ZaÅÄcznik 10 - Fundacja Polsko-Niemieckie Pojednanie

More documents

Recommendations

Info

Marek Bem, Wojciech Mazurek W lipcu 1944 r. okolice, na których znajdował się teren po byłym ośrodku zagłady opanowane zostały przez oddziały Armii Czerwonej i LWP. Baraki pozostawione przez Niemców oraz obozową rampę kolejową, już od 1945 r., nowe władze polskie wykorzystywały jako stację kolejową do gromadzenia, w celu przesiedleń, ludności ukraińskiej. W latach 1945-1947 Ukraińcy ze wschodniej części okręgu lubelskiego byli przesiedlani na Ukrainę lub do zachodnich części Polski. Ukraińcy oczekujący na swoje pociągi (czasem nawet dłużej niż tydzień) potrzebowali drewna na ogniska. Tak więc rozebrali pozostałe baraki obozowe dopełniając dzieła ostatecznego zatarcia, już ostatnich, śladów po niemieckim ośrodku zagłady w Sobiborze 18 . Dzieła całkowitego zniszczenia tego wszystkiego, co pozostało po obozie, łącznie z rozkopywaniem ziemi w celu odnalezienia spodziewanych „drogich rzeczy po Żydach” dokonała najprawdopodobniej okoliczna ludność. […] po wojnie pogłoska… w Sobiborze złoto kopią. Miałem piętnaście lat i we trzech wybieramy się tam. Tak głośno było, że tam złoto kopią. Zachodzimy tam, a tam gdzie teraz to biuro jest najwięcej było kopane. Na południe od tego budynku i w kierunku do drogi to ziemia tam była przewrócona. Zachodziliśmy tam ze sto razy. Było tam ze sto osób. Mieli takie sita (Doliński gestykulując pokazuje wielkość tych sit w przybliżeniu około 1,5 m na 1,5 m podparte tak jak to na budowie i sypią na te sita ziemię. Piasek przelatywał a to, co złote zatrzymywało się na sicie. Niedaleko budynku muzealnego, trochę na północ była tak jama jak ta altana, w której siedzimy, głęboka na dwa metry. W tej jamie siedzi jakiś gość, na baniaku jakimś siedział. Ma szuflę, łyżkę i worek. Łyżką po ścianie skrobie a ta ziemia opada na dno i on widzi co jest. Trze, trze tą łyżką. Widziałem jak jakaś moneta opadała, ale nie była złota. Dogrzebał się do garnka. Wziął ten garnek, postukał po dnie, ten garnek był miedziany. Wiedział co jest wart i włożył go do worka i dalej skrobie. Jak naskrobał sporą kupkę to szuflą tą ziemię wyrzucał na górę. W tej jamie znajdował dziecinne wózki, termosy. Obok była podobna jama, pełno małych nożyczek, noży, ale patrzyli tylko na złoto. Ci moi kumple zaczęli kopać i wykopali taką biblię, taka modląca żydowska książka. Była gruba a kartki były już pognite. Zaczął ją rozkładać, ten jeden z moich kumpli, i wypadł z niej sygnet. Złoty był taki w kształcie kajaka. Przynieśli go do Zbereża i pokazali sąsiadowi. On go pooglądał i powiedział, że da za niego liter samogonu. Oddaliśmy go temu sąsiadowi. Na tym placu choćby jakiś kamień leżał, gałąź czy pniak to wszystko było obkopane, może to były znaki, że tam coś jest schowane. Wszystko tam było obkopane. Wszystko to działo się po wyzwoleniu. Potem to już straż leśna pilnowała. Pamiętam jakiegoś wojskowego z Włodawy, który nocą chodził tam z wykrywaczem metalu. Ale po jakimś czasie niejaki Gierung z tej straży leśnej zasadził się na niego i z tego co słyszałem złapał tego wojskowego, który dostał chyba półtora roku za to […] 19 . 18 Sobibór, opracowała Ewa Hołodkowa, Krakowianka - centrum polskiego języka i kultury na Ukrainie [dostęp: 2 grudnia 2011], www.krakowianka.pl. 19 Wywiad przeprowadzony przez Marka Bema z Janem Dolińskim (ur. 8 lutego 1929 r. w Zbereżu niedaleko Sobiboru) w Zbereżu w dniu 30 kwietnia 2011 r.
Sobibór - badania archeologiczne... Jeszcze w 20<strong>10</strong> r., przez zupełny przypadek, udało się odnaleźć pozostałości, najprawdopodobniej, po ostatnich barakach służby wartowniczej (?). Wykorzystywał je do oszalowania swojego domu we wsi Żłobek jeden z kolejarzy sobiborskich. Spadkobiercy tego domu w trakcie jego kapitalnego remontu zwrócili uwagę na „dziwne” elementy jego oszalowania. Znając związki jego byłego właściciela z powojenną historią terenu po obozie (najprawdopodobniej osoba ta „opiekowała” się tym fragmentem lasu i udzielała informacji zwiedzającym to miejsce (w czasie funkcjonowania obozu mężczyzna ten pracował na sobiborskiej stacji) postanowili poinformować o tym pracowników sobiborskiego muzeum. W ten sposób udało się odnaleźć fragmenty konstrukcyjne ścian obozowych baraków. Fot. 1. Elementy konstrukcyjne baraków lub ogrodzenia pochodzące z obozu w Sobiborze. Znalezione w 20<strong>10</strong> r. we wsi Żłobek
Page 1 and 2: Sobibór - badania archeologiczne..
Page 23: Sobibór - badania archeologiczne..
Page 75 and 76:
Sobibór - badania archeologiczne..
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Page 85 and 86:
Page 87 and 88:
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
Page 99 and 100:
Page 101 and 102:
Page 103 and 104:
Page 105 and 106:
Page 107 and 108:
Page 109 and 110:
Page 111 and 112:
Page 113 and 114:
Page 115 and 116:
Page 117 and 118:
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
show all

ZaÅÄ cznik 10 - Fundacja Polsko-Niemieckie Pojednanie

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?

ZaÅÄcznik 10 - Fundacja Polsko-Niemieckie Pojednanie