Tutaj - Świat Architektury
Tutaj - Świat Architektury
Tutaj - Świat Architektury
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
7 (25) / 2012<br />
ISSN: 2081-6413<br />
SZKLANE DOMY<br />
W CENTRUM LEGNICY<br />
Letia Business Center<br />
GDZIE HISTORIA SPLATA SIĘ<br />
Z NOWOCZESNOŚCIĄ<br />
Dworzec Główny PKP we Wrocławiu<br />
SZKŁO W ARCHITEKTURZE<br />
1
Nowość<br />
w branży<br />
budowlanej!<br />
Nasz zawód żywi się złożonymi sprzecznościami,<br />
w których umiłowanie porządku łączy się z umiłowaniem<br />
do nieporządku, umiłowanie historii – z umiłowaniem<br />
do nowych pomysłów…<br />
Renzo Piano<br />
Profesjonalnie<br />
i z kolorem<br />
Wkomponowanie nowej stylistyki w kontekst miejsca, historii, atmosfery nie jest łatwym<br />
zadaniem dla architekta. Uzyskanie kompromisu i właściwych relacji elementów z przeszłości<br />
ze współczesnymi wymaga wielkiej ostrożności, wiedzy, ale również odważnych decyzji.<br />
Odbywa się ten proces za pomocą różnych środków: metafory, nawiązań materiałowych,<br />
kompozycyjnych, konstrukcyjnych etc. Łączenie „starego” z „nowym” wymaga kreatywności<br />
i wirtuozerii. W najnowszym wydaniu „świata architektury” prezentujemy Państwu<br />
wyjątkowe realizacje, które są odpowiedzią projektantów i wykonawców na to wyzwanie.<br />
Przyjemnej lektury<br />
SPECJALIŚCI OD KLAP REWIZYJNYCH<br />
Firma z tradycją od 1991 roku na rynku polskim, aktywnie działamy w budownictwie przemysłowym i publicznym<br />
Nowością w naszej ofercie są<br />
włazy podłogowe<br />
Projekty,<br />
które poruszają wyobraźnię.<br />
Twoje projekty powinny powstawać przy użyciu najlepszych narzędzi. Dlatego stworzyliśmy najwyższej<br />
jakości wzornik Big Life z 888 kolorami do wyboru oraz innymi innowacyjnymi funkcjami, jak: zintegrowany<br />
czytnik USB z kolorystyką Life do programów graficznych (AutoCAD, CorelDRAW czy<br />
Nemetschek), kabel umożliwiający aktualizowanie danych ze strony Baumit oraz<br />
designerska okładka z podświetlanym logo Baumit, która aktywuje się przy otwieraniu.<br />
Big Life to optymalne rozwiązanie, które pomaga tworzyć niepowtarzalne kreacje.<br />
Odkryj kolory Life i wyjątkowy wzornik Big Life!<br />
Specjalizujemy się w zabezpieczeniach ppoż (posiadają Aprobaty<br />
Techniczne i Certyfikaty), oferujemy również kompletne rozwiązania<br />
klap rewizyjnych od zwykłych bez odporności ogniowej poprzez ppoż.<br />
od EI 30 do EI 120, również na specjalne indywidualne zamówienia.<br />
Twój dom. Twoje kolory. Twoje życie.<br />
FF Systems Sp. z o.o., ul. Jodłowa 28 A, 26-600 Radom, tel. 48 366 42 25, Faks: 48 366 42 26, www.ffsystems.pl
W numerze:<br />
14<br />
Fot. Lech Kwartowicz<br />
Fot. Przemysław Andruk<br />
58<br />
WYDARZENIA 6<br />
O PRZESTRZENI DLA MUZYKI 58<br />
Filharmonia Świętokrzyska im. Oskara Kolbego w Kielcach<br />
NOWOŚCI PRODUKTOWE 8<br />
SPECJALIZACJE<br />
PROJEKT Z OKŁADKI<br />
ŻEBRA ZE SZKŁA 68<br />
SZKLANE DOMY W CENTRUM LEGNICY 14<br />
Letia Business Park<br />
HISTORIA I WSPÓŁCZESNOŚĆ<br />
REALIZACJE W POLSCE<br />
Z MYŚLĄ O KLIENTACH I ICH ROSNĄCYCH 24<br />
POTRZEBACH<br />
Salon VOLVO w Warszawie<br />
24<br />
Fot. Bartosz Makowski<br />
Fot. Bartosz Makowski<br />
74<br />
W NOWEJ ODSŁONIE 74<br />
Dworzec PKP Warszawa Wschodnia<br />
GDZIE HISTORIA SPLATA SIĘ 84<br />
Z NOWOCZESNOŚCIĄ<br />
Dworzec Główny PKP we Wrocławiu<br />
CENTRUM HANDLOWE Z KLASĄ 34<br />
Galeria Korona w Kielcach<br />
AQUASFERA 42<br />
Wodne centrum sportowo-rekreacyjne w Olsztynie<br />
CYFROWA BIBLIOTEKA 50<br />
Biblioteka Akademii Marynarki Wojennej w Gdyni<br />
50<br />
Fot. Bartosz Makowski<br />
Fot. Lech Kwartowicz<br />
84<br />
4 5
Wydarzenia<br />
Polskie Wnętrze 2011<br />
Od maja do czerwca 2012 r. trwał plebiscyt Polskie Wnętrze 2011,<br />
zorganizowany przez wortal Sztuka-wnetrza.pl. W kategorii<br />
wnętrz publicznych jurorzy przyznali dwie równorzędne pierwsze<br />
nagrody. Biuro w Poznaniu, zaprojektowane przez zespół Ultra<br />
Architects, powstało jako połączenie miejsca pracy i realizowania<br />
pasji inwestora – miłośnika motoryzacji. Architekci interweniowali<br />
w zaadaptowanej dawnej hali magazynowej, nadając<br />
wnętrzom wygląd przestrzeni technicznej – garażowej czy parkingowej.<br />
Pop up shop ZUO Corp, zaprojektowany przez studia<br />
Inside Outside oraz Super Super, zajmował skrawek terenu przy<br />
ul. Brackiej w Warszawie. Jego siedzibą były dwa połączone z sobą,<br />
metalowe kontenery biurowe. Zadaniem architektów było stworzenie<br />
funkcjonalnej przestrzeni sklepu i wywołanie zaskoczenia<br />
u wchodzących do butiku osób. Dlatego projektanci postanowili<br />
sięgnąć po efekt złudzenia optycznego.<br />
Trimo Awards 2012<br />
48 laureatów z pięciu krajów europejskich zostało uhonorowanych<br />
międzynarodowymi nagrodami Trimo w dziedzinie<br />
najnowszych osiągnięć naukowych. Dwoje z nich pochodzi<br />
z Polski – Rafał Boguszewski został nagrodzony za pracę dyplomową<br />
„Tymczasowy budynek serwisowy dla Euro 2012 – terminal<br />
lotniczy dla lotnictwa ogólnego”, a Joanna Grzymkiewicz za<br />
pracę magisterską „Rewitalizacja postindustrialnych obszarów<br />
z punktu widzenia architektury i społeczeństwa”. Wyróżnieni<br />
pochodzą z Wydziału <strong>Architektury</strong> Politechniki Warszawskiej. Już<br />
po raz 11. Trimo promuje innowacyjność i wiedzę studentów.<br />
Do konkursu kwalifikowane są prace naukowe z następujących<br />
dziedzin: architektura, wzornictwo przemysłowe, budownictwo,<br />
budowa maszyn, chemia, prawo, informatyka ekonomii i zarządzania,<br />
rozwój pracowników.<br />
www.trimo-researchawards.com<br />
• I nagroda<br />
Obrona projektu architektonicznego<br />
Zakończony cykl konferencji „Nowoczesna fasada wentylowana”<br />
pokazał, że obrona projektu fasady jest jednym<br />
z głównych problemów, na jaki natrafiają architekci w trakcie<br />
procesu inwestycyjnego. Projektanci wskazywali sytuacje,<br />
w których inwestor zmieniał wykonanie opracowanej przez<br />
nich fasady. Jest to naruszenie integralności dzieła i z tego<br />
tytułu projekt podlega ochronie na gruncie prawa autorskiego.<br />
Joanna Polak z Kancelarii Prawnej Polak podkreśla:<br />
„W razie naruszenia autorskich praw majątkowych architekt<br />
może żądać zadośćuczynienia od osoby, która naruszyła te<br />
prawa. Wymaga to jednak przeprowadzenia postępowania<br />
sądowego, co często zniechęca architektów do podjęcia<br />
działań w obronie projektu”.<br />
Firma Euronit przy współpracy z firmą Isover stworzyła<br />
nowe narzędzie właśnie dla uniknięcia takich sytuacji.<br />
Proponowane rozwiązanie to system składający się z wełny<br />
mineralnej ISOVER Super-Vent Pluso o specjalnie dobranych<br />
parametrach technicznych, dostosowanych do najwyższych<br />
wymagań stawianych fasadom wentylowanym oraz rozwiązań<br />
elewacyjnych Euronit. Wyklucza on zmianę projektu przez<br />
inwestora, ponieważ cechy szczególne systemu sprawiają, że<br />
jakakolwiek zamiana drastycznie pogorszy parametry izolacyjne<br />
i użytkowe fasady oraz pociągnie za sobą konieczność zmian<br />
projektowych na dużą skalę.<br />
Dodatkowo, jest to system, który gwarantuje uzyskanie<br />
współczynnika przenikania ciepła U dla przegrody składającej<br />
się już tylko z samej 18-centymetrowej izolacji ISOVER Super-<br />
Vent Plus na poziomie 0,17 W/m 2 K. Zastosowanie powyższego<br />
rozwiązania pozwala zredukować grubość fasady o 6 cm.<br />
W sezonie wiosna 2012 konferencje o „Nowoczesnej fasadzie<br />
wentylowanej” odbyły się w Krakowie, Poznaniu, Warszawie,<br />
Gliwicach i Lublinie. W spotkaniach wzięło udział ponad 150<br />
architektów. Na kolejne organizatorzy zapraszają od października<br />
do Białegostoku, Łodzi, Kielc, Słupska i Elbląga.<br />
www.virtus.com.pl i www.euronit.pl<br />
Co jest ważne<br />
w architekturze:<br />
nowatorski projekt,<br />
oszczędność energii czy krótszy<br />
proces realizacji inwestycji?<br />
A może<br />
wszystko to<br />
razem?<br />
Płyty cementowe<br />
AQUAPANEL ® OUTDOOR<br />
Wreszcie materiał, który wspiera architektów<br />
we wszystkim - jest wytrzymały, wydajny i pozwala<br />
uwolnić kreatywność.<br />
Pawilon Niemiec, EXPO 2010. Klatka schodowa i ściany zewnętrzne teatru wykonane z płyt cementowych KNAUF AQUAPANEL® Exterior Wall.<br />
©Architekt: Schmidhuber + Kaindl/Ekspozycja: Milla & Partner/Fotograf: Andreas Keller<br />
Współczesna architektura stoi przed wieloma wyzwaniami.<br />
Można im sprostać , tworząc nowatorskie projekty z zastosowaniem systemu ścian zewnętrznych<br />
KNAUF AQUAPANEL ® Exterior Wall. System ten spełnia wszelkie oczekiwania nowoczesnej architektury.<br />
Więcej szczegółów na www.AQUAPANEL.com<br />
Zyskaj pewność, wybierz AQUAPANEL ® NEL
Nowości produktowe<br />
ROCKFON W CERTYFIKACJI LEED<br />
Produkty stosowane w budynkach<br />
certyfikowanych muszą spełniać najwyższe<br />
standardy oraz cechować się<br />
odpowiedzialnym, „proekologicznym”<br />
procesem produkcji. Marka Rockfon<br />
proponuje rozwiązania akustyczne sufitów<br />
i ścian, przeznaczone zarówno do<br />
obiektów nowych, jak i remontowanych.<br />
W budynkach wybudowanych zgodnie<br />
z koncepcją masy termicznej można<br />
wykorzystać wyspy sufitowe Eclipse lub<br />
pochłaniacze przestrzenne Contour, które<br />
zapewniają zarówno komfort akustyczny,<br />
jak i swobodną cyrkulację powietrza<br />
w pomieszczeniach. Dodatkowo,<br />
zastosowanie płyt sufitowych Facett<br />
lub Cosmos w garażach podziemnych,<br />
oprócz wyciszenia tych pomieszczeń,<br />
zapewnia odpowiednią izolację termiczną<br />
powierzchni sąsiadujących z garażami.<br />
www.rockfon.pl<br />
NOWA JAKOŚĆ IZOLACJI<br />
Na rynku termoizolacji pojawił się<br />
nowy produkt – Synthos XPS PRIME.<br />
Producent chciał podwyższyć parametry<br />
swojego produktu i zadbać o środowisko<br />
naturalne. Produkt wyróżnia symbol<br />
Green Lambda, który podkreśla jego<br />
ekologiczność – do produkcji nie zastosowano<br />
szkodliwych freonów, a proces<br />
spieniania płyt oparty został na bazie<br />
dwutlenku węgla. Dzięki zastosowanej<br />
technologii produkt ma lepsze parametry<br />
techniczne i srebrny kolor, a także<br />
charakteryzuje się wysokim poziomem<br />
izolacji termicznej. Obniżona wartość <br />
pozwala zmniejszyć straty energetyczne<br />
oraz wydatki na eksploatacje budynków.<br />
www.synthosgroup.com<br />
KNAUF DLA BIUROWCÓW<br />
Camillo to systemowe rozwiązanie w podłogach<br />
podniesionych monolitycznych, które<br />
jest korzystną alternatywą do podłóg w technologii<br />
suchej. Propozycja firmy Knauf cieszy<br />
się coraz większym powodzeniem w obiektach<br />
biurowych, gdzie przemyślane rozplanowanie<br />
klap rewizyjnych zapewnia komfort aranżacji<br />
przestrzeni, zachowując wysokie parametry<br />
techniczne, w tym akustyczne. Z racji<br />
bez skurczowego wiązania wylewki, istnieje<br />
możliwość montażu dużych powierzchni bez<br />
dylatacji. Na powierzchni podłogi można położyć<br />
każdy rodzaj wykładziny – od elastycznej<br />
czy ceramicznej po drewno. Rozwiązanie jest<br />
ciekawe ze względu na dużo niższą normę<br />
zużycia surowca w stosunku do płyt modułowych.<br />
www.knauf.pl<br />
INTEGRACJA ŚWIATŁA Z WNĘTRZEM<br />
www.luxmateria.pl<br />
DO SILIKATÓW I GAZBETONU<br />
Suche mieszanki oferowane przez firmę<br />
Baumit po wymieszaniu jedynie z wodą idealnie<br />
nadają się do stosowania jako gotowe zaprawy<br />
murarskie. Cementowa zaprawa Baumit<br />
PlanoFix G została opracowana do murowania<br />
bloczków z gazbetonu, a także silikatów.<br />
Skład, bazujący na hydraulicznych spoiwach<br />
mineralnych oraz polimerowych, a także na<br />
murarskich piaskach kwarcowych, powoduje,<br />
że zaprawa jest odporna na działanie czynników<br />
atmosferycznych. Jest paroprzepuszczalna<br />
oraz niepalna, a po związaniu mrozoodporna<br />
i niepodatna na działanie wody. Produkt jest<br />
przeznaczony do stosowania w konstrukcjach<br />
murowanych ze spoinami o grubości od 1 do<br />
3 mm, w murach zewnętrznych naziemnych<br />
oraz w murach wewnętrznych.<br />
www.baumit.pl<br />
Lux Materia wprowadziła na rynek wyjątkowy<br />
produkt firmy Brick in The Wall.<br />
Projektanci stworzyli kolekcję opraw oświetleniowych<br />
zupełnie pozbawionych widocznej<br />
obudowy – nie ma żadnej metalowej,<br />
szklanej czy plastikowej ramy. Pozwala to<br />
na uzyskanie minimalistycznego projektu,<br />
gdzie światło i architektura stanowią funkcjonalną<br />
całość. Oprawa oświetleniowa<br />
staje się elementem niewidocznym, wtapiającym<br />
się w ścianę lub sufit. Produkt<br />
wykonany ze specjalnego rodzaju tynku<br />
jest lżejszy i mniej kruchy niż gipsowy.<br />
Śnieżnobiały materiał może być nie tylko<br />
łatwo malowany w kolorze ściany lub sufitu,<br />
ale także wykończony tapetą, strukturą<br />
lub tadelaktem.<br />
DLA NAJBARDZIEJ WYMAGAJĄCYCH<br />
PROJEKTÓW!<br />
Szklane budynki, dzięki zastosowaniu efektownych<br />
systemów aluminiowych, wzbudzają<br />
zachwyt i uznanie. Solidna konstrukcja profili<br />
oraz lśniące szkło dają niepowtarzalny efekt.<br />
Tym bardziej że obiekt zwraca uwagę także<br />
oryginalną architekturą. Firma Aluprof ma<br />
w swoim portoflio inwestycje, które przyciągają<br />
wzrok przechodniów nietypowym wyglądem.<br />
Współczesna architektura stawia przed<br />
wykonawcami nie lada wyzwanie. Skomplikowane<br />
konstrukcje, oryginalne kształty czy<br />
bardzo duże powierzchnie wymagają często<br />
opracowania indywidualnego rozwiązania,<br />
dedykowanego konkretnej budowli. Firma<br />
Aluprof na potrzeby nowoczesnych obiektów<br />
przygotowała specjalne systemy, materiały<br />
i projekty, dzięki którym budynki prezentują<br />
się niezwykle okazale.<br />
Realizacje<br />
W Polsce systemy aluminiowe firmy Aluprof<br />
wykorzystywane są w wielu projektach<br />
komercyjnych. Dzieje się tak dzięki zaufaniu<br />
pozyskanemu u wielu inwestorów, architektów<br />
i generalnych wykonawców. Z racji tego,<br />
że realizacja pewnych inwestycji wiązała się<br />
i wiąże z wyjściem poza przyjęte schematy,<br />
firma wprowadza niejednokrotnie systemy<br />
rozwiązań indywidualnych. – Powstanie<br />
niektórych obiektów wiąże się ze spełnieniem<br />
niecodziennych wymagań odnośnie<br />
do wyglądu, wielkości czy funkcjonalności<br />
systemów fasadowych. Dlatego zdecydowaliśmy<br />
się na opracowywanie indywidualnych<br />
projektów konstrukcji, które powstają we<br />
współpracy z projektantami danego budynku.<br />
Dzięki temu to, co było wcześniej<br />
nieosiągalne dla architektów, staje się w pełni<br />
rzeczywiste – wyjaśnia dyrektor sprzedaży<br />
obiektowej Aluprof Zbigniew Poraj.<br />
Dzięki tak otwartej polityce firmy systemy<br />
Aluprof znalazły zastosowanie między<br />
innymi w takich przedsięwzięciach, jak: Port<br />
Lotniczy im. Fryderyka Chopina w Warszawie,<br />
hotele sieci Hilton w Warszawie, Gdańsku,<br />
Łodzi i Kijowie, Prosta Tower w Warszawie,<br />
stadiony na Euro 2012 w Gdańsku, Warszawie<br />
i Wrocławiu, miasteczko olimpijskie<br />
w Londynie, czy przy budowie najwyższego<br />
budynku w Polsce – wrocławskiego Sky Tower.<br />
– Warto wymienić również kilka obecnie<br />
realizowanych obiektów, jak: Pomorski<br />
Park Naukowo-Technologiczny w Gdyni oraz<br />
w Warszawie: biurowiec Ambasador i CENT II<br />
– dodaje Zbigniew Poraj.<br />
Design wsparty na aluminium<br />
Apartamentowo-biurowy budynek położony<br />
w centrum Wrocławia – Thespian – ma<br />
rozwiązania konstrukcyjne, zapewniające<br />
uzyskanie wysokiego komfortu cieplnego<br />
oraz akustycznego. Specjalnie zaprojektowana<br />
fasada działa na zasadzie „podwójnej<br />
skóry”. Szklana elewacja składa się z dwóch<br />
warstw, pomiędzy którymi znajdują się ruchome<br />
przesłony przeciwsłoneczne i żaluzje sterowane<br />
indywidualnie przez użytkowników.<br />
Mechanizm jest wygodny oraz funkcjonalny,<br />
a ponadto za sprawą delikatnych kotar obiekt<br />
robi wrażenie lekkiego wizualnie.<br />
Zastosowanie pochylonej fasady w projekcie<br />
budynku Wydziału Biologii Uniwersytetu<br />
Gdańskiego spowodowało, że całość<br />
wygląda niczym ruchomy obiekt. Wykorzystanie<br />
technologii MB-SR50 EFEKT, w której<br />
okna odchylają się na zewnątrz, podkreśliło<br />
efekt, a przede wszystkim podniosło komfort<br />
użytkowników. Tego rodzaju okna pozwalają<br />
zaoszczędzić miejsce przy jednoczesnej<br />
kontroli dopływu świeżego powietrza do<br />
pomieszczeń. Specjalnie na potrzeby budynku<br />
opracowano zespół kształtowników<br />
i akcesoriów, pozwalających na wykonanie<br />
okien, które mogą funkcjonować w fasadach<br />
o kącie pochylenia do 15°. Kształty poszczególnych<br />
elementów zapewniają prawidłowe<br />
odwodnienie oraz uszczelnienie konstrukcji.<br />
Indywidualne rozwiązania firmy Aluprof<br />
można znaleźć także w inwestycjach zagranicznych,<br />
czego doskonałym przykładem jest<br />
prestiżowy hotel Hilton w Kijowie. Obiekt<br />
ma 96 m wysokości, a zabudowa konstrukcji<br />
aluminiowej to blisko 13 000 m². Elewacja<br />
budynku wykonana jest w formie ściany<br />
osłonowej słupowo-ryglowej w systemie<br />
MB-SR60, który został specjalnie zaprojektowany<br />
na potrzeby tej realizacji. Ponadto zastosowano<br />
inne systemy, takie jak: MB-SR50,<br />
MB-SR50 IW oraz system okienno-drzwiowy<br />
z podwyższoną izolacyjnością termiczną<br />
– MB-70HI. Dzięki temu hotel prezentuje się<br />
olśniewająco – niczym obiekt kosmiczny.<br />
8
Nowości produktowe<br />
SZYBA W KLASIE ENERGETYCZNEJ A<br />
Szyby zespolone Climatop Lux firmy<br />
Glassolutions w klasie energetycznej A spełniają<br />
najsurowsze europejskie standardy<br />
energooszczędności w budynkach. Technologia,<br />
oparta na bezbarwnym szkle float<br />
z powłokami niskoemisyjnymi Planitherm<br />
Lux, pozwala nie tylko uniknąć strat ciepła<br />
w budynku, lecz również pozyskiwać nawet<br />
do 25 tys. kWh darmowej energii w ciągu<br />
roku. Innowacyjne rozwiązanie łączy w sobie<br />
trzy funkcje: magazynowanie energii,<br />
pozyskiwanie energii cieplnej z promieni słonecznych<br />
i optymalne doświetlenie wnętrz.<br />
Taki efekt osiągnięto dzięki jednoczesnemu<br />
podniesieniu właściwości termoizolacyjnych<br />
do standardu pasywnego na poziomie<br />
U g = 0,6 i zwiększeniu przepuszczalności<br />
ciepła solar factor g do 62%.<br />
Kreatywna zmiana w konstrukcji może<br />
zupełnie odmienić wygląd grzejnika, nadając<br />
mu nowoczesną i inspirującą formę.<br />
Każdy z modeli w grupie TRENDY ma swój<br />
konstrukcyjny wyróżnik, który sprawia, że<br />
produkt nabiera niepowtarzalnego charakteru,<br />
zachowując przy tym podstawową<br />
formę i funkcję grzejników drabinkowych.<br />
Grzejnik CODE łączy w swojej konstrukcji<br />
dwie płaszczyzny, pion i poziom. Profile<br />
w tym modelu ułożone są naprzemiennie<br />
– prostopadle i równolegle do siebie,<br />
podkreślając jego przestrzenną formę.<br />
Dzięki temu zabiegowi konstrukcyjnemu<br />
trójwymiarową budowę modelu CODE<br />
cechuje wrażenie dynamiki i głębi. CODE<br />
to zakodowana przestrzeń grzewcza dla<br />
miłośników symetrycznego porządku.<br />
W STRONĘ UPORZĄDKOWANIA<br />
www.instalprojekt.com.pl<br />
ALUMINIOWA NIESPODZIANKA<br />
REALIZACJA GALERII HANDLOWEJ PRIMA<br />
W STALOWEJ WOLI<br />
Projekt: AWart Zespół Projektowy<br />
Generalny wykonawca: Firma Budowlana<br />
„REM-BUD-I” Bronisław Drąg Spółka Jawna<br />
Podwykonawca (elementy okładzinowe, fasada,<br />
wnętrza): KONSTRAL<br />
Materiał: Trespa ® Meteon ® , Trespa ® Virtuon<br />
i Trespa ® Athlon<br />
Dostawca: ThyssenKrupp Energostal<br />
www.glassolutions.pl<br />
ZESTAW SPŁYWOWY BOCZNY<br />
Firma Fermacell poszerzyła ofertę<br />
o ciekawe rozwiązanie, dzięki któremu<br />
można w nowoczesny sposób zaaranżować<br />
łazienkę lub salon kąpielowy. Zestaw<br />
spływowy boczny Powerpanel TE świetnie<br />
sprawdza się w systemach suchej zabudowy,<br />
w których odprowadzanie wody<br />
odbywa się poprzez rynnę odpływową<br />
umieszczoną w płaszczyźnie podłogi.<br />
Niewielka grubość zestawu spływowego,<br />
wynosząca niespełna 43 mm, pozwala na<br />
całkowity montaż technologii na wysokości<br />
jedynie 55 mm. Rozwiązanie świetnie<br />
sprawdzi się w połączeniu z elementami<br />
jastrychowymi Powerpanel TE. Technologie<br />
te bardzo dobrze się uzupełniają,<br />
a to pozwala uzyskać dokładne i trwałe<br />
połączenie obu powierzchni.<br />
www.fermacell.pl<br />
Firma Kaldewei przygotowała nowe<br />
uchwyty ułatwiające wchodzenie i wychodzenie<br />
z wanny. Są one nie tylko dopasowane do<br />
wzornictwa wanien producenta z segmentu<br />
Avantgarde i Ambiente, ale też łatwe w montażu.<br />
Owalnie zaokrąglony model Dezente<br />
Opulenz Avantgarde przewidziany został do<br />
organicznie ukształtowanych wanien, takich<br />
jak Ellipso Duo lub Centro Duo. Purystyczny<br />
model Nobler Purismus Avantgarde pasuje<br />
natomiast do nowoczesnego wzornictwa<br />
Asymmetric Duo. Uchwyty metalowe Dezente<br />
Opulenz Ambiente oraz Nobler Purismus<br />
Ambiente są z kolei miękko zaokrąglone lub<br />
mają kształt plastra miodu. Przewidziano je<br />
do wanien o zdecydowanej formie, takich<br />
jak Classic Duo lub Puro.<br />
www.oknoplus.com.pl<br />
UCHWYTY DO WANIEN<br />
www.kaldewei.pl<br />
Firma OknoPlus wprowadziła do oferty<br />
okien aluminiowych okucie Select – do<br />
tej pory dostępne jedynie w tradycyjnej<br />
stolarce PCV. Główną zaletą okucia są<br />
zawiasy ukryte w luzie wrębowym, czyli<br />
w pustej przestrzeni powstałej między ramami<br />
skrzydła a ościeżnicą okna – po jego<br />
zamknięciu. Na skutek umieszczenia okuć<br />
w tej lokalizacji przestają być widoczne.<br />
Jest to rozwiązanie nie tylko estetyczne,<br />
ale przede wszystkim funkcjonalne pod<br />
względem technicznym. Ukryte zawiasy<br />
gwarantują zwiększoną szczelność okien,<br />
a to przekłada się na wzrost ich dźwiękochłonności,<br />
a także energooszczędności.<br />
W<br />
Stalowej Woli przy ulicy Okulickiego<br />
powstała nowa Galeria Handlowa<br />
o nazwie „Prima”. Prywatny inwestor<br />
zlecił przygotowanie projektu Zespołowi Projektowemu<br />
AWart ze Stalowej Woli.<br />
Architekci wraz z inwestorem bardzo długo<br />
i starannie przyglądali się materiałom, które<br />
miały być zastosowane w aplikacjach zewnętrznych<br />
jako okładziny ścian fasadowych.<br />
Wybór padł na płytę Trespa ® .<br />
Płyty Trespa ® to najwyższej klasy laminaty<br />
HPL. Głównym atrybutem tej okładziny do<br />
systemu wentylowanego jest odporność na<br />
działanie czynników takich jak: promieniowanie<br />
UV, wilgoć, oraz odporność na farby, lakiery<br />
(antygrafitti) i chemiczne środki czyszczące<br />
(w tym rozpuszczalniki organiczne). Cechę tę<br />
uzyskano poprzez zastosowanie unikalnej,<br />
opatentowanej technologii EBC (utwardzania<br />
powierzchni zewnętrznej płyty strumieniem<br />
elektronów). Wykorzystanie w procesie produkcyjnym<br />
najwyższej klasy komponentów<br />
Robert Madej<br />
Regionalny Menadżer Projektów Budowlanych<br />
tel. +48 606 307 404<br />
e-mail: rmadej@tk.energostal.pl<br />
www.thyssenkrupp-energostal.pl<br />
oraz innowacyjnych technologii znalazło odzwierciedlenie<br />
również w żywotności i trwałości<br />
(a przede wszystkim stabilności kolorystycznej)<br />
wytwarzanych produktów.<br />
Kolekcja płyt Trespa ® Meteon ® stworzona została<br />
z myślą o zastosowaniach zewnętrznych,<br />
takich jak okładziny elewacyjne, czy wypełnienia<br />
balkonowe. Czynniki atmosferyczne<br />
oddziałujące na elewacje (promieniowanie<br />
słoneczne, wilgoć, kwaśne deszcze) nie mają<br />
wpływu na powierzchnię płyty i jej rdzeń. Unikalna<br />
kolekcja Virtuon skierowana została do<br />
zastosowań wewnętrznych, o wysokich wymaganiach<br />
estetycznych (szpitale, laboratoria),<br />
a w szczególności tam, gdzie występuje<br />
duże natężenie ruchu pieszego (tunele, stacje<br />
metra, stacje kolejowe, lotniska).<br />
W projekcie Galerii Handlowej Prima jako elementy<br />
okładzinowe fasady wentylowanej zastosowano<br />
płytę Trespa ® Meteon ® w trzech<br />
kolorach. Płyta jest mocowana do podkonstrukcji<br />
Wido Grip w systemie niewidocznym<br />
za pomocą kleju Soudal. Okładziny ścienne<br />
wewnątrz galerii wykonano z laminatu Trespa ®<br />
Athlon, a systemy kabin sanitarnych z Trespa ®<br />
Virtuon.<br />
O zastosowaniu tych materiałów zadecydowała<br />
nie tylko unikalna kolorystyka tej płyty, ale<br />
przede wszystkim system gwarancji, którego<br />
udziela producent indywidualnie dla każdego<br />
z inwestorów.<br />
Robert Madej, ThyssenKrupp Energostal<br />
Konsultacja techniczna:<br />
Krzysztof Kowalik, Trespa<br />
10
KOMFORTOWE<br />
MIEJSCE PRACY<br />
Puławski Park Naukowo-Technologiczny<br />
jest położony w sąsiedztwie terenów zielonych,<br />
co stwarza jego użytkownikom idealne<br />
warunki do pracy. Kompleks został podzielony<br />
na trzy podstawowe funkcje CP – centrum<br />
przedsiębiorczości, IT – inkubator technologiczny<br />
oraz CT – centrum technologiczne.<br />
Centralnym punktem obiektu spinającym<br />
wszystkie jego strefy jest przeszklony hol,<br />
który umożliwia łatwą i czytelną komunikację.<br />
Konstrukcję parku oparto na systemie słupowo-płytowym,<br />
który pozwala na swobodne<br />
kształtowanie powierzchni wewnętrznych,<br />
co najemcy zawsze sobie cenią. Pomiędzy<br />
poszczególnymi skrzydłami zaprojektowano<br />
wewnętrzne ogrody z wodą i zielenią,<br />
stanowiące strefę relaksu.<br />
Obiekt wyróżnia bardzo dobre ulokowanie<br />
względem stron świata. Elewacje południowe<br />
zostały zaprojektowane jako w pełni<br />
szklane, co gwarantuje pozyskanie darmowego<br />
ciepła. Przed nadmierną ilością światła<br />
naturalnego, które może być uciążliwe dla<br />
pracowników, chronią systemy zewnętrznych<br />
żaluzji. Natomiast północne części parku to<br />
już masywne ściany z nielicznymi otworami<br />
okiennymi, kumulujące zgromadzoną energię.<br />
Frontowe elewacje obłożono okładziną z piaskowców<br />
w kolorach jasno- i ciemnoszarym.<br />
Ze względu na różnorodne funkcje<br />
mieszczące się w kompleksie trzeba było<br />
umiejętnie dobrać stolarkę drzwiową. W Puławskim<br />
Parku Naukowo-Technologicznym<br />
zdecydowano się zastosować rozwiązania<br />
marki Porta KMI Poland.<br />
Stolarką dominującą w tej realizacji są<br />
drzwi okleinowane CPL HQ (Continuous<br />
Pressure Laminate High Quality) wzmocnione<br />
przylgowe, w wersji jedno- i dwuskrzydłowej,<br />
w kolorze Buk Porta oraz<br />
Popielaty Euroinvest. Powierzchnie ich<br />
skrzydeł są łatwe w konserwacji i odporne<br />
na uszkodzenia, a boczne krawędzie<br />
dodatkowo wzmocniono taśmą brzegową<br />
ABS. To rozwiązanie jest polecane szczególnie<br />
realizacjom narażonym na intensywne<br />
użytkowanie. Architekci mają do wyboru<br />
trzynaście wersji kolorystycznych, w tym<br />
trzy zupełnie nowe: Orzech Modena 1,<br />
Orzech Modena 2 oraz Orzech Bielony.<br />
Ciekawie prezentuje się również zastosowana<br />
głównie w częściach laboratoryjnych<br />
stolarka dwuskrzydłowa w systemie przesuwnym<br />
ALU. To rozwiązanie jest polecane<br />
szczególnie do nowoczesnych wnętrz.<br />
Charakteryzuje je wysoka estetyka wykonania.<br />
Aluminiowy układ jezdny sprawia, że<br />
wygląda ono innowacyjnie i lekko. W jego<br />
skład wchodzą system naścienny, skrzydła<br />
(w wersji wykonania „przesuwne”) oraz<br />
ościeżnica (w wersji wykonania „tunel”).<br />
Ościeżnice mogą być pokryte następującymi<br />
okleinami: CPL HQ, drewnopodobna, Portadecor,<br />
Portacortex, Super Matt, Portadur,<br />
z drewna naturalnego.<br />
W strefach wymagających podwyższonych<br />
parametrów akustycznych zastosowano<br />
stolarkę w klasie akustycznej R w =27 dB.<br />
Produkty tej serii oferowane są również<br />
w wersji RENTGEN – wówczas konstrukcja<br />
skrzydła uzupełniona jest o warstwę z ołowiu<br />
tworzącą barierę przeciwpromienną. Jej<br />
parametry zawarto w aprobacie technicznej<br />
AT-15-4997/2011.<br />
www.portacad.eu<br />
Wszystkie pytania dotyczące oferty niestandardowej<br />
prosimy kierować do Działu Kontraktów:<br />
tel. (+48) 58 6778 140, e-mail: kontrakt@porta.com.pl
PROJEKT Z OKŁADKI<br />
SZKLANE DOMY<br />
W CENTRUM LEGNICY<br />
Letia Business Center<br />
Nie do poznania zmienił się rejon położony w centrum<br />
dolnośląskiego miasta między ulicami Murarską, Piastowską<br />
a Rycerską. Spółka KGHM Letia zakończyła tam realizację<br />
Letia Business Center – centrum biznesowo-konferencyjnego<br />
o profilu teleinformatycznym i finansowym.<br />
Fot. Lech Kwartowicz<br />
• Przekrycie dziedzińca szklaną kopułą (powłoka<br />
zbudowana za pomocą czworobocznych elementów)<br />
14<br />
15
Kompleks budynków biurowych klasy A<br />
o łącznej powierzchni ponad 10 tys. m 2 znajduje<br />
się w obiektach dawnego szpitala chirurgicznego.<br />
Tworzą go cztery budynki – każdy<br />
z nich ma osobne wejście i łączy się z pozostałymi<br />
poprzez wewnętrzne ciągi piesze.<br />
W budynkach mieszczą się sale konferencyjne<br />
oraz przeszklone centrum wystawiennicze.<br />
Powierzchnia oferowana jest w systemie open<br />
space, co pozwala na dowolną aranżację<br />
wnętrz i elastyczne podejście do różnych grup<br />
najemców. Wprowadzenie nowej podstawowej<br />
funkcji, biurowo-usługowej, dedykowanej<br />
firmom innowacyjnym, ma w założeniu<br />
stworzyć centrum idei i przedsiębiorczości.<br />
Powierzchnia biurowa jest doskonale oświetlona<br />
naturalnym światłem.<br />
KONTEKST HISTORYCZNY<br />
Zarówno działania architektoniczne na<br />
istniejącej strukturze zabudowy, jak i lokalizacja<br />
nowych budynków wymagały dużej<br />
sprawności. Kwartał zabudowy Starego<br />
Miasta był nieuporządkowany, wymagał<br />
sanacji i rewitalizacji.<br />
Znaczny wpływ na rozwiązania projektowe<br />
miał kontekst historyczny układu<br />
przestrzennego istniejącej zabudowy, czyli<br />
sąsiedztwo Akademii Rycerskiej, reliktów<br />
murów obronnych, kościoła i klasztoru o.o.<br />
franciszkanów. Takie uwarunkowania wymagały<br />
szczególnej staranności i uwagi podczas<br />
wpisywania nowych struktur w zastaną<br />
tkankę. Ponadto budynki objęte opracowaniem,<br />
które uległy przebudowie, są ujęte<br />
w gminnej ewidencji zabytków, a zatem<br />
wszystkie ingerencje podlegały konsultacji<br />
z konserwatorem zabytków.<br />
Po analizie materiałów ikonograficznych<br />
zapadła decyzja o uzupełnieniu i zamknięciu<br />
kwartału zabudowy od strony ul. Piastowskiej.<br />
W trakcie analiz przestrzennych<br />
opracowano również koncepcję uzupełnienia<br />
kwartału zabudowy w narożniku ul. Murarskiej<br />
i Rycerskiej.<br />
Inwestycja obejmowała odbudowę<br />
i przebudowę istniejących budynków<br />
A i C (dawny szpital chirurgiczny i wcześniej<br />
szpital ss. szarytek), a także realizację nowego<br />
budynku B oraz zadaszenia dziedzińca<br />
wewnętrznego, który ma stanowić serce<br />
i centrum kompleksu.<br />
W związku z tym, że miejscowy plan<br />
zagospodarowania przestrzennego nie<br />
przewidywał działań o takim rozmachu,<br />
jaki założono w projekcie, konieczne było<br />
przeprowadzenie zmian w planie.<br />
UKŁAD PRZESTRZENNY<br />
I IDEA DZIEDZIŃCA<br />
Układ przestrzenny ukształtowano, nawiązując<br />
do istniejącej tkanki staromiejskiej.<br />
Nowe kubatury scalają ją i porządkują. Jedynie<br />
zadaszenie dziedzińca wewnętrznego<br />
stworzyło bez naruszania struktury zabudowy<br />
nowe centrum – miejsce krzyżowania się<br />
myśli, wymiany idei, spotkań ludzi.<br />
Zamierzeniem projektowym dla nowego<br />
centrum było stworzenie miejsca krzyżowania<br />
się myśli, wymiany idei, spotkań. Zadaszony<br />
dziedziniec ma więc pełnić funkcję forum,<br />
oferować przestrzeń idealną do organizowania<br />
konferencji, wystaw i eventów.<br />
ELEMENTY PROGRAMU<br />
FUNKCJONALNEGO<br />
Założeniem głównym programu funkcjonalnego<br />
było stworzenie maksymalnej<br />
powierzchni biurowo-usługowej w sposób<br />
umożliwiający dalsze przekształcanie<br />
tej przestrzeni, w zależności od wymagań<br />
końcowego użytkownika, oraz zaprojektowanie<br />
wszystkich elementów wspólnych<br />
(komunikacja, sale konferencyjne, VIP-roomy,<br />
centralny dziedziniec) w wysokim standardzie.<br />
Kompleks zgodnie z założeniami uzupełniono<br />
częścią hotelową oraz zapleczem gastronomicznym<br />
przeznaczonym dla kompleksu,<br />
hotelu i miasta.<br />
ROZWIĄZANIA FORMY<br />
I FUNKCJI<br />
BUDYNEK BIUROWO-USŁUGOWY A<br />
Powierzchnia użytkowa: 4575 m 2 .<br />
Liczba kondygnacji nadziemnych: 4<br />
Budynek podpiwniczony o czterech kondygnacjach<br />
nadziemnych jest zaliczany do<br />
średnio wysokich (19,6 m). Powierzchnia<br />
użytkowa w części techniczno-magazynowej<br />
w piwnicy to 877,50 m 2 , a części biurowo-usługowej<br />
– 4631 m 2 . Obiekt obejmuje<br />
dwa skrzydła byłego szpitala: północne<br />
(ul. Piastowska) i południowe (ul. Murarska).<br />
Przeszklony dziedziniec wewnętrzny łączy go<br />
swoim holem z budynkiem B.<br />
W skrzydle północno-zachodnim, z uwagi<br />
na zły stan konstrukcji, rozebrano kondygnacje<br />
od poziomu piwnic do pierwszego piętra.<br />
W to miejsce powstała nowa zabudowa na<br />
całą wysokości budynku, której fasada nawiązuje<br />
stylistycznie do elewacji budynku A.<br />
Od strony ul. Murarskiej zrealizowano okna<br />
z prostymi opaskami i boniowaną ścianę<br />
wraz z pilastrami parteru. W dobudowanym<br />
w latach 60. skrzydle od strony dziedzińca powrócono<br />
do historycznej trójosiowej elewacji,<br />
nadając oknom opaski, naczółki trójkątne<br />
w poziomie parteru oraz boniowane ściany<br />
i pilastry. Budynek A połączono bezpośrednio<br />
z budynkiem B na wszystkich kondygnacjach,<br />
a z budynkiem C w poziomie parteru.<br />
Na parterze od strony ul. Murarskiej<br />
zlokalizowano funkcję usługową – oddział<br />
banku, który jest dostępny bezpośrednio<br />
z zewnątrz poprzez schody wyrównawcze<br />
oraz pochylnię i platformę pionową dla osób<br />
niepełnosprawnych.<br />
Od strony ul. Piastowskiej zaprojektowano<br />
lokal gastronomiczny – restaurację, która ma<br />
osobne wejścia dla klientów oraz dla pracowników.<br />
To drugie z poziomu przyziemia<br />
połączone jest ze strefą dostawy towaru.<br />
Wewnętrzną klatkę schodową dla konsumentów<br />
wyposażono w dźwig platformowy<br />
dla osób niepełnosprawnych. Parter zajmują<br />
• Fasada budynku „C”<br />
• Fasada budynku „B” od strony dziedzińca wewnętrznego<br />
• Wkomponowanie obiektu w istniejącą zabudowę<br />
16<br />
17
• Widok na szklaną kopułę z „lotu ptaka”<br />
Powłoka – schemat konstrukcyjny<br />
Rys. ARCHIKON<br />
GRANICA STREFY<br />
OGNIOWEJ E30<br />
GRANICA STREFY<br />
FASADOWEJ I DACHOWEJ.<br />
SZKŁO TYP B I C.<br />
TYP A : 6 mm COOL LITE SKN154II ESG / ramka: 12 mm Argon<br />
/ szyba wew.: SGG Contraflam Lite 30 horizontal (17 mm)<br />
TYP B : Cool-Lite SKN 154II ESG 6/20 Ar/ Stadip 44.2 Plx<br />
TYP C : Cool-Lite SKN 154II 6/22Ar/ Float 6 mm<br />
Fragment projektu wykonawczego powłoki<br />
18 • Elementy wsporcze konstrukcji zadaszenia (system drzewiasty)<br />
19
dwie sale restauracyjne dla 76 konsumentów.<br />
Piwnice są obniżone w stosunku do przylegającego<br />
terenu o 70 cm (uzyskane odstępstwo<br />
Państwowego Wojewódzkiego Inspektora<br />
Sanitarnego) i przeznaczone na zaplecze<br />
produkcyjno-magazynowe restauracji oraz<br />
część sanitarno-socjalną pracowników. Piwnice<br />
restauracji połączono ze wszystkimi<br />
poziomami budynku dźwigiem kelnerskim,<br />
natomiast z rozdzielni kelnerskiej na parterze<br />
zapewniono komunikację wewnętrzną z jadalnią<br />
hotelową. Goście domu gościnnego<br />
z jadalni mają dostęp korytarzem do holu<br />
głównego i restauracji.<br />
Wewnętrzny dziedziniec pomiędzy<br />
skrzydłami budynku A łączy na poziomie<br />
parteru wspólny hol przekryty przeszklonym<br />
strukturalnym dachem. Wychodzi on ponad<br />
istniejące budynki i spływa swobodnie<br />
w kierunku głównego wejścia. Stanowi swoiste<br />
centrum założenia, które może służyć<br />
celom konferencyjnym, wystawienniczym<br />
oraz usługowym – jako przedłużenie sali<br />
restauracyjnej. Przeszklone przekrycie w konstrukcji<br />
stalowej oparto na czterech żelbetowych<br />
słupach. Główne wejście do budynku<br />
biurowego A prowadzi od ul. Murarskiej,<br />
boczne (ewakuacyjne) do ul. Piastowskiej,<br />
a bezpośrednie (przystosowane dla osób<br />
niepełnosprawnych) od strony dziedzińca<br />
wewnętrznego. To pierwsze dostępne jest<br />
także dla osób niepełnosprawnych poprzez<br />
pochylnię i platformę naschodową w wiatrołapie.<br />
Funkcja biurowa zajmuje powierzchnię<br />
użytkową 4344 m 2 . Piętra 1., 2. i 3.<br />
wypełniają pomieszczenia wspomagające<br />
funkcje biurowe, na które składają się z sale<br />
konferencyjne, sale narad, zaplecze sanitarne<br />
i socjalne, serwerownie i pomieszczenia<br />
techniczne oraz hol.<br />
W skrzydle północnym od ulicy Piastowskiej<br />
część biurowa z zapleczem sanitarno-<br />
-socjalnym i serwerownią należy funkcjonalnie<br />
do budynku B.<br />
Piwnice pod częścią biurową i usługową<br />
parteru przeznaczono na zaplecze biurowe<br />
oraz pomieszczenia techniczne: węzeł cieplny<br />
dla budynków A, B, C, hydrofornię oraz<br />
wentylatornię przeciwpożarową i hydrofornię<br />
przeciwpożarową.<br />
BUDYNEK BIUROWY „B”<br />
Powierzchnia użytkowa: 1628 m 2 .<br />
Liczba kondygnacji nadziemnych: 4<br />
W miejsce wyburzonego budynku Regionalnego<br />
Centrum Krwiodawstwa i Kriolecznictwa<br />
przy ul. Piastowskiej zrealizowano<br />
na rzucie prostokąta 4-kondygnacyjny,<br />
podpiwniczony budynek o funkcji biurowej.<br />
Wysokość jego kondygnacji odpowiada budynkowi<br />
A.<br />
Realizując ten budynek, odtworzono<br />
XIX-wieczną pierzeję ul. Piastowskiej. W nawiązaniu<br />
do sąsiedniego budynku mieszkalnego<br />
powtórzono w elewacji rytm podziału<br />
okien. W części centralnej zastosowano<br />
WYWIAD Z PROJEKTANTEM<br />
Anna Kościuk – architekt prowadzący, biuro projektowe ARCHIKON<br />
Patrycja Fabiańska: Dlaczego zdecydowała<br />
się Pani zastosować do tworzenia<br />
siatki konstrukcyjnej powłoki elementów<br />
czworobocznych, a nie trójkątnych?<br />
Anna Kościuk: Obiekt będzie skupiał innowacyjne<br />
firmy, a jego dziedziniec – kreatywnych<br />
ludzi. Powodem podjęcia tak ambitnego wyzwania<br />
konstrukcyjnego była chęć wdrożenia<br />
prekursorskiego rozwiązania. Chcieliśmy zrealizować<br />
coś, czego jeszcze nie było. Do tej pory<br />
nie spotkałam się w naszym kraju z podobnym<br />
rozwiązaniem, tzn. powłoką swobodną, która<br />
nie jest oparta na siatce trójkątów.<br />
PF: Na czym polegała trudność tego wyzwania<br />
konstrukcyjnego?<br />
AK: Konstrukcja powłok kulistych i swobodnych<br />
zwykle opiera się na siatce trójkątów<br />
z czysto geometrycznych powodów.<br />
Przez każde dowolne trzy punkty przestrzeni<br />
można bez trudu poprowadzić płaszczyznę,<br />
natomiast przez cztery dowolne punkty już<br />
nie, dlatego też wykonstruowanie powłoki<br />
swobodnej w oparciu o siatkę równoległoboków<br />
jest dużo bardziej skomplikowane<br />
z punktu widzenia geometrii. Wymaga to<br />
ogromnej dokładności w tworzeniu poszczególnych<br />
pól oraz wspomożenia się<br />
aparatem obliczeniowym i projektowym<br />
w postaci programu – w naszym przypadku<br />
MicroStation.<br />
PF: Co stanowi konstrukcję nośną, do<br />
której zamocowano szklane panele? Jak<br />
rozwiązano posadowienie całej konstrukcji<br />
wsporczej?<br />
AK: Zadaszenie opiera się na konstrukcji<br />
stalowej, bazującej na systemie ESCO.<br />
Posadowienie całej konstrukcji wsporczej<br />
stanowią cztery stalowe słupy, z czego<br />
każdy z nich opiera się na czterech wierconych<br />
palach.<br />
PF: Czy zredukowano transmisję energii<br />
słonecznej w obrębie szklanych paneli?<br />
AK: Oczywiście, zastosowane szkło<br />
typu A: 6 mm COOL LITE SKN154II ESG /<br />
ramka: 12 mm Argon / szyba wew.: SGG<br />
Contraflam Lite 30 horizontal (17 mm),<br />
TYP B: Cool-Lite SKN 154II ESG 6/20Ar/<br />
Stadip 44.2 Plx, TYP C: Cool-Lite SKN 154II<br />
6/22Ar/Float ESG 6 mm, które chroni przed<br />
nadmiernym nasłonecznieniem wnętrza<br />
dziedzińca.<br />
WYWIAD Z EKSPERTEM<br />
• Stylistyka wykończenia nawiązująca do profilu działalności inwestora<br />
Maciej Kuca, kierownik montażu, Opal Wrocław<br />
Patrycja Fabiańska: Jak wyglądały prace<br />
montażowe? Czy pojawiały się jakieś<br />
problemy?<br />
Maciej Kuca: Może to zabrzmi nieprofesjonalnie,<br />
ale na początku przymiarki do<br />
realizacji opierały się na metodzie prób i błędów,<br />
gdyż musieliśmy uporać się z kilkoma<br />
problemami. Chodziło przede wszystkim<br />
o ustalenie płaszczyzny dla czterokątnych<br />
szyb. Idealne przyleganie tych elementów<br />
musiało być zapewnione w czterech narożach.<br />
Dużo prostsze są konstrukcje z szybami<br />
trójkątnymi, takimi jakie zastosowano m.in.<br />
w Złotych Tarasach w Warszawie. Najpierw<br />
należało złożyć podkonstrukcję stalową,<br />
dbając o współpłaszczyznowość krawędzi<br />
każdego z pól, potem zamontować ciągłą<br />
uszczelkę systemową i wstawić tafle szkła.<br />
W następnej kolejności poszycie było klipsowane,<br />
tzn. były przykręcane listwy dociskowe<br />
– klipsy. Pojawił się problem, który<br />
wynikał z tego, że założona geometria nie<br />
była taka, jakiej oczekiwaliśmy. Wbudowana<br />
przez firmę montującą konstrukcja stalowa,<br />
do której my z kolei montowaliśmy nasze<br />
poszycie, została wykonana z większymi<br />
niż zakładano odchyłkami. W związku z tym<br />
musiały pojawić się korekty warsztatowe.<br />
PF: Jak rozwiązano problem obciążenia<br />
śniegiem dachu i odwodnienia?<br />
MK: Obciążenie zostało obliczone na<br />
podstawie obowiązujących norm. W zależności<br />
od pochylenia połaci wyznaczono<br />
strefy, gdzie śnieg oddziałuje bardziej lub<br />
mniej. W związku z nietrwałą geometrią, a co<br />
za tym idzie – z występowaniem spadków<br />
w kierunku ścian przyległych budynków,<br />
trzeba było założyć możliwość powstania<br />
worka śnieżnego, czyli miejsca, gdzie śnieg<br />
będzie się gromadził w sporej ilości. W tych<br />
miejscach oraz w korytach rynien zamontowano<br />
kabel grzewczy, który ma go topić<br />
i zapobiegać zaleganiu.<br />
Najważniejszym elementem odwodnienia<br />
jest ciągła uszczelka systemu ESCO, na której<br />
opiera się całe poszycie dachowe. System<br />
zakłada możliwość dostania się niewielkiej<br />
ilości wody do kanałów wyżłobionych<br />
w uszczelkach. Woda, płynąca przez przekrój<br />
uszczelki oraz bezpośrednio po powierzchni<br />
szkła, jest sprowadzana do koryta głównego<br />
zlokalizowanego u podnóża poszycia. Aby<br />
skutecznie odwodnić koryto, zaprojektowano<br />
system odwodnienia w technologii<br />
Pluvia. Poszycie zostało dodatkowo wyposażone<br />
w pośrednie koryto zbierające<br />
wodę i uniemożliwiające jej odrywanie się<br />
od powierzchni powłoki. System uszczelek<br />
systemowych jest wielopoziomowy. Poziomy<br />
„wyższe” zostały zastosowane na ryglach,<br />
zatem woda, która do nich wpływa, spływa<br />
na słupy, a nie na odwrót. Działa to na<br />
zasadzie kaskady wodnej, która ma na celu<br />
zapewnienie przepływu wody w odpowiednim<br />
kierunku i kolejności. W ten właśnie<br />
sposób zrealizowano odwodnienie.<br />
Z racji dużej powierzchni poszycia, oraz<br />
stosowania nowatorskich rozwiązań, dla zapewnienia<br />
skuteczności działania systemu<br />
niezbędne jest dodatkowe zadbanie o szczelność<br />
w połączeniach słupowo-ryglowych.<br />
Tam z powodu technologii woda opadowa<br />
może dostawać się w większej ilości, a to nie<br />
jest pożądane.<br />
PF: Zatem montaż wymaga szczególnej<br />
precyzji i dokładności?<br />
MK: Zdecydowanie tak. Trzeba rzetelnie<br />
podchodzić do kwestii łączenia uszczelek<br />
słupowych i ryglowych, by już w tym miejscu<br />
nie powstał problem nieszczelności.<br />
PF: Jakie są najistotniejsze parametry<br />
techniczne zamontowanych na fasadzie<br />
i zadaszeniu dziedzińca szyb zespolonych?<br />
MK: Użyto szkła Saint-Gobain. Mamy trzy<br />
rodzaje szklenia. Część ogniowa tego poszycia,<br />
czyli pas około trzech metrów po obwodzie,<br />
został wyposażony zgodnie z obowiązującymi<br />
przepisami w szkło o klasie odporności ogniowej<br />
EW 30. Ten typ stanowi ok. 25% zadaszenia.<br />
W pozostałej części poszycia zastosowano<br />
szkło bezklasowe. Z uwagi na możliwość zastosowania<br />
szkła o nieco mniejszej wytrzymałości.<br />
Różnica między pakietem szklanym<br />
zastosowanym w części dachowej i w części<br />
fasadowej jest taka, że szkło wewnętrzne to<br />
szyba hartowana o długości 6 mm, zaś w części<br />
dachowej jest to szyba zespolona – dwie szyby<br />
czteromilimetrowe sklejone dwiema foliami,<br />
czyli tzw. szyba 44.2.<br />
20<br />
21
• Relacje przestrzenne<br />
przeszkloną ścianę fasadową, natomiast<br />
w pozostałej, przylegającej do budynku<br />
A, zaprojektowano poziome przeszklone<br />
pasy na przemian z pasami nadprożowopodokiennymi.<br />
Od zewnątrz wypełnione<br />
są one panelami wykończonymi miedzią<br />
elektrolityczną. Budynek ma stromy dach<br />
kryty dachówką przy budynku mieszkalnym<br />
i świetlik nad biurami w części centralnej.<br />
Wysokość budynku i kalenicy dachu, kąt<br />
nachylenia połaci dachu oraz rozwiązanie<br />
elewacji nawiązują do sąsiednich budynków.<br />
Wejście główne do obiektu prowadzi z ul.<br />
Piastowskiej poprzez hol połączony z klatką<br />
schodową B/K1. Na parterze znajdują się<br />
dwie sale konferencyjne. Piętra od pierwszego<br />
do trzeciego zajmują różnej wielkości<br />
pomieszczenia operacyjne typu open space.<br />
Natomiast pokoje biurowe i serwerownię<br />
zaprojektowano w północnym skrzydle budynku<br />
A.<br />
W piwnicy budynku B pod węzłem sanitarnym<br />
zaplanowano stację trafo obsługującą<br />
trzy budynki, a pod salą konferencyjną<br />
wentylatornię, pompownię wody lodowej<br />
i podwęzeł cieplny. Wszystkie pomieszczenia<br />
biurowe oświetlone są światłem dziennym.<br />
Przewidywana liczba osób pracujących w budynkach<br />
A i B wynosi łącznie 458 osób.<br />
BUDYNEK ZAMIESZKANIA<br />
ZBIOROWEGO C – DOM GOŚCINNY<br />
Powierzchnia użytkowa: 661 m 2 .<br />
Liczba kondygnacji nadziemnych: 4<br />
Dawny pięciokondygnacyjny budynek<br />
o wysokości 18 m przeprojektowano na dom<br />
gościnny o powierzchni użytkowej części<br />
hotelowej, wynoszącej 566,56 m 2 .<br />
Główne wejście prowadzi od ul. Murarskiej.<br />
Na parterze zachowano podjazd na<br />
wewnętrzne podwórze. W części wschodniej<br />
parteru zaprojektowano recepcję z pionem<br />
komunikacyjnym. Nowy bieg wyrównawczy<br />
łączy budynek C z A. W tym drugim zlokalizowano<br />
jadalnię dla gości. Część zachodnia<br />
parteru jest przeznaczona dla obsługi. Zlokalizowano<br />
tam pokój kierownika, pokój śniadań<br />
z szatnią i węzłem sanitarnym, pomieszczenie<br />
na przechowanie bagażu oraz mały dźwig<br />
towarowy, łączący wszystkie kondygnacje.<br />
Dom gościnny oferuje łącznie pokoje dla 23<br />
osób. Wszystkie wyposażono w wentylację<br />
mechaniczną.<br />
NOWE ROZWIĄZANIA<br />
TECHNICZNE<br />
W sytuacjach gdy mamy do czynienia<br />
z modernizacją obiektów istniejących, spełnienie<br />
warunków ochrony pożarowej, ewakuacji<br />
oraz doświetlenia jest zwykle trudnym<br />
zadaniem. Niezbędne okazało się uzyskanie<br />
pewnych odstępstw Wojewódzkiej Komendy<br />
Straży Pożarnej. Należało zastosować dodatkowe<br />
zabezpieczenia pożarowe, takie jak<br />
okładziny Promatec firmy Promat, zaprawę<br />
Vermiplaster oraz farby ogniochronne.<br />
Warunki ewakuacji spełniono, wykorzystując<br />
istniejące i nowo projektowane klatki<br />
schodowe. Cały kompleks wyposażono<br />
w system ochrony przeciwpożarowej, SAP,<br />
systemy oddymiające, a zadaszenie dziedzińca<br />
wyposażono w system wentylacji pożarowej.<br />
Cały kompleks dostosowano do potrzeb<br />
osób niepełnosprawnych poprzez zastosowanie<br />
dźwigów osobowych, podnośników<br />
pionowych, platform naschodowych oraz<br />
dostosowanych odpowiednio węzłów sanitarnych.<br />
WYKOŃCZENIA I DETALE<br />
W budynkach A oraz C, które objęte są<br />
ochroną konserwatorską, przeprowadzono<br />
konserwację i rekonstrukcję elewacji zgodnie<br />
z wymaganiami konserwatorskimi, ze<br />
zwróceniem szczególnej uwagi na detal architektoniczny.<br />
W bryłę i w formę elewacji<br />
w żaden sposób nie ingerowano.<br />
Natomiast w nowym budynku B oraz<br />
dziedzińcu wewnętrznym zaprojektowano<br />
elementy nawiązujące stylistyką do profilu<br />
działalności inwestora – KGHM Letia. Zastosowano<br />
okładziny Larson w kolorze cooper<br />
(miedź) oraz nawiązujące charakterem i kolorem<br />
zewnętrzne oraz wewnętrzne oprawy<br />
oświetleniowe.<br />
WYZWANIE – ZADASZENIE<br />
WEWNĘTRZNE DZIEDZIŃCA<br />
Szczególnym wyzwaniem było zaprojektowanie<br />
centralnego elementu całego<br />
zamierzenia – zadaszenia wewnętrznego<br />
dziedzińca. Forma kopuły szklanej ulegała<br />
w trakcie prac projektowych wielu modyfikacjom.<br />
Ostateczna postać podkreśla unikalny<br />
charakter obiektu i nadaje mu wyjątkową<br />
rangę w całej substancji legnickiego Starego<br />
Miasta.<br />
Trudność stwarzała realizacja przyjętego<br />
założenia, gdyż do stworzenia siatki konstrukcyjnej<br />
zastosowano powłoki elementów<br />
czworobocznych, a nie trójkątnych. Całość<br />
wsparto na stalowej konstrukcji w systemie<br />
drzewiastym. Ze względu na warunki<br />
geotechniczne posadowienie całej stalowej<br />
konstrukcji wsporczej zadaszenia dziedzińca<br />
zostało zrealizowane za pomocą pali<br />
wierconych.<br />
Problemem technicznym w pracy projektowej<br />
nad zadaszeniem dziedzińca okazało<br />
się spełnienie wszystkich wymagań ochrony<br />
pożarowej. W projektowaniu użyto systemów<br />
stalowych ppoż. oraz szkła ogniochronnego.<br />
Anna Kościuk, ARCHIKON<br />
Lokalizacja/adres<br />
Pracownia projektowa<br />
Architekt prowadzący<br />
Architekci<br />
Legnica, ul. Murarska 4-5 i 5B, ul. Piastowska 15<br />
i ul. Rycerska 24-26<br />
ARCHIKON arch. Anna Kościuk<br />
Anna Kościuk<br />
Bożena Krupska, Małgorzata Baczewska,<br />
Grażyna Piotrowska, Grzegorz Kilian,<br />
Jacek Pankros, Maciej Kotliński, Michał Juchniewicz<br />
mgr inż. Krzysztof Wołków<br />
Konstrukcja<br />
mgr inż. Dariusz Krasowski – stalowe przekrycie dziedzińca<br />
inż. Janusz Szulborski – powłoka stalowo-szklana<br />
Data opracowania 2008 r.<br />
Data realizacji 2009-2012<br />
Inwestor<br />
KGHM LETIA Legnicki Park Technologiczny SA<br />
Powierzchnia całkowita<br />
Bud. A+B – 7382 m 2<br />
Bud. C – 613 m 2<br />
Powierzchnia zabudowy Bud. A+B+C – 2485 m 2<br />
Kubatura brutto<br />
Generalny wykonawca<br />
Zaprawa murarska Baumit MM100,<br />
obrzutka wstępna Baumit Vorspritzer,<br />
tynk maszynowy cementowo-wapienny<br />
Baumit MPI 25, tynk mozaikowy<br />
Baumit MosaikTop<br />
Bud. A+B – 50 160 m 2<br />
Bud. C – 2990 m 3<br />
Wrocławskie Przedsiębiorstwo Budownictwa<br />
Przemysłowego Nr 2 WROBIS SA<br />
Baumit sp. z o.o.<br />
• Klatka schodowa wewnętrzna<br />
22<br />
23
REALIZACJE W POLSCE<br />
• Fasada frontowa – ujęcie nocne<br />
Z MYŚLĄ O KLIENTACH I ICH<br />
ROSNĄCYCH POTRZEBACH<br />
Salon Volvo w Warszawie<br />
W niemal samym centrum Warszawy, przy Alejach Jerozolimskich, oddano<br />
do użytkowania największy salon Volvo w Polsce – Euroservice. Doskonała<br />
lokalizacja obiektu, z dogodnym dojazdem i rozbudowanym węzłem<br />
komunikacyjnym Łopuszańska-Jerozolimskie, stanowi odpowiedź na rosnące<br />
wymagania klienta. Obiekt o powierzchni 4400 m 2 wykonano głównie<br />
z betonu architektonicznego i szkła, co potęguje wrażenie nowoczesności<br />
i wyróżnia go na tle okolicznych obiektów.<br />
Fot. Bartosz Makowski<br />
24 25
Euroservice jest najwyższym obiektem<br />
tego typu w naszym kraju – wszystkie jego<br />
składowe funkcjonalne obejmują trzy kondygnacje.<br />
Na jednym z pięter została zaprezentowana<br />
cała gama modelowa Volvo,<br />
znakomicie widoczna z zewnątrz. Na pozostałych<br />
znajdują się strefa relaksu, obsługa<br />
serwisowa oraz część biurowa. Oprócz tego<br />
w obiekcie jest jeden z największych serwisów<br />
z dwudziestoma stanowiskami obsługi.<br />
O założeniach programowych i zmaganiach<br />
z projektem rozmawiamy z architektem<br />
prowadzącym Michałem Owadowiczem<br />
z warszawskiej pracowni DJiO sp. z o.o.<br />
Patrycja Fabiańska: Czy istnieje uniwersalny,<br />
standardowy schemat, który można<br />
przyjąć, projektując rozwiązania dla tego<br />
typu inwestycji?<br />
Michał Owadowicz: Tak, taki podstawowy<br />
układ to część frontowa, gdzie znajduje się<br />
ekspozycja nowych samochodów, i zaplecze,<br />
na które składają się warsztat, magazyn<br />
i myjnia. Nasze doświadczenia z pracy dla<br />
tego inwestora pokazały jednak, że naprawdę<br />
interesujące efekty daje przełamywanie<br />
schematu. Hala warsztatu również stanowi<br />
ciekawą przestrzeń, która może być do<br />
pewnego stopnia eksponowana. Priorytety,<br />
o których nie można zapomnieć, to wygoda<br />
klienta, efekt wizualny oraz efektywne wykorzystanie<br />
działki.<br />
PF: Czy w przypadku tego projektu trzeba<br />
było spiętrzyć funkcje, które zwykle są<br />
organizowane na jednym poziomie?<br />
MO: Wnętrze budynku składa się z dużej<br />
sali – ekspozycji samochodów, hali z podnośnikami<br />
oraz czteropoziomowej przestrzeni<br />
biurowej. Układ funkcji w budynku narzuciły<br />
w dużym stopniu warunki zabudowy działki.<br />
• FASADY I ŚWIETLIKI<br />
ALUMINIOWO-SZKLANE<br />
• KONSTRUKCJE CAŁOSZKLANE<br />
• ELEWACJE MOCOWANE PUNKTOWO<br />
• ŻALUZJE ELEWACYJNE<br />
I PRZECIWSŁONECZNE<br />
WIDOK Sp. J.<br />
ul. Łabiszyńska 21A, 03-204 Warszawa<br />
tel. 22 811 48 13, fax 22 614 21 34<br />
www.widok.eu<br />
Frontową część działki przeznaczono na<br />
lokalną jezdnię „serwisową” Alei Jerozolimskich,<br />
bez możliwości wliczenia położonych<br />
przy niej miejsc postojowych do bilansu parkowania.<br />
Wymusiło to ulokowanie ponad<br />
40 miejsc postojowych na dachu budynku<br />
i transport samochodów dźwigiem. Poniżej<br />
parkingu dachowego znajduje się sklep, pełniący<br />
również funkcję sali wystawowej, a na<br />
parterze – serwis. Każda z tych przestrzeni ma<br />
powierzchnię około 1100 m 2 . W głębi zlokalizowaliśmy<br />
pięciopoziomową wieżę na planie<br />
trójkąta, z magazynem części, zapleczem<br />
socjalnym i technicznym. W płytkiej części<br />
bryły, między ulicą a rowem melioracyjnym,<br />
powstała czteropoziomowa przestrzeń przeznaczona<br />
na biura obsługi klienta. Budynek<br />
ma tylko dwie klatki schodowe ewakuacyjne,<br />
które zostały usytuowane granicznie wobec<br />
wymaganych długości dojść ewakuacyjnych.<br />
PF: Jakie funkcje dodatkowe zawiera<br />
program budynku?<br />
MO: Niezbędnym elementem uzupełniającym<br />
jest magazyn części i „hotel” opon.<br />
W tym przypadku koniecznością było zbudowanie<br />
aż czteropoziomowego magazynu<br />
przeznaczonego na części, z windą towarowo-osobową.<br />
Coraz istotniejsza w funkcjonowaniu<br />
firmy jest część biurowa, niepowiązana<br />
bezpośrednio z przestrzenią obsługi klienta<br />
w serwisie czy salonie. Program zawiera<br />
również funkcje związane z obsługą klientów<br />
flotowych, a także księgowość i dział marketingu,<br />
które są zlokalizowane w wydzielonej<br />
części na antresoli.<br />
PF: Z czego wynika forma obiektu?<br />
MO: To wypadkowa konieczności dostosowania<br />
się do istniejących uwarunkowań, a zarazem<br />
jak najlepszego rozwiązania problemów.<br />
Uważam, że ograniczenia można wykorzystać<br />
dla zbudowania właściwej i interesującej formy.<br />
W skrócie można powiedzieć, że poza<br />
przesłankami funkcjonalnymi kształt budynku<br />
współtworzyły uwarunkowania i słońce.<br />
PF: Dlaczego bryła została ukształtowana<br />
w taki, a nie inny sposób? Jakie inspiracje towarzyszyły<br />
Panu w przygotowaniu projektu?<br />
MO: Trójkątny kształt działki determinował<br />
bryłę. W salonie najważniejszy jest<br />
pojazd i jego właściciel, zatem waga relacji<br />
człowieka i samochodu podkreślona została<br />
naturalnym światłem słonecznym. W centralnej<br />
części budynku powstały w tym celu<br />
dwa świetliki. Pierwszy – w linii wschód-<br />
-zachód, pomiędzy częścią frontową a wieżą<br />
– oświetla tył salonu i tylny rząd stanowisk<br />
serwisowych. Drugi – wcięty w centralną<br />
część budynku – powstał, aby wprowadzić<br />
trochę słońca do salonu oraz pomieszczeń<br />
recepcji i kontroli technicznej. Dzięki temu<br />
wewnętrzny szklany szyb – halę serwisu<br />
– klienci mogą obserwować z zawieszonej<br />
na antresoli poczekalni.<br />
Gra światłem i transparentnością ścianosłon<br />
oraz otworami okien, które od tyłu<br />
rozświetlają wnętrza, okazały się intrygujące<br />
i efektowne. Wnętrze budynku rozjaśniają<br />
akcenty ciepłego światła słonecznego wraz<br />
z jednolicie rozproszonym, zimnym światłem<br />
północnym.<br />
PF: Jak wygląda projektowanie serwisu<br />
autoryzowanego pod kątem konstrukcyjnym?<br />
MO: Konstruktorzy z biura ATK DESIGN,<br />
z którymi współpracowaliśmy, zdecydowali<br />
się na zaproponowanie żelbetowej konstrukcji<br />
wylewanej, która przy wymaganej funkcji<br />
i geometrii budynku okazała się optymalna.<br />
Ze względów ekonomicznych w serwisie<br />
zastosowano podnośniki dwukolumnowe<br />
mocowane do płyty posadzki, które nie<br />
wymagały stosunkowo kosztownego fundamentowania.<br />
PF: Czy zaistniały konflikty między zamierzeniem<br />
inwestora a wizją architektoniczną?<br />
MO: Szczęśliwie, dzięki wieloletniej<br />
współpracy, rozumiemy się z inwestorem<br />
bardzo dobrze, więc projektowanie staje<br />
się ciągiem wzajemnych inspiracji i szybko<br />
prowadzi do akceptowanych przez obie<br />
strony rozwiązań. Potrzeby funkcjonalne<br />
i wizerunkowe formułowane przez inwestora<br />
– także jako pomysły formalne – miały istotny<br />
i pozytywny wpływ na ostateczny kształt<br />
budynku. Pożyteczne w tym było doświadczenie,<br />
jakiego nabył inwestor, prowadząc<br />
autoryzowany serwis Volvo nieprzerwanie<br />
od 1967 r.<br />
PF: Czy niektóre elementy projektu były<br />
narzucone przez inwestora, np. ze względu<br />
na konieczność charakterystycznych dla<br />
konkretnej marki wymiarów, standaryzacje,<br />
logotypy firmowe?<br />
MO: Każda marka samochodowa ma zestaw<br />
wymagań dotyczących kształtowania<br />
zewnętrznego i wewnętrznego wizerunku<br />
obiektów, na których widnieje logo. W przypadku<br />
Volvo od wielu już lat podstawą jest dobry<br />
schemat zaprojektowany przez biuro wybitnego<br />
szwedzkiego architekta Gerta Wingardha.<br />
PF: Czy wpisanie takiego obiektu w kontekst<br />
miejsca sprawiało jakieś problemy?<br />
Jak musi być on powiązany z otoczeniem?<br />
MO: Staraliśmy się optymalnie wykorzystać<br />
walory miejsca i zminimalizować utrudnienia.<br />
Teren przeznaczony na lokalizację obiektu był<br />
wcześniej grząską łąką. Podmokły teren, bezpośrednie<br />
sąsiedztwo rowu melioracyjnego,<br />
poziom ulicy oraz brak kanalizacji deszczowej<br />
spowodowały, że zastosowaliśmy nietypowe<br />
rozwiązanie zbiornika retencyjno-odparowywalnego.<br />
Betonowa konstrukcja jest jednocześnie<br />
balustradą, murem oporowym dla<br />
obsypu płytkich fundamentów i podwójnym<br />
murem ogrodzeniowym z liniowym zbiornikiem<br />
w kształcie „fosy”.<br />
PF: Jakie są według Pana najistotniejsze<br />
kryteria decydujące o wyborze lokalizacji<br />
dla salonu samochodowego?<br />
MO: Podstawowym wyznacznikiem jest<br />
dobre powiązanie komunikacyjne, m.in. dostępność<br />
tras ruchu przyspieszonego, ekspozycja<br />
przy głównych ulicach wylotowych<br />
z miasta oraz oddalenie od obiektów, które<br />
obsługują pojazdy tej samej marki.<br />
• Sala ekspozycji samochodów<br />
• Strefa klienta<br />
26 27
WYWIAD Z EKSPERTAMI<br />
Michał Linke – menedżer ds. kluczowych projektów oraz Maciej Jakowiecki<br />
– doradca techniczno-handlowy, Hauraton Polska sp. z o.o.<br />
Jakie produkty marki Hauraton znalazły<br />
zastosowanie w nowym salonie Volvo<br />
w Warszawie?<br />
Maciej Jakowiecki: Na tę inwestycję<br />
dostarczyliśmy systemy odwodnień liniowych<br />
FASERFIX ® SUPER KS. Jest to idealne<br />
rozwiązanie dla wszystkich stref ruchu<br />
ciężkiego. Korytka są wykonane z betonu<br />
włóknistego, dzięki czemu są bardzo trwałe<br />
i stabilne. Dodatkowo zamontowane ruszty<br />
GUGI mają bardzo wysokie parametry<br />
hydrauliczne, a odpowiednie mocowanie<br />
rusztów zapobiega „klawiszowaniu” i przemieszczaniu<br />
się, co jest niezwykle istotne<br />
przy ruchu kołowym.<br />
Jaki wkład, oczywiście oprócz dostaw,<br />
miał Hauraton w tę inwestycję?<br />
Michał Linke: Naszą mocną stroną jest<br />
doradztwo techniczne. Wspieraliśmy projektantów<br />
swoją wiedzą i długoletnim doświadczeniem.<br />
Dlatego też systemy zastosowane<br />
na tym obiekcie idealnie wpasowują się<br />
w projekt inwestycji i założenia projektowe.<br />
A co Panów zdaniem wpłynęło na decyzję<br />
o wyborze systemów odwodnień liniowych<br />
właśnie Państwa firmy?<br />
MJ: Przede wszystkim jakość naszych<br />
produktów i terminowość dostaw. Jesteśmy<br />
rozpoznawalną marką i klienci mają do nas<br />
zaufanie. Wielu z topowych architektów<br />
polskich (i nie tylko) od dawna współpracuje<br />
z naszą firmą. Myślę, że to również<br />
wpływa na poczucie bezpieczeństwa przy<br />
realizacji inwestycji.<br />
ML: Odwodnianie prestiżowych inwestycji<br />
to również nasza mocna strona: liczne<br />
biurowce w największych polskich miastach,<br />
WOLF Bracka w Warszawie czy też willa<br />
Libeskind to nasze referencje.<br />
A jak Państwo oceniają swoją współpracę<br />
z architektami?<br />
ML: Tak jak już wspominał Maciej,<br />
wielu znamy od lat. Wiemy również, że<br />
są to bardzo wymagający specjaliści i nie<br />
zadowalają ich typowe rozwiązania. Na<br />
całe szczęście nasze systemy są na tyle<br />
elastyczne, że możemy sprostać tym wymaganiom.<br />
MJ: Dodatkowo, za wsze mogą liczyć<br />
nie tylko na własne doświadczenie, ale i na<br />
nasze.<br />
• Główna strefa wejściowa<br />
28<br />
29
• Strefa ekspozycyjna – szyb dźwigu samochodowego<br />
PF: Czy lokalizacja inwestycji, jej sąsiedztwo<br />
oraz miejscowy plan zagospodarowania<br />
terenu były pomocne lub utrudniały przygotowanie<br />
projektu? Może czynniki zewnętrzne<br />
wpłynęły szczególnie na ukształtowanie<br />
budynku?<br />
MO: Budynek od zewnątrz jest wielką<br />
witryną wystawową o długości 140 m,<br />
otwartą na Aleje Jerozolimskie, które w tym<br />
miejscu Warszawy są już podmiejską arterią<br />
komunikacyjną. Na szczęście decyzja o warunkach<br />
zabudowy w oparciu o studium<br />
planu całej Warszawy dopuściła intensywny<br />
i „miejski” typ zabudowy. Kluczowa była<br />
decyzja inwestora o budowie maksymalnie<br />
dużego obiektu, na którą znaczny wpływ<br />
miała konieczność zmieszczenia dużej liczby<br />
miejsc postojowych poza wydzielonym<br />
z działki pasem ulicy serwisowej. Okazało<br />
się, że albo zbudujemy parking, albo duży<br />
budynek z parkingiem na dachu. Takie odważne<br />
decyzje upraszczają projektowanie.<br />
W rezultacie budynek wypełnił całą część<br />
trójkątnej w planie działki. Powstała bryła<br />
o maksymalnej dopuszczonej przepisami<br />
decyzji o warunkach zabudowy kubaturze.<br />
PF: Jak rozwiązano instalację wentylacyjno-klimatyzacyjną?<br />
MO: Przede wszystkim postaraliśmy się,<br />
aby żadne z rozbudowanych dachowych<br />
urządzeń wentylacyjnych nie było widoczne,<br />
nawet w sylwecie budynku. Przestrzeń serwisu<br />
i salonu jest wentylowana i ogrzewana<br />
powietrzem za pomocą niezależnych central,<br />
z recyrkulacją i odzyskiem ciepła. Dodatkowo,<br />
w niektórych miejscach zastosowaliśmy<br />
ogrzewanie podłogowe oraz dogrzewanie<br />
wodnymi grzejnikami konwektorowymi<br />
z eleganckiej linii Terraline firmy Zehnder.<br />
Komfort strefy klienta wspomagają stojące<br />
kolumnowe kurtyny powietrzne firmy Frico.<br />
PF: Czy tego typu obiekty są dostępne<br />
dla osób niepełnosprawnych?<br />
MO: Budynek spełnia wszystkie standardy,<br />
tak jak każdy obiekt użyteczności publicznej<br />
czy handlowy. W tym przypadku dostęp<br />
osób niepełnosprawnych do poziomu salonu<br />
wystawowego i parkingu na dachu zapewnia<br />
dźwig samochodowy, przystosowany do<br />
transportu ludzi.<br />
PF: Jak rozwiązano elewację?<br />
MO: Zastosowaliśmy trzy typy ścian:<br />
całkowicie przeszkloną fasadę frontową,<br />
betonowe ściany i stropy w części technicznej<br />
oraz w końcach fasady, a także ściany<br />
tynkowane w systemie BSO od tyłu. Fasada<br />
frontowa przyciąga wzrok. Uwaga skupia się<br />
na ekspozycji samochodów, a na poziomie<br />
dolnym – na szczelinie okna z widocznymi<br />
pojazdami uniesionymi na podnośnikach.<br />
Ponieważ na szczęście front jest skierowany<br />
na północ i lekko na zachód, nie musieliśmy<br />
stosować żadnych elementów ocieniających.<br />
Zestawy ze szkłem matowym i emaliowanym<br />
w pasach nieprzeziernych stropowych<br />
i podstropowych oraz w strefie roboczej<br />
i instalacyjnej serwisu wraz z pasami dylatacji<br />
ułożyły się w abstrakcyjny wzór podziałów<br />
elewacyjnych. W nałożonej od frontu,<br />
a częściowo jakby uniesionej kurtynie szklanej<br />
wycięliśmy wnęki akcentujące wjazdy,<br />
wejście i podział ekspozycji na dwie części<br />
służące różnym markom. Przeszklony został<br />
też dominujący w sylwecie szyb dźwigu<br />
samochodowego. Szarość betonu i eksponowane<br />
instalacje dźwigowe kontrapunktują<br />
biel wnętrza „salonu”.<br />
Transparentna fasada ukazuje wnętrze<br />
budynku. Wszystkie jego funkcje są widoczne,<br />
ale dzięki materii szkła i zawieszeniu kurtyny<br />
– lekko odrealnione. Dzięki odbiciom światła<br />
szklana osłona nieco przysłania fasadę,<br />
nadając jej spójny wyraz. Ruch ludzi i samochodów,<br />
w poziomie i w pionie, jest istotnym<br />
składnikiem formy bryły oraz elewacji. Działa<br />
to tym lepiej, że wykorzystano możliwości<br />
stopniowania napięć w skali poszczególnych<br />
fragmentów przestrzeni, dzięki różnicowaniu<br />
ich wysokości.<br />
PF: Czy obiekt ze względu na swoją funkcję<br />
wymagał stosowania szczególnego rodzaju<br />
materiałów we wnętrzach?<br />
MO: Musieliśmy zastosować na posadzkach<br />
płytki ceramiczne precyzowane przez<br />
standardy wykończenia wnętrz ekspozycji<br />
marek samochodowych. Podjęliśmy decyzje<br />
o zastosowaniu wyjątkowo trwałych<br />
płytek z kamionki szlachetnej marki Argelith<br />
układanych metodą wibroprasowania.<br />
Główna sala ekspozycji samochodów – jedna<br />
z największych w Polsce – jest jednoprzestrzenna.<br />
Dla stworzenia właściwego<br />
klimatu akustycznego zastosowaliśmy tu<br />
bezspoinowy system sufitu podwieszonego<br />
Rockfon Mono. Ponadto w wystroju istotne<br />
znaczenie mają gipsowe białe ściany oraz<br />
posadzka z dębowego parkietu o powierzchni<br />
ponad 400 m 2 .<br />
PF: Jak rozwiązano kolorystykę wnętrz<br />
i co miało na to decydujący wpływ?<br />
MO: Standardy stworzone w szwedzkim<br />
biurze Gerta Wingardha podyktowały<br />
białą, sterylną kolorystykę. Taka powściągliwość<br />
zbieżna jest z wymaganiami koncernu<br />
Volvo dotyczącymi aranżacji i stylistyki wnętrz<br />
przeznaczonych do ekspozycji i sprzedawania<br />
samochodów.<br />
PF: Ile pojazdów jest w stanie pomieścić<br />
salon?<br />
MO: Cała ekspozycja o powierzchni<br />
około 1200 m 2 ma pomieścić minimum 25<br />
samochodów, co pokazuje wysoki standard<br />
przestrzenny salonu: 45 m 2 na samochód.<br />
PF: Ekspozycja pojazdów jest priorytetem.<br />
Jak zatem rozwiązano projekt odpowiedniego<br />
ich oświetlenia i wyeksponowania?<br />
MO: Istotnym elementem były dwa<br />
świetliki, o których już wspominałem. To<br />
one dostarczały odpowiednią ilość światła<br />
naturalnego. Efektowna okazała się gra<br />
światłem różnego rodzaju i z różnych źródeł:<br />
ciepłe światło słoneczne i rozproszone,<br />
zimne światło północne, otwory okien<br />
i transparentne ściany.<br />
Pojazdy zostały komfortowo oświetlone<br />
silnym światłem naturalnym, wspomaganym<br />
oświetleniem sztucznym. Zamontowane<br />
Rys. archiwum DJiO<br />
<br />
• Przekrój przez część budynku przeznaczoną do transportu samochodów<br />
30 • Hala warsztatowa z podnośnikami dwukolumnowymi<br />
31
• Rozświetlone wnętrze obiektu<br />
Lokalizacja/adres Warszawa, Aleje Jerozolimskie 239<br />
Pracownia projektowa<br />
DJiO sp. z o.o.<br />
Architekt prowadzący<br />
Michał Owadowicz<br />
Współpraca<br />
Tomasz Czyrkowski, Dobromiła Szymańska,<br />
Anna Stasiczak<br />
Data opracowania 2010<br />
Data realizacji 2011/2012<br />
Inwestor<br />
Euroservice s.j. Józef Czech, Marek Janowski<br />
Powierzchnia całkowita 5100 m 2<br />
Powierzchnia zabudowy 2000 m 2<br />
Kubatura brutto 25 000 m 3<br />
Generalny wykonawca<br />
Alpine Construction Polska<br />
Szkło 1000 m 2 : Planibel<br />
Energy N i Planibel TopN+<br />
AGC Flat Glass Polska sp. z o.o.<br />
Wykonawca fasady aluminiowo-szklanej,<br />
żaluzji elewacyjnych, przegród ppoż.,<br />
automatyki drzwiowej i okiennej oraz WIDOK sp.j.<br />
zewnętrznych wentylowanych obudów<br />
panelowych<br />
Systemy odwodnień liniowych<br />
FASERFIX®SUPER KS<br />
Hauraton Polska sp. z o.o.<br />
Grzejniki<br />
Zehnder Polska sp. z o.o.<br />
Sufit monolityczny MONO<br />
Rockfon sp. z o.o.<br />
Dostawa oraz montaż drzwi drewnianych<br />
i stalowych profilowych przeciwpożarowych<br />
Opeus sp. z o.o.<br />
w stropie oprawy wyposażono w źródła<br />
światła o mieszanej temperaturze barwowej<br />
3000 i 4200 °K i wysokim współczynniku oddawania<br />
barw >90. Odpowiednio elastyczny<br />
i ekonomiczny dobór opraw oraz osprzętu<br />
zaproponowali doradcy producenta.<br />
PF: Czy pojawiły się jakieś skomplikowane<br />
problemy formalnoprawne podczas<br />
projektowania bądź też inne ograniczenia<br />
utrudniające projektowanie?<br />
MO: Trudność podczas projektowania<br />
sprawiała duża liczba nietypowych trójkątnych<br />
kształtów generowanych przez działkę.<br />
Dała się nam też we znaki płytkość i długość<br />
frontowej części, co przy ograniczeniach<br />
wysokości utrudniało prowadzenie instalacji.<br />
Uciążliwe, ale zakończone sukcesem, okazało<br />
się pogodzenie wymagań dwóch marek<br />
samochodowych pod jednym dachem. Jedna<br />
z kandydujących firm miała tak wygórowane<br />
i nieelastyczne wymagania, że nie byliśmy<br />
w stanie ich spełnić.<br />
Utrudnieniem było także testowanie granic<br />
interpretacji definicji i przepisów w tak<br />
nietypowym budynku. Na przykład do dzisiaj<br />
nie wiem, ile ten budynek ma kondygnacji.<br />
W zależności od interpretacji – od jednej do<br />
czterech! System antresol głównej części<br />
użytkowej opisać można jako jedną kondygnację,<br />
czteropoziomowy magazyn połączony<br />
schodami zasadniczo ma dwie kondygnacje<br />
z antresolami, ale już w strefie toalet przy<br />
klatce schodowej są trzy lub cztery.<br />
Nieprzyjemny był test zmienionego niedawno<br />
przepisu dotyczącego odległości<br />
ścian z otworami okiennymi i drzwiowymi<br />
od granic sąsiedniej działki budowlanej.<br />
Próbowałem – bez powodzenia – przekonać<br />
władze ministerialne do tego, że nieprzekryta<br />
od góry nadprożem wnęka w ścianie<br />
nie jest otworem okiennym ani drzwiowym,<br />
i wytłumaczyć, że wynika to z przepisów<br />
przeciwpożarowych. Usiłowałem także wyjaśnić,<br />
że „dwie ściany, to nie jedna”. Moim<br />
zdaniem ten projekt pokazał, że niewłaściwe<br />
jest wymaganie uzyskania izolacyjności przeciwpożarowej<br />
ściany zewnętrznej na styku<br />
z niewydzielonymi pożarowo pomieszczeniami<br />
na antresoli.<br />
PF: Dla odmiany – co sprawiło szczególną<br />
przyjemność?<br />
MO: Kontemplacja rodzajów i zmienności<br />
naturalnego światła. Mam nadzieję, że<br />
naturalne oświetlenie wraz z dobrym klimatem<br />
akustycznym sali wystawowej będzie<br />
współtworzyć komfortową atmosferę dla<br />
klientów i pracowników. Satysfakcjonująca<br />
była współpraca z inwestorem podczas tworzenia<br />
wizji obiektu, ale największą radość<br />
odczuwam teraz, gdy docierają do mnie<br />
dobre opinie klientów oraz pracowników<br />
salonu i serwisu. Ostatecznie udało się zrealizować<br />
efektowny i funkcjonalny budynek.<br />
PF: Dziękuję za rozmowę.<br />
JASNY WYBÓR<br />
International Building Projects Team<br />
Wykorzystaj naszą sieć specjalistów do szkła architektonicznego AGC Glass Europe.<br />
Business Technology Park Chodov - Praga - Czechy - użyte szkło: Stopray Elite 67/37<br />
AGC Flat Glass Polska Sp. z o.o., ul. Bysławska 73, 04-993 Warszawa<br />
tel.: + 48 22 872 02 23, fax: + 48 22 872 97 60, e-mail: dariusz.podobas@eu.agc.com<br />
MIĘDZYNARODOWY ZESPÓŁ<br />
DO SPRAW PROJEKTÓW<br />
32 33
• Koronkowy ażur fasady. Ujęcie z poziomu placu górnego<br />
REALIZACJE W POLSCE<br />
CENTRUM HANDLOWE Z KLASĄ<br />
Galeria Korona w Kielcach<br />
O powstaniu jednego z najnowocześniejszych kompleksów handlowych w Polsce<br />
rozmawiamy z Markiem Tryzybowiczem, partnerem, dyrektorem projektowania<br />
pracowni architektonicznej Bose International Planning and Architecture.<br />
Fot. Bartosz Makowski<br />
34<br />
35
• Strefa wejściowa, ekpresyjna iluminacja<br />
Niezwykła architektura tego obiektu to<br />
dzieło pracowni Bose International Planning<br />
and Architecture. Bryła budynku została pokryta<br />
perforowanymi panelami, co stworzyło<br />
wrażenie delikatnej koronkowej powłoki<br />
i dodało jej przestrzenności. Dodatkowo,<br />
dzięki specjalnemu podświetleniu fasady,<br />
po zmroku można podziwiać efektowną,<br />
kolorową iluminację budynku. Galeria powstała<br />
w centrum Kielc, w trójkącie ulic<br />
Warszawskiej, Polnej i Radiowej. W obiekcie,<br />
o łącznej powierzchni blisko 93 000 m 2 ,<br />
powstało około 160 lokali handlowo-usługowych<br />
i punktów gastronomicznych.<br />
Łączna powierzchnia najmu wynosi około<br />
36 000 m². Na najwyższej kondygnacji<br />
handlowej znajduje się Food Cort. Ostatnie<br />
trzy poziomy budynku przeznaczone są na<br />
parking, który pomieści ponad 1200 pojazdów.<br />
Harmonizując się z pejzażem centrum<br />
Kielc, przestrzeń miejską w otoczeniu galerii<br />
kształtują fontanna (eliptyczna, sześciometrowa<br />
bryła, ustawiona pod kątem) ze<br />
współczesną rzeźbą, nastrojowa kawiarnia<br />
z zewnętrznym tarasem, kamienne siedziska,<br />
architektura zieleni oraz wzór graficzny<br />
posadzek. Przed obiektem rozciąga się<br />
dwupoziomowy plac z ogródkami kawiarnianymi,<br />
a także sieć trawników, chodników<br />
i stylowych ławeczek.<br />
Patrycja Fabiańska: Co leżało w zakresie<br />
Państwa opracowania?<br />
Marek Tryzybowicz: Wszystkie fazy projektu<br />
– od wstępnych szkiców i koncepcji<br />
przez projekt budowlany, przetargowy, aż<br />
do projektu wykonawczego i nadzorów autorskich.<br />
PF: Co znajduje się w sąsiedztwie inwestycji?<br />
Czy czynniki zewnętrzne wpłynęły na<br />
ukształtowanie budynku?<br />
MT: Zarówno zapisy planu miejscowego,<br />
jak i bezpośredni kontekst zabudowy miały<br />
wpływ na ukształtowanie przestrzenne<br />
i funkcjonalne. Zapisy planu obejmowały<br />
tylko obszar bezpośrednio ograniczony do<br />
nieruchomości Domu Księży Seniorów – stary<br />
sad i ogród. Nasza koncepcja uwzględniła<br />
sąsiedztwo i wpisała się w charakter zabudowy<br />
tego obszaru miasta.<br />
PF: Jakie inspiracje towarzyszyły Państwu<br />
w przygotowaniu projektu?<br />
MT: Chcieliśmy stworzyć budynek handlowy<br />
z klasą, którego obecność w tkance<br />
urbanistycznej centrum Kielc byłaby naturalna<br />
i atrakcyjna. Oczekiwaliśmy, że jakość architektoniczna<br />
projektowanego obiektu stanie<br />
sie pozytywnym katalizatorem przekształceń<br />
architektonicznych tego rejonu miasta. Tworząc<br />
zarys tektoniczny budynku, wpisując go<br />
w otoczenie, definiując estetykę elewacji oraz<br />
szukając nowych relacji z istniejącym środowiskiem,<br />
mieliśmy na uwadze, jak ważny jest<br />
ten obiekt dla nowego wizerunku miasta.<br />
Optymalizując funkcjonalne handlowe aspekty<br />
budynku, uzyskaliśmy szansę stworzenia<br />
jednorodnej, spójnej formalnie architektury<br />
Rys. Bose International Planning & Architecture<br />
Rzut kondygnacji ±0,00, skala 1:500<br />
37
odbiegającej estetycznie od porównywalnych<br />
pod względem wielkości obiektów handlowych,<br />
które powstały w ostatnich latach.<br />
Projektowanie budynków handlowych traktujemy<br />
poważnie, najwyższy czas oczekiwać<br />
od takich realizacji dobrej, progresywnej<br />
architektury. Komercyjne aspekty funkcji<br />
wcale nie muszą być z nią w konflikcie. Bryła,<br />
proporcje elementów zabudowy, przestrzenność<br />
strefy wejść, perforacja paneli elewacji,<br />
dialog budynku i rzeźbiarskiej formy fontanny,<br />
dobór koloru, światła i metaforyczna ekspresja<br />
korony były bezpośrednią kontynuacją<br />
naszych konsekwentnych założeń koncepcyjnych.<br />
W proces ich twórczego rozwijania<br />
zaangażowany był cały nasz zespół. Na<br />
przykład motyw perforacji fasady i zasada<br />
modulacji paneli były rezultatem konkursu<br />
projektowego wewnątrz pracowni.<br />
PF: Jak rozwiązano plac wejściowy?<br />
MT: Poprzez ogólnodostępną publiczną<br />
przestrzeń o zdecydowanej formie architektonicznej,<br />
która przechodzi w środek budynku,<br />
oraz płynne połączenie przestrzeni zewnętrznej<br />
z wewnętrzną. Podstawowym pomysłem<br />
było takie rozwiązanie zewnętrznego placu<br />
dolnego, aby stał się przestrzennie oraz funkcjonalnie<br />
atrakcyjny i w konsekwencji zachęcał<br />
do wejścia na poziom dolnego parteru.<br />
Wykorzystane w tym celu zostały elementy<br />
specjalne: rzeźba z fontanną, kształt oraz<br />
wielkość placu i połączone z nim funkcje<br />
gastronomiczne. Plac górny w poziomie ulicy<br />
powiązany jest widokowo z placem dolnym,<br />
a z budynkiem łączy się poprzez dynamicznie<br />
wznoszący się żelbetowy pomost.<br />
PF: Jakie były elementy programu funkcjonalnego<br />
i w jaki sposób zrealizowali je<br />
Państwo w projekcie? Co w kształtowaniu<br />
rzutów było najtrudniejsze, a co sprawiło<br />
szczególną przyjemność?<br />
MT: Program funkcjonalny zakładał realizację<br />
trzykondygnacyjnej galerii handlowej,<br />
nad którą znajdują się kondygnacje<br />
parkingowe. Pozostałe założenia przestrzenne<br />
powstawały w trakcie wspólnej pracy z przedstawicielami<br />
inwestora. Zaproponowaliśmy<br />
m.in. dwupoziomowe ukształtowanie głównego<br />
placu wejściowego w taki sposób, aby<br />
możliwe było wejście z zewnątrz do dwóch<br />
kondygnacji handlowych i utworzenie „dolnego”<br />
i „górnego” parteru. To pozwoliło też<br />
zrealizować pochylnię łączącą plac dolny<br />
z chodnikiem, wzdłuż ulicy Warszawskiej.<br />
Rozwiązanie takie uplastyczniło strefę wejścia<br />
i stało się pretekstem do trójwymiarowego<br />
uatrakcyjnienia otoczenia budynku. Jednym<br />
z większych wyzwań w trakcie projektowania<br />
było ukształtowanie przestrzeni publicznej<br />
wewnątrz galerii w taki sposób, aby spełniała<br />
wymogi wielokondygnacyjnego obiektu handlowego,<br />
a technicznie umożliwiała realizację<br />
na kondygnacjach powyżej parkingów.<br />
PF: W jaki sposób i jakimi środkami dokonali<br />
Państwo integracji przestrzeni centrum<br />
miejskiego z wnętrzem galerii, osiągając<br />
klimat ulicy handlowej?<br />
MT: Obiekt został zbudowany na terenie<br />
starego sadu. Niezabudowana działka inwestycyjna<br />
miała neutralne relacje przestrzenne<br />
z otaczającą zabudową. Naszą inspiracją<br />
i priorytetem było wprowadzenie ogólnodostępnej<br />
przestrzeni publicznej do wnętrza<br />
obiektu. Środkiem do tego było jednoznaczne<br />
ukształtowanie bryły budynku i konsekwentnie<br />
kontynuowanie tej formy wewnątrz.<br />
Ostatecznie obiekt został ukształtowany jako<br />
połączenie czterech wielokondygnacyjnych<br />
placów miejskich, z których trzy to place<br />
wewnętrzne. Wszystkie zrealizowane są<br />
w spójnej stylistyce. Środkiem, pozwalającym<br />
uzyskać zamierzony charakter miejskiej ulicy<br />
handlowej, był również odpowiedni dobór<br />
materiałów: kamiennych posadzek, wysokich<br />
szklanych witryn oraz metalicznych sufitów.<br />
PF: Jaka jest zrealizowana ostatecznie<br />
oferta funkcjonalna obiektu?<br />
MT: Składa się z trzech i pół kondygnacji<br />
handlowo-usługowych. Na najniższej<br />
zlokalizowano kino, fitness oraz<br />
squash. Na poziomie dolnego parteru<br />
znajdują się powierzchnie handlowe oraz<br />
wielofunkcyjny plac centralny ze sceną<br />
i wewnętrznym placem wejściowym. Na<br />
kondygnacji górnego parteru także mamy<br />
powierzchnie handlowe oraz dwa wejścia<br />
– mostem od strony ul. Warszawskiej<br />
oraz z poziomu ul. Polnej. Kondygnacja 1<br />
zawiera, oprócz powierzchni komercyjnej,<br />
w tym restauracyjnej, dwa place łączące<br />
ją z parkingami powyżej.<br />
PF: Jak rozwiązano strefę komunikacyjną,<br />
parkingową i obsługi transportowej?<br />
MT: Parking zlokalizowano na trzech<br />
najwyższych kondygnacjach. Najniższa<br />
z nich powiązana jest z zewnętrznym układem<br />
drogowym dwoma dwukierunkowymi<br />
rampami. Komunikacja wewnątrz parkingu<br />
oparta jest na dwóch jednokierunkowych<br />
rampach. Parking powiązany jest z galerią<br />
systemem dwóch stref komunikacji<br />
pionowej, obejmującej windy oraz schody<br />
ruchome. Dodatkowym elementem komunikacyjnym<br />
jest panoramiczna winda przy<br />
placu centralnym, o ażurowej konstrukcji<br />
dominującej nad przestrzenią placu.<br />
WYPOWIEDŹ EKSPERTA<br />
Łukasz Kulawik – specjalista<br />
ds. produktu i rozwoju rynku, Synthos SA<br />
Ambitny projekt architektoniczny wymagał zastosowania w budowie galerii najlepszych<br />
materiałów. Dlatego też w termoizolacji tego budynku zastosowano Synthos XPS<br />
– nowoczesnym materiał termoizolacyjny, wytwarzany w procesie ektruzji polistyrenu.<br />
Ze względu na połączenie wysokiej wytrzymałości na ściskanie oraz bardzo dobrej izolacyjności<br />
termicznej, przy jednoczesnym zachowaniu bardzo małej nasiąkliwości, materiał<br />
ten ma szerokie i uniwersalne zastosowanie w termoizolacji przegród budowlanych.<br />
W Galerii Korona został przede wszystkim zastosowany do izolacji termicznej ścian piwnicznych<br />
oraz posadzek posadowionych na gruncie, gdzie materiał termoizolacyjny ma<br />
bezpośredni kontakt z niekorzystnym wilgotnym środowiskiem. Jego mała nasiąkliwość<br />
(0,4%) gwarantuje, że jego bardzo dobre parametry izolacyjności termicznej pozostaną<br />
niezmienne przez cały okres funkcjonowania w niekorzystnym środowisku.<br />
Kolejną aplikacją, w której Synthos XPS został zastosowany, jest izolacja termiczna<br />
posadzek w pomieszczeniach wewnętrznych mocno i średnio obciążonych, takich jak<br />
pomieszczenia użyteczności publicznej, magazyny i ciągi komunikacyjne w galerii. Ze<br />
względu na wysoką wytrzymałość na ściskanie (>300 kPa) materiał ten doskonale<br />
sprawdza się wszędzie tam, gdzie na posadzki międzykondygnacyjne będzie mocno<br />
oddziaływać obciążenie statyczne i dynamiczne. Ta sama zaleta wykorzystywana jest<br />
przy termoizolacji stropów nad pomieszczeniami ogrzewanymi, gdzie zaprojektowano<br />
parkingi dla pojazdów powyżej 3,5 T DMC.<br />
• Niezwykły design toalet...<br />
• ...i przestrzeni sanitariatów<br />
38
• Przestrzeń publiczna wnętrza galerii<br />
Biorąc pod uwagę parametry urbanistyczne,<br />
chcieliśmy zrobić wszystko, aby strefa<br />
rozładunkowa nie stała się kłopotem dla<br />
otoczenia. Jest zatem osłonięta od sąsiedniej<br />
zabudowy i ulic, dzięki temu nie czyta się<br />
jej jako dodanego elementu obcego – jest<br />
wkomponowana w geometrię bryły.<br />
PF: Czy Państwa pracownia zajmowała<br />
się również projektem iluminacji bryły?<br />
MT: Stworzyliśmy koncepcję całej ekspresji<br />
ściany zewnętrznej budynku. Zaproponowaliśmy<br />
perforację paneli. W animacjach<br />
pokazaliśmy pewne scenariusze świetlne,<br />
które możemy uzyskać, korzystając z tego,<br />
że ekran jest odsunięty od właściwej ściany<br />
i stwarza przestrzeń na instalacje świetlne.<br />
Finalny efekt jest współpracą naszego zespołu<br />
z projektantami światła i producentami<br />
wybranych opraw.<br />
PF: Jak wyglądała praca nad detalem,<br />
uzyskaniem zamierzonej efektywności<br />
wnętrz?<br />
MT: Możemy ją podzielić na kilka aspektów.<br />
Naszą ambicją było stworzenie prawidłowego,<br />
profesjonalnie przygotowanego<br />
projektu wnętrz, optymalnego dla najemców<br />
i klientów. W związku z tym ważna<br />
była organizacja przestrzeni publicznej<br />
– widoczność wszystkich najemców musiała<br />
być zapewniona z każdego punktu galerii.<br />
Plac centralny utworzony pomiędzy dwoma<br />
głównymi szklanymi bryłami wysp handlowych<br />
miał stanowić serce całego projektu<br />
– tutaj odbywają się promocje, przedstawienia,<br />
wydarzenia kulturalne.<br />
Następnym istotnym elementem było<br />
przygotowanie optymalnej ilości światła<br />
dziennego oraz dyspozycji przestrzennej<br />
świetlików. Zależało nam, żeby centrum<br />
było lekkie w odbiorze, rozświetlone. Wystrój<br />
wnętrz musiał podkreślać ekspozycję<br />
najemców, a nie konkurować z nią. Współpracowaliśmy<br />
w tym zakresie z międzynarodową<br />
firmą Bliss Fasman, która przygotowała<br />
koncepcję oświetlenia. Zaproponowaliśmy<br />
interesujący projekt posadzek w układzie<br />
rozproszonego konfetti. Operując dwoma<br />
i trzema kolorami, uzyskaliśmy ciekawy,<br />
wręcz pointylistyczny efekt. Posadzki mają<br />
kontynuację na zewnątrz. Ważne było dla<br />
nas również osiągnięcie widoczności z dolnych<br />
poziomów na górne, dlatego geometria<br />
balustrad i ich materiały zostały tak<br />
przemyślane, aby uzyskać maksymalne linie<br />
widokowe. Część środkowa na wyspach<br />
została przeznaczona na „spięcie” całego<br />
centrum. Tam znajduje się food court,<br />
a mniejsze jednostki gastronomiczne – na<br />
wyspach. Na ostatniej kondygnacji również<br />
została atrakcyjnie zaprojektowana strefa<br />
gastronomiczna, otwarta i widoczna ze<br />
wszystkich kondygnacji poniżej.<br />
PF: W wystroju wnętrz na uwagę zasługują<br />
ciekawe elementy małej architektury.<br />
MT: Cały projekt identyfikacji wizualnej<br />
obiektu wraz z aplikacjami graficznymi powstał<br />
w firmie Dodoplan, z którą współpracowaliśmy<br />
na etapie projektu wykonawczego.<br />
W ich zakresie były też elementy małej<br />
architektury wnętrza obiektu.<br />
PF: Co stanowiło źródło inspiracji dla<br />
dominant – dwóch przeszklonych brył wyznaczających<br />
przestrzeń placów wejściowych<br />
i wielofunkcyjnego placu centralnego?<br />
MT: Skala szytego na miarę obiektu umożliwiła<br />
nam zaproponowanie wizualnie czytelnego<br />
modelu przestrzeni publicznej. Jego<br />
elementem są dwie szklane bryły, wyraźnie<br />
definiujące plac centralny, widoczne z każdego<br />
poziomu handlowego. Stworzyliśmy<br />
atrakcyjne warunki ekspozycji dla najemców<br />
w obrębie szklanych wysp.<br />
PF: Co sprawiło największą trudność,<br />
a co najwięcej satysfakcji podczas projektowania?<br />
MT: To przyjemny moment, gdy materializują<br />
się wyobrażenia o obiekcie. Mniej<br />
przyjemnie było podczas długotrwałego<br />
i skomplikowanego procesu administracyjnego,<br />
który jest dziś niestety skomplikowany.<br />
Uzyskiwanie poszczególnych uzgodnień oraz<br />
decyzji wiąże się z dużą odpowiedzialnością<br />
i wymaga czasu.<br />
PF: Dziękuję za rozmowę.<br />
Lokalizacja/adres Kielce, ul. Warszawska 26<br />
Bose International Planning & Architecture<br />
Pracownia projektowa<br />
Marek Tryzybowicz<br />
Marek Tryzybowicz – prowadzący<br />
Zespół projektu<br />
koncepcyjnego<br />
Damian Wołkiewicz, Małgorzata Konstanzer,<br />
Justyna Sylwestrzak, Duygu Ozturk<br />
Borys Juraszyński – prowadzący<br />
Zespól projektu<br />
budowlanego<br />
Aurelia Juraszyńska, Grażyna Stawicka, Beata Skowrońska,<br />
Paulina Godzińska, Maciej Chmielecki, Bartek Godziński,<br />
Michał Łempicki, Jarosław Malik, Magdalena Dobrowolska<br />
Data opracowania 2009/2010<br />
Data realizacji 2012 r.<br />
Inwestor<br />
Church Land Development sp. z o.o.<br />
Powierzchnia całkowita 92 976 m 2<br />
Powierzchnia zabudowy 16 862 m 2<br />
Kubatura brutto 421 737 m 3<br />
Armatura sanitarna<br />
Oras Olesno sp. z o.o<br />
Aluminiowe sufity: rastrowe<br />
OPEN CELL oraz OPEN LINE,<br />
listwowe, kasetonowe<br />
i zabudowy pionowe VARIO.<br />
Barwa System sp. z o.o.<br />
Sufity z siatki cięto-ciągnionej<br />
oraz szkła hartowanego<br />
Ceramika łazienkowa<br />
Roca Polska sp. z o.o.<br />
Synthos XPS<br />
SYNTHOS SA<br />
40
REALIZACJE W POLSCE<br />
• Dynamiczna fasada strefy rekreacyjnej<br />
AQUASFERA<br />
Wodne centrum sportowo-rekreacyjne w Olsztynie<br />
Obiekt oddany do użytku na początku 2012 r. jest<br />
przykładem optymalnej organizacji funkcjonalnej<br />
oraz interesującego zintegrowania obiektu<br />
z przestrzenią publiczną i terenami rekreacyjnymi.<br />
Fot. Przemysław Andruk<br />
42<br />
43
• Widok na kompleks. Integracja obiektu z krajobrazem<br />
MJ: Projekt powstawał na bazie pracy konkursowej,<br />
do której program funkcjonalny został<br />
określony przez inwestora. Ze względu na<br />
charakter zamówień publicznych ściśle się go<br />
trzymaliśmy. Główne punkty programu były<br />
efektem wspólnych przemyśleń inwestora,<br />
Polskiego Związku Pływackiego i zapewne<br />
również Miejskiego Ośrodka Sportu w Olsztynie.<br />
Nieznacznie go modyfikowaliśmy, ale<br />
wszystko zostało utrzymane w pierwotnie<br />
wytyczonych ramach. Obiekt składa się<br />
z trzech funkcjonalnie powiązanych stref:<br />
olimpijskiego basenu sportowego, basenów<br />
rekreacyjnych oraz odnowy biologicznej.<br />
Część sportowa składa się z basenu typu<br />
olimpijskiego (50x25 m), basenu do rozgrzewki<br />
i nauki pływania (25x8,5 m), widowni<br />
na 1514 osób (w tym ośmiu niepełnosprawnych)<br />
oraz dodatkowej widowni z trybuną<br />
na 146 zawodników. Zaprojektowaliśmy dla<br />
tej części oddzielne przebieralnie z częścią<br />
sanitarną, z aneksem dla niepełnosprawnych<br />
oraz zaplecze dla sędziów i instruktorów.<br />
Część rekreacyjna składa się z basenu<br />
rekreacyjnego o zróżnicowanych kształtach<br />
i ma takie atrakcje, jak sztuczna rzeka, leżanki<br />
z masażem podwodnym, masaże podwodne<br />
w ścianach bocznych, bicze wodne, kaskada.<br />
Jest również brodzik dla dzieci, whirpoole<br />
oraz dwie zjeżdżalnie po około 100 metrów.<br />
Dla części rekreacyjno-zabawowej powstały<br />
oddzielne przebieralnie z częścią sanitarną<br />
i oddzielnym aneksem dla niepełnosprawnych.<br />
Podczas zwykłej eksploatacji obiektu<br />
część sportowa i rekreacyjna stanowią funkcjonalną<br />
całość. W czasie zawodów istnieje<br />
możliwość niezależnego funkcjonowania<br />
części rekreacyjno-zabawowej.<br />
PF: W jaki sposób powiązano ze sobą<br />
poszczególne strefy?<br />
MJ: Baseny są powiązane ze sobą funkcjonalnie<br />
i nie są oddzielone ścianą, natomiast<br />
zróżnicowanie brył wyraźnie określa przestrzeń<br />
basenu sportowego i rekreacyjnego.<br />
Pomimo że baseny funkcjonują integralnie,<br />
zastosowany czytelny podział przestrzeni<br />
daje możliwość ich wydzielenia i użytkowania<br />
dwóch hal basenowych w pewnym stopniu<br />
niezależnie. Z basenów można przejść bezpośrednio<br />
do części odnowy biologicznej<br />
z centrum saunowym. Służy do tego komunikacja<br />
pionowa z wydzieloną klatką schodową.<br />
Część z odnową biologiczną jest autonomiczną<br />
strefą, która służy użytkownikom<br />
z zewnątrz oraz stanowi zaplecze rehabilitacyjno-wypoczynkowe<br />
dla zawodników<br />
i innych użytkowników. Składa się z części A,<br />
gdzie znajdują się gabinety odnowy biologicznej,<br />
oraz części B z salami sportowo-<br />
-rekreacyjnymi.<br />
PF: Jak rozwiązano komunikację w obiekcie<br />
oraz obsługę komunikacyjną zewnętrzną?<br />
MJ: W podziemiach obiektu zaprojektowaliśmy<br />
dwupoziomowy parking na 224<br />
samochody oraz pomieszczenia techniczne.<br />
Rozwiązanie to umożliwia przejście „suchą<br />
stopą” z domu czy pracy na basen, co w odczuciu<br />
mieszkańców Olsztyna jest dużym<br />
udogodnieniem.<br />
PF: Czy podczas projektowania pojawiła<br />
się konieczność rezygnacji z jakiegoś elementu<br />
programu? Czy trzeba było zastosować<br />
zamienniki materiałowe?<br />
MJ: Oprócz tego, że program funkcjonalny<br />
był z góry ustalony, realizacja miała<br />
się zmieścić w określonym przez inwestora<br />
budżecie. Z perspektywy czasu wydaje się<br />
jednak, że część rekreacyjna powinna być<br />
bardziej rozbudowana. Wówczas było to<br />
niewykonalne, ale projekt daje możliwość powiększenia<br />
tej części w przyszłości. Kompromisy<br />
są odwiecznym problemem, najczęściej<br />
dotyczą pogodzenia nowoczesnych, często<br />
drogich technologii z budżetem.<br />
PF: Co w kształtowaniu bryły było dla<br />
Państwa najważniejsze? Co miało istotny<br />
wpływ na ostateczną formę?<br />
MJ: Z jednej strony wspomniana integracja<br />
z parkiem, z drugiej – istniejące ukształtowanie<br />
terenu, relacja bryły z rzeźbą, zręczne<br />
wpisanie obiektu w klimat miejsca. Trzeba<br />
było rozwiązać dylemat, na ile obiekt zagłębić,<br />
na ile wykorzystać istniejącą skarpę.<br />
Nie chcieliśmy, żeby kompleks górował nad<br />
otoczeniem. Zgodnie z założeniem udało<br />
nam się stworzyć obiekt odpowiednio niski<br />
• Przeszklona fasada głównej hali basenowej<br />
Niezwykle zręczne wkomponowanie bryły<br />
budynku w naturalne ukształtowanie terenu<br />
oraz „otwarcie” głównej hali basenowej<br />
na zielone tereny parkowe przyniosło efekt<br />
przenikania się wnętrza z zewnętrznym krajobrazem.<br />
Użytkownicy kompleksu mają niemal<br />
poczucie pływania w naturalnym środowisku<br />
parku, a nie w zamkniętej hali basenowej.<br />
Różnorodne funkcje obiektu WCRS<br />
wzajemnie się przenikają, relacje widokowe<br />
pomiędzy halami basenowymi a głównym<br />
holem i restauracją zostały z dbałością zaplanowane.<br />
Budynek jest przeciwieństwem labiryntu,<br />
konsekwentnie odsłania swoje atrakcje<br />
potencjalnemu użytkownikowi. Mamy możliwość<br />
obserwowania basenu olimpijskiego,<br />
basenów rekreacyjnych i części odnowy biologicznej<br />
ze stref ogólnodostępnych.<br />
O rozwiązaniach, ideach i zmaganiach<br />
z projektem opowiada architekt obiektu<br />
Maciej Jacaszek z pracowni Restudio <strong>Architektury</strong>.<br />
Patrycja Fabiańska: Jakie były główne<br />
założenia projektu?<br />
Maciej Jacaszek: Ideą przewodnią była<br />
próba zintegrowania obiektu z otaczającym<br />
terenem, a w szczególności z sąsiadującym<br />
parkiem. W związku z tym dążyliśmy do tego,<br />
aby jak najbardziej otworzyć go na przestrzeń<br />
parkową i zatrzeć granice między wnętrzem<br />
a zewnętrzem. W efekcie, pływając w niecce<br />
głównego basenu, ma się odczucie, jakby się<br />
było w parku, a nie w zamkniętej hali. Ten<br />
element projektu oceniamy za najciekawszy.<br />
PF: W jaki sposób rozwiązano komunikację<br />
w programie funkcjonalno-przestrzennym<br />
obiektu?<br />
MJ: Zadaniem, jakie sobie postawiliśmy,<br />
było stworzenie wzajemnych, mocno czytelnych<br />
relacji pomiędzy poszczególnymi<br />
funkcjami. Obiekt miał nie być „labiryntem”,<br />
co niestety cechuje wiele obiektów<br />
użyteczności publicznej. Chcąc zapobiec<br />
uciążliwemu kluczeniu użytkowników po<br />
budynku, stworzyliśmy szereg otwarć widokowych.<br />
Zależało nam na tym, by ze<br />
stref ogólnodostępnych był wgląd na różne<br />
funkcje obiektu i tym samym, aby obiekt<br />
konsekwentnie ujawniał i odsłaniał przed<br />
użytkownikiem swój charakter i atrakcje.<br />
Miał zachęcać do uczestniczenia w swojej<br />
przestrzeni.<br />
PF: Czy się udało?<br />
MJ: Tak, już od momentu wejścia do<br />
głównego holu widać całą ofertę kompleksu:<br />
halę basenów rekreacyjnych, restaurację,<br />
basen sportowy, imponujące trybuny na<br />
1500 osób, strefę odnowy biologicznej z siłownią<br />
itd. Wszystkie elementy programu<br />
funkcjonalno-przestrzennego przenikają<br />
się, otwierają dla użytkownika, zachęcają<br />
do korzystania. Nie dotyczy to zresztą tylko<br />
strefy wejściowej – cały obiekt jest podporządkowany<br />
tej idei.<br />
PF: Czy uczytelnienie przestrzeni było<br />
trudne do zrealizowania w projekcie?<br />
MJ: Wielofunkcyjność obiektu implikowała<br />
tę trudność. Różnorodność programu funkcjonalnego<br />
powodowała, że aby zrealizować<br />
zamierzony charakter otwarć widokowych,<br />
należało konsekwentnie i rygorystycznie tę<br />
przestrzeń kształtować. Zrealizowanie tego<br />
w projekcie było wyzwaniem.<br />
PF: Obiekt jest płynnie wpisany w krajobraz<br />
parku. Jak ta integracja przebiegała?<br />
MJ: Trudnością natury technicznej był<br />
projekt przeszklonej fasady. Cała przeszklona<br />
ściana głównej hali basenowej, wykonana<br />
w systemie Schueco FW 50+S na podkonstrukcji<br />
z drewna klejonego, zaciera granicę<br />
pomiędzy parkiem a basenem. Podkonstrukcja<br />
drewniana zintegrowana jest z nośnymi<br />
dźwigarami. Z uwagi na charakter pracy<br />
drewna sposób zaprojektowania całego<br />
układu był technicznym wyzwaniem. Udało<br />
się i teraz północna elewacja stanowi<br />
o atrakcyjności bryły.<br />
PF: Co zawiera zrealizowany program<br />
funkcjonalny. Udało się zawrzeć wszystkie<br />
jego pierwotnie założone elementy?<br />
44 45
i nienarzucający dominant. Zawsze zależy<br />
nam, aby forma nawiązywała do funkcji. Jeśli<br />
więc projektujemy obiekt sportowy, staramy<br />
się nawiązać formą do jego charakteru.<br />
Ma być ona dynamiczna, odważna, niezbyt<br />
przysadzista, „sportowa”.<br />
PF: Jak rozwiązano konstrukcję budynku?<br />
MJ: Obiekt ma mieszaną konstrukcję.<br />
W części odnowy biologicznej jest to tradycyjna,<br />
monolityczna konstrukcja szkieletowa,<br />
również ze ścianami monolitycznymi. Inne<br />
rozwiązanie charakteryzuje natomiast halę<br />
basenu sportowego. Konstrukcja dachu<br />
nad halą jest oparta na konstrukcji dźwigara<br />
drewnianego, filigranowego i lekkiego.<br />
Dzięki zastosowaniu stalowych cięgien<br />
w jego dolnym pasie udało nam się odchudzić<br />
główny dźwigar do 1,40 m, co jest<br />
pewnym osiągnięciem z uwagi na wielkość<br />
tego przykrycia. Rozpiętość dźwigara to<br />
ponad 50 m.<br />
PF: Jakie materiały zostały użyte na fasadach?<br />
MJ: Musieliśmy wypracować pewien<br />
kompromis pomiędzy budżetem a estetyką,<br />
jakością i trwałością materiałów. Zdecydowaliśmy<br />
się na zastosowanie płyt włókno-<br />
-cementowych, barwionych w masie, z uwagi<br />
na naturalny wygląd tego materiału. Uniknęliśmy<br />
dzięki temu efektu plastikowego<br />
i sztucznego materiału, gdyż ulegają one<br />
naturalnym przebarwieniom, więc elewacja<br />
nie będzie monotonna. Wprowadziliśmy także<br />
kolorowe akcenty, projektując fragmenty<br />
elewacji z laminatu HPL. Kolejnym istotnym<br />
materiałem, stanowiącym o estetyce fasad,<br />
są przeszkolone fasady słupowo-ryglowe<br />
w systemie Schüco FW 50+.<br />
PF: Z czego wykonane jest to poszycie<br />
dachowe?<br />
MJ: Pokrycie dachowe wykonane jest<br />
z blachy aluminiowej systemu Kalzip, łączonej<br />
na prefabrykowany rąbek stojący, bez<br />
żadnych łączeń poprzecznych. Cały dach<br />
pokrywany jest jednym elementem z blachy.<br />
Jako jego odwodnienie zastosowaliśmy rozwiązanie<br />
podciśnieniowe, oparte na systemie<br />
Pluvia.<br />
PF: Zastosowanie w niecce basenu olimpijskiego<br />
mechanizmu ruchomego dna znacznie<br />
rozszerzyło wielofunkcyjność obiektu.<br />
Na czym polega jego działanie?<br />
MJ: Ogólnie mówiąc, jest to system siłowników<br />
podnoszących perforowane dno.<br />
Oparliśmy się na nowoczesnym systemie ruchomego<br />
dna holenderskiej firmy Variopool,<br />
który zainstalowany został w basenie niecki<br />
olimpijskiej na życzenie inwestora. Konstrukcja<br />
ta dzieli nieckę na trzy części oddzielone<br />
przegrodami, które mogą wydzielać baseny<br />
o różnej głębokości. W przypadku gdy basen<br />
olimpijski nie jest wykorzystywany do celów<br />
sportowych, zastosowanie ruchomego dna<br />
daje możliwość wydzielenia w nim trzech dodatkowych<br />
basenów rekreacyjnych. Ruchome,<br />
perforowane dno powoduje więc, że obiekt<br />
staje się multifunkcjonalny. Ten system można<br />
doskonale wykorzystać podczas działaniach<br />
artystycznych. Spektakl, który został zrealizowany<br />
w trakcie uroczystości otwarcia, pokazał<br />
jego możliwości: tancerze prezentowali układy<br />
graficzne na basenie z minimalną ilością<br />
wody, sprawiając wrażenie poruszania się po<br />
jej powierzchni. Niecka basenu sportowego<br />
może mieć wiele zastosowań: sportowe,<br />
edukacyjne (nauka pływania), rekreacyjne.<br />
Oprócz tego umożliwia korzystanie z rowerów<br />
wodnych oraz aranżację przestrzeni do<br />
gier, np. piłki wodnej.<br />
PF: Jak rozwiązano sprawę oświetlenia<br />
obiektu wewnątrz?<br />
MJ: Poprzez odważne operowanie głównymi<br />
ścianami szklanymi. Wydawać by się<br />
mogło nawet, że w głównych halach basenowych<br />
oraz holach sztuczne oświetlenie<br />
mogłoby być zbędne. Wszystkie pomieszczenia<br />
doświetlane są światłem naturalnym.<br />
Dodatkowo ten efekt jest wspierany przez<br />
świetliki dachowe oraz duże przeszklenia<br />
dachu nad główną halą.<br />
PF: Czy w związku z tak dużą powierzchnią<br />
przeszkleń budynek nie jest prześwietlony?<br />
• Elewacja wschodnia. Rozwiązanie materiałowe<br />
46
W Polsce powstaje coraz więcej nowoczesnych<br />
obiektów sportowych, funkcjonalnych<br />
i ciekawych architektonicznie. Materiały<br />
i technologie stosowane do ich budowy<br />
muszą spełniać wysokie wymagania jakościowe.<br />
W przypadku takich obiektów, jak<br />
aquaparki i baseny, gdzie z uwagi na duże<br />
natężenie użytkowników oraz charakter<br />
tych budowli panuje wysoka wilgotność<br />
powietrza, materiały budowlane muszą<br />
być trwałe i przede wszystkim odporne na<br />
działanie wilgoci.<br />
Wymagania te spełnią przemyślane rozwiązania<br />
Knauf do pomieszczeń mokrych<br />
w technologii AQUAPANEL®, której głównym<br />
elementem są zaawansowane technologicznie<br />
WYPOWIEDŹ EKSPERTA<br />
Krzysztof Borzymiński – Specification Manager,<br />
Knauf USG Systems GmbH & Co.KG – Knauf sp. z o.o.<br />
płyty cementowe do wnętrz AQUAPANEL ®<br />
Indoor. Płyty te zapewniają odporność na<br />
długotrwały kontakt z rozpryskiwaną wodą,<br />
bardzo dobrze tolerują dużą wilgotność powietrza<br />
w takich pomieszczeniach, jak łazienki,<br />
stanowiska prysznicowe, hale basenowe,<br />
sauny czy miejsca związane z przetwórstwem<br />
żywności.<br />
Podstawową zaletą zastosowania płyt<br />
cementowych AQUAPANEL ® Indoor jest ich<br />
100-proc. wodoodporność, dzięki czemu nie<br />
rozmiękają, nie pęcznieją i nie kruszą się. Płyty<br />
te mają także inne walory użytkowe:<br />
• są odporne na działanie chloru, środków<br />
odkażających oraz soli, używanych w ogólnodostępnych<br />
pływalniach,<br />
• mają wysoką wytrzymałość na uszkodzenia<br />
mechaniczne, są odporne na uderzenia,<br />
• wytrzymują skrajne działanie temperatur,<br />
• spełniają wysokie wymagania dotyczące<br />
czystości i hieny.<br />
Zalety te docenili także architekci obiektu<br />
AQUASFERA w Olsztynie, gdzie ostatecznie<br />
sufity i ściany działowe w strefie basenowej<br />
oraz szatniach zostały wzniesione w systemie<br />
AQUAPANEL Indoor. Przykład ten potwierdza,<br />
że wielu inwestorów przekonało się, że warto<br />
wybierać nowoczesne, trwałe i inteligentne<br />
technologie, takie właśnie jak AQUAPANEL ®<br />
Indoor, aby przez długie lata cieszyć się pięknymi<br />
obiektami, które wciąż będą wyglądały<br />
jak nowe.<br />
MJ: Nie, ponieważ główne przeszklenie<br />
znajduje się od strony północnej.<br />
PF: Czy obiekt jest dostępny dla niepełnosprawnych?<br />
MJ: Każdy obiekt użyteczności publicznej<br />
jest teraz dostępny dla niepełnosprawnych.<br />
To już standard. Nie przewidywaliśmy rozwiązań<br />
dodatkowych, skupiliśmy się na tym,<br />
aby wszystkie atrakcje obiektu były dla nich<br />
dostępne. Przewidzieliśmy podnośniki, windy,<br />
strefa wejściowa została tak ukształtowana,<br />
aby nie trzeba było pokonywać żadnych<br />
schodów.<br />
PF: Co według Pana jest najważniejsze<br />
podczas projektowania tego typu kompleksów?<br />
MJ: Wskazane jest indywidualne podejście.<br />
Z kolei doświadczenie w opracowywaniu<br />
obiektów basenowych procentuje<br />
coraz lepszymi rozwiązaniami w kolejnych<br />
projektach. Myślę, że ważną rzeczą jest racjonalne<br />
i w pełni profesjonalne zaprogramowanie<br />
funkcji takiego obiektu jeszcze przed<br />
koncepcją, w szerokim gronie fachowców.<br />
Mam na myśli ludzi, którzy takimi obiektami<br />
zarządzają, specjalistów od atrakcji basenowych,<br />
projektantów, inwestora itd. Liczy się<br />
również zdanie użytkowników.<br />
PF: Czy niezbędne były konsultacje z osobami<br />
biegłymi w dziedzinie kształtowania<br />
Lokalizacja/adres<br />
Olsztyn, al. Marszałka J. Piłsudskiego 69b<br />
Pracownia projektowa<br />
Restudio <strong>Architektury</strong><br />
Architekci prowadzący<br />
Rafał Jacaszek, Maciej Jacaszek<br />
Architekci<br />
Grzegorz Porębski, Roland Kwaśny,<br />
Bartosz Zamorski, Joanna Saje<br />
Data opracowania 2007 r.<br />
Data realizacji 2012 r.<br />
Inwestor<br />
Miasto Olsztyn<br />
Powierzchnia całkowita 20 189 m 2<br />
Powierzchnia zabudowy 6712 m 2<br />
Kubatura brutto 116 281 m 3<br />
Generalny wykonawca<br />
Płyty elewacyjne EURONIT<br />
Płyty cementowe do wnętrz AQUAPANEL®<br />
i technologii obiektów przeznaczonych do<br />
rekreacji sportowej?<br />
MJ: W inwestycję zaangażowany był specjalista<br />
z PZP, który miał wpływ praktycznie<br />
na wszystkie rozwiązania w obiekcie.<br />
PF: Dziękuję za rozmowę.<br />
Mostostal Warszawa SA<br />
WPD Rombud sp. z o.o.<br />
Etex Building Materials Polska sp. z o.o.<br />
Knauf sp. z o.o.<br />
• Strefa rekreacyjna<br />
• Wielofunkcyjny basen olimpijski<br />
48<br />
49
REALIZACJE W POLSCE<br />
CYFROWA BIBLIOTEKA<br />
Biblioteka Akademii Marynarki Wojennej w Gdyni<br />
Pomysł budowy gmachu pojawił się jedenaście lat temu, gdy<br />
uczelnia umożliwiła naukę studentom cywilnym. Powstałe<br />
centrum audytoryjno-informacyjne wraz z biblioteką jest obecnie<br />
najnowocześniejszą realizacją tego typu na Pomorzu.<br />
Fot. Bartosz Makowski<br />
• Fasada nocą<br />
50 51
Część południową budynku, która dochodzi<br />
do obiektu istniejącej kotłowni, również<br />
zaprojektowano jako zwarty trzykondygnacyjny<br />
prostopadłościan na rzucie nieregularnego<br />
czworoboku. Wysokość tej bryły wynosi 9,26 m<br />
(po północnej stronie) względem poziomu<br />
terenu przed głównym wejściem.<br />
Elewacja południowa projektowanego<br />
budynku ma wysokość 13 m. W północno-<br />
-zachodniej części dodatkowo zaprojektowano<br />
attyki maskujące urządzenia wentylacji<br />
(centrale, agregaty itp.).<br />
STREFA BIBLIOTEKI<br />
• Główne wejście do kompleksu<br />
Dotychczasowa biblioteka Akademii ledwo<br />
mieściła zbiór liczący ponad 500 tys. woluminów.<br />
Nowy gmach zabezpieczył zasoby<br />
biblioteczne uczelni i zdecydowanie poprawił<br />
warunki ich przechowywania. Obiekt jest<br />
całkowicie zinformatyzowany, a większość<br />
materiałów jest dostępna w wersji elektronicznej.<br />
Zabytkowe eksponaty, które nie<br />
mogą być naświetlane, przechowywane są<br />
w specjalnych pomieszczeniach, w warunkach,<br />
gdzie utrzymywana jest odpowiednia<br />
wilgotność powietrza. Wielkim atutem jest<br />
również otwarty dostęp do księgozbioru<br />
AMW – z zasobów multimedialnej biblioteki<br />
mogą korzystać nie tylko studenci, ale<br />
i mieszkańcy Gdyni.<br />
Projekt został wykonany przez Przedsiębiorstwo<br />
Projektowo-Budowlane EKOBUD s.c.<br />
Ewa i Remigiusz Owczarek na bazie koncepcji<br />
przygotowanej przez pracownię Warsztat<br />
<strong>Architektury</strong> Krzysztofa Kozłowskiego.<br />
jego nowej zabudowy. Całość kompozycji<br />
nawiązuje do istniejącego zespołu w jego<br />
historycznym układzie. Główne wejście do<br />
biblioteki zaprojektowane zostało na osi<br />
wejścia i przejazdu bramowego do korpusu<br />
głównego kampusu. Rozwiązanie to jest<br />
konsekwencją przyjętej wcześniej zasady<br />
kompozycji oraz podkreśla rangę obiektu,<br />
którego układ, lokalizacja oraz otwarcie na<br />
otoczenie eksponują walory przestrzenne,<br />
architektoniczne i sytuacyjne zespołu istniejącego.<br />
Przyjęte rozwiązanie przestrzenne,<br />
kompozycja bryły i elewacji, w sposób bezpośredni<br />
nawiązują więc do wertykalnego<br />
układu elewacji obiektu historycznego. Cały<br />
kompleks położony jest wokół uczelnianego<br />
parkingu AMW i tak usytuowany, aby można<br />
było go w przyszłości rozbudować.<br />
BRYŁA I PODZIAŁ<br />
FUNKCJONALNY<br />
Strefa konferencyjna została zlokalizowana<br />
na wprost istniejącej zabudowy historycznej,<br />
strefa biblioteki – po stronie południowej.<br />
W dłuższym skrzydle pierwszej części<br />
mieści się całkowicie zinformatyzowana biblioteka<br />
z czytelnią, otwarte księgozbiory,<br />
część biurowa, socjalna, techniczna oraz<br />
magazyny. Natomiast w krótszym skrzydle<br />
centrum audytoryjno-informacyjne wraz<br />
z zapleczem, na które składają się sale multimedialne,<br />
przeznaczone na konferencje<br />
i sympozja.<br />
Główne wejście funkcjonować ma niezależnie<br />
od stanu pracy stref. Związane są z nim<br />
takie funkcje, jak: szatnia, pomieszczenie<br />
ochrony, zespół toalet ogólnodostępnych,<br />
gastronomia, księgarnia z zapleczem oraz<br />
pomieszczenie techniczne (pod płytą widowni).<br />
W sytuacjach wyjątkowych, tak jak<br />
zamknięte sympozja lub konferencje, możliwa<br />
będzie niezależna praca strefy biblioteki.<br />
Księgozbiór zajmuje trzy kondygnacje<br />
gmachu. Na najniższej zlokalizowano magazyny<br />
różnej specjalizacji, część związaną<br />
z przyjmowaniem dostaw, specjalistyczne<br />
pracownie, czytelnie oraz część biurową, którą<br />
wydzielono pożarowo od strefy biblioteki.<br />
Na kolejnym poziomie zlokalizowano<br />
czytelnię ogólną z wolnym dostępem do<br />
książek, czytelnię czasopism, mikrofilmów<br />
oraz sale komputerowe.<br />
Na poziomie najwyższym mieszczą się<br />
czytelnie specjalistyczne z wolnym dostępem<br />
do książek, separatki wydzielone ściankami<br />
o wysokości 230 cm oraz sale komputerowe<br />
i projekcyjne. Poziom najwyższy łączy się<br />
z częścią ogólną (strefą konferencyjną) poprzez<br />
przeszklone przejście.<br />
Strefa biblioteki zaopatrzona jest w trzy<br />
wewnętrzne obudowane i zamykane klatki<br />
schodowe ewakuacyjne, które spełniają<br />
również funkcję klatek dla personelu. Klatkę<br />
schodową dwubiegową, otwartą z poziomu<br />
wejścia głównego na poziom najwyższy<br />
przeznaczona dla użytkowników czytelni,<br />
czytelnia zaopatrzona jest w mały dźwig towarowy,<br />
tzw. windę podawczą, oraz w windę<br />
towarowo-osobową, które obsługują wszystkie<br />
kondygnacje.<br />
Projektując obiekt, założono, że osoba<br />
niepełnosprawna może zostać w pełni<br />
obsłużona na poziomie wejścia głównego<br />
(kondygnacja 1). Mimo to stworzono niepełnosprawnym<br />
możliwość przemieszczenia się<br />
na dowolną kondygnację za pomocą windy<br />
osobowej dostępnej z holu wejściowego.<br />
STREFA KONFERENCYJNA<br />
Część konferencyjna rozłożona jest po<br />
stronie północnej od wejścia głównego. Naj-<br />
LOKALIZACJA I ZAŁOŻENIA<br />
KOMPOZYCYJNO-<br />
-PRZESTRZENNE KOMPLEKSU<br />
Kompozycja gmachu biblioteki, zgodnie<br />
z założeniami koncepcji, musiała być więc<br />
dostosowana do przyszłych planów uczelni.<br />
Budynek zlokalizowany jest w zachodniej<br />
i południowej części pierzei nowego placu<br />
kampusu i stanowi najważniejszy element<br />
Rzut projektowanego obiektu oparty<br />
został na ramionach litery L, gdyż ten<br />
układ przestrzenny odpowiada zawartości<br />
funkcjonalnej obiektu. W każdym ramieniu<br />
zlokalizowana została funkcja zasadnicza<br />
i funkcje wspomagające, w taki sposób, aby<br />
mogły działać wspólnie, niezależnie lub przy<br />
częściowej współpracy.<br />
Na kompleks składają się dwie zasadnicze<br />
strefy – kongresowa i biblioteczna.<br />
Północną część obiektu (z głównym<br />
wejściem) zaprojektowano po przeciwnej<br />
stronie istniejących obiektów historycznych.<br />
Stanowi ona zwarty prostopadłościan o wysokości<br />
9,80 m. W części zawierającej salę<br />
audytoryjną budynek jest podwyższony<br />
przez zaprojektowaną attykę (do 11,38 m<br />
względem terenu przed głównym wejściem).<br />
Fragment północny budynku jest dwu- oraz<br />
trzykondygnacyjny.<br />
• Ciąg komunikacyjny – rozwiązania materiałowe<br />
52 53
ważniejszym elementem tej strefy jest sala<br />
audytoryjna z 476 miejscami siedzącymi.<br />
Zaprojektowano ją w sposób umożliwiający<br />
podział na dwie mniejsze za pomocą przesuwnej<br />
ściany akustycznej. Mobilność zapewniają<br />
systemowe wózki i szyny nośne podwieszone<br />
od spodu do centralnego dźwigara. Sala audytoryjna<br />
zaopatrzona jest w reżyserkę oraz<br />
kabiny tłumaczy konferencyjnych.<br />
Doświetlenie światłem naturalnym zapewniono<br />
poprzez układ świetlików dachowych<br />
(20 sztuk), które w zależności od sposobu<br />
użytkowania i potrzeb można całkowicie lub<br />
częściowo zaciemnić za pomocą rolet z napędem<br />
elektrycznym. Wokół sali ukształtowana<br />
została przestrzeń pozwalająca na właściwą<br />
organizację przerw i spotkań kuluarowych. Na<br />
poziomie wejścia głównego (kondygnacja 1)<br />
część holu przeznaczona jest na działalność<br />
wystawienniczą i zaopatrzona w zaplecze<br />
magazynowo-techniczne. Przestrzeń pod<br />
nachyloną płytą widowni przewidziano na<br />
pomieszczenie techniczne. W tym rejonie<br />
na kondygnacji 1 zaprojektowano również<br />
księgarnię z zapleczem. Na poziomie najwyższym<br />
(kondygnacja 2), w sąsiedztwie<br />
sali, utworzono pracownię komputerową<br />
z możliwością czasowego przekształcenia<br />
jej w centrum kierowania konferencjami lub<br />
centrum dziennikarskie.<br />
Charakterystycznymi elementami kompozycji<br />
wnętrza strefy konferencyjnej są dwie<br />
znacznych rozmiarów pustki nad kondygnacją<br />
1., w części holu nad głównym wejściem<br />
i ponad gastronomią. Zabieg „otwarcia”<br />
optycznie scala dwie kondygnacje, a dzięki<br />
górnemu doświetleniu tej przestrzeni świetlikami<br />
jednospadowymi o nachyleniu 10%<br />
podkreślony został reprezentacyjny i centralny<br />
charakter przestrzeni ogólnodostępnej<br />
z paradną klatką schodową.<br />
Eleganckiej lekkości holu wejściowego<br />
dopełniają balustrady z samonośnych płyt<br />
szklanych, montowanych od wewnątrz<br />
otworów w stropie, z poręczami ze stali<br />
nierdzewnej. W strefie konferencyjnej zaprojektowano<br />
dodatkowo dwie zamykane<br />
klatki schodowe, na które prowadzi wyjście<br />
awaryjne, zlokalizowane w rejonie części<br />
scenicznej sali konferencyjnej. Zaopatrzono ją<br />
również w windę osobową (DZ/1) w rejonie<br />
szatni holu wejściowego.<br />
ROZWIĄZANIA<br />
MATERIAŁOWE<br />
Opisane wyżej dwa wzajemnie przenikające<br />
się prostopadłościany, składające się<br />
na bryłę Biblioteki Akademickiej z Centrum<br />
Konferencyjnym, różnicuje nieznacznie wysokość<br />
oraz sposób wykończenia ścian zewnętrznych.<br />
Charakterystycznym elementem<br />
kompozycji fasad są zestawienia surowego<br />
i chłodnego betonu architektonicznego z jasnym<br />
i ciepłym piaskowcem. Elewacje ściany<br />
północnej części obiektu wykończone zostały<br />
z piaskowca, a wykończenie ścian zewnętrznych<br />
nieco niższej części południowej zaprojektowano<br />
z okładziny z prefabrykowanych<br />
płyt betonu architektonicznego. Elementy<br />
okładzin montowano do ścian zewnętrznych<br />
za pośrednictwem systemowych kotew.<br />
Znaczną część powierzchni elewacji zajmują<br />
fasady aluminiowo-szklane, do których<br />
zamontowano żylety z piaskowca, montowane<br />
do podkonstrukcji stalowej. Ściany<br />
osłonowe z wypełnieniem ze szkła w pełni<br />
przeziernego w profilach aluminiowych<br />
ze względu na zaprojektowaną wysokość<br />
• Nowy plac kampusu – nawiązanie do historycznego układu przestrzennego<br />
54 55
przeszklenia, również montowane były do<br />
podkonstrukcji z profili stalowych.<br />
Przeszklenia zaprojektowane w partiach<br />
wejściowych, w całości holu przed salą audytoryjną,<br />
umożliwiają szeroką i niczym niezakłóconą<br />
percepcję obiektów istniejących.<br />
Przeszklenia w części czytelnianej po północnej<br />
stronie stwarzają natomiast korzystne<br />
warunki doświetlenia miejsc pracy.<br />
Obiekt otwiera się także przeszkleniami<br />
na dwa półpatia zaprojektowane od<br />
strony południowej, których zadaniem jest<br />
ograniczenie penetracji zarówno słońca do<br />
części użytkowych budynku, jak i wzrokowej<br />
z sąsiednich budynków usługowych<br />
i mieszkalnych.<br />
Użyte materiały do wykończenia ścian<br />
zewnętrznych są proste i eleganckie,<br />
a w swej fakturze i barwie nawiązują do<br />
budynków istniejących. Przy projektowaniu<br />
fasady szczególną uwagę przywiązano do<br />
zachowania reprezentacyjnego charakteru<br />
budynku.<br />
SYMBOLIKA, INSPIRACJE<br />
• Hol strefy kongresowej<br />
Układ otworów i wypełnień w elewacji<br />
wschodniej (wejściowej) oraz żylety z piaskowca<br />
na elewacji północnej mają symbolizować<br />
porządek i szyk stojących na baczność<br />
żołnierzy-marynarzy.<br />
Wnętrza o stonowanej kolorystyce wykończone<br />
są materiałami o oszczędnym detalu.<br />
Okładzina z betonu architektonicznego<br />
na ścianach, białe słupy i sufity z falującymi<br />
białymi płytami, aluminium, szkło mają stwarzać<br />
nastrój harmonii, równowagi, skupienia,<br />
bezpieczeństwa. Podłogę w auli wykończono<br />
deskami w odcieniach, które nawiązują do<br />
drewnianego pokładu jachtu. Dzięki dużym<br />
otworom w stropach w części wejściowej<br />
oraz bibliotecznej udało się zespolić dwie<br />
kondygnacje w jedną przestrzeń.<br />
W trakcie pracy nad projektem dochowano<br />
szczególnej dbałości w doborze materiałów<br />
wykończeniowych, gdyż ideą i zamierzeniem<br />
projektantów było zachowanie<br />
wcześniejszego charakteru obiektu.<br />
Dzięki współpracy wszystkich uczestników<br />
budowy udało się uzyskać bardzo satysfakcjonujący<br />
efekt finalny. Obiekt może stanowić<br />
obecnie wzorzec dla kolejnych tego rodzaju<br />
nowoczesnych realizacji w Polsce.<br />
Jarosław Kowalczyk, EKOBUD<br />
• Wnętrze toalet<br />
• Aula konferencyjna<br />
Lokalizacja/adres<br />
Pracownia projektowa – koncepcja<br />
Architekci<br />
Pracownia projektowa<br />
– projekt budowlany i wykonawczy<br />
Architekt prowadzący<br />
Architekt<br />
Architekci wnętrz<br />
Gdynia, ul. Śmidowicza<br />
Warsztat <strong>Architektury</strong> Pracownia Autorska<br />
Krzysztof Kozłowski<br />
Krzysztof Kozłowski, Maciej Jaśkowiec,<br />
Agata Szymańska<br />
Przedsiębiorstwo Projektowo-Budowlane<br />
EKOBUD s.c. Ewa i Remigiusz Owczarek<br />
Włodzimierz Alwasiak<br />
Jarosław Kowalczyk<br />
Jarosław Kowalczyk, Przemysław Dziemidowicz<br />
Data opracowania 2009 r.<br />
Data realizacji 2010-2012<br />
Inwestor<br />
Akademia Marynarki Wojennej<br />
Powierzchnia całkowita 8684 m 2<br />
Powierzchnia zabudowy 3245 m 2<br />
Kubatura brutto 32 389 m 3<br />
Generalny wykonawca<br />
Systemy: TM 62 2.1 okna;<br />
TM 75EI; FA 50; TM 62 2.1 drzwi<br />
Sufit modularny Sonar w krawędzi M<br />
Sufit monolityczny Mono – w auli<br />
Sufit Sonar Bas w krawędzi D,<br />
montowany do ścian (w auli)<br />
Fotele audytoryjne<br />
Armatura sanitarna<br />
i ceramika łazienkowa<br />
Stolarka drzwiowa<br />
Grzejniki<br />
Warbud<br />
Yawal SA<br />
Rockfon sp. z o.o.<br />
Sella<br />
Roca Polska sp. z o.o.<br />
Porta KMI Poland SA<br />
Zehnder Polska sp. z o.o.<br />
• Czytelnia<br />
56<br />
57
REALIZACJE W POLSCE<br />
• Główna sala koncertowa<br />
O PRZESTRZENI<br />
DLA MUZYKI<br />
Filharmonia Świętokrzyska<br />
im. Oskara Kolbego w Kielcach<br />
Gmach został zrealizowany<br />
w celnej relacji przestrzennej<br />
z istniejącą zabudową. Składa się<br />
z dwóch modułów przestrzennych,<br />
będących podstawowymi blokami<br />
funkcjonalnymi obiektu. Blok<br />
czarny stanowi trzon projektu<br />
i zawiera w sobie podstawowe<br />
funkcje filharmonii – główną salę<br />
koncertową, wielopoziomowe foyer<br />
i salę kameralną. Blok biały jest<br />
gabarytową reminiscencją budynku<br />
koszar – zarówno rzut, wysokość,<br />
jak i podział elewacji są zbliżone<br />
do stanu obecnego, co pozwoliło<br />
na zachowanie urbanistycznego<br />
charakteru ul. Głowackiego. W miejscu<br />
przenikania się obu bloków znajduje<br />
się główne wejście do budynku.<br />
Fot. Przemysław Andruk<br />
58<br />
59
Architekci Marcin Piwoński oraz Robert<br />
Brodziński z biura projektowego piw…paw…<br />
architekci rozmawiają z nami o specyfice<br />
projektowania tego obiektu.<br />
Patrycja Fabiańska: Od czego rozpoczęto<br />
prace projektowe?<br />
Marcin Piwoński: Rozpoczęliśmy od<br />
umiejscowienia obiektu w zastanej tkance<br />
miasta. Filharmonia leży na obszarze historycznej<br />
działki i znajduje się w pierzei miejskiej,<br />
w strukturze ścisłego centrum Kielc.<br />
Główną ideą było więc jak najzręczniejsze<br />
wpasowanie obiektu w kontekst urbanistyczny.<br />
Oczywiście, mieliśmy pomysły metaforyczne<br />
na formę obiektu, natomiast ten<br />
kontekst miejsca wiązał nas najbardziej i był<br />
nadrzędnym priorytetem.<br />
PF: Czy przestrzeń dała możliwość wpasowania<br />
się w to otoczenie?<br />
MP: Nie było to najłatwiejsze zadanie,<br />
ale tego typu utrudnienia są pewnym wyzwaniem,<br />
więc praca nad projektem jest<br />
ciekawsza. Często uwarunkowania ograniczające<br />
swobodę kształtowania bryły zmuszają<br />
do kreatywności i powodują, że ostateczny<br />
efekt jest interesujący. Lubimy projektować<br />
w konkretnym kontekście, który narzuca<br />
pewne warunki. Wtedy obiekt nawiązuje<br />
do tej otaczającej rzeczywistości, wiąże się<br />
niejako z miejscem i niesie ze sobą większy<br />
przekaz. Trudność postrzegam jako wyzwanie,<br />
które dobrze wpływa na efekt i mądre<br />
kształtowanie architektury.<br />
PF: Jakie inspiracje towarzyszyły Panu<br />
w czasie tworzenia koncepcji?<br />
MP: Były dwie główne inspiracje, które<br />
zdecydowały o ostatecznym kształcie budynku<br />
– miejsce oraz konotacje muzyczne. Na<br />
tej działce mieściły się od XIX wieku koszary.<br />
Kształtując nową bryłę, chcieliśmy nawiązać<br />
w pewien sposób do artykulacji fasad, które<br />
tam istniały. Wejście pokrywa się z dawnym<br />
wjazdem na teren koszar. W projekcie nawiązujemy<br />
też metaforycznie do formy fortepianu.<br />
Pojawiają się elementy, które kojarzą się<br />
z tym instrumentem: fasady, kolorystyka,<br />
okrycie lśniącym czarnym kamieniem głównej<br />
bryły sali koncertowej.<br />
Robert Brodziński: Podział budynku<br />
na bloki funkcjonalno-przestrzenne jest<br />
uwidoczniony na zewnątrz poprzez zastosowane<br />
w elewacji odpowiednie kolorystycznie<br />
materiały. Płyty z jasnego granitu<br />
płomieniowanego, poprzedzielane rytmem<br />
okien i listew aluminiowych, zostały zastosowane<br />
na całej fasadzie bloku „białego”<br />
budynku. Czarna kamienna okładzina bloku<br />
„czarnego” podkreśla wyjątkowe znaczenie<br />
tej strefy budynku i wyodrębnia bryłę<br />
stanowiącą jądro projektu – ciemny, połyskujący<br />
kamień przywodzi na myśl kolor<br />
i fakturę fortepianu.<br />
PF: Czy trudno jest stworzyć przestrzeń<br />
dla muzyki? Jaka powinna ona być?<br />
RB: Jest to dość złożone zagadnienie,<br />
ponieważ wymaga specjalistycznej wiedzy<br />
i współpracy wielu projektantów branżowych,<br />
przede wszystkim tych od zagadnień<br />
akustycznych. Funkcja mocno narzuca<br />
formalne rozwiązania. Filharmonia to<br />
obiekt o wysokim stopniu skomplikowania<br />
technologicznego, trudność projektowania<br />
jest podobna jak w przypadku szpitala czy<br />
terminalu lotniska. Ubranie w formę wszystkich<br />
specjalistycznych rozwiązań jest dla<br />
architekta wyzwaniem.<br />
PF: Czy w związku z rozwojem technologii<br />
wizualnych i dźwiękowych, z coraz to<br />
doskonalszymi materiałami dźwiękochłonnymi<br />
i innymi nowoczesnymi innowacjami,<br />
ewaluowały bądź zmieniły się zasady kształtowania<br />
przestrzeni w takich obiektach, jak<br />
filharmonia czy opera?<br />
MP: Zasady kształtowania sal koncertowych<br />
nie zmieniają się, podobnie jak zasady<br />
fizyki. Rozwój technologii pomaga uzyskać<br />
lepsze efekty akustyczne i zamaskować błędy,<br />
które się czasami popełnia. Nadając odpowiednią<br />
formę nowoczesnym materiałom,<br />
można sterować akustyką wewnętrzną,<br />
kształtować dźwięk. Natomiast niezmienne<br />
w kształtowaniu takich przestrzeni pozostają<br />
proporcje: geometria sal koncertowych, wymagana<br />
kubatura. Dzięki nim już kilkaset lat<br />
temu projektowano znakomite akustycznie<br />
sale. Oczywiście, współczesna sala koncertowa<br />
jest zazwyczaj wielofunkcyjna, w naszym<br />
budynku może służyć jako kino lub teatr.<br />
Każda funkcja wymaga innych uwarunkowań<br />
akustycznych. W projekcie zastosowaliśmy<br />
np. nowoczesne systemy nagłośnienia, które<br />
sprawiają, że można również słuchać współczesnej<br />
muzyki rozrywkowej. Wnętrza sal<br />
koncertowych były kształtowane jednak<br />
głównie pod kątem muzyki klasycznej symfonicznej.<br />
Poprzez odpowiednie proporcje<br />
sali uzyskaliśmy dobry efekt rozchodzenia<br />
się dźwięku.<br />
PF: Jakie były elementy programu i podziału<br />
funkcjonalno-przestrzennego i w jaki<br />
sposób zrealizowali je Państwo w projekcie?<br />
Co było najtrudniejsze w rozwiązywaniu<br />
rzutów budynku?<br />
RB: Zgodnie z życzeniem inwestora filharmonia<br />
miała zawierać dwie sale koncertowe<br />
– dużą główną i kameralną. Oprócz tego do<br />
obsługi tych sal niezbędne było zaplecze:<br />
garderoby, sale i pokoje próbne dla muzyków,<br />
biura. Inwestor chciał również zlokalizować<br />
w obiekcie określoną ilość pokoi gościnnych,<br />
które umownie nazywaliśmy hotelem. Program<br />
przedstawiony przez inwestora był tak<br />
bogaty, że stanęliśmy przed prawdziwym<br />
wyzwaniem. Trzeba było przecież rozmieścić<br />
te funkcje na niewielkiej działce, z ograniczeniem<br />
dotyczącym wysokości budynku.<br />
Wyszliśmy z tego obronną ręką. Duża sala<br />
została zlokalizowana w głębi działki, funkcje<br />
obsługujące, czyli garderoby, administracja,<br />
hotel – od strony ulicy. Dwie bryły funkcjonalne<br />
budynku są czytelne i dobrze ze sobą<br />
powiązane.<br />
PF: Część pomieszczeń doświetlają szczeliny,<br />
które przysłonięto barwnym szkłem.<br />
<strong>Świat</strong>ło, które się sączy, tworzy ciekawy<br />
klimat. Jaka była idea tego zabiegu?<br />
MP: Mówimy o sali prób orkiestry. Musieliśmy<br />
dostosować się do wymogów akustycznych,<br />
ale chodziło też o wytworzenie<br />
odpowiedniego nastroju. Zastosowaliśmy<br />
matową strukturę szkła o lekko zielonkawym<br />
odcieniu, jako elementy maskujące<br />
okna wychodzące na ulicę. W sali koncertowej<br />
i w salach prób niekorzystne z punktu<br />
widzenia akustyki jest stosowanie płaskich<br />
tafli szklanych. Dlatego szkło w naszym<br />
projekcie jest „połamane”, bo lepiej rozprasza<br />
dźwięk.<br />
• Widok ze sceny na widownię<br />
• Przestrzeń koncertowa<br />
60<br />
61
WYPOWIEDŹ EKSPERTA<br />
Marcin Markowski – menedżer produktu,<br />
ZYMETRIC sp. z o.o. Generalny Przedstawiciel<br />
Mitsubishi Electric Air Conditioning<br />
Nowo otwarty budynek Filharmonii Świętokrzyskiej został<br />
wyposażony w systemy klimatyzacji koncernu Mitsubishi Electric<br />
o mocy chłodniczej ponad 0,6 MW, dostarczanej za pomocą<br />
systemów VRF City Multi oraz 100-proc. inwerterowych agregatów<br />
skraplających do central wentylacyjnych. Zastosowanie<br />
technologii w 100% inwerterowej zapewnia zoptymalizowanie<br />
kosztów użytkowania systemów klimatyzacyjnych w stosunku<br />
do temperatur zewnętrznych. Urządzenia dystrybuowane przez<br />
Zymetric, generalnego dystrybutora Mitsubishi Electric, charakteryzują<br />
się bardzo wysokimi parametrami EER przy obciążeniu<br />
częściowym przekraczającym współczynnik sprawności EER=6,<br />
co oznacza, że z 1 kW energii elektrycznej uzyskuje się powyżej<br />
6 kW energii cieplnej (chłodu).<br />
Specyfika miejskiej gęstej zabudowy, w której jest umiejscowiony<br />
gmach filharmonii, wymuszała na projekcie zastosowania<br />
urządzeń zewnętrznych, które nie będą miały negatywnego<br />
oddziaływania na innych użytkowników strefy miejskiej i te ostre<br />
kryteria spełnia Mitsubishi Electric, gdzie większość agregatów<br />
umiejscowiona jest na dachu gmachu.<br />
Ograniczenie miejsca montażu jednostek zewnętrznych<br />
spowodowało wydłużenie linii rurociągów chłodniczych, czemu<br />
również sprostały urządzenia dostarczane przez Zymetric.<br />
Długość instalacji w systemach VRF City Multi to 1 km, a dla<br />
pojedynczego splita o wydajności nominalnej 3,5 kW – długość<br />
instalacji 50 m, w tym przewyższenie 30 m.<br />
• Sala prób orkiestry<br />
PF: Ukształtowanie ścian tego wnętrza,<br />
wykończonych drewnem, również nawiązuje<br />
do klawiszy fortepianu. Czy światło, które<br />
przenika przez szczeliny, to światło dzienne?<br />
MP: Tak, za szklanymi panelami znajdują<br />
się normalne okna. Ze względów akustycznych<br />
oraz scenograficzno-nastrojowych są one<br />
przesłonione od wewnątrz panelami o matowym<br />
szkle, które filtruje światło zewnętrzne.<br />
Idea była taka, żeby odizolować muzyków od<br />
świata zewnętrznego i zagwarantować im<br />
możliwość pełnego skupienia. Panele tworzą<br />
nastrój, a jednocześnie pełnią funkcję izolacyjną<br />
i akustyczną. Stanowią także ruchomy element,<br />
dzięki czemu mamy dostęp do normalnego<br />
okna, które znajduje się za panelem.<br />
PF: Jak rozwiązano oświetlenie widowni,<br />
wnętrz i innych części budynku?<br />
RB: Garderoby, pokoje biurowe i hotelowe<br />
doświetla światło dzienne. Położenie<br />
oraz forma części okien wynikają również<br />
z kompozycji fasady i konotacji muzycznych.<br />
Staraliśmy się wpuścić światło do środka<br />
masywnej bryły budynku przez świetliki.<br />
Założenie było takie, że światło pada na<br />
nie z góry, nadając wnętrzom odpowiedni<br />
nastrój. Sale koncertowe wymagają specjalistycznego<br />
oświetlenia, ujętego odrębnym<br />
opracowaniem. Na głównej sali koncertowej<br />
zaprojektowaliśmy dyskretne podświetlenia<br />
LED ukryte w okładzinach akustycznych ścian.<br />
We foyer na suficie i częściowo na ścianach<br />
zastosowaliśmy systemowe oprawy łączone.<br />
Długie linie podświetleń dały ciekawe efekty.<br />
Chodziło o wydobycie pewnych niuansów<br />
z użytych materiałów, głównie granitu, w którym<br />
linie świetlne odbijają się, potęgując efekt<br />
linearności całego założenia.<br />
PF: Jak elewację rozwiązano materiałowo?<br />
Z czego wynika jej rytm i kolorystyka?<br />
MP: Zastosowaliśmy dwa rodzaje kamienia<br />
naturalnego, żeby wyodrębnić dwie<br />
funkcjonalne bryły budynku: polerowany<br />
czarny granit oraz granit jasny (jasnoszary)<br />
o strukturze płomieniowanej, chropowatej.<br />
Do tego doszła aluminiowa stolarka i aluminiowe<br />
wykończenia w kolorze ciemnoszarym.<br />
Oszczędnie operowaliśmy ilością materiałów,<br />
aby uzyskać efekt wizualny powściągliwej<br />
elegancji. Kolorystyka wynika ze wspomnianej<br />
już metafory fortepianu, również czerwona<br />
okładzina przy głównym wejściu do budynku<br />
nawiązuje do aksamitnej wyściółki klawiszy.<br />
PF: Jakie rozwiązania konstrukcyjne pojawiły<br />
się w projekcie?<br />
MP: Budynek zaprojektowany jest w konstrukcji<br />
żelbetowej, monolitycznej płytowo-<br />
-słupowej, usztywnionej w kierunku podłużnym<br />
i poprzecznym ścianami żelbetowymi.<br />
Głównym problemem było przykrycie dużych<br />
powierzchni sal koncertowych stropami<br />
o jak najmniejszej grubości, aby zostawić<br />
sobie dużo miejsca na elementy funkcjonalne<br />
i techniczne. W sali kameralnej zastosowano<br />
płyty sprzężone o dużej rozpiętości,<br />
co pozwoliło uzyskać cienki strop. Główna<br />
sala jest przykryta kratownicą przestrzenną –<br />
strop jest dwuwarstwowy. Pomiędzy pasami<br />
kratownicy powstała przestrzeń techniczna,<br />
w której umieszczone są wszystkie urządzenia<br />
techniczne i technologiczne, obsługujące<br />
Szczególne wymagania, jakim należało sprostać w tak<br />
trudnym projekcie, zostały zrealizowane w następujący sposób:<br />
Pomieszczenia usługowe i garderoby artystów wykonano<br />
na kilku systemach VRF City Multi gwarantujących elastyczność<br />
pracy. W pomieszczeniach usługowych zostały zamontowane<br />
kasty dwustronne, charakteryzujące się bardzo dobrą dystrybucją<br />
powietrza, oraz kasty czterostronne, gdzie każda żaluzja ma<br />
możliwość ustawienia innego kąta otwarcia. Ww. urządzenia<br />
wykorzystują efekt Coandy. Garderoby została wyposażone<br />
w urządzenia klimatyzacyjne typu ściennego, które mają cztery<br />
prędkości wentylatora, zapewniając optymalizację komfortu<br />
w pomieszczeniu.<br />
Gabinet dyrektora i pomieszczenia dla VIP-ów są klimatyzowane,<br />
tak jak poprzednio, systemami City Multi gwarantującymi<br />
najwyższy komfort użytkowania przy najniższych nakładach<br />
eksploatacyjnych.<br />
Apartamenty dla gości zostały wyposażone w klimatyzację,<br />
która gwarantuje komfort cieplny oraz relaks.<br />
Salę prób perkusji wyposażono w urządzenia kanałowe,<br />
pracujące symultanicznie na jednym agregacie chłodniczym.<br />
Rozwiązanie to cechuje się tym, że jednostki wewnętrzne mają<br />
spręż dyspozycyjny 50 Pa i wysokość 200 mm, umożliwiając<br />
tym łatwą zabudowę w przestrzeni międzysufitowej.<br />
Do central wentylacyjnych zostały zastosowane agregaty<br />
w technologii 100% inwerterowej typu rewersyjna pompa<br />
ciepła, które w sposób ciągły liniowy dostosowują wydajność<br />
do zapotrzebowania na chłodzenie/grzanie, utrzymując płynnie<br />
stałą temperaturę na nadmuchu.<br />
62
• Sala koncertowa kameralna<br />
• Design widowni (sala koncertowa główna)<br />
salę koncertową – zarówno oświetlenie, jak<br />
i wyciągarki od sztankietów. Podczas realizacji<br />
pojawił się również problem z podkopaniem<br />
dwóch kondygnacji garażowych i konieczne<br />
było zastosowanie specjalnych palisad żelbetowych,<br />
które zabezpieczyły sąsiednie budynki.<br />
PF: Czy w budynku i jego otoczeniu<br />
wprowadzono nowoczesne technologie,<br />
instalacje?<br />
RB: Zastosowano zintegrowany system<br />
automatyki budynkowej BIS (Bosch Building<br />
Integration System), który składa się z platformy<br />
programowej BIS oraz modułów funkcji<br />
specjalistycznych, zwanych narzędziami (Narzędzie<br />
automatyzacji, Narzędzie dostępu<br />
i Narzędzie wizualizacji). Realizują one specyficzne<br />
funkcje związane z sygnalizacją pożaru,<br />
włamania, kontrolą dostępu, przetwarzaniem<br />
informacji wizyjnych, nadzorem systemów<br />
klimatyzacyjnych i obsługą innych ważnych<br />
systemów zainstalowanych w obiekcie.<br />
Zaprojektowany przez nas zaawansowany<br />
technologicznie system informacji<br />
wizualnej niestety nie został zrealizowany.<br />
Szkoda, bo pozwalał wyświetlać na<br />
monitorach rozmieszczonych w różnych<br />
miejscach budynku informacje, zarówno dla<br />
pracowników, jak i publiczności. Wentylacja<br />
i klimatyzacja są centralnie zarządzane, co<br />
pozwala dopasować parametry ekonomiczne<br />
wykorzystania energii.<br />
MP: Sale koncertowe są klimatyzowane<br />
za pomocą systemu klimatyzacji nawiewno-wyciągowej<br />
w oparciu o centrale z nagrzewnicami<br />
i chłodnicami powietrza wraz<br />
z odzyskiem ciepła. Część powietrza jest<br />
recyrkulowana. Rozprowadzenie powietrza<br />
odbywa się poprzez system kanałów oraz<br />
anemostatów nawiewnych i wyciągowych.<br />
Do tego celu wykorzystano system kanałów<br />
samonośnych z izolacją termiczno-wygłuszającą.<br />
Cały ten system spełnia funkcję wymiany<br />
powietrza, ogrzewania i chłodzenia.<br />
Poziomy 0, +1, +2, +3 (poza salami<br />
koncertowymi) zaopatrzone są w klasyczną<br />
instalację wentylacji nawiewno-wyciągowej<br />
w oparciu o centralę z nagrzewnicą powietrza<br />
i odzysk ciepła. Dystrybucja powietrza<br />
odbywa się poprzez układ kanałów oraz<br />
anemostatów nawiewnych i wyciągowych.<br />
Poza salami koncertowymi pomieszczenia<br />
klimatyzowane są za pomocą sytemu multisplit.<br />
Klimatyzatory wewnętrzne pogrupowane<br />
są poprzez instalację z rur miedzianych<br />
w układy z jednostkami zewnętrznymi. System<br />
ten schładza latem powietrze wewnątrz<br />
pomieszczeń. W okresach przejściowych<br />
odgrywa rolę dogrzewania (poza instalacją<br />
grzejnikową).<br />
PF: Jak przystosowano obiekt do potrzeb<br />
osób niepełnosprawnych?<br />
RB: Obiekt został dostosowany do dostępu<br />
dla osób niepełnosprawnych. Pomiędzy<br />
parkingami, strefą wejściową, komunikacją<br />
wewnętrzną oraz pozostałymi pomieszczeniami<br />
ogólnodostępnymi nie ma progów<br />
i krawężników. Komunikacja pionowa zapewniona<br />
jest przez windy osobowe. Wydzielono<br />
miejsca parkingowe w hali garażowej,<br />
przeznaczone dla osób niepełnosprawnych,<br />
w bezpośrednim sąsiedztwie wind. Przewidziano<br />
odpowiednie miejsce na widowni,<br />
zarówno w pierwszym rzędzie, jak i w lożach.<br />
Wydzielono toalety dla osób niepełnosprawnych,<br />
wyposażone w odpowiednie<br />
urządzenia. Wyjścia ewakuacyjne ze stref<br />
dostępnych otwierają się na zewnątrz, bez<br />
progów i krawężników.<br />
PF: W jaki sposób rozwiązano część parkingową<br />
i transportową oraz komunikację<br />
wewnętrzną?<br />
MP: Budynek jest wyposażony w dwie<br />
kondygnacje podziemne. Kondygnacja -2<br />
jest w całości przeznaczona na parking dla<br />
publiczności, oferuje 100 miejsc. Kondygnacja<br />
-1 zawiera również część parkingową,<br />
ok. 40 miejsc dla pracowników i obsługi. Do<br />
systemowe<br />
fotelewidowiskowe<br />
audytoryjne<br />
kinowe<br />
64<br />
Sella; ul.Tarnowska 8; 85-375 Bydgoszcz; tel.+52 379-75-49; fax +52 379-83-09, www.krzesla.com.pl
parkingu podziemnego prowadzi zjazd<br />
z ul. Głowackiego. Część budynku, gdzie<br />
znajdują się sale koncertowe, ma niezależną<br />
konstrukcję od konstrukcji parkingu. Garaż<br />
został wygłuszony materiałami izolacyjnymi,<br />
aby dźwięki nie wydostawały się z hali.<br />
Jeśli chodzi o obsługę obiektu związaną<br />
z dostawą, zaprojektowaliśmy specjalny<br />
dziedziniec techniczny – od strony północnej<br />
udało się wygospodarować przestrzeń,<br />
w której umiesiliśmy rampę rozładunkową.<br />
Samochody ciężarowe przewożące instrumenty<br />
lub dekoracje mogą podjechać pod<br />
sam budynek. Dostawy mają niezależny<br />
od części parkingowej układ komunikacji<br />
i osobną bramę wjazdową, która umożliwia<br />
zaparkowanie wozu transmisyjnego.<br />
Znajdują się przy niej specjalne przyłącza<br />
dla radia i telewizji.<br />
PF: Na ile osób przewidziany jest<br />
obiekt?<br />
RB: Główna sala koncertowa jest zaprojektowana<br />
na 515 widzów, sala kameralna<br />
– 200. Obie mogą działać niezależnie<br />
od siebie. Oczywiście do tego należy dodać<br />
członków orkiestry, których ilość w zależności<br />
od rodzaju koncertu może wynieść<br />
od kilku do kilkuset nawet osób.<br />
PF: Czy w zakresie projektu była także<br />
iluminacja fasady?<br />
• Kompozycja bryły i metafora fortepianu<br />
• Przestrzeń komunikacyjna<br />
Lokalizacja/adres Kielce, ul. Żeromskiego 12<br />
Pracownia projektowa<br />
piw…paw… architekci sp. z o.o.<br />
MP: Tak, zależało nam na tym, aby<br />
obiekt tej rangi był odpowiednio eksponowany<br />
również wieczorem. W chodniku<br />
przed obiektem umieściliśmy lampy, które<br />
oświetlają elementy elewacji. Na krawędzi<br />
czarnej fasady od strony ul. Żeromskiego<br />
zintegrowana z okładziną linia świetlna<br />
podkreśla kontur głównego wejścia do<br />
budynku.<br />
• Kolorystyka holu<br />
WOSTOL SP. Z O.O. ul. Stolarska 2, 62–032 Luboń<br />
tel. (61) 8105 139, fax (61) 8995 820<br />
e-mail: wostol@wostol.pl, www.wostol.pl<br />
Architekci prowadzący<br />
Marcin Piwoński, Robert Brodziński, Artur Stachura<br />
Architekt<br />
Jacek Śliwiński<br />
Data opracowania 2008 r.<br />
Data realizacji 2011 r.<br />
Inwestor<br />
Filharmonia Świętokrzyska<br />
Powierzchnia całkowita 21 090 m 2<br />
Powierzchnia zabudowy 3358 m 2<br />
Kubatura brutto 71 595 m 3<br />
Generalny wykonawca<br />
Fotele audytoryjne<br />
System klimatyzacyjny<br />
Tynk cementowo-wapienny<br />
wewnętrzny Baumit MPI 25<br />
Sterowanie siłowników w oparciu<br />
o centrale panelowe, napowietrzanie<br />
otwierane siłownikami DDS<br />
Stolarka drzwiowa<br />
Unibep-Unimax<br />
Sella<br />
ZYMETRIC sp. z o.o. (Generalny Przedstawiciel<br />
Mitsubishi Electric – Air Conditioning)<br />
Baumit sp. z o.o.<br />
D+H Polska sp. z o.o.<br />
Wostol sp. z o.o.<br />
PF: Co sprawiło Państwu największą<br />
satysfakcję?<br />
MP: Budynek w moim odczuciu dobrze<br />
wpisał się w tkankę miejską, w strukturę<br />
urbanistyczną. Udało się także klarownie<br />
połączyć funkcję z formą. Dużą satysfakcję<br />
daje świadomość, że obiekt został<br />
dobrze przyjęty przez mieszkańców<br />
Kielc – świadczą o tym zarówno recenzje<br />
w prasie lokalnej, jak i wpisy na forach<br />
internetowych – w zdecydowanej większości<br />
chwalące budynek za nowoczesność<br />
i powściągliwość formy. Cieszy również<br />
uznanie dotyczące naszych wysiłków prowadzących<br />
do uzyskania dobrej akustyki<br />
sal – według specjalistów udało się nam<br />
osiągnąć bardzo dobry efekt.<br />
PF: Dziękuję za rozmowę.<br />
Projektujemy, produkujemy i montujemy<br />
DRZWI I ŚCIANKI DREWNIANE WEWNĘTRZNE<br />
odporność ogniowa EI 30, EI 60 jedno i dwuskrzydłowe, pełne i przeszklone;<br />
klasa akustyczna 42dB, 37dB, 32dB z odpornością ogniową EI 30, EI 60,<br />
jedno i dwuskrzydłowe;<br />
ścianki drewniane przeszklone z odpornością ogniową EI 30, EI 60<br />
również w zestawach z drzwiami;<br />
<br />
o następujących parametrach:<br />
drzwi drewniane i ścianki bez wyżej wymienionych parametrów<br />
66 67
SPECJALIZACJE<br />
Pomysł całkowicie szklanych fasad jest<br />
już dość stary, pierwsze powstały bowiem<br />
w latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku.<br />
Początkowo tafle mocowane były za pomocą<br />
elementów metalowych, dążono jednak do<br />
opracowania rozwiązań, w których konstrukcja<br />
wsporcza byłaby jak najmniej widoczna.<br />
Powstały więc szklane żebra i warto wspomnieć,<br />
że ich parametry ustępują jedynie stali,<br />
a są o wiele lepsze niż konstrukcje aluminiowe.<br />
Szklane elementy występują nie tylko jako<br />
żebra usztywniające ściany z tego materiału,<br />
choć takie zastosowanie jest spotykane<br />
najczęściej, ale też jako swobodnie podparte<br />
belki czy rygle w ramach.<br />
Jednym z zastosowań żeber są pionowe<br />
ściany kurtynowe, które podwiesza się<br />
najczęściej do konstrukcji znajdujących się<br />
powyżej. Panele elewacyjne łączą w tym przypadku<br />
z żebrami specjalne uchwyty – ciężar<br />
szklanych elementów jest przenoszony przez<br />
połączenie znajdujące się przy wierzchołku<br />
każdego żebra.<br />
• Z zewnątrz żebra podpierające fasadę Centrum Olimpijskiego<br />
w Warszawie są niemal niewidoczne<br />
Fot. Hanna Czerska<br />
Mocne i wytrzymałe<br />
Fot. Hanna Czerska<br />
ŻEBRA ZE SZKŁA<br />
Z przyjemnością spoglądamy na szklane płaszczyzny<br />
fasad zdobiące współczesne biurowce. Potrzeba jednak<br />
nie lada kunsztu konstruktorów, aby były one trwałe<br />
i bezpieczne. W ostatnich latach coraz częściej spotyka<br />
się budynki, w których szkło jest mocowane do żeber<br />
z tego samego materiału.<br />
Pionowe tafle pełnią funkcję elementu<br />
konstrukcyjnego, przejmującego obciążenia<br />
spowodowane parciem lub ssaniem wiatru.<br />
Wymagane standardy bezpieczeństwa są uzyskiwane<br />
m.in. dzięki zastosowaniu różnych<br />
kombinacji grubości szkła i rozmiaru tafli.<br />
Przy projektowaniu przyjmuje się takie<br />
same obciążenia od parcia wiatru, śniegu<br />
i ciężaru własnego, jak w przypadku fasad<br />
i dachów o konstrukcji słupowo-ryglowej.<br />
Dokumentem odniesienia są polskie normy.<br />
W celu zagwarantowania bezpieczeństwa<br />
konstrukcji należy każdorazowo przeliczyć<br />
parametry żeber, uwzględniając obciążenie<br />
wiatrem charakterystyczne dla rejonu,<br />
w którym ma zostać zrealizowana inwestycja.<br />
Przykładowo warunki normowe dla terenów<br />
górskich, gdzie siła wiatru, jak wiadomo,<br />
bywa bardzo duża, obciążenie wiatrem może<br />
wynosić 1800 N/m 2 .<br />
Przyjęte wartości pozwalają ustalić wielkość<br />
żebra, grubość szkła oraz liczbę punktów<br />
mocowania panelu fasadowego. Należy przy<br />
tym pamiętać, że jego ciężar przenoszą tylko<br />
dwa skrajne (najczęściej poziome) punkty<br />
mocowania, pozostałe zaś przejmują obciążenia<br />
ruchome.<br />
W laboratoriach firm produkujących<br />
szklane żebra i elementy fasad wykonuje<br />
się również badania uwzględniające bardziej<br />
ekstremalne sytuacje, w tym zlokalizowanie<br />
budynku w strefach aktywnych sejsmicznie.<br />
Szkło hartowane przeznaczone na żebra<br />
jest też najczęściej poddawane testowi HST<br />
(Heat Soak Test), polegającemu na dodatkowej<br />
obróbce termicznej, której celem jest<br />
wyeliminowanie przypadkowych samoczynnych<br />
pęknięć elementów.<br />
Na łączniki i klej<br />
Szkło hartowane oraz laminowane może<br />
być mocowane do konstrukcji punktowo,<br />
np. za pomocą rotul, bolców lub płyt. Stosuje<br />
się systemy amortyzatorów umożliwiające<br />
swobodną pracę podkonstrukcji<br />
i gwarantujące odporność na drgania<br />
i „pracę” szkła.<br />
Szklane panele elewacyjne mogą być mocowane<br />
do żeber również za pomocą klejów<br />
silikonowych, odpornych na promieniowanie<br />
UV. Połączenia mają wytrzymałość szkła.<br />
Stosowane w szkleniach strukturalnych silikony<br />
konstrukcyjne są wytrzymałe i trwałe,<br />
gdyż złącza wykonane z ich zastosowaniem<br />
muszą przenieść ciężar elewacji, obciążenia<br />
atmosferyczne oraz drgania podłoża. Takie<br />
rozwiązanie jest chyba najbardziej efektowne.<br />
Niemal niewidoczne połączenie pozwala<br />
bowiem uzyskać maksymalną przejrzystość<br />
konstrukcji.<br />
Żebra z kolei przytwierdza się do konstrukcji<br />
budynku mechanicznie. Dolna<br />
i górna krawędź jest stabilnie umocowana<br />
w aluminiowych uchwytach, które z kolei są<br />
przytwierdzone do stropu (sufitu i podłogi).<br />
Oznacza to, że ciężar szklanych paneli i żeber<br />
przenoszony jest przez połączenie znajdujące<br />
się przy wierzchołku każdego żebra.<br />
Żebro może też być z jednej strony mocowane<br />
w słupie aluminiowym, zakończonym<br />
u dołu i u góry uchwytami do tafli szklanej.<br />
Dolny uchwyt żebra wpuszcza się w podłogę<br />
lub parapet, zaś krawędź znajdująca się od<br />
wnętrza budynku jest szlifowana i polerowana.<br />
Z folią lub bez<br />
Żebra wykonuje się ze szkła hartowanego<br />
oraz laminowanego folią PVB, przy czym te<br />
drugie umożliwiają zmniejszenie szerokości<br />
elementu bez potrzeby dodawania bocznych<br />
usztywnień. Obecnie wielkość żeber jest właściwie<br />
ograniczona głównie możliwymi do<br />
uzyskania wymiarami tafli. W przypadku szkła<br />
hartowanego, maksymalna wysokość żebra<br />
wynosi 4800 mm, zaś szkła laminowanego<br />
– 4500 mm. Żebra z laminowanego szkła<br />
hartowanego (poddanego testowi HST) mogą<br />
mieć grubość w granicach 21-25 mm, zaś te ze<br />
szkła hartowanego są cieńsze: ok. 15-19 mm.<br />
Najczęściej żebra są produkowane ze szkła<br />
bezbarwnego lub tzw. ekstrabiałego. Jednak<br />
ze względu na znaczną niekiedy grubość<br />
materiału w rzeczywistości może mieć on<br />
charakterystyczne niebieskie zabarwienie.<br />
Możliwe jest też oczywiście wybranie innej<br />
niż bezbarwna folii użytej jako warstwa laminatu.<br />
Szkło przyjmie wówczas jej kolor,<br />
a mogą to być różne odcienie niebieskiego,<br />
brązy, szarości itp.<br />
Szklane domy<br />
Warto jeszcze może w skrócie opisać przykładowe<br />
realizacje, wykorzystujące szklane<br />
żebra. Budynek Centrum Jasna w Warszawie<br />
od strony ul. Świętokrzyskiej obudowano<br />
szklaną ścianą. Osłania ona przestrzeń od wysokości<br />
6 m do 22 m, a wykonana jest z tafli<br />
zamocowanych na wspornikach stalowych za<br />
pośrednictwem żeber ze szkła laminowanego,<br />
a częściowo tylko na wspornikach stalowych.<br />
Skrajne żebra mają szerokość 1072 mm, zaś<br />
środkowe – 464 mm.<br />
Powstała między ścianą a elewacją przestrzeń<br />
jest od góry przykryta szklanym da-<br />
68<br />
• Konstrukcja wsporcza ze szkła może być umieszczona<br />
również od zewnętrznej strony elewacji<br />
69
chem wspierającym się na szklanych żebrach.<br />
Konstrukcję nośną elewacji stanowią wsporniki<br />
stalowe, do których żebra przymocowane<br />
są śrubami z przekładkami gumowymi. Część<br />
elewacji jest zawieszona na żebrach szklanych<br />
za pomocą rotul oraz ocynkowanych<br />
i lakierowanych łap stalowych.<br />
Również w stolicy konstrukcją z użyciem<br />
szklanych żeber może się poszczycić Centrum<br />
Olimpijskie. Szklana fasada, wzmacniana<br />
żebrami, obejmuje cały budynek.<br />
Prostopadłe łączenie tafli zostało wykonane<br />
bezramowo za pomocą kleju silikonowego.<br />
Żebra ze szkła laminowanego<br />
są przytwierdzone do konstrukcji nośnej<br />
budynku stalowymi łącznikami. Ze stropem<br />
każde żebro łączy przegub sztywny,<br />
zaś z podłogą – przegub ruchomy. Cienkie<br />
żebra sięgają na całą wysokość szklanych<br />
ścian. Ponieważ jednak jest ona większa<br />
niż możliwe do uzyskania wymiary, żebra<br />
składają się z odcinków, spiętych ze sobą<br />
łącznikami ze stali ocynkowanej i pomalowanej<br />
przeciwpożarową farbą pęczniejącą.<br />
Pomiędzy łącznikami a elementami szklanymi<br />
umieszczone są podkładki neoprenowe,<br />
które zapobiegają pęknięciom szklenia na<br />
styku ze stalą.<br />
Inna ciekawa konstrukcja stanowi zewnętrzną<br />
ścianę basenu w Hotelu SPA<br />
Dr Ireny Eris w Krynicy-Zdroju. Wykonane<br />
z pojedynczego szkła hartowanego o grubości<br />
19 mm żebra mają zmienną szerokość<br />
i z powodzeniem wytrzymują trudne warunki<br />
atmosferyczne, w tym wiatry halne.<br />
Do żeber zamocowano panele fasadowe<br />
ze szkła zespolonego. Szybę zewnętrzną<br />
stanowi niskoemisyjne szkło przeciwsłoneczne<br />
o grubości 12 mm, wewnętrzną zaś<br />
bezbarwny float o grubości 6 mm; obie tafle<br />
są hartowane. Całość ma wysokość ponad<br />
4 m i powierzchnię niemal 9 m 2 .<br />
Zarówno żebra, jak i cała elewacja wykonane<br />
są ze szkła całkowicie przeziernego<br />
i bezbarwnego szkła. Dzięki temu osoby<br />
korzystające z kąpieli mają wrażenie, jakby<br />
znajdowały się na zewnątrz.<br />
of stone. estetyka betonu i kamienia do nowoczesnych wnętrz<br />
of stone. mineralna warstwa 1.5 mm na różnych substratach<br />
(MDF, topan, aluminium, inne)<br />
of stone. produkt ekologicznie przyjazny<br />
of stone. unikalna powierzchnia mebli i elementów<br />
architektury wnętrz<br />
of stone. bogaty program odcieni i struktur powierzchni<br />
Duże możliwości<br />
Fot. Lech Kwartowicz<br />
• Amfiteatr w Opolu – detale montażu<br />
70<br />
Znakomitą większość fasad z wykorzystaniem<br />
szklanych żeber wykonuje się bez<br />
podziałów poziomych. Pozwala to na maksymalne<br />
wykorzystanie możliwości konstrukcyjnych<br />
tego rozwiązania.<br />
Konstrukcje wsporcze, jakimi są żebra,<br />
mogą być umiejscowione wewnątrz lub na<br />
zewnątrz obiektu. Projektuje się je jako delikatne,<br />
niemal niewidoczne lub dominujące,<br />
których zadaniem jest przyciąganie uwagi<br />
przechodniów.<br />
Zastosowanie szklanych żeber daje architektom<br />
bardzo duże możliwości, a obiekty<br />
charakteryzuje lekkość i elegancja.<br />
Hanna Czerska<br />
LAMINart sp. z o.o.<br />
ul. Laskowa 24, 62-060 Stęszew<br />
tel. (61) 813 47 33, tel./fax (61) 813 50 70<br />
e-mail: office@laminart.pl, www.laminart.pl<br />
Filie handlowe:<br />
ul. Piłsudskiego 2 ul. Sportowa 1 ul. Piekarnicza 12a ul. Gen. F. Kleeberga 14b ul. Św. Antoniego Padewskiego 5/7<br />
34-130 Kalwaria Zebrzydowska 05-840 Brwinów 80-126 Gdańsk 15-691 Białystok 91-038 Łódź<br />
tel./fax (33) 876 53 05 tel./fax (22) 729 79 33 tel. (58) 300 05 16 tel./fax (85) 662 37 19 tel. (42) 230 99 07<br />
GSM 509 735 005 GSM 509 735 006 fax (58) 300 05 17 GSM 509 735 007 tel./fax (42) 652 10 78<br />
kalwaria@laminart.pl brwinow@laminart.pl gdansk@laminart.pl bialystok@laminart.pl lodz@laminart.pl
SZKŁO<br />
SGG COOL-LITE<br />
XTREME 60/28 II<br />
BEZPIECZNA OCHRONA PRZECIWSŁONECZNA<br />
Teraz szkło z ochroną przeciwsłoneczną SGG COOL-LITE XTREME 60/28 dostępne jest również w wersji do<br />
hartowania. W ten sposób produkt firmy Saint-Gobain Glass łączy energooszczędność i bezpieczeństwo.<br />
Wśród atutów szkła SGG COOL-LITE XTREME<br />
60/28 II kluczowe pozycje zajmują: wysoka selektywność,<br />
idealna przezierność, znakomita izolacja<br />
przed stratami ciepła z pomieszczenia oraz szerokie<br />
spektrum zastosowań. Szkło może zostać użyte na<br />
elewacjach oraz jako wypełnienie szyb zespolonych<br />
i dwukomorowych w takich miejscach, jak: obiekty<br />
handlowe, biura, szkoły, szpitale, budynki mieszkalne<br />
itp. Nowa wersja szkła, dedykowana do hartowania,<br />
oznaczona rzymskim symbolem II, dodaje do zestawu<br />
zalet produktu zwiększone bezpieczeństwo. Wysoka<br />
trwałość mechaniczna i termiczna to parametry ważne<br />
zwłaszcza w biurach, na dworcach, lotniskach czy<br />
w hotelach, gdzie z reguły w jednym czasie przebywa<br />
duża liczba osób.<br />
Określenie „ekstremalny” użyte w nazwie szkła ma<br />
odzwierciedlenie w jego właściwościach oraz w korzyściach<br />
dla klienta. SGG COOL-LITE XTREME 60/28 II<br />
charakteryzuje się dobrą przepuszczalnością (60%),<br />
dzięki czemu zapewnia w pomieszczeniu pożądaną<br />
ilość światła. Solar Factor szkła na poziomie 28%<br />
blokuje przenikanie ciepła słonecznego do środka<br />
pomieszczeń, co pozwala obniżyć koszty związane<br />
z chłodzeniem pomieszczeń. Korzyścią dla użytkownika<br />
jest też zwiększenie komfortu w pomieszczeniach<br />
i utrzymanie przyjaznej temperatury nawet podczas<br />
słonecznego lata.<br />
Szkło przeciwsłoneczne SGG COOL-LITE XTREME<br />
60/28 II technologicznie jest szkłem bezbarwnym SGG<br />
PLANILUX z powłoką przeciwsłoneczną, naniesioną<br />
w technologii napylania magnetronowego w warunkach<br />
próżni. Rzymska cyfra II oznacza, że jest to szkło w wersji<br />
do hartowania. Hartowanie szkła, wykonywane podczas<br />
specjalnej obróbki cieplnej szklanych tafli, zapewnia<br />
mu większą wytrzymałość na uderzenia oraz zmienia<br />
sposób pękania – podczas rozbicia szkło rozpada się na<br />
małe kawałki o tępych krawędziach. Takie zachowanie<br />
minimalizuje ryzyko ewentualnego zranienia człowieka<br />
podczas kontaktu z rozbitym szkłem.<br />
SGG COOL-LITE XTREME 60/28 II jest obecnie<br />
szkłem o najlepszej selektywności na rynku w wersji<br />
do hartowania. Ponadto, dzięki korzystnej wartości<br />
współczynnika Ug wynoszącej 1,0 W/m 2 K, nawet<br />
w przypadku standardowej budowy szyby zespolonej<br />
charakteryzuje się bardzo dobrą izolacją ciepła wytwarzanego<br />
w pomieszczeniu. Niski współczynnik odbicia<br />
zewnętrznego oraz neutralny wygląd sprawiają, że<br />
szkło to jest doskonałym produktem dla nowoczesnej<br />
architektury. Z kolei właściwości ochrony przed nadmiernym<br />
nasłonecznieniem pozwalają całkowicie lub<br />
częściowo zrezygnować z żaluzji i rolet, co korzystnie<br />
wpływa na estetykę budynku.<br />
Dane techniczne SGG COOL-LITE XTREME 60/28 II<br />
(wartości wg norm PN-EN 410, PN-EN 673):<br />
– Przepuszczalność światła TL – 60%<br />
– Odbicie światła LRe – 15%<br />
– Wartość współczynnika g – 0,28<br />
Przenikanie ciepła Ug [W/m 2 K] = 1,0 (dla standardowej<br />
budowy szyby wypełnionej argonem (90%)<br />
Producentem szkła SGG COOL-LITE XTREME 60/28 II<br />
jest firma Saint-Gobain Glass.<br />
Więcej informacji na temat produktu można znaleźć na:<br />
www.saint-gobain-glass.com
HISTORIA I WSPÓŁCZESNOŚĆ<br />
W NOWEJ ODSŁONIE<br />
Dworzec PKP Warszawa Wschodnia<br />
Po dwuletnim remoncie wygląda w końcu jak europejski dworzec<br />
– jest kopią starego budynku, lecz z nowoczesną konstrukcją. Przestrzeń<br />
związana z obsługą podróżnych ma zupełnie nową aranżację.<br />
Fot. Bartosz Makowski<br />
• Dworzec – ujęcie nocne elewacji frontowej<br />
74 75
• Strefa wejściowa<br />
• Detale fasady<br />
Obiekt spełnia wymagania stawiane najnowocześniejszym<br />
budynkom tego typu. Ma<br />
nowoczesny system zarządzania, ogrzewania<br />
hali dworcowej oraz klimatyzację, jest w pełni<br />
dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych.<br />
Dla bezpieczeństwa podróżnych<br />
zostało zamontowanych 60 kamer.<br />
W imieniu zespołu autorskiego o procesie<br />
modernizacji opowiada nam Michał<br />
Dudkowski.<br />
Patrycja Fabiańska: Czy tematem i zamierzeniem<br />
głównym była jedynie modernizacja<br />
i usprawnienia funkcjonalne?<br />
Michał Dudkowski: Naszym zadaniem<br />
było wykonanie projektu kompleksowej przebudowy<br />
pod kątem obsługi pasażerów na<br />
Euro 2012. Z naszego punktu widzenia najważniejsze<br />
było wyeksponowanie istniejącej<br />
architektury w połączeniu ze współczesną<br />
jakością materiałową i funkcjonalną.<br />
PF: Jakich zasadniczych zmian dokonano<br />
pod kątem funkcjonalnym?<br />
MD: W projekcie zachowaliśmy pierwotny<br />
układ funkcjonalny w zakresie zasadniczym<br />
– główną halę pozostawiliśmy dla pasażerów,<br />
wschodnie skrzydło budynku będzie przeznaczone<br />
dla gastronomii, zachodnie – dla usług.<br />
Zgodnie z wytycznymi inwestora część<br />
pasażerską podzieliliśmy na strefę dzienną<br />
i wydzielaną z niej strefę nocną, zamykaną<br />
przesuwną szklaną ścianą. Strefowanie<br />
wprowadzono po to, aby całego dużego<br />
obiektu nie udostępniać i ochraniać nocą,<br />
gdyż doświadczenie PKP wskazuje, że w tym<br />
czasie na dworcu przebywa niewiele osób.<br />
Strefę poczekalni i zespół kasowy przesunięto<br />
w stronę peronów i rozwiązano jako<br />
zamkniętą klimatyzowaną kubaturę. Wskutek<br />
przesunięcia zyskano wiele powierzchni<br />
w hali pasażerskiej, którą można wykorzystać<br />
na organizację wystaw, a nawet budowę<br />
antresoli wystawienniczej. Do wprowadzonych<br />
dodatkowo funkcji należy bar VIP na<br />
piętrze, dostępny ze strefy kas, oraz parking<br />
rowerowy. Po przebudowie w dużej części<br />
uwolniona została powierzchnia piwnic.<br />
W trakcie realizacji przygotowano strop w sali<br />
konsumpcyjnej gastronomii do wykonania<br />
w przyszłości schodów ruchomych.<br />
PF: Jaką funkcję przewidziano dla części<br />
podziemnej?<br />
MD: Być może w piwnicach w przyszłości<br />
znajdą się pomieszczenia handlowe. Część<br />
tej powierzchni przeznaczona jest na funkcje<br />
techniczne: wentylatornie, węzeł cieplny itp.<br />
oraz zespoły szatniowo-sanitarne. Po wykonaniu<br />
dodatkowej komunikacji pionowej zasadniczą<br />
część piwnic będzie można płynnie<br />
włączyć w ogólnodostępną całość dworca.<br />
PF: Jak zmienił się dworzec od strony<br />
wizualnej?<br />
MD: Budynek przed przebudową był<br />
w nie najlepszym stanie technicznym, wiele<br />
materiałów było zdegradowanych, część<br />
została wtórnie wymieniona w trakcie użytkowania<br />
na inne, niskiej jakości. Stąd wzięła<br />
się konieczność kompleksowego podejścia,<br />
które polegało na rozbiórce wszystkiego<br />
poza zasadniczą konstrukcją i wymianie zdewastowanych<br />
elementów na nowe, trwałe,<br />
o współczesnym standardzie i stylistyce.<br />
W związku z tym zastosowaliśmy dużą ilość<br />
granitu strzegomskiego na posadzkach<br />
i ścianach, a także siatki ze stali nierdzewnej,<br />
które okrywają i uwidoczniają elementy<br />
konstrukcji stalowej. Zastosowane zostało<br />
również oświetlenie podkreślające formę<br />
architektoniczną. Mamy nadzieję, że dworzec<br />
odzyskał dawny blask w nowej szacie.<br />
PF: Kamień oraz okładziny ścian i posadzek<br />
były elementem wcześniejszego<br />
wystroju?<br />
MD: Tak, granit na posadzkach został odtworzony.<br />
Na ścianach i innych elementach,<br />
np. słupach, ladach kas czy w lokalach gastronomicznych,<br />
użyto tego samego materiału.<br />
PF: Czy elementy wystroju wnętrz, takie<br />
jak charakterystyczne długie ławki, to detal,<br />
który Państwo projektowali?<br />
MD: Opracowaliśmy ich długość, obmyśliliśmy<br />
formę pasującą do wnętrza. Mieliśmy<br />
wizję tej ławki – na etapie realizacji podobną<br />
udało się wybrać z katalogu firmy Puczyński,<br />
która dwie takie wyprodukowała w Polsce,<br />
specjalnie na potrzeby naszego projektu.<br />
Duży wpływ na obecny wygląd dworca miała<br />
współpraca zespołu z artystą plastykiem<br />
prof. Mirosławem Duchowskim, który na<br />
etapie prac koncepcyjnych współtworzył<br />
wizję estetyczną tego budynku.<br />
PF: Jakie zasadnicze elementy uległy<br />
przeorganizowaniu, a jakie likwidacji?<br />
MD: Od nowa zostały zaaranżowane<br />
kasy dostępne z wydzielonej klimatyzowanej<br />
poczekalni – w postaci typowych okienek lub<br />
w wydzielonych szklanych pomieszczeniach<br />
z obsługą pasażera na siedząco. Z zespołu<br />
kas będzie dostęp do strefy VIP na piętrze.<br />
Strefa gastronomii została zaprojektowana<br />
w postaci tzw. ogródka gastronomicznego,<br />
ze wspólną salą konsumpcyjną. Zrezygnowaliśmy<br />
natomiast ze schodów prowadzących<br />
na piętro z hali pasażerskiej, ponieważ nie<br />
planowano tam funkcji ogólnodostępnych.<br />
Ponadto mogły on wprowadzać w błąd,<br />
gdyż wyglądały, jakby miały prowadzić na<br />
poziom peronów.<br />
PF: Czy hala peronów uległa również<br />
modernizacjom?<br />
MD: Niestety, nie był to przedmiot<br />
naszego zadania, choć dobrze byłoby<br />
w przyszłości wykonać nowe zadaszenia<br />
nad peronami i udostępnić je osobom niepełnosprawnym<br />
czy rowerzystom. Natomiast<br />
elementem zrealizowanym w ramach<br />
naszego zadania jest przebudowa budynku<br />
dworca podmiejskiego zrealizowana<br />
w oparciu o projekt autorstwa kolegi Jacka<br />
Kopczewskiego. Obiekt udostępniono pasażerom<br />
w zeszłym roku.<br />
PF: Jakie nowoczesne systemy, technologie,<br />
instalacje wprowadzono bądź zmodernizowano<br />
w ramach remontu? Jakie<br />
rozwiązania energooszczędne zastosowano?<br />
MD: Wszystkie systemy i instalacje zostały<br />
zaprojektowane na nowo, w tym szereg teletechnicznych<br />
związanych z bezpieczeństwem<br />
i ochroną. Powstała również tzw. dynamiczna<br />
informacja dla podróżnych – w postaci szeregu<br />
elektronicznych wyświetlaczy. Zaprojektowaliśmy<br />
oczywiście wentylację, klimatyzację,<br />
ogrzewanie itp. Zastosowano współczesne<br />
materiały i systemy, zapewniające również<br />
właściwą energooszczędność oraz energooszczędne<br />
oświetlenie.<br />
PF: Czy obiekt jest wyposażony w system<br />
BMS?<br />
MD: Obiekt, w tym urządzenia instalacyjne,<br />
został dostosowany do włączenia<br />
w system BMS. Aktualnie funkcjonują już<br />
systemy sterowania i automatyki, kontrolowane<br />
z pomieszczenia dyspozytorni.<br />
PF: Poczekalnie dworca zostały wyposażone<br />
w systemy klimatyzacyjne. Czym kierowali<br />
się Państwo przy doborze rozwiązań<br />
do tej strefy?<br />
MD: W poczekalniach znajdują się po<br />
prostu podwieszone klimatyzatory. Ich lokalizacja<br />
wynika z ogólnej koordynacji budynku<br />
i wymagań inwestora. Cały obiekt jest wentylowany<br />
mechanicznie. W tym celu trzeba<br />
było zająć część pomieszczeń na poziomie<br />
piwnic oraz wykonać pomosty na dachu<br />
przeznaczone na centrale wentylacyjne.<br />
Wykorzystana została również konstrukcja<br />
dawnej wieży wentylacyjnej, obecnie osłonięta<br />
wyłącznie siatką ze stali nierdzewnej.<br />
W hali pasażerskiej znajduje się podwieszony<br />
pomost instalacyjny, z którego wdmuchiwane<br />
jest powietrze. Wyciągi zostały zlokalizowane<br />
przy słupach w postaci ażurowych czerpni<br />
osłoniętych żaluzjami i siatką. Klimatyzowanymi<br />
pomieszczeniami są poczekalnia<br />
pasażerska przy kasach, pomieszczenia gastronomii,<br />
handlu i biura na piętrze.<br />
PF: Czy obiekt został udostępniony osobom<br />
niepełnosprawnym? Czy w tym kierunku<br />
wprowadzono jakieś udogodnienia?<br />
MD: Tak, budynek na poziomie parteru<br />
i piętra jest dostosowany do poruszania się<br />
osób niepełnosprawnych. Odpowiednią windą<br />
zapewniona została komunikacja pionowa,<br />
w centralnej części budynku znajduje się toaleta<br />
publiczna dla osób na wózkach inwalidzkich.<br />
Możliwość poruszania się mają również<br />
osoby niewidome, dla których powstała profilowana<br />
ścieżka w posadzce, umożliwiająca<br />
kontrolę kierunku ruchu laską, a także tablice<br />
dotykowe z informacjami w alfabecie Braille’a<br />
i schematem na końcach ścieżki. Ma ona<br />
kontrastowy kolor w stosunku do posadzki.<br />
PF: Co stanowiło największy problem<br />
podczas projektowania?<br />
MD: Szczątkowość dostępnej archiwalnej<br />
dokumentacji, która zawierała fragmenty<br />
różnych tematycznie opracowań z różnych<br />
okresów czasu. Ciężko byłoby stwierdzić<br />
jednoznacznie, co naprawdę zostało wbudowane.<br />
Możliwe było to dopiero w trakcie<br />
robót i wówczas następowała weryfikacja<br />
rozwiązań możliwych i zasadnych do zrealizowania.<br />
76 77
• Nawiązania do oryginalnej fasady: uwidocznione łby śrub mocujących<br />
PF: Jak poradzili sobie Państwo w tym<br />
zakresie? Czy było wiele niezgodności tej<br />
dokumentacji ze stanem aktualnym? Czy<br />
dokonywana była nowa inwentaryzacja?<br />
MD: Projekt oparliśmy na przekazanej<br />
przez zamawiającego inwentaryzacji. Dokumentacja<br />
archiwalna była pomocna w rozpoznaniu<br />
poszczególnych elementów budynku.<br />
Ponieważ budynek na etapie projektowania<br />
był użytkowany, nie sposób było wszystko<br />
sprawdzić, dlatego przyjęto w projekcie najbardziej<br />
prawdopodobne rozwiązania.<br />
PF: Czy inspirację stanowiły inne dworce<br />
zrealizowane w Polsce lub za granicą?<br />
MD: Naszym zadaniem był projekt przebudowy<br />
istniejącego dworca. Podstawowe<br />
założenia, wynikające z ruchu pociągów,<br />
potoków pasażerskich i rozkładu głównych<br />
funkcji, pozostawiliśmy, bo działały właściwie.<br />
Natomiast w zakresie rozwiązań materiałowych<br />
czy też techniczno-instalacyjnych<br />
posiłkowaliśmy się doświadczeniami z dotychczasowych<br />
zrealizowanych projektów<br />
użyteczności oraz komunikacji publicznej<br />
i obiektów przemysłowych.<br />
PF: Czy podczas projektowania nowych<br />
rozwiązań korzystali Państwo z porad i konsultacji<br />
osób biegłych w dziedzinie kolejnictwa<br />
bądź innych dziedzin?<br />
MD: Konsultacje dotyczyły na przykład<br />
zapewnienia dogodnego korzystania z budynku<br />
przez osoby niewidome i słabowidzące.<br />
Odbywały się w środowisku biegłych<br />
w tym zakresie grup. Użytkowanie pokaże,<br />
czy spełniliśmy oczekiwania.<br />
PF: Bryła budynku nie uległa zmianie. Czy<br />
dokonano zmian konstrukcyjnych wewnątrz?<br />
MD: Budynek wymagał napraw konstrukcji,<br />
głównie żelbetowej na poziomie piwnic.<br />
Wzmocnienia zastosowane zostały również<br />
w dachu hali pasażerskiej. Dodatkowe, nowe<br />
elementy konstrukcyjne to zespoły komunikacji<br />
pionowej: żelbetowe klatki schodowe<br />
z szybami windowymi oraz stalowe pomosty<br />
dachowe przeznaczone dla central wentylacyjnych.<br />
PF: Jak rozwiązano nową elewację?<br />
MD: Jest to system słupowo-ryglowy<br />
w kolorze ciemnosrebrnym, z tzw. klipsami<br />
– listwami w jaśniejszym odcieniu. W celu<br />
nawiązania do oryginalnej fasady zastosowaliśmy<br />
element dodatkowy – widoczne<br />
łebki od śrub. W fasadzie hali pasażerskiej<br />
zamontowane są okna oddymiające i napowietrzające.<br />
PF: Z czego wynika zastosowana kolorystyka<br />
fasady budynku? Czy nowa estetyka<br />
fasad współgra z otaczającą zabudową,<br />
nawiązuje do otoczenia?<br />
MD: Nawiązywaliśmy do pierwotnego<br />
charakteru budynku, dawnych fasad stalowo-<br />
-aluminiowych. Niestety, nie ma otaczającej<br />
zabudowy, gdyż budynek jest obiektem<br />
wolno stojącym, otwartym na rozległą przestrzeń<br />
i związanym z infrastrukturą kolejową.<br />
Mimo to estetyka fasad nawiązuje do klimatu<br />
miejsca i pierwotnej formy architektonicznej.<br />
Fasady, świetliki stalowe i aluminiowe<br />
Drzwi i ścianki profilowe przeciwpożarowe<br />
stalowe oraz aluminiowe<br />
Drzwi i ścianki uniwersalne<br />
78
• Ażury stalowych siatek uwidoczniają konstrukcję dachu<br />
PF: Jakie parametry były najistotniejsze<br />
przy doborze ślusarki i szkła zastosowanego<br />
w tej realizacji?<br />
MD: Znaczenie miała estetyka, chcieliśmy<br />
dostosować stylistycznie obiekt do stanu, który<br />
odtwarzaliśmy. Na przykład, śrubki na elewacji<br />
nawiązują do tych, których używano w starych<br />
systemach. Musieliśmy także przestrzegać<br />
wszystkich przepisów. Wobec tego w elewacji<br />
są wmontowane okna napowietrzające i oddymiające.<br />
Szkło musiało ograniczać dostęp<br />
promieniowania podczerwonego, żeby wnętrze<br />
się nie nagrzewało. Konstrukcja fasady to<br />
rzecz, która wynika z nośności. Jest wysoka,<br />
więc trzeba ją było odpowiednio wzmocnić.<br />
W budynku jest stalowy dach, który „pracuje”,<br />
musieliśmy zatem przewidzieć zabezpieczenie<br />
od temperatury i wiatru.<br />
PF: Czy projekt iluminacji powstawał w Państwa<br />
pracowni?<br />
MD: Iluminacji jako takiej nie ma. Istnieją<br />
elementy, które tworzą architekturę w formie<br />
oświetlenia: napis „Warszawa Wschodnia”,<br />
podkreślenie dachu świetlną linią ledową, lampy<br />
na elewacji. Jest to bardziej światło w służbie<br />
architektury niż iluminacja. Poziome linie tego<br />
oświetlenia podkreślają poziomy dach, horyzontalność<br />
budynku. Natomiast nie koncentrowaliśmy<br />
się na głównym wejściu, gdyż do obiektu<br />
można się dostać z różnych miejsc, jest otwarty<br />
na przestrzeń dookoła.<br />
Sięgamy wyżej<br />
Potrzebujesz czegoś lżejszego?<br />
BauderPIR FA<br />
Termoizolacja dachu lekkiego<br />
przemysłowego.<br />
• mały ciężar<br />
• wysoka izolacyjność przy niewielkiej grubości<br />
• szybkość montażu<br />
• duży format (2400x1200 mm)<br />
• korzystny stosunek ceny<br />
do jakości<br />
Więcej informacji na stronie:<br />
www.bauder.pl<br />
• Elementy komunikacji wizualnej<br />
80<br />
• Nowa stylistyka wyposażenia wnętrz poczekalni<br />
Systemy Dachów Stromych Systemy Dachów Płaskich Systemy Dachów Zielonych
• Wzmocnienia konstrukcyjne<br />
Lokalizacja/adres<br />
Warszawa, ul. Kijowska<br />
Biuro Projektów Architektonicznych<br />
Pracownia projektowa<br />
i Budowlanych AiB sp. z o.o.<br />
Michał Dudkowski, Renata Gierasimiuk,<br />
Zespół autorski<br />
Zdzisław Kostrzewa, artysta plastyk Mirosław Duchowski<br />
Jakub Krzyczkowski, Michał Nita, Michał Staszkiewicz,<br />
Współpraca projektowa<br />
Magdalena Smolińska, Katarzyna Gawłowska,<br />
Agnieszka Grabowska, Aleksandra Perzyńska<br />
Data opracowania 2009 r.<br />
Data realizacji 2010-2012<br />
Inwestor<br />
PKP SA<br />
Powierzchnia całkowita 15 575 m 2<br />
Powierzchnia zabudowy 5580 m 2<br />
Kubatura brutto 49 108 m 3<br />
Generalny wykonawca<br />
Strabag<br />
Therm DS2, styropian, TEC KSA, Flex PV<br />
4E nat, Folia paroizolacyjna PE 0,2, Wełna<br />
Bauder Polska sp. z o.o.<br />
mineralna, Flex PV 4E talk, Flex PV 4E Nat,<br />
Posadzki EP3t<br />
Elewacja konstrukcji dachu hali głównej<br />
– siatka X-TEND ø 1,5 mm x 40 mm<br />
Wieża wentylacyjna na dachu poza halą<br />
główną – siatka X-TEND ø 3,0 mm x 160 mm<br />
Carl Stahl Tech Service sp. z o.o.<br />
Balustrada pomostu technicznego<br />
– siatka X-TEND ø 3,0 mm x 160 mm<br />
Wiata dla rowerów – siatka X-TEND<br />
ø 3,0 mm x 160 mm<br />
Kompleksowa dostawa oraz montaż<br />
Opeus sp. z o.o.<br />
ślusarki aluminiowej<br />
Armatura sanitarna<br />
Roca Polska sp. z o.o<br />
i ceramika łazienkowa<br />
PF: Jakich zmian dokonano w zagospodarowaniu<br />
terenu wokół dworca?<br />
MD: Dodatkowym elementem jest wiata<br />
na parking rowerowy. Pozostałe, jak parkingi,<br />
zieleńce, układ chodników i podjazdy,<br />
pozostały w istniejących lokalizacjach, tyle<br />
że zostały poprawione estetycznie i technicznie.<br />
W zakresie zagospodarowania terenu<br />
zaprojektowaliśmy nowe nawierzchnie,<br />
uporządkowaliśmy zieleń.<br />
PF: Czy były wprowadzane zmiany w<br />
zagospodarowaniu przestrzennym?<br />
MD: Projekt tego nie przewidywał.<br />
PF: Z którego elementu są Państwo najbardziej<br />
zadowoleni?<br />
MD: Udało nam się za pomocą siatek<br />
pokazać konstrukcję. Rozwinęło się to w kierunku<br />
różnych pomostów instalacyjnych, na<br />
których zamontowane są elementy wentylacji<br />
i oświetlenia. Uzyskaliśmy ażury, które fajnie<br />
wyglądają w przestrzeni. Jesteśmy usatysfakcjonowani,<br />
że udało się uratować budynek<br />
i doprowadzić do jego uruchomienia. Mamy<br />
nadzieję, że będzie dobrze służył.<br />
PF: Dziękuję za rozmowę.<br />
WYPOWIEDŹ EKSPERTA<br />
mgr inż. Andrzej Skraba<br />
– prezes zarządu, Carl Stahl Tech Service sp. z o.o.<br />
Na Dworcu Wschodnim w Warszawie została zastosowana siatka X-TEND firmy<br />
Carl Stahl, wykonana z lin ze stali nierdzewnej, co zapewnia jej trwałość, elastyczność,<br />
odporność na warunki atmosferyczne oraz wysokie walory estetyczne na długi czas.<br />
Może pełnić funkcje dekoracyjne, zabezpieczać przed upadkiem, stanowić wsparcie dla<br />
roślin przy zazielenieniu fasad, wypełniać balustrady, tworzyć kurtyny spływu wody itd.<br />
Założenia projektowe wymagały zastosowania siatki pokrywającej zewnętrzną<br />
i wewnętrzną część konstrukcji dachu hali głównej, pomostów technicznych i wentylacyjnych<br />
oraz czerpni powietrza. Projekt obejmował także pokrycie siatką wieży<br />
wentylacyjnej na dachu, wiaty stanowiącej parking dla rowerów oraz wypełnienie<br />
balustrady przy pomostach technicznych na dachu dworca.<br />
Ważną zaletą siatki X-TEND jest jej elastyczność, co ułatwia montaż na powierzchniach<br />
krzywoliniowych, którymi charakteryzuje się budynek Dworca Wschodniego.<br />
Dostępna jest siatka o dowolnej wielkości oczka i średnicy lin – na dworcu zastosowano<br />
dwa rodzaje. Do pokrycia elewacji konstrukcji dachu hali głównej wykorzystano siatkę<br />
z liny o ø 1,5 mm i wielkości oczka 40 mm, która pełni funkcję dekoracyjną i wyraźnie<br />
podkreśla pokryte powierzchnie, a jednocześnie uwidocznia konstrukcję dachu, pomostów<br />
wentylacyjnych i technicznych oraz czerpni powietrza.<br />
Wieża wentylacyjna i balustrada pomostu technicznego, umiejscowione na dachach<br />
poza halą główną, pokryto siatką z liny o ø 3,0 mm i wielkości oczka 160,0 mm, która<br />
pełni na tych obiektach funkcję zabezpieczającą i dekoracyjną.<br />
Zastosowanie siatki X-TEND na Dworcu Wschodnim dało oczekiwany efekt, czyli<br />
nowoczesności budynku, estetyki i funkcjonalności.<br />
• Strefa peronowa<br />
Producent nowatorskich rozwiązań w zakresie budownictwa i architektury<br />
SYSTEMY LINOWE ZE STALI NIERDZEWNEJ<br />
• Stadion „ARKA GDYNIA”<br />
Dla zagospodarowania przestrzeni,<br />
wyposażenia wnętrz i zazielenienia fasad<br />
SYSTEM SIATEK ZE STALI NIERDZEWNEJ<br />
82<br />
83<br />
Carl Stahl Tech Service Sp. z o.o. ul. Spokojna 3 74-404 Cychry tel. +48957288885 fax: +48 957288886 biuro@carlstahl.pl www.carlstahl.pl
HISTORIA I WSPÓŁCZESNOŚĆ<br />
Fot. Lech Kwartowicz<br />
GDZIE HISTORIA SPLATA SIĘ<br />
Z NOWOCZESNOŚCIĄ<br />
Dworzec Główny PKP we Wrocławiu<br />
Jeden z najbardziej rozpoznawalnych obiektów kolejowych w naszym kraju<br />
– zabytkowy kompleks Dworca Głównego we Wrocławiu oddano niedawno<br />
do użytku. O wyzwaniach związanych z rewitalizacją całego zespołu<br />
opowiadają Krzysztof Mycielski i Rafał Zelent z pracowni grupa 5 architekci.<br />
• Wrocławski Dworzec Główny od strony ulicy Piłsudskiego<br />
84<br />
85
Szymon Ciach: Jak rozpoczęła się Państwa<br />
przygoda z tym projektem?<br />
Krzysztof Mycielski: Konkurs na modernizację<br />
i rozbudowę dworca ogłoszono<br />
w połowie 2008 r. Zaczynał się wtedy kryzys<br />
i nasi najwięksi ówcześni klienci wstrzymali<br />
duże inwestycje, nad którymi pracowaliśmy.<br />
Liczny zespół projektantów pracujących w naszym<br />
biurze, który nagle pozostał bez zajęcia,<br />
przerzuciliśmy do pracy nad konkursem.<br />
Włożyliśmy w niego maksimum zaangażowania<br />
i dzięki temu wygraliśmy. Wcześniej<br />
mieliśmy już trochę doświadczeń z pracą we<br />
Wrocławiu, bo przygotowywaliśmy różne<br />
projekty dla lokalnych deweloperów, m.in.<br />
opracowywaliśmy rewitalizację Browaru Piastowskiego.<br />
SC: Dworzec Główny we Wrocławiu jest<br />
niezaprzeczalnie ważnym i jednym z najbardziej<br />
centralnych ogniw urbanistycznych<br />
miasta. Niezwykle istotne jest w tym przypadku<br />
zapewnienie płynności i dostępności,<br />
gdyż jest to miejsce niezwykle żywe aglomeracyjnie.<br />
Jak poradzili sobie Państwo<br />
z tym zadaniem?<br />
KM: Główną ideą projektu w skali urbanistycznej<br />
było przywrócenie miastu placu<br />
przed dworcem, aby stał się pełnowartościową<br />
przestrzenią publiczną, a nie wyłącznie<br />
parkingiem, którym był od czasów<br />
wojny. Przestrzeń tę zaprojektowaliśmy<br />
całkowicie współcześnie, ale pomogły nam<br />
też zdjęcia archiwalne. Przedstawiały one<br />
powiązane z usługami w hali dworca,<br />
otwarte na plac drewniane tarasy, które<br />
przed wojną funkcjonowały pomiędzy ryzalitami<br />
budynku. Uważamy jednak, że nawet<br />
w tamtych czasach publiczny potencjał<br />
placu, który w dużej mierze był zieleńcem<br />
i służył komunikacji kołowej, nie był do<br />
końca wykorzystany.<br />
Rafał Zelent: W naszym projekcie zieleń<br />
na placu również odegrała kluczową rolę, bo<br />
położyliśmy nacisk na kontynuację ciągów<br />
zielonych biegnących równolegle do wyniesionych<br />
nasypów kolejowych. Chcieliśmy<br />
jednocześnie uniknąć sytuacji, w której zieleńce<br />
rozbijają przestrzeń placu. Stąd wziął<br />
się pomysł współczesnej formy trawiastych<br />
wysp, na których podróżni i użytkownicy<br />
placu mogą siadać lub nawet leżeć. Kompozycja<br />
tej zieleni jest wynikiem analizy<br />
ruchu pieszych w tym miejscu – pomiędzy<br />
wyspami pozostawiliśmy szerokie przejścia,<br />
aby nie trzeba było ich obchodzić.<br />
SC: Proszę opowiedzieć o nowo wprowadzonych<br />
elementach zagospodarowania. Jak<br />
udoskonaliły one funkcjonowanie obiektu?<br />
RZ: Najważniejszą decyzją było przerzucenie<br />
ruchu kołowego odbywającego<br />
się na placu do garażu podziemnego, co<br />
uwolniło miejsce pod przestrzeń publiczną.<br />
Naprzeciw wejścia do tunelu miejskiego,<br />
gdzie wcześniej była stacja benzynowa, zorganizowaliśmy<br />
niewielki, ale konieczny przy<br />
każdym dworcu zewnętrzny parking i postoje<br />
dla taksówek. Dodatkowo, usunięcie wielu<br />
drobnych i wyjątkowo szpetnych obiektów<br />
– naleciałości minionych lat po zachodniej<br />
stronie dworca – pozwoliło stworzyć jeszcze<br />
jeden dodatkowy plac zlokalizowany wzdłuż<br />
nasypu kolejowego. Od strony skarpy przestrzeń<br />
ta zamknięta jest pawilonem, który<br />
może pełnić wydzieloną funkcję usługową<br />
pobudzającą życie w tym miejscu.<br />
KM: Dzięki odtworzeniu idei tarasów<br />
między ryzalitami udało się nam otworzyć<br />
na plac usługi dostępne do niedawna jedynie<br />
w budynku i zapewnić możliwość korelacji<br />
tych usług z przestrzenią publiczną. Jest to<br />
odwołanie do historycznego układu przestrzeni<br />
przed budynkiem dworca. We współpracy<br />
z zespołem architektów krajobrazu,<br />
kierowanym przez Justynę Dziedziejko, na<br />
placu zaprojektowaliśmy siedziska, trawniki<br />
do leżenia, drzewa, fontanny w posadzkach,<br />
wiaty dla rowerów, kioski, punkty informacyjne,<br />
czyli masę różnych elementów, które<br />
przyciągną tu ludzi. Przeprojektowanie placu<br />
w tak dużej skali wymusiło poważną zmianę<br />
organizacji ruchu kołowego, a nawet ingerencję<br />
w układ trakcji tramwajowej od strony<br />
ulic Piłsudskiego i Peronowej.<br />
RZ: Oprócz publicznego placu całkowicie<br />
nowym elementem jest dworzec nocny<br />
wzniesiony od strony ulicy Suchej, który<br />
w istocie jest funkcjonalną alternatywą dla<br />
zabytkowego budynku. Osoby wysiadające<br />
obecnie z autobusów na sąsiadującym dworcu<br />
PKS i przesiadające się na pociąg nie muszą już<br />
pokonywać całej długości tuneli pod peronami<br />
tylko po to, aby w głównym gmachu kupić<br />
bilety lub zjeść coś przed podróżą. Nocny<br />
pawilon ułatwi również bieżącą konserwację<br />
i utrzymanie w czystości głównego budynku.<br />
SC: Na placu przed dworcem pojawiły się<br />
nowe elementy kubaturowe z przeszkleniami.<br />
Jaką pełnią funkcję?<br />
KM: To głównie zabudowane pionowe<br />
ciągi komunikacyjne, klatki schodowe i windy,<br />
prowadzące do garażu podziemnego. Dodatkowo<br />
zaprojektowane są tak, aby pełniły<br />
funkcję parkingu dla rowerów.<br />
RZ: „Kostki”, stojące na placu bliżej budynku,<br />
poza tym, że są elementami reklamowymi<br />
i świetlnymi, pełnią głównie funkcje<br />
techniczne, związane m.in. z oddymianiem<br />
w czasie pożaru garażu podziemnego. Mieszczą<br />
w sobie również niezbędne instalacje<br />
wyrzutu lub czerpni powietrza.<br />
SC: Jak rozwiązano komunikację kołową<br />
wokół obiektu oraz strefę dostaw?<br />
KM: Komunikacja kołowa dotycząca zarówno<br />
ruchu pasażerów, dostaw, jak i obsługi<br />
budynku w większości sprowadzona jest pod<br />
ziemię. Z parkingu podziemnego poprzez<br />
korytarze i czytelne ciągi komunikacyjne<br />
pasażerowie dostają się na dworzec, a następnie<br />
poprzez zmodernizowane tunele, za<br />
pomocą odnowionych schodów z nowymi<br />
taśmociągami na bagaże, wind i schodów<br />
ruchomych, przemieszczają się na perony.<br />
SC: Czy w przyszłości obiekt będzie połączony<br />
z dworcem PKS?<br />
KM: Połączenie z terenem PKS-u i mającymi<br />
powstać za jakiś czas przy ul. Suchej<br />
przystankami szybkiego tramwaju miejskiego<br />
było ważnym aspektem projektu. Dlatego<br />
już w warunkach konkursu pojawiła się idea<br />
dworca nocnego. Nasza praca konkursowa<br />
zakładała możliwość połączenia dworców<br />
PKP i PKS kładką nad ul. Suchą, wychodzącą<br />
właśnie z nowego nocnego pawilonu.<br />
Zrealizowanie tego pomysłu po niewielkich<br />
modyfikacjach nadal jest możliwe.<br />
SC: Modernizując technologicznie budynek<br />
i wprowadzając w zabytkową tkankę<br />
obiektu nowe elementy we współczesnej<br />
stylistyce, udało się Państwu zachować<br />
maksymalną ilość historycznych detali<br />
i rozwiązań konstrukcyjnych. Dzięki temu<br />
utrzymano unikalny klimat dworca. Czy połączenie<br />
zabytkowej tkanki z nową w spójną<br />
i płynną estetycznie całość było trudnym<br />
zabiegiem?<br />
KM: Na wstępie ważne było ustalenie<br />
czytelnej metody projektowania w zabytkowym<br />
obiekcie. W gruncie rzeczy postępowaliśmy<br />
zgodnie z założeniami Karty<br />
Ateńskiej, nie próbując podrabiać historii<br />
obiektu poprzez pseudohistoryczne maskowanie<br />
współczesnych ingerencji. Od samego<br />
początku projektu założyliśmy sobie, że<br />
historyczna struktura i zachowane detale<br />
stanowią unikalną i zamkniętą całość, zaś<br />
niezbędne ingerencje funkcjonalne i technologiczne<br />
powinny wręcz się wyróżniać<br />
i poprzez kontrast podkreślać elementy<br />
historyczne. Ta idea czytelna jest również<br />
w niuansach – na przykład wszystkie stalowe<br />
elementy historyczne są malowane innym<br />
odcieniem szarości niż elementy współczesne,<br />
co szczególnie widoczne jest w halach<br />
peronowych.<br />
• Centralny ryzalit budynku dworca z publicznym placem. Na<br />
pierwszym planie taras, przed nim fontanna w posadzce placu<br />
• Kostki świetlne na placu przed dworcem pełniące m.in.<br />
funkcję słupów ogłoszeniowych i obudowy dla urządzeń<br />
wentylacji oddymiającej<br />
Fot. Lech Kwartowicz<br />
• Fontanna w posadce placu publicznego<br />
Fot. Lech Kwartowicz<br />
Fot. Lech Kwartowicz<br />
86<br />
87
Fot. Lech Kwartowicz<br />
• Fragment centralnego ryzalitu budynku dworca z zegarem<br />
RZ: Wielką dla nas pomocą była współpraca<br />
z autorami ekspertyz konserwatorskich<br />
– dr hab. Krystyną Kirschke i dr. hab. Pawłem<br />
Kirschke, którzy pomogli nam zrozumieć<br />
i odcyfrować hierarchię ważności poszczególnych<br />
elementów zabytkowych, niekiedy<br />
tocząc z nami wielogodzinne dyskusje projektowe<br />
na temat poszczególnych detali<br />
architektonicznych.<br />
SC: Czy istniejąca dokumentacja oraz<br />
materiały poinwentaryzacyjne ułatwiły<br />
pracę nad obiektem?<br />
RZ: Dysponowaliśmy niepełną dokumentacją<br />
wyjściową. Na przykład, na temat<br />
konstrukcji hali peronowej znaleźliśmy<br />
w archiwach informacje zupełnie szczątkowe<br />
– do dzisiejszych czasów zachował się tylko<br />
jeden rysunek techniczny przedstawiający<br />
rzut kanalizacji pod peronami z zarysem stóp<br />
fundamentowych. W polskich zbiorach nie<br />
zachowała się nigdzie pełna dokumentacja<br />
budynku dworca. Źródła niemieckie były<br />
pełniejsze, ale też nie dawały kompletu informacji.<br />
Był natomiast dość bogaty materiał<br />
fotograficzny, który okazał się przydatny.<br />
KM: Aby po wygranym konkursie móc<br />
rozpocząć prace projektowe, musieliśmy<br />
przez trzy miesiące z zespołem prawie dziesięciu<br />
projektantów różnych branż inwentaryzować<br />
dworzec kawałek po kawałku.<br />
Zmierzenie starych hal peronowych na wciąż<br />
działającym obiekcie było skomplikowaną<br />
operacją i odbywało się również nocą, bo<br />
tylko wtedy można było wyłączać sieć trakcyjną<br />
nad poszczególnymi torami.<br />
SC: Czy w trakcie prac pojawiły się jakieś<br />
konflikty ze służbami odpowiedzialnymi za<br />
konserwację zabytków?<br />
RZ: W przypadku tej inwestycji mówienie<br />
o konfliktach ze służbami konserwatorskimi<br />
byłoby zupełnym nieporozumieniem. Zarówno<br />
początkowe konserwatorskie rozpoznanie<br />
budynku, jak i wstępne dyskusje projektowe<br />
prowadziliśmy przy współudziale autorów<br />
ekspertyz, co ułatwiło nam rozeznanie skali<br />
poszczególnych zagadnień. Przez cały okres<br />
prac projektowych i nadzoru podczas realizacji<br />
utrzymywaliśmy stały kontakt z Miejskim<br />
Konserwatorem Zabytków – Katarzyną Hawrylak-Brzezowską<br />
i jej zastępcą – Dariuszem<br />
Szczyrbułą. Podczas odbywających się regularnie<br />
spotkań, przed rozpoczęciem i w trakcie<br />
realizacji, uzgadniano poszczególne zagadnienia<br />
w toku merytorycznej dyskusji. Dla<br />
nas była to kształcąca i rzeczowa współpraca,<br />
jakiej życzylibyśmy wszystkim architektom<br />
przy innych tego typu inwestycjach w Polsce.<br />
MKZ od początku rozumiał nasze podejście<br />
do zastanej struktury zabytkowej, co nie<br />
oznacza, że za każdym razem zgadzaliśmy<br />
się ze sobą. Zawsze jednak potrafiliśmy dojść<br />
do konstruktywnego konsensusu. Dlatego tej<br />
współpracy nie należy przedstawiać w kategoriach<br />
konfliktu, a jedynie merytorycznej<br />
a czasami również burzliwej dyskusji, starcia<br />
pomysłów i poglądów na poszczególne<br />
zagadnienia.<br />
Nieprzeciętne przedsięwzięcia architektoniczne<br />
to nie tylko interesujące projekty, ale<br />
także sztuka selekcji wysokiej klasy materiałów<br />
oraz umiejętność doboru profesjonalnych<br />
partnerów, którym można powierzyć realizację<br />
nawet najtrudniejszych zadań. Cieszące się<br />
dobrą marką produkty POZBRUK dopełniły<br />
finalny efekt jednej z najciekawszych wrocławskich<br />
realizacji budowlanych ostatnich<br />
lat. Płyty tarasowe Presstone stały się częścią<br />
odnowionego Dworca Głównego PKP we<br />
Wrocławiu. Wykończone w charakterystyczny<br />
sposób metodą szczotkowania, zawierające<br />
naturalne kruszywa płyty nawiązują do granitu<br />
i bazaltu. Podobnie jak naturalny surowiec,<br />
Presstone doskonale komponuje się z założeniami<br />
urbanistycznymi, nie tylko dzięki<br />
wysokim walorom estetycznym, ale także ze<br />
względu na trwałość i funkcjonalność. Produkt<br />
został zabezpieczony innowacyjną technologią<br />
NANO, która eliminuje problem nasiąkliwości<br />
elementów betonowych, uwydatniając walory<br />
estetyczne (nasycenie barw), a co najważ-<br />
WYPOWIEDŹ EKSPERTA<br />
Zdzisław Okupniak – Menedżer ds. Kluczowych Klientów, POZBRUK<br />
niejsze zwiększa parametry użytkowe, w tym<br />
odporność na wszelkiego typu zabrudzenia.<br />
Za wprowadzenie skutecznych systemów<br />
zabezpieczeń NANO i H-plus firma POZBRUK<br />
została uhonorowana statuetką Lider Nowych<br />
Technologii 2012.<br />
Produkty POZBRUK przez ponad ćwierć<br />
wieku stały się synonimem jakości, dzięki<br />
czemu pojawiają się zarówno w realizacjach<br />
prywatnych, jak i publicznych. Wybór płyt<br />
nawierzchniowych Presstone w tak prestiżowym<br />
i uczęszczanym miejscu, jakim jest<br />
wrocławski dworzec, świadczy o wysokim<br />
stopniu zaufania do naszej marki. Fachowa<br />
obsługa handlowa, współpraca z cenionymi<br />
ośrodkami badawczymi w Polsce i zagranicą,<br />
wysokie standardy produkcyjne, a tym samym<br />
jakościowe oraz kompleksowa oferta (od<br />
nawierzchni, poprzez stropy i nadproża, po<br />
płyty posadzkowe i elewacyjne oraz małą<br />
architekturę ) czynią z POZBRUK cenionego<br />
partnera, który jest dziś liderem w produkcji<br />
prefabrykatów betonowych na rynku lokalnym<br />
i krajowym. Produkty spod znaku żółtej kostki<br />
cieszą się rosnącą popularnością.<br />
• Iluminacja fasady dworca<br />
Fot. Lech Kwartowicz<br />
88
SC: Co przysporzyło najwięcej problemów<br />
w tej dziedzinie?<br />
KM: Ze względu na krótki okres prac<br />
przygotowawczych i przedprojektowych<br />
dopiero w trakcie realizacji ujawniła się duża<br />
liczba różnych w swoim charakterze znalezisk<br />
historycznych (polichromii, zamurowanych<br />
pierwotnych elementów układu konstrukcyjnego,<br />
fragmentów oryginalnych wykończeń<br />
wnętrz – sufitów i posadzek, elementów<br />
snycerskich zabudowy kas lub ceglanych ścian<br />
hali kasowej, detali południowej elewacji).<br />
Wcześniej nie dało się ich zidentyfikować<br />
podczas inwentaryzacji – po pierwsze, ze<br />
względu na funkcjonowanie obiektu, po drugie<br />
dlatego, że przez dziesięciolecia funkcjonowania<br />
obiektu zostały one zakryte licznymi<br />
naleciałościami. Spowodowało to weryfikację<br />
naszych wizji projektowych, które początkowo<br />
były bliższe w wyrazie współczesności,<br />
a potem rozwinęły się w kierunku bardziej<br />
tradycyjnego podejścia konserwatorskiego.<br />
RZ: Pierwotnym założeniem projektu<br />
w aspekcie prac konserwatorskich było<br />
zgodne z dzisiejszymi trendami zachowanie<br />
jedynie odkrytych oryginałów, nawet jeśli<br />
zachowały się tylko ich fragmenty, z pozostawieniem<br />
pustych ścian i sufitów jako tła dla<br />
oryginalnych elementów. Przykładem takiego<br />
podejścia do prac konserwatorskich może<br />
być Neues Museum w Berlinie. W trakcie<br />
licznych spotkań z udziałem MKZ przeważyła<br />
jednak opcja odtworzenia pełnej dekoracji<br />
w skali całych pomieszczeń na podstawie<br />
interpretacji elementów odkrytych.<br />
SC: Czy projektem restauracji zabytkowych<br />
elementów od strony projektowej<br />
i wykonawczej zajmowały się specjalistyczne<br />
pracownie, firmy?<br />
KM: Tak. Po naszej stronie pozostawały<br />
decyzje projektowe i wskazanie obranego<br />
kierunku, zaś podlegające naszej akceptacji<br />
szczegółowe rozwiązania, programy konserwatorskie<br />
oraz opracowania specjalistyczne<br />
dotyczące poszczególnych materiałów i detali<br />
sporządzane były przez wrocławską firmę<br />
Castellum, która specjalizuje się w konserwacji<br />
zabytków. Poprzedzające je badania<br />
prowadzone były zaś przez kierownika prac<br />
konserwatorskich Piotra Wanata.<br />
SC: Jakie elementy konstrukcyjne musiały<br />
być przez Państwa wymienione lub<br />
wzmocnione?<br />
KM: Zaprojektowaliśmy bardzo dużo<br />
nowych elementów nośnych. Natomiast to,<br />
że w zabytkowej substancji są one prawie<br />
niedostrzegalne, zawdzięczamy kreatywnej<br />
współpracy z zespołem konstruktora Wojciecha<br />
Naziębły. W budynku dworca musiała<br />
odbyć się wymiana wszystkich stropów, które<br />
nie spełniały współczesnych norm nośności<br />
i przepisów pożarowych. Nowe stropy wylano<br />
jako żelbetowe, ale ta wymiana musiała się<br />
odbywać w taki sposób, aby nie zniszczyć<br />
historycznych sufitów, które się pod nimi<br />
znajdowały. Było to karkołomne zadanie.<br />
Oprócz tego ustrój konstrukcyjny budynku<br />
dworca rozbudowany został dyskretnie<br />
o nowe elementy pionowe w hali kasowej<br />
– za historycznymi kolumnami stoi dodatkowy<br />
rząd słupów postawionych współcześnie.<br />
W wielu miejscach budynku trzeba<br />
było wzmacniać fundamentowanie metodą<br />
jet grounding, czyli ze względu na słabą<br />
nośność gruntu w tych miejscach należało<br />
wpuścić kolumny zaczynu cementowego.<br />
Tam gdzie stawialiśmy nową halę peronową,<br />
wpuszczane w grunt kolumny dodatkowo<br />
wzmacnialiśmy stalowymi elementami konstrukcyjnymi,<br />
bo było wiadomo, że na te<br />
elementy są przenoszone drgania z jadących<br />
pociągów. Ciekawostką konstrukcyjną jest<br />
ponadto bardzo rzadko stosowana w Polsce<br />
technologia stropu kasetonowego w garażu.<br />
RZ: Cały budynek dworca w kondygnacji<br />
podziemnej został pogłębiony, w celu stworzenia<br />
węzła technicznego i piętra magazy-<br />
Fot. Lech Kwartowicz<br />
Fot. Lech Kwartowicz<br />
• Hale peronowe<br />
90<br />
• Zmodernizowana stara hala peronowa.<br />
Na pierwszym planie kiosk dyspozytorów ruchu<br />
91
Fot. Lech Kwartowicz<br />
Rys. Grupa 5 Architekci<br />
Przekrój przez konstrukcję stalową nowej hali peronowej, skala 1:500<br />
• Przekrycie membranowe nowej hali peronowej<br />
Fot. archiwum Grupa 5 Architekci<br />
Fot. archiwum Grupa 5 Architekci<br />
• Kosz odwodnieniowy<br />
• Konstrukcja nowej hali peronowej bez membrany<br />
• Wzmocnienia łącznikami nitopodobnymi<br />
w starej hali peronowej<br />
Przekrój przez stalowy kosz zbierający wodę z membrany<br />
92 93
WYPOWIEDŹ EKSPERTA<br />
Łukasz Kulawik – specjalista<br />
ds. produktu i rozwoju rynku,<br />
Synthos SA<br />
Na potrzeby modernizacji Dworca Głównego<br />
we Wrocławiu oświęcimski Synthos<br />
dostarczył swój sztandarowy materiał<br />
termoizolacyjny – polistyren ekstrudowany<br />
Synthos XPS. Ponieważ materiał ten<br />
wykazuje bardzo dobre parametry wytrzymałościowe<br />
i izolacyjne, jest chętnie<br />
stosowany w przestrzeniach publicznych,<br />
gdzie działają duże obciążenia na posadzki,<br />
trakty jezdne i piesze oraz gdzie wymagana<br />
jest maksymalna ochrona cieplna.<br />
W opisywanej inwestycji wykorzystano<br />
dwa rodzaje polistyrenu ekstrudowanego:<br />
na potrzeby termoizolacji posadzek<br />
w halach dworca i na peronach – Synthos<br />
XPS klasy 500 kPa, natomiast na potrzeby<br />
termoizolacji fundamentów oraz attyk dachu<br />
– Synthos XPS klasy 300 kPa.<br />
nowego dla najemców. <strong>Tutaj</strong> również został<br />
zastosowany jet grounding dla podbicia fundamentów,<br />
a dodatkowo technologia białej<br />
wanny szczelnej, która zabezpiecza budynek<br />
przed podchodząca wodą.<br />
SC: W części dachu zakrywającej perony<br />
pojawiły się świetliki, doskonale doświetlające<br />
m.in. tunel główny. Zostały one odtworzone<br />
czy są zupełnie nowym elementem?<br />
RZ: Przeszklenia były tam pierwotnie. Po<br />
II wojnie światowej zostały zastąpione łataną<br />
formą przeszkleń, a później eternitem i tworzywem<br />
sztucznym w formie zbliżonej do<br />
falistej blachy. Podjęliśmy decyzję projektową,<br />
że należy wpuścić światło do tego obiektu,<br />
ożywić przestrzeń. Dlatego wróciliśmy do<br />
pierwotnego założenia.<br />
SC: A jak rozwiązano proces modernizacji<br />
samej konstrukcji peronów?<br />
KM: Stare zadaszenie peronów było<br />
klasyczną budowlą ze stali i szkła charakterystyczną<br />
dla XIX-wiecznych konstrukcji<br />
tego typu lub innych wielkokubaturowych<br />
dokonań tamtej epoki, takich jak hale wystawowe.<br />
Całość wykonana została w konstrukcji<br />
nitowanej. Musieliśmy ją wzmocnić, bo dawniej<br />
obciążenie hali peronowej szkłem było<br />
dużo mniejsze – teraz stosuje się inne szkło,<br />
głównie hartowane, i powstają znacznie<br />
większe obciążenia. Na początku rozważaliśmy<br />
możliwość spawania nowych i starych<br />
elementów stalowych. W tym celu wykonaliśmy<br />
nawet stosowne badania spektrometryczne,<br />
które wykazały dobrą spawalność.<br />
Ostatecznie zdecydowaliśmy się jednak na<br />
nakładanie na istniejącą konstrukcję stalową<br />
dodatkowych warstw blachy o grubości<br />
20 mm i na nitowanie całości. W tym celu,<br />
m.in. by skrócić proces realizacyjny, konstruktorzy<br />
stworzyli nowy rodzaj nitu. Tak<br />
naprawdę nie jest to do końca nit, tylko<br />
jego imitacja – składa się ze śruby z kulistą<br />
główką oraz z kulistej nakrętki. Rozwiązanie<br />
to wymagało oczywiście akceptacji MKZ.<br />
To był istotny moment dla całego projektu.<br />
Gdybyśmy chcieli stosować tradycyjną metodę<br />
nitowania, musielibyśmy zlecić to zadanie<br />
jakiejś zagranicznej firmie, a sam proces<br />
dołożenia do starej konstrukcji ponad stu<br />
tysięcy nitów trwałby blisko dwa lata. Nie<br />
pozwalały na to ramy czasowe.<br />
SC: W części peronowej powstało również<br />
nowe zadaszenie membranowe.<br />
RZ: To całkowicie nowy element. Pierwotnie<br />
stara hala peronowa była złożona<br />
z dwóch części: długiej i krótkiej na końcu.<br />
Odstęp, który był między nimi, to miejsce,<br />
gdzie zatrzymywały się parowozy. Para<br />
Fot. Lech Kwartowicz<br />
• Sklepienie starej hali peronowej<br />
Fot. Lech Kwartowicz<br />
• Powrót do pierwotnego założenia przeszkleń<br />
nie szła w halę peronową, tylko uciekała<br />
w górę. Obecnie, gdy lokomotyw się już nie<br />
używa, zrodziła się idea, żeby tę przestrzeń<br />
zabudować. Można było przedłużyć halę<br />
historyczną i udawać, że zawsze była taka<br />
długa, ale byłoby to fałszowanie historii.<br />
Chcieliśmy więc wprowadzić współczesną<br />
formę z poszanowaniem oryginału. Po pierwsze,<br />
nowa membranowa hala jest wyższa,<br />
żeby elementy secesyjne, które znajdują się<br />
na zwieńczeniach hal historycznych, były<br />
widoczne. Po drugie, między nową a starą<br />
halą jest zachowany minimalny odstęp, bo<br />
chcieliśmy uniknąć bezpośredniego styku.<br />
Nie ma mocnego nachodzenia się tych form.<br />
SC: W tej strefie zauważalna jest teraz<br />
ciekawa gra światła przenikającego przez<br />
membranę…<br />
KM: Rzeczywiście, gdy na membranę<br />
padną promienie słoneczne, to ciekawie<br />
94 95
96<br />
• Sklepienie, szklane ściany i witryny w hali kasowej<br />
Fot. Lech Kwartowicz<br />
odbija się w niej cień konstrukcji, na której<br />
jest podwieszona.<br />
RZ: Jest to związane z naszymi impresjami<br />
podczas oględzin na etapie konkursu.<br />
Doszliśmy do wniosku, że obiekt jest piękny,<br />
ale pewnych elementów w ogóle nie widać,<br />
bo jest ciemny, ponury i nie broni się tym<br />
ładnym, historycznym detalem konstrukcji.<br />
Podjęliśmy decyzję, że temu miejscu należy<br />
się dużo światła. Dzięki niemu odbiorca może<br />
odczytać rysunek elementów konstrukcyjnych,<br />
historycznych detali.<br />
SC: Czy w gmachu dworca powstały<br />
nowe ciągi komunikacyjne i dodatkowe<br />
powierzchnie użytkowe?<br />
RZ: Tak. Tam gdzie podziemny garaż łączy<br />
się z budynkiem, zaprojektowaliśmy trzy nowe<br />
piony komunikacyjne spinające wszystkie<br />
kondygnacje i usprawniające ruch. W miejscach<br />
pełniących dotychczas funkcję drugoplanową,<br />
jak całe pierwsze piętro, stworzono<br />
nowy atrakcyjny pasaż handlowy dostępny<br />
z głównej hali ciągami ruchomych schodów.<br />
Z pasażu kładkami spinającymi halę można<br />
dostać się do lapidarium na dachu pomiędzy<br />
dworcem a halami peronowymi, gdzie<br />
umieszczone mają być historyczne detale<br />
dworca, niewykorzystane przy modernizacji.<br />
KM: Stosując technologię „białej wanny”,<br />
odzyskano podziemia dworca, które<br />
przez dziesiątki lat były zalane wodą.<br />
Posłużą jako zaplecza dla handlu i będą<br />
obsługiwane komunikacyjnie z rampy towarowej<br />
w garażu.<br />
RZ: W tunelu miejskim zaprojektowano<br />
schody ruchome na perony, a w tunelu<br />
głównym taśmociągi bagażowe. Ponadto<br />
uporządkowano funkcje usługowe w częściowo<br />
dostępnych tunelach pomocniczych.<br />
SC: W jaki sposób przeprowadzono restaurację<br />
stolarki okiennej i drzwiowej?<br />
W jakim była stanie?<br />
KM: Zastana stolarka była bardzo zużyta.<br />
W niektórych miejscach między ościeżnicę<br />
a skrzydło można było włożyć palce. Dokonano<br />
inwentaryzacji i selekcji poszczególnych<br />
elementów, zarówno pod względem<br />
ich stanu, jak i wartości historycznej. Po<br />
demontażu dokonano ponownej selekcji<br />
przeprowadzonej przez wykonawcę prac konserwatorskich,<br />
a odnoszącej się do stanu faktycznego<br />
oczyszczonych z farby elementów<br />
drewnianych. Maksymalna ilość oryginalnych<br />
elementów stolarki okiennej i drzwiowej,<br />
możliwych do ponownego użycia w obiekcie,<br />
została po przeprowadzeniu zabiegów<br />
renowacyjnych zachowana. Niewielką część<br />
całkowicie odtworzono.<br />
SC: Czy witryny kasowe to nowy element?<br />
RZ: Witryny kasowe to element znaleziska,<br />
którego dokonano na etapie realizacji,<br />
podczas wyburzeń. Okazało się, że pod maryglitową<br />
zabudową kas, wykonaną w latach<br />
60. XX wieku, pozostały resztki secesyjnych<br />
witryn z bogatym detalem. Wspólnie z ekspertami,<br />
naszym zespołem projektowym<br />
Roller Blinds<br />
EOS ® 500<br />
INNOWACYJNE INNOVATIVE PRODUCTS PRODUKTY TWORZĄ MAKE INNOVATIVE INNOWACYJNE PROJECTS PROJEKTY<br />
Przedstawiamy EOS 500, elegancja i niezawodność w systemie Osłon Okiennych<br />
Introducing EOS 500, the muscle behind elegance at the window.<br />
Łatwa obsługa, ciche silniki, wytrzymałość i elegancki styl, EOS 500 –<br />
With to nowoczesny a smooth system operation, Hunter unrivaled Douglas strength dla rolet and o dużych sleek wymiarach. architectural style, the EOS<br />
500 Razem system tworzymy from rozwiązania Hunter Douglas dla przyszłości. supports extra long roller blinds – beautifully.<br />
Together we innovate for the future.<br />
Skontaktuj się i dowiedz więcej:<br />
Hunter Douglas Polska<br />
Request a demonstration of strength and beauty<br />
tel. 22 614 16 71, info@hunterdouglas.pl<br />
at HunterDouglasContract.com/future<br />
OSŁONY OKIENNE<br />
www.hunterdouglas.pl www.HunterDouglasContract.com/future ® are zarejestrowana trade marks of marka Hunter handlowa Douglas Hunter Europe Douglas B.V. Europe B.V.
i w konsultacji z konserwatorem zabytków<br />
uznaliśmy to za element tak ważny i w takiej<br />
ilości zachowany, że należałoby go przywrócić.<br />
Kolor witryn jest wynikiem analizy<br />
badań stratygraficznych przeprowadzanych<br />
przez wykonawcę. Ciężko się odnosić do koloru<br />
w obiekcie o takiej historii, przecież nie<br />
można skorzystać z próbnika NCS, RAL. Za<br />
każdym razem jest to domniemanie mniejsze<br />
lub większe przybliżenie. Ostateczny kolor,<br />
który nawiązywać ma do historii, jest naszą<br />
interpretacją.<br />
SC: A ciągi piesze pokryte parkietem to<br />
nowy element czy odwołanie do historii?<br />
RZ: Posadzka to element całkowicie<br />
współczesny. Zmiana funkcji obiektu wymuszała<br />
zmiany związane chociażby z jego<br />
sposobem użytkowania w przyszłości. Posadzka<br />
została przez nas uznana za element<br />
współczesny dodany i dlatego zaprojektowaliśmy<br />
przed wejściami do usług parkiet<br />
przemysłowy, wykonany zarówno na poziomie<br />
najstarszego peronu, którego uniesiona<br />
platforma mieści się dziś w hali kasowej, jak<br />
i na pierwszym piętrze budynku dworca.<br />
SC: Elementy ceramiczne, na posadzkach<br />
oraz jako okładziny ścienne wymieniono na<br />
nowe czy odrestaurowano?<br />
RZ: Odrestaurowaliśmy okładziny ścienne<br />
w formie zmywalnej w postaci ceramicznych<br />
płytek, czego najlepszym przykładem jest<br />
zachowany tunel miejski, gdzie te elementy<br />
są tylko odczyszczone, fugowane i poddane<br />
pracom konserwatorskim, mającym wpłynąć<br />
na trwałość. To, co zostało wykonane w tunelu<br />
głównym, na ściance podniesionego peronu<br />
w hali głównej dworca i w ryzalicie centralnym,<br />
jest odtworzeniem zgodnym z ikonografią<br />
historyczną elementów, które zachowały<br />
się w niewielkim stanie. Elementy te nie były<br />
możliwe do zakonserwowania i pokazania,<br />
ponieważ przy poprzednich przebudowach<br />
zostały pozbawione lica szkliwionego.<br />
SC: Jak wyglądał ten proces odtworzenia?<br />
KM: Elementy ceramiczne zostały wykonane<br />
na zamówienie na podstawie zachowanych<br />
oryginałów. Wykorzystano je między<br />
innymi przy wejściach na perony, gdzie cegła<br />
jest w łamanej płaszczyźnie po to, żeby ślizgały<br />
się po niej promienie świetlne.<br />
SC: Z jakiego materiału wykonano nowe<br />
poszycie dachowe?<br />
RZ: Chcieliśmy ograniczyć środki wyrazu do<br />
kilku materiałów współczesnych. Pawilony od<br />
ulic Suchej i Piłsudskiego mają detale z blach<br />
miedzianych. Wszystkie kubaturowe elementy<br />
dodane, widoczne po jednej lub po drugiej<br />
stronie torów, a niezwiązane ściśle z budynkiem<br />
dworca, też mają takie wykończenia.<br />
Jeśli chodzi o hale peronowe, na dachach<br />
zastosowano blachę tytanowo-cynkową.<br />
SC: Z czego wynika zastosowana kolorystyka<br />
budynku?<br />
RZ: W pracy konkursowej zakładaliśmy<br />
jasnoszary kolor gmachu, nawiązujący do<br />
tonacji, jaką miał ten obiekt przez cały wiek<br />
XX. Jednak w wyniku szczegółowych badań<br />
stratygraficznych, wykonanych przez Piotra<br />
Wanata, ujawniła się na podstawie zachowanych<br />
fragmentów farby pierwotna jaskrawa,<br />
neogotycka ugrowa kolorystyka. Powstało<br />
pytanie, czy nie należy pierwotnej kolorystyki po<br />
prostu odtworzyć. Wymagało to od nas przełamania<br />
się i zupełnie nowego podejścia do kolorystycznej<br />
wizji budynku.<br />
KM: Czuliśmy w sobie opór przed tą decyzją,<br />
zresztą niezbyt popularną wówczas we Wrocławiu.<br />
Ale zdawaliśmy sobie sprawę, że projektanci<br />
mają skłonność do traktowania dzisiejszych gustów<br />
w kategoriach uniwersalnych. Tymczasem gusta<br />
się zmieniają – szary jest modny dzisiaj, ale jutro<br />
już nie będzie.<br />
RZ: Decyzja o powrocie do autentycznej kolorystyki<br />
historycznej jest uczciwa, chociaż zdajemy<br />
sobie sprawę, że budziła ona sprzeciw, nawet<br />
wśród członków naszego zespołu projektowego.<br />
Po wielu próbach kolorystycznych na modelu oraz<br />
kilku dyskusjach z powołaną do tego celu przez<br />
MKZ Radą Konserwatorską postanowiliśmy dać<br />
pierwszeństwo historii przed naszym projektowym<br />
ego.<br />
KM: Dworzec odtworzony w kolorystyce z połowy<br />
XIX wieku jest unikatem w skali europejskiej i dziś<br />
uważamy tę odważną decyzję za słuszną, w pełni<br />
się z nią identyfikując.<br />
Blachy fałdowe współpracujące<br />
w stropach żelbetowych<br />
Cofraplus 60 Cofrastra 40<br />
renowacja stropu Dworca Głównego PKP we Wrocławiu<br />
- Cofrastra 40<br />
• Hala kasowa widziana z kładki obsługującej drugą kondygnację usług<br />
Fot. Lech Kwartowicz<br />
Główne zalety:<br />
» Prostota projektowania i montażu<br />
» Odporność ogniowa do REI180<br />
» Oszczędność czasu montażu<br />
» Znaczna redukcja podpór montażowych przy większych rozpiętościach w porównaniu<br />
z tradycyjnymi rozwiązaniami.<br />
» Możliwość wykonania stropów o rozpiętościach do 3,70m bez podpór montażowych<br />
(pozwala na prowadzenia prac na wielu kondygnacjach jednocześnie).<br />
» Możliwość osiągnięcia rozpiętości przekraczającej 7m<br />
» Niska waga oraz wymiary umożliwiające wprowadzenie pojedynczych arkuszy małymi<br />
otworami, np. drzwi, okna bez użycia ciężkiego sprzętu.<br />
» Niska cena kompletnego rozwiązania<br />
Wybrane referencje w Polsce:<br />
» IKEA Kraków<br />
» obiekt pomocniczy Elektrociepłownia Skawina<br />
» CH Molo w Szczecinie<br />
» Dworzec Główny PKP we Wrocławiu<br />
» Centrum Kultury Zamek w Poznaniu<br />
» Budynek Akademii Muzycznej w Łodzi<br />
Dział Techniczny ArcelorMittal Construction Polska<br />
oferuje szeroką pomoc pracowniom architektonicznym<br />
i konstrukcyjnym w projektowaniu konstrukcji stropu<br />
zespolonego.<br />
Dostarczamy obliczenia oraz opracowania w zakresie<br />
technicznym i kosztowym, służymy pomocą w trakcie<br />
realizacji inwestycji.<br />
Fot. Lech Kwartowicz<br />
98<br />
• Strop kasetonowy w garażu podziemnym. Ciemniejszy kolor<br />
posadzki odwzorowuje kształt istniejącego tu pierwotnie bunkra<br />
Dział Doradztwa Technicznego<br />
ArcelorMittal Construction Polska Sp. z o.o.<br />
T. + 48 32 770 65 40 , M. +48 601 166 540<br />
stropy@arcelormittal.com<br />
www.arcelormittal.com/construction/poland
• Odrestaurowane, secesyjne witryny kasowe<br />
Fot. Lech Kwartowicz<br />
Istotą oryginalności dworca we Wrocławiu<br />
jest zderzenie jego monumentalnego<br />
pałacowego neogotyku z nowoczesnością<br />
secesji. Odtworzony pierwotny kolor wydobywa<br />
podziały neogotyckie i tym samym<br />
wzmacnia cały efekt tego wyjątkowego kontrastu<br />
ilustrującego sprzeczności architektury<br />
XIX wieku. Pozostaje to również w zgodzie<br />
z naszym pierwotnym założeniem niefałszowania<br />
historii i wyróżniania poszczególnych<br />
faz realizacji obiektu.<br />
SC: Jak pracowali Państwo nad iluminacją<br />
obiektu?<br />
RZ: Myśleliśmy o tym od projektu koncepcyjnego.<br />
Wiązało się to z ingerencjami<br />
w budynek, np. poprzez wyłożenie na elewacji<br />
różnego rodzaju elementów oświetleniowych,<br />
które muszą się pojawić, a są współczesne.<br />
Podczas realizacji przeprowadzane<br />
były liczne próby, nie tylko na modelu, ale<br />
razem z wykonawcą także na żywo, które<br />
miały doprowadzić do uzyskania satysfakcjonującego<br />
efektu. Finalnym założeniem<br />
było podkreślenie detalu. Nie chcieliśmy<br />
jednorodnie podświetlić całej przestrzeni.<br />
Projekt oświetlenia jest tak ustawiony, że<br />
pewne partie można włączać i wyłączać,<br />
budując nastrój w zależności od tego, jaki<br />
efekt chcemy wydobyć. Chcieliśmy podkreślić<br />
skalę obiektu, kolorystykę i zapewnić możliwość<br />
aranżacji w zależności od potrzeb.<br />
Fot. Lech Kwartowicz<br />
• Świetliki i okna dachowe<br />
100
SC: W części garażowej zauważalna jest<br />
odmienna kolorystyka posadzki technicznej.<br />
Czy odwzorowuje ona linie istniejącego tam<br />
pierwotnie bunkra?<br />
RZ: Dokładnie, jest to celowe działanie<br />
po ustaleniach z konserwatorem zabytków<br />
i ze specjalistami wrocławskimi w dziedzinie<br />
Twierdzy Wrocław. Wymyśliliśmy ideę,<br />
żeby w posadzce garażu, której płyta denna<br />
de facto jest częścią płyty dennej bunkra,<br />
powstał rysunek odwzorowujący jego kształt<br />
i przebieg korytarzy w nim biegnących<br />
z czasów, kiedy istniał. To taka pamiątka<br />
przeszłości. Pozostawiliśmy również schody<br />
prowadzące z centralnego ryzalitu dworca<br />
do podziemnego bunkra – schronu. Niebawem<br />
ma się tam pojawić tablica informująca<br />
o historii tej budowli.<br />
SC: W jaki sposób obiekt został przystosowany<br />
dla osób niepełnosprawnych?<br />
RZ: Już od etapu konkursowego zaczęliśmy<br />
analizować dostępność obiektu<br />
dla osób niepełnosprawnych pod kątem<br />
wymogów związanych z przepisami kolejowymi<br />
i z rozporządzeniem dotyczącym<br />
takich osób. Sytuacja prawna w Polsce<br />
jest taka, że nie ma jednego dokumentu.<br />
Oparliśmy się na przepisach europejskich<br />
i przepisach kolejowych oraz projekcie<br />
rozporządzenia, który ma w przyszłości<br />
obowiązywać. Na placu przed dworcem<br />
zlikwidowaliśmy schody – obecnie są tam<br />
wyłącznie łagodne wzniesienia i spadki.<br />
Przez kluczowe punkty, takie jak wejścia<br />
do budynku i na perony, poprowadzona<br />
jest tzw. droga bezpieczna. Dodatkowo,<br />
zmodernizowane zostały windy i komunikacja<br />
na poziomach dostępnych dla osób<br />
niepełnosprawnych, czego przykładem są<br />
chociażby rampy na końcach podniesionego<br />
peronu w hali dworca. Widzieliśmy problem<br />
w zderzaniu historycznych elementów<br />
z wprowadzanymi w obiekt normowymi<br />
szerokościami związanymi z przepisami<br />
bezpieczeństwa. Jednak udało nam się<br />
wszystko pogodzić. Elementy infrastruktury<br />
kolejowej zostały spięte bordową linią, która<br />
pojawia się między peronami, w tunelu,<br />
przed kasami. Jest to kod kolorystyczny<br />
podstawowej funkcji obiektu.<br />
KM: W projekcie wprowadzony jest<br />
ponadto system informacji dotykowej,<br />
np. na poręczach schodów przy każdym<br />
peronie pojawią się tabliczki z informacją<br />
brajlowską.<br />
SC: Czego nie udało się zrealizować?<br />
RZ: W projekcie zależało nam, aby<br />
odsłonić na ścianach, w miejscach nowo<br />
powstałych klatek schodowych, surową<br />
cegłę oraz kamienie , z których dworzec<br />
został wzniesiony. Naszą intencją było<br />
czytelne uwidocznienie zmian i nawarstwień<br />
kolejnych etapów realizacji obiektu<br />
w zderzeniu z substancją współczesną<br />
– przeszklonymi windami i żelbetowymi<br />
klatkami schodowymi w stalowej obudowie.<br />
Z idei tej niestety zrezygnowano na<br />
etapie końcowym realizacji ze względów<br />
finansowo-terminowych. Szkoda, bo to<br />
zgodnie ze współczesną szkołą konserwacji<br />
wzmocniłoby historyczny i współczesny<br />
wymiar dworca.<br />
KM: Koncepcja konkursowa zakładała<br />
również stworzenie trzeciego tunelu pieszo-rowerowego,<br />
spinającego miasto po<br />
zachodniej stronie budynku, oraz towarzyszących<br />
mu arkad usługowych wzdłuż nasypu<br />
kolejowego od strony ul. Peronowej.<br />
Zaniechano tej realizacji na etapie projektu<br />
budowlanego ze względu na ograniczony<br />
budżet i skomplikowaną realizację przejścia<br />
podziemnego metodą górniczą pod ruchliwym<br />
węzłem kolejowym.<br />
RZ: Pierwotnie rozważaliśmy również<br />
możliwość wykonania parkingu dwupoziomowego,<br />
ale zarzucono tę ideę ze względu<br />
na trudne warunki gruntowe i idące za nimi<br />
kwestie finansowe.<br />
SC: Co było największym problemem<br />
podczas projektowania?<br />
KM: Podobny dworzec modernizowany<br />
w Dreźnie przez pracownię Normana Fostera<br />
miał okres prac projektowych i realizacyjnych<br />
dwukrotnie dłuższy, co jasno pokazuje skalę<br />
naszego zaangażowania. Przy projekcie modernizacji<br />
Dworca Głównego we Wrocławiu<br />
pracowało równolegle w momentach przesileń<br />
nawet do kilkudziesięciu inżynierów,<br />
których rysunki musieliśmy skoordynować.<br />
Ogromną pracę wykonali projektanci instalacji<br />
z wrocławskiej pracowni Segesta, gdyż<br />
w obiekcie dokonano wymiany i przebudowy<br />
układu wszystkich istniejących instalacji,<br />
a ponadto w strukturę zabytkową wtłoczono,<br />
praktycznie bez ingerencji wizualnych,<br />
przewody wentylacji mechanicznej<br />
o pokaźnych przekrojach. Niezależnie projekt<br />
przebudowy kolejowej infrastruktury<br />
technicznej wykonała specjalistyczna firma<br />
Arcadis. Krótki okres realizacji, zdeterminowany<br />
koniecznością uruchomienia dworca<br />
na Euro 2012, nakładał na nas, wykonawcę<br />
i na inwestora konieczność przełożenia<br />
szczegółowych konserwatorskich badań<br />
dworca z etapu przedprojektowego na okres<br />
realizacji. Dodatkowo utrudniały to rozbieżności<br />
między zapisami prawa, z jednej<br />
strony obligujące projektanta, z racji ustawy<br />
o zamówieniach publicznych, do przekazania<br />
przed rozpoczęciem budowy w pełni<br />
zamkniętej dokumentacji, z drugiej strony<br />
– z racji zapisów ustawy o ochronie zabytków,<br />
zakładające konieczność weryfikowania<br />
decyzji projektowych na skutek odkryć na<br />
placu budowy w trakcie realizacji.<br />
SC: Co sprawiło Państwu najwięcej satysfakcji<br />
podczas pracy nad projektem?<br />
RZ: Pracę tę można podzielić na dwa etapy.<br />
Pierwszym była praca w biurze, gdy najbardziej<br />
satysfakcjonujące było analizowanie<br />
rozwiązań europejskich obiektów kolejowych<br />
realizowanych w podobnej skali i wprowadzanie<br />
wyników tych analiz w projektowany przez<br />
nas obiekt. Wyzwaniem było tu pogodzenie<br />
skomplikowanych wymogów stawianych<br />
współczesnym dużym obiektom komunikacyjnym<br />
w konfrontacji z ich historyczną<br />
wartością. Drugim – może jeszcze ciekawszym<br />
etapem – było weryfikowanie projektu<br />
w trakcie jego realizacji pod kątem dokonywanych<br />
w czasie budowy odkryć historycznych.<br />
Dziś postrzegamy to jako fascynującą podróż<br />
w czasie i żywą naukę historii.<br />
SC: Dziękuję za rozmowę.<br />
• Ryzalit centralny<br />
• Hala kasowa. Wejście do tunelu centralnego<br />
Fot. Lech Kwartowicz<br />
102 103<br />
Fot. Lech Kwartowicz
• Dworzec od strony ulicy Suchej...<br />
Lokalizacja/adres Wrocław, ul. Piłsudskiego 105<br />
Pracownia projektowa<br />
Grupa 5 Architekci sp. z o.o.<br />
Architekt prowadzący<br />
Rafał Zelent<br />
Michał Leszczyński, Krzysztof Mycielski, Roman Dziedziejko,<br />
Mikołaj Kadłubowski, Michał Świtalski, Agnieszka Wróblewska,<br />
Maciej Dudkiewicz, Marta Lewandowska, Mikołaj Kołacz,<br />
Maciej Marzecki, Elżbieta Fojut-Gajewska, Katarzyna Rokicka Muller,<br />
Małgorzata Borys, Mariusz Wolski, Katarzyna Skiba, Maciej Gruszecki,<br />
Architekci<br />
Adam Nieduszyński, Łukasz Bałut, Agnieszka Łańko, Maciej Szpilewicz,<br />
Anna Leszkiewicz, Dariusz Kwiatkowski, Maciej Lewandowski,<br />
Agata Muszyńska, Marek Hogiel, Anna Krychowiak, Jan Placha,<br />
Urszula Koźmińska, Andrzej Kikowski, Patryk Skolimowski,<br />
Kacper Gronkiewicz, Rafał Stefanowski<br />
Data opracowania 2008-2010<br />
Data realizacji 2010-2012<br />
Inwestor<br />
Polskie Koleje Państwowe SA<br />
Powierzchnia całkowita<br />
Powierzchnia zabudowy<br />
Kubatura brutto<br />
Generalny wykonawca<br />
farby elewacyjne systemu KEIM Soldalit<br />
farby do wnętrz KEIM Optil i KEIM Biosil<br />
system renowacji kamienia KEIM Restauro<br />
środki do wzmacniania i hydrofobizacji – KEIM Silex OH<br />
oraz KEIM Lotexan N<br />
system farby odwracalnych KEIM Reversil<br />
farby do betonu architektonicznego KEIM Concretal-Lasur<br />
Sufity kasetonowe drewniane o klasyfikacji akustycznej i ogniowej<br />
Okna wysokoosiowe Designo R75 H 7/11 CU – 97 szt.<br />
Blachy fałdowe Cofrastra 40 i Cofrastra 70 jako stropy zespolone<br />
System trójwarstwowy renowacyjny WTA (obrzutka renowacyjna<br />
SV 61, tynk renowacyjny gruboziarnisty SG 68, tynk Sanovaeinlagentrassputz)<br />
zastosowany we wszystkich piwnicach i poziomie 0<br />
Tynk wapienno-cementowy LL66 – wszystkie pomieszczenia wewnątrz<br />
Tynk wapienny RK 38 – pomieszczenia wewnątrz z pracami<br />
konserwatorskimi – pomieszczenia z polichromią<br />
Zaprawy sztukatorskie: FG88, FF89, SM 86, SG 87– wszystkie profile<br />
ciągnione i elementy odlewowe wewnątrz i na zewnątrz obiektu<br />
Zaprawa murarska Klinkier S (kolor beż) – zastosowana m.in. do cegły<br />
klinkierowej („ceramiczna powłoka”) w holu przejść na perony<br />
Zaprawa murarska MM100 – wszystkie prace na nowych częściach<br />
i przemurowania starych elementów<br />
Tynk gipsowy Ratio L – zastosowany na wszystkich nowych ścianach<br />
wewnątrz<br />
Synthos XPS klasy 500 kPa<br />
(termoizolacja posadzek w halach dworca i na peronach)<br />
Synthos XPS klasy 300 kPa<br />
(termoizolacja fundamentów oraz attyk dachu)<br />
Cegły i kształki ceramiczne szkliwione<br />
Szkło SGG BIOCLEAN<br />
Płyty Presstone<br />
Kompleksowe wykonanie oraz montaż świetlików<br />
stalowych wraz z klapami oddymiającymi<br />
Obszar A (garaż, pawilony) – 9850 m 2<br />
Obszar B (budynek główny) – 26 400 m 2<br />
Obszar C (tunele, perony) – obszar częściowo otwarty,<br />
brak możliwości określenia powierzchni całkowitej<br />
Obszar D (dworzec nocny) – 1270 m 2<br />
Obszar A (pawilony) – 230 m 2<br />
Obszar B – 8450 m 2<br />
Obszar D – 550 m 2<br />
Obszar A – 23 600 m 3<br />
Obszar B – 114 000 m 3<br />
Obszar D – 3600 m 3<br />
Budimex SA<br />
KEIM FARBY MINERALNE sp. z o.o.<br />
Hunter Douglas Polska sp. z o.o.<br />
Roto-Frank sp. z o.o.<br />
ArcelorMittal Construction Polska sp. z o.o.<br />
Baumit sp. z o.o.<br />
SYNTHOS SA<br />
Manufaktura Ceramiczna Kozenin<br />
SAINT-GOBAIN GLASS POLSKA sp. z o.o.<br />
POZ BRUK sp. z o.o. S.K.A.<br />
Opeus sp. z o.o.<br />
• ...i od strony ulicy Piłsudskiego<br />
Fot. Lech Kwartowicz<br />
Fot. Lech Kwartowicz<br />
104<br />
105
ISSN: 2081-6413<br />
7 (25) / 2012<br />
Wydawca:<br />
W.A. sp. z o.o.<br />
Adres Wydawcy i Redakcji:<br />
ul. Szewska 3a, 50-053 Wrocław<br />
tel. 71 369 93 49<br />
fax 71 369 93 31<br />
Redaktor naczelna:<br />
Patrycja Fabiańska<br />
Sekretarz redakcji:<br />
Szymon Ciach<br />
tel. 71 369 93 49<br />
sz.ciach@swiatarchitektury.com<br />
Korekta:<br />
Elżbieta Wieliczko<br />
SZKLANE DOMY<br />
W CENTRUM LEGNICY<br />
Letia Business Center<br />
GDZIE HISTORIA SPLATA SIĘ<br />
Z NOWOCZESNOŚCIĄ<br />
Dworzec Główny PKP we Wrocławiu<br />
SZKŁO W ARCHITEKTURZE<br />
1<br />
Dział marketingu i reklamy:<br />
Szymon Ciach<br />
tel. 71 369 93 49<br />
sz.ciach@swiatarchitektury.com<br />
Paweł Cząstkiewicz<br />
tel. 71 369 93 48<br />
p.czastkiewicz@swiatarchitektury.com<br />
Koordynacja produkcji:<br />
Ewa Skowron<br />
Agnieszka Zienkiewicz<br />
„świat architektury”<br />
– miesięcznik dla architektów.<br />
OTWARTA PRZESTRZEŃ DLA TWOICH POMYSŁÓW!<br />
Jesteś autorem ciekawego projektu, którego realizacja<br />
została już ukończona, i chcesz go opublikować bezpłatnie<br />
na naszych łamach? Chciałbyś otrzymywać nieodpłatnie<br />
miesięcznik „świat architektury”?<br />
Skontaktuj się z nami!<br />
biuro@swiatarchitektury.com<br />
tel. 71 369 93 30<br />
„świat architektury” to miesięcznik<br />
dla architektów, w którym prezentujemy<br />
najnowsze realizacje polskich biur projektowych.<br />
Magazyn dystrybuowany jest do biur<br />
architektonicznych, jak również inwestorów,<br />
właścicieli firm budowlanych i deweloperskich,<br />
wydziałów architektury urzędów miast oraz banków.<br />
Redaktor techniczny:<br />
Tomasz Głowicki<br />
Współpracownicy:<br />
Anna Bocian, Błażej Ciarkowski, Marta Głowacka,<br />
Ewa Gwóźdź, Magdalena Hoppe, Joanna Jabłońska,<br />
Paweł Kraus, Ołeksij Kopyłow, Grzegorz Mazur,<br />
Adam Osiński, Katarzyna Sobuś,<br />
Paweł Sulik, Marcin Szczelina, Krzysztof Szozda,<br />
Marcin Twardowski, Katarzyna Walaszek,<br />
Elżbieta Wieliczko, Radosław Żubrycki<br />
Fot. okładka:<br />
Lech Kwartowicz<br />
Druk:<br />
MeCo Media Communications GmbH<br />
Wiedeń, Austria<br />
Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania<br />
i adiustacji tekstów, zmiany tytułów oraz<br />
niepublikowania ich bez podania przyczyny.<br />
Wszystkie materiały publikowane na łamach<br />
„świata architektury” objęte są prawem autorskim.<br />
Przedruk i udostępnianie wyłącznie<br />
po uzyskaniu zgody redakcji.<br />
Redakcja nie ponosi odpowiedzialności<br />
za treść zamieszczanych ogłoszeń i reklam.<br />
©Wszelkie prawa zastrzeżone W.A. sp. z o.o.<br />
Wrocław 2012<br />
GREEN LAMBDA<br />
GREEN podkreśla ekologiczność produktu, do<br />
produkcji którego nie stosuje się szkodliwych<br />
freonów a proces spieniania płyt oparty jest na<br />
bazie dwutlenku węgla.<br />
LAMBDA charakteryzuje wysoki poziom izolacji<br />
termicznej oferowanej przez płyty Synthos XPS<br />
PRIME. Obniżona wartość λ pozwala zmniejszyć<br />
straty energetyczne oraz wydatki na eksploatacje<br />
budynków.<br />
www.synthosxps.com<br />
informacje techniczne<br />
darmowe opracowania techniczne dla poszczególnych zastosowań (.dwg, .pdf )<br />
kwartalny newsletter<br />
bezpłatne szkolenia (indywidualne i grupowe)<br />
cykliczne seminaria<br />
doradztwo przy projektach<br />
106
KEIM<br />
Mineralna trwałość. Mineralne piękno.<br />
Dworzec Główny, Wrocław<br />
Ponad 130-letnie doświadczenie w zakresie renowacji budowli historycznych<br />
zapewniło firmie KEIM pozycję kompetentnego partnera<br />
architektów, konserwatorów zabytków, projektantów i wykonawców.<br />
Podstawą tej dziś już tradycyjnej, godnej zaufania i efektywnej współpracy<br />
jest innowacyjna paleta najwyższej jakości produktów mineralnych<br />
służących ochronie budowli i profesjonalne doradztwo naszych<br />
pracowników.<br />
Potwierdzeniem doskonałej reputacji, jaką cieszy się KEIM są renomowane<br />
budowle na całym świecie, w których duch historii został ożywiony<br />
na nowo.<br />
Przy renowacji Dworca Głównego PKP we Wrocławiu wykorzystano<br />
następujące materiały KEIM: farby elewacyjne, farby do wnętrz,<br />
system renowacji kamienia, środki do wzmacniania i hydrofobizacji,<br />
system farb odwracalnych oraz farby do betonu architektonicznego.<br />
www.keim.pl · info@keim.pl<br />
KATOWICE tel. 664 14 51 46<br />
KRAKÓW tel. 602 73 74 90<br />
ul. Fabryczna 20 c, 53-609 Wrocław<br />
tel. 71 711 72 88, fax 71 711 72 87<br />
LUBLIN tel. 668 32 23 23<br />
ŁÓDŹ tel. 666 81 95 97<br />
POZNAŃ tel. 606 90 69 85<br />
TORUŃ tel. 666 84 22 94<br />
WARSZAWA tel. 604 95 01 48<br />
tel. 608 42 18 36<br />
WROCŁAW tel. 604 78 41 84<br />
tel. 696 03 50 29