Ilustracja 2: - Kultura - Media - Teologia

RELIGIA I MEDIA
reznickiego z prawosławnym biskupem Aleksandrem pismo zaczęło się ukazywać pod
tytułem „Pinskij Gołos” jako organ duchowieństwa prawosławnego na Polesiu mającego
skupiać się przede wszystkim na walce z akcją neounijną, a w mniejszym stopniu na tematyce
politycznej. Najpierw ukazały się dwie jednodniówki pod tym tytułem,
w dniach 25 IX oraz 9 X 1932 roku, przy czym ta druga uległa konfiskacie 44 . Pismo miało
być wydawane jako dziennik, jednak władze polskie do tego nie dopuściły i ostatecznie
pismo ukazało się jako tygodnik. Jednakże podobnie jak w wypadku „Pod Niebom Polesja”
żadna drukarnia w Pińsku nie chciała drukować pisma. Bereznicki podjął nieudane
próby porozumienia z drukarnią w Łunińcu oraz założenia własnej drukarni. Pierwszy
numer pisma ukazał się ostatecznie 11 XII 1932 i został wydrukowany przez Typografię
Białoruską im. Franciszka Skoryny w Wilnie 45 . Późniejsze numery były jednak pisane na
maszynie, a następnie odbijane na hektografie. W roku 1933 ukazały się tylko dwa numery
pisma, które ostatecznie upadło z braku środków oraz wydalenia jednego z członków
komitetu redakcyjnego Kluczenowicza jako „uciążliwego cudzoziemca” 46 .
W opisywanym okresie duże wpływy wśród prawosławnych w Polsce zdobywała
koncepcja soborowości zakładająca duży wpływ świeckich na działalność Kościoła 47 .
W związku z tym zwolennicy soborowości wydawali kilka pism propagujących swoje poglądy.
Pierwszym z nich była „Narodnaja Niwa” („Narodowa Niwa”) - pismo wydawane
w języku białoruskim, ukraińskim i rosyjskim w Wilnie w roku 1928 48 . Redaktorem wydawcą
pisma był Dorofiej Bochan 49 , zaś redaktorem Aleksander Kowsz, inspirator i główny
działacz Białoruskiego Komitetu Prawosławnego 50 . Siedziba redakcji mieściła się
w Wilnie przy ulicy Subocz 2 i było drukowane przez Drukarnię Bekkera przy ulicy Subocz
2. Pismo miało kształt niewielkiej broszurki liczącej 20 stron, jego cena wynosiła 20
groszy. Pismo było organem prasowym Prawosławnego Białoruskiego Zjednoczenia Demokratycznego,
organizacji założonej w 1927 roku przez senatora Wiaczesława Bohdanowicza.
Organizacja ta postulowała wprowadzenie kazań w cerkwi prawosławnej w języku
białoruskim, popierała ruch soborowości w kościele prawosławnym oraz domagała
się utrzymania zależności prawosławia w Polsce od patriarchatu moskiewskiego 51 . Artykuły
zamieszczone na łamach pisma koncentrowały się wokół problemów, jakim był
udział duchownych prawosławnych w życiu mniejszości narodowych w Polsce oraz ich
działalności politycznej i społecznej. Pismo miało również bronić praw mniejszości na-
44
45
46
47
48
49
50
51
Tamże.
Tamże, s. 84-85. Co ciekawe w tym samym czasie ta sama Typografia odpowiadała za druk pisma „K'Sojedinieniju”
propagującego ruch neounicki w Polsce, o czym w dalszej części tekstu.
Tamże, s. 85, 97.
Pismo „Oriens” podało błędną informację o 47 numerach. Zob. „Po tamtej stronie”, „Oriens”, nr
5/1933, s. 153.
www.mochola.org... ; A. Kuryłowicz, art. cyt., s. 209. M. Papierzyńska-Turek podaje błędną informację,
jakoby pismo ukazywało się wyłącznie w języku białoruskim. Zob. taż, dz. cyt., s. 223.
www.mochola.org...
M. Papierzyńska-Turek, dz. cyt., s. 224.
Tamże, s. 223-224.
68 Kultura – Media – Teologia 10/2012