Sama świadomość nie wystarczy - Sayadaw U Tejaniya

codziennego, gdy ta zdroworozsądkowa mądrość jest zdolna pomóc ci podjąć
właściwe decyzje w każdej dziedzinie twojej aktywności. Dzięki temu będziesz mógł
widzieć wyraźniej, czy coś jest odpowiednie i pożyteczne, czy też nie.
Jogin: Nadal nie jestem pewien jaka jest różnica między sati-sampajañña i dhammavicaya.
SUT: Nakładają się na siebie, choć w moim rozumieniu jedynie dwie pierwsze
sampajañña można przyrównać do dhamma-vicaya.
Chciałbym dodać coś do mojego wyjaśnienia odnośnie gocara-sampajañña. Można
w inny sposób powiedzieć, że gocara-sampajañña pojawia się, gdy umysł stara się
wkładać coraz większą uwagę w dhammiczną naturę rzeczywistości, niż tylko
koncentrować się na konceptach. Jest to możliwe tylko wtedy, gdy nastąpił już
pewien rozpęd w praktyce. Staje się to niemalże naturalne dla umysłu, by patrzeć
na realność danej sytuacji, niż na wymyślone pojęcia. Natura Dhammy staje się
pastwiskiem mądrości (takie jest dosłowne znaczenie słowa „gocara”). Jeśli ten
rodzaj świadomości będzie podtrzymywany przez dłuższy okres czasu, wtedy
natura anicca, anattā i dukkha nie będą sprawiały kłopotu ze zrozumieniem.
Ludzie jednak, zamiast prawdziwie zrozumieć anicca, anattā i dukkha spędzają
zbyt wiele czasu praktykując kontemplację nad tymi właściwościami oraz myśląc o
nich, bez jakiegokolwiek urzeczywistnienia - faktycznego zrozumienia bazującego
na własnym doświadczeniu. Dlatego gdy mówię o Dhammie, nie lubię używać tych
terminów. Wolę jak ludzie opisują własne doświadczenia, o tym co faktycznie
doznali, bądź co zaobserwowali, niż gdy mówią mi, że zobaczyli anicca albo anattā,
co nie ma czasem większego sensu.
~~~ ☸ ~~~
SUT: Nie wystarczy być tylko spokojnym, oraz starać się być świadomym.
Powinieneś także sprawdzać czy obecne jest w tobie pięć duchowych czynników
(indriya). Możesz zadać sobie pytania: „Czy mam przekonanie do tego co robię? Czy
tak na prawdę wiem co robię?” Wraz z doświadczeniem przyjdzie moment gdy
będziesz mógł rozróżnić, czy pięć duchowych czynników działa w tobie, czy też nie,
jak również, czy są zrównoważone, czy nie.
Jogin: Co z siedmioma czynnikami oświecenia, sambojjaṅga, czy je także
powinniśmy w sobie sprawdzać?
SUT: Tak. Siedem bojjaṅga można podzielić na dwie grupy: te które są
przyczynami i te które są skutkami. Powinieneś jedynie sprawdzić czy posiadasz
wszystkie przyczyny: sati (świadomość), viriya (wysiłek) oraz dhamma-vicaya czyli
inaczej paññā. Zwróć szczególną uwagę na wysiłek, gdyż z tych trzech czynników
najtrudniej go pojąć. Nie ma specjalnego problemu ze świadomością czy mądrością,
106