swiat 21 - Świat Architektury

• Kostka brukowa przed Halą Stulecia we Wrocławiu
• Suomenlinna – zwiedzający twierdzę sami muszą zadbać o swoje bezpieczeństwo
Fot. Lech Kwartowicz
Fot. Joanna Jabłońska
Joanna Jabłońska
na jednej z konferencji. Pani architekt opowiadała
o cohousingu bardzo emocjonalnie, z pasją
prezentowała osiedle, które tworzyła w oparciu
o tę koncepcję. Dla niej była to jedyna słuszna
droga rozwoju przestrzeni mieszkaniowej. Na
wykładzie było wielu obcokrajowców, z ich
twarzy można było wyczytać duży sceptycyzm.
W Polsce można zaobserwować tendencję
spontanicznego przejmowania różnych idei, które
dopiero później sprawdzamy w praktyce. Nie
zawsze pomysły, które powstają w określonych
warunkach kulturowych, sprawdzają się na innym
gruncie. Jest to związane z mentalnością danej
społeczności.
KB: Czy cohousing sprawdzi się w Polsce?
JJ: Nie sądzę. Oczywiście, w Polsce relacje
sąsiedzkie, wspólnotowe są dość silne. Ludzie
sami budują małe społeczności, choć może nie
w dużych miastach. Mimo wszystko przestrzeń
mieszkalna musi być indywidualna. Większość
z nas pragnie zamknąć drzwi swojego mieszkania
i za bardzo się nie integrować. Narzucanie
przez miasto koncepcji integracji i tworzenia
enklaw administracyjnych, zgodnie z pomysłem
wspomnianej pani architekt, jest moim zdaniem
nierealne i niewłaściwe. Mogę sobie jednak
wyobrazić grupę znajomych, która ma ochotę
wspólnie stworzyć osiedle, w którym zamieszka.
KB: Uważam, że trzeba szanować wolność
wyboru miejsca i sposobu zamieszkiwania.
JJ: Miasta powstają poprzez różnicowanie
się przestrzeni. Korzystamy w nich z miejsc
publicznych, a jeśli mamy ochotę odpocząć,
zamykamy drzwi naszego mieszkania.
KB: Czy projektowanie miejsc wspólnych,
rekreacyjnych, wewnątrz budynków mieszkaniowych
jest uzasadnione? Czy gradacja
prywatności przestrzeni w takich obiektach
jest potrzebna?
JJ: Przestrzeń prywatna nie powinna być
tak po prostu dostępna z korytarza. Najsensowniejszą
przestrzenią półprywatną jest ta,
wytworzona między zabudową mieszkaniową
przeznaczona dla dzieci oraz osób, które chcą
spotkać się ze znajomym, poczekać na kogoś
lub przysiąść na ławce i poczytać książkę na
świeżym powietrzu. Ciekawym rozwiązaniem
jest też przestrzeń wspólna w budynku, zorganizowana
w postaci holu z wygodnymi miejscami
do siedzenia. W takim miejscu można przyjąć
gości, porozmawiać z sąsiadem.
Mieszkałam przez jakiś czas na osiedlu
w Toronto. Zamieszkiwało je wielu ludzi, a każda
• Wnętrze holu w Dolnośląskim Centrum
Filmowym we Wrocławiu dostosowane do
potrzeb osób niepełnosprawnych
Fot. Lech Kwartowicz
strefa wejściowa była urządzona w postaci
klubu, saloniku, na wzór przestrzeni recepcyjnej
w hotelu. Miałoby to szanse przyjąć się u nas.
Trzeba zwracać uwagę na jakość mieszkania
w danym miejscu, a nie tylko na ilość metrów
kwadratowych salonu.
KB: Czy na bezpieczeństwo przestrzeni
wpływ ma również jej przeznaczenie dla precyzyjnie
zdefiniowanej grupy użytkowników?
Czy osiedla powinny być projektowane dla
określonej, jednorodnej grupy społecznej?
JJ: To problem, którego nikt do tej pory nie
rozwikłał. Wiadomo, że większość osiedli jest
projektowana dla osób średnio zamożnych.
Wiąże się to m.in. z wyborem określonych
materiałów wykończeniowych – trwałych i ekonomicznych.
Zamieszkiwanie w centrum dużych miast,
przy głównych arteriach komunikacyjnych, jest
z wielu powodów uciążliwe. W tych miejscach
zostają tylko ludzie, którzy nie mogą sobie
pozwolić na zmianę. Następuje segregacja, która
powoduje degenerację przestrzeni miejskiej.
Innym aspektem izolacji różnych grup społecznych
jest powstawanie osiedli zamkniętych,
przeznaczonych dla ludzi zamożnych. Z jednej
strony są one bezpieczne, bo wygrodzone
Absolwentka Wydziału Architektury
Politechniki Wrocławskiej; od 2009 r.
doktor architektury i urbanistyki, spec.
architektura; od 2010 r. nauczyciel akademicki
Wydziału Architektury PWr;
w ramach działalności dydaktycznej
i naukowej – bierze udział w międzynarodowym
projekcie badawczym,
prowadzi badania własne, jest autorką
wielu publikacji i uczestniczką naukowych
konferencji krajowych i zagranicznych;
od 2011 r. – jest członkiem
Komisji ds. Architektury i Urbanistyki
wrocławskiego Oddziału PAN; w latach
2010-2011 – redaktor naczelna „świata
architektury”. Od 2003 r. praktykuje
zawodowo, w tym od 2010 r. jako
czynny członek IARP.
i wyposażone w system monitoringu, z drugiej
– stanowią kuszący cel kradzieży i włamań.
Mieszkania komunalne są pod tym względem
dość bezpieczne [śmiech].
KB: Dobre miejsce na sejf. Czego należy
życzyć Pani oraz studentom?
JJ: Bezpiecznej architektury z odrobiną szaleństwa…
może nawet z jego pełnią.
KB: Tego właśnie Państwu życzę. Dziękuję
za ciekawą rozmowę.
26 27