ZaÅ‚Ä cznik 10 - Fundacja Polsko-Niemieckie Pojednanie

Marek Bem, Wojciech Mazurek
Poszukiwania drzew z reliktami drutu kolczastego, utożsamianych z pozostałościami
zewnętrznego ogrodzenia obozowego prowadzone były od dnia 27.07.2004
r. (z udziałem Aleksandra Mazurka) i kontynuowane w trakcie pomiarów geofizycznych.
Na początku zweryfikowano niemal wszystkie drzewa odkryte przez ekspedycję
profesora A. Koli w 2001 r. W dalszej kolejności prowadzone były poszukiwania
granicy południowej w kierunku wschodnim. Następnie oznaczono rząd drzew jaki
zachował się po wschodniej stronie torów kolejowych, mniej więcej, na wysokości
siedziby Nadleśnictwa Sobibór. Poszukiwaniami objęto także granicę północną,
łącznie z terenem położonym na wschód od linii kolejowej.
Wyniki badań
Rejon obozu IV
Badania geofizyczne zmierzające do odkrycia lokalizacji obozu IV przyniosły
zaskakująco dobre efekty. W centralnej części obszaru poddanego badaniom natrafiono
na wielką anomalię magnetyczną w kształcie kwadratu o boku około 18 m.
Jej osie są skręcone o blisko 45º w kierunku NW-SE. Można ją interpretować jako
relikty podziemnych bunkrów, zawierających w sobie dużą ilość zbrojenia z prętów
żelaznych zalanych betonem. Jest to jednak budowla znacznie mniejsza od 9 baraków,
stanowiących według relacji byłych więźniów Sobiboru, obóz IV. Niewykluczone
więc, że mamy tutaj do czynienia nie z kompleksem 9 baraków lecz z jednym
obiektem murowanym o charakterze podziemnego bunkra z 9 oddzielnymi pomieszczeniami.
O tożsamości odkrytej anomalii z obozem IV świadczą nie tylko wyniki
badań geofizycznych oraz zgodność jej położenia z relacjami byłych więźniów
Sobiboru ale także dziwne zagłębienie, pokrywające się z tą anomalią, zawierające
liczne konkrecje słabego betonu z dużą zawartością grubego żwiru (podobnego do
konkrecji znalezionej na terenie obozu III). W obrębie tego zagłębienia zostały odkryte
dwa przedmioty metalowe, które mogą pochodzić z czasów istnienia obozu:
łyżeczka z zaparzarką do herbaty oraz element wozu drabiniastego.
Oprócz tej wyraźnej anomalii w narożniku NE obszaru badań natrafiono na równie
wyraźną ale wielokrotnie mniejszą anomalię, która okazała się być sporym fragmentem
drutu żelaznego owiniętego wokół ściętego pnia drzewa. Oprócz wymienionych
anomalii pozostałe były niewielkie i nie tworzą jakichś logicznych ciągów
czy koncentracji. Można je interpretować jako pozostałości po dawnych i współczesnych
drobnych obiektach metalowych (np. kapsle, gwoździe, itp.).
Rejon obozu III – komory gazowe.
W rejonie południowego zasięgu obozu III oraz prawdopodobnie końcowego
odcinka tzw. „Himmelfahrtstrasse” przebadany został łącznie obszar o powierzchni