Dómur Hæstaréttar Íslands í máli nr. 214/1978 - Ríkissaksóknari

lýst viðræðum vitnisins við lögmenn svo og við vandamenn sína, vini og vinnufélaga. Hefði vitnið
verið orðið á báðum áttum um, „hvort hann hefði gert þessa hluti".
Vitni, er viðstödd voru yfirheyrslur Sigurðar Óttars fyrir þýskum rannsóknarlögreglumanni 14.
desember 1976, hafa gefið skýrslur í dómi, og eru vætti þeirra rakin í héraðsdómi. Aftaka þau með
öllu, að nokkrum þvingunum hafi verið bent. Hafi Sigurður attar verið „rálegur og eðlilegur" við
yfirheyrsluna.
C.9:d. Um skýrslu ákærðu Erlu 11. janúar 1980, þar sem hún tók aftur fyrri framburði, vísast til
reifunar að framan.
D.
Svo sem rakið er hér að framan, breyttu þeir ákærðu Kristján og Sævar framburðum sínum, Kristján
hinn 6. júlí 1977 og Sævar hinn 13. september s. á., og tóku að mestu aftur játningar sínar. Jafnframt
héldu þeir þus fram, að fyrri játningar hefðu verið fengnar með því, að rannsóknarmenn og
fangaverðir hefðu beitt þá ólögmætri harðneskju, lent þá til ákveðinna frásagna, samræmt sögur
þeirra og enda viðhaft óhæfilegar og ólögmætar rannsóknaraðferðir.
D.1. Í úrlausn um I. kafla ákæru 8. desember 1976 hér að framan er vikið að rannsóknum, er fram
fóru bæði fyrir uppsögu héraðsdóms og eftir gagngert vegna áburðar ákærðu á bender
rannsóknarmönnum og fangavörðum. Eins og þar greinir, leiða þessar umfangsmiklu rannsóknir eigi í
ljós, að þeir annmarkar séu á rannsókn málsins, sem valdi því, að játningar hinna ákærðu Kristjáns og
Sævars verði út af fyrir sig eigi lagðar til grundvallar við úrlausn máls þessa.
Um afturköllun þeirra á fyrri framburðum er þess að geta, að þeir höfðu .margsinnis endurtekið
játningar sínar, bæði fyrir rannsóknarlögreglumönnum og dómurum, stundum að viðstöddum
verjendum. Hurfu þeir ekki frá játningum sínum, fyrr en alllangt var liðið á rannsókn málsins og eftir
að ákærur voru gefnar út og mál gegn þeim þingfest. Ýmislegt er í frásögn þeirra, sem ekki gat verið
frá öðrum komið en þeim sjálfum. Ráða má af gögnum máls, að hinir ákærðu hafa mjög leitað að
fyrra bragði eftir viðtölum við rannsóknarmenn og að skýrslur yrðu af þeim teknar. Hinir ákærðu tóku
þátt í sviðsetningu atburða í Dráttarbrautinni hinn 23, janúar 1977 og voru þá virkir, að því er ráða má
af rannsóknargögnum, um að skýra frá staðsetningu ökutækja, stöðu einstakra manna í viðureign við
Geirfinn Einarsson og ýmislegt annað, er varðar vettvangsviðburði. Enn er þess að geta, að ákærði
Guðjón hefur haldið fast við framburð sinn, og ýmis gögn önnur bendi ótvírætt til, að ákærðu hafi
verið í Dráttarbrautinni í Keflavik umrætt kvöld.
Með skírskotun til þess, sem að framan er ritað, og með vísan til héraðsdóms eru afturkallanir
Kristjáns og Sævars á játningum þeirra ekki marktækar.
D.2. Með vísan til rökstuðnings héraðsdóms verður ekkert mark tekið á afturköllun Sigurðar Óttars
Hreinssonar á framburðum hans.
D.3. Svo sem greint er hér að framan, tók ákærða Erla aftur alla framburði sína, er varða ferðina til
Keflavíkur, á dómþingi 11. janúar 1980, rétt áður en munnlegur málflutningur hófst í Hæstarétti.
Fallast ber á þá úrlausn héraðsdóms, að sannað sé án tillits til framburða meðákærðu, að Erla hafi
22