Przegląd Epidemiologiczny - Państwowy Zakład Higieny

PRZEGL EPIDEMIOL 2010; 64: 595 - 596 Wspomnienia
Kazimierz Madaliński
ProF. WŁoDZImIErZ KUrYŁoWICZ - rEFLEKSJE
WSPÓŁPrACoWnIKA
PROFESSOR WŁODZIMIERZ KURYŁOWICZ – IN RESPECTFUL MEMORY
Prof. dr med. Włodzimierz Kuryłowicz obejmując
funkcję Dyrektora PZH, postawił na rozwój nauki, ale
też na sprawną organizację jednostek funkcjonalnych
Instytutu. Chciałbym opowiedzieć, jak trafiliśmy do dostojnego
gmachu Państwowego Zakładu Higieny, przy
ul. Chocimskiej. Profesor został Dyrektorem w 1964 r.
i poszukiwał osób, które mogłyby znacząco wzmocnić
działalność naukową Instytutu. W tym czasie tworzyliśmy
czteroosobowy zespół działający w Zakładzie
Anatomii Patologicznej AM w Warszawie i biegle posługiwaliśmy
się nowoczesną techniką immunofluorescencji,
służącą do wykrywania antygenów i przeciwciał
w tkankach. Dwaj członkowie Zespołu, dr med. Adam
Nowosławski i dr med. Witold Brzosko mieli już doktoraty
i pobyty stypendialne w USA; dwaj pozostali – lek.
med. Krzysztof Krawczyński i piszący to wspomnienie
– właśnie ukończyli studia na Wydziale Lekarskim AM
w Warszawie. Prof. Kuryłowicz wiedział dużo o naszym
zespole i zaproponował doktorowi A.Nowosławskiemu
przejście całą grupą do PZH. Pracę rozpoczęliśmy
z początkiem lutego 1965 r. i wszystko potoczyło się
według najbardziej czarownego scenariusza. Profesor
stworzył nam znakomite warunki do pracy: początkowo
była to Pracownia, a następnie Zakład Immunopatologii.
Bliskie sąsiedztwo szpitala klinicznego – Instytutu
Hematologii, zaowocowało wspólnymi, świetnymi
pomysłami naukowymi, np. badaniami nad „antygenem
Australia”, czyli fragmentem wirusa zapalenia wątroby
typu B. Prace z tego zakresu zostały opublikowane w
najbardziej prestiżowych czasopismach medycznych
świata i później szeroko cytowane. Na inne sukcesy,
z których Profesor był bardzo dumny, nie trzeba było
długo czekać; wkrótce otrzymaliśmy nagrody naukowe
Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej oraz
Nagrodę Państwową (W. Brzosko i A. Nowosławski)
za opracowanie testu immunofluorescencyjnego do
wykrywania Pneumocystis carinii (teraz – jiroveci).
Wkrótce do zespołu dołączyli: mgr biol. Agata Sztachelska-Budkowska
oraz lekarze medycyny: Tomasz
Michalak i Janusz Ślusarczyk.
Równolegle, inne Pracownie i Zakłady PZH rozwijały
się też bardzo prężnie: Zakład Bakteriologii,
Zakład Wirusologii, Zakład Parazytologii, Zakład
Epidemiologii, Zakład Ochrony Radiologicznej, Za-
kład Statystyki Medycznej, Zakład Badania Żywności,
Zakład Toksykologii i inne.
Profesor był szczególnie dumny z prowadzonych
badań naukowych, które znalazły uznanie poza granicami
kraju. Należy dodać, że w owym czasie Profesor
przewodniczył Komisji Koordynacyjnej ds. Naukowej
Współpracy Polsko-Amerykańskiej, co sprawiło, że
Instytut uzyskał dostęp do bardzo korzystnych grantów
naukowych polsko-amerykańskich, umożliwiających
dwustronną współpracę naukową. W okresie kadencji
Profesora, jako Dyrektora, Instytut miewał nawet 12
grantów polsko-amerykańskich. Innym ciekawym
kierunkiem Jego inicjatyw była organizacja spotkań -
konferencji PZH z Instytutem Pasteura w Paryżu, na
przemian w Polsce i we Francji. Spotkania te służyły
podnoszeniu poziomu naukowego Instytutu.
Profesor był człowiekiem zdyscyplinowanym, wymagającym
zarówno od siebie, jak i od współpracowników.
Gdy podopieczny był wzywany do dyrektorskiego
gabinetu, to prócz polecenia ustnego, otrzymywał
starannie napisaną karteczkę ze swoim nazwiskiem,
precyzyjnym poleceniem i terminem wykonania. Oczywiście,
powierzone zadanie musiało być bezwzględnie
wykonane. Profesor miał cechy osobowości, charakteryzujące
ludzi Kresów - ogromną życzliwość dla drugiego
człowieka. Cechowały Go też poczucie własnej
wartości oraz duża odwaga cywilna, rzadka w czasach
PRL. Jako przykład przytoczę taką sytuację: gdy miejscowy
działacz partyjny wezwał Profesora do swego
urzędu, Ten stanowczo odpowiedział : „Nie, to Pan do
mnie przyjdzie, bo to Pan ma sprawę do mnie”. Mimo,
że był człowiekiem bezpartyjnym, cieszył się dużym
uznaniem i szacunkiem w Ministerstwie Zdrowia.
Profesor był obywatelem świata (w obiegowym
języku współpracownicy mówili o Nim „kniaź”).
Władając biegle obcymi językami; angielskim, francuskim
i rosyjskim, prowadził działalność wykładową
w wielu krajach na kuli ziemskiej. Był bardzo ceniony
i wyróżniany - dochodziły do nas echa, gdy wręczano
Mu order Lwa Finlandii, francuską Legię Honorową
i in. słynne odznaczenia, które świadczyły o międzynarodowym
oddziaływaniu i roli Profesora. Przykładał
wielką wagę do pisania podręczników, redagowanych
przez siebie, jak i innych autorów. Słowem, była to
wyjątkowa osobowość, to się czuło. Nie zapomnę, jak