Tutaj - Świat Architektury

Szymon Ciach: Jak rozpoczęła się Państwa
przygoda z tym projektem?
Krzysztof Mycielski: Konkurs na modernizację
i rozbudowę dworca ogłoszono
w połowie 2008 r. Zaczynał się wtedy kryzys
i nasi najwięksi ówcześni klienci wstrzymali
duże inwestycje, nad którymi pracowaliśmy.
Liczny zespół projektantów pracujących w naszym
biurze, który nagle pozostał bez zajęcia,
przerzuciliśmy do pracy nad konkursem.
Włożyliśmy w niego maksimum zaangażowania
i dzięki temu wygraliśmy. Wcześniej
mieliśmy już trochę doświadczeń z pracą we
Wrocławiu, bo przygotowywaliśmy różne
projekty dla lokalnych deweloperów, m.in.
opracowywaliśmy rewitalizację Browaru Piastowskiego.
SC: Dworzec Główny we Wrocławiu jest
niezaprzeczalnie ważnym i jednym z najbardziej
centralnych ogniw urbanistycznych
miasta. Niezwykle istotne jest w tym przypadku
zapewnienie płynności i dostępności,
gdyż jest to miejsce niezwykle żywe aglomeracyjnie.
Jak poradzili sobie Państwo
z tym zadaniem?
KM: Główną ideą projektu w skali urbanistycznej
było przywrócenie miastu placu
przed dworcem, aby stał się pełnowartościową
przestrzenią publiczną, a nie wyłącznie
parkingiem, którym był od czasów
wojny. Przestrzeń tę zaprojektowaliśmy
całkowicie współcześnie, ale pomogły nam
też zdjęcia archiwalne. Przedstawiały one
powiązane z usługami w hali dworca,
otwarte na plac drewniane tarasy, które
przed wojną funkcjonowały pomiędzy ryzalitami
budynku. Uważamy jednak, że nawet
w tamtych czasach publiczny potencjał
placu, który w dużej mierze był zieleńcem
i służył komunikacji kołowej, nie był do
końca wykorzystany.
Rafał Zelent: W naszym projekcie zieleń
na placu również odegrała kluczową rolę, bo
położyliśmy nacisk na kontynuację ciągów
zielonych biegnących równolegle do wyniesionych
nasypów kolejowych. Chcieliśmy
jednocześnie uniknąć sytuacji, w której zieleńce
rozbijają przestrzeń placu. Stąd wziął
się pomysł współczesnej formy trawiastych
wysp, na których podróżni i użytkownicy
placu mogą siadać lub nawet leżeć. Kompozycja
tej zieleni jest wynikiem analizy
ruchu pieszych w tym miejscu – pomiędzy
wyspami pozostawiliśmy szerokie przejścia,
aby nie trzeba było ich obchodzić.
SC: Proszę opowiedzieć o nowo wprowadzonych
elementach zagospodarowania. Jak
udoskonaliły one funkcjonowanie obiektu?
RZ: Najważniejszą decyzją było przerzucenie
ruchu kołowego odbywającego
się na placu do garażu podziemnego, co
uwolniło miejsce pod przestrzeń publiczną.
Naprzeciw wejścia do tunelu miejskiego,
gdzie wcześniej była stacja benzynowa, zorganizowaliśmy
niewielki, ale konieczny przy
każdym dworcu zewnętrzny parking i postoje
dla taksówek. Dodatkowo, usunięcie wielu
drobnych i wyjątkowo szpetnych obiektów
– naleciałości minionych lat po zachodniej
stronie dworca – pozwoliło stworzyć jeszcze
jeden dodatkowy plac zlokalizowany wzdłuż
nasypu kolejowego. Od strony skarpy przestrzeń
ta zamknięta jest pawilonem, który
może pełnić wydzieloną funkcję usługową
pobudzającą życie w tym miejscu.
KM: Dzięki odtworzeniu idei tarasów
między ryzalitami udało się nam otworzyć
na plac usługi dostępne do niedawna jedynie
w budynku i zapewnić możliwość korelacji
tych usług z przestrzenią publiczną. Jest to
odwołanie do historycznego układu przestrzeni
przed budynkiem dworca. We współpracy
z zespołem architektów krajobrazu,
kierowanym przez Justynę Dziedziejko, na
placu zaprojektowaliśmy siedziska, trawniki
do leżenia, drzewa, fontanny w posadzkach,
wiaty dla rowerów, kioski, punkty informacyjne,
czyli masę różnych elementów, które
przyciągną tu ludzi. Przeprojektowanie placu
w tak dużej skali wymusiło poważną zmianę
organizacji ruchu kołowego, a nawet ingerencję
w układ trakcji tramwajowej od strony
ulic Piłsudskiego i Peronowej.
RZ: Oprócz publicznego placu całkowicie
nowym elementem jest dworzec nocny
wzniesiony od strony ulicy Suchej, który
w istocie jest funkcjonalną alternatywą dla
zabytkowego budynku. Osoby wysiadające
obecnie z autobusów na sąsiadującym dworcu
PKS i przesiadające się na pociąg nie muszą już
pokonywać całej długości tuneli pod peronami
tylko po to, aby w głównym gmachu kupić
bilety lub zjeść coś przed podróżą. Nocny
pawilon ułatwi również bieżącą konserwację
i utrzymanie w czystości głównego budynku.
SC: Na placu przed dworcem pojawiły się
nowe elementy kubaturowe z przeszkleniami.
Jaką pełnią funkcję?
KM: To głównie zabudowane pionowe
ciągi komunikacyjne, klatki schodowe i windy,
prowadzące do garażu podziemnego. Dodatkowo
zaprojektowane są tak, aby pełniły
funkcję parkingu dla rowerów.
RZ: „Kostki”, stojące na placu bliżej budynku,
poza tym, że są elementami reklamowymi
i świetlnymi, pełnią głównie funkcje
techniczne, związane m.in. z oddymianiem
w czasie pożaru garażu podziemnego. Mieszczą
w sobie również niezbędne instalacje
wyrzutu lub czerpni powietrza.
SC: Jak rozwiązano komunikację kołową
wokół obiektu oraz strefę dostaw?
KM: Komunikacja kołowa dotycząca zarówno
ruchu pasażerów, dostaw, jak i obsługi
budynku w większości sprowadzona jest pod
ziemię. Z parkingu podziemnego poprzez
korytarze i czytelne ciągi komunikacyjne
pasażerowie dostają się na dworzec, a następnie
poprzez zmodernizowane tunele, za
pomocą odnowionych schodów z nowymi
taśmociągami na bagaże, wind i schodów
ruchomych, przemieszczają się na perony.
SC: Czy w przyszłości obiekt będzie połączony
z dworcem PKS?
KM: Połączenie z terenem PKS-u i mającymi
powstać za jakiś czas przy ul. Suchej
przystankami szybkiego tramwaju miejskiego
było ważnym aspektem projektu. Dlatego
już w warunkach konkursu pojawiła się idea
dworca nocnego. Nasza praca konkursowa
zakładała możliwość połączenia dworców
PKP i PKS kładką nad ul. Suchą, wychodzącą
właśnie z nowego nocnego pawilonu.
Zrealizowanie tego pomysłu po niewielkich
modyfikacjach nadal jest możliwe.
SC: Modernizując technologicznie budynek
i wprowadzając w zabytkową tkankę
obiektu nowe elementy we współczesnej
stylistyce, udało się Państwu zachować
maksymalną ilość historycznych detali
i rozwiązań konstrukcyjnych. Dzięki temu
utrzymano unikalny klimat dworca. Czy połączenie
zabytkowej tkanki z nową w spójną
i płynną estetycznie całość było trudnym
zabiegiem?
KM: Na wstępie ważne było ustalenie
czytelnej metody projektowania w zabytkowym
obiekcie. W gruncie rzeczy postępowaliśmy
zgodnie z założeniami Karty
Ateńskiej, nie próbując podrabiać historii
obiektu poprzez pseudohistoryczne maskowanie
współczesnych ingerencji. Od samego
początku projektu założyliśmy sobie, że
historyczna struktura i zachowane detale
stanowią unikalną i zamkniętą całość, zaś
niezbędne ingerencje funkcjonalne i technologiczne
powinny wręcz się wyróżniać
i poprzez kontrast podkreślać elementy
historyczne. Ta idea czytelna jest również
w niuansach – na przykład wszystkie stalowe
elementy historyczne są malowane innym
odcieniem szarości niż elementy współczesne,
co szczególnie widoczne jest w halach
peronowych.
• Centralny ryzalit budynku dworca z publicznym placem. Na
pierwszym planie taras, przed nim fontanna w posadzce placu
• Kostki świetlne na placu przed dworcem pełniące m.in.
funkcję słupów ogłoszeniowych i obudowy dla urządzeń
wentylacji oddymiającej
Fot. Lech Kwartowicz
• Fontanna w posadce placu publicznego
Fot. Lech Kwartowicz
Fot. Lech Kwartowicz
86
87