ZaÅÄcznik 10 - Fundacja Polsko-Niemieckie Pojednanie

02.05.2015 Views
Marek Bem, Wojciech Mazurek Fot. 51. Makieta niemieckiego ośrodka zagłady w Sobiborze wykonana przez Tomasza Blatta. Makieta znajduje się w Los Angeles Museum of the Holocaust Przy każdej następnej próbie rekonstruowania topografii byłego ośrodka zagłady w Sobiborze, a w szczególności planowanych kolejnych prac archeologicznych niezbędna jest wcześniejsza analiza istniejących zdjęć lotniczych tego terenu z okresu II wojny światowej, która dostarczyć może unikalnych materiałów porównawczych. Najbardziej przydatnym narzędziem analitycznym będzie odczyt stereoskopowy zdjęć lotniczych. Staranne wykorzystanie tej standardowej techniki interpretacji zdjęć okazać się może niezwykle cenne. Nie tylko dostarcza oczywistych zalet w postaci widoku w trzech wymiarach, ale dodatkowo wydobywa detale poprzez badanie dwóch obrazów jednocześnie. Wykorzystanie tych zdjęć, poprzez odczyty GPS w trakcie ostatnio prowadzonych badań archeologicznych okazało się bardzo pomocne i potwierdziło przypuszczenia odnoszące się do kilku bardzo wyraźnych znaków zauważalnych na wszystkich tych zdjęciach (między innymi: lokalizacja tzw. obiektu „E” i drogi prowadzącej do niego, przebieg Himmelfahrtstrasse). Niezwykle pomocne okazać się może porównanie zdjęć wykonanych w różnych porach roku. Misje zwiadowcze Luftwaffe, w okolicach Sobiboru, trwały od marca do maja 1944 r. Zdjęcia lotnicze terenu przed oraz po byłym ośrodku zagłady w Sobiborze wykonano w 1940 r, 28 marca 1944 r., 28 i 30 maja 1944 r., (GX – 168 – SK – 98- 124, GX – 5081 – 8-9, GX – 8102 – SK – 187, GX – 19265/713,714, 719). Można przypuszczać, że z perspektywy lotu ptaka niewiele jest szans na identyfikację znaków pomocnych przy rekonstrukcji obozu. Błędem jednak jest założenie, że na przykład konstrukcje bez fundamentu po rozbiórce nie pozostawiają żadnych śladów. W rzeczywistości istnieje wiele wyraźnych znaków, na tego typu zdjęciach, wskazujących na istnienie dawnego ogrodzenia, baraków i dróg oraz miejsca gdzie kopano doły, w których ukrywano zwłoki i prochy ofiar. Wiele konstrukcji, które zrównano z ziemią wcześniej niż wykonano loty zwiadowcze, można w dalszym ciągu odkryć na zdjęciach. Kiedy burzono budynki w Sobiborze, gruzy często palono w jednym miejscu, co pozostawiało ślad w postaci jasno zabarwionej piaszczystej ziemi ze zwęgloną, czarną plamą pośrodku. Takie ślady są szczególnie dobrze widoczne w strefie byłego obozu I, II i III. W innych miejscach obozu, przy przenoszeniu

Sobibór - badania archeologiczne... i paleniu gruzu w innym miejscu, ziemia zachowała ślady wcześniejszego używania. Często ślady takie są bardzo wyraźne, ponieważ roślinność potrzebuje czasu, żeby się w pełni odbudować, szczególnie, gdy konstrukcje wymagały zrównania z ziemią, co powodowało, że na powierzchni pojawiło się podłoże glebowe pozbawione organicznego użyźniania. W Sobiborze, podobnie jak w innych obozach „Akcji Reinhardt”, piaszczysta gleba zachowała szczególnie dobrze ślady ogrodzenia. Kopanie dołów, w których umieszczano słupy powodowało, że jałowe podglebie było naruszone. Gdy wykopano i pozbywano się słupów, pozostawało jałowe miejsce, na którym trawa i inne rośliny z trudem mogły odrosnąć. Na zdjęciu lotniczym zjawisko to można zaobserwować w postaci równo rozmieszczonych białych punktów. Inne użycie ziemi pozostawia także wyraźne ślady 26 . 26 Na bazie zdjęć lotniczych terenu przed oraz po byłym ośrodku zagłady w Sobiborze wykonanych w 1940 r, 28 marca 1944 r. i 28 i 30 maja 1944 r. i (GX – 168 – SK – 98-124, GX – 5081 – 8-9, GX – 8102 – SK – 187, GX – 19265/713,714, 719) z wykorzystaniem ich jako tła, zespół dokumentujący badania archeologiczne (Yoram Haimi, Wojciech Mazurek, Marek Bem, Andrzej Kikowski, Grzegorz Fajge, The Herinneringscentrum Kamp Westerbork) opracował plany – wizualizację wybranych elementów infrastruktury obozowej i poobozowej na terenie po byłym obozie : (1) Plan obozu z wynikami badań archeologicznych z lat 2000 – 2007 – wykonany przez The Herinneringscentrum Kamp Westerbork w 2008; (2) Plan obozu z wynikami badań archeologicznych z lat 2000 – 2007 naniesionymi na zdjęcia lotnicze z lat: 1940, 1944/a, 1944/b, 1971, 2006.(3) Wizualizacja planu obozu: ogólny plan obozu (nr1-5), przedpole obozowe, komora gazowa, kolejka wąskotorowa, The Herinneringscentrum Kamp Westerbork, konsultacje Marek Bem, Westerbork 2008; (4) Wizualizacja planu obozu: plan ogólny(wersja 1-4), obóz I, obóz II, brama wjazdowa, panorama obozu, Marek Bem, Andrzej Kikowski, Warszawa 2003; (5) Wizualizacja planu obozu – film nr 1-3, Marek Bem, Andrzej Kikowski, Warszawa 2004; (6) Plan obozu z zaznaczonymi obiektami pozostałymi po obozie (stacja kolejowa, dom komendanta , wieża obserwacyjna, kapliczka) i budynkiem obecnego muzeum; (7) Plan z drogą prowadzącą w kierunku obozu III; (8) Plan z drogą prowadzącą z obozu II do komory gazowej tzw. „Himmelfahrtstrasse” z tłem szkicu przygotowanego przez Aleksandra Peczerskiego; (9) Plan z elementami infrastruktury obozu I i przedpola obozowego; (10) Plan z elementami infrastruktury obozowej: rampa kolejowa, baraki sortownicze, obóz II i „Himmelfahrtstrasse”; (11) Fragment zdjęcia lotniczego terenu po byłym ośrodku zagłady (część przedpola obozowego, rampa kolejowa, obóz I i II); (12) Plan z elementami infrastruktury obozu: droga do komory gazowej, barak, w którym przed wejściem do komory rozbierały się kobiety i dzieci, wschodnia część terenu obozu (13) Plan obozu – lokalizacja części obozu II i „Himmelfahrtstrasse”; (14) Plan obozu – lokalizacja infrastruktury obozu IV; (15) Plan obozu (nr 1-3) – lokalizacja rezultatów badań archeologicznych 2001 – 2009; (16) Plan obozu z wynikami badań archeologicznych prowadzonych na terenie po byłym niemieckim ośrodku zagłady w Sobiborze w latach 2000 – 2001; (17) Plan obozu z wynikami badań archeologicznych przeprowadzonych w latach 2001 – 2010, Marek Bem, Grzegorz Fajge, Włodawa 2010.

Page 1 and 2: Sobibór - badania archeologiczne..










































Page 85: Sobibór - badania archeologiczne..




















obozu

badania

sobiborze

obozie

terenie

mazurek

marek

wojciech

obiektu

prac

fundacja

pojednanie

fpnp.pl

ZaÅÄ cznik 10 - Fundacja Polsko-Niemieckie Pojednanie

ZaÅÄ cznik 10 - Fundacja Polsko-Niemieckie Pojednanie ... View more ZaÅÄ cznik 10 - Fundacja Polsko-Niemieckie Pojednanie

Delete template?

Save as template ?

ZaÅÄcznik 10 - Fundacja Polsko-Niemieckie Pojednanie

ZaÅÄcznik 10 - Fundacja Polsko-Niemieckie Pojednanie ZaÅÄcznik 10 - Fundacja Polsko-Niemieckie Pojednanie