. 16.<br />
8 Rudolf Martinus, Odnos srednjovjekovne Bosne prema Europi i<br />
BROJ <strong>26</strong>
Change language