ZaÅ‚Ä cznik 10 - Fundacja Polsko-Niemieckie Pojednanie

Sobibór - badania archeologiczne...
Szymon Wiesenthal pisał, jak to żołnierze SS dla rozrywki cynicznie przestrzegali
Żydów: „ niezależnie od tego jak wojna się skończy my już naszą wojnę z wami
i tak wygraliśmy, żaden z was nie ocaleje, a nawet, jeśli któryś przeżyje i będzie
o tym opowiadał to świat mu nie uwierzy. Zrodzą się podejrzenia, dojdzie do dyskusji,
historycy rozpoczną badania, ale nie uzyskają pewności, bo zniszczymy nie
tylko was, ale wszelkie dowody. A nawet gdyby jakieś dowody miały przetrwać to
i tak ludzie uznają, że rzeczy, o których opowiadacie, są zanadto monstrualne, aby
w nie uwierzyć. Powiedzą, że to tylko natrętna propaganda sprzymierzonych i uwierzą
nam, to znaczy wszystkim naszym zaprzeczeniom. Historię obozów podyktujemy
światu my” 3 . Czy w słowach przytaczanych przez Wiesenthala nie kryje się prawda
o Sobiborze? Zdarzały się przypadki, że więźniom, którzy przeżyli niemiecki ośrodek
zagłady w Sobiborze i II wojnę światową nie chciano wierzyć w ich opowieści.
W Sobiborze wszystkie materialne dowody masowej zbrodni zniszczono. Archiwa
obozowe spalono, Do dziś trudno ustalić ile osób Niemcy tam zamordowali. Nie
zachowały się żadne zeznania i relacje więźniów z obozu III gdzie znajdowały się
komory gazowe i masowe groby. Sposób w jaki Niemcy zabijali ofiary był utrzymywany
w tajemnicy przed wszystkimi innymi więźniami. Wszelkie opisy faktycznego
procesu eksterminacji w Sobiborze pochodzą tylko i wyłącznie od esesmanów.
W czasie rozpraw sądowych, w obawie przed karą, członkowie załogi sobiborskiej
próbowali zmniejszyć swoją odpowiedzialność za udział i rolę, jaką odegrali
w eksterminacji Żydów. Nie okazując żadnych emocji i ograniczając się do podawania
suchych faktów niczego sobie nie przypominali i uważali się za niewinnych.
Twierdzili, że byli zmuszani do wykonywania rozkazów. Wcześniej dołożyli wszelkich
starań, aby żaden świadek tamtych wydarzeń nie pozostał przy życiu. Żadna
informacja, która przenikała do świata zewnętrznego, do polskiej, europejskiej
i światowej opinii publicznej nie miała wpływu na to, co Niemcy postanowili zrobić
i zrobili w Sobiborze. W niczym niezakłóconym spokoju zbudowali obóz i zamordowali
w nim ponad 300 tys. Żydów. Robili to przez ponad osiemnaście miesięcy.
Nie jest mi znany ani jeden przypadek, aby ktokolwiek z zewnątrz starał się im
w tym przeszkodzić. Kiedy postanowiono zlikwidować obóz załoga sobiborska zrobiła
to powoli i z premedytacją. Rozebrano większość zabudowań, resztę infrastruktury
spalono lub wysadzono w powietrze. Teren całego obozu dokładnie zabronowano,
a na dołach gdzie schowano prochy ofiar posadzono las, który rośnie do dzisiaj.
Po zakończeniu II wojny światowej o terenie po byłym obozie mało kto pamiętał.
W 1965 r. pojawiła się tam tablica pamiątkowa, która informowała o tym, że
w sobiborskim obozie zagłady mordowano jeńców radzieckich. Dopiero w 2001 r.
udało się w wyniku przeprowadzonych po raz pierwszy po wojnie badań archeologicznych,
odnaleźć miejsca, w których Niemcy zakopali prochy pozostałe po ponad
300 tys. ofiar obozu. Kolejne ekspedycje archeologiczne z lat 2004 – 2011 odkrywają
w Sobiborze następne dowody dokonanych tu przez Niemców zbrodni.
Ujawnianie prawdy o Sobiborze musiało przejść długą drogę napotykając na
niej wiele przeszkód. Niemcy robili wszystko, aby ukryć prawdę o Sobiborze. Świat
3
Primo Levi, Pogrążeni i ocaleni, Kraków 2007, s.7-8.