Tutaj - Świat Architektury
01.05.2015 • Views
Share Embed Flag

Tutaj - Świat Architektury

Tutaj - Świat Architektury

Tutaj - Świat Architektury

SHOW MORE
SHOW LESS
ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
swiatarchitektury.com

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

START NOW

7 (25) / 2012<br />

ISSN: 2081-6413<br />

SZKLANE DOMY<br />

W CENTRUM LEGNICY<br />

Letia Business Center<br />

GDZIE HISTORIA SPLATA SIĘ<br />

Z NOWOCZESNOŚCIĄ<br />

Dworzec Główny PKP we Wrocławiu<br />

SZKŁO W ARCHITEKTURZE<br />

1

Nowość<br />

w branży<br />

budowlanej!<br />

Nasz zawód żywi się złożonymi sprzecznościami,<br />

w których umiłowanie porządku łączy się z umiłowaniem<br />

do nieporządku, umiłowanie historii – z umiłowaniem<br />

do nowych pomysłów…<br />

Renzo Piano<br />

Profesjonalnie<br />

i z kolorem<br />

Wkomponowanie nowej stylistyki w kontekst miejsca, historii, atmosfery nie jest łatwym<br />

zadaniem dla architekta. Uzyskanie kompromisu i właściwych relacji elementów z przeszłości<br />

ze współczesnymi wymaga wielkiej ostrożności, wiedzy, ale również odważnych decyzji.<br />

Odbywa się ten proces za pomocą różnych środków: metafory, nawiązań materiałowych,<br />

kompozycyjnych, konstrukcyjnych etc. Łączenie „starego” z „nowym” wymaga kreatywności<br />

i wirtuozerii. W najnowszym wydaniu „świata architektury” prezentujemy Państwu<br />

wyjątkowe realizacje, które są odpowiedzią projektantów i wykonawców na to wyzwanie.<br />

Przyjemnej lektury<br />

SPECJALIŚCI OD KLAP REWIZYJNYCH<br />

Firma z tradycją od 1991 roku na rynku polskim, aktywnie działamy w budownictwie przemysłowym i publicznym<br />

Nowością w naszej ofercie są<br />

włazy podłogowe<br />

Projekty,<br />

które poruszają wyobraźnię.<br />

Twoje projekty powinny powstawać przy użyciu najlepszych narzędzi. Dlatego stworzyliśmy najwyższej<br />

jakości wzornik Big Life z 888 kolorami do wyboru oraz innymi innowacyjnymi funkcjami, jak: zintegrowany<br />

czytnik USB z kolorystyką Life do programów graficznych (AutoCAD, CorelDRAW czy<br />

Nemetschek), kabel umożliwiający aktualizowanie danych ze strony Baumit oraz<br />

designerska okładka z podświetlanym logo Baumit, która aktywuje się przy otwieraniu.<br />

Big Life to optymalne rozwiązanie, które pomaga tworzyć niepowtarzalne kreacje.<br />

Odkryj kolory Life i wyjątkowy wzornik Big Life!<br />

Specjalizujemy się w zabezpieczeniach ppoż (posiadają Aprobaty<br />

Techniczne i Certyfikaty), oferujemy również kompletne rozwiązania<br />

klap rewizyjnych od zwykłych bez odporności ogniowej poprzez ppoż.<br />

od EI 30 do EI 120, również na specjalne indywidualne zamówienia.<br />

Twój dom. Twoje kolory. Twoje życie.<br />

FF Systems Sp. z o.o., ul. Jodłowa 28 A, 26-600 Radom, tel. 48 366 42 25, Faks: 48 366 42 26, www.ffsystems.pl

W numerze:<br />

14<br />

Fot. Lech Kwartowicz<br />

Fot. Przemysław Andruk<br />

58<br />

WYDARZENIA 6<br />

O PRZESTRZENI DLA MUZYKI 58<br />

Filharmonia Świętokrzyska im. Oskara Kolbego w Kielcach<br />

NOWOŚCI PRODUKTOWE 8<br />

SPECJALIZACJE<br />

PROJEKT Z OKŁADKI<br />

ŻEBRA ZE SZKŁA 68<br />

SZKLANE DOMY W CENTRUM LEGNICY 14<br />

Letia Business Park<br />

HISTORIA I WSPÓŁCZESNOŚĆ<br />

REALIZACJE W POLSCE<br />

Z MYŚLĄ O KLIENTACH I ICH ROSNĄCYCH 24<br />

POTRZEBACH<br />

Salon VOLVO w Warszawie<br />

24<br />

Fot. Bartosz Makowski<br />

Fot. Bartosz Makowski<br />

74<br />

W NOWEJ ODSŁONIE 74<br />

Dworzec PKP Warszawa Wschodnia<br />

GDZIE HISTORIA SPLATA SIĘ 84<br />

Z NOWOCZESNOŚCIĄ<br />

Dworzec Główny PKP we Wrocławiu<br />

CENTRUM HANDLOWE Z KLASĄ 34<br />

Galeria Korona w Kielcach<br />

AQUASFERA 42<br />

Wodne centrum sportowo-rekreacyjne w Olsztynie<br />

CYFROWA BIBLIOTEKA 50<br />

Biblioteka Akademii Marynarki Wojennej w Gdyni<br />

50<br />

Fot. Bartosz Makowski<br />

Fot. Lech Kwartowicz<br />

84<br />

4 5

Wydarzenia<br />

Polskie Wnętrze 2011<br />

Od maja do czerwca 2012 r. trwał plebiscyt Polskie Wnętrze 2011,<br />

zorganizowany przez wortal Sztuka-wnetrza.pl. W kategorii<br />

wnętrz publicznych jurorzy przyznali dwie równorzędne pierwsze<br />

nagrody. Biuro w Poznaniu, zaprojektowane przez zespół Ultra<br />

Architects, powstało jako połączenie miejsca pracy i realizowania<br />

pasji inwestora – miłośnika motoryzacji. Architekci interweniowali<br />

w zaadaptowanej dawnej hali magazynowej, nadając<br />

wnętrzom wygląd przestrzeni technicznej – garażowej czy parkingowej.<br />

Pop up shop ZUO Corp, zaprojektowany przez studia<br />

Inside Outside oraz Super Super, zajmował skrawek terenu przy<br />

ul. Brackiej w Warszawie. Jego siedzibą były dwa połączone z sobą,<br />

metalowe kontenery biurowe. Zadaniem architektów było stworzenie<br />

funkcjonalnej przestrzeni sklepu i wywołanie zaskoczenia<br />

u wchodzących do butiku osób. Dlatego projektanci postanowili<br />

sięgnąć po efekt złudzenia optycznego.<br />

Trimo Awards 2012<br />

48 laureatów z pięciu krajów europejskich zostało uhonorowanych<br />

międzynarodowymi nagrodami Trimo w dziedzinie<br />

najnowszych osiągnięć naukowych. Dwoje z nich pochodzi<br />

z Polski – Rafał Boguszewski został nagrodzony za pracę dyplomową<br />

„Tymczasowy budynek serwisowy dla Euro 2012 – terminal<br />

lotniczy dla lotnictwa ogólnego”, a Joanna Grzymkiewicz za<br />

pracę magisterską „Rewitalizacja postindustrialnych obszarów<br />

z punktu widzenia architektury i społeczeństwa”. Wyróżnieni<br />

pochodzą z Wydziału <strong>Architektury</strong> Politechniki Warszawskiej. Już<br />

po raz 11. Trimo promuje innowacyjność i wiedzę studentów.<br />

Do konkursu kwalifikowane są prace naukowe z następujących<br />

dziedzin: architektura, wzornictwo przemysłowe, budownictwo,<br />

budowa maszyn, chemia, prawo, informatyka ekonomii i zarządzania,<br />

rozwój pracowników.<br />

www.trimo-researchawards.com<br />

• I nagroda<br />

Obrona projektu architektonicznego<br />

Zakończony cykl konferencji „Nowoczesna fasada wentylowana”<br />

pokazał, że obrona projektu fasady jest jednym<br />

z głównych problemów, na jaki natrafiają architekci w trakcie<br />

procesu inwestycyjnego. Projektanci wskazywali sytuacje,<br />

w których inwestor zmieniał wykonanie opracowanej przez<br />

nich fasady. Jest to naruszenie integralności dzieła i z tego<br />

tytułu projekt podlega ochronie na gruncie prawa autorskiego.<br />

Joanna Polak z Kancelarii Prawnej Polak podkreśla:<br />

„W razie naruszenia autorskich praw majątkowych architekt<br />

może żądać zadośćuczynienia od osoby, która naruszyła te<br />

prawa. Wymaga to jednak przeprowadzenia postępowania<br />

sądowego, co często zniechęca architektów do podjęcia<br />

działań w obronie projektu”.<br />

Firma Euronit przy współpracy z firmą Isover stworzyła<br />

nowe narzędzie właśnie dla uniknięcia takich sytuacji.<br />

Proponowane rozwiązanie to system składający się z wełny<br />

mineralnej ISOVER Super-Vent Pluso o specjalnie dobranych<br />

parametrach technicznych, dostosowanych do najwyższych<br />

wymagań stawianych fasadom wentylowanym oraz rozwiązań<br />

elewacyjnych Euronit. Wyklucza on zmianę projektu przez<br />

inwestora, ponieważ cechy szczególne systemu sprawiają, że<br />

jakakolwiek zamiana drastycznie pogorszy parametry izolacyjne<br />

i użytkowe fasady oraz pociągnie za sobą konieczność zmian<br />

projektowych na dużą skalę.<br />

Dodatkowo, jest to system, który gwarantuje uzyskanie<br />

współczynnika przenikania ciepła U dla przegrody składającej<br />

się już tylko z samej 18-centymetrowej izolacji ISOVER Super-<br />

Vent Plus na poziomie 0,17 W/m 2 K. Zastosowanie powyższego<br />

rozwiązania pozwala zredukować grubość fasady o 6 cm.<br />

W sezonie wiosna 2012 konferencje o „Nowoczesnej fasadzie<br />

wentylowanej” odbyły się w Krakowie, Poznaniu, Warszawie,<br />

Gliwicach i Lublinie. W spotkaniach wzięło udział ponad 150<br />

architektów. Na kolejne organizatorzy zapraszają od października<br />

do Białegostoku, Łodzi, Kielc, Słupska i Elbląga.<br />

www.virtus.com.pl i www.euronit.pl<br />

Co jest ważne<br />

w architekturze:<br />

nowatorski projekt,<br />

oszczędność energii czy krótszy<br />

proces realizacji inwestycji?<br />

A może<br />

wszystko to<br />

razem?<br />

Płyty cementowe<br />

AQUAPANEL ® OUTDOOR<br />

Wreszcie materiał, który wspiera architektów<br />

we wszystkim - jest wytrzymały, wydajny i pozwala<br />

uwolnić kreatywność.<br />

Pawilon Niemiec, EXPO 2010. Klatka schodowa i ściany zewnętrzne teatru wykonane z płyt cementowych KNAUF AQUAPANEL® Exterior Wall.<br />

©Architekt: Schmidhuber + Kaindl/Ekspozycja: Milla & Partner/Fotograf: Andreas Keller<br />

Współczesna architektura stoi przed wieloma wyzwaniami.<br />

Można im sprostać , tworząc nowatorskie projekty z zastosowaniem systemu ścian zewnętrznych<br />

KNAUF AQUAPANEL ® Exterior Wall. System ten spełnia wszelkie oczekiwania nowoczesnej architektury.<br />

Więcej szczegółów na www.AQUAPANEL.com<br />

Zyskaj pewność, wybierz AQUAPANEL ® NEL

Nowości produktowe<br />

ROCKFON W CERTYFIKACJI LEED<br />

Produkty stosowane w budynkach<br />

certyfikowanych muszą spełniać najwyższe<br />

standardy oraz cechować się<br />

odpowiedzialnym, „proekologicznym”<br />

procesem produkcji. Marka Rockfon<br />

proponuje rozwiązania akustyczne sufitów<br />

i ścian, przeznaczone zarówno do<br />

obiektów nowych, jak i remontowanych.<br />

W budynkach wybudowanych zgodnie<br />

z koncepcją masy termicznej można<br />

wykorzystać wyspy sufitowe Eclipse lub<br />

pochłaniacze przestrzenne Contour, które<br />

zapewniają zarówno komfort akustyczny,<br />

jak i swobodną cyrkulację powietrza<br />

w pomieszczeniach. Dodatkowo,<br />

zastosowanie płyt sufitowych Facett<br />

lub Cosmos w garażach podziemnych,<br />

oprócz wyciszenia tych pomieszczeń,<br />

zapewnia odpowiednią izolację termiczną<br />

powierzchni sąsiadujących z garażami.<br />

www.rockfon.pl<br />

NOWA JAKOŚĆ IZOLACJI<br />

Na rynku termoizolacji pojawił się<br />

nowy produkt – Synthos XPS PRIME.<br />

Producent chciał podwyższyć parametry<br />

swojego produktu i zadbać o środowisko<br />

naturalne. Produkt wyróżnia symbol<br />

Green Lambda, który podkreśla jego<br />

ekologiczność – do produkcji nie zastosowano<br />

szkodliwych freonów, a proces<br />

spieniania płyt oparty został na bazie<br />

dwutlenku węgla. Dzięki zastosowanej<br />

technologii produkt ma lepsze parametry<br />

techniczne i srebrny kolor, a także<br />

charakteryzuje się wysokim poziomem<br />

izolacji termicznej. Obniżona wartość <br />

pozwala zmniejszyć straty energetyczne<br />

oraz wydatki na eksploatacje budynków.<br />

www.synthosgroup.com<br />

KNAUF DLA BIUROWCÓW<br />

Camillo to systemowe rozwiązanie w podłogach<br />

podniesionych monolitycznych, które<br />

jest korzystną alternatywą do podłóg w technologii<br />

suchej. Propozycja firmy Knauf cieszy<br />

się coraz większym powodzeniem w obiektach<br />

biurowych, gdzie przemyślane rozplanowanie<br />

klap rewizyjnych zapewnia komfort aranżacji<br />

przestrzeni, zachowując wysokie parametry<br />

techniczne, w tym akustyczne. Z racji<br />

bez skurczowego wiązania wylewki, istnieje<br />

możliwość montażu dużych powierzchni bez<br />

dylatacji. Na powierzchni podłogi można położyć<br />

każdy rodzaj wykładziny – od elastycznej<br />

czy ceramicznej po drewno. Rozwiązanie jest<br />

ciekawe ze względu na dużo niższą normę<br />

zużycia surowca w stosunku do płyt modułowych.<br />

www.knauf.pl<br />

INTEGRACJA ŚWIATŁA Z WNĘTRZEM<br />

www.luxmateria.pl<br />

DO SILIKATÓW I GAZBETONU<br />

Suche mieszanki oferowane przez firmę<br />

Baumit po wymieszaniu jedynie z wodą idealnie<br />

nadają się do stosowania jako gotowe zaprawy<br />

murarskie. Cementowa zaprawa Baumit<br />

PlanoFix G została opracowana do murowania<br />

bloczków z gazbetonu, a także silikatów.<br />

Skład, bazujący na hydraulicznych spoiwach<br />

mineralnych oraz polimerowych, a także na<br />

murarskich piaskach kwarcowych, powoduje,<br />

że zaprawa jest odporna na działanie czynników<br />

atmosferycznych. Jest paroprzepuszczalna<br />

oraz niepalna, a po związaniu mrozoodporna<br />

i niepodatna na działanie wody. Produkt jest<br />

przeznaczony do stosowania w konstrukcjach<br />

murowanych ze spoinami o grubości od 1 do<br />

3 mm, w murach zewnętrznych naziemnych<br />

oraz w murach wewnętrznych.<br />

www.baumit.pl<br />

Lux Materia wprowadziła na rynek wyjątkowy<br />

produkt firmy Brick in The Wall.<br />

Projektanci stworzyli kolekcję opraw oświetleniowych<br />

zupełnie pozbawionych widocznej<br />

obudowy – nie ma żadnej metalowej,<br />

szklanej czy plastikowej ramy. Pozwala to<br />

na uzyskanie minimalistycznego projektu,<br />

gdzie światło i architektura stanowią funkcjonalną<br />

całość. Oprawa oświetleniowa<br />

staje się elementem niewidocznym, wtapiającym<br />

się w ścianę lub sufit. Produkt<br />

wykonany ze specjalnego rodzaju tynku<br />

jest lżejszy i mniej kruchy niż gipsowy.<br />

Śnieżnobiały materiał może być nie tylko<br />

łatwo malowany w kolorze ściany lub sufitu,<br />

ale także wykończony tapetą, strukturą<br />

lub tadelaktem.<br />

DLA NAJBARDZIEJ WYMAGAJĄCYCH<br />

PROJEKTÓW!<br />

Szklane budynki, dzięki zastosowaniu efektownych<br />

systemów aluminiowych, wzbudzają<br />

zachwyt i uznanie. Solidna konstrukcja profili<br />

oraz lśniące szkło dają niepowtarzalny efekt.<br />

Tym bardziej że obiekt zwraca uwagę także<br />

oryginalną architekturą. Firma Aluprof ma<br />

w swoim portoflio inwestycje, które przyciągają<br />

wzrok przechodniów nietypowym wyglądem.<br />

Współczesna architektura stawia przed<br />

wykonawcami nie lada wyzwanie. Skomplikowane<br />

konstrukcje, oryginalne kształty czy<br />

bardzo duże powierzchnie wymagają często<br />

opracowania indywidualnego rozwiązania,<br />

dedykowanego konkretnej budowli. Firma<br />

Aluprof na potrzeby nowoczesnych obiektów<br />

przygotowała specjalne systemy, materiały<br />

i projekty, dzięki którym budynki prezentują<br />

się niezwykle okazale.<br />

Realizacje<br />

W Polsce systemy aluminiowe firmy Aluprof<br />

wykorzystywane są w wielu projektach<br />

komercyjnych. Dzieje się tak dzięki zaufaniu<br />

pozyskanemu u wielu inwestorów, architektów<br />

i generalnych wykonawców. Z racji tego,<br />

że realizacja pewnych inwestycji wiązała się<br />

i wiąże z wyjściem poza przyjęte schematy,<br />

firma wprowadza niejednokrotnie systemy<br />

rozwiązań indywidualnych. – Powstanie<br />

niektórych obiektów wiąże się ze spełnieniem<br />

niecodziennych wymagań odnośnie<br />

do wyglądu, wielkości czy funkcjonalności<br />

systemów fasadowych. Dlatego zdecydowaliśmy<br />

się na opracowywanie indywidualnych<br />

projektów konstrukcji, które powstają we<br />

współpracy z projektantami danego budynku.<br />

Dzięki temu to, co było wcześniej<br />

nieosiągalne dla architektów, staje się w pełni<br />

rzeczywiste – wyjaśnia dyrektor sprzedaży<br />

obiektowej Aluprof Zbigniew Poraj.<br />

Dzięki tak otwartej polityce firmy systemy<br />

Aluprof znalazły zastosowanie między<br />

innymi w takich przedsięwzięciach, jak: Port<br />

Lotniczy im. Fryderyka Chopina w Warszawie,<br />

hotele sieci Hilton w Warszawie, Gdańsku,<br />

Łodzi i Kijowie, Prosta Tower w Warszawie,<br />

stadiony na Euro 2012 w Gdańsku, Warszawie<br />

i Wrocławiu, miasteczko olimpijskie<br />

w Londynie, czy przy budowie najwyższego<br />

budynku w Polsce – wrocławskiego Sky Tower.<br />

– Warto wymienić również kilka obecnie<br />

realizowanych obiektów, jak: Pomorski<br />

Park Naukowo-Technologiczny w Gdyni oraz<br />

w Warszawie: biurowiec Ambasador i CENT II<br />

– dodaje Zbigniew Poraj.<br />

Design wsparty na aluminium<br />

Apartamentowo-biurowy budynek położony<br />

w centrum Wrocławia – Thespian – ma<br />

rozwiązania konstrukcyjne, zapewniające<br />

uzyskanie wysokiego komfortu cieplnego<br />

oraz akustycznego. Specjalnie zaprojektowana<br />

fasada działa na zasadzie „podwójnej<br />

skóry”. Szklana elewacja składa się z dwóch<br />

warstw, pomiędzy którymi znajdują się ruchome<br />

przesłony przeciwsłoneczne i żaluzje sterowane<br />

indywidualnie przez użytkowników.<br />

Mechanizm jest wygodny oraz funkcjonalny,<br />

a ponadto za sprawą delikatnych kotar obiekt<br />

robi wrażenie lekkiego wizualnie.<br />

Zastosowanie pochylonej fasady w projekcie<br />

budynku Wydziału Biologii Uniwersytetu<br />

Gdańskiego spowodowało, że całość<br />

wygląda niczym ruchomy obiekt. Wykorzystanie<br />

technologii MB-SR50 EFEKT, w której<br />

okna odchylają się na zewnątrz, podkreśliło<br />

efekt, a przede wszystkim podniosło komfort<br />

użytkowników. Tego rodzaju okna pozwalają<br />

zaoszczędzić miejsce przy jednoczesnej<br />

kontroli dopływu świeżego powietrza do<br />

pomieszczeń. Specjalnie na potrzeby budynku<br />

opracowano zespół kształtowników<br />

i akcesoriów, pozwalających na wykonanie<br />

okien, które mogą funkcjonować w fasadach<br />

o kącie pochylenia do 15°. Kształty poszczególnych<br />

elementów zapewniają prawidłowe<br />

odwodnienie oraz uszczelnienie konstrukcji.<br />

Indywidualne rozwiązania firmy Aluprof<br />

można znaleźć także w inwestycjach zagranicznych,<br />

czego doskonałym przykładem jest<br />

prestiżowy hotel Hilton w Kijowie. Obiekt<br />

ma 96 m wysokości, a zabudowa konstrukcji<br />

aluminiowej to blisko 13 000 m². Elewacja<br />

budynku wykonana jest w formie ściany<br />

osłonowej słupowo-ryglowej w systemie<br />

MB-SR60, który został specjalnie zaprojektowany<br />

na potrzeby tej realizacji. Ponadto zastosowano<br />

inne systemy, takie jak: MB-SR50,<br />

MB-SR50 IW oraz system okienno-drzwiowy<br />

z podwyższoną izolacyjnością termiczną<br />

– MB-70HI. Dzięki temu hotel prezentuje się<br />

olśniewająco – niczym obiekt kosmiczny.<br />

8

Nowości produktowe<br />

SZYBA W KLASIE ENERGETYCZNEJ A<br />

Szyby zespolone Climatop Lux firmy<br />

Glassolutions w klasie energetycznej A spełniają<br />

najsurowsze europejskie standardy<br />

energooszczędności w budynkach. Technologia,<br />

oparta na bezbarwnym szkle float<br />

z powłokami niskoemisyjnymi Planitherm<br />

Lux, pozwala nie tylko uniknąć strat ciepła<br />

w budynku, lecz również pozyskiwać nawet<br />

do 25 tys. kWh darmowej energii w ciągu<br />

roku. Innowacyjne rozwiązanie łączy w sobie<br />

trzy funkcje: magazynowanie energii,<br />

pozyskiwanie energii cieplnej z promieni słonecznych<br />

i optymalne doświetlenie wnętrz.<br />

Taki efekt osiągnięto dzięki jednoczesnemu<br />

podniesieniu właściwości termoizolacyjnych<br />

do standardu pasywnego na poziomie<br />

U g = 0,6 i zwiększeniu przepuszczalności<br />

ciepła solar factor g do 62%.<br />

Kreatywna zmiana w konstrukcji może<br />

zupełnie odmienić wygląd grzejnika, nadając<br />

mu nowoczesną i inspirującą formę.<br />

Każdy z modeli w grupie TRENDY ma swój<br />

konstrukcyjny wyróżnik, który sprawia, że<br />

produkt nabiera niepowtarzalnego charakteru,<br />

zachowując przy tym podstawową<br />

formę i funkcję grzejników drabinkowych.<br />

Grzejnik CODE łączy w swojej konstrukcji<br />

dwie płaszczyzny, pion i poziom. Profile<br />

w tym modelu ułożone są naprzemiennie<br />

– prostopadle i równolegle do siebie,<br />

podkreślając jego przestrzenną formę.<br />

Dzięki temu zabiegowi konstrukcyjnemu<br />

trójwymiarową budowę modelu CODE<br />

cechuje wrażenie dynamiki i głębi. CODE<br />

to zakodowana przestrzeń grzewcza dla<br />

miłośników symetrycznego porządku.<br />

W STRONĘ UPORZĄDKOWANIA<br />

www.instalprojekt.com.pl<br />

ALUMINIOWA NIESPODZIANKA<br />

REALIZACJA GALERII HANDLOWEJ PRIMA<br />

W STALOWEJ WOLI<br />

Projekt: AWart Zespół Projektowy<br />

Generalny wykonawca: Firma Budowlana<br />

„REM-BUD-I” Bronisław Drąg Spółka Jawna<br />

Podwykonawca (elementy okładzinowe, fasada,<br />

wnętrza): KONSTRAL<br />

Materiał: Trespa ® Meteon ® , Trespa ® Virtuon<br />

i Trespa ® Athlon<br />

Dostawca: ThyssenKrupp Energostal<br />

www.glassolutions.pl<br />

ZESTAW SPŁYWOWY BOCZNY<br />

Firma Fermacell poszerzyła ofertę<br />

o ciekawe rozwiązanie, dzięki któremu<br />

można w nowoczesny sposób zaaranżować<br />

łazienkę lub salon kąpielowy. Zestaw<br />

spływowy boczny Powerpanel TE świetnie<br />

sprawdza się w systemach suchej zabudowy,<br />

w których odprowadzanie wody<br />

odbywa się poprzez rynnę odpływową<br />

umieszczoną w płaszczyźnie podłogi.<br />

Niewielka grubość zestawu spływowego,<br />

wynosząca niespełna 43 mm, pozwala na<br />

całkowity montaż technologii na wysokości<br />

jedynie 55 mm. Rozwiązanie świetnie<br />

sprawdzi się w połączeniu z elementami<br />

jastrychowymi Powerpanel TE. Technologie<br />

te bardzo dobrze się uzupełniają,<br />

a to pozwala uzyskać dokładne i trwałe<br />

połączenie obu powierzchni.<br />

www.fermacell.pl<br />

Firma Kaldewei przygotowała nowe<br />

uchwyty ułatwiające wchodzenie i wychodzenie<br />

z wanny. Są one nie tylko dopasowane do<br />

wzornictwa wanien producenta z segmentu<br />

Avantgarde i Ambiente, ale też łatwe w montażu.<br />

Owalnie zaokrąglony model Dezente<br />

Opulenz Avantgarde przewidziany został do<br />

organicznie ukształtowanych wanien, takich<br />

jak Ellipso Duo lub Centro Duo. Purystyczny<br />

model Nobler Purismus Avantgarde pasuje<br />

natomiast do nowoczesnego wzornictwa<br />

Asymmetric Duo. Uchwyty metalowe Dezente<br />

Opulenz Ambiente oraz Nobler Purismus<br />

Ambiente są z kolei miękko zaokrąglone lub<br />

mają kształt plastra miodu. Przewidziano je<br />

do wanien o zdecydowanej formie, takich<br />

jak Classic Duo lub Puro.<br />

www.oknoplus.com.pl<br />

UCHWYTY DO WANIEN<br />

www.kaldewei.pl<br />

Firma OknoPlus wprowadziła do oferty<br />

okien aluminiowych okucie Select – do<br />

tej pory dostępne jedynie w tradycyjnej<br />

stolarce PCV. Główną zaletą okucia są<br />

zawiasy ukryte w luzie wrębowym, czyli<br />

w pustej przestrzeni powstałej między ramami<br />

skrzydła a ościeżnicą okna – po jego<br />

zamknięciu. Na skutek umieszczenia okuć<br />

w tej lokalizacji przestają być widoczne.<br />

Jest to rozwiązanie nie tylko estetyczne,<br />

ale przede wszystkim funkcjonalne pod<br />

względem technicznym. Ukryte zawiasy<br />

gwarantują zwiększoną szczelność okien,<br />

a to przekłada się na wzrost ich dźwiękochłonności,<br />

a także energooszczędności.<br />

W<br />

Stalowej Woli przy ulicy Okulickiego<br />

powstała nowa Galeria Handlowa<br />

o nazwie „Prima”. Prywatny inwestor<br />

zlecił przygotowanie projektu Zespołowi Projektowemu<br />

AWart ze Stalowej Woli.<br />

Architekci wraz z inwestorem bardzo długo<br />

i starannie przyglądali się materiałom, które<br />

miały być zastosowane w aplikacjach zewnętrznych<br />

jako okładziny ścian fasadowych.<br />

Wybór padł na płytę Trespa ® .<br />

Płyty Trespa ® to najwyższej klasy laminaty<br />

HPL. Głównym atrybutem tej okładziny do<br />

systemu wentylowanego jest odporność na<br />

działanie czynników takich jak: promieniowanie<br />

UV, wilgoć, oraz odporność na farby, lakiery<br />

(antygrafitti) i chemiczne środki czyszczące<br />

(w tym rozpuszczalniki organiczne). Cechę tę<br />

uzyskano poprzez zastosowanie unikalnej,<br />

opatentowanej technologii EBC (utwardzania<br />

powierzchni zewnętrznej płyty strumieniem<br />

elektronów). Wykorzystanie w procesie produkcyjnym<br />

najwyższej klasy komponentów<br />

Robert Madej<br />

Regionalny Menadżer Projektów Budowlanych<br />

tel. +48 606 307 404<br />

e-mail: rmadej@tk.energostal.pl<br />

www.thyssenkrupp-energostal.pl<br />

oraz innowacyjnych technologii znalazło odzwierciedlenie<br />

również w żywotności i trwałości<br />

(a przede wszystkim stabilności kolorystycznej)<br />

wytwarzanych produktów.<br />

Kolekcja płyt Trespa ® Meteon ® stworzona została<br />

z myślą o zastosowaniach zewnętrznych,<br />

takich jak okładziny elewacyjne, czy wypełnienia<br />

balkonowe. Czynniki atmosferyczne<br />

oddziałujące na elewacje (promieniowanie<br />

słoneczne, wilgoć, kwaśne deszcze) nie mają<br />

wpływu na powierzchnię płyty i jej rdzeń. Unikalna<br />

kolekcja Virtuon skierowana została do<br />

zastosowań wewnętrznych, o wysokich wymaganiach<br />

estetycznych (szpitale, laboratoria),<br />

a w szczególności tam, gdzie występuje<br />

duże natężenie ruchu pieszego (tunele, stacje<br />

metra, stacje kolejowe, lotniska).<br />

W projekcie Galerii Handlowej Prima jako elementy<br />

okładzinowe fasady wentylowanej zastosowano<br />

płytę Trespa ® Meteon ® w trzech<br />

kolorach. Płyta jest mocowana do podkonstrukcji<br />

Wido Grip w systemie niewidocznym<br />

za pomocą kleju Soudal. Okładziny ścienne<br />

wewnątrz galerii wykonano z laminatu Trespa ®<br />

Athlon, a systemy kabin sanitarnych z Trespa ®<br />

Virtuon.<br />

O zastosowaniu tych materiałów zadecydowała<br />

nie tylko unikalna kolorystyka tej płyty, ale<br />

przede wszystkim system gwarancji, którego<br />

udziela producent indywidualnie dla każdego<br />

z inwestorów.<br />

Robert Madej, ThyssenKrupp Energostal<br />

Konsultacja techniczna:<br />

Krzysztof Kowalik, Trespa<br />

10

KOMFORTOWE<br />

MIEJSCE PRACY<br />

Puławski Park Naukowo-Technologiczny<br />

jest położony w sąsiedztwie terenów zielonych,<br />

co stwarza jego użytkownikom idealne<br />

warunki do pracy. Kompleks został podzielony<br />

na trzy podstawowe funkcje CP – centrum<br />

przedsiębiorczości, IT – inkubator technologiczny<br />

oraz CT – centrum technologiczne.<br />

Centralnym punktem obiektu spinającym<br />

wszystkie jego strefy jest przeszklony hol,<br />

który umożliwia łatwą i czytelną komunikację.<br />

Konstrukcję parku oparto na systemie słupowo-płytowym,<br />

który pozwala na swobodne<br />

kształtowanie powierzchni wewnętrznych,<br />

co najemcy zawsze sobie cenią. Pomiędzy<br />

poszczególnymi skrzydłami zaprojektowano<br />

wewnętrzne ogrody z wodą i zielenią,<br />

stanowiące strefę relaksu.<br />

Obiekt wyróżnia bardzo dobre ulokowanie<br />

względem stron świata. Elewacje południowe<br />

zostały zaprojektowane jako w pełni<br />

szklane, co gwarantuje pozyskanie darmowego<br />

ciepła. Przed nadmierną ilością światła<br />

naturalnego, które może być uciążliwe dla<br />

pracowników, chronią systemy zewnętrznych<br />

żaluzji. Natomiast północne części parku to<br />

już masywne ściany z nielicznymi otworami<br />

okiennymi, kumulujące zgromadzoną energię.<br />

Frontowe elewacje obłożono okładziną z piaskowców<br />

w kolorach jasno- i ciemnoszarym.<br />

Ze względu na różnorodne funkcje<br />

mieszczące się w kompleksie trzeba było<br />

umiejętnie dobrać stolarkę drzwiową. W Puławskim<br />

Parku Naukowo-Technologicznym<br />

zdecydowano się zastosować rozwiązania<br />

marki Porta KMI Poland.<br />

Stolarką dominującą w tej realizacji są<br />

drzwi okleinowane CPL HQ (Continuous<br />

Pressure Laminate High Quality) wzmocnione<br />

przylgowe, w wersji jedno- i dwuskrzydłowej,<br />

w kolorze Buk Porta oraz<br />

Popielaty Euroinvest. Powierzchnie ich<br />

skrzydeł są łatwe w konserwacji i odporne<br />

na uszkodzenia, a boczne krawędzie<br />

dodatkowo wzmocniono taśmą brzegową<br />

ABS. To rozwiązanie jest polecane szczególnie<br />

realizacjom narażonym na intensywne<br />

użytkowanie. Architekci mają do wyboru<br />

trzynaście wersji kolorystycznych, w tym<br />

trzy zupełnie nowe: Orzech Modena 1,<br />

Orzech Modena 2 oraz Orzech Bielony.<br />

Ciekawie prezentuje się również zastosowana<br />

głównie w częściach laboratoryjnych<br />

stolarka dwuskrzydłowa w systemie przesuwnym<br />

ALU. To rozwiązanie jest polecane<br />

szczególnie do nowoczesnych wnętrz.<br />

Charakteryzuje je wysoka estetyka wykonania.<br />

Aluminiowy układ jezdny sprawia, że<br />

wygląda ono innowacyjnie i lekko. W jego<br />

skład wchodzą system naścienny, skrzydła<br />

(w wersji wykonania „przesuwne”) oraz<br />

ościeżnica (w wersji wykonania „tunel”).<br />

Ościeżnice mogą być pokryte następującymi<br />

okleinami: CPL HQ, drewnopodobna, Portadecor,<br />

Portacortex, Super Matt, Portadur,<br />

z drewna naturalnego.<br />

W strefach wymagających podwyższonych<br />

parametrów akustycznych zastosowano<br />

stolarkę w klasie akustycznej R w =27 dB.<br />

Produkty tej serii oferowane są również<br />

w wersji RENTGEN – wówczas konstrukcja<br />

skrzydła uzupełniona jest o warstwę z ołowiu<br />

tworzącą barierę przeciwpromienną. Jej<br />

parametry zawarto w aprobacie technicznej<br />

AT-15-4997/2011.<br />

www.portacad.eu<br />

Wszystkie pytania dotyczące oferty niestandardowej<br />

prosimy kierować do Działu Kontraktów:<br />

tel. (+48) 58 6778 140, e-mail: kontrakt@porta.com.pl

PROJEKT Z OKŁADKI<br />

SZKLANE DOMY<br />

W CENTRUM LEGNICY<br />

Letia Business Center<br />

Nie do poznania zmienił się rejon położony w centrum<br />

dolnośląskiego miasta między ulicami Murarską, Piastowską<br />

a Rycerską. Spółka KGHM Letia zakończyła tam realizację<br />

Letia Business Center – centrum biznesowo-konferencyjnego<br />

o profilu teleinformatycznym i finansowym.<br />

Fot. Lech Kwartowicz<br />

• Przekrycie dziedzińca szklaną kopułą (powłoka<br />

zbudowana za pomocą czworobocznych elementów)<br />

14<br />

15

Kompleks budynków biurowych klasy A<br />

o łącznej powierzchni ponad 10 tys. m 2 znajduje<br />

się w obiektach dawnego szpitala chirurgicznego.<br />

Tworzą go cztery budynki – każdy<br />

z nich ma osobne wejście i łączy się z pozostałymi<br />

poprzez wewnętrzne ciągi piesze.<br />

W budynkach mieszczą się sale konferencyjne<br />

oraz przeszklone centrum wystawiennicze.<br />

Powierzchnia oferowana jest w systemie open<br />

space, co pozwala na dowolną aranżację<br />

wnętrz i elastyczne podejście do różnych grup<br />

najemców. Wprowadzenie nowej podstawowej<br />

funkcji, biurowo-usługowej, dedykowanej<br />

firmom innowacyjnym, ma w założeniu<br />

stworzyć centrum idei i przedsiębiorczości.<br />

Powierzchnia biurowa jest doskonale oświetlona<br />

naturalnym światłem.<br />

KONTEKST HISTORYCZNY<br />

Zarówno działania architektoniczne na<br />

istniejącej strukturze zabudowy, jak i lokalizacja<br />

nowych budynków wymagały dużej<br />

sprawności. Kwartał zabudowy Starego<br />

Miasta był nieuporządkowany, wymagał<br />

sanacji i rewitalizacji.<br />

Znaczny wpływ na rozwiązania projektowe<br />

miał kontekst historyczny układu<br />

przestrzennego istniejącej zabudowy, czyli<br />

sąsiedztwo Akademii Rycerskiej, reliktów<br />

murów obronnych, kościoła i klasztoru o.o.<br />

franciszkanów. Takie uwarunkowania wymagały<br />

szczególnej staranności i uwagi podczas<br />

wpisywania nowych struktur w zastaną<br />

tkankę. Ponadto budynki objęte opracowaniem,<br />

które uległy przebudowie, są ujęte<br />

w gminnej ewidencji zabytków, a zatem<br />

wszystkie ingerencje podlegały konsultacji<br />

z konserwatorem zabytków.<br />

Po analizie materiałów ikonograficznych<br />

zapadła decyzja o uzupełnieniu i zamknięciu<br />

kwartału zabudowy od strony ul. Piastowskiej.<br />

W trakcie analiz przestrzennych<br />

opracowano również koncepcję uzupełnienia<br />

kwartału zabudowy w narożniku ul. Murarskiej<br />

i Rycerskiej.<br />

Inwestycja obejmowała odbudowę<br />

i przebudowę istniejących budynków<br />

A i C (dawny szpital chirurgiczny i wcześniej<br />

szpital ss. szarytek), a także realizację nowego<br />

budynku B oraz zadaszenia dziedzińca<br />

wewnętrznego, który ma stanowić serce<br />

i centrum kompleksu.<br />

W związku z tym, że miejscowy plan<br />

zagospodarowania przestrzennego nie<br />

przewidywał działań o takim rozmachu,<br />

jaki założono w projekcie, konieczne było<br />

przeprowadzenie zmian w planie.<br />

UKŁAD PRZESTRZENNY<br />

I IDEA DZIEDZIŃCA<br />

Układ przestrzenny ukształtowano, nawiązując<br />

do istniejącej tkanki staromiejskiej.<br />

Nowe kubatury scalają ją i porządkują. Jedynie<br />

zadaszenie dziedzińca wewnętrznego<br />

stworzyło bez naruszania struktury zabudowy<br />

nowe centrum – miejsce krzyżowania się<br />

myśli, wymiany idei, spotkań ludzi.<br />

Zamierzeniem projektowym dla nowego<br />

centrum było stworzenie miejsca krzyżowania<br />

się myśli, wymiany idei, spotkań. Zadaszony<br />

dziedziniec ma więc pełnić funkcję forum,<br />

oferować przestrzeń idealną do organizowania<br />

konferencji, wystaw i eventów.<br />

ELEMENTY PROGRAMU<br />

FUNKCJONALNEGO<br />

Założeniem głównym programu funkcjonalnego<br />

było stworzenie maksymalnej<br />

powierzchni biurowo-usługowej w sposób<br />

umożliwiający dalsze przekształcanie<br />

tej przestrzeni, w zależności od wymagań<br />

końcowego użytkownika, oraz zaprojektowanie<br />

wszystkich elementów wspólnych<br />

(komunikacja, sale konferencyjne, VIP-roomy,<br />

centralny dziedziniec) w wysokim standardzie.<br />

Kompleks zgodnie z założeniami uzupełniono<br />

częścią hotelową oraz zapleczem gastronomicznym<br />

przeznaczonym dla kompleksu,<br />

hotelu i miasta.<br />

ROZWIĄZANIA FORMY<br />

I FUNKCJI<br />

BUDYNEK BIUROWO-USŁUGOWY A<br />

Powierzchnia użytkowa: 4575 m 2 .<br />

Liczba kondygnacji nadziemnych: 4<br />

Budynek podpiwniczony o czterech kondygnacjach<br />

nadziemnych jest zaliczany do<br />

średnio wysokich (19,6 m). Powierzchnia<br />

użytkowa w części techniczno-magazynowej<br />

w piwnicy to 877,50 m 2 , a części biurowo-usługowej<br />

– 4631 m 2 . Obiekt obejmuje<br />

dwa skrzydła byłego szpitala: północne<br />

(ul. Piastowska) i południowe (ul. Murarska).<br />

Przeszklony dziedziniec wewnętrzny łączy go<br />

swoim holem z budynkiem B.<br />

W skrzydle północno-zachodnim, z uwagi<br />

na zły stan konstrukcji, rozebrano kondygnacje<br />

od poziomu piwnic do pierwszego piętra.<br />

W to miejsce powstała nowa zabudowa na<br />

całą wysokości budynku, której fasada nawiązuje<br />

stylistycznie do elewacji budynku A.<br />

Od strony ul. Murarskiej zrealizowano okna<br />

z prostymi opaskami i boniowaną ścianę<br />

wraz z pilastrami parteru. W dobudowanym<br />

w latach 60. skrzydle od strony dziedzińca powrócono<br />

do historycznej trójosiowej elewacji,<br />

nadając oknom opaski, naczółki trójkątne<br />

w poziomie parteru oraz boniowane ściany<br />

i pilastry. Budynek A połączono bezpośrednio<br />

z budynkiem B na wszystkich kondygnacjach,<br />

a z budynkiem C w poziomie parteru.<br />

Na parterze od strony ul. Murarskiej<br />

zlokalizowano funkcję usługową – oddział<br />

banku, który jest dostępny bezpośrednio<br />

z zewnątrz poprzez schody wyrównawcze<br />

oraz pochylnię i platformę pionową dla osób<br />

niepełnosprawnych.<br />

Od strony ul. Piastowskiej zaprojektowano<br />

lokal gastronomiczny – restaurację, która ma<br />

osobne wejścia dla klientów oraz dla pracowników.<br />

To drugie z poziomu przyziemia<br />

połączone jest ze strefą dostawy towaru.<br />

Wewnętrzną klatkę schodową dla konsumentów<br />

wyposażono w dźwig platformowy<br />

dla osób niepełnosprawnych. Parter zajmują<br />

• Fasada budynku „C”<br />

• Fasada budynku „B” od strony dziedzińca wewnętrznego<br />

• Wkomponowanie obiektu w istniejącą zabudowę<br />

16<br />

17

• Widok na szklaną kopułę z „lotu ptaka”<br />

Powłoka – schemat konstrukcyjny<br />

Rys. ARCHIKON<br />

GRANICA STREFY<br />

OGNIOWEJ E30<br />

GRANICA STREFY<br />

FASADOWEJ I DACHOWEJ.<br />

SZKŁO TYP B I C.<br />

TYP A : 6 mm COOL LITE SKN154II ESG / ramka: 12 mm Argon<br />

/ szyba wew.: SGG Contraflam Lite 30 horizontal (17 mm)<br />

TYP B : Cool-Lite SKN 154II ESG 6/20 Ar/ Stadip 44.2 Plx<br />

TYP C : Cool-Lite SKN 154II 6/22Ar/ Float 6 mm<br />

Fragment projektu wykonawczego powłoki<br />

18 • Elementy wsporcze konstrukcji zadaszenia (system drzewiasty)<br />

19

dwie sale restauracyjne dla 76 konsumentów.<br />

Piwnice są obniżone w stosunku do przylegającego<br />

terenu o 70 cm (uzyskane odstępstwo<br />

Państwowego Wojewódzkiego Inspektora<br />

Sanitarnego) i przeznaczone na zaplecze<br />

produkcyjno-magazynowe restauracji oraz<br />

część sanitarno-socjalną pracowników. Piwnice<br />

restauracji połączono ze wszystkimi<br />

poziomami budynku dźwigiem kelnerskim,<br />

natomiast z rozdzielni kelnerskiej na parterze<br />

zapewniono komunikację wewnętrzną z jadalnią<br />

hotelową. Goście domu gościnnego<br />

z jadalni mają dostęp korytarzem do holu<br />

głównego i restauracji.<br />

Wewnętrzny dziedziniec pomiędzy<br />

skrzydłami budynku A łączy na poziomie<br />

parteru wspólny hol przekryty przeszklonym<br />

strukturalnym dachem. Wychodzi on ponad<br />

istniejące budynki i spływa swobodnie<br />

w kierunku głównego wejścia. Stanowi swoiste<br />

centrum założenia, które może służyć<br />

celom konferencyjnym, wystawienniczym<br />

oraz usługowym – jako przedłużenie sali<br />

restauracyjnej. Przeszklone przekrycie w konstrukcji<br />

stalowej oparto na czterech żelbetowych<br />

słupach. Główne wejście do budynku<br />

biurowego A prowadzi od ul. Murarskiej,<br />

boczne (ewakuacyjne) do ul. Piastowskiej,<br />

a bezpośrednie (przystosowane dla osób<br />

niepełnosprawnych) od strony dziedzińca<br />

wewnętrznego. To pierwsze dostępne jest<br />

także dla osób niepełnosprawnych poprzez<br />

pochylnię i platformę naschodową w wiatrołapie.<br />

Funkcja biurowa zajmuje powierzchnię<br />

użytkową 4344 m 2 . Piętra 1., 2. i 3.<br />

wypełniają pomieszczenia wspomagające<br />

funkcje biurowe, na które składają się z sale<br />

konferencyjne, sale narad, zaplecze sanitarne<br />

i socjalne, serwerownie i pomieszczenia<br />

techniczne oraz hol.<br />

W skrzydle północnym od ulicy Piastowskiej<br />

część biurowa z zapleczem sanitarno-<br />

-socjalnym i serwerownią należy funkcjonalnie<br />

do budynku B.<br />

Piwnice pod częścią biurową i usługową<br />

parteru przeznaczono na zaplecze biurowe<br />

oraz pomieszczenia techniczne: węzeł cieplny<br />

dla budynków A, B, C, hydrofornię oraz<br />

wentylatornię przeciwpożarową i hydrofornię<br />

przeciwpożarową.<br />

BUDYNEK BIUROWY „B”<br />

Powierzchnia użytkowa: 1628 m 2 .<br />

Liczba kondygnacji nadziemnych: 4<br />

W miejsce wyburzonego budynku Regionalnego<br />

Centrum Krwiodawstwa i Kriolecznictwa<br />

przy ul. Piastowskiej zrealizowano<br />

na rzucie prostokąta 4-kondygnacyjny,<br />

podpiwniczony budynek o funkcji biurowej.<br />

Wysokość jego kondygnacji odpowiada budynkowi<br />

A.<br />

Realizując ten budynek, odtworzono<br />

XIX-wieczną pierzeję ul. Piastowskiej. W nawiązaniu<br />

do sąsiedniego budynku mieszkalnego<br />

powtórzono w elewacji rytm podziału<br />

okien. W części centralnej zastosowano<br />

WYWIAD Z PROJEKTANTEM<br />

Anna Kościuk – architekt prowadzący, biuro projektowe ARCHIKON<br />

Patrycja Fabiańska: Dlaczego zdecydowała<br />

się Pani zastosować do tworzenia<br />

siatki konstrukcyjnej powłoki elementów<br />

czworobocznych, a nie trójkątnych?<br />

Anna Kościuk: Obiekt będzie skupiał innowacyjne<br />

firmy, a jego dziedziniec – kreatywnych<br />

ludzi. Powodem podjęcia tak ambitnego wyzwania<br />

konstrukcyjnego była chęć wdrożenia<br />

prekursorskiego rozwiązania. Chcieliśmy zrealizować<br />

coś, czego jeszcze nie było. Do tej pory<br />

nie spotkałam się w naszym kraju z podobnym<br />

rozwiązaniem, tzn. powłoką swobodną, która<br />

nie jest oparta na siatce trójkątów.<br />

PF: Na czym polegała trudność tego wyzwania<br />

konstrukcyjnego?<br />

AK: Konstrukcja powłok kulistych i swobodnych<br />

zwykle opiera się na siatce trójkątów<br />

z czysto geometrycznych powodów.<br />

Przez każde dowolne trzy punkty przestrzeni<br />

można bez trudu poprowadzić płaszczyznę,<br />

natomiast przez cztery dowolne punkty już<br />

nie, dlatego też wykonstruowanie powłoki<br />

swobodnej w oparciu o siatkę równoległoboków<br />

jest dużo bardziej skomplikowane<br />

z punktu widzenia geometrii. Wymaga to<br />

ogromnej dokładności w tworzeniu poszczególnych<br />

pól oraz wspomożenia się<br />

aparatem obliczeniowym i projektowym<br />

w postaci programu – w naszym przypadku<br />

MicroStation.<br />

PF: Co stanowi konstrukcję nośną, do<br />

której zamocowano szklane panele? Jak<br />

rozwiązano posadowienie całej konstrukcji<br />

wsporczej?<br />

AK: Zadaszenie opiera się na konstrukcji<br />

stalowej, bazującej na systemie ESCO.<br />

Posadowienie całej konstrukcji wsporczej<br />

stanowią cztery stalowe słupy, z czego<br />

każdy z nich opiera się na czterech wierconych<br />

palach.<br />

PF: Czy zredukowano transmisję energii<br />

słonecznej w obrębie szklanych paneli?<br />

AK: Oczywiście, zastosowane szkło<br />

typu A: 6 mm COOL LITE SKN154II ESG /<br />

ramka: 12 mm Argon / szyba wew.: SGG<br />

Contraflam Lite 30 horizontal (17 mm),<br />

TYP B: Cool-Lite SKN 154II ESG 6/20Ar/<br />

Stadip 44.2 Plx, TYP C: Cool-Lite SKN 154II<br />

6/22Ar/Float ESG 6 mm, które chroni przed<br />

nadmiernym nasłonecznieniem wnętrza<br />

dziedzińca.<br />

WYWIAD Z EKSPERTEM<br />

• Stylistyka wykończenia nawiązująca do profilu działalności inwestora<br />

Maciej Kuca, kierownik montażu, Opal Wrocław<br />

Patrycja Fabiańska: Jak wyglądały prace<br />

montażowe? Czy pojawiały się jakieś<br />

problemy?<br />

Maciej Kuca: Może to zabrzmi nieprofesjonalnie,<br />

ale na początku przymiarki do<br />

realizacji opierały się na metodzie prób i błędów,<br />

gdyż musieliśmy uporać się z kilkoma<br />

problemami. Chodziło przede wszystkim<br />

o ustalenie płaszczyzny dla czterokątnych<br />

szyb. Idealne przyleganie tych elementów<br />

musiało być zapewnione w czterech narożach.<br />

Dużo prostsze są konstrukcje z szybami<br />

trójkątnymi, takimi jakie zastosowano m.in.<br />

w Złotych Tarasach w Warszawie. Najpierw<br />

należało złożyć podkonstrukcję stalową,<br />

dbając o współpłaszczyznowość krawędzi<br />

każdego z pól, potem zamontować ciągłą<br />

uszczelkę systemową i wstawić tafle szkła.<br />

W następnej kolejności poszycie było klipsowane,<br />

tzn. były przykręcane listwy dociskowe<br />

– klipsy. Pojawił się problem, który<br />

wynikał z tego, że założona geometria nie<br />

była taka, jakiej oczekiwaliśmy. Wbudowana<br />

przez firmę montującą konstrukcja stalowa,<br />

do której my z kolei montowaliśmy nasze<br />

poszycie, została wykonana z większymi<br />

niż zakładano odchyłkami. W związku z tym<br />

musiały pojawić się korekty warsztatowe.<br />

PF: Jak rozwiązano problem obciążenia<br />

śniegiem dachu i odwodnienia?<br />

MK: Obciążenie zostało obliczone na<br />

podstawie obowiązujących norm. W zależności<br />

od pochylenia połaci wyznaczono<br />

strefy, gdzie śnieg oddziałuje bardziej lub<br />

mniej. W związku z nietrwałą geometrią, a co<br />

za tym idzie – z występowaniem spadków<br />

w kierunku ścian przyległych budynków,<br />

trzeba było założyć możliwość powstania<br />

worka śnieżnego, czyli miejsca, gdzie śnieg<br />

będzie się gromadził w sporej ilości. W tych<br />

miejscach oraz w korytach rynien zamontowano<br />

kabel grzewczy, który ma go topić<br />

i zapobiegać zaleganiu.<br />

Najważniejszym elementem odwodnienia<br />

jest ciągła uszczelka systemu ESCO, na której<br />

opiera się całe poszycie dachowe. System<br />

zakłada możliwość dostania się niewielkiej<br />

ilości wody do kanałów wyżłobionych<br />

w uszczelkach. Woda, płynąca przez przekrój<br />

uszczelki oraz bezpośrednio po powierzchni<br />

szkła, jest sprowadzana do koryta głównego<br />

zlokalizowanego u podnóża poszycia. Aby<br />

skutecznie odwodnić koryto, zaprojektowano<br />

system odwodnienia w technologii<br />

Pluvia. Poszycie zostało dodatkowo wyposażone<br />

w pośrednie koryto zbierające<br />

wodę i uniemożliwiające jej odrywanie się<br />

od powierzchni powłoki. System uszczelek<br />

systemowych jest wielopoziomowy. Poziomy<br />

„wyższe” zostały zastosowane na ryglach,<br />

zatem woda, która do nich wpływa, spływa<br />

na słupy, a nie na odwrót. Działa to na<br />

zasadzie kaskady wodnej, która ma na celu<br />

zapewnienie przepływu wody w odpowiednim<br />

kierunku i kolejności. W ten właśnie<br />

sposób zrealizowano odwodnienie.<br />

Z racji dużej powierzchni poszycia, oraz<br />

stosowania nowatorskich rozwiązań, dla zapewnienia<br />

skuteczności działania systemu<br />

niezbędne jest dodatkowe zadbanie o szczelność<br />

w połączeniach słupowo-ryglowych.<br />

Tam z powodu technologii woda opadowa<br />

może dostawać się w większej ilości, a to nie<br />

jest pożądane.<br />

PF: Zatem montaż wymaga szczególnej<br />

precyzji i dokładności?<br />

MK: Zdecydowanie tak. Trzeba rzetelnie<br />

podchodzić do kwestii łączenia uszczelek<br />

słupowych i ryglowych, by już w tym miejscu<br />

nie powstał problem nieszczelności.<br />

PF: Jakie są najistotniejsze parametry<br />

techniczne zamontowanych na fasadzie<br />

i zadaszeniu dziedzińca szyb zespolonych?<br />

MK: Użyto szkła Saint-Gobain. Mamy trzy<br />

rodzaje szklenia. Część ogniowa tego poszycia,<br />

czyli pas około trzech metrów po obwodzie,<br />

został wyposażony zgodnie z obowiązującymi<br />

przepisami w szkło o klasie odporności ogniowej<br />

EW 30. Ten typ stanowi ok. 25% zadaszenia.<br />

W pozostałej części poszycia zastosowano<br />

szkło bezklasowe. Z uwagi na możliwość zastosowania<br />

szkła o nieco mniejszej wytrzymałości.<br />

Różnica między pakietem szklanym<br />

zastosowanym w części dachowej i w części<br />

fasadowej jest taka, że szkło wewnętrzne to<br />

szyba hartowana o długości 6 mm, zaś w części<br />

dachowej jest to szyba zespolona – dwie szyby<br />

czteromilimetrowe sklejone dwiema foliami,<br />

czyli tzw. szyba 44.2.<br />

20<br />

21

• Relacje przestrzenne<br />

przeszkloną ścianę fasadową, natomiast<br />

w pozostałej, przylegającej do budynku<br />

A, zaprojektowano poziome przeszklone<br />

pasy na przemian z pasami nadprożowopodokiennymi.<br />

Od zewnątrz wypełnione<br />

są one panelami wykończonymi miedzią<br />

elektrolityczną. Budynek ma stromy dach<br />

kryty dachówką przy budynku mieszkalnym<br />

i świetlik nad biurami w części centralnej.<br />

Wysokość budynku i kalenicy dachu, kąt<br />

nachylenia połaci dachu oraz rozwiązanie<br />

elewacji nawiązują do sąsiednich budynków.<br />

Wejście główne do obiektu prowadzi z ul.<br />

Piastowskiej poprzez hol połączony z klatką<br />

schodową B/K1. Na parterze znajdują się<br />

dwie sale konferencyjne. Piętra od pierwszego<br />

do trzeciego zajmują różnej wielkości<br />

pomieszczenia operacyjne typu open space.<br />

Natomiast pokoje biurowe i serwerownię<br />

zaprojektowano w północnym skrzydle budynku<br />

A.<br />

W piwnicy budynku B pod węzłem sanitarnym<br />

zaplanowano stację trafo obsługującą<br />

trzy budynki, a pod salą konferencyjną<br />

wentylatornię, pompownię wody lodowej<br />

i podwęzeł cieplny. Wszystkie pomieszczenia<br />

biurowe oświetlone są światłem dziennym.<br />

Przewidywana liczba osób pracujących w budynkach<br />

A i B wynosi łącznie 458 osób.<br />

BUDYNEK ZAMIESZKANIA<br />

ZBIOROWEGO C – DOM GOŚCINNY<br />

Powierzchnia użytkowa: 661 m 2 .<br />

Liczba kondygnacji nadziemnych: 4<br />

Dawny pięciokondygnacyjny budynek<br />

o wysokości 18 m przeprojektowano na dom<br />

gościnny o powierzchni użytkowej części<br />

hotelowej, wynoszącej 566,56 m 2 .<br />

Główne wejście prowadzi od ul. Murarskiej.<br />

Na parterze zachowano podjazd na<br />

wewnętrzne podwórze. W części wschodniej<br />

parteru zaprojektowano recepcję z pionem<br />

komunikacyjnym. Nowy bieg wyrównawczy<br />

łączy budynek C z A. W tym drugim zlokalizowano<br />

jadalnię dla gości. Część zachodnia<br />

parteru jest przeznaczona dla obsługi. Zlokalizowano<br />

tam pokój kierownika, pokój śniadań<br />

z szatnią i węzłem sanitarnym, pomieszczenie<br />

na przechowanie bagażu oraz mały dźwig<br />

towarowy, łączący wszystkie kondygnacje.<br />

Dom gościnny oferuje łącznie pokoje dla 23<br />

osób. Wszystkie wyposażono w wentylację<br />

mechaniczną.<br />

NOWE ROZWIĄZANIA<br />

TECHNICZNE<br />

W sytuacjach gdy mamy do czynienia<br />

z modernizacją obiektów istniejących, spełnienie<br />

warunków ochrony pożarowej, ewakuacji<br />

oraz doświetlenia jest zwykle trudnym<br />

zadaniem. Niezbędne okazało się uzyskanie<br />

pewnych odstępstw Wojewódzkiej Komendy<br />

Straży Pożarnej. Należało zastosować dodatkowe<br />

zabezpieczenia pożarowe, takie jak<br />

okładziny Promatec firmy Promat, zaprawę<br />

Vermiplaster oraz farby ogniochronne.<br />

Warunki ewakuacji spełniono, wykorzystując<br />

istniejące i nowo projektowane klatki<br />

schodowe. Cały kompleks wyposażono<br />

w system ochrony przeciwpożarowej, SAP,<br />

systemy oddymiające, a zadaszenie dziedzińca<br />

wyposażono w system wentylacji pożarowej.<br />

Cały kompleks dostosowano do potrzeb<br />

osób niepełnosprawnych poprzez zastosowanie<br />

dźwigów osobowych, podnośników<br />

pionowych, platform naschodowych oraz<br />

dostosowanych odpowiednio węzłów sanitarnych.<br />

WYKOŃCZENIA I DETALE<br />

W budynkach A oraz C, które objęte są<br />

ochroną konserwatorską, przeprowadzono<br />

konserwację i rekonstrukcję elewacji zgodnie<br />

z wymaganiami konserwatorskimi, ze<br />

zwróceniem szczególnej uwagi na detal architektoniczny.<br />

W bryłę i w formę elewacji<br />

w żaden sposób nie ingerowano.<br />

Natomiast w nowym budynku B oraz<br />

dziedzińcu wewnętrznym zaprojektowano<br />

elementy nawiązujące stylistyką do profilu<br />

działalności inwestora – KGHM Letia. Zastosowano<br />

okładziny Larson w kolorze cooper<br />

(miedź) oraz nawiązujące charakterem i kolorem<br />

zewnętrzne oraz wewnętrzne oprawy<br />

oświetleniowe.<br />

WYZWANIE – ZADASZENIE<br />

WEWNĘTRZNE DZIEDZIŃCA<br />

Szczególnym wyzwaniem było zaprojektowanie<br />

centralnego elementu całego<br />

zamierzenia – zadaszenia wewnętrznego<br />

dziedzińca. Forma kopuły szklanej ulegała<br />

w trakcie prac projektowych wielu modyfikacjom.<br />

Ostateczna postać podkreśla unikalny<br />

charakter obiektu i nadaje mu wyjątkową<br />

rangę w całej substancji legnickiego Starego<br />

Miasta.<br />

Trudność stwarzała realizacja przyjętego<br />

założenia, gdyż do stworzenia siatki konstrukcyjnej<br />

zastosowano powłoki elementów<br />

czworobocznych, a nie trójkątnych. Całość<br />

wsparto na stalowej konstrukcji w systemie<br />

drzewiastym. Ze względu na warunki<br />

geotechniczne posadowienie całej stalowej<br />

konstrukcji wsporczej zadaszenia dziedzińca<br />

zostało zrealizowane za pomocą pali<br />

wierconych.<br />

Problemem technicznym w pracy projektowej<br />

nad zadaszeniem dziedzińca okazało<br />

się spełnienie wszystkich wymagań ochrony<br />

pożarowej. W projektowaniu użyto systemów<br />

stalowych ppoż. oraz szkła ogniochronnego.<br />

Anna Kościuk, ARCHIKON<br />

Lokalizacja/adres<br />

Pracownia projektowa<br />

Architekt prowadzący<br />

Architekci<br />

Legnica, ul. Murarska 4-5 i 5B, ul. Piastowska 15<br />

i ul. Rycerska 24-26<br />

ARCHIKON arch. Anna Kościuk<br />

Anna Kościuk<br />

Bożena Krupska, Małgorzata Baczewska,<br />

Grażyna Piotrowska, Grzegorz Kilian,<br />

Jacek Pankros, Maciej Kotliński, Michał Juchniewicz<br />

mgr inż. Krzysztof Wołków<br />

Konstrukcja<br />

mgr inż. Dariusz Krasowski – stalowe przekrycie dziedzińca<br />

inż. Janusz Szulborski – powłoka stalowo-szklana<br />

Data opracowania 2008 r.<br />

Data realizacji 2009-2012<br />

Inwestor<br />

KGHM LETIA Legnicki Park Technologiczny SA<br />

Powierzchnia całkowita<br />

Bud. A+B – 7382 m 2<br />

Bud. C – 613 m 2<br />

Powierzchnia zabudowy Bud. A+B+C – 2485 m 2<br />

Kubatura brutto<br />

Generalny wykonawca<br />

Zaprawa murarska Baumit MM100,<br />

obrzutka wstępna Baumit Vorspritzer,<br />

tynk maszynowy cementowo-wapienny<br />

Baumit MPI 25, tynk mozaikowy<br />

Baumit MosaikTop<br />

Bud. A+B – 50 160 m 2<br />

Bud. C – 2990 m 3<br />

Wrocławskie Przedsiębiorstwo Budownictwa<br />

Przemysłowego Nr 2 WROBIS SA<br />

Baumit sp. z o.o.<br />

• Klatka schodowa wewnętrzna<br />

22<br />

23

REALIZACJE W POLSCE<br />

• Fasada frontowa – ujęcie nocne<br />

Z MYŚLĄ O KLIENTACH I ICH<br />

ROSNĄCYCH POTRZEBACH<br />

Salon Volvo w Warszawie<br />

W niemal samym centrum Warszawy, przy Alejach Jerozolimskich, oddano<br />

do użytkowania największy salon Volvo w Polsce – Euroservice. Doskonała<br />

lokalizacja obiektu, z dogodnym dojazdem i rozbudowanym węzłem<br />

komunikacyjnym Łopuszańska-Jerozolimskie, stanowi odpowiedź na rosnące<br />

wymagania klienta. Obiekt o powierzchni 4400 m 2 wykonano głównie<br />

z betonu architektonicznego i szkła, co potęguje wrażenie nowoczesności<br />

i wyróżnia go na tle okolicznych obiektów.<br />

Fot. Bartosz Makowski<br />

24 25

Euroservice jest najwyższym obiektem<br />

tego typu w naszym kraju – wszystkie jego<br />

składowe funkcjonalne obejmują trzy kondygnacje.<br />

Na jednym z pięter została zaprezentowana<br />

cała gama modelowa Volvo,<br />

znakomicie widoczna z zewnątrz. Na pozostałych<br />

znajdują się strefa relaksu, obsługa<br />

serwisowa oraz część biurowa. Oprócz tego<br />

w obiekcie jest jeden z największych serwisów<br />

z dwudziestoma stanowiskami obsługi.<br />

O założeniach programowych i zmaganiach<br />

z projektem rozmawiamy z architektem<br />

prowadzącym Michałem Owadowiczem<br />

z warszawskiej pracowni DJiO sp. z o.o.<br />

Patrycja Fabiańska: Czy istnieje uniwersalny,<br />

standardowy schemat, który można<br />

przyjąć, projektując rozwiązania dla tego<br />

typu inwestycji?<br />

Michał Owadowicz: Tak, taki podstawowy<br />

układ to część frontowa, gdzie znajduje się<br />

ekspozycja nowych samochodów, i zaplecze,<br />

na które składają się warsztat, magazyn<br />

i myjnia. Nasze doświadczenia z pracy dla<br />

tego inwestora pokazały jednak, że naprawdę<br />

interesujące efekty daje przełamywanie<br />

schematu. Hala warsztatu również stanowi<br />

ciekawą przestrzeń, która może być do<br />

pewnego stopnia eksponowana. Priorytety,<br />

o których nie można zapomnieć, to wygoda<br />

klienta, efekt wizualny oraz efektywne wykorzystanie<br />

działki.<br />

PF: Czy w przypadku tego projektu trzeba<br />

było spiętrzyć funkcje, które zwykle są<br />

organizowane na jednym poziomie?<br />

MO: Wnętrze budynku składa się z dużej<br />

sali – ekspozycji samochodów, hali z podnośnikami<br />

oraz czteropoziomowej przestrzeni<br />

biurowej. Układ funkcji w budynku narzuciły<br />

w dużym stopniu warunki zabudowy działki.<br />

• FASADY I ŚWIETLIKI<br />

ALUMINIOWO-SZKLANE<br />

• KONSTRUKCJE CAŁOSZKLANE<br />

• ELEWACJE MOCOWANE PUNKTOWO<br />

• ŻALUZJE ELEWACYJNE<br />

I PRZECIWSŁONECZNE<br />

WIDOK Sp. J.<br />

ul. Łabiszyńska 21A, 03-204 Warszawa<br />

tel. 22 811 48 13, fax 22 614 21 34<br />

www.widok.eu<br />

Frontową część działki przeznaczono na<br />

lokalną jezdnię „serwisową” Alei Jerozolimskich,<br />

bez możliwości wliczenia położonych<br />

przy niej miejsc postojowych do bilansu parkowania.<br />

Wymusiło to ulokowanie ponad<br />

40 miejsc postojowych na dachu budynku<br />

i transport samochodów dźwigiem. Poniżej<br />

parkingu dachowego znajduje się sklep, pełniący<br />

również funkcję sali wystawowej, a na<br />

parterze – serwis. Każda z tych przestrzeni ma<br />

powierzchnię około 1100 m 2 . W głębi zlokalizowaliśmy<br />

pięciopoziomową wieżę na planie<br />

trójkąta, z magazynem części, zapleczem<br />

socjalnym i technicznym. W płytkiej części<br />

bryły, między ulicą a rowem melioracyjnym,<br />

powstała czteropoziomowa przestrzeń przeznaczona<br />

na biura obsługi klienta. Budynek<br />

ma tylko dwie klatki schodowe ewakuacyjne,<br />

które zostały usytuowane granicznie wobec<br />

wymaganych długości dojść ewakuacyjnych.<br />

PF: Jakie funkcje dodatkowe zawiera<br />

program budynku?<br />

MO: Niezbędnym elementem uzupełniającym<br />

jest magazyn części i „hotel” opon.<br />

W tym przypadku koniecznością było zbudowanie<br />

aż czteropoziomowego magazynu<br />

przeznaczonego na części, z windą towarowo-osobową.<br />

Coraz istotniejsza w funkcjonowaniu<br />

firmy jest część biurowa, niepowiązana<br />

bezpośrednio z przestrzenią obsługi klienta<br />

w serwisie czy salonie. Program zawiera<br />

również funkcje związane z obsługą klientów<br />

flotowych, a także księgowość i dział marketingu,<br />

które są zlokalizowane w wydzielonej<br />

części na antresoli.<br />

PF: Z czego wynika forma obiektu?<br />

MO: To wypadkowa konieczności dostosowania<br />

się do istniejących uwarunkowań, a zarazem<br />

jak najlepszego rozwiązania problemów.<br />

Uważam, że ograniczenia można wykorzystać<br />

dla zbudowania właściwej i interesującej formy.<br />

W skrócie można powiedzieć, że poza<br />

przesłankami funkcjonalnymi kształt budynku<br />

współtworzyły uwarunkowania i słońce.<br />

PF: Dlaczego bryła została ukształtowana<br />

w taki, a nie inny sposób? Jakie inspiracje towarzyszyły<br />

Panu w przygotowaniu projektu?<br />

MO: Trójkątny kształt działki determinował<br />

bryłę. W salonie najważniejszy jest<br />

pojazd i jego właściciel, zatem waga relacji<br />

człowieka i samochodu podkreślona została<br />

naturalnym światłem słonecznym. W centralnej<br />

części budynku powstały w tym celu<br />

dwa świetliki. Pierwszy – w linii wschód-<br />

-zachód, pomiędzy częścią frontową a wieżą<br />

– oświetla tył salonu i tylny rząd stanowisk<br />

serwisowych. Drugi – wcięty w centralną<br />

część budynku – powstał, aby wprowadzić<br />

trochę słońca do salonu oraz pomieszczeń<br />

recepcji i kontroli technicznej. Dzięki temu<br />

wewnętrzny szklany szyb – halę serwisu<br />

– klienci mogą obserwować z zawieszonej<br />

na antresoli poczekalni.<br />

Gra światłem i transparentnością ścianosłon<br />

oraz otworami okien, które od tyłu<br />

rozświetlają wnętrza, okazały się intrygujące<br />

i efektowne. Wnętrze budynku rozjaśniają<br />

akcenty ciepłego światła słonecznego wraz<br />

z jednolicie rozproszonym, zimnym światłem<br />

północnym.<br />

PF: Jak wygląda projektowanie serwisu<br />

autoryzowanego pod kątem konstrukcyjnym?<br />

MO: Konstruktorzy z biura ATK DESIGN,<br />

z którymi współpracowaliśmy, zdecydowali<br />

się na zaproponowanie żelbetowej konstrukcji<br />

wylewanej, która przy wymaganej funkcji<br />

i geometrii budynku okazała się optymalna.<br />

Ze względów ekonomicznych w serwisie<br />

zastosowano podnośniki dwukolumnowe<br />

mocowane do płyty posadzki, które nie<br />

wymagały stosunkowo kosztownego fundamentowania.<br />

PF: Czy zaistniały konflikty między zamierzeniem<br />

inwestora a wizją architektoniczną?<br />

MO: Szczęśliwie, dzięki wieloletniej<br />

współpracy, rozumiemy się z inwestorem<br />

bardzo dobrze, więc projektowanie staje<br />

się ciągiem wzajemnych inspiracji i szybko<br />

prowadzi do akceptowanych przez obie<br />

strony rozwiązań. Potrzeby funkcjonalne<br />

i wizerunkowe formułowane przez inwestora<br />

– także jako pomysły formalne – miały istotny<br />

i pozytywny wpływ na ostateczny kształt<br />

budynku. Pożyteczne w tym było doświadczenie,<br />

jakiego nabył inwestor, prowadząc<br />

autoryzowany serwis Volvo nieprzerwanie<br />

od 1967 r.<br />

PF: Czy niektóre elementy projektu były<br />

narzucone przez inwestora, np. ze względu<br />

na konieczność charakterystycznych dla<br />

konkretnej marki wymiarów, standaryzacje,<br />

logotypy firmowe?<br />

MO: Każda marka samochodowa ma zestaw<br />

wymagań dotyczących kształtowania<br />

zewnętrznego i wewnętrznego wizerunku<br />

obiektów, na których widnieje logo. W przypadku<br />

Volvo od wielu już lat podstawą jest dobry<br />

schemat zaprojektowany przez biuro wybitnego<br />

szwedzkiego architekta Gerta Wingardha.<br />

PF: Czy wpisanie takiego obiektu w kontekst<br />

miejsca sprawiało jakieś problemy?<br />

Jak musi być on powiązany z otoczeniem?<br />

MO: Staraliśmy się optymalnie wykorzystać<br />

walory miejsca i zminimalizować utrudnienia.<br />

Teren przeznaczony na lokalizację obiektu był<br />

wcześniej grząską łąką. Podmokły teren, bezpośrednie<br />

sąsiedztwo rowu melioracyjnego,<br />

poziom ulicy oraz brak kanalizacji deszczowej<br />

spowodowały, że zastosowaliśmy nietypowe<br />

rozwiązanie zbiornika retencyjno-odparowywalnego.<br />

Betonowa konstrukcja jest jednocześnie<br />

balustradą, murem oporowym dla<br />

obsypu płytkich fundamentów i podwójnym<br />

murem ogrodzeniowym z liniowym zbiornikiem<br />

w kształcie „fosy”.<br />

PF: Jakie są według Pana najistotniejsze<br />

kryteria decydujące o wyborze lokalizacji<br />

dla salonu samochodowego?<br />

MO: Podstawowym wyznacznikiem jest<br />

dobre powiązanie komunikacyjne, m.in. dostępność<br />

tras ruchu przyspieszonego, ekspozycja<br />

przy głównych ulicach wylotowych<br />

z miasta oraz oddalenie od obiektów, które<br />

obsługują pojazdy tej samej marki.<br />

• Sala ekspozycji samochodów<br />

• Strefa klienta<br />

26 27

WYWIAD Z EKSPERTAMI<br />

Michał Linke – menedżer ds. kluczowych projektów oraz Maciej Jakowiecki<br />

– doradca techniczno-handlowy, Hauraton Polska sp. z o.o.<br />

Jakie produkty marki Hauraton znalazły<br />

zastosowanie w nowym salonie Volvo<br />

w Warszawie?<br />

Maciej Jakowiecki: Na tę inwestycję<br />

dostarczyliśmy systemy odwodnień liniowych<br />

FASERFIX ® SUPER KS. Jest to idealne<br />

rozwiązanie dla wszystkich stref ruchu<br />

ciężkiego. Korytka są wykonane z betonu<br />

włóknistego, dzięki czemu są bardzo trwałe<br />

i stabilne. Dodatkowo zamontowane ruszty<br />

GUGI mają bardzo wysokie parametry<br />

hydrauliczne, a odpowiednie mocowanie<br />

rusztów zapobiega „klawiszowaniu” i przemieszczaniu<br />

się, co jest niezwykle istotne<br />

przy ruchu kołowym.<br />

Jaki wkład, oczywiście oprócz dostaw,<br />

miał Hauraton w tę inwestycję?<br />

Michał Linke: Naszą mocną stroną jest<br />

doradztwo techniczne. Wspieraliśmy projektantów<br />

swoją wiedzą i długoletnim doświadczeniem.<br />

Dlatego też systemy zastosowane<br />

na tym obiekcie idealnie wpasowują się<br />

w projekt inwestycji i założenia projektowe.<br />

A co Panów zdaniem wpłynęło na decyzję<br />

o wyborze systemów odwodnień liniowych<br />

właśnie Państwa firmy?<br />

MJ: Przede wszystkim jakość naszych<br />

produktów i terminowość dostaw. Jesteśmy<br />

rozpoznawalną marką i klienci mają do nas<br />

zaufanie. Wielu z topowych architektów<br />

polskich (i nie tylko) od dawna współpracuje<br />

z naszą firmą. Myślę, że to również<br />

wpływa na poczucie bezpieczeństwa przy<br />

realizacji inwestycji.<br />

ML: Odwodnianie prestiżowych inwestycji<br />

to również nasza mocna strona: liczne<br />

biurowce w największych polskich miastach,<br />

WOLF Bracka w Warszawie czy też willa<br />

Libeskind to nasze referencje.<br />

A jak Państwo oceniają swoją współpracę<br />

z architektami?<br />

ML: Tak jak już wspominał Maciej,<br />

wielu znamy od lat. Wiemy również, że<br />

są to bardzo wymagający specjaliści i nie<br />

zadowalają ich typowe rozwiązania. Na<br />

całe szczęście nasze systemy są na tyle<br />

elastyczne, że możemy sprostać tym wymaganiom.<br />

MJ: Dodatkowo, za wsze mogą liczyć<br />

nie tylko na własne doświadczenie, ale i na<br />

nasze.<br />

• Główna strefa wejściowa<br />

28<br />

29

• Strefa ekspozycyjna – szyb dźwigu samochodowego<br />

PF: Czy lokalizacja inwestycji, jej sąsiedztwo<br />

oraz miejscowy plan zagospodarowania<br />

terenu były pomocne lub utrudniały przygotowanie<br />

projektu? Może czynniki zewnętrzne<br />

wpłynęły szczególnie na ukształtowanie<br />

budynku?<br />

MO: Budynek od zewnątrz jest wielką<br />

witryną wystawową o długości 140 m,<br />

otwartą na Aleje Jerozolimskie, które w tym<br />

miejscu Warszawy są już podmiejską arterią<br />

komunikacyjną. Na szczęście decyzja o warunkach<br />

zabudowy w oparciu o studium<br />

planu całej Warszawy dopuściła intensywny<br />

i „miejski” typ zabudowy. Kluczowa była<br />

decyzja inwestora o budowie maksymalnie<br />

dużego obiektu, na którą znaczny wpływ<br />

miała konieczność zmieszczenia dużej liczby<br />

miejsc postojowych poza wydzielonym<br />

z działki pasem ulicy serwisowej. Okazało<br />

się, że albo zbudujemy parking, albo duży<br />

budynek z parkingiem na dachu. Takie odważne<br />

decyzje upraszczają projektowanie.<br />

W rezultacie budynek wypełnił całą część<br />

trójkątnej w planie działki. Powstała bryła<br />

o maksymalnej dopuszczonej przepisami<br />

decyzji o warunkach zabudowy kubaturze.<br />

PF: Jak rozwiązano instalację wentylacyjno-klimatyzacyjną?<br />

MO: Przede wszystkim postaraliśmy się,<br />

aby żadne z rozbudowanych dachowych<br />

urządzeń wentylacyjnych nie było widoczne,<br />

nawet w sylwecie budynku. Przestrzeń serwisu<br />

i salonu jest wentylowana i ogrzewana<br />

powietrzem za pomocą niezależnych central,<br />

z recyrkulacją i odzyskiem ciepła. Dodatkowo,<br />

w niektórych miejscach zastosowaliśmy<br />

ogrzewanie podłogowe oraz dogrzewanie<br />

wodnymi grzejnikami konwektorowymi<br />

z eleganckiej linii Terraline firmy Zehnder.<br />

Komfort strefy klienta wspomagają stojące<br />

kolumnowe kurtyny powietrzne firmy Frico.<br />

PF: Czy tego typu obiekty są dostępne<br />

dla osób niepełnosprawnych?<br />

MO: Budynek spełnia wszystkie standardy,<br />

tak jak każdy obiekt użyteczności publicznej<br />

czy handlowy. W tym przypadku dostęp<br />

osób niepełnosprawnych do poziomu salonu<br />

wystawowego i parkingu na dachu zapewnia<br />

dźwig samochodowy, przystosowany do<br />

transportu ludzi.<br />

PF: Jak rozwiązano elewację?<br />

MO: Zastosowaliśmy trzy typy ścian:<br />

całkowicie przeszkloną fasadę frontową,<br />

betonowe ściany i stropy w części technicznej<br />

oraz w końcach fasady, a także ściany<br />

tynkowane w systemie BSO od tyłu. Fasada<br />

frontowa przyciąga wzrok. Uwaga skupia się<br />

na ekspozycji samochodów, a na poziomie<br />

dolnym – na szczelinie okna z widocznymi<br />

pojazdami uniesionymi na podnośnikach.<br />

Ponieważ na szczęście front jest skierowany<br />

na północ i lekko na zachód, nie musieliśmy<br />

stosować żadnych elementów ocieniających.<br />

Zestawy ze szkłem matowym i emaliowanym<br />

w pasach nieprzeziernych stropowych<br />

i podstropowych oraz w strefie roboczej<br />

i instalacyjnej serwisu wraz z pasami dylatacji<br />

ułożyły się w abstrakcyjny wzór podziałów<br />

elewacyjnych. W nałożonej od frontu,<br />

a częściowo jakby uniesionej kurtynie szklanej<br />

wycięliśmy wnęki akcentujące wjazdy,<br />

wejście i podział ekspozycji na dwie części<br />

służące różnym markom. Przeszklony został<br />

też dominujący w sylwecie szyb dźwigu<br />

samochodowego. Szarość betonu i eksponowane<br />

instalacje dźwigowe kontrapunktują<br />

biel wnętrza „salonu”.<br />

Transparentna fasada ukazuje wnętrze<br />

budynku. Wszystkie jego funkcje są widoczne,<br />

ale dzięki materii szkła i zawieszeniu kurtyny<br />

– lekko odrealnione. Dzięki odbiciom światła<br />

szklana osłona nieco przysłania fasadę,<br />

nadając jej spójny wyraz. Ruch ludzi i samochodów,<br />

w poziomie i w pionie, jest istotnym<br />

składnikiem formy bryły oraz elewacji. Działa<br />

to tym lepiej, że wykorzystano możliwości<br />

stopniowania napięć w skali poszczególnych<br />

fragmentów przestrzeni, dzięki różnicowaniu<br />

ich wysokości.<br />

PF: Czy obiekt ze względu na swoją funkcję<br />

wymagał stosowania szczególnego rodzaju<br />

materiałów we wnętrzach?<br />

MO: Musieliśmy zastosować na posadzkach<br />

płytki ceramiczne precyzowane przez<br />

standardy wykończenia wnętrz ekspozycji<br />

marek samochodowych. Podjęliśmy decyzje<br />

o zastosowaniu wyjątkowo trwałych<br />

płytek z kamionki szlachetnej marki Argelith<br />

układanych metodą wibroprasowania.<br />

Główna sala ekspozycji samochodów – jedna<br />

z największych w Polsce – jest jednoprzestrzenna.<br />

Dla stworzenia właściwego<br />

klimatu akustycznego zastosowaliśmy tu<br />

bezspoinowy system sufitu podwieszonego<br />

Rockfon Mono. Ponadto w wystroju istotne<br />

znaczenie mają gipsowe białe ściany oraz<br />

posadzka z dębowego parkietu o powierzchni<br />

ponad 400 m 2 .<br />

PF: Jak rozwiązano kolorystykę wnętrz<br />

i co miało na to decydujący wpływ?<br />

MO: Standardy stworzone w szwedzkim<br />

biurze Gerta Wingardha podyktowały<br />

białą, sterylną kolorystykę. Taka powściągliwość<br />

zbieżna jest z wymaganiami koncernu<br />

Volvo dotyczącymi aranżacji i stylistyki wnętrz<br />

przeznaczonych do ekspozycji i sprzedawania<br />

samochodów.<br />

PF: Ile pojazdów jest w stanie pomieścić<br />

salon?<br />

MO: Cała ekspozycja o powierzchni<br />

około 1200 m 2 ma pomieścić minimum 25<br />

samochodów, co pokazuje wysoki standard<br />

przestrzenny salonu: 45 m 2 na samochód.<br />

PF: Ekspozycja pojazdów jest priorytetem.<br />

Jak zatem rozwiązano projekt odpowiedniego<br />

ich oświetlenia i wyeksponowania?<br />

MO: Istotnym elementem były dwa<br />

świetliki, o których już wspominałem. To<br />

one dostarczały odpowiednią ilość światła<br />

naturalnego. Efektowna okazała się gra<br />

światłem różnego rodzaju i z różnych źródeł:<br />

ciepłe światło słoneczne i rozproszone,<br />

zimne światło północne, otwory okien<br />

i transparentne ściany.<br />

Pojazdy zostały komfortowo oświetlone<br />

silnym światłem naturalnym, wspomaganym<br />

oświetleniem sztucznym. Zamontowane<br />

Rys. archiwum DJiO<br />

<br />

• Przekrój przez część budynku przeznaczoną do transportu samochodów<br />

30 • Hala warsztatowa z podnośnikami dwukolumnowymi<br />

31

• Rozświetlone wnętrze obiektu<br />

Lokalizacja/adres Warszawa, Aleje Jerozolimskie 239<br />

Pracownia projektowa<br />

DJiO sp. z o.o.<br />

Architekt prowadzący<br />

Michał Owadowicz<br />

Współpraca<br />

Tomasz Czyrkowski, Dobromiła Szymańska,<br />

Anna Stasiczak<br />

Data opracowania 2010<br />

Data realizacji 2011/2012<br />

Inwestor<br />

Euroservice s.j. Józef Czech, Marek Janowski<br />

Powierzchnia całkowita 5100 m 2<br />

Powierzchnia zabudowy 2000 m 2<br />

Kubatura brutto 25 000 m 3<br />

Generalny wykonawca<br />

Alpine Construction Polska<br />

Szkło 1000 m 2 : Planibel<br />

Energy N i Planibel TopN+<br />

AGC Flat Glass Polska sp. z o.o.<br />

Wykonawca fasady aluminiowo-szklanej,<br />

żaluzji elewacyjnych, przegród ppoż.,<br />

automatyki drzwiowej i okiennej oraz WIDOK sp.j.<br />

zewnętrznych wentylowanych obudów<br />

panelowych<br />

Systemy odwodnień liniowych<br />

FASERFIX®SUPER KS<br />

Hauraton Polska sp. z o.o.<br />

Grzejniki<br />

Zehnder Polska sp. z o.o.<br />

Sufit monolityczny MONO<br />

Rockfon sp. z o.o.<br />

Dostawa oraz montaż drzwi drewnianych<br />

i stalowych profilowych przeciwpożarowych<br />

Opeus sp. z o.o.<br />

w stropie oprawy wyposażono w źródła<br />

światła o mieszanej temperaturze barwowej<br />

3000 i 4200 °K i wysokim współczynniku oddawania<br />

barw >90. Odpowiednio elastyczny<br />

i ekonomiczny dobór opraw oraz osprzętu<br />

zaproponowali doradcy producenta.<br />

PF: Czy pojawiły się jakieś skomplikowane<br />

problemy formalnoprawne podczas<br />

projektowania bądź też inne ograniczenia<br />

utrudniające projektowanie?<br />

MO: Trudność podczas projektowania<br />

sprawiała duża liczba nietypowych trójkątnych<br />

kształtów generowanych przez działkę.<br />

Dała się nam też we znaki płytkość i długość<br />

frontowej części, co przy ograniczeniach<br />

wysokości utrudniało prowadzenie instalacji.<br />

Uciążliwe, ale zakończone sukcesem, okazało<br />

się pogodzenie wymagań dwóch marek<br />

samochodowych pod jednym dachem. Jedna<br />

z kandydujących firm miała tak wygórowane<br />

i nieelastyczne wymagania, że nie byliśmy<br />

w stanie ich spełnić.<br />

Utrudnieniem było także testowanie granic<br />

interpretacji definicji i przepisów w tak<br />

nietypowym budynku. Na przykład do dzisiaj<br />

nie wiem, ile ten budynek ma kondygnacji.<br />

W zależności od interpretacji – od jednej do<br />

czterech! System antresol głównej części<br />

użytkowej opisać można jako jedną kondygnację,<br />

czteropoziomowy magazyn połączony<br />

schodami zasadniczo ma dwie kondygnacje<br />

z antresolami, ale już w strefie toalet przy<br />

klatce schodowej są trzy lub cztery.<br />

Nieprzyjemny był test zmienionego niedawno<br />

przepisu dotyczącego odległości<br />

ścian z otworami okiennymi i drzwiowymi<br />

od granic sąsiedniej działki budowlanej.<br />

Próbowałem – bez powodzenia – przekonać<br />

władze ministerialne do tego, że nieprzekryta<br />

od góry nadprożem wnęka w ścianie<br />

nie jest otworem okiennym ani drzwiowym,<br />

i wytłumaczyć, że wynika to z przepisów<br />

przeciwpożarowych. Usiłowałem także wyjaśnić,<br />

że „dwie ściany, to nie jedna”. Moim<br />

zdaniem ten projekt pokazał, że niewłaściwe<br />

jest wymaganie uzyskania izolacyjności przeciwpożarowej<br />

ściany zewnętrznej na styku<br />

z niewydzielonymi pożarowo pomieszczeniami<br />

na antresoli.<br />

PF: Dla odmiany – co sprawiło szczególną<br />

przyjemność?<br />

MO: Kontemplacja rodzajów i zmienności<br />

naturalnego światła. Mam nadzieję, że<br />

naturalne oświetlenie wraz z dobrym klimatem<br />

akustycznym sali wystawowej będzie<br />

współtworzyć komfortową atmosferę dla<br />

klientów i pracowników. Satysfakcjonująca<br />

była współpraca z inwestorem podczas tworzenia<br />

wizji obiektu, ale największą radość<br />

odczuwam teraz, gdy docierają do mnie<br />

dobre opinie klientów oraz pracowników<br />

salonu i serwisu. Ostatecznie udało się zrealizować<br />

efektowny i funkcjonalny budynek.<br />

PF: Dziękuję za rozmowę.<br />

JASNY WYBÓR<br />

International Building Projects Team<br />

Wykorzystaj naszą sieć specjalistów do szkła architektonicznego AGC Glass Europe.<br />

Business Technology Park Chodov - Praga - Czechy - użyte szkło: Stopray Elite 67/37<br />

AGC Flat Glass Polska Sp. z o.o., ul. Bysławska 73, 04-993 Warszawa<br />

tel.: + 48 22 872 02 23, fax: + 48 22 872 97 60, e-mail: dariusz.podobas@eu.agc.com<br />

MIĘDZYNARODOWY ZESPÓŁ<br />

DO SPRAW PROJEKTÓW<br />

32 33

• Koronkowy ażur fasady. Ujęcie z poziomu placu górnego<br />

REALIZACJE W POLSCE<br />

CENTRUM HANDLOWE Z KLASĄ<br />

Galeria Korona w Kielcach<br />

O powstaniu jednego z najnowocześniejszych kompleksów handlowych w Polsce<br />

rozmawiamy z Markiem Tryzybowiczem, partnerem, dyrektorem projektowania<br />

pracowni architektonicznej Bose International Planning and Architecture.<br />

Fot. Bartosz Makowski<br />

34<br />

35

• Strefa wejściowa, ekpresyjna iluminacja<br />

Niezwykła architektura tego obiektu to<br />

dzieło pracowni Bose International Planning<br />

and Architecture. Bryła budynku została pokryta<br />

perforowanymi panelami, co stworzyło<br />

wrażenie delikatnej koronkowej powłoki<br />

i dodało jej przestrzenności. Dodatkowo,<br />

dzięki specjalnemu podświetleniu fasady,<br />

po zmroku można podziwiać efektowną,<br />

kolorową iluminację budynku. Galeria powstała<br />

w centrum Kielc, w trójkącie ulic<br />

Warszawskiej, Polnej i Radiowej. W obiekcie,<br />

o łącznej powierzchni blisko 93 000 m 2 ,<br />

powstało około 160 lokali handlowo-usługowych<br />

i punktów gastronomicznych.<br />

Łączna powierzchnia najmu wynosi około<br />

36 000 m². Na najwyższej kondygnacji<br />

handlowej znajduje się Food Cort. Ostatnie<br />

trzy poziomy budynku przeznaczone są na<br />

parking, który pomieści ponad 1200 pojazdów.<br />

Harmonizując się z pejzażem centrum<br />

Kielc, przestrzeń miejską w otoczeniu galerii<br />

kształtują fontanna (eliptyczna, sześciometrowa<br />

bryła, ustawiona pod kątem) ze<br />

współczesną rzeźbą, nastrojowa kawiarnia<br />

z zewnętrznym tarasem, kamienne siedziska,<br />

architektura zieleni oraz wzór graficzny<br />

posadzek. Przed obiektem rozciąga się<br />

dwupoziomowy plac z ogródkami kawiarnianymi,<br />

a także sieć trawników, chodników<br />

i stylowych ławeczek.<br />

Patrycja Fabiańska: Co leżało w zakresie<br />

Państwa opracowania?<br />

Marek Tryzybowicz: Wszystkie fazy projektu<br />

– od wstępnych szkiców i koncepcji<br />

przez projekt budowlany, przetargowy, aż<br />

do projektu wykonawczego i nadzorów autorskich.<br />

PF: Co znajduje się w sąsiedztwie inwestycji?<br />

Czy czynniki zewnętrzne wpłynęły na<br />

ukształtowanie budynku?<br />

MT: Zarówno zapisy planu miejscowego,<br />

jak i bezpośredni kontekst zabudowy miały<br />

wpływ na ukształtowanie przestrzenne<br />

i funkcjonalne. Zapisy planu obejmowały<br />

tylko obszar bezpośrednio ograniczony do<br />

nieruchomości Domu Księży Seniorów – stary<br />

sad i ogród. Nasza koncepcja uwzględniła<br />

sąsiedztwo i wpisała się w charakter zabudowy<br />

tego obszaru miasta.<br />

PF: Jakie inspiracje towarzyszyły Państwu<br />

w przygotowaniu projektu?<br />

MT: Chcieliśmy stworzyć budynek handlowy<br />

z klasą, którego obecność w tkance<br />

urbanistycznej centrum Kielc byłaby naturalna<br />

i atrakcyjna. Oczekiwaliśmy, że jakość architektoniczna<br />

projektowanego obiektu stanie<br />

sie pozytywnym katalizatorem przekształceń<br />

architektonicznych tego rejonu miasta. Tworząc<br />

zarys tektoniczny budynku, wpisując go<br />

w otoczenie, definiując estetykę elewacji oraz<br />

szukając nowych relacji z istniejącym środowiskiem,<br />

mieliśmy na uwadze, jak ważny jest<br />

ten obiekt dla nowego wizerunku miasta.<br />

Optymalizując funkcjonalne handlowe aspekty<br />

budynku, uzyskaliśmy szansę stworzenia<br />

jednorodnej, spójnej formalnie architektury<br />

Rys. Bose International Planning & Architecture<br />

Rzut kondygnacji ±0,00, skala 1:500<br />

37

odbiegającej estetycznie od porównywalnych<br />

pod względem wielkości obiektów handlowych,<br />

które powstały w ostatnich latach.<br />

Projektowanie budynków handlowych traktujemy<br />

poważnie, najwyższy czas oczekiwać<br />

od takich realizacji dobrej, progresywnej<br />

architektury. Komercyjne aspekty funkcji<br />

wcale nie muszą być z nią w konflikcie. Bryła,<br />

proporcje elementów zabudowy, przestrzenność<br />

strefy wejść, perforacja paneli elewacji,<br />

dialog budynku i rzeźbiarskiej formy fontanny,<br />

dobór koloru, światła i metaforyczna ekspresja<br />

korony były bezpośrednią kontynuacją<br />

naszych konsekwentnych założeń koncepcyjnych.<br />

W proces ich twórczego rozwijania<br />

zaangażowany był cały nasz zespół. Na<br />

przykład motyw perforacji fasady i zasada<br />

modulacji paneli były rezultatem konkursu<br />

projektowego wewnątrz pracowni.<br />

PF: Jak rozwiązano plac wejściowy?<br />

MT: Poprzez ogólnodostępną publiczną<br />

przestrzeń o zdecydowanej formie architektonicznej,<br />

która przechodzi w środek budynku,<br />

oraz płynne połączenie przestrzeni zewnętrznej<br />

z wewnętrzną. Podstawowym pomysłem<br />

było takie rozwiązanie zewnętrznego placu<br />

dolnego, aby stał się przestrzennie oraz funkcjonalnie<br />

atrakcyjny i w konsekwencji zachęcał<br />

do wejścia na poziom dolnego parteru.<br />

Wykorzystane w tym celu zostały elementy<br />

specjalne: rzeźba z fontanną, kształt oraz<br />

wielkość placu i połączone z nim funkcje<br />

gastronomiczne. Plac górny w poziomie ulicy<br />

powiązany jest widokowo z placem dolnym,<br />

a z budynkiem łączy się poprzez dynamicznie<br />

wznoszący się żelbetowy pomost.<br />

PF: Jakie były elementy programu funkcjonalnego<br />

i w jaki sposób zrealizowali je<br />

Państwo w projekcie? Co w kształtowaniu<br />

rzutów było najtrudniejsze, a co sprawiło<br />

szczególną przyjemność?<br />

MT: Program funkcjonalny zakładał realizację<br />

trzykondygnacyjnej galerii handlowej,<br />

nad którą znajdują się kondygnacje<br />

parkingowe. Pozostałe założenia przestrzenne<br />

powstawały w trakcie wspólnej pracy z przedstawicielami<br />

inwestora. Zaproponowaliśmy<br />

m.in. dwupoziomowe ukształtowanie głównego<br />

placu wejściowego w taki sposób, aby<br />

możliwe było wejście z zewnątrz do dwóch<br />

kondygnacji handlowych i utworzenie „dolnego”<br />

i „górnego” parteru. To pozwoliło też<br />

zrealizować pochylnię łączącą plac dolny<br />

z chodnikiem, wzdłuż ulicy Warszawskiej.<br />

Rozwiązanie takie uplastyczniło strefę wejścia<br />

i stało się pretekstem do trójwymiarowego<br />

uatrakcyjnienia otoczenia budynku. Jednym<br />

z większych wyzwań w trakcie projektowania<br />

było ukształtowanie przestrzeni publicznej<br />

wewnątrz galerii w taki sposób, aby spełniała<br />

wymogi wielokondygnacyjnego obiektu handlowego,<br />

a technicznie umożliwiała realizację<br />

na kondygnacjach powyżej parkingów.<br />

PF: W jaki sposób i jakimi środkami dokonali<br />

Państwo integracji przestrzeni centrum<br />

miejskiego z wnętrzem galerii, osiągając<br />

klimat ulicy handlowej?<br />

MT: Obiekt został zbudowany na terenie<br />

starego sadu. Niezabudowana działka inwestycyjna<br />

miała neutralne relacje przestrzenne<br />

z otaczającą zabudową. Naszą inspiracją<br />

i priorytetem było wprowadzenie ogólnodostępnej<br />

przestrzeni publicznej do wnętrza<br />

obiektu. Środkiem do tego było jednoznaczne<br />

ukształtowanie bryły budynku i konsekwentnie<br />

kontynuowanie tej formy wewnątrz.<br />

Ostatecznie obiekt został ukształtowany jako<br />

połączenie czterech wielokondygnacyjnych<br />

placów miejskich, z których trzy to place<br />

wewnętrzne. Wszystkie zrealizowane są<br />

w spójnej stylistyce. Środkiem, pozwalającym<br />

uzyskać zamierzony charakter miejskiej ulicy<br />

handlowej, był również odpowiedni dobór<br />

materiałów: kamiennych posadzek, wysokich<br />

szklanych witryn oraz metalicznych sufitów.<br />

PF: Jaka jest zrealizowana ostatecznie<br />

oferta funkcjonalna obiektu?<br />

MT: Składa się z trzech i pół kondygnacji<br />

handlowo-usługowych. Na najniższej<br />

zlokalizowano kino, fitness oraz<br />

squash. Na poziomie dolnego parteru<br />

znajdują się powierzchnie handlowe oraz<br />

wielofunkcyjny plac centralny ze sceną<br />

i wewnętrznym placem wejściowym. Na<br />

kondygnacji górnego parteru także mamy<br />

powierzchnie handlowe oraz dwa wejścia<br />

– mostem od strony ul. Warszawskiej<br />

oraz z poziomu ul. Polnej. Kondygnacja 1<br />

zawiera, oprócz powierzchni komercyjnej,<br />

w tym restauracyjnej, dwa place łączące<br />

ją z parkingami powyżej.<br />

PF: Jak rozwiązano strefę komunikacyjną,<br />

parkingową i obsługi transportowej?<br />

MT: Parking zlokalizowano na trzech<br />

najwyższych kondygnacjach. Najniższa<br />

z nich powiązana jest z zewnętrznym układem<br />

drogowym dwoma dwukierunkowymi<br />

rampami. Komunikacja wewnątrz parkingu<br />

oparta jest na dwóch jednokierunkowych<br />

rampach. Parking powiązany jest z galerią<br />

systemem dwóch stref komunikacji<br />

pionowej, obejmującej windy oraz schody<br />

ruchome. Dodatkowym elementem komunikacyjnym<br />

jest panoramiczna winda przy<br />

placu centralnym, o ażurowej konstrukcji<br />

dominującej nad przestrzenią placu.<br />

WYPOWIEDŹ EKSPERTA<br />

Łukasz Kulawik – specjalista<br />

ds. produktu i rozwoju rynku, Synthos SA<br />

Ambitny projekt architektoniczny wymagał zastosowania w budowie galerii najlepszych<br />

materiałów. Dlatego też w termoizolacji tego budynku zastosowano Synthos XPS<br />

– nowoczesnym materiał termoizolacyjny, wytwarzany w procesie ektruzji polistyrenu.<br />

Ze względu na połączenie wysokiej wytrzymałości na ściskanie oraz bardzo dobrej izolacyjności<br />

termicznej, przy jednoczesnym zachowaniu bardzo małej nasiąkliwości, materiał<br />

ten ma szerokie i uniwersalne zastosowanie w termoizolacji przegród budowlanych.<br />

W Galerii Korona został przede wszystkim zastosowany do izolacji termicznej ścian piwnicznych<br />

oraz posadzek posadowionych na gruncie, gdzie materiał termoizolacyjny ma<br />

bezpośredni kontakt z niekorzystnym wilgotnym środowiskiem. Jego mała nasiąkliwość<br />

(0,4%) gwarantuje, że jego bardzo dobre parametry izolacyjności termicznej pozostaną<br />

niezmienne przez cały okres funkcjonowania w niekorzystnym środowisku.<br />

Kolejną aplikacją, w której Synthos XPS został zastosowany, jest izolacja termiczna<br />

posadzek w pomieszczeniach wewnętrznych mocno i średnio obciążonych, takich jak<br />

pomieszczenia użyteczności publicznej, magazyny i ciągi komunikacyjne w galerii. Ze<br />

względu na wysoką wytrzymałość na ściskanie (>300 kPa) materiał ten doskonale<br />

sprawdza się wszędzie tam, gdzie na posadzki międzykondygnacyjne będzie mocno<br />

oddziaływać obciążenie statyczne i dynamiczne. Ta sama zaleta wykorzystywana jest<br />

przy termoizolacji stropów nad pomieszczeniami ogrzewanymi, gdzie zaprojektowano<br />

parkingi dla pojazdów powyżej 3,5 T DMC.<br />

• Niezwykły design toalet...<br />

• ...i przestrzeni sanitariatów<br />

38

• Przestrzeń publiczna wnętrza galerii<br />

Biorąc pod uwagę parametry urbanistyczne,<br />

chcieliśmy zrobić wszystko, aby strefa<br />

rozładunkowa nie stała się kłopotem dla<br />

otoczenia. Jest zatem osłonięta od sąsiedniej<br />

zabudowy i ulic, dzięki temu nie czyta się<br />

jej jako dodanego elementu obcego – jest<br />

wkomponowana w geometrię bryły.<br />

PF: Czy Państwa pracownia zajmowała<br />

się również projektem iluminacji bryły?<br />

MT: Stworzyliśmy koncepcję całej ekspresji<br />

ściany zewnętrznej budynku. Zaproponowaliśmy<br />

perforację paneli. W animacjach<br />

pokazaliśmy pewne scenariusze świetlne,<br />

które możemy uzyskać, korzystając z tego,<br />

że ekran jest odsunięty od właściwej ściany<br />

i stwarza przestrzeń na instalacje świetlne.<br />

Finalny efekt jest współpracą naszego zespołu<br />

z projektantami światła i producentami<br />

wybranych opraw.<br />

PF: Jak wyglądała praca nad detalem,<br />

uzyskaniem zamierzonej efektywności<br />

wnętrz?<br />

MT: Możemy ją podzielić na kilka aspektów.<br />

Naszą ambicją było stworzenie prawidłowego,<br />

profesjonalnie przygotowanego<br />

projektu wnętrz, optymalnego dla najemców<br />

i klientów. W związku z tym ważna<br />

była organizacja przestrzeni publicznej<br />

– widoczność wszystkich najemców musiała<br />

być zapewniona z każdego punktu galerii.<br />

Plac centralny utworzony pomiędzy dwoma<br />

głównymi szklanymi bryłami wysp handlowych<br />

miał stanowić serce całego projektu<br />

– tutaj odbywają się promocje, przedstawienia,<br />

wydarzenia kulturalne.<br />

Następnym istotnym elementem było<br />

przygotowanie optymalnej ilości światła<br />

dziennego oraz dyspozycji przestrzennej<br />

świetlików. Zależało nam, żeby centrum<br />

było lekkie w odbiorze, rozświetlone. Wystrój<br />

wnętrz musiał podkreślać ekspozycję<br />

najemców, a nie konkurować z nią. Współpracowaliśmy<br />

w tym zakresie z międzynarodową<br />

firmą Bliss Fasman, która przygotowała<br />

koncepcję oświetlenia. Zaproponowaliśmy<br />

interesujący projekt posadzek w układzie<br />

rozproszonego konfetti. Operując dwoma<br />

i trzema kolorami, uzyskaliśmy ciekawy,<br />

wręcz pointylistyczny efekt. Posadzki mają<br />

kontynuację na zewnątrz. Ważne było dla<br />

nas również osiągnięcie widoczności z dolnych<br />

poziomów na górne, dlatego geometria<br />

balustrad i ich materiały zostały tak<br />

przemyślane, aby uzyskać maksymalne linie<br />

widokowe. Część środkowa na wyspach<br />

została przeznaczona na „spięcie” całego<br />

centrum. Tam znajduje się food court,<br />

a mniejsze jednostki gastronomiczne – na<br />

wyspach. Na ostatniej kondygnacji również<br />

została atrakcyjnie zaprojektowana strefa<br />

gastronomiczna, otwarta i widoczna ze<br />

wszystkich kondygnacji poniżej.<br />

PF: W wystroju wnętrz na uwagę zasługują<br />

ciekawe elementy małej architektury.<br />

MT: Cały projekt identyfikacji wizualnej<br />

obiektu wraz z aplikacjami graficznymi powstał<br />

w firmie Dodoplan, z którą współpracowaliśmy<br />

na etapie projektu wykonawczego.<br />

W ich zakresie były też elementy małej<br />

architektury wnętrza obiektu.<br />

PF: Co stanowiło źródło inspiracji dla<br />

dominant – dwóch przeszklonych brył wyznaczających<br />

przestrzeń placów wejściowych<br />

i wielofunkcyjnego placu centralnego?<br />

MT: Skala szytego na miarę obiektu umożliwiła<br />

nam zaproponowanie wizualnie czytelnego<br />

modelu przestrzeni publicznej. Jego<br />

elementem są dwie szklane bryły, wyraźnie<br />

definiujące plac centralny, widoczne z każdego<br />

poziomu handlowego. Stworzyliśmy<br />

atrakcyjne warunki ekspozycji dla najemców<br />

w obrębie szklanych wysp.<br />

PF: Co sprawiło największą trudność,<br />

a co najwięcej satysfakcji podczas projektowania?<br />

MT: To przyjemny moment, gdy materializują<br />

się wyobrażenia o obiekcie. Mniej<br />

przyjemnie było podczas długotrwałego<br />

i skomplikowanego procesu administracyjnego,<br />

który jest dziś niestety skomplikowany.<br />

Uzyskiwanie poszczególnych uzgodnień oraz<br />

decyzji wiąże się z dużą odpowiedzialnością<br />

i wymaga czasu.<br />

PF: Dziękuję za rozmowę.<br />

Lokalizacja/adres Kielce, ul. Warszawska 26<br />

Bose International Planning & Architecture<br />

Pracownia projektowa<br />

Marek Tryzybowicz<br />

Marek Tryzybowicz – prowadzący<br />

Zespół projektu<br />

koncepcyjnego<br />

Damian Wołkiewicz, Małgorzata Konstanzer,<br />

Justyna Sylwestrzak, Duygu Ozturk<br />

Borys Juraszyński – prowadzący<br />

Zespól projektu<br />

budowlanego<br />

Aurelia Juraszyńska, Grażyna Stawicka, Beata Skowrońska,<br />

Paulina Godzińska, Maciej Chmielecki, Bartek Godziński,<br />

Michał Łempicki, Jarosław Malik, Magdalena Dobrowolska<br />

Data opracowania 2009/2010<br />

Data realizacji 2012 r.<br />

Inwestor<br />

Church Land Development sp. z o.o.<br />

Powierzchnia całkowita 92 976 m 2<br />

Powierzchnia zabudowy 16 862 m 2<br />

Kubatura brutto 421 737 m 3<br />

Armatura sanitarna<br />

Oras Olesno sp. z o.o<br />

Aluminiowe sufity: rastrowe<br />

OPEN CELL oraz OPEN LINE,<br />

listwowe, kasetonowe<br />

i zabudowy pionowe VARIO.<br />

Barwa System sp. z o.o.<br />

Sufity z siatki cięto-ciągnionej<br />

oraz szkła hartowanego<br />

Ceramika łazienkowa<br />

Roca Polska sp. z o.o.<br />

Synthos XPS<br />

SYNTHOS SA<br />

40

REALIZACJE W POLSCE<br />

• Dynamiczna fasada strefy rekreacyjnej<br />

AQUASFERA<br />

Wodne centrum sportowo-rekreacyjne w Olsztynie<br />

Obiekt oddany do użytku na początku 2012 r. jest<br />

przykładem optymalnej organizacji funkcjonalnej<br />

oraz interesującego zintegrowania obiektu<br />

z przestrzenią publiczną i terenami rekreacyjnymi.<br />

Fot. Przemysław Andruk<br />

42<br />

43

• Widok na kompleks. Integracja obiektu z krajobrazem<br />

MJ: Projekt powstawał na bazie pracy konkursowej,<br />

do której program funkcjonalny został<br />

określony przez inwestora. Ze względu na<br />

charakter zamówień publicznych ściśle się go<br />

trzymaliśmy. Główne punkty programu były<br />

efektem wspólnych przemyśleń inwestora,<br />

Polskiego Związku Pływackiego i zapewne<br />

również Miejskiego Ośrodka Sportu w Olsztynie.<br />

Nieznacznie go modyfikowaliśmy, ale<br />

wszystko zostało utrzymane w pierwotnie<br />

wytyczonych ramach. Obiekt składa się<br />

z trzech funkcjonalnie powiązanych stref:<br />

olimpijskiego basenu sportowego, basenów<br />

rekreacyjnych oraz odnowy biologicznej.<br />

Część sportowa składa się z basenu typu<br />

olimpijskiego (50x25 m), basenu do rozgrzewki<br />

i nauki pływania (25x8,5 m), widowni<br />

na 1514 osób (w tym ośmiu niepełnosprawnych)<br />

oraz dodatkowej widowni z trybuną<br />

na 146 zawodników. Zaprojektowaliśmy dla<br />

tej części oddzielne przebieralnie z częścią<br />

sanitarną, z aneksem dla niepełnosprawnych<br />

oraz zaplecze dla sędziów i instruktorów.<br />

Część rekreacyjna składa się z basenu<br />

rekreacyjnego o zróżnicowanych kształtach<br />

i ma takie atrakcje, jak sztuczna rzeka, leżanki<br />

z masażem podwodnym, masaże podwodne<br />

w ścianach bocznych, bicze wodne, kaskada.<br />

Jest również brodzik dla dzieci, whirpoole<br />

oraz dwie zjeżdżalnie po około 100 metrów.<br />

Dla części rekreacyjno-zabawowej powstały<br />

oddzielne przebieralnie z częścią sanitarną<br />

i oddzielnym aneksem dla niepełnosprawnych.<br />

Podczas zwykłej eksploatacji obiektu<br />

część sportowa i rekreacyjna stanowią funkcjonalną<br />

całość. W czasie zawodów istnieje<br />

możliwość niezależnego funkcjonowania<br />

części rekreacyjno-zabawowej.<br />

PF: W jaki sposób powiązano ze sobą<br />

poszczególne strefy?<br />

MJ: Baseny są powiązane ze sobą funkcjonalnie<br />

i nie są oddzielone ścianą, natomiast<br />

zróżnicowanie brył wyraźnie określa przestrzeń<br />

basenu sportowego i rekreacyjnego.<br />

Pomimo że baseny funkcjonują integralnie,<br />

zastosowany czytelny podział przestrzeni<br />

daje możliwość ich wydzielenia i użytkowania<br />

dwóch hal basenowych w pewnym stopniu<br />

niezależnie. Z basenów można przejść bezpośrednio<br />

do części odnowy biologicznej<br />

z centrum saunowym. Służy do tego komunikacja<br />

pionowa z wydzieloną klatką schodową.<br />

Część z odnową biologiczną jest autonomiczną<br />

strefą, która służy użytkownikom<br />

z zewnątrz oraz stanowi zaplecze rehabilitacyjno-wypoczynkowe<br />

dla zawodników<br />

i innych użytkowników. Składa się z części A,<br />

gdzie znajdują się gabinety odnowy biologicznej,<br />

oraz części B z salami sportowo-<br />

-rekreacyjnymi.<br />

PF: Jak rozwiązano komunikację w obiekcie<br />

oraz obsługę komunikacyjną zewnętrzną?<br />

MJ: W podziemiach obiektu zaprojektowaliśmy<br />

dwupoziomowy parking na 224<br />

samochody oraz pomieszczenia techniczne.<br />

Rozwiązanie to umożliwia przejście „suchą<br />

stopą” z domu czy pracy na basen, co w odczuciu<br />

mieszkańców Olsztyna jest dużym<br />

udogodnieniem.<br />

PF: Czy podczas projektowania pojawiła<br />

się konieczność rezygnacji z jakiegoś elementu<br />

programu? Czy trzeba było zastosować<br />

zamienniki materiałowe?<br />

MJ: Oprócz tego, że program funkcjonalny<br />

był z góry ustalony, realizacja miała<br />

się zmieścić w określonym przez inwestora<br />

budżecie. Z perspektywy czasu wydaje się<br />

jednak, że część rekreacyjna powinna być<br />

bardziej rozbudowana. Wówczas było to<br />

niewykonalne, ale projekt daje możliwość powiększenia<br />

tej części w przyszłości. Kompromisy<br />

są odwiecznym problemem, najczęściej<br />

dotyczą pogodzenia nowoczesnych, często<br />

drogich technologii z budżetem.<br />

PF: Co w kształtowaniu bryły było dla<br />

Państwa najważniejsze? Co miało istotny<br />

wpływ na ostateczną formę?<br />

MJ: Z jednej strony wspomniana integracja<br />

z parkiem, z drugiej – istniejące ukształtowanie<br />

terenu, relacja bryły z rzeźbą, zręczne<br />

wpisanie obiektu w klimat miejsca. Trzeba<br />

było rozwiązać dylemat, na ile obiekt zagłębić,<br />

na ile wykorzystać istniejącą skarpę.<br />

Nie chcieliśmy, żeby kompleks górował nad<br />

otoczeniem. Zgodnie z założeniem udało<br />

nam się stworzyć obiekt odpowiednio niski<br />

• Przeszklona fasada głównej hali basenowej<br />

Niezwykle zręczne wkomponowanie bryły<br />

budynku w naturalne ukształtowanie terenu<br />

oraz „otwarcie” głównej hali basenowej<br />

na zielone tereny parkowe przyniosło efekt<br />

przenikania się wnętrza z zewnętrznym krajobrazem.<br />

Użytkownicy kompleksu mają niemal<br />

poczucie pływania w naturalnym środowisku<br />

parku, a nie w zamkniętej hali basenowej.<br />

Różnorodne funkcje obiektu WCRS<br />

wzajemnie się przenikają, relacje widokowe<br />

pomiędzy halami basenowymi a głównym<br />

holem i restauracją zostały z dbałością zaplanowane.<br />

Budynek jest przeciwieństwem labiryntu,<br />

konsekwentnie odsłania swoje atrakcje<br />

potencjalnemu użytkownikowi. Mamy możliwość<br />

obserwowania basenu olimpijskiego,<br />

basenów rekreacyjnych i części odnowy biologicznej<br />

ze stref ogólnodostępnych.<br />

O rozwiązaniach, ideach i zmaganiach<br />

z projektem opowiada architekt obiektu<br />

Maciej Jacaszek z pracowni Restudio <strong>Architektury</strong>.<br />

Patrycja Fabiańska: Jakie były główne<br />

założenia projektu?<br />

Maciej Jacaszek: Ideą przewodnią była<br />

próba zintegrowania obiektu z otaczającym<br />

terenem, a w szczególności z sąsiadującym<br />

parkiem. W związku z tym dążyliśmy do tego,<br />

aby jak najbardziej otworzyć go na przestrzeń<br />

parkową i zatrzeć granice między wnętrzem<br />

a zewnętrzem. W efekcie, pływając w niecce<br />

głównego basenu, ma się odczucie, jakby się<br />

było w parku, a nie w zamkniętej hali. Ten<br />

element projektu oceniamy za najciekawszy.<br />

PF: W jaki sposób rozwiązano komunikację<br />

w programie funkcjonalno-przestrzennym<br />

obiektu?<br />

MJ: Zadaniem, jakie sobie postawiliśmy,<br />

było stworzenie wzajemnych, mocno czytelnych<br />

relacji pomiędzy poszczególnymi<br />

funkcjami. Obiekt miał nie być „labiryntem”,<br />

co niestety cechuje wiele obiektów<br />

użyteczności publicznej. Chcąc zapobiec<br />

uciążliwemu kluczeniu użytkowników po<br />

budynku, stworzyliśmy szereg otwarć widokowych.<br />

Zależało nam na tym, by ze<br />

stref ogólnodostępnych był wgląd na różne<br />

funkcje obiektu i tym samym, aby obiekt<br />

konsekwentnie ujawniał i odsłaniał przed<br />

użytkownikiem swój charakter i atrakcje.<br />

Miał zachęcać do uczestniczenia w swojej<br />

przestrzeni.<br />

PF: Czy się udało?<br />

MJ: Tak, już od momentu wejścia do<br />

głównego holu widać całą ofertę kompleksu:<br />

halę basenów rekreacyjnych, restaurację,<br />

basen sportowy, imponujące trybuny na<br />

1500 osób, strefę odnowy biologicznej z siłownią<br />

itd. Wszystkie elementy programu<br />

funkcjonalno-przestrzennego przenikają<br />

się, otwierają dla użytkownika, zachęcają<br />

do korzystania. Nie dotyczy to zresztą tylko<br />

strefy wejściowej – cały obiekt jest podporządkowany<br />

tej idei.<br />

PF: Czy uczytelnienie przestrzeni było<br />

trudne do zrealizowania w projekcie?<br />

MJ: Wielofunkcyjność obiektu implikowała<br />

tę trudność. Różnorodność programu funkcjonalnego<br />

powodowała, że aby zrealizować<br />

zamierzony charakter otwarć widokowych,<br />

należało konsekwentnie i rygorystycznie tę<br />

przestrzeń kształtować. Zrealizowanie tego<br />

w projekcie było wyzwaniem.<br />

PF: Obiekt jest płynnie wpisany w krajobraz<br />

parku. Jak ta integracja przebiegała?<br />

MJ: Trudnością natury technicznej był<br />

projekt przeszklonej fasady. Cała przeszklona<br />

ściana głównej hali basenowej, wykonana<br />

w systemie Schueco FW 50+S na podkonstrukcji<br />

z drewna klejonego, zaciera granicę<br />

pomiędzy parkiem a basenem. Podkonstrukcja<br />

drewniana zintegrowana jest z nośnymi<br />

dźwigarami. Z uwagi na charakter pracy<br />

drewna sposób zaprojektowania całego<br />

układu był technicznym wyzwaniem. Udało<br />

się i teraz północna elewacja stanowi<br />

o atrakcyjności bryły.<br />

PF: Co zawiera zrealizowany program<br />

funkcjonalny. Udało się zawrzeć wszystkie<br />

jego pierwotnie założone elementy?<br />

44 45

i nienarzucający dominant. Zawsze zależy<br />

nam, aby forma nawiązywała do funkcji. Jeśli<br />

więc projektujemy obiekt sportowy, staramy<br />

się nawiązać formą do jego charakteru.<br />

Ma być ona dynamiczna, odważna, niezbyt<br />

przysadzista, „sportowa”.<br />

PF: Jak rozwiązano konstrukcję budynku?<br />

MJ: Obiekt ma mieszaną konstrukcję.<br />

W części odnowy biologicznej jest to tradycyjna,<br />

monolityczna konstrukcja szkieletowa,<br />

również ze ścianami monolitycznymi. Inne<br />

rozwiązanie charakteryzuje natomiast halę<br />

basenu sportowego. Konstrukcja dachu<br />

nad halą jest oparta na konstrukcji dźwigara<br />

drewnianego, filigranowego i lekkiego.<br />

Dzięki zastosowaniu stalowych cięgien<br />

w jego dolnym pasie udało nam się odchudzić<br />

główny dźwigar do 1,40 m, co jest<br />

pewnym osiągnięciem z uwagi na wielkość<br />

tego przykrycia. Rozpiętość dźwigara to<br />

ponad 50 m.<br />

PF: Jakie materiały zostały użyte na fasadach?<br />

MJ: Musieliśmy wypracować pewien<br />

kompromis pomiędzy budżetem a estetyką,<br />

jakością i trwałością materiałów. Zdecydowaliśmy<br />

się na zastosowanie płyt włókno-<br />

-cementowych, barwionych w masie, z uwagi<br />

na naturalny wygląd tego materiału. Uniknęliśmy<br />

dzięki temu efektu plastikowego<br />

i sztucznego materiału, gdyż ulegają one<br />

naturalnym przebarwieniom, więc elewacja<br />

nie będzie monotonna. Wprowadziliśmy także<br />

kolorowe akcenty, projektując fragmenty<br />

elewacji z laminatu HPL. Kolejnym istotnym<br />

materiałem, stanowiącym o estetyce fasad,<br />

są przeszkolone fasady słupowo-ryglowe<br />

w systemie Schüco FW 50+.<br />

PF: Z czego wykonane jest to poszycie<br />

dachowe?<br />

MJ: Pokrycie dachowe wykonane jest<br />

z blachy aluminiowej systemu Kalzip, łączonej<br />

na prefabrykowany rąbek stojący, bez<br />

żadnych łączeń poprzecznych. Cały dach<br />

pokrywany jest jednym elementem z blachy.<br />

Jako jego odwodnienie zastosowaliśmy rozwiązanie<br />

podciśnieniowe, oparte na systemie<br />

Pluvia.<br />

PF: Zastosowanie w niecce basenu olimpijskiego<br />

mechanizmu ruchomego dna znacznie<br />

rozszerzyło wielofunkcyjność obiektu.<br />

Na czym polega jego działanie?<br />

MJ: Ogólnie mówiąc, jest to system siłowników<br />

podnoszących perforowane dno.<br />

Oparliśmy się na nowoczesnym systemie ruchomego<br />

dna holenderskiej firmy Variopool,<br />

który zainstalowany został w basenie niecki<br />

olimpijskiej na życzenie inwestora. Konstrukcja<br />

ta dzieli nieckę na trzy części oddzielone<br />

przegrodami, które mogą wydzielać baseny<br />

o różnej głębokości. W przypadku gdy basen<br />

olimpijski nie jest wykorzystywany do celów<br />

sportowych, zastosowanie ruchomego dna<br />

daje możliwość wydzielenia w nim trzech dodatkowych<br />

basenów rekreacyjnych. Ruchome,<br />

perforowane dno powoduje więc, że obiekt<br />

staje się multifunkcjonalny. Ten system można<br />

doskonale wykorzystać podczas działaniach<br />

artystycznych. Spektakl, który został zrealizowany<br />

w trakcie uroczystości otwarcia, pokazał<br />

jego możliwości: tancerze prezentowali układy<br />

graficzne na basenie z minimalną ilością<br />

wody, sprawiając wrażenie poruszania się po<br />

jej powierzchni. Niecka basenu sportowego<br />

może mieć wiele zastosowań: sportowe,<br />

edukacyjne (nauka pływania), rekreacyjne.<br />

Oprócz tego umożliwia korzystanie z rowerów<br />

wodnych oraz aranżację przestrzeni do<br />

gier, np. piłki wodnej.<br />

PF: Jak rozwiązano sprawę oświetlenia<br />

obiektu wewnątrz?<br />

MJ: Poprzez odważne operowanie głównymi<br />

ścianami szklanymi. Wydawać by się<br />

mogło nawet, że w głównych halach basenowych<br />

oraz holach sztuczne oświetlenie<br />

mogłoby być zbędne. Wszystkie pomieszczenia<br />

doświetlane są światłem naturalnym.<br />

Dodatkowo ten efekt jest wspierany przez<br />

świetliki dachowe oraz duże przeszklenia<br />

dachu nad główną halą.<br />

PF: Czy w związku z tak dużą powierzchnią<br />

przeszkleń budynek nie jest prześwietlony?<br />

• Elewacja wschodnia. Rozwiązanie materiałowe<br />

46

W Polsce powstaje coraz więcej nowoczesnych<br />

obiektów sportowych, funkcjonalnych<br />

i ciekawych architektonicznie. Materiały<br />

i technologie stosowane do ich budowy<br />

muszą spełniać wysokie wymagania jakościowe.<br />

W przypadku takich obiektów, jak<br />

aquaparki i baseny, gdzie z uwagi na duże<br />

natężenie użytkowników oraz charakter<br />

tych budowli panuje wysoka wilgotność<br />

powietrza, materiały budowlane muszą<br />

być trwałe i przede wszystkim odporne na<br />

działanie wilgoci.<br />

Wymagania te spełnią przemyślane rozwiązania<br />

Knauf do pomieszczeń mokrych<br />

w technologii AQUAPANEL®, której głównym<br />

elementem są zaawansowane technologicznie<br />

WYPOWIEDŹ EKSPERTA<br />

Krzysztof Borzymiński – Specification Manager,<br />

Knauf USG Systems GmbH & Co.KG – Knauf sp. z o.o.<br />

płyty cementowe do wnętrz AQUAPANEL ®<br />

Indoor. Płyty te zapewniają odporność na<br />

długotrwały kontakt z rozpryskiwaną wodą,<br />

bardzo dobrze tolerują dużą wilgotność powietrza<br />

w takich pomieszczeniach, jak łazienki,<br />

stanowiska prysznicowe, hale basenowe,<br />

sauny czy miejsca związane z przetwórstwem<br />

żywności.<br />

Podstawową zaletą zastosowania płyt<br />

cementowych AQUAPANEL ® Indoor jest ich<br />

100-proc. wodoodporność, dzięki czemu nie<br />

rozmiękają, nie pęcznieją i nie kruszą się. Płyty<br />

te mają także inne walory użytkowe:<br />

• są odporne na działanie chloru, środków<br />

odkażających oraz soli, używanych w ogólnodostępnych<br />

pływalniach,<br />

• mają wysoką wytrzymałość na uszkodzenia<br />

mechaniczne, są odporne na uderzenia,<br />

• wytrzymują skrajne działanie temperatur,<br />

• spełniają wysokie wymagania dotyczące<br />

czystości i hieny.<br />

Zalety te docenili także architekci obiektu<br />

AQUASFERA w Olsztynie, gdzie ostatecznie<br />

sufity i ściany działowe w strefie basenowej<br />

oraz szatniach zostały wzniesione w systemie<br />

AQUAPANEL Indoor. Przykład ten potwierdza,<br />

że wielu inwestorów przekonało się, że warto<br />

wybierać nowoczesne, trwałe i inteligentne<br />

technologie, takie właśnie jak AQUAPANEL ®<br />

Indoor, aby przez długie lata cieszyć się pięknymi<br />

obiektami, które wciąż będą wyglądały<br />

jak nowe.<br />

MJ: Nie, ponieważ główne przeszklenie<br />

znajduje się od strony północnej.<br />

PF: Czy obiekt jest dostępny dla niepełnosprawnych?<br />

MJ: Każdy obiekt użyteczności publicznej<br />

jest teraz dostępny dla niepełnosprawnych.<br />

To już standard. Nie przewidywaliśmy rozwiązań<br />

dodatkowych, skupiliśmy się na tym,<br />

aby wszystkie atrakcje obiektu były dla nich<br />

dostępne. Przewidzieliśmy podnośniki, windy,<br />

strefa wejściowa została tak ukształtowana,<br />

aby nie trzeba było pokonywać żadnych<br />

schodów.<br />

PF: Co według Pana jest najważniejsze<br />

podczas projektowania tego typu kompleksów?<br />

MJ: Wskazane jest indywidualne podejście.<br />

Z kolei doświadczenie w opracowywaniu<br />

obiektów basenowych procentuje<br />

coraz lepszymi rozwiązaniami w kolejnych<br />

projektach. Myślę, że ważną rzeczą jest racjonalne<br />

i w pełni profesjonalne zaprogramowanie<br />

funkcji takiego obiektu jeszcze przed<br />

koncepcją, w szerokim gronie fachowców.<br />

Mam na myśli ludzi, którzy takimi obiektami<br />

zarządzają, specjalistów od atrakcji basenowych,<br />

projektantów, inwestora itd. Liczy się<br />

również zdanie użytkowników.<br />

PF: Czy niezbędne były konsultacje z osobami<br />

biegłymi w dziedzinie kształtowania<br />

Lokalizacja/adres<br />

Olsztyn, al. Marszałka J. Piłsudskiego 69b<br />

Pracownia projektowa<br />

Restudio <strong>Architektury</strong><br />

Architekci prowadzący<br />

Rafał Jacaszek, Maciej Jacaszek<br />

Architekci<br />

Grzegorz Porębski, Roland Kwaśny,<br />

Bartosz Zamorski, Joanna Saje<br />

Data opracowania 2007 r.<br />

Data realizacji 2012 r.<br />

Inwestor<br />

Miasto Olsztyn<br />

Powierzchnia całkowita 20 189 m 2<br />

Powierzchnia zabudowy 6712 m 2<br />

Kubatura brutto 116 281 m 3<br />

Generalny wykonawca<br />

Płyty elewacyjne EURONIT<br />

Płyty cementowe do wnętrz AQUAPANEL®<br />

i technologii obiektów przeznaczonych do<br />

rekreacji sportowej?<br />

MJ: W inwestycję zaangażowany był specjalista<br />

z PZP, który miał wpływ praktycznie<br />

na wszystkie rozwiązania w obiekcie.<br />

PF: Dziękuję za rozmowę.<br />

Mostostal Warszawa SA<br />

WPD Rombud sp. z o.o.<br />

Etex Building Materials Polska sp. z o.o.<br />

Knauf sp. z o.o.<br />

• Strefa rekreacyjna<br />

• Wielofunkcyjny basen olimpijski<br />

48<br />

49

REALIZACJE W POLSCE<br />

CYFROWA BIBLIOTEKA<br />

Biblioteka Akademii Marynarki Wojennej w Gdyni<br />

Pomysł budowy gmachu pojawił się jedenaście lat temu, gdy<br />

uczelnia umożliwiła naukę studentom cywilnym. Powstałe<br />

centrum audytoryjno-informacyjne wraz z biblioteką jest obecnie<br />

najnowocześniejszą realizacją tego typu na Pomorzu.<br />

Fot. Bartosz Makowski<br />

• Fasada nocą<br />

50 51

Część południową budynku, która dochodzi<br />

do obiektu istniejącej kotłowni, również<br />

zaprojektowano jako zwarty trzykondygnacyjny<br />

prostopadłościan na rzucie nieregularnego<br />

czworoboku. Wysokość tej bryły wynosi 9,26 m<br />

(po północnej stronie) względem poziomu<br />

terenu przed głównym wejściem.<br />

Elewacja południowa projektowanego<br />

budynku ma wysokość 13 m. W północno-<br />

-zachodniej części dodatkowo zaprojektowano<br />

attyki maskujące urządzenia wentylacji<br />

(centrale, agregaty itp.).<br />

STREFA BIBLIOTEKI<br />

• Główne wejście do kompleksu<br />

Dotychczasowa biblioteka Akademii ledwo<br />

mieściła zbiór liczący ponad 500 tys. woluminów.<br />

Nowy gmach zabezpieczył zasoby<br />

biblioteczne uczelni i zdecydowanie poprawił<br />

warunki ich przechowywania. Obiekt jest<br />

całkowicie zinformatyzowany, a większość<br />

materiałów jest dostępna w wersji elektronicznej.<br />

Zabytkowe eksponaty, które nie<br />

mogą być naświetlane, przechowywane są<br />

w specjalnych pomieszczeniach, w warunkach,<br />

gdzie utrzymywana jest odpowiednia<br />

wilgotność powietrza. Wielkim atutem jest<br />

również otwarty dostęp do księgozbioru<br />

AMW – z zasobów multimedialnej biblioteki<br />

mogą korzystać nie tylko studenci, ale<br />

i mieszkańcy Gdyni.<br />

Projekt został wykonany przez Przedsiębiorstwo<br />

Projektowo-Budowlane EKOBUD s.c.<br />

Ewa i Remigiusz Owczarek na bazie koncepcji<br />

przygotowanej przez pracownię Warsztat<br />

<strong>Architektury</strong> Krzysztofa Kozłowskiego.<br />

jego nowej zabudowy. Całość kompozycji<br />

nawiązuje do istniejącego zespołu w jego<br />

historycznym układzie. Główne wejście do<br />

biblioteki zaprojektowane zostało na osi<br />

wejścia i przejazdu bramowego do korpusu<br />

głównego kampusu. Rozwiązanie to jest<br />

konsekwencją przyjętej wcześniej zasady<br />

kompozycji oraz podkreśla rangę obiektu,<br />

którego układ, lokalizacja oraz otwarcie na<br />

otoczenie eksponują walory przestrzenne,<br />

architektoniczne i sytuacyjne zespołu istniejącego.<br />

Przyjęte rozwiązanie przestrzenne,<br />

kompozycja bryły i elewacji, w sposób bezpośredni<br />

nawiązują więc do wertykalnego<br />

układu elewacji obiektu historycznego. Cały<br />

kompleks położony jest wokół uczelnianego<br />

parkingu AMW i tak usytuowany, aby można<br />

było go w przyszłości rozbudować.<br />

BRYŁA I PODZIAŁ<br />

FUNKCJONALNY<br />

Strefa konferencyjna została zlokalizowana<br />

na wprost istniejącej zabudowy historycznej,<br />

strefa biblioteki – po stronie południowej.<br />

W dłuższym skrzydle pierwszej części<br />

mieści się całkowicie zinformatyzowana biblioteka<br />

z czytelnią, otwarte księgozbiory,<br />

część biurowa, socjalna, techniczna oraz<br />

magazyny. Natomiast w krótszym skrzydle<br />

centrum audytoryjno-informacyjne wraz<br />

z zapleczem, na które składają się sale multimedialne,<br />

przeznaczone na konferencje<br />

i sympozja.<br />

Główne wejście funkcjonować ma niezależnie<br />

od stanu pracy stref. Związane są z nim<br />

takie funkcje, jak: szatnia, pomieszczenie<br />

ochrony, zespół toalet ogólnodostępnych,<br />

gastronomia, księgarnia z zapleczem oraz<br />

pomieszczenie techniczne (pod płytą widowni).<br />

W sytuacjach wyjątkowych, tak jak<br />

zamknięte sympozja lub konferencje, możliwa<br />

będzie niezależna praca strefy biblioteki.<br />

Księgozbiór zajmuje trzy kondygnacje<br />

gmachu. Na najniższej zlokalizowano magazyny<br />

różnej specjalizacji, część związaną<br />

z przyjmowaniem dostaw, specjalistyczne<br />

pracownie, czytelnie oraz część biurową, którą<br />

wydzielono pożarowo od strefy biblioteki.<br />

Na kolejnym poziomie zlokalizowano<br />

czytelnię ogólną z wolnym dostępem do<br />

książek, czytelnię czasopism, mikrofilmów<br />

oraz sale komputerowe.<br />

Na poziomie najwyższym mieszczą się<br />

czytelnie specjalistyczne z wolnym dostępem<br />

do książek, separatki wydzielone ściankami<br />

o wysokości 230 cm oraz sale komputerowe<br />

i projekcyjne. Poziom najwyższy łączy się<br />

z częścią ogólną (strefą konferencyjną) poprzez<br />

przeszklone przejście.<br />

Strefa biblioteki zaopatrzona jest w trzy<br />

wewnętrzne obudowane i zamykane klatki<br />

schodowe ewakuacyjne, które spełniają<br />

również funkcję klatek dla personelu. Klatkę<br />

schodową dwubiegową, otwartą z poziomu<br />

wejścia głównego na poziom najwyższy<br />

przeznaczona dla użytkowników czytelni,<br />

czytelnia zaopatrzona jest w mały dźwig towarowy,<br />

tzw. windę podawczą, oraz w windę<br />

towarowo-osobową, które obsługują wszystkie<br />

kondygnacje.<br />

Projektując obiekt, założono, że osoba<br />

niepełnosprawna może zostać w pełni<br />

obsłużona na poziomie wejścia głównego<br />

(kondygnacja 1). Mimo to stworzono niepełnosprawnym<br />

możliwość przemieszczenia się<br />

na dowolną kondygnację za pomocą windy<br />

osobowej dostępnej z holu wejściowego.<br />

STREFA KONFERENCYJNA<br />

Część konferencyjna rozłożona jest po<br />

stronie północnej od wejścia głównego. Naj-<br />

LOKALIZACJA I ZAŁOŻENIA<br />

KOMPOZYCYJNO-<br />

-PRZESTRZENNE KOMPLEKSU<br />

Kompozycja gmachu biblioteki, zgodnie<br />

z założeniami koncepcji, musiała być więc<br />

dostosowana do przyszłych planów uczelni.<br />

Budynek zlokalizowany jest w zachodniej<br />

i południowej części pierzei nowego placu<br />

kampusu i stanowi najważniejszy element<br />

Rzut projektowanego obiektu oparty<br />

został na ramionach litery L, gdyż ten<br />

układ przestrzenny odpowiada zawartości<br />

funkcjonalnej obiektu. W każdym ramieniu<br />

zlokalizowana została funkcja zasadnicza<br />

i funkcje wspomagające, w taki sposób, aby<br />

mogły działać wspólnie, niezależnie lub przy<br />

częściowej współpracy.<br />

Na kompleks składają się dwie zasadnicze<br />

strefy – kongresowa i biblioteczna.<br />

Północną część obiektu (z głównym<br />

wejściem) zaprojektowano po przeciwnej<br />

stronie istniejących obiektów historycznych.<br />

Stanowi ona zwarty prostopadłościan o wysokości<br />

9,80 m. W części zawierającej salę<br />

audytoryjną budynek jest podwyższony<br />

przez zaprojektowaną attykę (do 11,38 m<br />

względem terenu przed głównym wejściem).<br />

Fragment północny budynku jest dwu- oraz<br />

trzykondygnacyjny.<br />

• Ciąg komunikacyjny – rozwiązania materiałowe<br />

52 53

ważniejszym elementem tej strefy jest sala<br />

audytoryjna z 476 miejscami siedzącymi.<br />

Zaprojektowano ją w sposób umożliwiający<br />

podział na dwie mniejsze za pomocą przesuwnej<br />

ściany akustycznej. Mobilność zapewniają<br />

systemowe wózki i szyny nośne podwieszone<br />

od spodu do centralnego dźwigara. Sala audytoryjna<br />

zaopatrzona jest w reżyserkę oraz<br />

kabiny tłumaczy konferencyjnych.<br />

Doświetlenie światłem naturalnym zapewniono<br />

poprzez układ świetlików dachowych<br />

(20 sztuk), które w zależności od sposobu<br />

użytkowania i potrzeb można całkowicie lub<br />

częściowo zaciemnić za pomocą rolet z napędem<br />

elektrycznym. Wokół sali ukształtowana<br />

została przestrzeń pozwalająca na właściwą<br />

organizację przerw i spotkań kuluarowych. Na<br />

poziomie wejścia głównego (kondygnacja 1)<br />

część holu przeznaczona jest na działalność<br />

wystawienniczą i zaopatrzona w zaplecze<br />

magazynowo-techniczne. Przestrzeń pod<br />

nachyloną płytą widowni przewidziano na<br />

pomieszczenie techniczne. W tym rejonie<br />

na kondygnacji 1 zaprojektowano również<br />

księgarnię z zapleczem. Na poziomie najwyższym<br />

(kondygnacja 2), w sąsiedztwie<br />

sali, utworzono pracownię komputerową<br />

z możliwością czasowego przekształcenia<br />

jej w centrum kierowania konferencjami lub<br />

centrum dziennikarskie.<br />

Charakterystycznymi elementami kompozycji<br />

wnętrza strefy konferencyjnej są dwie<br />

znacznych rozmiarów pustki nad kondygnacją<br />

1., w części holu nad głównym wejściem<br />

i ponad gastronomią. Zabieg „otwarcia”<br />

optycznie scala dwie kondygnacje, a dzięki<br />

górnemu doświetleniu tej przestrzeni świetlikami<br />

jednospadowymi o nachyleniu 10%<br />

podkreślony został reprezentacyjny i centralny<br />

charakter przestrzeni ogólnodostępnej<br />

z paradną klatką schodową.<br />

Eleganckiej lekkości holu wejściowego<br />

dopełniają balustrady z samonośnych płyt<br />

szklanych, montowanych od wewnątrz<br />

otworów w stropie, z poręczami ze stali<br />

nierdzewnej. W strefie konferencyjnej zaprojektowano<br />

dodatkowo dwie zamykane<br />

klatki schodowe, na które prowadzi wyjście<br />

awaryjne, zlokalizowane w rejonie części<br />

scenicznej sali konferencyjnej. Zaopatrzono ją<br />

również w windę osobową (DZ/1) w rejonie<br />

szatni holu wejściowego.<br />

ROZWIĄZANIA<br />

MATERIAŁOWE<br />

Opisane wyżej dwa wzajemnie przenikające<br />

się prostopadłościany, składające się<br />

na bryłę Biblioteki Akademickiej z Centrum<br />

Konferencyjnym, różnicuje nieznacznie wysokość<br />

oraz sposób wykończenia ścian zewnętrznych.<br />

Charakterystycznym elementem<br />

kompozycji fasad są zestawienia surowego<br />

i chłodnego betonu architektonicznego z jasnym<br />

i ciepłym piaskowcem. Elewacje ściany<br />

północnej części obiektu wykończone zostały<br />

z piaskowca, a wykończenie ścian zewnętrznych<br />

nieco niższej części południowej zaprojektowano<br />

z okładziny z prefabrykowanych<br />

płyt betonu architektonicznego. Elementy<br />

okładzin montowano do ścian zewnętrznych<br />

za pośrednictwem systemowych kotew.<br />

Znaczną część powierzchni elewacji zajmują<br />

fasady aluminiowo-szklane, do których<br />

zamontowano żylety z piaskowca, montowane<br />

do podkonstrukcji stalowej. Ściany<br />

osłonowe z wypełnieniem ze szkła w pełni<br />

przeziernego w profilach aluminiowych<br />

ze względu na zaprojektowaną wysokość<br />

• Nowy plac kampusu – nawiązanie do historycznego układu przestrzennego<br />

54 55

przeszklenia, również montowane były do<br />

podkonstrukcji z profili stalowych.<br />

Przeszklenia zaprojektowane w partiach<br />

wejściowych, w całości holu przed salą audytoryjną,<br />

umożliwiają szeroką i niczym niezakłóconą<br />

percepcję obiektów istniejących.<br />

Przeszklenia w części czytelnianej po północnej<br />

stronie stwarzają natomiast korzystne<br />

warunki doświetlenia miejsc pracy.<br />

Obiekt otwiera się także przeszkleniami<br />

na dwa półpatia zaprojektowane od<br />

strony południowej, których zadaniem jest<br />

ograniczenie penetracji zarówno słońca do<br />

części użytkowych budynku, jak i wzrokowej<br />

z sąsiednich budynków usługowych<br />

i mieszkalnych.<br />

Użyte materiały do wykończenia ścian<br />

zewnętrznych są proste i eleganckie,<br />

a w swej fakturze i barwie nawiązują do<br />

budynków istniejących. Przy projektowaniu<br />

fasady szczególną uwagę przywiązano do<br />

zachowania reprezentacyjnego charakteru<br />

budynku.<br />

SYMBOLIKA, INSPIRACJE<br />

• Hol strefy kongresowej<br />

Układ otworów i wypełnień w elewacji<br />

wschodniej (wejściowej) oraz żylety z piaskowca<br />

na elewacji północnej mają symbolizować<br />

porządek i szyk stojących na baczność<br />

żołnierzy-marynarzy.<br />

Wnętrza o stonowanej kolorystyce wykończone<br />

są materiałami o oszczędnym detalu.<br />

Okładzina z betonu architektonicznego<br />

na ścianach, białe słupy i sufity z falującymi<br />

białymi płytami, aluminium, szkło mają stwarzać<br />

nastrój harmonii, równowagi, skupienia,<br />

bezpieczeństwa. Podłogę w auli wykończono<br />

deskami w odcieniach, które nawiązują do<br />

drewnianego pokładu jachtu. Dzięki dużym<br />

otworom w stropach w części wejściowej<br />

oraz bibliotecznej udało się zespolić dwie<br />

kondygnacje w jedną przestrzeń.<br />

W trakcie pracy nad projektem dochowano<br />

szczególnej dbałości w doborze materiałów<br />

wykończeniowych, gdyż ideą i zamierzeniem<br />

projektantów było zachowanie<br />

wcześniejszego charakteru obiektu.<br />

Dzięki współpracy wszystkich uczestników<br />

budowy udało się uzyskać bardzo satysfakcjonujący<br />

efekt finalny. Obiekt może stanowić<br />

obecnie wzorzec dla kolejnych tego rodzaju<br />

nowoczesnych realizacji w Polsce.<br />

Jarosław Kowalczyk, EKOBUD<br />

• Wnętrze toalet<br />

• Aula konferencyjna<br />

Lokalizacja/adres<br />

Pracownia projektowa – koncepcja<br />

Architekci<br />

Pracownia projektowa<br />

– projekt budowlany i wykonawczy<br />

Architekt prowadzący<br />

Architekt<br />

Architekci wnętrz<br />

Gdynia, ul. Śmidowicza<br />

Warsztat <strong>Architektury</strong> Pracownia Autorska<br />

Krzysztof Kozłowski<br />

Krzysztof Kozłowski, Maciej Jaśkowiec,<br />

Agata Szymańska<br />

Przedsiębiorstwo Projektowo-Budowlane<br />

EKOBUD s.c. Ewa i Remigiusz Owczarek<br />

Włodzimierz Alwasiak<br />

Jarosław Kowalczyk<br />

Jarosław Kowalczyk, Przemysław Dziemidowicz<br />

Data opracowania 2009 r.<br />

Data realizacji 2010-2012<br />

Inwestor<br />

Akademia Marynarki Wojennej<br />

Powierzchnia całkowita 8684 m 2<br />

Powierzchnia zabudowy 3245 m 2<br />

Kubatura brutto 32 389 m 3<br />

Generalny wykonawca<br />

Systemy: TM 62 2.1 okna;<br />

TM 75EI; FA 50; TM 62 2.1 drzwi<br />

Sufit modularny Sonar w krawędzi M<br />

Sufit monolityczny Mono – w auli<br />

Sufit Sonar Bas w krawędzi D,<br />

montowany do ścian (w auli)<br />

Fotele audytoryjne<br />

Armatura sanitarna<br />

i ceramika łazienkowa<br />

Stolarka drzwiowa<br />

Grzejniki<br />

Warbud<br />

Yawal SA<br />

Rockfon sp. z o.o.<br />

Sella<br />

Roca Polska sp. z o.o.<br />

Porta KMI Poland SA<br />

Zehnder Polska sp. z o.o.<br />

• Czytelnia<br />

56<br />

57

REALIZACJE W POLSCE<br />

• Główna sala koncertowa<br />

O PRZESTRZENI<br />

DLA MUZYKI<br />

Filharmonia Świętokrzyska<br />

im. Oskara Kolbego w Kielcach<br />

Gmach został zrealizowany<br />

w celnej relacji przestrzennej<br />

z istniejącą zabudową. Składa się<br />

z dwóch modułów przestrzennych,<br />

będących podstawowymi blokami<br />

funkcjonalnymi obiektu. Blok<br />

czarny stanowi trzon projektu<br />

i zawiera w sobie podstawowe<br />

funkcje filharmonii – główną salę<br />

koncertową, wielopoziomowe foyer<br />

i salę kameralną. Blok biały jest<br />

gabarytową reminiscencją budynku<br />

koszar – zarówno rzut, wysokość,<br />

jak i podział elewacji są zbliżone<br />

do stanu obecnego, co pozwoliło<br />

na zachowanie urbanistycznego<br />

charakteru ul. Głowackiego. W miejscu<br />

przenikania się obu bloków znajduje<br />

się główne wejście do budynku.<br />

Fot. Przemysław Andruk<br />

58<br />

59

Architekci Marcin Piwoński oraz Robert<br />

Brodziński z biura projektowego piw…paw…<br />

architekci rozmawiają z nami o specyfice<br />

projektowania tego obiektu.<br />

Patrycja Fabiańska: Od czego rozpoczęto<br />

prace projektowe?<br />

Marcin Piwoński: Rozpoczęliśmy od<br />

umiejscowienia obiektu w zastanej tkance<br />

miasta. Filharmonia leży na obszarze historycznej<br />

działki i znajduje się w pierzei miejskiej,<br />

w strukturze ścisłego centrum Kielc.<br />

Główną ideą było więc jak najzręczniejsze<br />

wpasowanie obiektu w kontekst urbanistyczny.<br />

Oczywiście, mieliśmy pomysły metaforyczne<br />

na formę obiektu, natomiast ten<br />

kontekst miejsca wiązał nas najbardziej i był<br />

nadrzędnym priorytetem.<br />

PF: Czy przestrzeń dała możliwość wpasowania<br />

się w to otoczenie?<br />

MP: Nie było to najłatwiejsze zadanie,<br />

ale tego typu utrudnienia są pewnym wyzwaniem,<br />

więc praca nad projektem jest<br />

ciekawsza. Często uwarunkowania ograniczające<br />

swobodę kształtowania bryły zmuszają<br />

do kreatywności i powodują, że ostateczny<br />

efekt jest interesujący. Lubimy projektować<br />

w konkretnym kontekście, który narzuca<br />

pewne warunki. Wtedy obiekt nawiązuje<br />

do tej otaczającej rzeczywistości, wiąże się<br />

niejako z miejscem i niesie ze sobą większy<br />

przekaz. Trudność postrzegam jako wyzwanie,<br />

które dobrze wpływa na efekt i mądre<br />

kształtowanie architektury.<br />

PF: Jakie inspiracje towarzyszyły Panu<br />

w czasie tworzenia koncepcji?<br />

MP: Były dwie główne inspiracje, które<br />

zdecydowały o ostatecznym kształcie budynku<br />

– miejsce oraz konotacje muzyczne. Na<br />

tej działce mieściły się od XIX wieku koszary.<br />

Kształtując nową bryłę, chcieliśmy nawiązać<br />

w pewien sposób do artykulacji fasad, które<br />

tam istniały. Wejście pokrywa się z dawnym<br />

wjazdem na teren koszar. W projekcie nawiązujemy<br />

też metaforycznie do formy fortepianu.<br />

Pojawiają się elementy, które kojarzą się<br />

z tym instrumentem: fasady, kolorystyka,<br />

okrycie lśniącym czarnym kamieniem głównej<br />

bryły sali koncertowej.<br />

Robert Brodziński: Podział budynku<br />

na bloki funkcjonalno-przestrzenne jest<br />

uwidoczniony na zewnątrz poprzez zastosowane<br />

w elewacji odpowiednie kolorystycznie<br />

materiały. Płyty z jasnego granitu<br />

płomieniowanego, poprzedzielane rytmem<br />

okien i listew aluminiowych, zostały zastosowane<br />

na całej fasadzie bloku „białego”<br />

budynku. Czarna kamienna okładzina bloku<br />

„czarnego” podkreśla wyjątkowe znaczenie<br />

tej strefy budynku i wyodrębnia bryłę<br />

stanowiącą jądro projektu – ciemny, połyskujący<br />

kamień przywodzi na myśl kolor<br />

i fakturę fortepianu.<br />

PF: Czy trudno jest stworzyć przestrzeń<br />

dla muzyki? Jaka powinna ona być?<br />

RB: Jest to dość złożone zagadnienie,<br />

ponieważ wymaga specjalistycznej wiedzy<br />

i współpracy wielu projektantów branżowych,<br />

przede wszystkim tych od zagadnień<br />

akustycznych. Funkcja mocno narzuca<br />

formalne rozwiązania. Filharmonia to<br />

obiekt o wysokim stopniu skomplikowania<br />

technologicznego, trudność projektowania<br />

jest podobna jak w przypadku szpitala czy<br />

terminalu lotniska. Ubranie w formę wszystkich<br />

specjalistycznych rozwiązań jest dla<br />

architekta wyzwaniem.<br />

PF: Czy w związku z rozwojem technologii<br />

wizualnych i dźwiękowych, z coraz to<br />

doskonalszymi materiałami dźwiękochłonnymi<br />

i innymi nowoczesnymi innowacjami,<br />

ewaluowały bądź zmieniły się zasady kształtowania<br />

przestrzeni w takich obiektach, jak<br />

filharmonia czy opera?<br />

MP: Zasady kształtowania sal koncertowych<br />

nie zmieniają się, podobnie jak zasady<br />

fizyki. Rozwój technologii pomaga uzyskać<br />

lepsze efekty akustyczne i zamaskować błędy,<br />

które się czasami popełnia. Nadając odpowiednią<br />

formę nowoczesnym materiałom,<br />

można sterować akustyką wewnętrzną,<br />

kształtować dźwięk. Natomiast niezmienne<br />

w kształtowaniu takich przestrzeni pozostają<br />

proporcje: geometria sal koncertowych, wymagana<br />

kubatura. Dzięki nim już kilkaset lat<br />

temu projektowano znakomite akustycznie<br />

sale. Oczywiście, współczesna sala koncertowa<br />

jest zazwyczaj wielofunkcyjna, w naszym<br />

budynku może służyć jako kino lub teatr.<br />

Każda funkcja wymaga innych uwarunkowań<br />

akustycznych. W projekcie zastosowaliśmy<br />

np. nowoczesne systemy nagłośnienia, które<br />

sprawiają, że można również słuchać współczesnej<br />

muzyki rozrywkowej. Wnętrza sal<br />

koncertowych były kształtowane jednak<br />

głównie pod kątem muzyki klasycznej symfonicznej.<br />

Poprzez odpowiednie proporcje<br />

sali uzyskaliśmy dobry efekt rozchodzenia<br />

się dźwięku.<br />

PF: Jakie były elementy programu i podziału<br />

funkcjonalno-przestrzennego i w jaki<br />

sposób zrealizowali je Państwo w projekcie?<br />

Co było najtrudniejsze w rozwiązywaniu<br />

rzutów budynku?<br />

RB: Zgodnie z życzeniem inwestora filharmonia<br />

miała zawierać dwie sale koncertowe<br />

– dużą główną i kameralną. Oprócz tego do<br />

obsługi tych sal niezbędne było zaplecze:<br />

garderoby, sale i pokoje próbne dla muzyków,<br />

biura. Inwestor chciał również zlokalizować<br />

w obiekcie określoną ilość pokoi gościnnych,<br />

które umownie nazywaliśmy hotelem. Program<br />

przedstawiony przez inwestora był tak<br />

bogaty, że stanęliśmy przed prawdziwym<br />

wyzwaniem. Trzeba było przecież rozmieścić<br />

te funkcje na niewielkiej działce, z ograniczeniem<br />

dotyczącym wysokości budynku.<br />

Wyszliśmy z tego obronną ręką. Duża sala<br />

została zlokalizowana w głębi działki, funkcje<br />

obsługujące, czyli garderoby, administracja,<br />

hotel – od strony ulicy. Dwie bryły funkcjonalne<br />

budynku są czytelne i dobrze ze sobą<br />

powiązane.<br />

PF: Część pomieszczeń doświetlają szczeliny,<br />

które przysłonięto barwnym szkłem.<br />

<strong>Świat</strong>ło, które się sączy, tworzy ciekawy<br />

klimat. Jaka była idea tego zabiegu?<br />

MP: Mówimy o sali prób orkiestry. Musieliśmy<br />

dostosować się do wymogów akustycznych,<br />

ale chodziło też o wytworzenie<br />

odpowiedniego nastroju. Zastosowaliśmy<br />

matową strukturę szkła o lekko zielonkawym<br />

odcieniu, jako elementy maskujące<br />

okna wychodzące na ulicę. W sali koncertowej<br />

i w salach prób niekorzystne z punktu<br />

widzenia akustyki jest stosowanie płaskich<br />

tafli szklanych. Dlatego szkło w naszym<br />

projekcie jest „połamane”, bo lepiej rozprasza<br />

dźwięk.<br />

• Widok ze sceny na widownię<br />

• Przestrzeń koncertowa<br />

60<br />

61

WYPOWIEDŹ EKSPERTA<br />

Marcin Markowski – menedżer produktu,<br />

ZYMETRIC sp. z o.o. Generalny Przedstawiciel<br />

Mitsubishi Electric Air Conditioning<br />

Nowo otwarty budynek Filharmonii Świętokrzyskiej został<br />

wyposażony w systemy klimatyzacji koncernu Mitsubishi Electric<br />

o mocy chłodniczej ponad 0,6 MW, dostarczanej za pomocą<br />

systemów VRF City Multi oraz 100-proc. inwerterowych agregatów<br />

skraplających do central wentylacyjnych. Zastosowanie<br />

technologii w 100% inwerterowej zapewnia zoptymalizowanie<br />

kosztów użytkowania systemów klimatyzacyjnych w stosunku<br />

do temperatur zewnętrznych. Urządzenia dystrybuowane przez<br />

Zymetric, generalnego dystrybutora Mitsubishi Electric, charakteryzują<br />

się bardzo wysokimi parametrami EER przy obciążeniu<br />

częściowym przekraczającym współczynnik sprawności EER=6,<br />

co oznacza, że z 1 kW energii elektrycznej uzyskuje się powyżej<br />

6 kW energii cieplnej (chłodu).<br />

Specyfika miejskiej gęstej zabudowy, w której jest umiejscowiony<br />

gmach filharmonii, wymuszała na projekcie zastosowania<br />

urządzeń zewnętrznych, które nie będą miały negatywnego<br />

oddziaływania na innych użytkowników strefy miejskiej i te ostre<br />

kryteria spełnia Mitsubishi Electric, gdzie większość agregatów<br />

umiejscowiona jest na dachu gmachu.<br />

Ograniczenie miejsca montażu jednostek zewnętrznych<br />

spowodowało wydłużenie linii rurociągów chłodniczych, czemu<br />

również sprostały urządzenia dostarczane przez Zymetric.<br />

Długość instalacji w systemach VRF City Multi to 1 km, a dla<br />

pojedynczego splita o wydajności nominalnej 3,5 kW – długość<br />

instalacji 50 m, w tym przewyższenie 30 m.<br />

• Sala prób orkiestry<br />

PF: Ukształtowanie ścian tego wnętrza,<br />

wykończonych drewnem, również nawiązuje<br />

do klawiszy fortepianu. Czy światło, które<br />

przenika przez szczeliny, to światło dzienne?<br />

MP: Tak, za szklanymi panelami znajdują<br />

się normalne okna. Ze względów akustycznych<br />

oraz scenograficzno-nastrojowych są one<br />

przesłonione od wewnątrz panelami o matowym<br />

szkle, które filtruje światło zewnętrzne.<br />

Idea była taka, żeby odizolować muzyków od<br />

świata zewnętrznego i zagwarantować im<br />

możliwość pełnego skupienia. Panele tworzą<br />

nastrój, a jednocześnie pełnią funkcję izolacyjną<br />

i akustyczną. Stanowią także ruchomy element,<br />

dzięki czemu mamy dostęp do normalnego<br />

okna, które znajduje się za panelem.<br />

PF: Jak rozwiązano oświetlenie widowni,<br />

wnętrz i innych części budynku?<br />

RB: Garderoby, pokoje biurowe i hotelowe<br />

doświetla światło dzienne. Położenie<br />

oraz forma części okien wynikają również<br />

z kompozycji fasady i konotacji muzycznych.<br />

Staraliśmy się wpuścić światło do środka<br />

masywnej bryły budynku przez świetliki.<br />

Założenie było takie, że światło pada na<br />

nie z góry, nadając wnętrzom odpowiedni<br />

nastrój. Sale koncertowe wymagają specjalistycznego<br />

oświetlenia, ujętego odrębnym<br />

opracowaniem. Na głównej sali koncertowej<br />

zaprojektowaliśmy dyskretne podświetlenia<br />

LED ukryte w okładzinach akustycznych ścian.<br />

We foyer na suficie i częściowo na ścianach<br />

zastosowaliśmy systemowe oprawy łączone.<br />

Długie linie podświetleń dały ciekawe efekty.<br />

Chodziło o wydobycie pewnych niuansów<br />

z użytych materiałów, głównie granitu, w którym<br />

linie świetlne odbijają się, potęgując efekt<br />

linearności całego założenia.<br />

PF: Jak elewację rozwiązano materiałowo?<br />

Z czego wynika jej rytm i kolorystyka?<br />

MP: Zastosowaliśmy dwa rodzaje kamienia<br />

naturalnego, żeby wyodrębnić dwie<br />

funkcjonalne bryły budynku: polerowany<br />

czarny granit oraz granit jasny (jasnoszary)<br />

o strukturze płomieniowanej, chropowatej.<br />

Do tego doszła aluminiowa stolarka i aluminiowe<br />

wykończenia w kolorze ciemnoszarym.<br />

Oszczędnie operowaliśmy ilością materiałów,<br />

aby uzyskać efekt wizualny powściągliwej<br />

elegancji. Kolorystyka wynika ze wspomnianej<br />

już metafory fortepianu, również czerwona<br />

okładzina przy głównym wejściu do budynku<br />

nawiązuje do aksamitnej wyściółki klawiszy.<br />

PF: Jakie rozwiązania konstrukcyjne pojawiły<br />

się w projekcie?<br />

MP: Budynek zaprojektowany jest w konstrukcji<br />

żelbetowej, monolitycznej płytowo-<br />

-słupowej, usztywnionej w kierunku podłużnym<br />

i poprzecznym ścianami żelbetowymi.<br />

Głównym problemem było przykrycie dużych<br />

powierzchni sal koncertowych stropami<br />

o jak najmniejszej grubości, aby zostawić<br />

sobie dużo miejsca na elementy funkcjonalne<br />

i techniczne. W sali kameralnej zastosowano<br />

płyty sprzężone o dużej rozpiętości,<br />

co pozwoliło uzyskać cienki strop. Główna<br />

sala jest przykryta kratownicą przestrzenną –<br />

strop jest dwuwarstwowy. Pomiędzy pasami<br />

kratownicy powstała przestrzeń techniczna,<br />

w której umieszczone są wszystkie urządzenia<br />

techniczne i technologiczne, obsługujące<br />

Szczególne wymagania, jakim należało sprostać w tak<br />

trudnym projekcie, zostały zrealizowane w następujący sposób:<br />

Pomieszczenia usługowe i garderoby artystów wykonano<br />

na kilku systemach VRF City Multi gwarantujących elastyczność<br />

pracy. W pomieszczeniach usługowych zostały zamontowane<br />

kasty dwustronne, charakteryzujące się bardzo dobrą dystrybucją<br />

powietrza, oraz kasty czterostronne, gdzie każda żaluzja ma<br />

możliwość ustawienia innego kąta otwarcia. Ww. urządzenia<br />

wykorzystują efekt Coandy. Garderoby została wyposażone<br />

w urządzenia klimatyzacyjne typu ściennego, które mają cztery<br />

prędkości wentylatora, zapewniając optymalizację komfortu<br />

w pomieszczeniu.<br />

Gabinet dyrektora i pomieszczenia dla VIP-ów są klimatyzowane,<br />

tak jak poprzednio, systemami City Multi gwarantującymi<br />

najwyższy komfort użytkowania przy najniższych nakładach<br />

eksploatacyjnych.<br />

Apartamenty dla gości zostały wyposażone w klimatyzację,<br />

która gwarantuje komfort cieplny oraz relaks.<br />

Salę prób perkusji wyposażono w urządzenia kanałowe,<br />

pracujące symultanicznie na jednym agregacie chłodniczym.<br />

Rozwiązanie to cechuje się tym, że jednostki wewnętrzne mają<br />

spręż dyspozycyjny 50 Pa i wysokość 200 mm, umożliwiając<br />

tym łatwą zabudowę w przestrzeni międzysufitowej.<br />

Do central wentylacyjnych zostały zastosowane agregaty<br />

w technologii 100% inwerterowej typu rewersyjna pompa<br />

ciepła, które w sposób ciągły liniowy dostosowują wydajność<br />

do zapotrzebowania na chłodzenie/grzanie, utrzymując płynnie<br />

stałą temperaturę na nadmuchu.<br />

62

• Sala koncertowa kameralna<br />

• Design widowni (sala koncertowa główna)<br />

salę koncertową – zarówno oświetlenie, jak<br />

i wyciągarki od sztankietów. Podczas realizacji<br />

pojawił się również problem z podkopaniem<br />

dwóch kondygnacji garażowych i konieczne<br />

było zastosowanie specjalnych palisad żelbetowych,<br />

które zabezpieczyły sąsiednie budynki.<br />

PF: Czy w budynku i jego otoczeniu<br />

wprowadzono nowoczesne technologie,<br />

instalacje?<br />

RB: Zastosowano zintegrowany system<br />

automatyki budynkowej BIS (Bosch Building<br />

Integration System), który składa się z platformy<br />

programowej BIS oraz modułów funkcji<br />

specjalistycznych, zwanych narzędziami (Narzędzie<br />

automatyzacji, Narzędzie dostępu<br />

i Narzędzie wizualizacji). Realizują one specyficzne<br />

funkcje związane z sygnalizacją pożaru,<br />

włamania, kontrolą dostępu, przetwarzaniem<br />

informacji wizyjnych, nadzorem systemów<br />

klimatyzacyjnych i obsługą innych ważnych<br />

systemów zainstalowanych w obiekcie.<br />

Zaprojektowany przez nas zaawansowany<br />

technologicznie system informacji<br />

wizualnej niestety nie został zrealizowany.<br />

Szkoda, bo pozwalał wyświetlać na<br />

monitorach rozmieszczonych w różnych<br />

miejscach budynku informacje, zarówno dla<br />

pracowników, jak i publiczności. Wentylacja<br />

i klimatyzacja są centralnie zarządzane, co<br />

pozwala dopasować parametry ekonomiczne<br />

wykorzystania energii.<br />

MP: Sale koncertowe są klimatyzowane<br />

za pomocą systemu klimatyzacji nawiewno-wyciągowej<br />

w oparciu o centrale z nagrzewnicami<br />

i chłodnicami powietrza wraz<br />

z odzyskiem ciepła. Część powietrza jest<br />

recyrkulowana. Rozprowadzenie powietrza<br />

odbywa się poprzez system kanałów oraz<br />

anemostatów nawiewnych i wyciągowych.<br />

Do tego celu wykorzystano system kanałów<br />

samonośnych z izolacją termiczno-wygłuszającą.<br />

Cały ten system spełnia funkcję wymiany<br />

powietrza, ogrzewania i chłodzenia.<br />

Poziomy 0, +1, +2, +3 (poza salami<br />

koncertowymi) zaopatrzone są w klasyczną<br />

instalację wentylacji nawiewno-wyciągowej<br />

w oparciu o centralę z nagrzewnicą powietrza<br />

i odzysk ciepła. Dystrybucja powietrza<br />

odbywa się poprzez układ kanałów oraz<br />

anemostatów nawiewnych i wyciągowych.<br />

Poza salami koncertowymi pomieszczenia<br />

klimatyzowane są za pomocą sytemu multisplit.<br />

Klimatyzatory wewnętrzne pogrupowane<br />

są poprzez instalację z rur miedzianych<br />

w układy z jednostkami zewnętrznymi. System<br />

ten schładza latem powietrze wewnątrz<br />

pomieszczeń. W okresach przejściowych<br />

odgrywa rolę dogrzewania (poza instalacją<br />

grzejnikową).<br />

PF: Jak przystosowano obiekt do potrzeb<br />

osób niepełnosprawnych?<br />

RB: Obiekt został dostosowany do dostępu<br />

dla osób niepełnosprawnych. Pomiędzy<br />

parkingami, strefą wejściową, komunikacją<br />

wewnętrzną oraz pozostałymi pomieszczeniami<br />

ogólnodostępnymi nie ma progów<br />

i krawężników. Komunikacja pionowa zapewniona<br />

jest przez windy osobowe. Wydzielono<br />

miejsca parkingowe w hali garażowej,<br />

przeznaczone dla osób niepełnosprawnych,<br />

w bezpośrednim sąsiedztwie wind. Przewidziano<br />

odpowiednie miejsce na widowni,<br />

zarówno w pierwszym rzędzie, jak i w lożach.<br />

Wydzielono toalety dla osób niepełnosprawnych,<br />

wyposażone w odpowiednie<br />

urządzenia. Wyjścia ewakuacyjne ze stref<br />

dostępnych otwierają się na zewnątrz, bez<br />

progów i krawężników.<br />

PF: W jaki sposób rozwiązano część parkingową<br />

i transportową oraz komunikację<br />

wewnętrzną?<br />

MP: Budynek jest wyposażony w dwie<br />

kondygnacje podziemne. Kondygnacja -2<br />

jest w całości przeznaczona na parking dla<br />

publiczności, oferuje 100 miejsc. Kondygnacja<br />

-1 zawiera również część parkingową,<br />

ok. 40 miejsc dla pracowników i obsługi. Do<br />

systemowe<br />

fotelewidowiskowe<br />

audytoryjne<br />

kinowe<br />

64<br />

Sella; ul.Tarnowska 8; 85-375 Bydgoszcz; tel.+52 379-75-49; fax +52 379-83-09, www.krzesla.com.pl

parkingu podziemnego prowadzi zjazd<br />

z ul. Głowackiego. Część budynku, gdzie<br />

znajdują się sale koncertowe, ma niezależną<br />

konstrukcję od konstrukcji parkingu. Garaż<br />

został wygłuszony materiałami izolacyjnymi,<br />

aby dźwięki nie wydostawały się z hali.<br />

Jeśli chodzi o obsługę obiektu związaną<br />

z dostawą, zaprojektowaliśmy specjalny<br />

dziedziniec techniczny – od strony północnej<br />

udało się wygospodarować przestrzeń,<br />

w której umiesiliśmy rampę rozładunkową.<br />

Samochody ciężarowe przewożące instrumenty<br />

lub dekoracje mogą podjechać pod<br />

sam budynek. Dostawy mają niezależny<br />

od części parkingowej układ komunikacji<br />

i osobną bramę wjazdową, która umożliwia<br />

zaparkowanie wozu transmisyjnego.<br />

Znajdują się przy niej specjalne przyłącza<br />

dla radia i telewizji.<br />

PF: Na ile osób przewidziany jest<br />

obiekt?<br />

RB: Główna sala koncertowa jest zaprojektowana<br />

na 515 widzów, sala kameralna<br />

– 200. Obie mogą działać niezależnie<br />

od siebie. Oczywiście do tego należy dodać<br />

członków orkiestry, których ilość w zależności<br />

od rodzaju koncertu może wynieść<br />

od kilku do kilkuset nawet osób.<br />

PF: Czy w zakresie projektu była także<br />

iluminacja fasady?<br />

• Kompozycja bryły i metafora fortepianu<br />

• Przestrzeń komunikacyjna<br />

Lokalizacja/adres Kielce, ul. Żeromskiego 12<br />

Pracownia projektowa<br />

piw…paw… architekci sp. z o.o.<br />

MP: Tak, zależało nam na tym, aby<br />

obiekt tej rangi był odpowiednio eksponowany<br />

również wieczorem. W chodniku<br />

przed obiektem umieściliśmy lampy, które<br />

oświetlają elementy elewacji. Na krawędzi<br />

czarnej fasady od strony ul. Żeromskiego<br />

zintegrowana z okładziną linia świetlna<br />

podkreśla kontur głównego wejścia do<br />

budynku.<br />

• Kolorystyka holu<br />

WOSTOL SP. Z O.O. ul. Stolarska 2, 62–032 Luboń<br />

tel. (61) 8105 139, fax (61) 8995 820<br />

e-mail: wostol@wostol.pl, www.wostol.pl<br />

Architekci prowadzący<br />

Marcin Piwoński, Robert Brodziński, Artur Stachura<br />

Architekt<br />

Jacek Śliwiński<br />

Data opracowania 2008 r.<br />

Data realizacji 2011 r.<br />

Inwestor<br />

Filharmonia Świętokrzyska<br />

Powierzchnia całkowita 21 090 m 2<br />

Powierzchnia zabudowy 3358 m 2<br />

Kubatura brutto 71 595 m 3<br />

Generalny wykonawca<br />

Fotele audytoryjne<br />

System klimatyzacyjny<br />

Tynk cementowo-wapienny<br />

wewnętrzny Baumit MPI 25<br />

Sterowanie siłowników w oparciu<br />

o centrale panelowe, napowietrzanie<br />

otwierane siłownikami DDS<br />

Stolarka drzwiowa<br />

Unibep-Unimax<br />

Sella<br />

ZYMETRIC sp. z o.o. (Generalny Przedstawiciel<br />

Mitsubishi Electric – Air Conditioning)<br />

Baumit sp. z o.o.<br />

D+H Polska sp. z o.o.<br />

Wostol sp. z o.o.<br />

PF: Co sprawiło Państwu największą<br />

satysfakcję?<br />

MP: Budynek w moim odczuciu dobrze<br />

wpisał się w tkankę miejską, w strukturę<br />

urbanistyczną. Udało się także klarownie<br />

połączyć funkcję z formą. Dużą satysfakcję<br />

daje świadomość, że obiekt został<br />

dobrze przyjęty przez mieszkańców<br />

Kielc – świadczą o tym zarówno recenzje<br />

w prasie lokalnej, jak i wpisy na forach<br />

internetowych – w zdecydowanej większości<br />

chwalące budynek za nowoczesność<br />

i powściągliwość formy. Cieszy również<br />

uznanie dotyczące naszych wysiłków prowadzących<br />

do uzyskania dobrej akustyki<br />

sal – według specjalistów udało się nam<br />

osiągnąć bardzo dobry efekt.<br />

PF: Dziękuję za rozmowę.<br />

Projektujemy, produkujemy i montujemy<br />

DRZWI I ŚCIANKI DREWNIANE WEWNĘTRZNE<br />

odporność ogniowa EI 30, EI 60 jedno i dwuskrzydłowe, pełne i przeszklone;<br />

klasa akustyczna 42dB, 37dB, 32dB z odpornością ogniową EI 30, EI 60,<br />

jedno i dwuskrzydłowe;<br />

ścianki drewniane przeszklone z odpornością ogniową EI 30, EI 60<br />

również w zestawach z drzwiami;<br />

<br />

o następujących parametrach:<br />

drzwi drewniane i ścianki bez wyżej wymienionych parametrów<br />

66 67

SPECJALIZACJE<br />

Pomysł całkowicie szklanych fasad jest<br />

już dość stary, pierwsze powstały bowiem<br />

w latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku.<br />

Początkowo tafle mocowane były za pomocą<br />

elementów metalowych, dążono jednak do<br />

opracowania rozwiązań, w których konstrukcja<br />

wsporcza byłaby jak najmniej widoczna.<br />

Powstały więc szklane żebra i warto wspomnieć,<br />

że ich parametry ustępują jedynie stali,<br />

a są o wiele lepsze niż konstrukcje aluminiowe.<br />

Szklane elementy występują nie tylko jako<br />

żebra usztywniające ściany z tego materiału,<br />

choć takie zastosowanie jest spotykane<br />

najczęściej, ale też jako swobodnie podparte<br />

belki czy rygle w ramach.<br />

Jednym z zastosowań żeber są pionowe<br />

ściany kurtynowe, które podwiesza się<br />

najczęściej do konstrukcji znajdujących się<br />

powyżej. Panele elewacyjne łączą w tym przypadku<br />

z żebrami specjalne uchwyty – ciężar<br />

szklanych elementów jest przenoszony przez<br />

połączenie znajdujące się przy wierzchołku<br />

każdego żebra.<br />

• Z zewnątrz żebra podpierające fasadę Centrum Olimpijskiego<br />

w Warszawie są niemal niewidoczne<br />

Fot. Hanna Czerska<br />

Mocne i wytrzymałe<br />

Fot. Hanna Czerska<br />

ŻEBRA ZE SZKŁA<br />

Z przyjemnością spoglądamy na szklane płaszczyzny<br />

fasad zdobiące współczesne biurowce. Potrzeba jednak<br />

nie lada kunsztu konstruktorów, aby były one trwałe<br />

i bezpieczne. W ostatnich latach coraz częściej spotyka<br />

się budynki, w których szkło jest mocowane do żeber<br />

z tego samego materiału.<br />

Pionowe tafle pełnią funkcję elementu<br />

konstrukcyjnego, przejmującego obciążenia<br />

spowodowane parciem lub ssaniem wiatru.<br />

Wymagane standardy bezpieczeństwa są uzyskiwane<br />

m.in. dzięki zastosowaniu różnych<br />

kombinacji grubości szkła i rozmiaru tafli.<br />

Przy projektowaniu przyjmuje się takie<br />

same obciążenia od parcia wiatru, śniegu<br />

i ciężaru własnego, jak w przypadku fasad<br />

i dachów o konstrukcji słupowo-ryglowej.<br />

Dokumentem odniesienia są polskie normy.<br />

W celu zagwarantowania bezpieczeństwa<br />

konstrukcji należy każdorazowo przeliczyć<br />

parametry żeber, uwzględniając obciążenie<br />

wiatrem charakterystyczne dla rejonu,<br />

w którym ma zostać zrealizowana inwestycja.<br />

Przykładowo warunki normowe dla terenów<br />

górskich, gdzie siła wiatru, jak wiadomo,<br />

bywa bardzo duża, obciążenie wiatrem może<br />

wynosić 1800 N/m 2 .<br />

Przyjęte wartości pozwalają ustalić wielkość<br />

żebra, grubość szkła oraz liczbę punktów<br />

mocowania panelu fasadowego. Należy przy<br />

tym pamiętać, że jego ciężar przenoszą tylko<br />

dwa skrajne (najczęściej poziome) punkty<br />

mocowania, pozostałe zaś przejmują obciążenia<br />

ruchome.<br />

W laboratoriach firm produkujących<br />

szklane żebra i elementy fasad wykonuje<br />

się również badania uwzględniające bardziej<br />

ekstremalne sytuacje, w tym zlokalizowanie<br />

budynku w strefach aktywnych sejsmicznie.<br />

Szkło hartowane przeznaczone na żebra<br />

jest też najczęściej poddawane testowi HST<br />

(Heat Soak Test), polegającemu na dodatkowej<br />

obróbce termicznej, której celem jest<br />

wyeliminowanie przypadkowych samoczynnych<br />

pęknięć elementów.<br />

Na łączniki i klej<br />

Szkło hartowane oraz laminowane może<br />

być mocowane do konstrukcji punktowo,<br />

np. za pomocą rotul, bolców lub płyt. Stosuje<br />

się systemy amortyzatorów umożliwiające<br />

swobodną pracę podkonstrukcji<br />

i gwarantujące odporność na drgania<br />

i „pracę” szkła.<br />

Szklane panele elewacyjne mogą być mocowane<br />

do żeber również za pomocą klejów<br />

silikonowych, odpornych na promieniowanie<br />

UV. Połączenia mają wytrzymałość szkła.<br />

Stosowane w szkleniach strukturalnych silikony<br />

konstrukcyjne są wytrzymałe i trwałe,<br />

gdyż złącza wykonane z ich zastosowaniem<br />

muszą przenieść ciężar elewacji, obciążenia<br />

atmosferyczne oraz drgania podłoża. Takie<br />

rozwiązanie jest chyba najbardziej efektowne.<br />

Niemal niewidoczne połączenie pozwala<br />

bowiem uzyskać maksymalną przejrzystość<br />

konstrukcji.<br />

Żebra z kolei przytwierdza się do konstrukcji<br />

budynku mechanicznie. Dolna<br />

i górna krawędź jest stabilnie umocowana<br />

w aluminiowych uchwytach, które z kolei są<br />

przytwierdzone do stropu (sufitu i podłogi).<br />

Oznacza to, że ciężar szklanych paneli i żeber<br />

przenoszony jest przez połączenie znajdujące<br />

się przy wierzchołku każdego żebra.<br />

Żebro może też być z jednej strony mocowane<br />

w słupie aluminiowym, zakończonym<br />

u dołu i u góry uchwytami do tafli szklanej.<br />

Dolny uchwyt żebra wpuszcza się w podłogę<br />

lub parapet, zaś krawędź znajdująca się od<br />

wnętrza budynku jest szlifowana i polerowana.<br />

Z folią lub bez<br />

Żebra wykonuje się ze szkła hartowanego<br />

oraz laminowanego folią PVB, przy czym te<br />

drugie umożliwiają zmniejszenie szerokości<br />

elementu bez potrzeby dodawania bocznych<br />

usztywnień. Obecnie wielkość żeber jest właściwie<br />

ograniczona głównie możliwymi do<br />

uzyskania wymiarami tafli. W przypadku szkła<br />

hartowanego, maksymalna wysokość żebra<br />

wynosi 4800 mm, zaś szkła laminowanego<br />

– 4500 mm. Żebra z laminowanego szkła<br />

hartowanego (poddanego testowi HST) mogą<br />

mieć grubość w granicach 21-25 mm, zaś te ze<br />

szkła hartowanego są cieńsze: ok. 15-19 mm.<br />

Najczęściej żebra są produkowane ze szkła<br />

bezbarwnego lub tzw. ekstrabiałego. Jednak<br />

ze względu na znaczną niekiedy grubość<br />

materiału w rzeczywistości może mieć on<br />

charakterystyczne niebieskie zabarwienie.<br />

Możliwe jest też oczywiście wybranie innej<br />

niż bezbarwna folii użytej jako warstwa laminatu.<br />

Szkło przyjmie wówczas jej kolor,<br />

a mogą to być różne odcienie niebieskiego,<br />

brązy, szarości itp.<br />

Szklane domy<br />

Warto jeszcze może w skrócie opisać przykładowe<br />

realizacje, wykorzystujące szklane<br />

żebra. Budynek Centrum Jasna w Warszawie<br />

od strony ul. Świętokrzyskiej obudowano<br />

szklaną ścianą. Osłania ona przestrzeń od wysokości<br />

6 m do 22 m, a wykonana jest z tafli<br />

zamocowanych na wspornikach stalowych za<br />

pośrednictwem żeber ze szkła laminowanego,<br />

a częściowo tylko na wspornikach stalowych.<br />

Skrajne żebra mają szerokość 1072 mm, zaś<br />

środkowe – 464 mm.<br />

Powstała między ścianą a elewacją przestrzeń<br />

jest od góry przykryta szklanym da-<br />

68<br />

• Konstrukcja wsporcza ze szkła może być umieszczona<br />

również od zewnętrznej strony elewacji<br />

69

chem wspierającym się na szklanych żebrach.<br />

Konstrukcję nośną elewacji stanowią wsporniki<br />

stalowe, do których żebra przymocowane<br />

są śrubami z przekładkami gumowymi. Część<br />

elewacji jest zawieszona na żebrach szklanych<br />

za pomocą rotul oraz ocynkowanych<br />

i lakierowanych łap stalowych.<br />

Również w stolicy konstrukcją z użyciem<br />

szklanych żeber może się poszczycić Centrum<br />

Olimpijskie. Szklana fasada, wzmacniana<br />

żebrami, obejmuje cały budynek.<br />

Prostopadłe łączenie tafli zostało wykonane<br />

bezramowo za pomocą kleju silikonowego.<br />

Żebra ze szkła laminowanego<br />

są przytwierdzone do konstrukcji nośnej<br />

budynku stalowymi łącznikami. Ze stropem<br />

każde żebro łączy przegub sztywny,<br />

zaś z podłogą – przegub ruchomy. Cienkie<br />

żebra sięgają na całą wysokość szklanych<br />

ścian. Ponieważ jednak jest ona większa<br />

niż możliwe do uzyskania wymiary, żebra<br />

składają się z odcinków, spiętych ze sobą<br />

łącznikami ze stali ocynkowanej i pomalowanej<br />

przeciwpożarową farbą pęczniejącą.<br />

Pomiędzy łącznikami a elementami szklanymi<br />

umieszczone są podkładki neoprenowe,<br />

które zapobiegają pęknięciom szklenia na<br />

styku ze stalą.<br />

Inna ciekawa konstrukcja stanowi zewnętrzną<br />

ścianę basenu w Hotelu SPA<br />

Dr Ireny Eris w Krynicy-Zdroju. Wykonane<br />

z pojedynczego szkła hartowanego o grubości<br />

19 mm żebra mają zmienną szerokość<br />

i z powodzeniem wytrzymują trudne warunki<br />

atmosferyczne, w tym wiatry halne.<br />

Do żeber zamocowano panele fasadowe<br />

ze szkła zespolonego. Szybę zewnętrzną<br />

stanowi niskoemisyjne szkło przeciwsłoneczne<br />

o grubości 12 mm, wewnętrzną zaś<br />

bezbarwny float o grubości 6 mm; obie tafle<br />

są hartowane. Całość ma wysokość ponad<br />

4 m i powierzchnię niemal 9 m 2 .<br />

Zarówno żebra, jak i cała elewacja wykonane<br />

są ze szkła całkowicie przeziernego<br />

i bezbarwnego szkła. Dzięki temu osoby<br />

korzystające z kąpieli mają wrażenie, jakby<br />

znajdowały się na zewnątrz.<br />

of stone. estetyka betonu i kamienia do nowoczesnych wnętrz<br />

of stone. mineralna warstwa 1.5 mm na różnych substratach<br />

(MDF, topan, aluminium, inne)<br />

of stone. produkt ekologicznie przyjazny<br />

of stone. unikalna powierzchnia mebli i elementów<br />

architektury wnętrz<br />

of stone. bogaty program odcieni i struktur powierzchni<br />

Duże możliwości<br />

Fot. Lech Kwartowicz<br />

• Amfiteatr w Opolu – detale montażu<br />

70<br />

Znakomitą większość fasad z wykorzystaniem<br />

szklanych żeber wykonuje się bez<br />

podziałów poziomych. Pozwala to na maksymalne<br />

wykorzystanie możliwości konstrukcyjnych<br />

tego rozwiązania.<br />

Konstrukcje wsporcze, jakimi są żebra,<br />

mogą być umiejscowione wewnątrz lub na<br />

zewnątrz obiektu. Projektuje się je jako delikatne,<br />

niemal niewidoczne lub dominujące,<br />

których zadaniem jest przyciąganie uwagi<br />

przechodniów.<br />

Zastosowanie szklanych żeber daje architektom<br />

bardzo duże możliwości, a obiekty<br />

charakteryzuje lekkość i elegancja.<br />

Hanna Czerska<br />

LAMINart sp. z o.o.<br />

ul. Laskowa 24, 62-060 Stęszew<br />

tel. (61) 813 47 33, tel./fax (61) 813 50 70<br />

e-mail: office@laminart.pl, www.laminart.pl<br />

Filie handlowe:<br />

ul. Piłsudskiego 2 ul. Sportowa 1 ul. Piekarnicza 12a ul. Gen. F. Kleeberga 14b ul. Św. Antoniego Padewskiego 5/7<br />

34-130 Kalwaria Zebrzydowska 05-840 Brwinów 80-126 Gdańsk 15-691 Białystok 91-038 Łódź<br />

tel./fax (33) 876 53 05 tel./fax (22) 729 79 33 tel. (58) 300 05 16 tel./fax (85) 662 37 19 tel. (42) 230 99 07<br />

GSM 509 735 005 GSM 509 735 006 fax (58) 300 05 17 GSM 509 735 007 tel./fax (42) 652 10 78<br />

kalwaria@laminart.pl brwinow@laminart.pl gdansk@laminart.pl bialystok@laminart.pl lodz@laminart.pl

SZKŁO<br />

SGG COOL-LITE<br />

XTREME 60/28 II<br />

BEZPIECZNA OCHRONA PRZECIWSŁONECZNA<br />

Teraz szkło z ochroną przeciwsłoneczną SGG COOL-LITE XTREME 60/28 dostępne jest również w wersji do<br />

hartowania. W ten sposób produkt firmy Saint-Gobain Glass łączy energooszczędność i bezpieczeństwo.<br />

Wśród atutów szkła SGG COOL-LITE XTREME<br />

60/28 II kluczowe pozycje zajmują: wysoka selektywność,<br />

idealna przezierność, znakomita izolacja<br />

przed stratami ciepła z pomieszczenia oraz szerokie<br />

spektrum zastosowań. Szkło może zostać użyte na<br />

elewacjach oraz jako wypełnienie szyb zespolonych<br />

i dwukomorowych w takich miejscach, jak: obiekty<br />

handlowe, biura, szkoły, szpitale, budynki mieszkalne<br />

itp. Nowa wersja szkła, dedykowana do hartowania,<br />

oznaczona rzymskim symbolem II, dodaje do zestawu<br />

zalet produktu zwiększone bezpieczeństwo. Wysoka<br />

trwałość mechaniczna i termiczna to parametry ważne<br />

zwłaszcza w biurach, na dworcach, lotniskach czy<br />

w hotelach, gdzie z reguły w jednym czasie przebywa<br />

duża liczba osób.<br />

Określenie „ekstremalny” użyte w nazwie szkła ma<br />

odzwierciedlenie w jego właściwościach oraz w korzyściach<br />

dla klienta. SGG COOL-LITE XTREME 60/28 II<br />

charakteryzuje się dobrą przepuszczalnością (60%),<br />

dzięki czemu zapewnia w pomieszczeniu pożądaną<br />

ilość światła. Solar Factor szkła na poziomie 28%<br />

blokuje przenikanie ciepła słonecznego do środka<br />

pomieszczeń, co pozwala obniżyć koszty związane<br />

z chłodzeniem pomieszczeń. Korzyścią dla użytkownika<br />

jest też zwiększenie komfortu w pomieszczeniach<br />

i utrzymanie przyjaznej temperatury nawet podczas<br />

słonecznego lata.<br />

Szkło przeciwsłoneczne SGG COOL-LITE XTREME<br />

60/28 II technologicznie jest szkłem bezbarwnym SGG<br />

PLANILUX z powłoką przeciwsłoneczną, naniesioną<br />

w technologii napylania magnetronowego w warunkach<br />

próżni. Rzymska cyfra II oznacza, że jest to szkło w wersji<br />

do hartowania. Hartowanie szkła, wykonywane podczas<br />

specjalnej obróbki cieplnej szklanych tafli, zapewnia<br />

mu większą wytrzymałość na uderzenia oraz zmienia<br />

sposób pękania – podczas rozbicia szkło rozpada się na<br />

małe kawałki o tępych krawędziach. Takie zachowanie<br />

minimalizuje ryzyko ewentualnego zranienia człowieka<br />

podczas kontaktu z rozbitym szkłem.<br />

SGG COOL-LITE XTREME 60/28 II jest obecnie<br />

szkłem o najlepszej selektywności na rynku w wersji<br />

do hartowania. Ponadto, dzięki korzystnej wartości<br />

współczynnika Ug wynoszącej 1,0 W/m 2 K, nawet<br />

w przypadku standardowej budowy szyby zespolonej<br />

charakteryzuje się bardzo dobrą izolacją ciepła wytwarzanego<br />

w pomieszczeniu. Niski współczynnik odbicia<br />

zewnętrznego oraz neutralny wygląd sprawiają, że<br />

szkło to jest doskonałym produktem dla nowoczesnej<br />

architektury. Z kolei właściwości ochrony przed nadmiernym<br />

nasłonecznieniem pozwalają całkowicie lub<br />

częściowo zrezygnować z żaluzji i rolet, co korzystnie<br />

wpływa na estetykę budynku.<br />

Dane techniczne SGG COOL-LITE XTREME 60/28 II<br />

(wartości wg norm PN-EN 410, PN-EN 673):<br />

– Przepuszczalność światła TL – 60%<br />

– Odbicie światła LRe – 15%<br />

– Wartość współczynnika g – 0,28<br />

Przenikanie ciepła Ug [W/m 2 K] = 1,0 (dla standardowej<br />

budowy szyby wypełnionej argonem (90%)<br />

Producentem szkła SGG COOL-LITE XTREME 60/28 II<br />

jest firma Saint-Gobain Glass.<br />

Więcej informacji na temat produktu można znaleźć na:<br />

www.saint-gobain-glass.com

HISTORIA I WSPÓŁCZESNOŚĆ<br />

W NOWEJ ODSŁONIE<br />

Dworzec PKP Warszawa Wschodnia<br />

Po dwuletnim remoncie wygląda w końcu jak europejski dworzec<br />

– jest kopią starego budynku, lecz z nowoczesną konstrukcją. Przestrzeń<br />

związana z obsługą podróżnych ma zupełnie nową aranżację.<br />

Fot. Bartosz Makowski<br />

• Dworzec – ujęcie nocne elewacji frontowej<br />

74 75

• Strefa wejściowa<br />

• Detale fasady<br />

Obiekt spełnia wymagania stawiane najnowocześniejszym<br />

budynkom tego typu. Ma<br />

nowoczesny system zarządzania, ogrzewania<br />

hali dworcowej oraz klimatyzację, jest w pełni<br />

dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych.<br />

Dla bezpieczeństwa podróżnych<br />

zostało zamontowanych 60 kamer.<br />

W imieniu zespołu autorskiego o procesie<br />

modernizacji opowiada nam Michał<br />

Dudkowski.<br />

Patrycja Fabiańska: Czy tematem i zamierzeniem<br />

głównym była jedynie modernizacja<br />

i usprawnienia funkcjonalne?<br />

Michał Dudkowski: Naszym zadaniem<br />

było wykonanie projektu kompleksowej przebudowy<br />

pod kątem obsługi pasażerów na<br />

Euro 2012. Z naszego punktu widzenia najważniejsze<br />

było wyeksponowanie istniejącej<br />

architektury w połączeniu ze współczesną<br />

jakością materiałową i funkcjonalną.<br />

PF: Jakich zasadniczych zmian dokonano<br />

pod kątem funkcjonalnym?<br />

MD: W projekcie zachowaliśmy pierwotny<br />

układ funkcjonalny w zakresie zasadniczym<br />

– główną halę pozostawiliśmy dla pasażerów,<br />

wschodnie skrzydło budynku będzie przeznaczone<br />

dla gastronomii, zachodnie – dla usług.<br />

Zgodnie z wytycznymi inwestora część<br />

pasażerską podzieliliśmy na strefę dzienną<br />

i wydzielaną z niej strefę nocną, zamykaną<br />

przesuwną szklaną ścianą. Strefowanie<br />

wprowadzono po to, aby całego dużego<br />

obiektu nie udostępniać i ochraniać nocą,<br />

gdyż doświadczenie PKP wskazuje, że w tym<br />

czasie na dworcu przebywa niewiele osób.<br />

Strefę poczekalni i zespół kasowy przesunięto<br />

w stronę peronów i rozwiązano jako<br />

zamkniętą klimatyzowaną kubaturę. Wskutek<br />

przesunięcia zyskano wiele powierzchni<br />

w hali pasażerskiej, którą można wykorzystać<br />

na organizację wystaw, a nawet budowę<br />

antresoli wystawienniczej. Do wprowadzonych<br />

dodatkowo funkcji należy bar VIP na<br />

piętrze, dostępny ze strefy kas, oraz parking<br />

rowerowy. Po przebudowie w dużej części<br />

uwolniona została powierzchnia piwnic.<br />

W trakcie realizacji przygotowano strop w sali<br />

konsumpcyjnej gastronomii do wykonania<br />

w przyszłości schodów ruchomych.<br />

PF: Jaką funkcję przewidziano dla części<br />

podziemnej?<br />

MD: Być może w piwnicach w przyszłości<br />

znajdą się pomieszczenia handlowe. Część<br />

tej powierzchni przeznaczona jest na funkcje<br />

techniczne: wentylatornie, węzeł cieplny itp.<br />

oraz zespoły szatniowo-sanitarne. Po wykonaniu<br />

dodatkowej komunikacji pionowej zasadniczą<br />

część piwnic będzie można płynnie<br />

włączyć w ogólnodostępną całość dworca.<br />

PF: Jak zmienił się dworzec od strony<br />

wizualnej?<br />

MD: Budynek przed przebudową był<br />

w nie najlepszym stanie technicznym, wiele<br />

materiałów było zdegradowanych, część<br />

została wtórnie wymieniona w trakcie użytkowania<br />

na inne, niskiej jakości. Stąd wzięła<br />

się konieczność kompleksowego podejścia,<br />

które polegało na rozbiórce wszystkiego<br />

poza zasadniczą konstrukcją i wymianie zdewastowanych<br />

elementów na nowe, trwałe,<br />

o współczesnym standardzie i stylistyce.<br />

W związku z tym zastosowaliśmy dużą ilość<br />

granitu strzegomskiego na posadzkach<br />

i ścianach, a także siatki ze stali nierdzewnej,<br />

które okrywają i uwidoczniają elementy<br />

konstrukcji stalowej. Zastosowane zostało<br />

również oświetlenie podkreślające formę<br />

architektoniczną. Mamy nadzieję, że dworzec<br />

odzyskał dawny blask w nowej szacie.<br />

PF: Kamień oraz okładziny ścian i posadzek<br />

były elementem wcześniejszego<br />

wystroju?<br />

MD: Tak, granit na posadzkach został odtworzony.<br />

Na ścianach i innych elementach,<br />

np. słupach, ladach kas czy w lokalach gastronomicznych,<br />

użyto tego samego materiału.<br />

PF: Czy elementy wystroju wnętrz, takie<br />

jak charakterystyczne długie ławki, to detal,<br />

który Państwo projektowali?<br />

MD: Opracowaliśmy ich długość, obmyśliliśmy<br />

formę pasującą do wnętrza. Mieliśmy<br />

wizję tej ławki – na etapie realizacji podobną<br />

udało się wybrać z katalogu firmy Puczyński,<br />

która dwie takie wyprodukowała w Polsce,<br />

specjalnie na potrzeby naszego projektu.<br />

Duży wpływ na obecny wygląd dworca miała<br />

współpraca zespołu z artystą plastykiem<br />

prof. Mirosławem Duchowskim, który na<br />

etapie prac koncepcyjnych współtworzył<br />

wizję estetyczną tego budynku.<br />

PF: Jakie zasadnicze elementy uległy<br />

przeorganizowaniu, a jakie likwidacji?<br />

MD: Od nowa zostały zaaranżowane<br />

kasy dostępne z wydzielonej klimatyzowanej<br />

poczekalni – w postaci typowych okienek lub<br />

w wydzielonych szklanych pomieszczeniach<br />

z obsługą pasażera na siedząco. Z zespołu<br />

kas będzie dostęp do strefy VIP na piętrze.<br />

Strefa gastronomii została zaprojektowana<br />

w postaci tzw. ogródka gastronomicznego,<br />

ze wspólną salą konsumpcyjną. Zrezygnowaliśmy<br />

natomiast ze schodów prowadzących<br />

na piętro z hali pasażerskiej, ponieważ nie<br />

planowano tam funkcji ogólnodostępnych.<br />

Ponadto mogły on wprowadzać w błąd,<br />

gdyż wyglądały, jakby miały prowadzić na<br />

poziom peronów.<br />

PF: Czy hala peronów uległa również<br />

modernizacjom?<br />

MD: Niestety, nie był to przedmiot<br />

naszego zadania, choć dobrze byłoby<br />

w przyszłości wykonać nowe zadaszenia<br />

nad peronami i udostępnić je osobom niepełnosprawnym<br />

czy rowerzystom. Natomiast<br />

elementem zrealizowanym w ramach<br />

naszego zadania jest przebudowa budynku<br />

dworca podmiejskiego zrealizowana<br />

w oparciu o projekt autorstwa kolegi Jacka<br />

Kopczewskiego. Obiekt udostępniono pasażerom<br />

w zeszłym roku.<br />

PF: Jakie nowoczesne systemy, technologie,<br />

instalacje wprowadzono bądź zmodernizowano<br />

w ramach remontu? Jakie<br />

rozwiązania energooszczędne zastosowano?<br />

MD: Wszystkie systemy i instalacje zostały<br />

zaprojektowane na nowo, w tym szereg teletechnicznych<br />

związanych z bezpieczeństwem<br />

i ochroną. Powstała również tzw. dynamiczna<br />

informacja dla podróżnych – w postaci szeregu<br />

elektronicznych wyświetlaczy. Zaprojektowaliśmy<br />

oczywiście wentylację, klimatyzację,<br />

ogrzewanie itp. Zastosowano współczesne<br />

materiały i systemy, zapewniające również<br />

właściwą energooszczędność oraz energooszczędne<br />

oświetlenie.<br />

PF: Czy obiekt jest wyposażony w system<br />

BMS?<br />

MD: Obiekt, w tym urządzenia instalacyjne,<br />

został dostosowany do włączenia<br />

w system BMS. Aktualnie funkcjonują już<br />

systemy sterowania i automatyki, kontrolowane<br />

z pomieszczenia dyspozytorni.<br />

PF: Poczekalnie dworca zostały wyposażone<br />

w systemy klimatyzacyjne. Czym kierowali<br />

się Państwo przy doborze rozwiązań<br />

do tej strefy?<br />

MD: W poczekalniach znajdują się po<br />

prostu podwieszone klimatyzatory. Ich lokalizacja<br />

wynika z ogólnej koordynacji budynku<br />

i wymagań inwestora. Cały obiekt jest wentylowany<br />

mechanicznie. W tym celu trzeba<br />

było zająć część pomieszczeń na poziomie<br />

piwnic oraz wykonać pomosty na dachu<br />

przeznaczone na centrale wentylacyjne.<br />

Wykorzystana została również konstrukcja<br />

dawnej wieży wentylacyjnej, obecnie osłonięta<br />

wyłącznie siatką ze stali nierdzewnej.<br />

W hali pasażerskiej znajduje się podwieszony<br />

pomost instalacyjny, z którego wdmuchiwane<br />

jest powietrze. Wyciągi zostały zlokalizowane<br />

przy słupach w postaci ażurowych czerpni<br />

osłoniętych żaluzjami i siatką. Klimatyzowanymi<br />

pomieszczeniami są poczekalnia<br />

pasażerska przy kasach, pomieszczenia gastronomii,<br />

handlu i biura na piętrze.<br />

PF: Czy obiekt został udostępniony osobom<br />

niepełnosprawnym? Czy w tym kierunku<br />

wprowadzono jakieś udogodnienia?<br />

MD: Tak, budynek na poziomie parteru<br />

i piętra jest dostosowany do poruszania się<br />

osób niepełnosprawnych. Odpowiednią windą<br />

zapewniona została komunikacja pionowa,<br />

w centralnej części budynku znajduje się toaleta<br />

publiczna dla osób na wózkach inwalidzkich.<br />

Możliwość poruszania się mają również<br />

osoby niewidome, dla których powstała profilowana<br />

ścieżka w posadzce, umożliwiająca<br />

kontrolę kierunku ruchu laską, a także tablice<br />

dotykowe z informacjami w alfabecie Braille’a<br />

i schematem na końcach ścieżki. Ma ona<br />

kontrastowy kolor w stosunku do posadzki.<br />

PF: Co stanowiło największy problem<br />

podczas projektowania?<br />

MD: Szczątkowość dostępnej archiwalnej<br />

dokumentacji, która zawierała fragmenty<br />

różnych tematycznie opracowań z różnych<br />

okresów czasu. Ciężko byłoby stwierdzić<br />

jednoznacznie, co naprawdę zostało wbudowane.<br />

Możliwe było to dopiero w trakcie<br />

robót i wówczas następowała weryfikacja<br />

rozwiązań możliwych i zasadnych do zrealizowania.<br />

76 77

• Nawiązania do oryginalnej fasady: uwidocznione łby śrub mocujących<br />

PF: Jak poradzili sobie Państwo w tym<br />

zakresie? Czy było wiele niezgodności tej<br />

dokumentacji ze stanem aktualnym? Czy<br />

dokonywana była nowa inwentaryzacja?<br />

MD: Projekt oparliśmy na przekazanej<br />

przez zamawiającego inwentaryzacji. Dokumentacja<br />

archiwalna była pomocna w rozpoznaniu<br />

poszczególnych elementów budynku.<br />

Ponieważ budynek na etapie projektowania<br />

był użytkowany, nie sposób było wszystko<br />

sprawdzić, dlatego przyjęto w projekcie najbardziej<br />

prawdopodobne rozwiązania.<br />

PF: Czy inspirację stanowiły inne dworce<br />

zrealizowane w Polsce lub za granicą?<br />

MD: Naszym zadaniem był projekt przebudowy<br />

istniejącego dworca. Podstawowe<br />

założenia, wynikające z ruchu pociągów,<br />

potoków pasażerskich i rozkładu głównych<br />

funkcji, pozostawiliśmy, bo działały właściwie.<br />

Natomiast w zakresie rozwiązań materiałowych<br />

czy też techniczno-instalacyjnych<br />

posiłkowaliśmy się doświadczeniami z dotychczasowych<br />

zrealizowanych projektów<br />

użyteczności oraz komunikacji publicznej<br />

i obiektów przemysłowych.<br />

PF: Czy podczas projektowania nowych<br />

rozwiązań korzystali Państwo z porad i konsultacji<br />

osób biegłych w dziedzinie kolejnictwa<br />

bądź innych dziedzin?<br />

MD: Konsultacje dotyczyły na przykład<br />

zapewnienia dogodnego korzystania z budynku<br />

przez osoby niewidome i słabowidzące.<br />

Odbywały się w środowisku biegłych<br />

w tym zakresie grup. Użytkowanie pokaże,<br />

czy spełniliśmy oczekiwania.<br />

PF: Bryła budynku nie uległa zmianie. Czy<br />

dokonano zmian konstrukcyjnych wewnątrz?<br />

MD: Budynek wymagał napraw konstrukcji,<br />

głównie żelbetowej na poziomie piwnic.<br />

Wzmocnienia zastosowane zostały również<br />

w dachu hali pasażerskiej. Dodatkowe, nowe<br />

elementy konstrukcyjne to zespoły komunikacji<br />

pionowej: żelbetowe klatki schodowe<br />

z szybami windowymi oraz stalowe pomosty<br />

dachowe przeznaczone dla central wentylacyjnych.<br />

PF: Jak rozwiązano nową elewację?<br />

MD: Jest to system słupowo-ryglowy<br />

w kolorze ciemnosrebrnym, z tzw. klipsami<br />

– listwami w jaśniejszym odcieniu. W celu<br />

nawiązania do oryginalnej fasady zastosowaliśmy<br />

element dodatkowy – widoczne<br />

łebki od śrub. W fasadzie hali pasażerskiej<br />

zamontowane są okna oddymiające i napowietrzające.<br />

PF: Z czego wynika zastosowana kolorystyka<br />

fasady budynku? Czy nowa estetyka<br />

fasad współgra z otaczającą zabudową,<br />

nawiązuje do otoczenia?<br />

MD: Nawiązywaliśmy do pierwotnego<br />

charakteru budynku, dawnych fasad stalowo-<br />

-aluminiowych. Niestety, nie ma otaczającej<br />

zabudowy, gdyż budynek jest obiektem<br />

wolno stojącym, otwartym na rozległą przestrzeń<br />

i związanym z infrastrukturą kolejową.<br />

Mimo to estetyka fasad nawiązuje do klimatu<br />

miejsca i pierwotnej formy architektonicznej.<br />

Fasady, świetliki stalowe i aluminiowe<br />

Drzwi i ścianki profilowe przeciwpożarowe<br />

stalowe oraz aluminiowe<br />

Drzwi i ścianki uniwersalne<br />

78

• Ażury stalowych siatek uwidoczniają konstrukcję dachu<br />

PF: Jakie parametry były najistotniejsze<br />

przy doborze ślusarki i szkła zastosowanego<br />

w tej realizacji?<br />

MD: Znaczenie miała estetyka, chcieliśmy<br />

dostosować stylistycznie obiekt do stanu, który<br />

odtwarzaliśmy. Na przykład, śrubki na elewacji<br />

nawiązują do tych, których używano w starych<br />

systemach. Musieliśmy także przestrzegać<br />

wszystkich przepisów. Wobec tego w elewacji<br />

są wmontowane okna napowietrzające i oddymiające.<br />

Szkło musiało ograniczać dostęp<br />

promieniowania podczerwonego, żeby wnętrze<br />

się nie nagrzewało. Konstrukcja fasady to<br />

rzecz, która wynika z nośności. Jest wysoka,<br />

więc trzeba ją było odpowiednio wzmocnić.<br />

W budynku jest stalowy dach, który „pracuje”,<br />

musieliśmy zatem przewidzieć zabezpieczenie<br />

od temperatury i wiatru.<br />

PF: Czy projekt iluminacji powstawał w Państwa<br />

pracowni?<br />

MD: Iluminacji jako takiej nie ma. Istnieją<br />

elementy, które tworzą architekturę w formie<br />

oświetlenia: napis „Warszawa Wschodnia”,<br />

podkreślenie dachu świetlną linią ledową, lampy<br />

na elewacji. Jest to bardziej światło w służbie<br />

architektury niż iluminacja. Poziome linie tego<br />

oświetlenia podkreślają poziomy dach, horyzontalność<br />

budynku. Natomiast nie koncentrowaliśmy<br />

się na głównym wejściu, gdyż do obiektu<br />

można się dostać z różnych miejsc, jest otwarty<br />

na przestrzeń dookoła.<br />

Sięgamy wyżej<br />

Potrzebujesz czegoś lżejszego?<br />

BauderPIR FA<br />

Termoizolacja dachu lekkiego<br />

przemysłowego.<br />

• mały ciężar<br />

• wysoka izolacyjność przy niewielkiej grubości<br />

• szybkość montażu<br />

• duży format (2400x1200 mm)<br />

• korzystny stosunek ceny<br />

do jakości<br />

Więcej informacji na stronie:<br />

www.bauder.pl<br />

• Elementy komunikacji wizualnej<br />

80<br />

• Nowa stylistyka wyposażenia wnętrz poczekalni<br />

Systemy Dachów Stromych Systemy Dachów Płaskich Systemy Dachów Zielonych

• Wzmocnienia konstrukcyjne<br />

Lokalizacja/adres<br />

Warszawa, ul. Kijowska<br />

Biuro Projektów Architektonicznych<br />

Pracownia projektowa<br />

i Budowlanych AiB sp. z o.o.<br />

Michał Dudkowski, Renata Gierasimiuk,<br />

Zespół autorski<br />

Zdzisław Kostrzewa, artysta plastyk Mirosław Duchowski<br />

Jakub Krzyczkowski, Michał Nita, Michał Staszkiewicz,<br />

Współpraca projektowa<br />

Magdalena Smolińska, Katarzyna Gawłowska,<br />

Agnieszka Grabowska, Aleksandra Perzyńska<br />

Data opracowania 2009 r.<br />

Data realizacji 2010-2012<br />

Inwestor<br />

PKP SA<br />

Powierzchnia całkowita 15 575 m 2<br />

Powierzchnia zabudowy 5580 m 2<br />

Kubatura brutto 49 108 m 3<br />

Generalny wykonawca<br />

Strabag<br />

Therm DS2, styropian, TEC KSA, Flex PV<br />

4E nat, Folia paroizolacyjna PE 0,2, Wełna<br />

Bauder Polska sp. z o.o.<br />

mineralna, Flex PV 4E talk, Flex PV 4E Nat,<br />

Posadzki EP3t<br />

Elewacja konstrukcji dachu hali głównej<br />

– siatka X-TEND ø 1,5 mm x 40 mm<br />

Wieża wentylacyjna na dachu poza halą<br />

główną – siatka X-TEND ø 3,0 mm x 160 mm<br />

Carl Stahl Tech Service sp. z o.o.<br />

Balustrada pomostu technicznego<br />

– siatka X-TEND ø 3,0 mm x 160 mm<br />

Wiata dla rowerów – siatka X-TEND<br />

ø 3,0 mm x 160 mm<br />

Kompleksowa dostawa oraz montaż<br />

Opeus sp. z o.o.<br />

ślusarki aluminiowej<br />

Armatura sanitarna<br />

Roca Polska sp. z o.o<br />

i ceramika łazienkowa<br />

PF: Jakich zmian dokonano w zagospodarowaniu<br />

terenu wokół dworca?<br />

MD: Dodatkowym elementem jest wiata<br />

na parking rowerowy. Pozostałe, jak parkingi,<br />

zieleńce, układ chodników i podjazdy,<br />

pozostały w istniejących lokalizacjach, tyle<br />

że zostały poprawione estetycznie i technicznie.<br />

W zakresie zagospodarowania terenu<br />

zaprojektowaliśmy nowe nawierzchnie,<br />

uporządkowaliśmy zieleń.<br />

PF: Czy były wprowadzane zmiany w<br />

zagospodarowaniu przestrzennym?<br />

MD: Projekt tego nie przewidywał.<br />

PF: Z którego elementu są Państwo najbardziej<br />

zadowoleni?<br />

MD: Udało nam się za pomocą siatek<br />

pokazać konstrukcję. Rozwinęło się to w kierunku<br />

różnych pomostów instalacyjnych, na<br />

których zamontowane są elementy wentylacji<br />

i oświetlenia. Uzyskaliśmy ażury, które fajnie<br />

wyglądają w przestrzeni. Jesteśmy usatysfakcjonowani,<br />

że udało się uratować budynek<br />

i doprowadzić do jego uruchomienia. Mamy<br />

nadzieję, że będzie dobrze służył.<br />

PF: Dziękuję za rozmowę.<br />

WYPOWIEDŹ EKSPERTA<br />

mgr inż. Andrzej Skraba<br />

– prezes zarządu, Carl Stahl Tech Service sp. z o.o.<br />

Na Dworcu Wschodnim w Warszawie została zastosowana siatka X-TEND firmy<br />

Carl Stahl, wykonana z lin ze stali nierdzewnej, co zapewnia jej trwałość, elastyczność,<br />

odporność na warunki atmosferyczne oraz wysokie walory estetyczne na długi czas.<br />

Może pełnić funkcje dekoracyjne, zabezpieczać przed upadkiem, stanowić wsparcie dla<br />

roślin przy zazielenieniu fasad, wypełniać balustrady, tworzyć kurtyny spływu wody itd.<br />

Założenia projektowe wymagały zastosowania siatki pokrywającej zewnętrzną<br />

i wewnętrzną część konstrukcji dachu hali głównej, pomostów technicznych i wentylacyjnych<br />

oraz czerpni powietrza. Projekt obejmował także pokrycie siatką wieży<br />

wentylacyjnej na dachu, wiaty stanowiącej parking dla rowerów oraz wypełnienie<br />

balustrady przy pomostach technicznych na dachu dworca.<br />

Ważną zaletą siatki X-TEND jest jej elastyczność, co ułatwia montaż na powierzchniach<br />

krzywoliniowych, którymi charakteryzuje się budynek Dworca Wschodniego.<br />

Dostępna jest siatka o dowolnej wielkości oczka i średnicy lin – na dworcu zastosowano<br />

dwa rodzaje. Do pokrycia elewacji konstrukcji dachu hali głównej wykorzystano siatkę<br />

z liny o ø 1,5 mm i wielkości oczka 40 mm, która pełni funkcję dekoracyjną i wyraźnie<br />

podkreśla pokryte powierzchnie, a jednocześnie uwidocznia konstrukcję dachu, pomostów<br />

wentylacyjnych i technicznych oraz czerpni powietrza.<br />

Wieża wentylacyjna i balustrada pomostu technicznego, umiejscowione na dachach<br />

poza halą główną, pokryto siatką z liny o ø 3,0 mm i wielkości oczka 160,0 mm, która<br />

pełni na tych obiektach funkcję zabezpieczającą i dekoracyjną.<br />

Zastosowanie siatki X-TEND na Dworcu Wschodnim dało oczekiwany efekt, czyli<br />

nowoczesności budynku, estetyki i funkcjonalności.<br />

• Strefa peronowa<br />

Producent nowatorskich rozwiązań w zakresie budownictwa i architektury<br />

SYSTEMY LINOWE ZE STALI NIERDZEWNEJ<br />

• Stadion „ARKA GDYNIA”<br />

Dla zagospodarowania przestrzeni,<br />

wyposażenia wnętrz i zazielenienia fasad<br />

SYSTEM SIATEK ZE STALI NIERDZEWNEJ<br />

82<br />

83<br />

Carl Stahl Tech Service Sp. z o.o. ul. Spokojna 3 74-404 Cychry tel. +48957288885 fax: +48 957288886 biuro@carlstahl.pl www.carlstahl.pl

HISTORIA I WSPÓŁCZESNOŚĆ<br />

Fot. Lech Kwartowicz<br />

GDZIE HISTORIA SPLATA SIĘ<br />

Z NOWOCZESNOŚCIĄ<br />

Dworzec Główny PKP we Wrocławiu<br />

Jeden z najbardziej rozpoznawalnych obiektów kolejowych w naszym kraju<br />

– zabytkowy kompleks Dworca Głównego we Wrocławiu oddano niedawno<br />

do użytku. O wyzwaniach związanych z rewitalizacją całego zespołu<br />

opowiadają Krzysztof Mycielski i Rafał Zelent z pracowni grupa 5 architekci.<br />

• Wrocławski Dworzec Główny od strony ulicy Piłsudskiego<br />

84<br />

85

Szymon Ciach: Jak rozpoczęła się Państwa<br />

przygoda z tym projektem?<br />

Krzysztof Mycielski: Konkurs na modernizację<br />

i rozbudowę dworca ogłoszono<br />

w połowie 2008 r. Zaczynał się wtedy kryzys<br />

i nasi najwięksi ówcześni klienci wstrzymali<br />

duże inwestycje, nad którymi pracowaliśmy.<br />

Liczny zespół projektantów pracujących w naszym<br />

biurze, który nagle pozostał bez zajęcia,<br />

przerzuciliśmy do pracy nad konkursem.<br />

Włożyliśmy w niego maksimum zaangażowania<br />

i dzięki temu wygraliśmy. Wcześniej<br />

mieliśmy już trochę doświadczeń z pracą we<br />

Wrocławiu, bo przygotowywaliśmy różne<br />

projekty dla lokalnych deweloperów, m.in.<br />

opracowywaliśmy rewitalizację Browaru Piastowskiego.<br />

SC: Dworzec Główny we Wrocławiu jest<br />

niezaprzeczalnie ważnym i jednym z najbardziej<br />

centralnych ogniw urbanistycznych<br />

miasta. Niezwykle istotne jest w tym przypadku<br />

zapewnienie płynności i dostępności,<br />

gdyż jest to miejsce niezwykle żywe aglomeracyjnie.<br />

Jak poradzili sobie Państwo<br />

z tym zadaniem?<br />

KM: Główną ideą projektu w skali urbanistycznej<br />

było przywrócenie miastu placu<br />

przed dworcem, aby stał się pełnowartościową<br />

przestrzenią publiczną, a nie wyłącznie<br />

parkingiem, którym był od czasów<br />

wojny. Przestrzeń tę zaprojektowaliśmy<br />

całkowicie współcześnie, ale pomogły nam<br />

też zdjęcia archiwalne. Przedstawiały one<br />

powiązane z usługami w hali dworca,<br />

otwarte na plac drewniane tarasy, które<br />

przed wojną funkcjonowały pomiędzy ryzalitami<br />

budynku. Uważamy jednak, że nawet<br />

w tamtych czasach publiczny potencjał<br />

placu, który w dużej mierze był zieleńcem<br />

i służył komunikacji kołowej, nie był do<br />

końca wykorzystany.<br />

Rafał Zelent: W naszym projekcie zieleń<br />

na placu również odegrała kluczową rolę, bo<br />

położyliśmy nacisk na kontynuację ciągów<br />

zielonych biegnących równolegle do wyniesionych<br />

nasypów kolejowych. Chcieliśmy<br />

jednocześnie uniknąć sytuacji, w której zieleńce<br />

rozbijają przestrzeń placu. Stąd wziął<br />

się pomysł współczesnej formy trawiastych<br />

wysp, na których podróżni i użytkownicy<br />

placu mogą siadać lub nawet leżeć. Kompozycja<br />

tej zieleni jest wynikiem analizy<br />

ruchu pieszych w tym miejscu – pomiędzy<br />

wyspami pozostawiliśmy szerokie przejścia,<br />

aby nie trzeba było ich obchodzić.<br />

SC: Proszę opowiedzieć o nowo wprowadzonych<br />

elementach zagospodarowania. Jak<br />

udoskonaliły one funkcjonowanie obiektu?<br />

RZ: Najważniejszą decyzją było przerzucenie<br />

ruchu kołowego odbywającego<br />

się na placu do garażu podziemnego, co<br />

uwolniło miejsce pod przestrzeń publiczną.<br />

Naprzeciw wejścia do tunelu miejskiego,<br />

gdzie wcześniej była stacja benzynowa, zorganizowaliśmy<br />

niewielki, ale konieczny przy<br />

każdym dworcu zewnętrzny parking i postoje<br />

dla taksówek. Dodatkowo, usunięcie wielu<br />

drobnych i wyjątkowo szpetnych obiektów<br />

– naleciałości minionych lat po zachodniej<br />

stronie dworca – pozwoliło stworzyć jeszcze<br />

jeden dodatkowy plac zlokalizowany wzdłuż<br />

nasypu kolejowego. Od strony skarpy przestrzeń<br />

ta zamknięta jest pawilonem, który<br />

może pełnić wydzieloną funkcję usługową<br />

pobudzającą życie w tym miejscu.<br />

KM: Dzięki odtworzeniu idei tarasów<br />

między ryzalitami udało się nam otworzyć<br />

na plac usługi dostępne do niedawna jedynie<br />

w budynku i zapewnić możliwość korelacji<br />

tych usług z przestrzenią publiczną. Jest to<br />

odwołanie do historycznego układu przestrzeni<br />

przed budynkiem dworca. We współpracy<br />

z zespołem architektów krajobrazu,<br />

kierowanym przez Justynę Dziedziejko, na<br />

placu zaprojektowaliśmy siedziska, trawniki<br />

do leżenia, drzewa, fontanny w posadzkach,<br />

wiaty dla rowerów, kioski, punkty informacyjne,<br />

czyli masę różnych elementów, które<br />

przyciągną tu ludzi. Przeprojektowanie placu<br />

w tak dużej skali wymusiło poważną zmianę<br />

organizacji ruchu kołowego, a nawet ingerencję<br />

w układ trakcji tramwajowej od strony<br />

ulic Piłsudskiego i Peronowej.<br />

RZ: Oprócz publicznego placu całkowicie<br />

nowym elementem jest dworzec nocny<br />

wzniesiony od strony ulicy Suchej, który<br />

w istocie jest funkcjonalną alternatywą dla<br />

zabytkowego budynku. Osoby wysiadające<br />

obecnie z autobusów na sąsiadującym dworcu<br />

PKS i przesiadające się na pociąg nie muszą już<br />

pokonywać całej długości tuneli pod peronami<br />

tylko po to, aby w głównym gmachu kupić<br />

bilety lub zjeść coś przed podróżą. Nocny<br />

pawilon ułatwi również bieżącą konserwację<br />

i utrzymanie w czystości głównego budynku.<br />

SC: Na placu przed dworcem pojawiły się<br />

nowe elementy kubaturowe z przeszkleniami.<br />

Jaką pełnią funkcję?<br />

KM: To głównie zabudowane pionowe<br />

ciągi komunikacyjne, klatki schodowe i windy,<br />

prowadzące do garażu podziemnego. Dodatkowo<br />

zaprojektowane są tak, aby pełniły<br />

funkcję parkingu dla rowerów.<br />

RZ: „Kostki”, stojące na placu bliżej budynku,<br />

poza tym, że są elementami reklamowymi<br />

i świetlnymi, pełnią głównie funkcje<br />

techniczne, związane m.in. z oddymianiem<br />

w czasie pożaru garażu podziemnego. Mieszczą<br />

w sobie również niezbędne instalacje<br />

wyrzutu lub czerpni powietrza.<br />

SC: Jak rozwiązano komunikację kołową<br />

wokół obiektu oraz strefę dostaw?<br />

KM: Komunikacja kołowa dotycząca zarówno<br />

ruchu pasażerów, dostaw, jak i obsługi<br />

budynku w większości sprowadzona jest pod<br />

ziemię. Z parkingu podziemnego poprzez<br />

korytarze i czytelne ciągi komunikacyjne<br />

pasażerowie dostają się na dworzec, a następnie<br />

poprzez zmodernizowane tunele, za<br />

pomocą odnowionych schodów z nowymi<br />

taśmociągami na bagaże, wind i schodów<br />

ruchomych, przemieszczają się na perony.<br />

SC: Czy w przyszłości obiekt będzie połączony<br />

z dworcem PKS?<br />

KM: Połączenie z terenem PKS-u i mającymi<br />

powstać za jakiś czas przy ul. Suchej<br />

przystankami szybkiego tramwaju miejskiego<br />

było ważnym aspektem projektu. Dlatego<br />

już w warunkach konkursu pojawiła się idea<br />

dworca nocnego. Nasza praca konkursowa<br />

zakładała możliwość połączenia dworców<br />

PKP i PKS kładką nad ul. Suchą, wychodzącą<br />

właśnie z nowego nocnego pawilonu.<br />

Zrealizowanie tego pomysłu po niewielkich<br />

modyfikacjach nadal jest możliwe.<br />

SC: Modernizując technologicznie budynek<br />

i wprowadzając w zabytkową tkankę<br />

obiektu nowe elementy we współczesnej<br />

stylistyce, udało się Państwu zachować<br />

maksymalną ilość historycznych detali<br />

i rozwiązań konstrukcyjnych. Dzięki temu<br />

utrzymano unikalny klimat dworca. Czy połączenie<br />

zabytkowej tkanki z nową w spójną<br />

i płynną estetycznie całość było trudnym<br />

zabiegiem?<br />

KM: Na wstępie ważne było ustalenie<br />

czytelnej metody projektowania w zabytkowym<br />

obiekcie. W gruncie rzeczy postępowaliśmy<br />

zgodnie z założeniami Karty<br />

Ateńskiej, nie próbując podrabiać historii<br />

obiektu poprzez pseudohistoryczne maskowanie<br />

współczesnych ingerencji. Od samego<br />

początku projektu założyliśmy sobie, że<br />

historyczna struktura i zachowane detale<br />

stanowią unikalną i zamkniętą całość, zaś<br />

niezbędne ingerencje funkcjonalne i technologiczne<br />

powinny wręcz się wyróżniać<br />

i poprzez kontrast podkreślać elementy<br />

historyczne. Ta idea czytelna jest również<br />

w niuansach – na przykład wszystkie stalowe<br />

elementy historyczne są malowane innym<br />

odcieniem szarości niż elementy współczesne,<br />

co szczególnie widoczne jest w halach<br />

peronowych.<br />

• Centralny ryzalit budynku dworca z publicznym placem. Na<br />

pierwszym planie taras, przed nim fontanna w posadzce placu<br />

• Kostki świetlne na placu przed dworcem pełniące m.in.<br />

funkcję słupów ogłoszeniowych i obudowy dla urządzeń<br />

wentylacji oddymiającej<br />

Fot. Lech Kwartowicz<br />

• Fontanna w posadce placu publicznego<br />

Fot. Lech Kwartowicz<br />

Fot. Lech Kwartowicz<br />

86<br />

87

Fot. Lech Kwartowicz<br />

• Fragment centralnego ryzalitu budynku dworca z zegarem<br />

RZ: Wielką dla nas pomocą była współpraca<br />

z autorami ekspertyz konserwatorskich<br />

– dr hab. Krystyną Kirschke i dr. hab. Pawłem<br />

Kirschke, którzy pomogli nam zrozumieć<br />

i odcyfrować hierarchię ważności poszczególnych<br />

elementów zabytkowych, niekiedy<br />

tocząc z nami wielogodzinne dyskusje projektowe<br />

na temat poszczególnych detali<br />

architektonicznych.<br />

SC: Czy istniejąca dokumentacja oraz<br />

materiały poinwentaryzacyjne ułatwiły<br />

pracę nad obiektem?<br />

RZ: Dysponowaliśmy niepełną dokumentacją<br />

wyjściową. Na przykład, na temat<br />

konstrukcji hali peronowej znaleźliśmy<br />

w archiwach informacje zupełnie szczątkowe<br />

– do dzisiejszych czasów zachował się tylko<br />

jeden rysunek techniczny przedstawiający<br />

rzut kanalizacji pod peronami z zarysem stóp<br />

fundamentowych. W polskich zbiorach nie<br />

zachowała się nigdzie pełna dokumentacja<br />

budynku dworca. Źródła niemieckie były<br />

pełniejsze, ale też nie dawały kompletu informacji.<br />

Był natomiast dość bogaty materiał<br />

fotograficzny, który okazał się przydatny.<br />

KM: Aby po wygranym konkursie móc<br />

rozpocząć prace projektowe, musieliśmy<br />

przez trzy miesiące z zespołem prawie dziesięciu<br />

projektantów różnych branż inwentaryzować<br />

dworzec kawałek po kawałku.<br />

Zmierzenie starych hal peronowych na wciąż<br />

działającym obiekcie było skomplikowaną<br />

operacją i odbywało się również nocą, bo<br />

tylko wtedy można było wyłączać sieć trakcyjną<br />

nad poszczególnymi torami.<br />

SC: Czy w trakcie prac pojawiły się jakieś<br />

konflikty ze służbami odpowiedzialnymi za<br />

konserwację zabytków?<br />

RZ: W przypadku tej inwestycji mówienie<br />

o konfliktach ze służbami konserwatorskimi<br />

byłoby zupełnym nieporozumieniem. Zarówno<br />

początkowe konserwatorskie rozpoznanie<br />

budynku, jak i wstępne dyskusje projektowe<br />

prowadziliśmy przy współudziale autorów<br />

ekspertyz, co ułatwiło nam rozeznanie skali<br />

poszczególnych zagadnień. Przez cały okres<br />

prac projektowych i nadzoru podczas realizacji<br />

utrzymywaliśmy stały kontakt z Miejskim<br />

Konserwatorem Zabytków – Katarzyną Hawrylak-Brzezowską<br />

i jej zastępcą – Dariuszem<br />

Szczyrbułą. Podczas odbywających się regularnie<br />

spotkań, przed rozpoczęciem i w trakcie<br />

realizacji, uzgadniano poszczególne zagadnienia<br />

w toku merytorycznej dyskusji. Dla<br />

nas była to kształcąca i rzeczowa współpraca,<br />

jakiej życzylibyśmy wszystkim architektom<br />

przy innych tego typu inwestycjach w Polsce.<br />

MKZ od początku rozumiał nasze podejście<br />

do zastanej struktury zabytkowej, co nie<br />

oznacza, że za każdym razem zgadzaliśmy<br />

się ze sobą. Zawsze jednak potrafiliśmy dojść<br />

do konstruktywnego konsensusu. Dlatego tej<br />

współpracy nie należy przedstawiać w kategoriach<br />

konfliktu, a jedynie merytorycznej<br />

a czasami również burzliwej dyskusji, starcia<br />

pomysłów i poglądów na poszczególne<br />

zagadnienia.<br />

Nieprzeciętne przedsięwzięcia architektoniczne<br />

to nie tylko interesujące projekty, ale<br />

także sztuka selekcji wysokiej klasy materiałów<br />

oraz umiejętność doboru profesjonalnych<br />

partnerów, którym można powierzyć realizację<br />

nawet najtrudniejszych zadań. Cieszące się<br />

dobrą marką produkty POZBRUK dopełniły<br />

finalny efekt jednej z najciekawszych wrocławskich<br />

realizacji budowlanych ostatnich<br />

lat. Płyty tarasowe Presstone stały się częścią<br />

odnowionego Dworca Głównego PKP we<br />

Wrocławiu. Wykończone w charakterystyczny<br />

sposób metodą szczotkowania, zawierające<br />

naturalne kruszywa płyty nawiązują do granitu<br />

i bazaltu. Podobnie jak naturalny surowiec,<br />

Presstone doskonale komponuje się z założeniami<br />

urbanistycznymi, nie tylko dzięki<br />

wysokim walorom estetycznym, ale także ze<br />

względu na trwałość i funkcjonalność. Produkt<br />

został zabezpieczony innowacyjną technologią<br />

NANO, która eliminuje problem nasiąkliwości<br />

elementów betonowych, uwydatniając walory<br />

estetyczne (nasycenie barw), a co najważ-<br />

WYPOWIEDŹ EKSPERTA<br />

Zdzisław Okupniak – Menedżer ds. Kluczowych Klientów, POZBRUK<br />

niejsze zwiększa parametry użytkowe, w tym<br />

odporność na wszelkiego typu zabrudzenia.<br />

Za wprowadzenie skutecznych systemów<br />

zabezpieczeń NANO i H-plus firma POZBRUK<br />

została uhonorowana statuetką Lider Nowych<br />

Technologii 2012.<br />

Produkty POZBRUK przez ponad ćwierć<br />

wieku stały się synonimem jakości, dzięki<br />

czemu pojawiają się zarówno w realizacjach<br />

prywatnych, jak i publicznych. Wybór płyt<br />

nawierzchniowych Presstone w tak prestiżowym<br />

i uczęszczanym miejscu, jakim jest<br />

wrocławski dworzec, świadczy o wysokim<br />

stopniu zaufania do naszej marki. Fachowa<br />

obsługa handlowa, współpraca z cenionymi<br />

ośrodkami badawczymi w Polsce i zagranicą,<br />

wysokie standardy produkcyjne, a tym samym<br />

jakościowe oraz kompleksowa oferta (od<br />

nawierzchni, poprzez stropy i nadproża, po<br />

płyty posadzkowe i elewacyjne oraz małą<br />

architekturę ) czynią z POZBRUK cenionego<br />

partnera, który jest dziś liderem w produkcji<br />

prefabrykatów betonowych na rynku lokalnym<br />

i krajowym. Produkty spod znaku żółtej kostki<br />

cieszą się rosnącą popularnością.<br />

• Iluminacja fasady dworca<br />

Fot. Lech Kwartowicz<br />

88

SC: Co przysporzyło najwięcej problemów<br />

w tej dziedzinie?<br />

KM: Ze względu na krótki okres prac<br />

przygotowawczych i przedprojektowych<br />

dopiero w trakcie realizacji ujawniła się duża<br />

liczba różnych w swoim charakterze znalezisk<br />

historycznych (polichromii, zamurowanych<br />

pierwotnych elementów układu konstrukcyjnego,<br />

fragmentów oryginalnych wykończeń<br />

wnętrz – sufitów i posadzek, elementów<br />

snycerskich zabudowy kas lub ceglanych ścian<br />

hali kasowej, detali południowej elewacji).<br />

Wcześniej nie dało się ich zidentyfikować<br />

podczas inwentaryzacji – po pierwsze, ze<br />

względu na funkcjonowanie obiektu, po drugie<br />

dlatego, że przez dziesięciolecia funkcjonowania<br />

obiektu zostały one zakryte licznymi<br />

naleciałościami. Spowodowało to weryfikację<br />

naszych wizji projektowych, które początkowo<br />

były bliższe w wyrazie współczesności,<br />

a potem rozwinęły się w kierunku bardziej<br />

tradycyjnego podejścia konserwatorskiego.<br />

RZ: Pierwotnym założeniem projektu<br />

w aspekcie prac konserwatorskich było<br />

zgodne z dzisiejszymi trendami zachowanie<br />

jedynie odkrytych oryginałów, nawet jeśli<br />

zachowały się tylko ich fragmenty, z pozostawieniem<br />

pustych ścian i sufitów jako tła dla<br />

oryginalnych elementów. Przykładem takiego<br />

podejścia do prac konserwatorskich może<br />

być Neues Museum w Berlinie. W trakcie<br />

licznych spotkań z udziałem MKZ przeważyła<br />

jednak opcja odtworzenia pełnej dekoracji<br />

w skali całych pomieszczeń na podstawie<br />

interpretacji elementów odkrytych.<br />

SC: Czy projektem restauracji zabytkowych<br />

elementów od strony projektowej<br />

i wykonawczej zajmowały się specjalistyczne<br />

pracownie, firmy?<br />

KM: Tak. Po naszej stronie pozostawały<br />

decyzje projektowe i wskazanie obranego<br />

kierunku, zaś podlegające naszej akceptacji<br />

szczegółowe rozwiązania, programy konserwatorskie<br />

oraz opracowania specjalistyczne<br />

dotyczące poszczególnych materiałów i detali<br />

sporządzane były przez wrocławską firmę<br />

Castellum, która specjalizuje się w konserwacji<br />

zabytków. Poprzedzające je badania<br />

prowadzone były zaś przez kierownika prac<br />

konserwatorskich Piotra Wanata.<br />

SC: Jakie elementy konstrukcyjne musiały<br />

być przez Państwa wymienione lub<br />

wzmocnione?<br />

KM: Zaprojektowaliśmy bardzo dużo<br />

nowych elementów nośnych. Natomiast to,<br />

że w zabytkowej substancji są one prawie<br />

niedostrzegalne, zawdzięczamy kreatywnej<br />

współpracy z zespołem konstruktora Wojciecha<br />

Naziębły. W budynku dworca musiała<br />

odbyć się wymiana wszystkich stropów, które<br />

nie spełniały współczesnych norm nośności<br />

i przepisów pożarowych. Nowe stropy wylano<br />

jako żelbetowe, ale ta wymiana musiała się<br />

odbywać w taki sposób, aby nie zniszczyć<br />

historycznych sufitów, które się pod nimi<br />

znajdowały. Było to karkołomne zadanie.<br />

Oprócz tego ustrój konstrukcyjny budynku<br />

dworca rozbudowany został dyskretnie<br />

o nowe elementy pionowe w hali kasowej<br />

– za historycznymi kolumnami stoi dodatkowy<br />

rząd słupów postawionych współcześnie.<br />

W wielu miejscach budynku trzeba<br />

było wzmacniać fundamentowanie metodą<br />

jet grounding, czyli ze względu na słabą<br />

nośność gruntu w tych miejscach należało<br />

wpuścić kolumny zaczynu cementowego.<br />

Tam gdzie stawialiśmy nową halę peronową,<br />

wpuszczane w grunt kolumny dodatkowo<br />

wzmacnialiśmy stalowymi elementami konstrukcyjnymi,<br />

bo było wiadomo, że na te<br />

elementy są przenoszone drgania z jadących<br />

pociągów. Ciekawostką konstrukcyjną jest<br />

ponadto bardzo rzadko stosowana w Polsce<br />

technologia stropu kasetonowego w garażu.<br />

RZ: Cały budynek dworca w kondygnacji<br />

podziemnej został pogłębiony, w celu stworzenia<br />

węzła technicznego i piętra magazy-<br />

Fot. Lech Kwartowicz<br />

Fot. Lech Kwartowicz<br />

• Hale peronowe<br />

90<br />

• Zmodernizowana stara hala peronowa.<br />

Na pierwszym planie kiosk dyspozytorów ruchu<br />

91

Fot. Lech Kwartowicz<br />

Rys. Grupa 5 Architekci<br />

Przekrój przez konstrukcję stalową nowej hali peronowej, skala 1:500<br />

• Przekrycie membranowe nowej hali peronowej<br />

Fot. archiwum Grupa 5 Architekci<br />

Fot. archiwum Grupa 5 Architekci<br />

• Kosz odwodnieniowy<br />

• Konstrukcja nowej hali peronowej bez membrany<br />

• Wzmocnienia łącznikami nitopodobnymi<br />

w starej hali peronowej<br />

Przekrój przez stalowy kosz zbierający wodę z membrany<br />

92 93

WYPOWIEDŹ EKSPERTA<br />

Łukasz Kulawik – specjalista<br />

ds. produktu i rozwoju rynku,<br />

Synthos SA<br />

Na potrzeby modernizacji Dworca Głównego<br />

we Wrocławiu oświęcimski Synthos<br />

dostarczył swój sztandarowy materiał<br />

termoizolacyjny – polistyren ekstrudowany<br />

Synthos XPS. Ponieważ materiał ten<br />

wykazuje bardzo dobre parametry wytrzymałościowe<br />

i izolacyjne, jest chętnie<br />

stosowany w przestrzeniach publicznych,<br />

gdzie działają duże obciążenia na posadzki,<br />

trakty jezdne i piesze oraz gdzie wymagana<br />

jest maksymalna ochrona cieplna.<br />

W opisywanej inwestycji wykorzystano<br />

dwa rodzaje polistyrenu ekstrudowanego:<br />

na potrzeby termoizolacji posadzek<br />

w halach dworca i na peronach – Synthos<br />

XPS klasy 500 kPa, natomiast na potrzeby<br />

termoizolacji fundamentów oraz attyk dachu<br />

– Synthos XPS klasy 300 kPa.<br />

nowego dla najemców. <strong>Tutaj</strong> również został<br />

zastosowany jet grounding dla podbicia fundamentów,<br />

a dodatkowo technologia białej<br />

wanny szczelnej, która zabezpiecza budynek<br />

przed podchodząca wodą.<br />

SC: W części dachu zakrywającej perony<br />

pojawiły się świetliki, doskonale doświetlające<br />

m.in. tunel główny. Zostały one odtworzone<br />

czy są zupełnie nowym elementem?<br />

RZ: Przeszklenia były tam pierwotnie. Po<br />

II wojnie światowej zostały zastąpione łataną<br />

formą przeszkleń, a później eternitem i tworzywem<br />

sztucznym w formie zbliżonej do<br />

falistej blachy. Podjęliśmy decyzję projektową,<br />

że należy wpuścić światło do tego obiektu,<br />

ożywić przestrzeń. Dlatego wróciliśmy do<br />

pierwotnego założenia.<br />

SC: A jak rozwiązano proces modernizacji<br />

samej konstrukcji peronów?<br />

KM: Stare zadaszenie peronów było<br />

klasyczną budowlą ze stali i szkła charakterystyczną<br />

dla XIX-wiecznych konstrukcji<br />

tego typu lub innych wielkokubaturowych<br />

dokonań tamtej epoki, takich jak hale wystawowe.<br />

Całość wykonana została w konstrukcji<br />

nitowanej. Musieliśmy ją wzmocnić, bo dawniej<br />

obciążenie hali peronowej szkłem było<br />

dużo mniejsze – teraz stosuje się inne szkło,<br />

głównie hartowane, i powstają znacznie<br />

większe obciążenia. Na początku rozważaliśmy<br />

możliwość spawania nowych i starych<br />

elementów stalowych. W tym celu wykonaliśmy<br />

nawet stosowne badania spektrometryczne,<br />

które wykazały dobrą spawalność.<br />

Ostatecznie zdecydowaliśmy się jednak na<br />

nakładanie na istniejącą konstrukcję stalową<br />

dodatkowych warstw blachy o grubości<br />

20 mm i na nitowanie całości. W tym celu,<br />

m.in. by skrócić proces realizacyjny, konstruktorzy<br />

stworzyli nowy rodzaj nitu. Tak<br />

naprawdę nie jest to do końca nit, tylko<br />

jego imitacja – składa się ze śruby z kulistą<br />

główką oraz z kulistej nakrętki. Rozwiązanie<br />

to wymagało oczywiście akceptacji MKZ.<br />

To był istotny moment dla całego projektu.<br />

Gdybyśmy chcieli stosować tradycyjną metodę<br />

nitowania, musielibyśmy zlecić to zadanie<br />

jakiejś zagranicznej firmie, a sam proces<br />

dołożenia do starej konstrukcji ponad stu<br />

tysięcy nitów trwałby blisko dwa lata. Nie<br />

pozwalały na to ramy czasowe.<br />

SC: W części peronowej powstało również<br />

nowe zadaszenie membranowe.<br />

RZ: To całkowicie nowy element. Pierwotnie<br />

stara hala peronowa była złożona<br />

z dwóch części: długiej i krótkiej na końcu.<br />

Odstęp, który był między nimi, to miejsce,<br />

gdzie zatrzymywały się parowozy. Para<br />

Fot. Lech Kwartowicz<br />

• Sklepienie starej hali peronowej<br />

Fot. Lech Kwartowicz<br />

• Powrót do pierwotnego założenia przeszkleń<br />

nie szła w halę peronową, tylko uciekała<br />

w górę. Obecnie, gdy lokomotyw się już nie<br />

używa, zrodziła się idea, żeby tę przestrzeń<br />

zabudować. Można było przedłużyć halę<br />

historyczną i udawać, że zawsze była taka<br />

długa, ale byłoby to fałszowanie historii.<br />

Chcieliśmy więc wprowadzić współczesną<br />

formę z poszanowaniem oryginału. Po pierwsze,<br />

nowa membranowa hala jest wyższa,<br />

żeby elementy secesyjne, które znajdują się<br />

na zwieńczeniach hal historycznych, były<br />

widoczne. Po drugie, między nową a starą<br />

halą jest zachowany minimalny odstęp, bo<br />

chcieliśmy uniknąć bezpośredniego styku.<br />

Nie ma mocnego nachodzenia się tych form.<br />

SC: W tej strefie zauważalna jest teraz<br />

ciekawa gra światła przenikającego przez<br />

membranę…<br />

KM: Rzeczywiście, gdy na membranę<br />

padną promienie słoneczne, to ciekawie<br />

94 95

96<br />

• Sklepienie, szklane ściany i witryny w hali kasowej<br />

Fot. Lech Kwartowicz<br />

odbija się w niej cień konstrukcji, na której<br />

jest podwieszona.<br />

RZ: Jest to związane z naszymi impresjami<br />

podczas oględzin na etapie konkursu.<br />

Doszliśmy do wniosku, że obiekt jest piękny,<br />

ale pewnych elementów w ogóle nie widać,<br />

bo jest ciemny, ponury i nie broni się tym<br />

ładnym, historycznym detalem konstrukcji.<br />

Podjęliśmy decyzję, że temu miejscu należy<br />

się dużo światła. Dzięki niemu odbiorca może<br />

odczytać rysunek elementów konstrukcyjnych,<br />

historycznych detali.<br />

SC: Czy w gmachu dworca powstały<br />

nowe ciągi komunikacyjne i dodatkowe<br />

powierzchnie użytkowe?<br />

RZ: Tak. Tam gdzie podziemny garaż łączy<br />

się z budynkiem, zaprojektowaliśmy trzy nowe<br />

piony komunikacyjne spinające wszystkie<br />

kondygnacje i usprawniające ruch. W miejscach<br />

pełniących dotychczas funkcję drugoplanową,<br />

jak całe pierwsze piętro, stworzono<br />

nowy atrakcyjny pasaż handlowy dostępny<br />

z głównej hali ciągami ruchomych schodów.<br />

Z pasażu kładkami spinającymi halę można<br />

dostać się do lapidarium na dachu pomiędzy<br />

dworcem a halami peronowymi, gdzie<br />

umieszczone mają być historyczne detale<br />

dworca, niewykorzystane przy modernizacji.<br />

KM: Stosując technologię „białej wanny”,<br />

odzyskano podziemia dworca, które<br />

przez dziesiątki lat były zalane wodą.<br />

Posłużą jako zaplecza dla handlu i będą<br />

obsługiwane komunikacyjnie z rampy towarowej<br />

w garażu.<br />

RZ: W tunelu miejskim zaprojektowano<br />

schody ruchome na perony, a w tunelu<br />

głównym taśmociągi bagażowe. Ponadto<br />

uporządkowano funkcje usługowe w częściowo<br />

dostępnych tunelach pomocniczych.<br />

SC: W jaki sposób przeprowadzono restaurację<br />

stolarki okiennej i drzwiowej?<br />

W jakim była stanie?<br />

KM: Zastana stolarka była bardzo zużyta.<br />

W niektórych miejscach między ościeżnicę<br />

a skrzydło można było włożyć palce. Dokonano<br />

inwentaryzacji i selekcji poszczególnych<br />

elementów, zarówno pod względem<br />

ich stanu, jak i wartości historycznej. Po<br />

demontażu dokonano ponownej selekcji<br />

przeprowadzonej przez wykonawcę prac konserwatorskich,<br />

a odnoszącej się do stanu faktycznego<br />

oczyszczonych z farby elementów<br />

drewnianych. Maksymalna ilość oryginalnych<br />

elementów stolarki okiennej i drzwiowej,<br />

możliwych do ponownego użycia w obiekcie,<br />

została po przeprowadzeniu zabiegów<br />

renowacyjnych zachowana. Niewielką część<br />

całkowicie odtworzono.<br />

SC: Czy witryny kasowe to nowy element?<br />

RZ: Witryny kasowe to element znaleziska,<br />

którego dokonano na etapie realizacji,<br />

podczas wyburzeń. Okazało się, że pod maryglitową<br />

zabudową kas, wykonaną w latach<br />

60. XX wieku, pozostały resztki secesyjnych<br />

witryn z bogatym detalem. Wspólnie z ekspertami,<br />

naszym zespołem projektowym<br />

Roller Blinds<br />

EOS ® 500<br />

INNOWACYJNE INNOVATIVE PRODUCTS PRODUKTY TWORZĄ MAKE INNOVATIVE INNOWACYJNE PROJECTS PROJEKTY<br />

Przedstawiamy EOS 500, elegancja i niezawodność w systemie Osłon Okiennych<br />

Introducing EOS 500, the muscle behind elegance at the window.<br />

Łatwa obsługa, ciche silniki, wytrzymałość i elegancki styl, EOS 500 –<br />

With to nowoczesny a smooth system operation, Hunter unrivaled Douglas strength dla rolet and o dużych sleek wymiarach. architectural style, the EOS<br />

500 Razem system tworzymy from rozwiązania Hunter Douglas dla przyszłości. supports extra long roller blinds – beautifully.<br />

Together we innovate for the future.<br />

Skontaktuj się i dowiedz więcej:<br />

Hunter Douglas Polska<br />

Request a demonstration of strength and beauty<br />

tel. 22 614 16 71, info@hunterdouglas.pl<br />

at HunterDouglasContract.com/future<br />

OSŁONY OKIENNE<br />

www.hunterdouglas.pl www.HunterDouglasContract.com/future ® are zarejestrowana trade marks of marka Hunter handlowa Douglas Hunter Europe Douglas B.V. Europe B.V.

i w konsultacji z konserwatorem zabytków<br />

uznaliśmy to za element tak ważny i w takiej<br />

ilości zachowany, że należałoby go przywrócić.<br />

Kolor witryn jest wynikiem analizy<br />

badań stratygraficznych przeprowadzanych<br />

przez wykonawcę. Ciężko się odnosić do koloru<br />

w obiekcie o takiej historii, przecież nie<br />

można skorzystać z próbnika NCS, RAL. Za<br />

każdym razem jest to domniemanie mniejsze<br />

lub większe przybliżenie. Ostateczny kolor,<br />

który nawiązywać ma do historii, jest naszą<br />

interpretacją.<br />

SC: A ciągi piesze pokryte parkietem to<br />

nowy element czy odwołanie do historii?<br />

RZ: Posadzka to element całkowicie<br />

współczesny. Zmiana funkcji obiektu wymuszała<br />

zmiany związane chociażby z jego<br />

sposobem użytkowania w przyszłości. Posadzka<br />

została przez nas uznana za element<br />

współczesny dodany i dlatego zaprojektowaliśmy<br />

przed wejściami do usług parkiet<br />

przemysłowy, wykonany zarówno na poziomie<br />

najstarszego peronu, którego uniesiona<br />

platforma mieści się dziś w hali kasowej, jak<br />

i na pierwszym piętrze budynku dworca.<br />

SC: Elementy ceramiczne, na posadzkach<br />

oraz jako okładziny ścienne wymieniono na<br />

nowe czy odrestaurowano?<br />

RZ: Odrestaurowaliśmy okładziny ścienne<br />

w formie zmywalnej w postaci ceramicznych<br />

płytek, czego najlepszym przykładem jest<br />

zachowany tunel miejski, gdzie te elementy<br />

są tylko odczyszczone, fugowane i poddane<br />

pracom konserwatorskim, mającym wpłynąć<br />

na trwałość. To, co zostało wykonane w tunelu<br />

głównym, na ściance podniesionego peronu<br />

w hali głównej dworca i w ryzalicie centralnym,<br />

jest odtworzeniem zgodnym z ikonografią<br />

historyczną elementów, które zachowały<br />

się w niewielkim stanie. Elementy te nie były<br />

możliwe do zakonserwowania i pokazania,<br />

ponieważ przy poprzednich przebudowach<br />

zostały pozbawione lica szkliwionego.<br />

SC: Jak wyglądał ten proces odtworzenia?<br />

KM: Elementy ceramiczne zostały wykonane<br />

na zamówienie na podstawie zachowanych<br />

oryginałów. Wykorzystano je między<br />

innymi przy wejściach na perony, gdzie cegła<br />

jest w łamanej płaszczyźnie po to, żeby ślizgały<br />

się po niej promienie świetlne.<br />

SC: Z jakiego materiału wykonano nowe<br />

poszycie dachowe?<br />

RZ: Chcieliśmy ograniczyć środki wyrazu do<br />

kilku materiałów współczesnych. Pawilony od<br />

ulic Suchej i Piłsudskiego mają detale z blach<br />

miedzianych. Wszystkie kubaturowe elementy<br />

dodane, widoczne po jednej lub po drugiej<br />

stronie torów, a niezwiązane ściśle z budynkiem<br />

dworca, też mają takie wykończenia.<br />

Jeśli chodzi o hale peronowe, na dachach<br />

zastosowano blachę tytanowo-cynkową.<br />

SC: Z czego wynika zastosowana kolorystyka<br />

budynku?<br />

RZ: W pracy konkursowej zakładaliśmy<br />

jasnoszary kolor gmachu, nawiązujący do<br />

tonacji, jaką miał ten obiekt przez cały wiek<br />

XX. Jednak w wyniku szczegółowych badań<br />

stratygraficznych, wykonanych przez Piotra<br />

Wanata, ujawniła się na podstawie zachowanych<br />

fragmentów farby pierwotna jaskrawa,<br />

neogotycka ugrowa kolorystyka. Powstało<br />

pytanie, czy nie należy pierwotnej kolorystyki po<br />

prostu odtworzyć. Wymagało to od nas przełamania<br />

się i zupełnie nowego podejścia do kolorystycznej<br />

wizji budynku.<br />

KM: Czuliśmy w sobie opór przed tą decyzją,<br />

zresztą niezbyt popularną wówczas we Wrocławiu.<br />

Ale zdawaliśmy sobie sprawę, że projektanci<br />

mają skłonność do traktowania dzisiejszych gustów<br />

w kategoriach uniwersalnych. Tymczasem gusta<br />

się zmieniają – szary jest modny dzisiaj, ale jutro<br />

już nie będzie.<br />

RZ: Decyzja o powrocie do autentycznej kolorystyki<br />

historycznej jest uczciwa, chociaż zdajemy<br />

sobie sprawę, że budziła ona sprzeciw, nawet<br />

wśród członków naszego zespołu projektowego.<br />

Po wielu próbach kolorystycznych na modelu oraz<br />

kilku dyskusjach z powołaną do tego celu przez<br />

MKZ Radą Konserwatorską postanowiliśmy dać<br />

pierwszeństwo historii przed naszym projektowym<br />

ego.<br />

KM: Dworzec odtworzony w kolorystyce z połowy<br />

XIX wieku jest unikatem w skali europejskiej i dziś<br />

uważamy tę odważną decyzję za słuszną, w pełni<br />

się z nią identyfikując.<br />

Blachy fałdowe współpracujące<br />

w stropach żelbetowych<br />

Cofraplus 60 Cofrastra 40<br />

renowacja stropu Dworca Głównego PKP we Wrocławiu<br />

- Cofrastra 40<br />

• Hala kasowa widziana z kładki obsługującej drugą kondygnację usług<br />

Fot. Lech Kwartowicz<br />

Główne zalety:<br />

» Prostota projektowania i montażu<br />

» Odporność ogniowa do REI180<br />

» Oszczędność czasu montażu<br />

» Znaczna redukcja podpór montażowych przy większych rozpiętościach w porównaniu<br />

z tradycyjnymi rozwiązaniami.<br />

» Możliwość wykonania stropów o rozpiętościach do 3,70m bez podpór montażowych<br />

(pozwala na prowadzenia prac na wielu kondygnacjach jednocześnie).<br />

» Możliwość osiągnięcia rozpiętości przekraczającej 7m<br />

» Niska waga oraz wymiary umożliwiające wprowadzenie pojedynczych arkuszy małymi<br />

otworami, np. drzwi, okna bez użycia ciężkiego sprzętu.<br />

» Niska cena kompletnego rozwiązania<br />

Wybrane referencje w Polsce:<br />

» IKEA Kraków<br />

» obiekt pomocniczy Elektrociepłownia Skawina<br />

» CH Molo w Szczecinie<br />

» Dworzec Główny PKP we Wrocławiu<br />

» Centrum Kultury Zamek w Poznaniu<br />

» Budynek Akademii Muzycznej w Łodzi<br />

Dział Techniczny ArcelorMittal Construction Polska<br />

oferuje szeroką pomoc pracowniom architektonicznym<br />

i konstrukcyjnym w projektowaniu konstrukcji stropu<br />

zespolonego.<br />

Dostarczamy obliczenia oraz opracowania w zakresie<br />

technicznym i kosztowym, służymy pomocą w trakcie<br />

realizacji inwestycji.<br />

Fot. Lech Kwartowicz<br />

98<br />

• Strop kasetonowy w garażu podziemnym. Ciemniejszy kolor<br />

posadzki odwzorowuje kształt istniejącego tu pierwotnie bunkra<br />

Dział Doradztwa Technicznego<br />

ArcelorMittal Construction Polska Sp. z o.o.<br />

T. + 48 32 770 65 40 , M. +48 601 166 540<br />

stropy@arcelormittal.com<br />

www.arcelormittal.com/construction/poland

• Odrestaurowane, secesyjne witryny kasowe<br />

Fot. Lech Kwartowicz<br />

Istotą oryginalności dworca we Wrocławiu<br />

jest zderzenie jego monumentalnego<br />

pałacowego neogotyku z nowoczesnością<br />

secesji. Odtworzony pierwotny kolor wydobywa<br />

podziały neogotyckie i tym samym<br />

wzmacnia cały efekt tego wyjątkowego kontrastu<br />

ilustrującego sprzeczności architektury<br />

XIX wieku. Pozostaje to również w zgodzie<br />

z naszym pierwotnym założeniem niefałszowania<br />

historii i wyróżniania poszczególnych<br />

faz realizacji obiektu.<br />

SC: Jak pracowali Państwo nad iluminacją<br />

obiektu?<br />

RZ: Myśleliśmy o tym od projektu koncepcyjnego.<br />

Wiązało się to z ingerencjami<br />

w budynek, np. poprzez wyłożenie na elewacji<br />

różnego rodzaju elementów oświetleniowych,<br />

które muszą się pojawić, a są współczesne.<br />

Podczas realizacji przeprowadzane<br />

były liczne próby, nie tylko na modelu, ale<br />

razem z wykonawcą także na żywo, które<br />

miały doprowadzić do uzyskania satysfakcjonującego<br />

efektu. Finalnym założeniem<br />

było podkreślenie detalu. Nie chcieliśmy<br />

jednorodnie podświetlić całej przestrzeni.<br />

Projekt oświetlenia jest tak ustawiony, że<br />

pewne partie można włączać i wyłączać,<br />

budując nastrój w zależności od tego, jaki<br />

efekt chcemy wydobyć. Chcieliśmy podkreślić<br />

skalę obiektu, kolorystykę i zapewnić możliwość<br />

aranżacji w zależności od potrzeb.<br />

Fot. Lech Kwartowicz<br />

• Świetliki i okna dachowe<br />

100

SC: W części garażowej zauważalna jest<br />

odmienna kolorystyka posadzki technicznej.<br />

Czy odwzorowuje ona linie istniejącego tam<br />

pierwotnie bunkra?<br />

RZ: Dokładnie, jest to celowe działanie<br />

po ustaleniach z konserwatorem zabytków<br />

i ze specjalistami wrocławskimi w dziedzinie<br />

Twierdzy Wrocław. Wymyśliliśmy ideę,<br />

żeby w posadzce garażu, której płyta denna<br />

de facto jest częścią płyty dennej bunkra,<br />

powstał rysunek odwzorowujący jego kształt<br />

i przebieg korytarzy w nim biegnących<br />

z czasów, kiedy istniał. To taka pamiątka<br />

przeszłości. Pozostawiliśmy również schody<br />

prowadzące z centralnego ryzalitu dworca<br />

do podziemnego bunkra – schronu. Niebawem<br />

ma się tam pojawić tablica informująca<br />

o historii tej budowli.<br />

SC: W jaki sposób obiekt został przystosowany<br />

dla osób niepełnosprawnych?<br />

RZ: Już od etapu konkursowego zaczęliśmy<br />

analizować dostępność obiektu<br />

dla osób niepełnosprawnych pod kątem<br />

wymogów związanych z przepisami kolejowymi<br />

i z rozporządzeniem dotyczącym<br />

takich osób. Sytuacja prawna w Polsce<br />

jest taka, że nie ma jednego dokumentu.<br />

Oparliśmy się na przepisach europejskich<br />

i przepisach kolejowych oraz projekcie<br />

rozporządzenia, który ma w przyszłości<br />

obowiązywać. Na placu przed dworcem<br />

zlikwidowaliśmy schody – obecnie są tam<br />

wyłącznie łagodne wzniesienia i spadki.<br />

Przez kluczowe punkty, takie jak wejścia<br />

do budynku i na perony, poprowadzona<br />

jest tzw. droga bezpieczna. Dodatkowo,<br />

zmodernizowane zostały windy i komunikacja<br />

na poziomach dostępnych dla osób<br />

niepełnosprawnych, czego przykładem są<br />

chociażby rampy na końcach podniesionego<br />

peronu w hali dworca. Widzieliśmy problem<br />

w zderzaniu historycznych elementów<br />

z wprowadzanymi w obiekt normowymi<br />

szerokościami związanymi z przepisami<br />

bezpieczeństwa. Jednak udało nam się<br />

wszystko pogodzić. Elementy infrastruktury<br />

kolejowej zostały spięte bordową linią, która<br />

pojawia się między peronami, w tunelu,<br />

przed kasami. Jest to kod kolorystyczny<br />

podstawowej funkcji obiektu.<br />

KM: W projekcie wprowadzony jest<br />

ponadto system informacji dotykowej,<br />

np. na poręczach schodów przy każdym<br />

peronie pojawią się tabliczki z informacją<br />

brajlowską.<br />

SC: Czego nie udało się zrealizować?<br />

RZ: W projekcie zależało nam, aby<br />

odsłonić na ścianach, w miejscach nowo<br />

powstałych klatek schodowych, surową<br />

cegłę oraz kamienie , z których dworzec<br />

został wzniesiony. Naszą intencją było<br />

czytelne uwidocznienie zmian i nawarstwień<br />

kolejnych etapów realizacji obiektu<br />

w zderzeniu z substancją współczesną<br />

– przeszklonymi windami i żelbetowymi<br />

klatkami schodowymi w stalowej obudowie.<br />

Z idei tej niestety zrezygnowano na<br />

etapie końcowym realizacji ze względów<br />

finansowo-terminowych. Szkoda, bo to<br />

zgodnie ze współczesną szkołą konserwacji<br />

wzmocniłoby historyczny i współczesny<br />

wymiar dworca.<br />

KM: Koncepcja konkursowa zakładała<br />

również stworzenie trzeciego tunelu pieszo-rowerowego,<br />

spinającego miasto po<br />

zachodniej stronie budynku, oraz towarzyszących<br />

mu arkad usługowych wzdłuż nasypu<br />

kolejowego od strony ul. Peronowej.<br />

Zaniechano tej realizacji na etapie projektu<br />

budowlanego ze względu na ograniczony<br />

budżet i skomplikowaną realizację przejścia<br />

podziemnego metodą górniczą pod ruchliwym<br />

węzłem kolejowym.<br />

RZ: Pierwotnie rozważaliśmy również<br />

możliwość wykonania parkingu dwupoziomowego,<br />

ale zarzucono tę ideę ze względu<br />

na trudne warunki gruntowe i idące za nimi<br />

kwestie finansowe.<br />

SC: Co było największym problemem<br />

podczas projektowania?<br />

KM: Podobny dworzec modernizowany<br />

w Dreźnie przez pracownię Normana Fostera<br />

miał okres prac projektowych i realizacyjnych<br />

dwukrotnie dłuższy, co jasno pokazuje skalę<br />

naszego zaangażowania. Przy projekcie modernizacji<br />

Dworca Głównego we Wrocławiu<br />

pracowało równolegle w momentach przesileń<br />

nawet do kilkudziesięciu inżynierów,<br />

których rysunki musieliśmy skoordynować.<br />

Ogromną pracę wykonali projektanci instalacji<br />

z wrocławskiej pracowni Segesta, gdyż<br />

w obiekcie dokonano wymiany i przebudowy<br />

układu wszystkich istniejących instalacji,<br />

a ponadto w strukturę zabytkową wtłoczono,<br />

praktycznie bez ingerencji wizualnych,<br />

przewody wentylacji mechanicznej<br />

o pokaźnych przekrojach. Niezależnie projekt<br />

przebudowy kolejowej infrastruktury<br />

technicznej wykonała specjalistyczna firma<br />

Arcadis. Krótki okres realizacji, zdeterminowany<br />

koniecznością uruchomienia dworca<br />

na Euro 2012, nakładał na nas, wykonawcę<br />

i na inwestora konieczność przełożenia<br />

szczegółowych konserwatorskich badań<br />

dworca z etapu przedprojektowego na okres<br />

realizacji. Dodatkowo utrudniały to rozbieżności<br />

między zapisami prawa, z jednej<br />

strony obligujące projektanta, z racji ustawy<br />

o zamówieniach publicznych, do przekazania<br />

przed rozpoczęciem budowy w pełni<br />

zamkniętej dokumentacji, z drugiej strony<br />

– z racji zapisów ustawy o ochronie zabytków,<br />

zakładające konieczność weryfikowania<br />

decyzji projektowych na skutek odkryć na<br />

placu budowy w trakcie realizacji.<br />

SC: Co sprawiło Państwu najwięcej satysfakcji<br />

podczas pracy nad projektem?<br />

RZ: Pracę tę można podzielić na dwa etapy.<br />

Pierwszym była praca w biurze, gdy najbardziej<br />

satysfakcjonujące było analizowanie<br />

rozwiązań europejskich obiektów kolejowych<br />

realizowanych w podobnej skali i wprowadzanie<br />

wyników tych analiz w projektowany przez<br />

nas obiekt. Wyzwaniem było tu pogodzenie<br />

skomplikowanych wymogów stawianych<br />

współczesnym dużym obiektom komunikacyjnym<br />

w konfrontacji z ich historyczną<br />

wartością. Drugim – może jeszcze ciekawszym<br />

etapem – było weryfikowanie projektu<br />

w trakcie jego realizacji pod kątem dokonywanych<br />

w czasie budowy odkryć historycznych.<br />

Dziś postrzegamy to jako fascynującą podróż<br />

w czasie i żywą naukę historii.<br />

SC: Dziękuję za rozmowę.<br />

• Ryzalit centralny<br />

• Hala kasowa. Wejście do tunelu centralnego<br />

Fot. Lech Kwartowicz<br />

102 103<br />

Fot. Lech Kwartowicz

• Dworzec od strony ulicy Suchej...<br />

Lokalizacja/adres Wrocław, ul. Piłsudskiego 105<br />

Pracownia projektowa<br />

Grupa 5 Architekci sp. z o.o.<br />

Architekt prowadzący<br />

Rafał Zelent<br />

Michał Leszczyński, Krzysztof Mycielski, Roman Dziedziejko,<br />

Mikołaj Kadłubowski, Michał Świtalski, Agnieszka Wróblewska,<br />

Maciej Dudkiewicz, Marta Lewandowska, Mikołaj Kołacz,<br />

Maciej Marzecki, Elżbieta Fojut-Gajewska, Katarzyna Rokicka Muller,<br />

Małgorzata Borys, Mariusz Wolski, Katarzyna Skiba, Maciej Gruszecki,<br />

Architekci<br />

Adam Nieduszyński, Łukasz Bałut, Agnieszka Łańko, Maciej Szpilewicz,<br />

Anna Leszkiewicz, Dariusz Kwiatkowski, Maciej Lewandowski,<br />

Agata Muszyńska, Marek Hogiel, Anna Krychowiak, Jan Placha,<br />

Urszula Koźmińska, Andrzej Kikowski, Patryk Skolimowski,<br />

Kacper Gronkiewicz, Rafał Stefanowski<br />

Data opracowania 2008-2010<br />

Data realizacji 2010-2012<br />

Inwestor<br />

Polskie Koleje Państwowe SA<br />

Powierzchnia całkowita<br />

Powierzchnia zabudowy<br />

Kubatura brutto<br />

Generalny wykonawca<br />

farby elewacyjne systemu KEIM Soldalit<br />

farby do wnętrz KEIM Optil i KEIM Biosil<br />

system renowacji kamienia KEIM Restauro<br />

środki do wzmacniania i hydrofobizacji – KEIM Silex OH<br />

oraz KEIM Lotexan N<br />

system farby odwracalnych KEIM Reversil<br />

farby do betonu architektonicznego KEIM Concretal-Lasur<br />

Sufity kasetonowe drewniane o klasyfikacji akustycznej i ogniowej<br />

Okna wysokoosiowe Designo R75 H 7/11 CU – 97 szt.<br />

Blachy fałdowe Cofrastra 40 i Cofrastra 70 jako stropy zespolone<br />

System trójwarstwowy renowacyjny WTA (obrzutka renowacyjna<br />

SV 61, tynk renowacyjny gruboziarnisty SG 68, tynk Sanovaeinlagentrassputz)<br />

zastosowany we wszystkich piwnicach i poziomie 0<br />

Tynk wapienno-cementowy LL66 – wszystkie pomieszczenia wewnątrz<br />

Tynk wapienny RK 38 – pomieszczenia wewnątrz z pracami<br />

konserwatorskimi – pomieszczenia z polichromią<br />

Zaprawy sztukatorskie: FG88, FF89, SM 86, SG 87– wszystkie profile<br />

ciągnione i elementy odlewowe wewnątrz i na zewnątrz obiektu<br />

Zaprawa murarska Klinkier S (kolor beż) – zastosowana m.in. do cegły<br />

klinkierowej („ceramiczna powłoka”) w holu przejść na perony<br />

Zaprawa murarska MM100 – wszystkie prace na nowych częściach<br />

i przemurowania starych elementów<br />

Tynk gipsowy Ratio L – zastosowany na wszystkich nowych ścianach<br />

wewnątrz<br />

Synthos XPS klasy 500 kPa<br />

(termoizolacja posadzek w halach dworca i na peronach)<br />

Synthos XPS klasy 300 kPa<br />

(termoizolacja fundamentów oraz attyk dachu)<br />

Cegły i kształki ceramiczne szkliwione<br />

Szkło SGG BIOCLEAN<br />

Płyty Presstone<br />

Kompleksowe wykonanie oraz montaż świetlików<br />

stalowych wraz z klapami oddymiającymi<br />

Obszar A (garaż, pawilony) – 9850 m 2<br />

Obszar B (budynek główny) – 26 400 m 2<br />

Obszar C (tunele, perony) – obszar częściowo otwarty,<br />

brak możliwości określenia powierzchni całkowitej<br />

Obszar D (dworzec nocny) – 1270 m 2<br />

Obszar A (pawilony) – 230 m 2<br />

Obszar B – 8450 m 2<br />

Obszar D – 550 m 2<br />

Obszar A – 23 600 m 3<br />

Obszar B – 114 000 m 3<br />

Obszar D – 3600 m 3<br />

Budimex SA<br />

KEIM FARBY MINERALNE sp. z o.o.<br />

Hunter Douglas Polska sp. z o.o.<br />

Roto-Frank sp. z o.o.<br />

ArcelorMittal Construction Polska sp. z o.o.<br />

Baumit sp. z o.o.<br />

SYNTHOS SA<br />

Manufaktura Ceramiczna Kozenin<br />

SAINT-GOBAIN GLASS POLSKA sp. z o.o.<br />

POZ BRUK sp. z o.o. S.K.A.<br />

Opeus sp. z o.o.<br />

• ...i od strony ulicy Piłsudskiego<br />

Fot. Lech Kwartowicz<br />

Fot. Lech Kwartowicz<br />

104<br />

105

ISSN: 2081-6413<br />

7 (25) / 2012<br />

Wydawca:<br />

W.A. sp. z o.o.<br />

Adres Wydawcy i Redakcji:<br />

ul. Szewska 3a, 50-053 Wrocław<br />

tel. 71 369 93 49<br />

fax 71 369 93 31<br />

Redaktor naczelna:<br />

Patrycja Fabiańska<br />

Sekretarz redakcji:<br />

Szymon Ciach<br />

tel. 71 369 93 49<br />

sz.ciach@swiatarchitektury.com<br />

Korekta:<br />

Elżbieta Wieliczko<br />

SZKLANE DOMY<br />

W CENTRUM LEGNICY<br />

Letia Business Center<br />

GDZIE HISTORIA SPLATA SIĘ<br />

Z NOWOCZESNOŚCIĄ<br />

Dworzec Główny PKP we Wrocławiu<br />

SZKŁO W ARCHITEKTURZE<br />

1<br />

Dział marketingu i reklamy:<br />

Szymon Ciach<br />

tel. 71 369 93 49<br />

sz.ciach@swiatarchitektury.com<br />

Paweł Cząstkiewicz<br />

tel. 71 369 93 48<br />

p.czastkiewicz@swiatarchitektury.com<br />

Koordynacja produkcji:<br />

Ewa Skowron<br />

Agnieszka Zienkiewicz<br />

„świat architektury”<br />

– miesięcznik dla architektów.<br />

OTWARTA PRZESTRZEŃ DLA TWOICH POMYSŁÓW!<br />

Jesteś autorem ciekawego projektu, którego realizacja<br />

została już ukończona, i chcesz go opublikować bezpłatnie<br />

na naszych łamach? Chciałbyś otrzymywać nieodpłatnie<br />

miesięcznik „świat architektury”?<br />

Skontaktuj się z nami!<br />

biuro@swiatarchitektury.com<br />

tel. 71 369 93 30<br />

„świat architektury” to miesięcznik<br />

dla architektów, w którym prezentujemy<br />

najnowsze realizacje polskich biur projektowych.<br />

Magazyn dystrybuowany jest do biur<br />

architektonicznych, jak również inwestorów,<br />

właścicieli firm budowlanych i deweloperskich,<br />

wydziałów architektury urzędów miast oraz banków.<br />

Redaktor techniczny:<br />

Tomasz Głowicki<br />

Współpracownicy:<br />

Anna Bocian, Błażej Ciarkowski, Marta Głowacka,<br />

Ewa Gwóźdź, Magdalena Hoppe, Joanna Jabłońska,<br />

Paweł Kraus, Ołeksij Kopyłow, Grzegorz Mazur,<br />

Adam Osiński, Katarzyna Sobuś,<br />

Paweł Sulik, Marcin Szczelina, Krzysztof Szozda,<br />

Marcin Twardowski, Katarzyna Walaszek,<br />

Elżbieta Wieliczko, Radosław Żubrycki<br />

Fot. okładka:<br />

Lech Kwartowicz<br />

Druk:<br />

MeCo Media Communications GmbH<br />

Wiedeń, Austria<br />

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania<br />

i adiustacji tekstów, zmiany tytułów oraz<br />

niepublikowania ich bez podania przyczyny.<br />

Wszystkie materiały publikowane na łamach<br />

„świata architektury” objęte są prawem autorskim.<br />

Przedruk i udostępnianie wyłącznie<br />

po uzyskaniu zgody redakcji.<br />

Redakcja nie ponosi odpowiedzialności<br />

za treść zamieszczanych ogłoszeń i reklam.<br />

©Wszelkie prawa zastrzeżone W.A. sp. z o.o.<br />

Wrocław 2012<br />

GREEN LAMBDA<br />

GREEN podkreśla ekologiczność produktu, do<br />

produkcji którego nie stosuje się szkodliwych<br />

freonów a proces spieniania płyt oparty jest na<br />

bazie dwutlenku węgla.<br />

LAMBDA charakteryzuje wysoki poziom izolacji<br />

termicznej oferowanej przez płyty Synthos XPS<br />

PRIME. Obniżona wartość λ pozwala zmniejszyć<br />

straty energetyczne oraz wydatki na eksploatacje<br />

budynków.<br />

www.synthosxps.com<br />

informacje techniczne<br />

darmowe opracowania techniczne dla poszczególnych zastosowań (.dwg, .pdf )<br />

kwartalny newsletter<br />

bezpłatne szkolenia (indywidualne i grupowe)<br />

cykliczne seminaria<br />

doradztwo przy projektach<br />

106

KEIM<br />

Mineralna trwałość. Mineralne piękno.<br />

Dworzec Główny, Wrocław<br />

Ponad 130-letnie doświadczenie w zakresie renowacji budowli historycznych<br />

zapewniło firmie KEIM pozycję kompetentnego partnera<br />

architektów, konserwatorów zabytków, projektantów i wykonawców.<br />

Podstawą tej dziś już tradycyjnej, godnej zaufania i efektywnej współpracy<br />

jest innowacyjna paleta najwyższej jakości produktów mineralnych<br />

służących ochronie budowli i profesjonalne doradztwo naszych<br />

pracowników.<br />

Potwierdzeniem doskonałej reputacji, jaką cieszy się KEIM są renomowane<br />

budowle na całym świecie, w których duch historii został ożywiony<br />

na nowo.<br />

Przy renowacji Dworca Głównego PKP we Wrocławiu wykorzystano<br />

następujące materiały KEIM: farby elewacyjne, farby do wnętrz,<br />

system renowacji kamienia, środki do wzmacniania i hydrofobizacji,<br />

system farb odwracalnych oraz farby do betonu architektonicznego.<br />

www.keim.pl · info@keim.pl<br />

KATOWICE tel. 664 14 51 46<br />

KRAKÓW tel. 602 73 74 90<br />

ul. Fabryczna 20 c, 53-609 Wrocław<br />

tel. 71 711 72 88, fax 71 711 72 87<br />

LUBLIN tel. 668 32 23 23<br />

ŁÓDŹ tel. 666 81 95 97<br />

POZNAŃ tel. 606 90 69 85<br />

TORUŃ tel. 666 84 22 94<br />

WARSZAWA tel. 604 95 01 48<br />

tel. 608 42 18 36<br />

WROCŁAW tel. 604 78 41 84<br />

tel. 696 03 50 29

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!