Więcej - Świat Architektury
30.04.2015 • Views
Share Embed Flag

Więcej - Świat Architektury

Więcej - Świat Architektury

Więcej - Świat Architektury

SHOW MORE
SHOW LESS
ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
swiatarchitektury.com

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

START NOW

4 (22) / 2012<br />

ISSN: 2081-6413<br />

ZNIKAJĄCE CHMURY<br />

Biura zarządu Kopalni Bogdanka<br />

PO DRUGIEJ STRONIE LUSTRA<br />

Wydział Matematyki i Nauk Informacyjnych<br />

Politechniki Warszawskiej<br />

KSZTAŁTOWANIE ELEWACJI

Od teraz możemy budować lepiej<br />

Tradycyjnym, masywnym technologiom budowlanym coraz trudniej<br />

jest sprostać rosnącym wymaganiom, jakie stawia się współczesnym<br />

budynkom pod względem oszczędności energetycznej. Uzyskanie<br />

zgodności z surowymi wymogami prawa niekiedy wymaga<br />

budowania ścian o grubości dochodzącej nawet do 50 cm.<br />

KNAUF AQUAPANEL ® Exterior Wall to<br />

zaawansowany system do suchej zabudowy<br />

ścian zewnętrznych, w wyjątkowy sposób łączący<br />

w sobie oszczędność realizacji, poszanowanie<br />

środowiska i walory użytkowe konstrukcji, których<br />

nie można uzyskać metodami tradycyjnymi.<br />

Konstrukcja<br />

Wykończenie powierzchni<br />

Rozstaw słupków<br />

Odporność ogniowa<br />

Izolacyjność akustyczna (R W, R)<br />

Izolacyjność termiczna<br />

(wartość współczynnika U)<br />

Cechy i charakterystyki systemu<br />

Cegła okładzinowa<br />

600 mm<br />

60 minut<br />

61 dB<br />

0,21 W/m²K<br />

Budynki użyteczności publicznej należą do obiektów o podwyższonych wymaganiach w zakresie izolacyjności termicznej, bezpieczeństwa<br />

pożarowego i izolacyjności akustycznej. Montaż ściany z podwójnym szkieletem między stropami jest szybki i nieskomplikowany.<br />

W każdym wariancie systemu wykorzystuje się<br />

płyty cementowe AQUAPANEL ® Outdoor oraz<br />

inne materiały fi rmy Knauf, takie jak: akcesoria<br />

i materiały do wykończeń zewnętrznych,<br />

profi le, materiały izolacyjne, płyty gipsowo-<br />

-kartonowe, masy szpachlowe i elementy<br />

systemu zabudowy wewnętrznej. Wszystkie<br />

komponenty systemu, produkowane zarówno<br />

przez fi rmę Knauf, jak i jej partnerów, opracowuje<br />

się pod kątem wzajemnej kompatybilności,<br />

wytwarza zgodnie z najwyższymi standardami<br />

oraz poddaje rygorystycznej kontroli jakości.<br />

Konstrukcja<br />

Cechy i charakterystyki systemu<br />

Wykończenie powierzchni Tynk zewnętrzny AQUAPANEL ®<br />

Rozstaw słupków<br />

Odporność ogniowa<br />

Izolacyjność akustyczna (R W, R)<br />

Izolacyjność termiczna<br />

(wartość współczynnika U)<br />

600 mm<br />

30 minut<br />

51 dB<br />

0,26 W/m²K<br />

Ściana zewnętrzna odsunięta od stropów to specjalny wariant konstrukcyjny stosowany wszędzie tam, gdzie liczy się jak najkorzystniejsza<br />

charakterystyka cieplna budynku. Ten rodzaj konstrukcji to idealny wybór np. dla budynków biurowych i mieszkalnych.<br />

Poprzez wysunięcie izolacji przed stropy stworzono optymalny wariant rozwiązania, pozwalający zminimalizować występowanie<br />

mostków termicznych. Zimą zapewnia to mniejsze straty ciepła, a latem bardziej komfortowy klimat pomieszczeń.<br />

Firma Knauf dostarcza wszystko, co jest niezbędne<br />

do suchej zabudowy ścian zewnętrznych,<br />

dokładnie spełniających wszelkie wymagania<br />

techniczne i estetyczne.<br />

System budowy ścian zewnętrznych KNAUF AQUAPANEL ®<br />

Exterior Wall opracowano z myślą o wielu różnorodnych<br />

zastosowaniach.<br />

Kompletna ściana od jednego dostawcy:<br />

skontaktuj się z Knauf<br />

Knauf Sp. z o.o. ul. <strong>Świat</strong>owa 25, 02-220 Warszawa, kontakt: Krzysztof Borzymiński, tel. +48 601 39 41 54, e-mail: borzyminski.krzysztof@knauf.pl

Chaos psychodelicznych kolorów na elewacjach jest dostrzegalny<br />

w wielu miastach Polski. We Wrocławiu od niedawna atakuje nas<br />

również na ul. Sienkiewicza, na odcinku znajdującym się pomiędzy<br />

ul. Reja a Górnickiego. Z jednej strony mijamy różnorodnie pastelowe<br />

bloki, z drugiej pstrokaty sklep, którego elewacja jest niemal<br />

całkowicie pokryta grafiką przedstawiającą gigantyczne produkty<br />

spożywcze. W drodze do pracy, czekając na pobliskim przystanku<br />

tramwajowym, lepiej patrzeć w niebo.<br />

Niepokoi mnie przyzwolenie na nieprzemyślane decyzje spółdzielni<br />

i zarządców, podejmowane w zakresie modernizacji elewacji.<br />

Choinki, kwadraciki, trójkąciki – zatrzęsienie barw i nieuzasadnionych<br />

form. Niewielu mieszkańcom się to podoba. Większość z nas cieszy<br />

się jednak, że remont został przeprowadzony, elewacje ocieplone<br />

i odmalowane. Było zimno i szaro, teraz jest ciepło i kolorowo.<br />

Proszę Państwa, to nie musi i nie powinno być zrobione byle<br />

jak. To można i należy robić w sposób przemyślany. Współtworzymy<br />

rzeczywistość, w której żyjemy. To, czego doświadczamy,<br />

również w zakresie estetyki naszego otoczenia, w znacznej mierze<br />

zależy od nas.<br />

Cieszy mnie bardzo Pospolite Ruszenie – inicjatywa podjęta<br />

przez L.U.C-a i jego współpracowników.<br />

„Chwila.<br />

To nie jest niczyje,<br />

To jest nasze,<br />

To jest częścią mnie,<br />

Bo codziennie na to patrzę”.<br />

Fragment tekstu L.U.C-a,<br />

Pospolite Ruszenie, z płyty Kosmostumostów<br />

5

W numerze:<br />

20<br />

Fot. Lech Kwartowicz<br />

Fot. Lech Kwartowicz<br />

60<br />

WYDARZENIA 8<br />

BŁYSZCZĄC W PRZESTRZENI 60<br />

Terminal pasażerski w Porcie Lotniczym Rzeszów Jasionka<br />

NOWOŚCI PRODUKTOWE 14<br />

ROZMOWY<br />

KSIĘGOZBIÓR JAKO MOTYW 78<br />

KSZTAŁTUJĄCY ELEWACJĘ<br />

Dolnośląskie Centrum Informacji Naukowej i Ekonomicznej<br />

(DCINiE) we Wrocławiu<br />

BATALIA Z WIELKĄ INFEKCJĄ ŚCIAN 20<br />

Pospolite Ruszenie<br />

PROJEKT Z OKŁADKI<br />

ZNIKAJĄCE CHMURY 26<br />

Biura zarządu Kopalni Bogdanka<br />

36<br />

Fot. archiwum Dedeco<br />

Fot. Lech Kwartowicz<br />

78<br />

HISTORIA I WSPÓŁCZESNOŚĆ<br />

MONUMENTALNOŚĆ ELEWACJI 88<br />

Biurowiec Mokotowska Square w Warszawie<br />

W POSZUKIWANIU DAWNYCH IDEI 94<br />

Dworzec Warszawa Stadion<br />

Teatr Powszechny w Warszawie 100<br />

Modernizacja dawnego Teatru Przedmieść<br />

REALIZACJE W POLSCE<br />

PO DRUGIEJ STRONIE LUSTRA 36<br />

Wydział Matematyki i Nauk Informacyjnych Politechniki Warszawskiej<br />

Z DBAŁOŚCIĄ O DETAL 46<br />

Osiedle Centauris we Wrocławiu<br />

ABROAD<br />

Architektura na skałach 110<br />

O wyzwaniach projektowych w Finlandii – część druga<br />

KOMUNIKACJA W PROJEKTOWANIU 55<br />

Biurowiec Olivia Gate w Gdańsku<br />

46<br />

Fot. archiwum Centauris IPD Invest<br />

Fot. Maciej Czerniewski<br />

100<br />

6 7

Wydarzenia<br />

Statuetki<br />

TOP DESIGN<br />

award rozdane<br />

5 marca br. podczas wernisażu arena<br />

DESIGN 2012 zostały ogłoszone wyniki konkursu<br />

TOP DESIGN award. Jury, któremu<br />

przewodniczył francuski projektant Francois<br />

Azambourg, postanowiło uhonorować statuetkami<br />

pięć produktów:<br />

fotel bujany / producent: Kettal, projekt:<br />

Patricia Urquiola – przestrzeń domowa;<br />

system BLUE ® CHILLED & SPARKLING<br />

31323000 / producent: GROHE, projekt:<br />

Paul Flowers – kuchnia;<br />

sauna VITRIUM / producent: Klafs, projekt:<br />

Klafs GmbH – łazienka, wellness;<br />

tramwaj TRAMINO / producent: Solaris,<br />

projekt: Jens Timmich – motoryzacja i transport<br />

publiczny;<br />

• wzór cyfrowy PAINT SPLATTER / producent:<br />

Shattdecor, projekt: dział Design<br />

Schattdecor AG pod kierownictwem Claudii<br />

Kuechen – wyposażenie wnętrz.<br />

www.arenadesign.pl<br />

Technologia Cięcia<br />

Wodą w Architekturze<br />

i Designie<br />

Nowoczesna technologia cięcia strumieniem<br />

wodnym umożliwia wycięcie finezyjnych<br />

kształtów w dowolnym materiale.<br />

Zapraszamy architektów, projektantów,<br />

twórców rzeczy małych i dużych, dzieł<br />

wysublimowanych i pop-artu na seminarium,<br />

gdzie dowiedzą się o możliwościach popularyzowania<br />

własnych wizji artystycznych.<br />

Specjaliści i pasjonaci zapoznają uczestników<br />

z technologią cięcia, przedstawią przykłady<br />

realizacji projektów z całego świata oraz<br />

porozmawiają o korzyściach, możliwościach,<br />

ale też jej ograniczeniach. Mile widziani będą<br />

także doświadczoni designerzy, którzy brali<br />

udział w tego typu realizacjach. Szczegółowy<br />

program seminariów i formularz zgłoszeniowy<br />

znajduje się na stronie internetowej<br />

projektu. Ilość miejsc jest ograniczona.<br />

Spotkania odbędą się 18 maja 2012 r.<br />

w Gdynii, 14 września 2012 r. w Warszawie,<br />

21 listopada 2012 r. w Krakowie.<br />

www.seminarium.techjet.eu<br />

Projekt Łazienki 2012<br />

Tematem XIV edycji konkursu jest projekt<br />

koncepcyjny toalety publicznej w Krakowie<br />

przy Rondzie Mogilskim. Zakończona<br />

w 2008 r. przebudowa ronda polegała na rozdzieleniu<br />

poziomu ruchu pieszego, rowerowego<br />

i tramwajowego od poziomu ruchu samochodowego.<br />

Atrakcją dla osób przebywających<br />

w tym rejonie są odsłonięte i zrekonstruowane<br />

zabytkowe fundamenty kaponiery fortu mogilskiego.<br />

Węzeł przesiadkowy wymaga poprawy<br />

warunków sanitarnych. Obok toalety projektanci<br />

powinni przewidzieć pomieszczenie<br />

przeznaczone na usługi komplementarne, takie<br />

jak informacja turystyczna czy salonik prasowy.<br />

Dzięki temu obiekt będzie jeszcze bardziej<br />

przydatny w przestrzeni zurbanizowanej.<br />

Konkurs organizowany jest przez Miasto<br />

Kraków – Zarząd Infrastruktury Komunalnej<br />

i Transportu oraz Sanitec Koło. Jego laureaci<br />

zdobędą nagrody o łącznej wartości<br />

40 tys. zł. Termin nadsyłania projektów<br />

upływa 15.05.2012 r., a wyniki zostaną ogłoszone<br />

18.06.2012 r. 1-10 czerwca 2012 r.<br />

odbędzie się głosowanie internautów, którzy<br />

przyznają swoją nagrodę.<br />

www.konkurskolo.pl<br />

Nowe zlecenie<br />

dla firmy Widok<br />

Firma Widok przystąpiła do realizacji największego<br />

pozyskanego dotychczas kontraktu<br />

– budynków B1 i B2 Business Garden Warszawa.<br />

Zakres prac dotyczy kompleksowego<br />

wykonania elewacji: fasad, okien, żaluzji, rolet<br />

elewacyjnych, okładzin aluminiowych, jak<br />

również automatyki drzwiowej. Indywidualnie<br />

projektuje także systemy aluminiowe na obu<br />

obiektach. Zakończenie prac planowane jest<br />

na lipiec-sierpień 2012 r.<br />

www.widok.eu<br />

Deceuninck/Inoutic – światowy lider w produkcji profili PVC od zawsze dostarczał swoim klientom nowe<br />

produkty i poszukiwał niewykorzystanych dotychczas obszarów ich zastosowania. W ten właśnie sposób<br />

zrodziła się zupełnie nowa technologia w nowoczesnych systemach elewacyjnych i tarasowych. Twinson<br />

to trwałe i elastyczne tworzywo, będące połączeniem drewna z PVC i mające zalety obu tych materiałów.<br />

Twinson wyróżnia naturalny wygląd drewna, a jednocześnie wytrzymałość i funkcjonalność PVC. Stanowi<br />

więc znakomitą alternatywę dla elewacji drewnianych i winylowych oraz wszelkich rozwiązań tarasowych.<br />

System elewacyjny Twinson O-Wall to prawdziwa<br />

rewolucja w tego typu systemach. Nie<br />

tylko dają wrażenie naturalnego ciepła, ale jednocześnie<br />

są niezwykle wytrzymałe i odporne<br />

na działanie czynników atmosferycznych. Nie są<br />

również obarczone wadami elewacji wykonanych<br />

z drewna: nie wypaczają się, nie pękają, nie<br />

mają drzazg i nie porastają mchem. Co ważne,<br />

deski Twinson są odporne na insekty i działanie<br />

wody. Jest więc to rozwiązanie obliczone<br />

na długie lata użytkowania. Deski elewacyjne<br />

Twinson nie wymagają olejowania oraz kosztownej<br />

pielęgnacji, tak jak ma to miejsce na przykład<br />

przy drewnie.<br />

Wykorzystując technologię Twinson O-Wall,<br />

można zmienić elewację każdego domu<br />

w doskonale wykończoną całość. Deski elewacyjne<br />

Twinson są dostępne w różnych, naturalnych<br />

kolorach, dając wiele interesujących<br />

TWINSON<br />

INNOWACYJNE SYSTEMY<br />

ELEWACYJNE I TARASOWE<br />

możliwości zastosowań i nie ma praktycznie<br />

znaczenia, czy wykorzystamy je na zewnątrz<br />

czy wewnątrz budynku, w nowoczesnych czy<br />

tradycyjnych domach.<br />

Systemy elewacyjne i tarasowe Twinson<br />

odniosły duży sukces rynkowy w krajach Europy<br />

Zachodniej, w których stosowane są z powodzeniem<br />

już od kilku lat.<br />

Deceuninck/Inoutic wykorzystuje najnowocześniejszą<br />

technologię przy zachowaniu dbałości<br />

o środowisko naturalne. Twinson zawiera<br />

drewno sosny rosnącej szybko w miejscach,<br />

które mogą być zalesiane na nowo. Stanowi więc<br />

przyjazną środowisku alternatywę dla twardego,<br />

egzotycznego drewna, które najczęściej pozyskuje<br />

się z zagrożonych wymarciem lasów tropikalnych.<br />

W ten sposób Twinson wspiera gospodarkę<br />

zasobami leśnymi. Oczywiście, jako produkt<br />

nowoczesny może być w 100% poddany<br />

recyklingowi. Systemy tarasowe i elewacyjne<br />

Twinson objęte są 25-letnią gwarancją.<br />

Wyjątkowe właściwości Twinson gwarantuje<br />

znak jakości Niemieckiego Instytutu Drewna<br />

VHI. System ten uzyskał również prestiżowy<br />

certyfikat PEFC – międzynarodowej organizacji<br />

promującej ekologiczne i innowacyjne praktyki<br />

w leśnictwie.<br />

<strong>Więcej</strong> informacji – www.twinson.net<br />

Deceuninck/Inoutic jest wiodącym producentem<br />

materiałów budowlanych o najwyższej<br />

jakości – więcej na www.inoutic.pl<br />

8

Samorząd Województwa Małopolskiego zaprasza<br />

<br />

<br />

REALIZACJA STACJI PKP W KRAKOWIE<br />

Projekt: Agencja Architektoniczna Centrum,<br />

mgr inż. Arch. Ryszard Frankowicz<br />

Generalny Wykonawca: Mostostal Warszawa<br />

Podwykonawca: Wido Profil<br />

Materiał zastosowany: Trespa ® Meteon ®<br />

i Trespa ® Virtuon<br />

Dostawca: ThyssenKrupp Energostal S.A.<br />

W tym sęk!<br />

19–20 MAJA, 26–27 MAJA 2012<br />

dnidziedzictwa.pl<br />

Architekci z krakowskiej Agencji Architektonicznej<br />

Centrum, zaprojektowali płyty<br />

Trespa ® Meteon ® i Virtuon na okładzinach<br />

słupów na peronach, wentylowanych<br />

okładzinach ścian w tunelach komunikacyjnych,<br />

obudowach konstrukcji parkingu oraz<br />

okładzin balustrad na Stacji PKP w Krakowie.<br />

Produkty te zdały egzamin już we wcześniejszym<br />

projekcie tej pracowni – projekcie podziemnych<br />

przystanków Krakowskiego Szybkiego<br />

Tramwaju, zrealizowanym w 2008 roku.<br />

Płyty Trespa ® przewidziane są również jako<br />

materiał wykończeniowy budowanego aktualnie<br />

Dworca Podziemnego PKP w Krakowie<br />

– tworzącego wraz ze Stacją PKP i Przystankami<br />

Szybkiego Tramwaju, nowoczesny węzeł<br />

komunikacyjny.<br />

Płyty Trespa ® to najwyższej klasy laminaty<br />

HPL. Głównym atrybutem tej okładziny wentylowanej<br />

jest odporność na działanie czynników<br />

takich jak: promieniowanie UV, wilgoć<br />

oraz chemiczne środki czyszczące. Zalety te<br />

uzyskano dzięki unikalnej, opatentowanej<br />

technologii EBC (utwardzania płyty strumieniem<br />

elektronów). Zastosowanie w procesie<br />

produkcyjnym najwyższej klasy komponentów<br />

oraz innowacyjnych technologii znajduje odzwierciedlenie<br />

także w żywotności i trwałości<br />

(przede wszystkim stabilności kolorystycznej)<br />

wytwarzanych produktów.<br />

Kolekcja płyt Meteon ® została stworzona do<br />

zastosowań zewnętrznych, takich jak okładziny<br />

elewacyjne, czy wypełnienia balkonowe. Czynniki<br />

atmosferyczne oddziałujące na elewacje<br />

(promieniowanie słoneczne, wilgoć, kwaśne<br />

deszcze) nie mają wpływu na powierzchnię<br />

płyty i jej rdzeń. Unikalna kolekcja Virtuon skierowana<br />

została do zastosowań wewnętrznych,<br />

o wysokich wymaganiach estetycznych (szpitale,<br />

laboratoria), a w szczególności tam, gdzie<br />

występuje duże natężenie ruchu pieszego (tunele,<br />

stacje metra, stacje kolejowe, lotniska).<br />

Estetyczne wykonanie okładzin na starej i niegeometrycznej<br />

konstrukcji stalowej umożliwiły<br />

sprawdzone systemy podkonstrukcyjne: Wido<br />

Grip i Wido INV.<br />

Systemy te umożliwiają zastosowanie formatek<br />

płyty większych niż 2,5 m 2 , przy jednoczesnym<br />

zapewnieniu wymaganej rozszerzalności<br />

liniowej płyty. Wykorzystanie specjalnej przekładki<br />

z EPDM stabilizuje formatkę płyt Trespa<br />

® oraz zapobiega wibracjom wywołanych<br />

przejazdami i postojami składów kolejowych<br />

na peronach.<br />

Robert Madej, ThyssenKrupp Energostal<br />

Konsultacja techniczna: Krzysztof Kowalik, Trespa<br />

Ryszard Frankowicz,<br />

Agencja Architektoniczna Centrum<br />

Inicjator: Organizator: Gospodarze: Patroni medialni:<br />

10<br />

Robert Madej<br />

Regionalny Menadżer Projektów Budowlanych<br />

ThyssenKrupp Energostal<br />

tel. +48 606 307 404<br />

e-mail: rmadej@tk.energostal.pl<br />

www.thyssenkrupp-energostal.pl

Wydarzenia<br />

Zaprojektuj<br />

sufit on-line<br />

System Solutions to znana biblioteka systemów<br />

sufitowych, zawierająca ponad 50<br />

kompleksowych rozwiązań sufitów podwieszanych<br />

zaproponowanych przez firmę Armstrong.<br />

Dotychczas była dostępna jedynie<br />

w szybko dezaktualizującej się formie drukowanej<br />

oraz na płycie CD. Dziś architekci,<br />

wykonawcy, inwestorzy i wszyscy zainteresowani<br />

mogą skorzystać z wersji on-line na<br />

www.systemsolutions.com.pl.<br />

Po wejściu na stronę www, mamy możliwość<br />

wyboru języka, a potem decydujemy,<br />

czy interesują nas sufity w pomieszczeniach<br />

czy w korytarzach; mineralne, metalowe czy<br />

mieszane itp. Podziały, oznaczenia i wszystkie<br />

elementy prezentowanych rozwiązań<br />

sufitowych (m.in. wizualizacje, rzuty aksonometryczne,<br />

przekroje, opisy techniczne<br />

itd.) zostały zachowane bez zmian. Wszystkich<br />

zajmujących pamięć plików nie musimy<br />

gromadzić na komputerze. Mamy do nich<br />

dostęp przez sieć, posługując się linkami, np.<br />

do kart technicznych, plików CAD.<br />

www.systemsolutions.com.pl<br />

Dni Otwarte<br />

w fabrykach YTONG<br />

Rozpoczyna się cykl Dni Otwartych w<br />

fabrykach YTONG, podczas których będzie<br />

można uzyskać porady dotyczące budowy<br />

domu i ocieplenia ścian mieszkania oraz<br />

zobaczyć produkcję energooszczędnych<br />

bloczków. Spotkania odbędą się 14 kwietnia<br />

w Pile, 21 kwietnia w Miliczu oraz 11 maja<br />

w Ostrołęce.<br />

W ramach każdej z imprez odbędzie<br />

się seminarium „Jak dobrze przygotować<br />

się do budowy domu”. W trakcie spotkania<br />

(godz. 10:30 – 14:30) podjęte zostaną tematy<br />

ocieplenia budynków od wewnątrz, planowania<br />

kosztów oraz wyboru projektu i ekipy<br />

budowlanej, będzie też można skorzystać z<br />

bezpłatnych konsultacji ze specjalistami. Aby<br />

wziąć udział w zwiedzaniu fabryki, wystarczy<br />

wypełnić formularz rejestracyjny dostępny<br />

na stronie www.budowane.pl/dni-otwarte<br />

lub zadzwonić na numer infolinii: 0 801 122<br />

227. Liczba miejsc jest ograniczona, decyduje<br />

kolejność zgłoszeń.<br />

www.budowane.pl<br />

Weekend z gontem<br />

Gont, który stał się inspiracją jednego<br />

z najsłynniejszych polskich projektów jednorodzinnego<br />

budownictwa mieszkaniowego,<br />

jest typowym elementem małopolskiego<br />

krajobrazu. Kryte gontem kościoły kojarzące<br />

się z Podhalem i rejonem Beskidu Niskiego,<br />

zamieszkiwanego do II wojny światowej<br />

przez Łemków, to najbardziej charakterystyczne<br />

przykłady różnorodności budownictwa<br />

drewnianego regionu.<br />

Okazją do przypomnienia źródeł współczesnych<br />

inspiracji architektonicznych mogą stać<br />

się Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego,<br />

jedno z najciekawszych wydarzeń prezentujących<br />

bogactwo kulturowe tego regionu<br />

Polski. W ramach tegorocznej, XIV odsłony,<br />

zwiedzając podczas dwóch majowych weekendów<br />

(19-20 i 26-27 maja 2012 r.) chłopskie<br />

zagrody, dwory, drewniane zabytki techniki<br />

i obiekty sakralne trzech wyznań, będzie można<br />

odkryć niezwykłą obfitość tradycji budownictwa<br />

drewnianego. Na odwiedzających będą<br />

czekać przewodnicy pasjonaci, wyjątkowe<br />

wydawnictwo poświęcone prezentowanym<br />

zabytkom i historiom związanych z nimi ludzi<br />

oraz wiele wydarzeń towarzyszących.<br />

www.dnidziedzictwa.pl<br />

Zrównoważone<br />

projektowanie<br />

Pod koniec marca ruszyła III edycja projektu<br />

„Partnerstwo dla zrównoważonego<br />

budownictwa”. Producent szkła, Pilkington<br />

Polska, wspiera tę branżową inicjatywę, dzieląc<br />

się wiedzą na temat energooszczędnych<br />

rozwiązań w inwestycjach budowlanych.<br />

W tym roku projekt będzie realizowany<br />

w ramach sześciu ogólnopolskich spotkań.<br />

Pierwsze odbyło się we Wrocławiu, kolejne<br />

będą w Katowicach (24 kwietnia), Trójmieście<br />

(15 maja), Poznaniu (25 września), Łodzi<br />

(23 października) oraz w Warszawie (pod<br />

koniec listopada). Inicjatorem i głównym<br />

sponsorem projektu jest firma RD bud –<br />

generalny wykonawca, zaś organizatorem<br />

– firma Bluevine Consulting. Każde seminarium<br />

będzie podzielone na część teoretyczną,<br />

podczas której odbędą się dyskusje panelowe,<br />

i praktyczną, prowadzoną w formie warsztatów.<br />

Uczestnicy podzieleni na zespoły reprezentujące<br />

poszczególne grupy zawodowe<br />

zaangażowane w proces inwestycyjny będą<br />

m.in. pracować nad modelowym projektem<br />

budynku biurowego.<br />

www.zrownowazonainwestycja.com<br />

12 13

Nowości produktowe<br />

FUGA NOWEJ GENERACJI<br />

Sopro Polska wprowadziła na rynek<br />

zupełnie nową fugę, której można używać<br />

do wszystkich okładzin ceramicznych i kamieni<br />

naturalnych, a wszystko dzięki nowatorskiej<br />

technologii, wysoko krystalicznemu wiązaniu<br />

wody oraz braku cementu portlandzkiego.<br />

Najważniejsze cechy fugi DF 10 to jednolite<br />

kolory i gładka powierzchnia, odporność na<br />

zabrudzenia, ochrona przed pleśnią i mikroorganizmami,<br />

podwyższona odporność na preparaty<br />

czyszczące, a także zakres stosowania<br />

od 1 do 10 mm. Produkt jest dostępny w 12<br />

najpopularniejszych kolorach, a do każdego<br />

z nich można dodać złoty lub srebrny brokat.<br />

www.sopro.pl<br />

BEZ NIEPRZYJEMNYCH<br />

PODMUCHÓW<br />

Wentylator firmy Dyson nie ma łopatek,<br />

będących częścią wiatraka. Zamiast nich<br />

wykorzystuje technologię Air Multiplier,<br />

która piętnastokrotnie zwiększa cyrkulację<br />

powietrza. Produkt jest zasilany wydajnym<br />

bezszczotkowym silnikiem, a pokrętło regulujące<br />

umożliwia dostosowanie mocy do<br />

bieżących potrzeb. Brak wirujących łopatek<br />

oznacza, że wentylator nie potrzebuje<br />

obudowy. Jego konstrukcja jest bezpieczna<br />

i łatwa w czyszczeniu. Kąt nachylenia wentylatora<br />

można zmieniać za pomocą lekkiego<br />

dotknięcia podstawy obudowy. Tworzywo<br />

ABS, z którego zbudowane jest urządzenie,<br />

to wytrzymały materiał termoplastyczny<br />

używany do formowania lekkich i sztywnych<br />

produktów.<br />

W drzwiach austriackiego producenta<br />

stolarki można zamontować klamkę zaprojektowaną<br />

przez jedną z największych gwiazd<br />

międzynarodowej architektury – Zahę Hadid.<br />

To pierwsza kobieta, która zdobyła prestiżową<br />

nagrodę Pritzker Architecture, nazywaną architektonicznym<br />

Noblem. Produkt pierwotnie<br />

powstał z myślą o hotelu Puerta America<br />

w Madrycie, gdzie Hadid opracowała wnętrza<br />

pierwszego piętra. Zastosowała w nich styl futurystyczny,<br />

w który wpisują się kosmiczne formy<br />

klamek – nie tylko świetnie wyglądających, ale<br />

również wygodnych w użytkowaniu.<br />

Oprawy oświetleniowe z kolekcji Kalina<br />

to klasyczne żyrandole stylizowane na dawne<br />

kandelabry. Długie łańcuchy, na których umieszczone<br />

zostały wiszące lampy, oraz łukowato<br />

wygięte ramiona, oddają ducha minionych<br />

czasów. Efekt ten potęgują specjalne żarówki<br />

w kształcie płomieni świec. Zdobienie w postaci<br />

stalowej szyszki nadaje prostym oprawom z czarnej,<br />

lakierowanej stali wyjątkowego charakteru.<br />

Lampy zostały zaprojektowane tak, by można je<br />

było wykorzystać w pomieszczeniach o różnym<br />

metrażu. Wszędzie tam, gdzie potrzebujemy<br />

dodatkowych źródeł światła, uzupełnieniem<br />

klasycznego wystroju będzie pojedynczy kinkiet<br />

o wysokości 32 cm.<br />

ZAHA HADID DLA INTERNORM<br />

www.internorm.pl<br />

NOWE KOLORY GRZEJNIKÓW JAGA<br />

www.jaga.com.pl<br />

KLASYKA NA CZASIE<br />

Białe złoto, brąz, czerń, klasyczne złoto,<br />

perłowa czerń oraz perłowy brąz – to nowe<br />

barwy w palecie kolorystycznej grzejników Jaga.<br />

Cztery pierwsze wykończenia przygotowane<br />

zostały dla grzejnika Moon, ostatnie dwa – dla<br />

grzejników dekoracyjnych z linii Eyecatchers.<br />

W nowych wykończeniach Moon wygląda<br />

bardziej artystycznie i awangardowo. Cechą<br />

charakterystyczną nowych kolorów Eyecatchers<br />

jest satynowy połysk uzyskany poprzez dodanie<br />

do lakieru mikroskopijnych błyszczących drobinek.<br />

W obu nowych wersjach oferowane<br />

są m.in. modele Iguana, Tetra, Deco, Sani,<br />

Taboe Panel Plus.<br />

888 pomysłów<br />

do Twojego projektu!<br />

Największa<br />

w Europie<br />

paleta kolorów<br />

na elewacje!<br />

Baumit Life poruszy<br />

Twoją wyobraźnię!<br />

Myślisz kolorowo? Pokaż to swoim klientom. System Baumit Life to aż 888 zupełnie nowych kolorów<br />

oraz zestaw innowacyjnych narzędzi do doboru kolorystyki. Wzornik Big Life, stworzony dla architektów,<br />

dostępny jest w niezwykle designerskim, podświetlanym etui. A wbudowany moduł USB pozwala korzystać<br />

z bibliotek kolorów m.in. w takich programach, jak AutoCad czy Nemetschek.<br />

Dzięki paskom Life Stripes Twoje projekty idealnie odzwierciedlą rzeczywiste odcienie nowej palety kolorów<br />

Baumit. A to jeszcze nie wszystko. Poznaj również aplikacje Life Exchange oraz Designer Pro dostępne online.<br />

Dowiedz się więcej na baumit.com<br />

14<br />

www.dyson.pl<br />

www.nowodvorski.com<br />

Twój dom. Twoje kolory. Twoje życie.

Nowości produktowe<br />

NOWY PRODUKT POL-SKONE<br />

Nowa kolekcja drzwi wewnętrznych Polskone<br />

została stworzona z myślą o wyszukanych<br />

i śmiałych aranżacjach wnętrz. Dwie linie<br />

wzornicze swój indywidualny szlif zawdzięczają<br />

szerokiej palecie poziomych i pionowych ryflowań.<br />

Cechą charakterystyczną linii Astro jest<br />

możliwość malowania drzwi na jeden z dowolnych<br />

odcieni z palety RAL i NCS, co umożliwia<br />

kolorystyczne dopasowanie do pozostałych<br />

elementów wystroju czy stworzenie wnętrza<br />

zdominowanego jedną barwą. Seria Astro Lux<br />

to luksusowa klasyka inspirowana naturalnymi<br />

barwami drewna. Dostępne są cztery rodzaje<br />

wykończeń: od forniru z dębu europejskiego<br />

przez heban aż po jasny i ciemny orzech.<br />

KONWEKTOR O DWÓCH TWARZACH<br />

Dwufunkcyjny klimakonwektor Vido to nowe<br />

rozwiązanie ułatwiające uzyskanie optymalnej<br />

temperatury w pomieszczeniach domowych<br />

oraz biurowych. Po ustawieniu temperatury<br />

na łatwym w obsłudze panelu sterowania,<br />

urządzenie nawiewa orzeźwiające powietrze<br />

do pomieszczeń. Wymiennik ciepła klimakonwektora<br />

Vido jest napełniany wodą lodową,<br />

która może napływać z pompy ciepła działającej<br />

w cyklu odwróconym lub z wytwornicy<br />

wody lodowej. Urządzenie ma filtr, który można<br />

w łatwy sposób wyczyścić, a nawet wyprać.<br />

Do klimakonwektora Vido producent oferuje<br />

szereg pomocnych i przydatnych akcesoriów,<br />

m.in. zawory regulacyjne i pompkę do skroplin.<br />

www.purmo.pl<br />

DESIGN UNLIMITED<br />

<br />

<br />

16<br />

www.pol-skone.pl<br />

PŁYTKI KOLCZASTE<br />

Rozwiązanie połączeń za pomocą płytek<br />

kolczastych firmy Wolf System sprawdza<br />

się podczas budowy więźb dachowych,<br />

konstrukcji nośnych i zadaszeń w obiektach<br />

rolniczych oraz halach, pawilonach handlowych,<br />

scenach, a także obiektach sportowych.<br />

Konstrukcje łączone płytkami nadają się<br />

również do pokrycia istniejących dachów płaskich.<br />

Takie rozwiązanie pozwala na znaczną<br />

redukcję kosztów konstrukcji drewnianych.<br />

Oszczędność uzyskuje się dzięki prefabrykacji<br />

elementów, optymalnemu projektowaniu<br />

oraz skróceniu montażu na budowie.<br />

Dla standardowych typów konstrukcji producent<br />

proponuje produkty z ocynkowanej<br />

blachy o grubości od 1 do 2 mm.<br />

www.wolfsystem.pl<br />

NOWY WYMIAR OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ<br />

Sprytna, ażurowa konstrukcja składająca<br />

się z prętowych słupków oraz krat stanowić<br />

będzie solidną podporę dla ogrodowych<br />

roślin. System panelowy R-Fil firmy Legi jest<br />

alternatywą dla drewnianych płotów, które<br />

wymagają wielokrotnej konserwacji. Jego<br />

głównym składnikiem jest cynk rozgrzany<br />

do temperatury 450 stopni Celsjusza. Zanurzone<br />

elementy pokrywane są antykorozyjną<br />

powłoką, która staje się odporna na słońce i<br />

deszcz. Starannie wykonane łączenia spajają<br />

ze sobą całą konstrukcję za pomocą klem<br />

dociskowych oraz samozrywalnych śrub. Perfekcyjna,<br />

dyskretna kompozycja jest nie tylko<br />

trwała, ale również stabilna – stalowe pręty<br />

Płyta gipsowo-włóknowa Fermacell Firepanel<br />

A1 ma najwyższą klasę reakcji na ogień.<br />

Dzięki temu może zabezpieczać obiekty komercyjne<br />

oraz budynki użyteczności publicznej.<br />

W zależności od potrzeb produkt jest w stanie<br />

zapewnić odporność ogniową przez 60, 90 bądź<br />

120 minut (odpowiednio klasy EI 60, EI 90 oraz<br />

EI 120). Wyniki te osiągnięto dzięki recepturze<br />

opartej na płycie gipsowej z rdzeniem hydrofobizowanym<br />

w procesie produkcji. Rozwiązanie wyróżnia<br />

się także stabilnością, wytrzymałością i optymalną<br />

ochroną przed hałasem, przeznaczone jest do<br />

budowy oraz poszycia ścian i stropów wyłącznie<br />

wewnątrz budynków. Dostępne formaty płyt<br />

2000x1250 mm (grubość 10; 12,5 i 15 mm) oraz<br />

1500x1000 mm (grubość 12,5 mm).<br />

www.fermacell.pl<br />

AŻUROWE OGRODZENIE<br />

www.legi-polska.pl<br />

pod naciskiem roślinności nie zdeformują się.<br />

Odpowiednio dobrana wysokość ogrodzenia<br />

pozwoli na uzyskanie zamierzonego efektu.<br />

ALUCOBOND ® <br />

® <br />

<br />

ALUG<br />

Lech Godlewski<br />

3A Composites Representative<br />

Tel +48 609 400 470<br />

Fax +48-22 741 9109<br />

lech.godlewski@alug.pl<br />

www.alucobond.com

Nowości produktowe<br />

CIEMNY KOLOR SYDNEY<br />

Nowa cegła Röben Sydney wyróżnia<br />

się ciekawą fakturą z nieregularnymi wgłębieniami<br />

i rysami przypominającymi zadrapania.<br />

Srebrne cieniowania nadają ciemnej<br />

cegle dodatkowej elegancji. Ze względu na<br />

odcień, nowy klinkier pasuje do współczesnej,<br />

minimalistycznej architektury miejskiej – pełnej<br />

monochromatycznej kolorystyki i surowych<br />

materiałów, takich jak metal, szkło, drewno<br />

czy kamień. Jej symbolem jest m.in. nowoczesne<br />

i tętniące życiem australijskie miasto,<br />

któremu Röben Sydney zawdzięcza swą<br />

nazwę. Produkt można stosować na elewacji<br />

zarówno domów jednorodzinnych, jak i większych<br />

obiektach. Z powodzeniem można go<br />

również używać we wnętrzach oraz na elementach<br />

małej architektury wokół domu.<br />

Firma Siedle dopasowuje systemy komunikacyjne<br />

do architektury budynków. W przypadku<br />

elewacji wykonanej ze szkła pancernego<br />

dobrym rozwiązaniem jest seria Steel, którą<br />

można zamontować na szkle bez dodatkowych<br />

ram i widocznych elementów mocujących.<br />

W takich elewacjach nie powinno się tworzyć<br />

przerw w powierzchniach szklanych szyb. Nie<br />

można więc zastosować panelu łączącego te<br />

elementy ani wycinać otworów. Producent<br />

proponuje mocowanie, którego podstawą<br />

są małe, precyzyjnie wykonane otwory, nie<br />

naruszające wytrzymałości konstrukcji. Dzięki<br />

temu rozwiązaniu szkło doskonale współgra<br />

ze stalą szlachetną w systemie typu sandwich.<br />

W HARMONII Z ARCHITEKTURĄ<br />

www.domofonysiedle.pl<br />

INNOWACYJNY GRZEJNIK<br />

Fot. Röben<br />

www.roben.pl<br />

KONSTRUKCJE WSPORCZE<br />

W ASORTYMENCIE MK<br />

MK poszerza swoją ofertę o konstrukcje<br />

wsporcze, które umożliwiają montaż<br />

kominów zewnętrznych bez mocowania<br />

do ściany budynku. Dzięki nawiązaniu<br />

współpracy z biurami projektowymi firma<br />

zapewnia projekt konstrukcyjny. Istnieje<br />

także możliwość dostarczenia konstrukcji<br />

na miejsce wskazane przez inwestora oraz<br />

profesjonalny montaż. Aby oszacować koszt<br />

tego typu inwestycji, wystarczy wypełnić<br />

formularz ze strony internetowej producenta<br />

i przesłać go na jego adres. Należy w nim<br />

podać m.in. ilość kotłów podłączonych do<br />

przewodu kominowego, średnicę komina,<br />

ilość pionów kominowych, wysokość całkowitą<br />

komina oraz jego lokalizację.<br />

www.mkzary<br />

Zehnder Fina to innowacyjny grzejnik<br />

z warstwą aktywnego grafitu i płaskim frontem.<br />

Ma osłony boczne, maskujące całkowicie jego<br />

tył, a także elastycznie pozycjonowane złącza.<br />

W zestawie z grzejnikiem znajduje się pojedynczy<br />

uchwyt chromowany – do montażu<br />

na dowolnej wysokości. Grzejnik charakteryzuje<br />

się szybkim czasem reakcji, wysokim<br />

odsetkiem energii oddawanej przez promieniowanie<br />

oraz rekordowo niską pojemnością<br />

wodną. Dodatkowo zyskuje się możliwość<br />

podłączenia go w jeden obieg z ogrzewaniem<br />

podłogowym. Zehnder Fina posiada złącza<br />

w systemie EasyTube. Dzięki temu istnieje<br />

możliwość ich dowolnego pozycjonowania.<br />

Firma Wienerberger rozszerzyła<br />

ofertę cegły klinkierowej<br />

Fraza marki Terca o cegłę<br />

7-szczelinową. Dzięki małej<br />

ilości drążeń (poniżej 10%) ten<br />

brązowo-miedziany materiał<br />

może być stosowany również na<br />

kominach. Umożliwia to dopasowanie<br />

kolorystyczne komina<br />

do elewacji domu, ogrodzenia<br />

lub małej architektury ogrodowej,<br />

co pomoże zachować<br />

architektoniczną spójność domu<br />

i jego otoczenia.<br />

www.zehnder.pl<br />

PEŁNIA MOŻLIWOŚCI<br />

www.wienerberger.pl<br />

Osłony boczne są estetyczne i dopasowują<br />

się do odległości grzejnika od ściany. Produkt<br />

został wyróżniony prestiżową nagrodą Red<br />

Dot Design Award 2012.<br />

18

Rozmowy<br />

1<br />

BATALIA Z WIELKĄ<br />

INFEKCJĄ ŚCIAN<br />

Pospolite Ruszenie<br />

Aktywizująca mieszkańców Wrocławia akcja<br />

ukazuje zmiany zachodzące na elewacjach polskich<br />

blokowisk. Proces przejścia od szarości<br />

charakteryzującej niegdyś osiedla wielkopłytowe,<br />

poprzez kolorystyczny cyrk chaotycznie<br />

przeprowadzonych renowacji, aż po przykłady<br />

przemyślanych działań modernizacyjnych.<br />

O podjętym wyzwaniu opowiada Michał Azarewicz.<br />

Fot. Lech Kwartowicz<br />

20 21

• Przykłady kolorystycznego chaosu na<br />

wrocławskich osiedlach<br />

Kaya Brzezicka: Kto jest pomysłodawcą<br />

Pospolitego Ruszenia?<br />

Michał Azarewicz: L.U.C [Łukasz Rostkowski<br />

– red.]. Na pomysł przeprowadzenia<br />

takiej akcji wpadł już dawno temu, w trakcie<br />

podróży po Polsce. Na płycie „Planet L.U.C”<br />

jest nawet piosenka, w której mówi o tym, jak<br />

jest pstrokato w naszym kraju. Po kilku latach od<br />

jej powstania uderzyło go, że nadal tak właśnie<br />

jest, że nikt z tym nic nie zrobił. Jedyna zmiana<br />

polega na tym, że na elewacjach przybywa<br />

kolejnych liszai. W końcu zdecydował się wziąć<br />

sprawy w swoje ręce.<br />

U nas widoczny jest totalny chaos. Elewacje<br />

bloków każdy maluje po swojemu, dlatego każdy<br />

blok zarażony jest niejako „infekcją skórną.”<br />

Atakują nas kropeczki, fiolety, żółcie – bez ładu<br />

i składu. Przeszkadza nam to.<br />

Dogadaliśmy się z wrocławskim oddziałem<br />

„Gazety Wyborczej” i wspólnie zaczęliśmy<br />

działać. Łukasz napisał tekst manifestu, razem<br />

z Sokołem nagrali singiel, następnie powstał<br />

teledysk. I poszło.<br />

KB: Gdzie można znaleźć aktualne informacje<br />

o postępie akcji?<br />

MA: Wszystko jest na stronie Pospolitego<br />

Ruszenia oraz na naszym profilu na Facebooku.<br />

Dotychczas w ramach akcji zorganizowaliśmy<br />

konkurs na projekt elewacji istniejącego bloku.<br />

Został on rozstrzygnięty i niebawem rusza<br />

realizacja. W tej chwili mamy moment odpoczynku,<br />

ale po świętach najprawdopodobniej<br />

wystartujemy z kolejnym etapem Pospolitego<br />

Ruszenia. Pierwszy zrealizowaliśmy w zeszłym<br />

roku – odpaliliśmy stronę, nagłośniliśmy temat<br />

w mediach, przeprowadziliśmy konkurs i kampanię<br />

outdoorową we Wrocławiu.<br />

KB: Jakie działania będą podejmowane<br />

w kolejnych etapach?<br />

MA: Pierwszy etap ogniskuje uwagę na<br />

temacie elewacji, w drugim mamy zająć się<br />

zielenią miejską, a na samym końcu reklamami,<br />

billboardami itd.<br />

KB: W jaki sposób udało się Wam zorganizować<br />

konkurs?<br />

MA: Postanowiliśmy promować młodych<br />

architektów, uświadamiać, że można projektować<br />

kolorystykę istniejących budynków<br />

w sposób sensowny. Założenie jest takie – my<br />

w ramach prowadzonej akcji pokazujemy, że<br />

jest kolorowo: są groszki, trójkąciki, choinki na<br />

blokach – nie wygląda to dobrze. Na zasadzie<br />

kontrastu do tego nonsensu wskazujemy miejsca<br />

w różnych miastach Polski, które są ładne<br />

i zrobione z pomysłem, np. bloki we Wrocławiu<br />

na Gaju, te ze zwierzątkami i trawą. To<br />

właśnie tam rozpoczęliśmy akcję, organizując<br />

happening. Dorabialiśmy chmurki komiksowe<br />

do zwierzątek – dziękowały za cud, za to, że<br />

powstały takie bloki. Chcieliśmy pokazać, że<br />

można odnowić blok mieszkalny oryginalnie,<br />

ale w sposób przemyślany. Nie twierdzimy, że<br />

należy tępić barwy i różnorodne motywy na<br />

elewacjach. Nie wszystko musi być biało-szare<br />

z czerwoną wstawką [śmiech]. Uważamy jednak,<br />

że wszystko trzeba robić z głową.<br />

Konkurs zorganizowaliśmy razem z Agorą,<br />

trwał prawie dwa miesiące. W jego realizacji<br />

pomogła nam bardzo spółdzielnia Wrocławpołudnie.<br />

Pan prezes Józef Śnieżek jest mega<br />

równym gościem i jest bardzo otwarty na tego<br />

typu inicjatywy. Zresztą to widać po blokach<br />

na ul. Świeradowskiej.<br />

W skład jury wchodzili: L.U.C, Danuta Barska<br />

– przedstawicielka mieszkańców bloku,<br />

Beata Urbanowicz – plastyk miejski, Jarosław<br />

Trybuś – historyk sztuki i krytyk architektury,<br />

prof. Paweł Jarodzki – dyrektor artystyczny<br />

wrocławskiego BWA, Jakub Stępień aka Hakobo<br />

– jeden z najbardziej znanych współczesnych<br />

polskich projektantów, Adam Tunikowski – grafik<br />

i designer z agencji Juice. Zwycięzcami konkursu<br />

zostali młodzi architekci z Poznania – Aleksandra<br />

Midor oraz Mateusz Przybyłowski.<br />

KB: Czy zdobycie zgody na pomalowanie<br />

bloku w ramach konkursu było trudne?<br />

MA: Znalezienie bloku było trudne. Mieliśmy<br />

mało czasu, a sam projekt wymagał odwagi ze<br />

strony wspólnoty mieszkaniowej, którą prosiliśmy<br />

o powierzenie nam elewacji budynku,<br />

w celu zrealizowania koncepcji wybranej<br />

w konkursie. Gdy sytuacja zaczynała robić się<br />

poważna, zadzwoniliśmy do prezesa SM Wrocław-Południe,<br />

który powiedział: „Mamy blok na<br />

Przestrzennej, będziemy robić modernizację,<br />

jak chcecie, to możecie go sobie wziąć”. Tak<br />

po prostu.<br />

Zrobiliśmy zdjęcia i pomiary i ogłosiliśmy<br />

konkurs. Nawiązaliśmy współpracę na forum<br />

Skyscrapercity z grupą zapaleńców, którzy pracują<br />

w programach graficznych, projektując<br />

modernizacje bloków. Na początku okrutnie<br />

nas krytykowali, wytykając nam brak wiedzy.<br />

Po burzliwych dyskusjach, dogadaliśmy się. Mieli<br />

kilka uwag, które uwzględniliśmy.<br />

KB: Jakich uwag?<br />

MA: Czepiali się głównie tego, że na początku<br />

ludzie przysyłali zdjęcia murali, a my je hop-<br />

-siup publikowaliśmy. Przemyśleliśmy sprawę.<br />

Zaczęliśmy eksponować zdjęcia bloków z fajnymi<br />

elewacjami. Murale prezentujemy, ale na samym<br />

końcu. Nie o nie przecież w tej akcji chodzi.<br />

KB: Czy zwierzaki i trawa powstały<br />

na blokach wrocławskiego osiedla na Gaju<br />

w ramach Pospolitego Ruszenia?<br />

MA: Nie. Wybraliśmy te bloki jako dobry<br />

przykład modernizacji elewacji. Projekt łażących<br />

po elewacji zwierząt powstał w pracowni<br />

architektonicznej Pro Art Konopka.<br />

Podobno na początku wzbudził sporo<br />

kontrowersji wśród mieszkańców – nikt nie<br />

chciał mieszkać pod zadem kota ani koguta, ale<br />

w końcu się dogadali. To, co widzimy na bloku,<br />

jest kompromisem między wizją architekta<br />

a tym, czego chcieli mieszkańcy. Myślę, że<br />

wyszło fajnie. Rozmawiałem z mieszkańcem,<br />

którego okna znajdują się pod kotem, jest teraz<br />

dumny ze swojego bloku.<br />

W dniu, w którym przeprowadziliśmy happening,<br />

wystartowała nasza strona i profil na<br />

fejsie. Podzieliliśmy budynki na zakażone i odkażone.<br />

Łukasz śpiewa o infekcji skórnej bloków<br />

i w takiej konwencji zaczęliśmy o tym mówić.<br />

Chcieliśmy zaktywizować ludzi do tego, by<br />

robili zdjęcia polskim osiedlom i przysyłali je<br />

do nas. My je mieliśmy publikować i stwarzać<br />

platformę do dyskusji.<br />

Udało się. Ludzie zaczęli przysyłać do nas<br />

zdjęcia. Byliśmy zdziwieni. Łukasz przyznał, że<br />

go ta akcja przerosła. Nie byliśmy nastawieni na<br />

aż tak duży odzew społeczeństwa – tak wielką<br />

ilość rozmów i wywiadów. To wszystko wiąże<br />

się z ogromem pracy, którą musimy wykonać<br />

żeby skoordynować działania.<br />

KB: Jak wygląda Wasz podział zadań?<br />

MA: Łukasz jest inicjatorem i twarzą akcji.<br />

Koordynacją zajmuje się Piotr Nowicki, który jest<br />

szefem promocji w Agorze, tu, we wrocławskiej<br />

„Wyborczej”, i ja. Happening i start strony to<br />

był pierwszy kroczek. Drugim były billboardy<br />

i city lighty, które przez miesiąc wisiały w mieście.<br />

Najpierw przez dwa tygodnie prezentowaliśmy<br />

zakażone bloki z Wrocławia. Następnie,<br />

przez kolejne dwa, pokazywaliśmy odkażone<br />

– w naszej opinii dobre.<br />

KB: Uważa Pan, że to jest czysto subiektywne?<br />

Czy są pewne ramy estetyki, które<br />

można wyznaczyć?<br />

MA: Dzięki temu doświadczeniu, nauczyłem<br />

się, że są. Od początku mówiliśmy, że nie mamy<br />

wykształcenia architektonicznego. Oceniając<br />

jakość elewacji, kierujemy się subiektywnym<br />

odczuciem. Staramy się nie ingerować w to, jak<br />

ktoś kategoryzuje zdjęcia, które do nas wysyła.<br />

Przyjęliśmy pewną zasadę: jeśli ludzie stwierdzają,<br />

że jest błąd i trzeba zdjęcie danego obiektu<br />

przerzucić do innej kategorii, robimy to. Dużo<br />

fajnych dyskusji wywiązuje się przy okazji takich<br />

22 23

2<br />

3<br />

• Graffiti autorstwa BLU<br />

„przenosin”. Ludzie rozmawiają, spierają się,<br />

wymieniają argumentami. Naszym przesłaniem<br />

nie jest wskazywanie kierunku estetycznego.<br />

Chcemy mobilizować do działania. Mieszkańcy<br />

wielkopłytowych osiedli mogą mieć przecież<br />

ładny blok, do którego się przywiążą i z którego<br />

będą dumni, tak jak ludzie na Gaju.<br />

KB: Czy w innych polskich miastach również<br />

podejmujecie próby modernizacji?<br />

MA: W Warszawie więcej się mówi o problemie<br />

osiedli. Działa tam RE-blok, ale w innej<br />

skali, próbując rewitalizować całe dzielnice.<br />

W Krakowie podjęto pewną inicjatywę<br />

– skrzyknęła się grupa ludzi, chcą zorganizować<br />

konkurs pod flagą Pospolitego Ruszenia. Początkowo<br />

nie mogli znaleźć bloku, żadna spółdzielnia<br />

nie chciała im go dać. Przez pewien czas nic się<br />

nie działo. Dostałem jednak niedawno informację,<br />

że konkurs się odbędzie.<br />

KB: Z czego wynika nieufność spółdzielni?<br />

Dlaczego tak trudno znaleźć jest blok do<br />

modernizacji?<br />

MA: Mentalność jest jeszcze rodem<br />

z poprzedniego systemu. Obserwując zmagania<br />

moich znajomych z niekompetentnymi zarządcami,<br />

dostrzegam skalę problemu. W firmach<br />

zarządzających nieruchomościami we Wrocławiu<br />

bardzo często pracują ludzie, którym się nic nie<br />

chce. Mają ciepłe posadki i wszystko w nosie.<br />

W momencie gdy trzeba zrobić coś inaczej i bardziej<br />

innowacyjnie, z ich strony odczuwalny jest<br />

opór, bo trzeba się zaangażować – trzeba się tym<br />

zająć, trzeba pracować. W tym tkwi problem.<br />

Nadzieja w mieszkańcach.<br />

KB: Co jest powodem oszpecania tak<br />

wielu budynków we Wrocławiu?<br />

MA: Problemem jest to, że miasto nie kontroluje<br />

decyzji i poczynań zarządców i spółdzielni.<br />

Panuje totalna samowolka. Jej efekty są<br />

smutne. Zawiłości formalnoprawne również nie<br />

pomagają realizacji dobrych inicjatyw.<br />

KB: Co jest Pana zdaniem najważniejsze<br />

w projekcie elewacji?<br />

MA: Barwy i równowaga. Mieszkam z grafikiem<br />

komputerowym, więc rozróżniam więcej<br />

niż cztery kolory, mimo że jestem mężczyzną.<br />

Lubię barwne elewacje, ale tylko wtedy, gdy<br />

całość jest stonowana. Naoglądałem się dużo<br />

murali i graffiti. Są ciekawe, gdy stosuje się je<br />

z umiarem. Niedobrze jest, gdy w miejscu,<br />

gdzie mieszkasz, zewsząd atakują Cię żółcie,<br />

czerwienie i soczyste zielenie. Podobają mi się<br />

monochromatyczne kompozycje z przemyślanymi<br />

akcentami kolorystycznymi. Wiem, że<br />

ludzie potrafią być bardzo kreatywni i miksować<br />

kolory bardzo dobrze, na wiele sposobów.<br />

KB: Gratuluję uporu i odwagi. Dziękuję<br />

za rozmowę.<br />

Zapraszamy na stronę<br />

www.pospoliteruszenie.com.<br />

1 2 3<br />

Elewacje bloków, osiedle przy<br />

ul. Świeradowskiej we Wrocławiu<br />

24 25

Projekt z okładki<br />

• Nieregularna elewacja inspirowana bryłą<br />

ZNIKAJĄCE<br />

CHMURY<br />

Biura zarządu Kopalni Bogdanka<br />

Fot. archiwum ©Pilkington<br />

O inspiracjach zaczerpniętych z natury, zrozumieniu potrzeb<br />

inwestora oraz marzeniu, które zostało zrealizowane, opowiada<br />

architekt Piotr Buśko z pracowni projektowej Profil.<br />

26 27

• Strefa wejściowa<br />

wybrał naszą. Jedna z najdynamiczniejszych<br />

firm województwa lubelskiego wykazała chęć<br />

realizacji śmiałej koncepcji. Warto podkreślić<br />

wagę wsparcia, jakiego udzielił nam w trakcie<br />

procesu projektowego i realizacyjnego zarząd<br />

kopalni.<br />

A-A<br />

LOKALIZACJA<br />

Nowa siedziba zarządu firmy Lubelski<br />

Węgiel Bogdanka SA powstała przy istniejącym<br />

budynku z lat 70. XX wieku na terenie<br />

kopalni Bogdanka. Inwestycję ulokowano poza<br />

główną częścią produkcyjną kopalni. Budynek,<br />

w którym dotychczas pracował zarząd, został<br />

wydzielony funkcjonalnie, ale połączony komunikacyjnie<br />

z nowym obiektem.<br />

Przekrój A-A, skala 1:660<br />

FORMA<br />

Forma biurowca wynika bezpośrednio<br />

z przyjętej idei, której konsekwencją są: skomplikowana<br />

struktura oraz niejednorodność przyjętego<br />

układu przestrzennego. Funkcje zostały<br />

w niej rozmieszczone swobodnie, podobnie<br />

jak układy krystaliczne wpisane w bryłę węgla<br />

kamiennego. Spełniają one jednak bardzo precyzyjnie<br />

wszystkie wymagania inwestora.<br />

A<br />

A<br />

UKŁAD FUNKCJONALNY<br />

Fot. Piotr Buśko<br />

Myśl, która towarzyszyła nam przy opracowywaniu<br />

koncepcji budynku, to przełamanie<br />

schematu industrialnego otoczenia<br />

pochodzącego z lat 70. i 80. XX wieku<br />

i wprowadzenie w nie obiektu nowoczesnego,<br />

niesztampowego i burzącego schematy<br />

projektowe charakterystyczne dla typowego<br />

biurowca. Stworzenie obiektu w formie bryły<br />

węgla, dla osób zarządzających firmą górniczą<br />

– to była idea, którą postanowiliśmy wprowadzić<br />

w życie. Jako mieszkańcy Górnego Śląska<br />

nie mieliśmy żadnych problemów ze zdefiniowaniem<br />

tego, jak wygląda struktura węgla<br />

kamiennego. Inwestor spośród kilku propozycji<br />

Projektując rozmieszczenie funkcji, konsekwentnie<br />

unikaliśmy rozwiązań prostokreślnych.<br />

Budynek podzieliliśmy zgodnie z układem<br />

pięter na trzy strefy o zróżnicowanym stopniu<br />

dostępności. Komunikację pionową rozwiązaliśmy,<br />

wprowadzając dwie klatki schodowe<br />

usytuowane skrajnie po obu stronach budynku.<br />

Obszar komunikacyjny na styku z budynkiem<br />

istniejącym spaja oba obiekty poprzez główną,<br />

otwartą klatkę schodową. Przestrzeń ta pełni<br />

funkcję reprezentacyjną. W jej centralnym<br />

punkcie, poniżej perforacji przebijających dwa<br />

kolejne stropy, zaprojektowaliśmy ladę recepcyjną.<br />

Wokół przebić w stropach w naturalny<br />

sposób powstała strefa ruchu i wypoczynku,<br />

z której można mieć wgląd na inne kondygnacje.<br />

W obszarze perforacji, na różnych<br />

poziomach i pod różnymi kątami, zamontowano<br />

liniowe źródła światła, stanowiące formę<br />

świetlistego pylonu.<br />

Piotr Buśko,<br />

Biuro Usług Architektonicznych Profil<br />

A<br />

Rzut I piętra, skala 1:660<br />

A<br />

Rzut parteru, skala 1:660<br />

• Rys. archiwum Biuro Usług Architektonicznych Profi<br />

28 29

WYWIAD Z ARCHITEKTEM<br />

WYPOWIEDZI EKSPERTÓW<br />

Piotr Buśko – Biuro Usług Architektonicznych Profil<br />

Efekt „bryły węgla” na elewacji biurowca kopalni Bogdanka<br />

– o wykorzystaniu szkła marki Pilkington opowiadają uczestnicy procesu realizacyjnego<br />

Kaya Brzezicka: Jak zaczęła się Pana przygoda<br />

z tym projektem?<br />

Piotr Buśko: To był przypadek. Mój wspólnik<br />

Walenty Wróbel w 2008 r. odświeżył swoje<br />

kontakty z kolegami z liceum i okazało się, że<br />

jeden z nich mieszka pod Lublinem. W wyniku<br />

rozmów na temat tego regionu postanowiliśmy<br />

coś wspólnie na tym terenie zrealizować.<br />

Mój ojciec jest inżynierem górnikiem. Zawsze<br />

chciałem zaprojektować coś dla kopalni. Krótko<br />

po tym, gdy pojawiła się w nas chęć podjęcia<br />

tematu realizacji architektonicznej na terenie<br />

Lubelszczyzny, został zorganizowany przetarg.<br />

Wspólnik spojrzał w zamówienia i zobaczył<br />

nazwę inwestora: Lubelski Węgiel [śmiech].<br />

Zaczęło się od marzenia, skończyło na realizacji.<br />

Przetarg nas zaciekawił, bo jego proporcje<br />

zostały ustawione w taki sposób, że bardziej<br />

przypominał konkurs architektoniczny. Był<br />

to przełom lat 2008/2009. W tamtym czasie<br />

wygraliśmy przetarg na projekt Urzędu Miasta<br />

w Świdniku. Stwierdziliśmy, że tym razem, dla<br />

odmiany zrobimy coś odjechanego, zaszalejemy.<br />

W przetargu wystartowało kilka pracowni<br />

ze Śląska. Zarządowi firmy zamawiającej projekt<br />

spodobała się nasza koncepcja.<br />

KB: Co zadecydowało o wyborze Państwa<br />

projektu?<br />

PB: Nie widzieliśmy pozostałych projektów.<br />

Ciekawą kwestią jest to, że zarząd firmy<br />

zamawiającej stanowią inżynierowie i najwyraźniej<br />

nasz przekaz do nich trafił. Prezes okazał<br />

się bardzo otwartym człowiekiem, którego<br />

zaciekawiła nasza propozycja architektoniczna.<br />

Decydując się na dość swobodne projektowanie,<br />

spodziewaliśmy się problemów.<br />

Niepotrzebnie. Gdy prezes i zarząd przekonali<br />

się do naszego pomysłu, mogliśmy spokojnie<br />

skupić się na realizacji. Tak powinien działać<br />

porządny inwestor – rozumnie inwestujący<br />

pieniądze w wysoką jakość. Nie musieliśmy<br />

walczyć z nastawieniem, że wszystko ma<br />

być najtańsze. Architektura miała być dobra.<br />

Z drugiej strony inwestor nie miał na szczęście<br />

bizantyjskiego podejścia do estetyki budynku<br />

reprezentacyjnego. Udało nam się ominąć wątek<br />

naiwnych atrybutów luksusu – złota, diamentów,<br />

marmurów itd.<br />

KB: No właśnie, budynek w środku jest<br />

dość surowy. Z takim wykończeniem wnętrz<br />

sympatyzują z reguły architekci. Rzadko zdarza<br />

się w polskich warunkach, że przedstawiciele<br />

zarządów dużych firm doceniają<br />

takie pomysły…<br />

PB: W tym przypadku znaczącą rolę odegrali<br />

pracownicy kopalni. Inwestor chciał ciekawej architektury<br />

i dociekliwie pytał, dlaczego ma wybrać<br />

nasz projekt. Przystępując do projektowania, i my<br />

zadaliśmy sobie takie pytanie. Dzięki temu odpowiedź<br />

mieliśmy dobrze przemyślaną. Dlatego że<br />

nasz budynek nie będzie świecił po oczach związkowcom,<br />

nie będzie ich drażnił przepychem.<br />

KB: Ciekawa linia argumentacji. Czy ma<br />

ona poparcie w realnych kosztach?<br />

PB: Liche marmury byłyby 20% tańsze…<br />

Przekonaliśmy jednak inwestora do wykończenia<br />

wnętrz w szaro-białej tonacji, właściwie<br />

monochromatycznie z niewielkimi akcentami<br />

zieleni – barwy kojarzonej z górnictwem.<br />

Nie wiem, dlaczego zielony to kolor górników.<br />

Czarny reprezentuje węgiel, a zielony<br />

chyba jest tym, czego górnik raczej nie<br />

doświadcza – czyli zieleń roślin, do której tęskni.<br />

W latach 70., gdy górnicy pracowali po siedem<br />

dni w tygodniu, mój ojciec zjeżdżał w głąb<br />

ziemi przed świtem, nadzorować pracowników.<br />

Wyjeżdżał na powierzchnię po siedemnastej,<br />

więc od połowy października do połowy marca<br />

nie widział w ogóle słońca i zieleni.<br />

KB: Ładna metafora – kolor zielony<br />

z powodu tęsknoty…<br />

PB: To była myśl, która mi się spodobała.<br />

Wytłumaczenie tego prezesowi i uzyskanie jego<br />

akceptacji trwało może 15 minut. Wcześniej<br />

pracował on w niezbyt przyjemnych w nielicujących<br />

warunkach. Najprężniej działająca<br />

firma górnicza w Polsce miała swoją siedzibę<br />

w starym, niewielkim budynku, który kiedyś był<br />

zapleczem budowy kopalni. Pojęcia nie mam,<br />

jak tę siedzibę udało się tam zmieścić.<br />

KB: Z czego wynikała decyzja o dobudowaniu<br />

obiektu do już istniejącego?<br />

PB: Inwestor tak postanowił. Nowy budynek<br />

miał pomieścić salę konferencyjną i biuro<br />

zarządu. Postanowiliśmy podzielić te funkcje<br />

na trzy poziomy: poziom komunikacji bezpośredniej,<br />

będącej obszarem ogólnodostępnym,<br />

odcięty poziom zarządu oraz biura obsługi<br />

zarządu, również z limitowanym dostępem.<br />

Istniejący na działce budynek miał zostać<br />

funkcjonalnie powiązany z nowym. Projektowaną<br />

architekturę „przykleiliśmy” do istniejącej<br />

zabudowy. Ponieważ pierwotnie istniejący budynek<br />

jest bardzo niski, musieliśmy balansować<br />

poziomami – raz idzie się do niego w górę,<br />

drugim razem w dół. Klatka schodowa jest<br />

dosyć skomplikowana. Przebiega ona przez<br />

trzy piętra, a winda ma osiem wyjść.<br />

Dotychczasowe biura, mieszczące się<br />

w rewitalizowanym obiekcie, zostały zaadaptowane<br />

na sale konferencyjne dla obsługi administracji<br />

kopalni.<br />

KB: W jakim zakresie trzeba było wzmocnić<br />

istniejącą konstrukcję i poprawić jakość<br />

gruntu? Na czym polegały główne problemy<br />

związane z koniecznością nawiązania do starej<br />

struktury?<br />

PB: Jeśli chodzi o jakość gruntu, to była ona<br />

jednakowo średnia. Problemem był bardzo<br />

wysoki poziom wód gruntowych. W trakcie<br />

realizacji należało odpompowywać duże ilości<br />

wody z wykopu. Fundamenty zaprojektowaliśmy<br />

na zasadzie wanny szczelnej z odpowiednio<br />

zaplanowaną dylatacją.<br />

Dużym problem konstrukcyjnym i wykonawczym<br />

była realizacja sali narad, która „rozcina”<br />

budynek, wisząc niejako w jego przestrzeni.<br />

Konstruktorzy wykazali się sporym kunsztem,<br />

rozwiązując ten problem. Trzeba było zrobić<br />

to tak, żeby sala była jednoprzestrzenna. Zastosowaliśmy<br />

tarcze konstrukcyjne.<br />

Idea tworzenia budynku jako bryły węgla<br />

wiązała się z tym, że nie ma w nim właściwie<br />

żadnych wzajemnie równoległych ścian<br />

konstrukcyjnych. Każdą z głównych przegród<br />

pionowych zaprojektowaliśmy jako tarczę konstrukcyjną.<br />

One w pewnych miejscach zostały<br />

podparte przez podciąg i wsparte na słupach.<br />

Zastosowanie takiego rozwiązania konstrukcyjnego<br />

pozwoliło na uwolnienie elewacji od<br />

nośności – tarcze załatwiały sprawę sztywności<br />

oraz kwestię dylatacji.<br />

KB: Wspomniał Pan o idei stworzenia<br />

budynku jako nieregularnej bryły węgla. Czy<br />

sposób krzywienia ścian wynikał z jakiejś<br />

przyjętej reguły?<br />

PB: To było układanie chaosu. Chcieliśmy,<br />

żeby budynek nie przypominał standardowego<br />

biurowca tworzonego przez rzędy słupów<br />

i stropy. Pracowaliśmy na modelu 3D, stworzonym<br />

w Archicadzie, analizując wzajemne relacje<br />

przestrzenne poszczególnych elementów.<br />

KB: Bryła węgla była pomysłem wyjściowym.<br />

Jakie jej cechy udało się Wam uchwycić?<br />

PB: Gdy wyobrażam sobie bryłkę węgla,<br />

to widzę różne kryształy powbijane w siebie,<br />

gdy drewno się mineralizowało. Węgiel nie<br />

jest materiałem jednorodnym. Co ciekawe,<br />

projektując ten budynek, każdego z nas kusiło,<br />

żeby choć trochę coś wyprostować, ale nie…<br />

To była absolutna konsekwencja w chaosie.<br />

Do struktury powierzchni węgla udało nam się<br />

Piotr Buśko – architekt<br />

prowadzący, Biuro Usług<br />

Architektonicznych Profil<br />

Sposób kształtowania elewacji budynku jest<br />

odbiciem struktury wewnętrznej i stanowi bezpośrednie<br />

rozwinięcie głównej idei projektu.<br />

Elewacje należało powiązać z funkcją i opakować<br />

we właściwe materiały. Po wielu analizach przyjęliśmy<br />

zestaw: okładzina elewacyjna TRESPA<br />

w kolorze czarnym, szyba Pilkington Activ<br />

Blue w odcieniu niebieskim oraz niebarwiony<br />

beton architektoniczny.<br />

Odpowiednie rozmieszczenie powierzchni<br />

szklanych, ich barwa i kontrast w stosunku do<br />

matowej struktury płyty oraz duży stopień odbicia<br />

światła miały nawiązywać do naturalnych<br />

domieszek występujących w strukturze węgla<br />

kamiennego. O wyborze szkła zdecydował jego<br />

oryginalny kolor, który wzmaga efekt błękitu<br />

nieba z przesuwającymi się obłokami, łamiąc przy<br />

tym czarną strukturę elewacji. Nie bez znaczenia<br />

były też jego właściwości samoczyszczące<br />

oraz zapewnienie tym rodzajem przeszklenia<br />

wysokiego poziomu ochrony przed słońcem<br />

– konieczne w przypadku bardzo nasłonecznionej<br />

elewacji frontowej budynku.<br />

Wojciech Reluga – technolog<br />

firmy Hansen, wykonawcy fasad<br />

Właściwości samoczyszczące szkła Pilkington<br />

Activ Blue wymagały specjalnego sposobu<br />

wypełnienia fugi zewnętrznej pomiędzy poszczególnymi<br />

formatkami szkła, która nie tworzy żadnej<br />

szczeliny. Tym samym eliminuje gromadzenie<br />

się brudu, jak ma to miejsce w przypadku uszczelek<br />

gumowych. W tym celu wykorzystaliśmy<br />

silikon strukturalny oraz specjalną metodę<br />

nakładania, z zastosowaniem taśmy ochronnej,<br />

zabezpieczającej samoczyszczącą powłokę<br />

szkła przed kontaktem z silikonem.<br />

Jacek Eifler<br />

– główny specjalista<br />

ds. handlowo-marketingowych<br />

Vitroterm-Murów SA,<br />

wykonawcy szyb zespolonych<br />

Łatwość utrzymania w czystości oraz możliwość<br />

kontroli nasłonecznienia to cechy, które<br />

powodują, że Pilkington Activ Blue bardzo<br />

dobrze sprawdza się na wystawionych na działanie<br />

słońca, trudno dostępnych z zewnątrz<br />

dachach i elewacjach.<br />

Zastosowanie tego szkła na fasadzie<br />

budynku pozwoliło zapewnić skuteczną<br />

ochronę przed nadmiarem słońca, obniżyć<br />

koszty klimatyzacji latem, ograniczyć częstotliwość<br />

mycia szyb, a także uzyskać oryginalny<br />

efekt wizualny. Wykorzystanie semistrukturalnego<br />

fasadowego systemu szklenia firmy<br />

Schüco podkreśliło dodatkowo nowatorski<br />

charakter rozwiązania.<br />

• Detal elewacji<br />

Fot. archiwum ©Pilkington<br />

30<br />

31

• Wnętrze holu<br />

• Przebicia w stropach. Widok z drugiego piętra<br />

Fot. Piotr Buśko<br />

Fot. Piotr Buśko<br />

nawiązać poprzez użycie Trespy. Ten materiał<br />

odbija światło, ale nie jest zupełni gładki.<br />

W środku ideę nawiązania do surowej bryły<br />

węgla zrealizowaliśmy, stosując betonowe ściany.<br />

Nie staraliśmy się skrzywiać tej idei w chorobliwą<br />

stronę zbytniej dosłowności.<br />

KB: W jaki sposób lokalizacja wpłynęła<br />

na decyzje projektowe?<br />

PB: Teren jest płaski, na 20 km 2 nie ma większych<br />

różnic wysokości, nie licząc znajdującej się<br />

na nim hałdy. Miejscowy plan zagospodarowania<br />

przestrzennego został napisany w sposób<br />

umożliwiający stworzenie dowolnego budynku.<br />

W przypadku tej realizacji istotną sprawą było<br />

zaprojektowanie podjazdu. Kondygnacja parteru<br />

budynku, do którego dobudowaliśmy nasz,<br />

znajduje się 1,80 m nad poziomem terenu.<br />

W związku z tym zaproponowaliśmy rampę<br />

podjazdową o reprezentacyjnym charakterze.<br />

Duży nacisk położono na projekt zieleni na<br />

terenie całej kopalni. Na Śląsku różnie z tym<br />

bywa. W tym przypadku świadomość walorów<br />

terenów zielonych jest bardzo duża. Inwestor<br />

zatrudnia ogrodników, którzy o to dbają. Nasz<br />

budynek został wzniesiony w miejscu, gdzie<br />

znajdował się potężny klomb, który w związku<br />

z realizacją został starannie przeniesiony gdzie<br />

indziej.<br />

KB: Jak rozwiązali Państwo kwestię miejsc<br />

parkingowych?<br />

PB: Z miejscami parkingowymi jest problem.<br />

Moim zdaniem powinna tam powstać jakaś kolejka<br />

szynowa łącząca Bogdankę z Łęczną i Lublinem.<br />

Tego nie ma i wszyscy jeżdżą samochodami. Parkingi<br />

są systematycznie powiększane.<br />

KB: Czy program funkcjonalny został<br />

precyzyjnie zdefiniowany przez inwestora<br />

na etapie konkursu?<br />

PB: Tak, jednym z powodów naszego zwycięstwa<br />

było to, że odczytaliśmy ideę tej segregacji.<br />

Biuro zarządu jest „tramwajem”, przez który<br />

przechodzi wielu ludzi. Ważne, żeby umożliwić<br />

prezesowi i zarządowi komunikację, komfort<br />

oraz właściwą ewakuację, gdy zachodzi taka<br />

potrzeba [śmiech]. Każdy czasami ma ochotę się<br />

rozmyć. Komunikację zaprojektowaliśmy w sposób<br />

umożliwiający swobodne przemieszczanie<br />

się po całym obiekcie oraz jego opuszczenie.<br />

KB: Czy zaprojektowali Państwo również<br />

funkcje uzupełniające – takie, które dają<br />

możliwość relaksu?<br />

PB: Osią spajającą nowy budynek z uprzednio<br />

istniejącym jest główna klatka schodowa.<br />

W tym obszarze zorganizowaliśmy przestrzenie<br />

relaksu. Wszystkie kondygnacje zostały przebite<br />

w jednym miejscu otworami o tym samym<br />

wykroju. W przestrzeni tej zaprojektowaliśmy<br />

sieć wzajemnie krzyżujących się lamp – stworzyliśmy<br />

„słup świetlny”. Na parterze, poniżej<br />

tej instalacji zaplanowaliśmy ladę recepcyjną.<br />

Niestety podjęto decyzję o jej przesunięciu ze<br />

względów bezpieczeństwa, ponieważ zdarzyło<br />

się tak, że komuś spadł z wyższej kondygnacji<br />

długopis i wylądował na ladzie. Uważam, że<br />

zagrożenie jest niewielkie. Na szczęście udało<br />

nam się zrobić kilka zdjęć przedstawiających<br />

ladę w pierwotnej lokalizacji.<br />

Mimo to że zaprojektowaliśmy miejsca, gdzie<br />

można usiąść, w budynku wyczuwalny jest jednak<br />

rygor pracy, hierarchiczność struktur przedsiębiorstwa.<br />

Czasy socjalizmu się skończyły.<br />

Przypomina mi się dowcip z tego okresu.<br />

Spotyka się dwóch urzędników w ministerstwie<br />

na korytarzu: – O widzę, panie Kowalski,<br />

że pan też nie umie zasnąć.<br />

KB : [śmiech] Czy projektowali Państwo<br />

również elementy wyposażenia wnętrz, np.<br />

wspomnianą ladę?<br />

PB: Tak. Tworzyliśmy również rysunki<br />

wykonawcze. Współpracowaliśmy ze świetnym<br />

stolarzem. Rewelacja! Wykonanie niektórych<br />

elementów naprawdę było wyzwaniem.<br />

W budynku są trzy lady, dosyć kosztowne<br />

w realizacji, głównie ze względu na użyty<br />

w nich Corian. Ja bym się spocił. On to idealnie<br />

wykończył.<br />

Pewien miejscowy artysta będzie nam<br />

niestety ubogacać te wnętrza. Już się boję.<br />

Sami jesteśmy sobie winni, bo zgłosiliśmy,<br />

że chcemy wprowadzić do wnętrz elementy<br />

32 33

• Przebicia w stropach. Kompozycja stworzona<br />

z liniowych opraw oświetleniowych<br />

• Lada recepcyjna<br />

Fot. archiwum ©Pilkington<br />

grafiki – stworzyć obraz, fotografię artystyczną.<br />

Inwestor postanowił zrealizować swoją wersję,<br />

nie mamy niestety żadnego wpływu na to, co<br />

zostanie zastosowane, boimy się wdrożenia estetyki<br />

„pakistańskiego autobusu”… Czas pokaże.<br />

KB: W jaki sposób dostęp do niektórych<br />

stref w budynku został ograniczony?<br />

PB: System kontroli dostępu jest realizowany<br />

za pomocą specjalnych kart identyfikacyjnych<br />

i stanowi integralną część systemu inteligentnego<br />

zarządzania dostępem na terenie całej kopalni.<br />

W początkowej fazie projektu zaproponowaliśmy<br />

pewne rozwiązania, ale nie miały one<br />

znaczenia, ponieważ projekt kontroli dostępu<br />

został kompleksowo wdrożony na terenie całej<br />

kopalni, instalacje w naszym budynku powstały<br />

jako część systemu.<br />

Jeśli chodzi o ciekawe instalacje, to warto<br />

wspomnieć dwie kabiny dla tłumaczy. Instalację<br />

tę zaprojektowaliśmy tak, aby można ją było<br />

rozszerzyć, stwarzając możliwość jednoczesnego<br />

tłumaczenia aż na sześć języków.<br />

KB: Jakie elementy projektu nie zostały<br />

zrealizowane?<br />

PB: W trakcie realizacji wykonano o jedną<br />

rzecz za dużo. W każdym pokoju jedna ściana<br />

miała mieć strukturę surowego betonu, wielokrotnie<br />

zwracałem uwagę kierownikowi<br />

budowy, żeby pilnował tych ścian. Miał ścisłe<br />

wytyczne w projekcie wnętrz, które ściany<br />

mają być wykończone surowym betonem.<br />

Robotnik, mający zagruntować ściany przed<br />

malowaniem, zinterpretował rysunek jako<br />

wytyczne do pomalowania tych ścian i przebiegł<br />

przez budowę, pociągając je gruntem.<br />

W ostatniej chwili zorientowałem się, co się<br />

dzieje. Nasz zawód wymaga czasami użycia<br />

słów powszechnie uważanych za obraźliwe,<br />

ale sam siebie zaskoczyłem. Przeszło mi po 15<br />

minutach. Ściany zostały jednak natychmiast<br />

umyte i tym samym uratowane. Gdy kierownik<br />

budowy dowiedział się, ile kosztują systemowe<br />

płyty betonowe, od razu wiedział, że da sobie<br />

radę z wyczyszczeniem ścian.<br />

KB: W jakim systemie płyty betonowe<br />

zostały zamocowane do ścian?<br />

PB: Nie ma mocowania, to wylewany beton.<br />

Zależało nam na „szczerości” użytych materiałów<br />

– prawdziwości betonu.<br />

KB: Czy precyzyjne wykonanie zaprojektowanych<br />

przez Państwa detali było trudne?<br />

PB: Wykonawstwo na tej budowie oceniam<br />

bardzo wysoko. Jedyny element, który mnie<br />

drażni, to wieńce na klatce schodowej. Miały<br />

być na 5 cm wepchnięte w stosunku do lica<br />

ściany, by można było do nich docisnąć warstwę<br />

zewnętrzną betonu. Niestety zostały zlicowane<br />

z powierzchnią ściany. Gdzieniegdzie coś się<br />

wylało, gdzieniegdzie coś się wybrzuszyło. Najbardziej<br />

niekorzystne jest jednak to, że bezrefleksyjnie<br />

próbowano je ratować i wytynkowano,<br />

co podkreśla jedynie felerność tych elementów.<br />

Obawialiśmy się kłopotów z wykonaniem<br />

elewacji. Efekt jest jednak bardzo dobry. Elewacja<br />

jest totalnie nieregularna. Prezes i trzech<br />

wiceprezesów miało ze swoich gabinetów mieć<br />

wgląd na kręcące się szyby, zgodnie z górniczą<br />

tradycją. To jest jedyna zasada porządkująca<br />

fasadę. Panu zarządzającemu firmą wykonującą<br />

elewacje przybyło parę siwych włosów. Mówił,<br />

że robili z Trespy elewacje salonu Porsche w Abu<br />

Dhabi, ale w porównaniu z naszą realizacją<br />

tamta to bułka z masłem. Mimo to poradzili<br />

sobie z zadaniem doskonale.<br />

Na budowie uczestniczyłem pewnego dnia<br />

w ciekawym zdarzeniu. W trakcie doglądania<br />

realizacji projektu, mijając rusztowanie, na którym<br />

pracownik walczył z montażem Trespy,<br />

usłyszałem intensywne złorzeczenie: „Kto to ...<br />

wymyślił?!”. Podniosłem rękę i wesoło zawołałem,<br />

że ja, i zrobiło się jakoś dziwnie cicho.<br />

Po wyjaśnieniu i drobnych przeprosinach do<br />

końca budowy byłem z montażystami w bardzo<br />

dobrych stosunkach. Gdybym musiał realizować<br />

nasz pomysł na elewację, sam bym go ostro<br />

przeklinał<br />

KB: W jakim stopniu dostosowali Państwo<br />

obiekt do potrzeb osób niepełnosprawnych?<br />

PB: W pełni. Zaprojektowany przez nas<br />

podjazd ma 5-procentowy spadek. Ponieważ<br />

nie spełnia wymogów związanych z obsługą<br />

tych użytkowników, zastosowaliśmy podnośnik<br />

schodowy. Wszystkie kondygnacje są<br />

dostępne dla osób niepełnosprawnych za<br />

pomocą windy. W naszym biurze powstało<br />

kilka zrealizowanych projektów domów opieki<br />

społecznej, mamy w tego typu tematach spore<br />

doświadczenie.<br />

KB: Co przyniosło Państwu największą<br />

frajdę?<br />

PB: To, że udało się ten budynek zrealizować<br />

zgodnie z naszym projektem. Obiekt wzbudził<br />

kontrowersje. Wszystkie elementy, które sobie<br />

zaplanowaliśmy, działają jednak tak, jak powinny.<br />

Okazało się, że słusznie się upieraliśmy. Prezes<br />

nie rzucił się nam na szyję, ale nie jest wylewnym<br />

człowiekiem. Powiedział, że jest OK. Cieszymy<br />

się z tego.<br />

KB: Wiemy, że prezes jest zrównoważony.<br />

A obiekt, w sensie energetycznym…?<br />

PB: Jest rekuperowany i to praktycznie<br />

wszystko. Nie jestem zwolennikiem sztucznej<br />

ekologii. W Anglii jest taki problem, że gdy<br />

jest przerwa w meczu, to dostawcy energii<br />

są w największym stresie, bo wszyscy idą do<br />

kuchni i włączają podgrzewacze elektryczne<br />

i potrzeba 30-40% mocy więcej na te kilka<br />

minut. Energetyka nie jest takim elementem,<br />

jak gaz w samochodzie, że go dodamy i jest<br />

w porządku. Automatyczne wyłączanie lampek,<br />

po opuszczeniu pomieszczenia, „Godziny dla<br />

Ziemii” itp. … Mnie takie rzeczy śmieszą. Nie<br />

lubię sztucznego dostosowywania obiektu,<br />

który ma działać i spełniać pewne funkcje, do<br />

wydumanych norm ekologicznych. Oczywiście,<br />

obiekt ma być jak najtańszy w użytkowaniu,<br />

zużywać minimalne ilości wody i energii, ale<br />

ważny jest również komfort przebywania<br />

w nim. Kwoty wydawane na rozwiązania<br />

„ekologiczne” powinny w określonym czasie<br />

dać jakiś efekt poza zwiększeniem zysku producenta<br />

systemu<br />

Izolacje są policzone nawet z zapasem,<br />

szyby okien dobrane w sposób bardzo przemyślany,<br />

zapewniający właściwy stosunek<br />

naświetlenia do odbicia promieniowania słonecznego.<br />

To szkło jest świetne, daje niebieski<br />

pobłysk, odbija właściwą ilość promieniowania<br />

słonecznego. Chmurki przesuwają się po<br />

szybach i znikają na elewacji. O to właśnie<br />

nam chodziło.<br />

KB: Dziękuję za ciekawą rozmowę.<br />

Lokalizacja/adres<br />

Pracownia projektowa<br />

Architekci prowadzący<br />

Architekci<br />

Data opracowania 2009-2011<br />

Data realizacji 2010/2011<br />

Inwestor<br />

Powierzchnia całkowita 1779 m 2<br />

Powierzchnia zabudowy 576 m 2<br />

Kubatura brutto 5875 m 3<br />

Generalny wykonawca<br />

Szkło Pilkington Activ Blue<br />

Meble<br />

Trespa<br />

Bogdanka, gmina Puchaczów<br />

Biuro Usług Architektonicznych Profil sp. z o.o.<br />

Piotr Buśko, arch. Walenty Wróbel<br />

Michał Pietrucha, Klaudia Rudzka-Buśko,<br />

Tomasz Szulik, Tomasz Zawitaj,<br />

Jacek Gajer, Waldemar Stanko<br />

Lubelski Węgiel Bogdanka SA<br />

Przedsiębiorstwo Robót Specjalistycznych „Wschód” sp. z o.o.<br />

Pilkington Polska sp. z o.o.<br />

Noti<br />

ThyssenKrupp Energostal SA<br />

Fot. Piotr Buśko<br />

34 35

Realizacje w Polsce<br />

• Nowoczesny obiekt w historycznym otoczeniu<br />

Fot. Bartosz Makowski<br />

PO DRUGIEJ<br />

STRONIE LUSTRA<br />

Wydział Matematyki i Nauk<br />

Informacyjnych Politechniki Warszawskiej<br />

Zieleń zabytkowego kampusu wnika przez transparentne elewacje<br />

do wnętrza budynku. Widoki roztaczające się z ostatniej<br />

kondygnacji potęgują efekt przenikania się przestrzeni. O procesie<br />

poszukiwań ostatecznych rozwiązań opowiada Małgorzata<br />

Rogalka z biura architektonicznego DEDECO.<br />

36 37

• Detal elewacji<br />

Kaya Brzezicka: W jaki sposób urbanistyka<br />

kampusu wpłynęła na kompozycję<br />

przestrzenną projektowanego przez Państwa<br />

budynku?<br />

Małgorzata Rogalka: Wytyczne dotyczące<br />

wpisania nowej kompozycji architektonicznej<br />

w istniejący układ urbanistyczny otrzymaliśmy<br />

od inwestora już na etapie tworzenia wstępnej<br />

koncepcji w ramach przetargu publicznego. Do<br />

zawierających je materiałów dołączono opracowanie,<br />

wykonane przez Politechnikę Warszawską<br />

– analizę urbanistyczną przedstawiającą<br />

możliwości wykorzystania tej części terenu<br />

kampusu. Gabaryty i obrys zewnętrzny działki<br />

przeznaczonej pod inwestycję były określone.<br />

Fot. Bartosz Makowski<br />

Trochę zmian w pierwotnie ortogonalnym<br />

rzucie budynku wprowadziliśmy od strony<br />

północnej. Wznieśliśmy tam ścianę, która jest<br />

skośna w odniesieniu do pozostałych. Ukształtowaliśmy<br />

ją w ten sposób również dlatego,<br />

aby zachować szpaler okazałych drzew, przebiegający<br />

w jej pobliżu.<br />

KB: Co jest Państwa zdaniem szczególnie<br />

istotnym walorem lokalizacji projektowanego<br />

gmachu?<br />

MR: Największym atutem tego terenu jest<br />

duża ilość pięknych drzew oraz budynków o różnych<br />

walorach estetycznych. Kampus jest wypełniony<br />

zielenią, z licznymi pomnikami przyrody,<br />

a jego teren wpisany jest do rejestru zabytków.<br />

• Betonowy „brzuch auli” ze szklaną fasadą<br />

KB: Czy fakt ścisłej kontroli konserwatorskiej<br />

sprawowanej nad tym terenem wiązał<br />

się z poważnymi trudnościami projektowymi?<br />

Bryła obiektu jest minimalistyczna,<br />

nowoczesna.<br />

MR: W zakresie tego projektu Wojewódzki<br />

Konserwator Zabytków w zasadzie zgadzał<br />

się z nami. Chcieliśmy stworzyć nowoczesne<br />

elewacje, odbijające historyczne budynki – szanując<br />

otoczenie, w którym powstały. Być może<br />

bardziej na zasadzie kontrastu niż kontynuacji,<br />

ale jednak w ścisłym związku z miejscem.<br />

KB: Czy w zakresie związanym z wprowadzeniem<br />

nowej komunikacji pieszej<br />

i kołowej należało zmienić istniejący plan<br />

urbanistyczny?<br />

MR: W zasadzie nie wprowadziliśmy dużych<br />

zmian. Zachowaliśmy istniejącą komunikację<br />

kołową, zaprojektowaliśmy bramowy przejazd.<br />

Wymagania konserwatora dotyczyły zachowania<br />

kostki brukowej. Na czas budowy została ona<br />

oczywiście rozebrana. Po zakończeniu prac<br />

ułożono ją na nowo w przejeździe. W 90%<br />

udało się ją odtworzyć z autentycznych elementów.<br />

Trafiliśmy na dobrego wykonawcę, który<br />

starał się z nami współpracować i akceptował<br />

nasze sugestie co do sposobu wykonywania<br />

poszczególnych fragmentów projektu.<br />

Jeśli chodzi o komunikację pieszą, zaprojektowaliśmy<br />

dodatkowe przejście obok budynku<br />

Nowej Kreślarni. Na czas budowy, gdy ta część<br />

kampusu była zamknięta, studenci przedzierali<br />

się tamtędy przez ogrodzenie. Obserwując<br />

to, uznaliśmy, że przejście w tym miejscu jest<br />

potrzebne.<br />

KB: Obserwowanie kierunków, w jakich<br />

najczęściej poruszają się ludzie na danym<br />

terenie w trakcie powstawania obiektu, jest<br />

często źródłem informacji, których nie jesteśmy<br />

w stanie przewidzieć na etapie pracy<br />

nad koncepcją.<br />

MR: Zdecydowanie. Myślę, że to jest dobra<br />

metoda. Gdybyśmy nie zaprojektowali traktu<br />

pieszego w miejscu, gdzie jest on potrzebny,<br />

mogłoby się zdarzyć, że np. pięknie zasiana<br />

trawa po trzech miesiącach zostałaby wydeptana.<br />

Taki efekt jest znacznie mniej estetyczny niż<br />

chodnik, nawet jeśli w planie zagospodarowania<br />

terenu nie wygląda on szczególnie ładnie ze<br />

względów kompozycyjnych. W takim przypadku<br />

najważniejsza jest jego funkcja. Uczestnictwo<br />

w procesie, w którym użytkownik w pewnym<br />

stopniu również kształtuje powstającą<br />

przestrzeń, jest ciekawym doświadczeniem<br />

dla architekta.<br />

KB: Czy w zakresie tworzenia otoczenia<br />

budynku, w szczególności projektu zieleni,<br />

korzystali Państwo z pomocy specjalistów?<br />

MR: Tak, współpracowaliśmy z projektantami<br />

zieleni. Dzięki współdziałaniu udało nam<br />

się osiągnąć przyjemny w odbiorze efekt.<br />

Fot. archiwum DEDECO<br />

38 39

• Wnętrze auli<br />

Fot. Bartosz Makowski<br />

Fot. Bartosz Makowski<br />

• Wnętrze audytorium<br />

widziane z poziomu widowni<br />

KB: Czy Państwa współpraca z projektantami<br />

krajobrazu rozpoczęła się już na etapie<br />

tworzenia koncepcji?<br />

MR: Jeśli chodzi o projektowanie małej<br />

architektury, to każdą rzecz – ławkę, lampę, kosz<br />

na śmieci – należało uzgodnić z konserwatorem<br />

zabytków, a na to potrzeba czasu. Nie jest tak,<br />

że dostarczamy propozycję rozwiązania i za<br />

tydzień mamy pozytywną odpowiedź. Zaczęliśmy<br />

pracować nad tymi elementami bardzo<br />

wcześnie, żeby dotrzymać terminów.<br />

KB: Istotnym elementem, który buduje<br />

klimat tego obiektu, jest dość różnorodne<br />

ukształtowanie elewacji. W jaki sposób pracowali<br />

Państwo nad ich spójną, choć zróżnicowaną<br />

formą?<br />

MR: Zrealizowany projekt elewacji jest jednym<br />

z dwóch przez nas wykonanych. W pierwotnym,<br />

złożonym w przetargu elewacje były<br />

nieco cięższe, rozrzeźbione dość potężnymi<br />

żaluzjami. W trakcie pracy, już na etapie koncepcji,<br />

do dyskusji na temat tego projektu włączyli<br />

się profesor Lech Kłosiewicz i profesor<br />

Konrad Kucza-Kuczyński – architekci pracujący<br />

na Politechnice Warszawskiej. W efekcie wspólnych<br />

rozważań powstał nowy projekt elewacji.<br />

Konfrontacja z odmiennym punktem widzenia<br />

wniosła wiele dobrego w całokształt realizacji.<br />

Ostateczna koncepcja pozwoliła na stworzenie<br />

efektu dużo lżejszej fasady szklanej – budynek<br />

stał się bardziej transparentny, jeszcze lepiej<br />

wpasował się w otoczenie.<br />

Odbiór architektury jest subiektywny. Niektórym<br />

bardziej podoba się pierwotny pomysł<br />

na elewację. Jego entuzjastami byli dziekani<br />

Wydziału Matematyki i Nauk Informacyjnych<br />

– poprzednia wersja bardziej kojarzyła się im<br />

ze wzorami matematycznymi. Nam budynek<br />

podoba się w finalnej odsłonie. Cieszymy się<br />

z podjętych wspólnie decyzji.<br />

KB: Czy piąta elewacja, czyli dach, została<br />

wykonana zgodnie z pierwotną koncepcją?<br />

Czy pomysł potężnego przeszklenia przebijającego<br />

wszystkie kondygnacje jest wspólny<br />

dla obu projektów?<br />

MR: Tak, te elementy były niezmienne<br />

od początku naszej pracy nad tym projektem.<br />

Hol jest bardzo transparentny. W jego<br />

elewacji frontowej i tylnej pojawia się szkło<br />

strukturalne, dodatkowo przeszkliliśmy go od<br />

góry. Mieliśmy taki zamysł, żeby ten hol dzielił<br />

budynek na dwa skrzydła: podłużne i to, gdzie<br />

mamy audytorium. Żeby „dawał oddech”,<br />

był przestronny i pełen światła oraz umożliwiał<br />

ekspozycję widoków. W jego przestrzeni<br />

zaprojektowaliśmy otwartą klatkę schodową<br />

– reprezentacyjne, wygodne schody.<br />

Taka otwarta, ogólnodostępna przestrzeń<br />

uczytelnia podział funkcjonalny, ułatwia orientację<br />

w budynku – użytkownik jest już naprowadzany<br />

na pewne funkcje; one nie są pomieszane ze<br />

sobą, tylko pogrupowane w sekcje.<br />

KB: Czy zaprojektowali Państwo system<br />

komunikacji wizualnej dla tego obiektu?<br />

MR: Zamówienie, a więc i nasz projekt<br />

komunikacji wizualnej nie obejmował. A szkoda.<br />

Inwestorzy do dzisiaj nie doceniają tego elementu<br />

w budynkach.<br />

KB: W jakim stopniu mieli Państwo wpływ<br />

na zakres programu funkcjonalnego? Czy był on<br />

bardzo precyzyjnie określony, czy można było<br />

zasugerować np. wprowadzenie przestrzeni<br />

wspólnych – spotkań, interakcji, i relaksu?<br />

MR: Dokumenty przedstawione przez inwestora<br />

w momencie organizowania przetargu<br />

zawierały program funkcjonalno-użytkowy. Były<br />

w nim opisane: sale multimedialne, wykładowe,<br />

pokoje biurowe, pomieszczenia dziekanatu – to<br />

wszystko zostało dokładnie określone pod względem<br />

ilości oraz wielkości. Natomiast w zakresie<br />

projektowania przestrzeni wspólnych inwestor<br />

dał nam wolność projektową. Nie narzucono<br />

nam żadnego przelicznika. Nasza pierwotna<br />

propozycja rozwiązania rzutów obiektu została<br />

zaaprobowana i zrealizowana właściwie bez<br />

większych zmian.<br />

KB: Czy zaprojektowane przez Państwa<br />

sale audytoryjne można ze sobą łączyć?<br />

MR: Mamy jedną dużą salę audytoryjną,<br />

którą można podzielić na dwie mniejsze. Na<br />

parterze znajduje się również miejsce, zaprojektowane<br />

w sposób umożliwiający mobilny<br />

podział – sala rady wydziału, którą możemy<br />

otworzyć na dwukondygnacyjny hol, znajdujący<br />

się pod brzuchem auli. Dzięki temu uzyskujemy<br />

większą przestrzeń, dogodną dla organizacji<br />

dużych imprez uczelnianych.<br />

KB: Myślę, że to rozwiązanie jest wartościowe<br />

również ze względu na ideę – rada<br />

wydziału otwiera się… być może również<br />

na potrzeby studentów.<br />

MR: Wierzę, że tak właśnie jest.<br />

KB: Czy projekt laboratoriów wymagał<br />

uwzględnienia szczególnie nowoczesnych<br />

instalacji?<br />

MR: Laboratoria w tym budynku to tak<br />

naprawdę standardowe sale komputerowe,<br />

które nie wymagają zastosowania specjalistycznych<br />

technologii. Aby zapewnić łatwość prowadzenia<br />

instalacji, zaprojektowaliśmy podniesioną<br />

podłogę.<br />

KB: Czy charakter obiektu mieszczącego<br />

w sobie wydziały związane z technologią<br />

jest uchwytny również dzięki zastosowaniu<br />

bardzo nowoczesnego wyposażenia?<br />

MR: Cały ten budynek jest bardzo nowoczesny<br />

– naszpikowany zautomatyzowanymi<br />

systemami. Ostatnio Politechnika wybrała dla<br />

niego opiekuna administracyjnego, który – jak<br />

się okazało – musi odbyć miesięczne szkolenie,<br />

żeby nauczyć się obsługiwania wszystkich instalacji<br />

w obiekcie.<br />

KB: Czy doprowadzenie detalu do takiego<br />

stopnia precyzji, jaki został osiągnięty, wymagało<br />

od Państwa częstych nadzorów autorskich?<br />

MR: Nadzory autorskie w trakcie tej inwestycji<br />

były dosyć intensywne. Oprócz cotygodniowych<br />

wizyt na budowie, w zasadzie<br />

codziennie musieliśmy coś w tym kierunku<br />

zrobić. Byliśmy w ciągłym kontakcie z wykonawcą,<br />

z którym ustalaliśmy na bieżąco wszystkie<br />

szczegóły – współpraca była bardzo owocna.<br />

Jeżeli nie akceptowaliśmy proponowanych<br />

rozwiązań szczegółowych, wykonawca szukał<br />

czegoś innego.<br />

KB: To brzmi jak realizacja idealna.<br />

MR: Wspominamy ją jako bardzo udaną.<br />

Ciekawostka z budowy: zaprojektowaliśmy<br />

przejazd bramowy, który na suficie miał być<br />

wykończony płytami ze szlachetnej blachy.<br />

Wyszło bardzo dobrze. Mieliśmy jednak z tym<br />

elementem kilka kłopotów. Sufit łączy się ze<br />

szklaną elewacją poprzez zakładkę. Trzeba było<br />

ją zastosować, żeby uniknąć mostków termicznych<br />

i ochronić ten kawałek budynku przed<br />

deszczem. Propozycje wykonania tego fragmentu<br />

wykonawca przedstawiał nam trzy razy.<br />

Dopiero za trzecim razem uznaliśmy wspólnie<br />

efekt za satysfakcjonujący. Myślę, że praca nad<br />

tym elementem jest dobrym przykładem efektywnego<br />

współdziałania.<br />

KB: Czasami na etapie projektowania<br />

nie jesteśmy w stanie przewidzieć wszystkich<br />

problemów. Czy sprawna komunikacja<br />

z pozostałymi uczestnikami procesu realizacji<br />

gwarantuje sukces?<br />

MR: Oczywiście. Każda budowa to niezwykle<br />

skomplikowany proces w czasie i przestrzeni.<br />

Należy o wszystkim rozmawiać i wspólnie szukać<br />

właściwych rozwiązań. W trakcie tej realizacji<br />

w sali audytoryjnej zaproponowaliśmy materiał<br />

wykończeniowy, który w momencie realizacji<br />

został już wycofany z produkcji. Musieliśmy więc<br />

sprawnie znaleźć dobry zamiennik. We wszystkich<br />

przypadkach zmiany okazały się bardzo<br />

korzystne – na przykład wykończenie posadzki<br />

w holu głównym na parterze. Wykonawca<br />

zaproponował zastosowane płyty, w projekcie<br />

były inne. Efekt bardzo nam się podobał. Imitują<br />

beton, zgrywają się z brzuchem auli.<br />

KB: Czy konstrukcja tego budynku wiązała<br />

się z trudnościami projektowymi?<br />

MR: Najbardziej problematyczna była aula<br />

główna, nad którą znajdują się dwie mniejsze.<br />

Konstruktorzy włożyli dużo wysiłku w jej<br />

przekrycie bez podpór pośrednich. Drugim<br />

elementem, który przysporzył im pracy, były<br />

słupy żelbetowe pod dużą aulą – chcieliśmy, żeby<br />

były jak najcieńsze. Zostały one wzmocnione<br />

40 41

D-D<br />

C-C<br />

WYWIAD Z EKSPERTEM<br />

Paweł Jedlecki – prezes zarządu WGsystem sp. z o.o.<br />

A<br />

D<br />

Przekrój D-D, skala 1:660 Przekrój C-C, skala 1:660<br />

D<br />

A<br />

A<br />

B<br />

A<br />

Kaya Brzezicka: Elewacja Wydziału Matematyki<br />

i Nauk Informacyjnych Politechniki<br />

Warszawskiej jest najwyższą w Polsce całkowicie<br />

przeszkloną ścianą z punktowym mocowaniem<br />

tafli szkła. Jak rozwiązali Państwo jej<br />

konstrukcję?<br />

Paweł Jedlecki: Zastosowaliśmy rozwiązanie<br />

znane z amfiteatru w Opolu, jednak na większej<br />

powierzchni, sięgającej 800 m 2 . Konstrukcja jest<br />

całoszklana, wykorzystuje szkło jako element nośny.<br />

Ta realizacja była dla nas nie lada wyzwaniem ze<br />

względu na bardzo dużą wysokość zaprojektowanej<br />

przez architekta fasady – około 23,5 m<br />

w części wysokiej i 18 m w części niskiej. Trudności<br />

wiązały się również z rozmiarem szklanych<br />

tafli – szerokość ponad 2 m i wysokość<br />

4 m. W części niskiej budynku, w odległości<br />

ok. 60 cm od elewacji, architekt zaprojektował<br />

ścianę z betonu architektonicznego, co w dużej<br />

mierze utrudniało montaż oraz ograniczało szerokość<br />

konstrukcji szklanej ściany.<br />

W procesie projektowania konstrukcji ważne<br />

było również wykonanie górnego mocowania<br />

żeber szklanych, tak aby było ono bezpieczne.<br />

W tym celu wykonano specjalne konsole stalowe<br />

wyposażone w system przekładek i śrub, umożliwiające<br />

przeniesienie obciążeń na konstrukcję<br />

obiektu. Ze względu na wysokość fasady żebra<br />

szklane musiały być wykonane z kilku elementów,<br />

w tym celu wykorzystano łączniki pionowe. Przy<br />

tak wysokiej ścianie konieczne było zastosowanie<br />

konsol dolnych, umożliwiających kompensację<br />

wydłużania się żeber szklanych, np. pod wpływem<br />

różnic temperatur.<br />

KB: Jaki system mocowania został zastosowany?<br />

PJ: Ponownie wykorzystaliśmy sprawdzony<br />

i wdrożony przez nas system punktowego<br />

mocowania szkła, dostępny pod nazwą handlową<br />

WG-M55/180S, polegający na umieszczeniu<br />

w przerwie międzyszybowej rotuli<br />

wykonanej z tworzywa sztucznego, o bardzo<br />

dobrych parametrach izolacyjnych. Firma<br />

WGsystem w roku 2011 była laureatem konkursu<br />

w ramach Małopolskiego Regionalnego<br />

Programu Operacyjnego na lata 2007-2013<br />

„Rozwój i podniesienie konkurencyjności<br />

przedsiębiorstw”, klasyfikując się w pierwszej<br />

dziesiątce ze względu na ilość zdobytych punktów.<br />

Wykorzystanie tej dotacji pozwoliło nam<br />

na rozszerzenie usług związanych z produkcją<br />

i sprzedażą bezpośrednią okuć do punktowego<br />

mocowania szkła.<br />

KB: Jakiego rodzaju szkło wybrali Państwo<br />

dla tej realizacji i z jakich względów?<br />

PJ: W obiekcie zastosowano szyby zespolone<br />

złożone z bezpiecznych szkieł hartowanych,<br />

produkowanych lokalnie przez Guardian<br />

Częstochowa: od zewnątrz 10 mm SunGuard<br />

High Selective 70/41, a od wewnątrz 8 mm Extra<br />

Clear Float. Pozwoliło to na osiągnięcie następujących<br />

parametrów: przepuszczalność światła<br />

TL=68,4%, odbicie światła TR=10,7%, całkowita<br />

przepuszczalność energii słonecznej g=39,8%,<br />

współczynnik przenikania ciepła U g=1,21 W/m 2 K.<br />

Dodatkowo szkło przeciwsłoneczne SunGuard<br />

obniża przepuszczalność szkodliwych promieni UV,<br />

a w ten sposób lepiej chroni naszą skórę i ogranicza<br />

blaknięcie kolorów wyposażenia znajdującego<br />

się wewnątrz budynku.<br />

Mimo tak dużej grubości zestawu wymaganej<br />

ze względów statycznych uzyskaliśmy wysoką<br />

neutralność, stosując jako obie tafle szkło Extra<br />

Clear Float, o zmniejszonej zielonkawej poświacie,<br />

charakterystycznej dla klasycznych rozwiązań.<br />

C<br />

C<br />

C<br />

C<br />

B<br />

B<br />

D<br />

A<br />

Rzut parteru, skala 1:660 Rzut III kondygnacji, skala 1:660<br />

• Rys. archiwum DEDECO biuro architektoniczne<br />

B-B<br />

A-A<br />

Przekrój B-B, skala 1:660 Przekrój A-A, skala 1:660<br />

42

• Wnętrze holu z wyspowo podwieszonymi sufitami<br />

Lokalizacja/adres<br />

Pracownia projektowa<br />

Architekci prowadzący<br />

Architekci<br />

Data opracowania 2008/2009<br />

Data realizacji 2011 r.<br />

Inwestor<br />

Powierzchnia całkowita 11 100 m 2<br />

Powierzchnia zabudowy 1 711 m 2<br />

Kubatura brutto 46 222 m 3<br />

Generalny wykonawca<br />

Płytki podłogowe<br />

Wykonawca fasady szklanej<br />

Warszawa, ul. Koszykowa<br />

DEDECO biuro architektoniczne sp. z o.o.<br />

Piotr Hofman, Małgorzata Rogalka,<br />

Michał Rzewuski<br />

Ewa Jacoszek, Agata Krykwińska,<br />

Arkadiusz Marsz, Grzegorz Modzelewski,<br />

Agata Czarnowicz-Skonieczna<br />

Politechnika Warszawska<br />

Budimex<br />

Ceramika Paradyż sp. z o.o.<br />

WGsystem sp. z o.o.<br />

Fot. Bartosz Makowski<br />

stalowymi trzpieniami. Konstruktorzy zaproponowali<br />

połączenie słupów z brzuchem auli,<br />

z zachowaniem niewielkiego dystansu między<br />

tymi elementami, powstała mała szczelina<br />

– bardzo ciekawy detal.<br />

KB: Czy z tymi konstruktorami współpracują<br />

Państwo również przy innych realizacjach?<br />

MR: To biuro Arbo Projekt z Warszawy.<br />

Pracujemy z nimi od kilku lat. Warto mieć stałych<br />

współpracowników. Zna się ich zalety<br />

i wady. Architekt jest koordynatorem procesu<br />

realizacji, ważne, żeby znał mocne i słabe strony<br />

zespołu. Branżyści, z którymi współpracujemy,<br />

są również pomocni, udzielając nam konsultacji,<br />

zanim jeszcze wygramy przetarg. Zawsze mamy<br />

możliwość spotkania się z grupą specjalistów<br />

i omówienie np. koncepcji konstrukcji. Zyskuje<br />

na tym architektura, którą tworzymy.<br />

KB: Co dla Pani oznacza dobra przestrzeń<br />

edukacyjna?<br />

MR: Dla mnie taka przestrzeń musi być<br />

pozbawiona nadmiernej ilości przedmiotów,<br />

kształtów, kolorów – musi być możliwie „czysta”.<br />

Tak żeby człowiek, który się edukuje, mógł się<br />

wyciszyć i skupić.<br />

KB: Zatem minimalizm japoński sprawdziłby<br />

się w takim obiekcie…<br />

MR: Tak, im mniej rzeczy wokół nas, tym<br />

mniejsze jest nasze rozkojarzenie. W przestrzeni<br />

możliwie pustej wszystko jest bardziej<br />

uporządkowane, także wiedza.<br />

KB: Czy wnętrza są ważnym elementem<br />

architektury?<br />

MR: Tak. W tym projekcie koncepcja przestrzeni<br />

jest spójna. Nie można myśleć o budynku<br />

jako skorupie. To, co znajduje się wewnątrz<br />

niego, jest ważne. Wnętrza są dla użytkowników.<br />

KB: Co sprawiło Pani szczególną satysfakcję<br />

podczas projektowania tego obiektu?<br />

MR: Rezultat – bryła budynku i elewacje.<br />

KB: Czy wiedzą już Państwo, co użytkownicy<br />

sądzą o tym obiekcie?<br />

MR: Wśród kadry wydziału trwają teraz<br />

dyskusje, kto w którym pokoju będzie siedział.<br />

Niektóre miejsca w budynku są szczególnie<br />

preferowane.<br />

Z górnych kondygnacji roztaczają się fantastyczne<br />

widoki, szczególnie z narożników<br />

budynku – z jednej strony mamy kadr na Pałac<br />

Kultury, a z drugiej widok na pokryty zielenią<br />

kampus. W tych pomieszczeniach człowiek<br />

czuje się jak w chmurach, bo posadzka styka<br />

się z przeszkloną elewacją, a za nią są korony<br />

największych drzew. Byłam zachwycona, gdy<br />

to zobaczyłam. W trakcie realizacji, jeszcze<br />

w stanie surowym, oprowadzałam dziekanów<br />

po budynku. Co ciekawe, już wtedy, mimo<br />

elementów charakteryzujących plac budowy,<br />

widoki i wrażenia związane z odbiorem tej przestrzeni,<br />

ogromnie pozytywnie nas zaskakiwały.<br />

KB: Dziękuję za rozmowę.<br />

44

• Elewacja z wykuszami<br />

Realizacje w Polsce<br />

Z DBAŁOŚCIĄ O DETAL<br />

Osiedle Centauris we Wrocławiu<br />

Fot. Lech Kwartowicz<br />

W otoczeniu bujnej zieleni powstało osiedle o prostych formach i precyzyjnie wykonanych<br />

elewacjach. Przyjazna skala, indywidualnie zaprojektowana mała architektura, wykończone<br />

drewnem tarasy – przestrzeń kameralna, choć położona w centrum miasta. O projekcie<br />

i realizacji opowiada Tadeusz Hardt z pracowni TH Architekci.<br />

46 47

• Zrealizowana część osiedla<br />

• Osiedle widziane z poziomu ulicy<br />

Fot. archiwum Centauris IPD Invest<br />

Fot. Lech Kwartowicz<br />

Kaya Brzezicka: Jak zaczęła się Państwa<br />

przygoda z tym projektem?<br />

Tadeusz Hardt: Wygraliśmy zamknięty<br />

konkurs ogłoszony przez inwestora – spółkę<br />

celową Centauris. Nasza propozycja konkursowa<br />

różniła się nieco od realizowanej obecnie<br />

wersji. Pierwotnie zaproponowaliśmy bardziej<br />

rozczłonkowaną zabudowę. Chociaż PUM-ów<br />

napchane było co nie miara [śmiech]. Ze względu<br />

na większe rozdrobnienie kubatur planowana<br />

zabudowa miała trochę inny charakter – bardziej<br />

południowy niż środkowoeuropejski.<br />

Bez żalu zmieniliśmy koncepcję. Jesteśmy<br />

zadowoleni z osiągniętych efektów. Inwestor<br />

odniósł sukces, tym bardziej znaczący, że jest<br />

to pierwsza realizacja tej grupy developerskiej.<br />

KB: Na jakim etapie realizacji jest obecnie<br />

projekt Centauris?<br />

TH: Realizacja inwestycji została podzielona<br />

na cztery etapy. Pierwszy z nich został już ukończony.<br />

Wzniesione budynki zostały oddane do<br />

użytku, a prawie wszystkie mieszkania, które<br />

w nich zaprojektowaliśmy już sprzedane. Od<br />

kwietnia rusza budowa II etapu – domu, na<br />

miejscu którego w pierwotnej koncepcji zaprojektowaliśmy<br />

dwa mniejsze. W efekcie rozmów<br />

z inwestorem zadecydowaliśmy o wzniesieniu<br />

jednego większego budynku mieszkalnego, który<br />

stanowi parawanowe zamknięcie wewnętrznej<br />

przestrzeni osiedla od strony ul. Ślężnej. Między<br />

nim a ulicą, zgodnie z dalszymi planami inwestora,<br />

powstaną dwa biurowce firmy Impel.<br />

Tym samym osiedle zostanie domknięte zabudową,<br />

która zagwarantuje komfort, związany<br />

z klarownym wydzieleniem jego przestrzeni,<br />

oraz niwelację hałasu dobiegającego od strony<br />

ulicy. Z przeciwległej – wschodniej strony –<br />

otwieramy osiedle na park Skowroni, którego<br />

sąsiedztwo jest ogromną zaletą tej lokalizacji.<br />

KB: Czy sąsiedztwo parku narzuciło<br />

przewodnią ideę kształtowania przestrzeni<br />

osiedla?<br />

TH: Tak, trzeba było wykorzystać potencjał<br />

tego miejsca. Park wlewa się między budynki<br />

– drzewa, które się same rozsiały, wchodzą między<br />

nie punktowo. Staraliśmy się je zachować.<br />

KB: A jak Pan ocenia komunikację tej<br />

działki z centrum miasta?<br />

TH: Uważam, że lokalizacja jest podstawową<br />

wartością tego projektu. Połączenie z Rynkiem<br />

środkami komunikacji miejskiej jest bardzo<br />

dogodne, przebycie trasy zajmuje dziesięć minut.<br />

W parku Skowronim znajduje się wiele traktów<br />

spacerowych oraz place zabaw dla dzieci. Działka<br />

jest dostatecznie oddalona od ulicy, aby można<br />

było mieć gwarancję komfortu akustycznego.<br />

KB: W jaki sposób lokalizacja poszczególnych<br />

budynków i mieszkań wpłynęła na<br />

ich projekt?<br />

TH: Zarówno standardy tych budynków, jak<br />

i mieszkań są tym wyższe, im bardziej zbliżamy<br />

się do parku. Jakość przestrzeni lokali mieszkalnych<br />

wzrasta również wraz z kondygnacją, na<br />

której się znajdują. Na dachach zaprojektowaliśmy<br />

luksusowe apartamenty – 150-metrowe<br />

penthouse’y, wycofane wobec lica budynku<br />

o 1,5-3 m. Wysokość poszczególnych domów<br />

maleje w stronę parku. Zabudowa „spływa”<br />

schodkowo w jego kierunku. Najwyższe obiekty<br />

mają siedem kondygnacji, najniższe cztery.<br />

KB: Czy precyzja wykończenia obiektów<br />

jest zgodna z Państwa oczekiwaniami?<br />

TH: W zrealizowanej części osiedla udało<br />

się nam osiągnąć precyzyjne wykonanie detalu<br />

zarówno na elewacjach, jak i w wewnętrznych<br />

przestrzeniach wspólnych. Strefy wejściowe<br />

i klatki schodowe wykończone są szlachetnymi<br />

materiałami – kamiennymi okładzinami oraz<br />

elementami wykonanymi ze stali szlachetnej.<br />

Wszystkie balustrady w budynkach są z takiej<br />

właśnie stali. Stopnice schodów obłożono pełnymi<br />

kawałkami granitu. Oznacza to naprawdę<br />

bardzo wysoki standard. Jeśli porównamy wizualizacje<br />

obrazujące te fragmenty naszego projektu<br />

z fotografiami przedstawiającymi stan rzeczywisty,<br />

okaże się, że są one niemal identyczne.<br />

KB: Skąd wziął się pomysł spięcia kondygnacji<br />

pionowymi pasmami szkła?<br />

TH: Chcieliśmy urozmaicić elewację oraz<br />

stworzyć naprzeciwko pokoju dziennego, na balkonie,<br />

miejsce, które dawałoby pewną namiastkę<br />

poczucia intymności. Istotną sprawą było również<br />

oddzielenie od siebie poszczególnych balkonów.<br />

Dzięki odpowiedniemu umieszczeniu<br />

nieprzeziernych tafli szkła, powstały przestrzenie,<br />

gdzie można sobie tak ustawić fotel<br />

ze stolikiem, żeby nas nikt nie widział, gdy np.<br />

pijemy poranną kawę. Zastosowaliśmy szkło<br />

bezpieczne – klejone, trójwarstwowe, z foliami<br />

w środku. Nawet gdyby taki panel pękł, nie rozpryśnie<br />

się na kawałki. To wszystko zamocowane<br />

jest na elementach ze stali szlachetnej.<br />

KB: Czy zastosowanie wykuszy na jednej<br />

z elewacji ma funkcjonalne uzasadnienie?<br />

TH: Zastosowaliśmy je na najdłuższej elewacji<br />

północnej, żeby złapać w pokojach dziennych<br />

światło wschodnie i zachodnie. Punktowce<br />

blisko parku mają mieszkania, które wychodzą<br />

na trzy strony świata, więc takie rozwiązanie<br />

nie było w nich potrzebne.<br />

KB: Czy wszystkie elementy Państwa<br />

finalnego projektu zostały zrealizowane?<br />

TH: Większość, ale nie wszystkie. Zależy<br />

nam na tym, żeby cały zespół był zrealizowany<br />

konsekwentnie w jednym stylu. To jest dla nas<br />

najważniejsze i stanowi ideę przewodnią. Uważam,<br />

że o projektowanym założeniu zawsze<br />

należy myśleć jako o całości. Nie ma sensu<br />

upierać się przy wykonaniu fragmentu w szczególny<br />

sposób, jeśli spowoduje to brak możliwości<br />

realizacji spójnej koncepcji przestrzennej, bo nie<br />

wystarczy na to środków.<br />

Inwestor nie może wybudować czegoś, na<br />

czym nie zarobi. Moją największą obawą jest<br />

to, żeby nie zrezygnował w dalszych etapach<br />

realizacji ze standardu, który został przyjęty<br />

w I etapie, wykonywanym z pietyzmem przez<br />

firmę TRASKO z Ostrzeszowa. Zobaczymy,<br />

co będzie działo się dalej...<br />

KB: Jest Pan autorem koncepcji urbanistycznej<br />

dla tego terenu – czy wszystkie<br />

elementy wchodzące w jej zakres powstaną?<br />

TH: Tak. Włącznie z detalem architektonicznym<br />

małej architektury, na który zwracamy<br />

szczególną uwagę. Mieszkania na parterze<br />

mają wydzieloną część ogrodową z tarasem<br />

wyłożonym drewnianą podłogą. Zieleń wnika<br />

w przestrzeń osiedla. Inwestor zadbał o jej<br />

zrealizowanie. Wykonano również dość rzadko<br />

spotykane na osiedlach niestandardowe elementy<br />

małej architektury, np. odpowiednio<br />

dobrane kosze na śmieci, stojaki na rowery<br />

oraz ławki. Teren został rozrzeźbiony kaskadowymi<br />

murami oporowymi z zielenią. Większość<br />

48 49

II<br />

III<br />

• Rys. archiwum TH ARCHITEKCI<br />

A<br />

I<br />

A A A A<br />

Rzut parteru,<br />

skala 1:900<br />

A<br />

OZNACZENIA:<br />

I – I etap rozbudowy (Impel)<br />

II – II etap rozbudowy (Elspec Rainbow)<br />

III – III etap rozbudowy (Akademia Medyczna)<br />

––– obrys garażu podziemnego<br />

Rzut I piętra,<br />

skala 1:900<br />

świeżych pomysłów i niekonwencjonalnych<br />

detali w naszych projektach wymyślają moi<br />

młodsi koledzy.<br />

KB: Co w zakresie projektu urbanistyki<br />

było dla Państwa najistotniejsze?<br />

TH: Każda realizacja architektoniczna oznacza<br />

poszukiwanie kompromisu między dzisiejszymi<br />

wymaganiami developera, który oczekuje<br />

maksymalizacji zysku, wynikającego z dużej ilości<br />

powierzchni użytkowej, a naszym dążeniem do<br />

osiągnięcia możliwie wysokiej jakości przestrzeni.<br />

Rozumiejąc ramy, w obrębie których możemy<br />

się poruszać, mając zadaną działkę i PUM (cały<br />

zespół ma mieć łącznie 25 tys. m 2 powierzchni<br />

użytkowej mieszkań), staraliśmy się stworzyć<br />

architekturę ciekawą, o przyjaznej człowiekowi<br />

skali, zróżnicowaną pod względem wysokości.<br />

Pewne uwarunkowania wynikały również<br />

z sąsiedztwa terenu przeznaczonego pod tę<br />

inwestycję. Od strony południowej, przy ul.<br />

Brossa znajdują się budynki Akademii Medycznej.<br />

Staraliśmy się dostosować gabaryty projektowanych<br />

przez nas w tym obszarze obiektów<br />

do istniejącej zabudowy.<br />

KB: Czy inwestor precyzyjnie określił<br />

grupę docelową, stanowiącą potencjalnych<br />

mieszkańców?<br />

TH: Na początku tak. Ponieważ projektujemy<br />

to osiedle od trzech czy nawet czterech<br />

lat, wraz ze zmianą sytuacji gospodarczej<br />

inwestor zmieniał projekt. W międzyczasie<br />

zrobiliśmy już dwa projekty zamienne, m.in.<br />

zmieniając strukturę mieszkań. W tej chwili<br />

najlepiej sprzedają się małe mieszkania i należało<br />

ten fakt uwzględnić.<br />

Taką strukturę determinuje wiele rzeczy<br />

– np. zapis w planie miejscowym, mówiący<br />

o ilości miejsc parkingowych, które należy wykonać,<br />

projektując określoną ilość mieszkań. Czasem<br />

zrealizowanie narzuconej przez inwestora<br />

struktury nie jest możliwe, ponieważ wiąże<br />

się z koniecznością wykonania drugiej kondygnacji<br />

garaży, co w warunkach wrocławskich<br />

najczęściej zbyt mocno podraża inwestycję, ze<br />

względu na konieczność wykonania kosztownych<br />

zabezpieczeń przed wodami gruntowymi<br />

o bardzo wysokim poziomie.<br />

KB: Jak w tej realizacji rozwiązali Państwo<br />

temat miejsc parkingowych?<br />

TH: Osiedle zostało podzielone na strefy<br />

zgodnie z etapami realizacji. Każda z nich będzie<br />

miała oddzielny parking na kondygnacji podziemnej.<br />

Ponieważ I etap realizowaliśmy w oparciu<br />

o zapisy decyzji o warunkach zabudowy, zgodnie<br />

z wytycznymi użyliśmy wskaźnika 1:1, czyli na<br />

jedno mieszkanie przypada jedno miejsce parkingowe.<br />

Natomiast już etap II, który realizujemy<br />

zgodnie z planem miejscowym, wymaga od<br />

nas uwzględnienia wskaźnika1,2:1.<br />

• Betonowe formy małej architektury<br />

Fot. Lech Kwartowicz<br />

Przekrój A-A, skala 1:900<br />

50 51

Fot. Lech Kwartowicz<br />

• Wnętrze osiedla<br />

KB: Czy przewidzieli Państwo w projekcie<br />

czasowe miejsca postojowe?<br />

TH: Naziemne miejsca parkingowe dla<br />

pierwszego etapu znajdują się od strony ul.<br />

Działkowej, tam gdzie na parterach usytuowane<br />

są lokale usługowe. Generalnie, miejsca dla<br />

mieszkańców i ich gości będą się znajdować<br />

w garażu podziemnym. Osiedle jest monitorowane,<br />

ale nie jest tzw. osiedlem zamkniętym<br />

KB: Co Pan myśli o wygradzaniu osiedli?<br />

TH: W ogóle mi to nie odpowiada. Zawsze<br />

to odradzam. Miasto nie żyje jako zespół<br />

w zamkniętych enklawach. Nie powinniśmy<br />

wytwarzać gett w jego przestrzeni i blokować<br />

możliwości swobodnego poruszania się w niej.<br />

Gdy od strony ul. Ślężnej powstaną biurowce,<br />

w obszarze osiedla Centauris wytworzy się<br />

bardzo ładne wnętrze urbanistyczne, przestrzeń<br />

półprywatna, umożliwiająca swobodne przejście<br />

przez ten teren do parku. Moim zdaniem to nie<br />

powinno nikomu przeszkadzać.<br />

KB: Czy w procesie realizacji I etapu niektóre<br />

detale okazały się trudne do wykonania?<br />

TH: Nie, ponieważ projekt nie jest zbyt skomplikowany.<br />

Budowanie mieszkaniówki nie jest<br />

wielkim wyczynem myśli inżynierskiej [śmiech].<br />

We Wrocławiu jedynym problemem dla budownictwa<br />

jest woda gruntowa lub bliskość starych<br />

obiektów, do których musimy się „podczepić”.<br />

W przypadku tej realizacji trzeba było przy wykopie<br />

zastosować szczelne ścianki z grodzi stalowych.<br />

Jeśli chodzi o upór w negocjacjach, decydujący<br />

o jakości detalu, to dużo czasu spędziłem<br />

na walce o to, żeby płyty Euronitu były klejone<br />

do elewacji, a nie nitowane. To rozwiązanie jest<br />

droższe, ale znacznie ładniejsze. Do konstrukcji<br />

metalowej przykleja się specjalne taśmy, do<br />

których klei się płyty. Taki sposób montażu<br />

pozwolił na precyzję wykonania.<br />

KB: Z czego wynikała decyzja o doborze<br />

materiałów wykończeniowych?<br />

TH: Szukaliśmy materiału kontrastującego<br />

z tynkiem, zarówno pod względem koloru, jak<br />

i faktury. Postanowiliśmy zastosować okładzinę.<br />

Kamień w takiej ilości wydawał mi się rozwiązaniem<br />

zbyt ciężkim. Zdecydowaliśmy się na<br />

antracytowy Euronit.<br />

We wnętrzach zastosowaliśmy granit typu<br />

strzegomskiego. Jego barwa jest trochę jaśniejsza,<br />

ale stanowi kontynuację kolorystyki zastosowanej<br />

na elewacjach. Tam, gdzie jest to możliwe,<br />

warto korzystać z lokalnych materiałów. Między<br />

innymi dlatego użyliśmy kostki granitowej i płyt<br />

chodnikowych miejscowej firmy Libet.<br />

KB: Czy w przestrzeń mieszkaniową<br />

warto Pana zdaniem wprowadzać miejsca<br />

spotkań – dodatkowe części wspólne budynków?<br />

TH: Szczerze mówiąc, coraz rzadziej to<br />

robimy. Nie wiem, czy to wynika z tego, że<br />

ludzie nie chcą się integrować, czy z tego, że to<br />

jest jakiś koszt, który ponosi inwestor, a który<br />

nie daje mu przychodu.<br />

KB: Wiem, że sporo Pan podróżuje. Czy<br />

inspiracje czerpie Pan z architektury, czy<br />

może z innych źródeł?<br />

TH: Z architektury. Nie jest jednak tak, że<br />

jadę, oglądam coś i myślę: „Och, chciałbym zrobić<br />

coś podobnego”. Po prostu w głowie pozostają<br />

wrażenia związane z odbiorem poznanej<br />

architektury, które przetwarzam i wykorzystuję.<br />

Moje doświadczenia zebrane poza granicami<br />

naszego kraju mają bardzo różny charakter.<br />

Przez trzy lata pracowałem w Niemczech jako<br />

architekt w ogromnym biurze projektowym,<br />

doświadczyłem różnic między naszym a tamtejszym<br />

podejściem do projektowania. W Niemczech<br />

albo w Hiszpanii, gdzie często bywam,<br />

architekt jest o wiele bardziej odpowiedzialny za<br />

realizację niż w Polsce. Kontrakty są przeważnie<br />

takie, że to architekt buduje obiekt – projektuje<br />

go, wybiera wykonawców, realizuje i oddaje<br />

inwestorowi wraz z kluczem. Architekt wytwarza<br />

produkt, za który odpowiada.<br />

W Polsce nie mamy narzędzi, żeby egzekwować<br />

wykonanie realizacji obiektu zgodnie<br />

z naszym projektem. Powodzenie tej akcji zależy<br />

52 53

• Fasada<br />

Realizacje w Polsce<br />

KOMUNIKACJA<br />

W PROJEKTOWANIU<br />

Biurowiec Olivia Gate w Gdańsku<br />

Fot. archiwum Centauris IPD Invest<br />

• Klatka schodowa wykończona płytami z granitu<br />

Fot. Bartosz Pietrzak<br />

O realizacji pierwszego budynku wchodzącego w skład największego w metropolii trójmiejskiej kompleksu<br />

biurowego opowiada Jean-François Kremer z pracowni Konior&Partners Architects.<br />

od dobrej woli inwestora. Oczywiście możemy<br />

się powoływać na osobiste prawa autorskie do<br />

projektu…<br />

KB: …ale inwestorów chcemy przede<br />

wszystkim mieć.<br />

TH: Zgadza się. Poza tym udowadnianie<br />

w sądzie, że naruszono nasze prawa autorskie,<br />

oznacza drogę przez mękę, bo trudno<br />

odpowiadać na pytanie: „Dlaczego te tafle<br />

mają być z drogiego szkła, a nie mogą być<br />

np. z innego materiału?”. Niestety nie wszyscy<br />

inwestorzy mają świadomość, że osiedli<br />

nie buduje się tylko po to, żeby sprzedać<br />

powierzchnie użytkowe.<br />

KB: Co Pana najbardziej w tej realizacji<br />

ucieszyło?<br />

TH: To, że inwestor i wykonawca zrealizowali<br />

obiekt taki, jaki zaprojektowaliśmy, jedynie<br />

z małymi wyjątkami. Ucieszyło mnie to, że udało<br />

się zachować taką samą wysokość okien we<br />

wszystkich budynkach i wszystkich pomieszczeniach.<br />

Wszędzie zastosowaliśmy okna od sufitu<br />

do podłogi. Cieszę się, że inwestor uszanował<br />

naszą decyzję.<br />

KB: Bardzo dziękuję za rozmowę.<br />

Lokalizacja/adres<br />

Pracownia projektowa<br />

Architekt prowadzący<br />

Architekci<br />

Wrocław, ul. Ślężna / Działkowa<br />

TH Architekci<br />

Tadeusz Hardt<br />

Wiktoria Filipiak-Marszalska, Hanna Kurczyna,<br />

Piotr Buck, Paweł Jarosik<br />

Data opracowania 2009/2010<br />

Data realizacji 2010/2011<br />

Inwestor<br />

Centauris IPD Invest sp. z o.o. K.A.<br />

Powierzchnia całkowita 12 900 m 2<br />

Powierzchnia zabudowy 2 040 m 2<br />

Kubatura brutto 34 000 m 3<br />

Generalny wykonawca<br />

Producent płyt elewacyjnych<br />

oraz pokryć dachowych<br />

Stolarka drzwiowa<br />

Zaprawa klejowo-szpachlowa Baumit<br />

ProContact, tynk strukturalny mineralny<br />

Baumit EdelPUtz Spezial oraz<br />

farba Baumit NanoporColor<br />

Dostawca bloczków silikatowych<br />

TRASKO-INWEST sp z o.o.<br />

Etex Building Materials Polska sp. z o.o.<br />

PORTA KMI Poland SA<br />

Baumit sp. z o.o.<br />

SIL-PRO Bloczki Silikatowe sp. z o.o.<br />

Kaya Brzezicka: Urbanistycznie Olivia<br />

Business Centre jest koncepcją spójną. Czy<br />

są Państwo autorami całości tego założenia?<br />

Jean-François Kremer: Pracownia Konior&Partners<br />

Architects działa w dziedzinie projektowania<br />

architektonicznego i urbanistycznego od 1973 r.<br />

Na rynku międzynarodowym jesteśmy obecni od<br />

1990 r. Zakres oraz różnorodność projektów, które<br />

realizujemy na całym świecie, wyznacza specyfikę<br />

naszego biura. Jest ona wynikiem wyzwań architektonicznych<br />

i urbanistycznych, realizowanych<br />

w czasach, w których nieustannie zachodzą zmiany.<br />

Towarzyszy im dążenie do odzwierciedlania wrażliwości<br />

i zdobytej wiedzy.<br />

Projekt „Olivia Business Centre” w całości<br />

został stworzony przez nasze biuro, zarówno<br />

w wymiarze urbanistycznym, jak i architektonicznym.<br />

Rozpoczynając pracę nad nim, wiedzieliśmy,<br />

że będzie on porównywany z innymi<br />

koncepcjami. Wykorzystaliśmy nasze doświadczenie,<br />

łącząc ze sobą w trwałej symbiozie funkcję<br />

biurową, usługową i mieszkaniową. Początkowo<br />

na tym terenie chcieliśmy zaprojektować<br />

jedynie budynki o charakterze biurowym. Na<br />

atrakcyjność działki wpływa bliskość gdańskiego<br />

lotniska, znajdującego się w odległości około<br />

10 km od niej, oraz sąsiedztwo plaży oddalonej<br />

o 5 kilometrów. Ze względu na walory lokalizacji<br />

postanowiliśmy zaproponować wprowadzenie<br />

do projektu innych funkcji: mieszkaniowej, hotelowej<br />

oraz usługowej, które miały być skupione<br />

wokół placu-atrium. Przy okazji pracy nad innymi<br />

projektami realizowanymi w naszym biurze zrozumieliśmy,<br />

że połączenie wielu funkcji wytwarza<br />

wyjątkowy rodzaj tożsamości urbanistycznej.<br />

W ten sposób powstaje wielofunkcyjna część<br />

miasta.<br />

KB: Jakie były Państwa główne założenia<br />

projektowe w zakresie kształtowania urbanistyki<br />

Olivia Business Centre?<br />

JFK: W trakcie prac nad planem zagospodarowania<br />

terenu kierowaliśmy się przede<br />

wszystkim chęcią stworzenia założenia urbanistycznego<br />

o międzynarodowej randze i wysokim<br />

standardzie. Pragnęliśmy dostarczyć wachlarz<br />

różnorodnych rozwiązań funkcjonalnych. Staraliśmy<br />

się wyraźne oddzielić strefę mieszkaniową<br />

i usługową od biurowej oraz jednocześnie<br />

wytworzyć subtelne współzależności pomiędzy<br />

poszczególnymi funkcjami. Na uwadze mieliśmy<br />

stworzenie i rozwinięcie założenia tak, aby<br />

powstawało ono w zgodzie z naturą i rozwojem<br />

terenów zielonych. Jednocześnie, chcieliśmy<br />

nadać mu współczesny charakter – stworzyć<br />

atrakcyjne obiekty przyciągające potencjalnych<br />

inwestorów z Polski i z zagranicy, zainteresowanych<br />

zamieszkaniem i prowadzeniem działalności<br />

w okolicach Gdańska. Pod względem urbanistycznym<br />

naszym priorytetem było wprowadzenie<br />

harmonii pomiędzy terenami zabudowanymi<br />

a otwartymi.<br />

KB: Proszę omówić zakres realizacji<br />

i poszczególne etapy planowanej rozbudowy<br />

kompleksu.<br />

JFK: Całość założenia ma obejmować<br />

budowę 82 000 m 2 powierzchni biurowych,<br />

8000 m 2 powierzchni usługowych,<br />

83 mieszkań, 230 pokoi hotelowych i 2320<br />

miejsc postojowych na parkingu dostępnym<br />

poprzez cztery rampy wjazdowe. Wszystko<br />

to skoncentrowaliśmy wokół strefy publicznej<br />

o powierzchni 15 700 m 2 , podzielonej na<br />

dwie części – jedną, dostępną dla pojazdów<br />

zmotoryzowanych, oraz drugą, w całości<br />

przeznaczoną dla ruchu pieszych. Naszym<br />

zamierzeniem było rozwinięcie takiego układu<br />

urbanistycznego, który obejmowałby na obszarze<br />

34 000 m 2 nie tylko obiekty biurowe,<br />

ale również elementy potrzebne do stworzenia<br />

i podtrzymania aktywności na terenie<br />

kompleksu także po godzinach urzędowania<br />

54 55

Fot. Bartosz Pietrzak<br />

Fot. arch. TPS Otwarta Przestrzeń<br />

• Widok na budynek Olivia Gate od strony wnętrza urbanistycznego<br />

• Wnętrze sali konferencyjnej<br />

firm wynajmujących powierzchnie biurowe.<br />

Dzięki temu projektowane założenie może być<br />

atrakcyjne w każdym momencie dnia i nocy.<br />

W pierwszym etapie mają powstać cztery<br />

budynki skupione wokół placu przeznaczonego<br />

do komunikacji pieszej, znajdującego się w niedalekim<br />

sąsiedztwie istniejącego budynku hali<br />

Olivia. Plac ten ma charakter współczesnej agory.<br />

Postanowiliśmy wypełnić go zielenią, wodotryskami<br />

i małą architekturą, tak by pełnił on funkcję<br />

swoistego „foyer”, które będzie animować życie<br />

publiczne rozgrywające się w otoczeniu fontann<br />

i ławek.<br />

Olivia Gate jest pierwszym budynkiem zrealizowanym<br />

w ramach założenia. Jego cechą<br />

charakterystyczną jest wkomponowana w bryłę<br />

budynku „brama ”, która stanowi symboliczne<br />

otwarcie zapewniające przejście do wnętrza<br />

nowej przestrzeni publicznej. Dopełnieniem<br />

tej przestrzeni mają być kolejne obiekty: Olivia<br />

Point oraz Olivia Tower.<br />

Drugim etapem realizacji całego założenia<br />

jest powstanie przeciwległego placu, otoczonego<br />

trzema dodatkowymi budynkami, który będzie<br />

przede wszystkim służył komunikacji kołowej,<br />

zorganizowanej w sposób umożliwiający swobodny<br />

ruch pieszych.<br />

KB: Jakie były pierwotne założenia<br />

i wytyczne projektowe inwestora? W jakim<br />

stopniu program funkcjonalno-przestrzenny<br />

był już sprecyzowany, a na ile wynikał z przygotowanych<br />

przez Państwa analiz i autorskich<br />

propozycji?<br />

JFK: Struktura naszego biura składa się z grup<br />

niezależnych pod względem funkcjonalnym<br />

i operacyjnym, których umiejętności i kwalifikacje<br />

są dobrane w zależności od zadań, jakie mają być<br />

przez te grupy wykonane. W przypadku Olivia<br />

Gate, inwestor skontaktował się z nami, ponieważ<br />

spodobały mu się nasze realizacje w Warszawie,<br />

Wrocławiu oraz w Belgii. Sugerując się<br />

specyfiką wskazanych przez niego obiektów,<br />

wybraliśmy zespół projektowy, mający duże<br />

doświadczenie w takich przedsięwzięciach.<br />

Na początku pozostawiono nam całkowitą<br />

wolność, pozwalając na stworzenie odautorskiej<br />

wizji architektonicznej, możliwej do zrealizowania<br />

na wyznaczonym terenie, biorąc pod<br />

uwagę wcześniej wspomniane uwarunkowania<br />

urbanistyczne. Przedstawiona przez nas propozycja<br />

rozwiązań przestrzenno-funkcjonalnych<br />

w makro- i w mikroskali została doceniona<br />

i w taki oto sposób otrzymaliśmy zielone światło<br />

do podjęcia dalszych kroków, by przenieść<br />

ją w wymiar rzeczywisty.<br />

Na każdym etapie projektowania współpracowaliśmy<br />

z inwestorem, który od wielu<br />

lat działa w branży nieruchomości i zna bardzo<br />

dobrze lokalny rynek i jego zapotrzebowanie<br />

w zakresie wynajmu oraz wielkości i jakości<br />

powierzchni biurowych. Inwestor oczekiwał<br />

od nas zaprojektowania przestrzeni każdego<br />

z budynków w sposób modularny.<br />

Układ pomieszczeń i ciągów komunikacyjnych<br />

wewnątrz Olivia Gate został zaprojektowany<br />

tak, aby zapewnić maksymalne<br />

wykorzystanie powierzchni biurowych i elastyczność<br />

ich podziału. Dostępne moduły mają<br />

od 250 m 2 do 2750 m 2 powierzchni, która może<br />

funkcjonować w formie open space lub zostać<br />

zaaranżowana z podziałem na pomieszczenia<br />

przewidziane przez najemcę. Poszczególne<br />

moduły mają bezpośredni dostęp do trzonów<br />

komunikacji pionowej, co czyni je atrakcyjnymi<br />

w sensie funkcjonalnym i komercyjnym.<br />

KB: Czy odległość pomiędzy miejscem<br />

budowy a siedzibą Państwa biura w Brukseli<br />

przysporzyła dodatkowych trudności podczas<br />

projektowania i realizacji? Jak poradzili sobie<br />

Państwo z utrzymaniem płynnego i efektywnego<br />

przepływu informacji?<br />

JFK: Charakter, lokalizacja i skala wykonywanych<br />

przez nas projektów nauczyły nas prowadzenia<br />

realizacji na całym świecie. Projektując<br />

architekturę realizowaną w miejscu, którego nie<br />

znamy, koncentrujemy się na analizie najbardziej<br />

charakterystycznych elementów definiujących jego<br />

tło kulturowo-historyczne, polityczne i socjalne.<br />

Dzięki temu jesteśmy w stanie podejść do<br />

tematu, podobnie jak lokalne biuro architektoniczne,<br />

ale z dodatkową świeżością spojrzenia.<br />

Mamy zwyczaj współpracować z lokalnie działającymi<br />

architektami w jak największym zakresie,<br />

nie tylko w celach administracyjnych, ale także<br />

by zapewnić odpowiednie relacje z władzami<br />

lokalnymi i z przedsiębiorstwami. W świecie, który<br />

nas otacza, komunikacja jest kluczem niezbędnym<br />

do osiągnięcia sukcesu w zakresie projektowania.<br />

Nowe technologie w dziedzinie komunikacji,<br />

takie jak telekonferencje, wideokonferencje czy<br />

internet, zwiększają możliwości kontaktu i bezpośrednich<br />

relacji, umożliwiających łatwiejszą<br />

koordynację i wymianę pomysłów. Taka forma<br />

współdziałania nam odpowiada. Wielojęzykowe<br />

i wielokulturowe grupy projektowe, wzbogacone<br />

o indywidualną wiedzę poszczególnych osób,<br />

są w stanie zapewnić realną siłę twórczą. Jest<br />

to możliwe dzięki wspólnej wizji architektury,<br />

miejsca i ludzi oraz działań proekologicznych.<br />

KB: W jaki sposób udostępniają Państwo<br />

poszczególnym członkom procesu projektowego<br />

niezbędne informacje?<br />

JFK: Za pomocą własnych serwerów FTP<br />

pozwalamy wszystkim współpracownikom<br />

zatrudnionym w firmie, jak i poza nią, przedstawicielom<br />

inwestora, pracowniom branżowym<br />

oraz wykonawcom na korzystanie<br />

przez całą dobę z dostępu do informacji oraz<br />

dokumentów, które ułatwiają im uczestnictwo,<br />

zrozumienie i śledzenie w czasie rzeczywistym<br />

kolejnych etapów projektowania i realizacji<br />

projektu. Każdemu z uczestników procesu<br />

realizacji udostępniamy przestrzeń na serwerze,<br />

gdzie może umieścić swoje materiały.<br />

Za pomocą haseł i kodów możemy limitować<br />

dostęp do poszczególnych informacji. Jest<br />

to bardzo skuteczny sposób ich wymiany, ze<br />

względu na możliwość operowania dużymi<br />

plikami.<br />

56

• Makieta części kompleksu Olivia Business Centre<br />

z budynkiem Olivia Gate na pierwszym planie<br />

Fot. Bartosz Pietrzak<br />

KB: Budynek Olivia Gate sąsiaduje z halą<br />

Olivia. W jaki sposób Państwa projekt odnosi<br />

się do istniejącej hali widowiskowo-sportowej?<br />

JFK: W pierwszym etapie pracy nad projektem,<br />

w ramach studiów związanych z tworzeniem<br />

koncepcji zagospodarowania terenu<br />

oraz architektury, analizowaliśmy historyczne<br />

i symboliczne znaczenie hali Olivia. Jak wiadomo,<br />

jest ona przykładem architektury brutalistycznej,<br />

o wyrazistej i mocnej formie, która w dzisiejszych<br />

czasach podlega zjawisku deprecjonowania.<br />

Tego typu architektura jest określana jako<br />

„wczorajsza” i podlega często wyburzeniom<br />

tłumaczonym problemami technicznymi oraz<br />

trudnościami konserwacji. My jednak ulegliśmy<br />

jej monumentalności i symbolice i pomimo<br />

zaniedbania wywarła na nas ogromne wrażenie.<br />

Jest ona częścią historii miasta, o którą należy<br />

zadbać. Lokalizacja i oddziaływanie tego budynku<br />

miało pewien wpływ na proces powstawania<br />

koncepcji. Nasza propozycja nawiązuje do tego<br />

założenia historycznego przede wszystkim na<br />

płaszczyźnie architektury. Budynki znajdujące się<br />

w najbliższym otoczeniu zostały zaprojektowane<br />

tak, by nie przytłaczały wizualnie hali znajdującej<br />

się w ich bezpośrednim sąsiedztwie.<br />

KB: W jaki sposób zadbali Państwo o bezpieczeństwo<br />

użytkowania kompleksu?<br />

JFK: Już na początku prac nad projektem<br />

Olivia Gate przewidzieliśmy zapasowe źródła<br />

zasilania w postaci zewnętrznych generatorów<br />

prądu. W każdym z budynków znajduje się działająca<br />

całodobowo recepcja oraz system kontroli<br />

dostępu do budynku i powierzchni najmu.<br />

KB: Co zaważyło na wyborze zastosowanych<br />

na elewacjach materiałów i rozwiązań<br />

kompozycyjnych?<br />

JFK: Naszym ulubionym materiałem jest<br />

szkło, które dzięki swoim walorom, ciągłej ewolucji<br />

technologicznej i ogromnym możliwościom<br />

adaptacyjnym pozwala swobodnie kształtować<br />

przestrzeń i spełnić wszelkie warunki techniczne<br />

dotyczące budynków biurowych.<br />

W tej realizacji kompozycję elewacji stworzyliśmy<br />

w oparciu o szkło i okładziny z piaskowca<br />

oraz aluminium. Szkło jest bardzo wdzięcznym<br />

środkiem wyrazu. Stosując jego różne rodzaje,<br />

nawet na płaskiej elewacji można stworzyć wrażenie<br />

głębi lub wyeksponować jej poszczególne<br />

partie, nie tracąc spójności koncepcji. W przypadku<br />

Lokalizacja/adres Gdańsk, al. Grunwaldzka 472<br />

Pracownia projektowa<br />

Architekci prowadzący<br />

Konior&Partners Architects (koncepcja),<br />

BJK Architekci<br />

Tomasz Janiszewski (BJK),<br />

Ludwik Konior (Konior&Partners)<br />

Mirella Chmielowiec, Marcin Hennig,<br />

Architekci<br />

Mariusz Budźko, Bartłomiej Antosik (BJK),<br />

Jean-Francois Kremer, Cezary Kotowicz<br />

(Konior&Partners)<br />

Data opracowania 2009<br />

Data realizacji 2010/2011<br />

Inwestor<br />

TPS Otwarta Przestrzeń sp z o.o. s.k.a.<br />

Powierzchnia całkowita 30 514 m 2<br />

Powierzchnia zabudowy 2 889 m 2<br />

Kubatura brutto 107 297 m 3<br />

Generalny wykonawca<br />

Oświetlenie<br />

6 000 m 2 szkła, Stopray Vision 50T<br />

6mm i Clearvision Float<br />

(hartowane bezpieczne), laminaty<br />

Stratobel i dźwiękochłonne laminaty<br />

Stratophone (klejone bezpieczne)<br />

Olivia Gate wykorzystaliśmy aż pięć rodzajów szkła<br />

o różnym wybarwieniu. Szkło głównych partii<br />

elewacji charakteryzuje się niską refleksyjnością.<br />

W połączeniu z jasnym, szlachetnym materiałem,<br />

jakim jest piaskowiec typu zelichow, nadaje<br />

budynkowi reprezentacyjności, elegancji i czystości<br />

kompozycyjnej. Staraliśmy się tak zagrać<br />

szkłem oraz profilami stolarki aluminiowej, aby<br />

w poszczególnych częściach budynku uzyskać<br />

różne efekty wizualne.<br />

KB: Dziękuję za rozmowę.<br />

Tłumaczenie z jęz . francuskiego: Marcin Sikora<br />

Inwestor Zastępczy TPS sp. z o.o. sp.k.<br />

LUG Light Factory sp. z o.o.<br />

AGC Flat Glass Polska sp. z o.o.<br />

JASNY WYBÓR<br />

International Building Projects Team<br />

Wykorzystaj naszą sieć specjalistów do szkła architektonicznego AGC Glass Europe.<br />

Trinity Park III – Warszawa, Polska – użyte szkło – Stopray Vision 50T<br />

Architekci: M.&JM. Jaspers – J. Eyers&Partners (Brussels – Leuven – Hasselt)<br />

AGC Flat Glass Polska Sp. z o.o., ul. Bysławska 73, 04-993 Warszawa<br />

tel.: + 48 22 872 02 23, fax: + 48 22 872 97 60, e-mail: dariusz.podobas@eu.agc.com<br />

MIĘDZYNARODOWY ZESPÓŁ<br />

DO SPRAW PROJEKTÓW<br />

58 59

Realizacje w Polsce<br />

• Elewacja od strony płyty lotniska<br />

BŁYSZCZĄC W PRZESTRZENI<br />

Terminal pasażerski w Porcie Lotniczym Rzeszów Jasionka<br />

Fot. Lech Kwartowicz<br />

Przestrzeń nowoczesnego terminalu o powierzchni 14 tys. metrów kwadratowych przekryto<br />

dachem, wykończonym połyskliwą, aluminiową blachą. O znaczeniu piątej elewacji,<br />

inspiracjach oraz priorytetach projektowych opowiadają Jacek Czech, Janusz Duliński<br />

i Piotr Wróbel z pracowni architektonicznej APA Czech Duliński Wróbel.<br />

60 61

• Bryła lotniska widziana z oddali<br />

• Lewitujące zakończenie dachu<br />

Kaya Brzezicka: Jak rozpoczęła się Państwa<br />

przygoda z tym projektem?<br />

Janusz Duliński: Doświadczenia w zakresie<br />

tworzenia architektury obiektów lotniskowych<br />

wraz z Jackiem Czechem i Piotrem Wróblem<br />

zdobywamy praktycznie nieprzerwanie,<br />

projektując je od lat 90. Szczególnie istotne<br />

są dla nas te, które zdobyliśmy podczas prac<br />

nad projektami koncepcyjnymi i realizacyjnymi<br />

dotyczącymi terenu Międzynarodowego Portu<br />

Lotniczego im. Jana Pawła II w krakowskich<br />

Balicach.<br />

Pierwsza koncepcja nowego terminalu<br />

w podrzeszowskiej Jasionce powstała w 2005 r.<br />

na zlecenie Państwowych Portów Lotniczych<br />

w Warszawie. W roku 2006 skończyliśmy pracę<br />

nad kompletną dokumentacją projektową.<br />

W roku 2010 dokumentacja została zaktualizowana<br />

i stanowiła podstawę realizacji.<br />

KB: Jaki był Państwa zakres prac?<br />

Piotr Wróbel: Nasz projekt obejmował<br />

pełnobranżową dokumentację architektury<br />

terminalu wraz z sieciami infrastruktury technicznej<br />

na terenie lotniska.<br />

KB: W jaki sposób rozwiązali Państwo<br />

etapowość realizacji?<br />

PW: Terminal został zaprojektowany i zrealizowany<br />

w jednym etapie. Problemy logistyczne<br />

związane z jego realizacją pojawiły się<br />

w związku z wcześniej wykonaną tuż przy nim<br />

drogą techniczną i równocześnie budowaną<br />

przez inną firmę budowlaną płytą postojową<br />

dla samolotów.<br />

KB: Jakie elementy istniejącej infrastruktury<br />

lotniska wykorzystali Państwo w projekcie?<br />

JD: Układ drogowy i projektowane przez<br />

nas sieci w pewnym stopniu wykorzystują<br />

i rozwijają istniejącą infrastrukturę. Terminal<br />

wraz z parkingiem oraz płytą postojową zostały<br />

jednak wybudowane jako zupełnie nowe<br />

elementy rozbudowywanego lotniska.<br />

KB: W jaki sposób lokalizacja inwestycji<br />

wpłynęła na kompozycję przestrzenną<br />

obiektu?<br />

Jacek Czech: Lotnisko w Jasionce znajduje<br />

się na otwartej przestrzeni, a w jego bezpośrednim<br />

sąsiedztwie nie ma intensywnej<br />

zabudowy. Gdy zmierzamy w jego kierunku,<br />

dostrzegamy terminal już ze znacznej odległości.<br />

Z daleka widać błyszczącą czaszę dachu<br />

rozpiętą nad główną częścią budynku. Boczne<br />

skrzydła zostały natomiast horyzontalnie<br />

rozciągnięte w formie ścian-ogrodzeń, które<br />

kontynuują frontowe elewacje. Projektując<br />

budynek, zależało nam na osiągnięciu takiego<br />

właśnie efektu – szczególnie istotna była dla<br />

nas możliwość oglądania terminalu z dalekich<br />

perspektyw.<br />

Oczywiście, jak każde lotnisko, również<br />

i to w Jasionce z czasem stanie się terenem<br />

poddanym intensywnej urbanizacji. Już obecnie<br />

powstają tam nowe obiekty: wieża kontroli<br />

lotów, hangary serwisowe czy terminal cargo,<br />

które mocno zmienią kontekst tej realizacji.<br />

Mimo to uważamy, że główne założenia projektowe<br />

na długo pozostaną dostrzegalne.<br />

KB: W jaki sposób lotnisko jest skomunikowane<br />

z centrum miasta?<br />

JD: Można powiedzieć, że leżące na północ<br />

od Rzeszowa lotnisko w Jasionce jest<br />

dość dobrze skomunikowane z centrum<br />

miasta. Dwie główne drogi – biegnąca od<br />

wschodu droga nr 19 do Lublina, planowana<br />

jako ekspresowa, oraz od zachodu droga<br />

krajowa nr 9 do Warszawy – są spięte drogą<br />

lokalną poprowadzoną tuż przy lotnisku<br />

i przy funkcjonującym już parku technologicznym<br />

Aeropolis. Po stronie zachodniej znajduje<br />

się czynna linia kolejowa, która z czasem<br />

na pewno zyska odgałęzienie i zdecydowanie<br />

poprawi obsługę komunikacyjną portu lotniczego.<br />

Drogi i linia kolejowa wymagają modernizacji<br />

zwiększającej ich przepustowość<br />

jednak razem tworzą dobry początek logicznej<br />

sieci komunikacyjnej.<br />

Równie ważne, jeśli nie najważniejsze,<br />

jest połączenie lotniska z obsługiwanym regionem.<br />

Przyjmuje się, że port tej wielkości co<br />

w Jasionce „zbiera” podróżnych w promieniu<br />

ok. 100 km. Dlatego też bardzo ważna jest<br />

budowana właśnie autostrada A4 z węzłami<br />

zjazdowymi na „dziewiątce” i „dziewiętnastce”,<br />

które będą znajdować się w odległości<br />

62<br />

63

• Dopracowana forma łuku z zawiniętym „podniebieniem” dachu<br />

• Dach jako dominujący element kompozycyjny<br />

SCHODY, PORĘCZE, BALUSTRADY<br />

I INNE ELEMENTY<br />

ZE STALI NIERDZEWNEJ<br />

ul. Warszawska 16<br />

35-205 Rzeszów<br />

tel. (17) 86 111 37<br />

fax (17) 86 111 13<br />

biuro@rail-service.pl<br />

www.rail-service.pl<br />

kilku kilometrów od terminalu. Należy przy tym zwrócić uwagę,<br />

że już niedługo autostrada połączy kilka dużych miast południowej<br />

Polski, a tym samym dobrze skomunikuje lądowo ich lotniska: Rzeszów,<br />

Kraków, Katowice, Wrocław. Spoglądając nieco dalej poza<br />

granice Polski na wschód i zachód, w zasięgu kilku godzin jazdy<br />

znajdą się Lwów i Berlin. Jest to bardzo istotne dla tego regionu. Jak<br />

pokazują doświadczenia krajów rozwiniętych, sieci komunikacyjne<br />

wspomagają metropolitalny rozwój miast.<br />

KB: Co było Państwa ideą przewodnią?<br />

JC: Podobnie jak w innych naszych projektach, dążyliśmy do<br />

osiągnięcia możliwie czystego, klarownego układu funkcjonalnego<br />

i ukształtowania czytelnej, jednoznacznej formy – charakterystycznej<br />

i łatwo rozpoznawalnej. Mimo że funkcja współczesnego terminalu<br />

pasażerskiego (nawet małego, w regionalnym porcie) jest złożona,<br />

a pewne wymagania można uznać za sprzeczne, udało nam się<br />

stworzyć budynek symetryczny, z jasno określoną bryłą mieszczącą<br />

główną halę recepcyjną. Mamy nadzieję, że orientacja w układzie<br />

funkcjonalno-przestrzennym terminalu nie będzie nastręczać podróżnym<br />

problemów.<br />

Obecnie budowane terminale są przeważnie wielkoprzestrzennymi<br />

halami, dlatego też jednym z głównych zadań architekta staje<br />

się zaprojektowanie przekrycia o atrakcyjnej formie. Piąta elewacja<br />

– dominujący dach, jego konstrukcja oraz materiał użyty jako jej pokrycie<br />

– mają szczególne znaczenie w architekturze terminali.<br />

KB: Skąd czerpali Państwo inspirację? Z czego wynikają zastosowane<br />

rozwiązania formalne i funkcjonalne?<br />

PW: Trudno nie zachwycać się sylwetkami samolotów, ich racjonalnością<br />

i techniczną doskonałością. Trudno byłoby jednak również<br />

wskazywać je jako inspiracje dla budynków bez popadnięcia w naiwne<br />

naśladowanie form. W latach 20. i 30. ubiegłego wieku niektóre<br />

64<br />

65

Projekt wykończeń wnętrz terminalu lotniczego<br />

w Rzeszowie-Jasionce od razu wzbudził<br />

nasze zainteresowanie, ponieważ wymagał<br />

zaprojektowania niestandardowego, indywidualnego<br />

rozwiązania konstrukcyjnego.<br />

Nasi technolodzy nie boją się jednak wyzwań,<br />

traktując każde, nawet najtrudniejsze zadanie<br />

jako kolejny sprawdzian swoich umiejętności.<br />

Jako materiał wykończeniowy zastosowaliśmy<br />

panele szczelinowe ATOS LINEAPLATE,<br />

potraktowaliśmy je jednak nie w sposób tradycyjny<br />

– czyli jak panele montowane systemowo<br />

– lecz jako indywidualne elementy – wyspy<br />

montowane kasetonowo. Tego typu rozwiązanie<br />

jest wynikiem wizji architekta, zostało<br />

również wymuszone przez nietypowy kształt<br />

pomieszczenia. Właśnie ze względu na jego sfe-<br />

WYPOWIEDŹ EKSPERTA<br />

Janusz Laskowski – dyrektor handlowy, ATOS BH sp. z o.o.<br />

ryczną formę konieczne było zaprojektowanie<br />

specjalnej podkonstrukcji, umożliwiającej zawieszenie<br />

dużych powierzchni w odpowiednim<br />

pochyleniu, pod różnymi kątami. Dodatkowym<br />

utrudnieniem była także wysokość wnętrza,<br />

osiągająca miejscami nawet 14 m. Jednak zespół<br />

naszych technologów, dzięki swojemu<br />

doświadczeniu i wiedzy, doskonale poradził<br />

sobie z tym zadaniem.<br />

By zrealizować projekt, zaprojektowaliśmy<br />

system podkonstrukcji, oparty na specjalnym<br />

żebrowaniu, po to, by poszczególne elementy<br />

mogły zostać wykonane w zakładzie produkcyjnym,<br />

a na miejscu jedynie zmontowane<br />

w całość w trakcie zawieszania. Dzięki temu<br />

proces montażu wysp w obiekcie mógł zostać<br />

ograniczony do minimum, a jego czas zamknął<br />

się w zaledwie trzech tygodniach. Ze względu<br />

również na skalę projektu konieczne było<br />

zapewnienie takiego zgrania produkcji i montażu,<br />

aby zapewnić maksymalną koordynację<br />

prac z innymi podwykonawcami.<br />

W realizacji tego przedsięwzięcia dużą rolę<br />

odgrywał czas, poświęcony głównie na przemyślenie<br />

koncepcji, przygotowanie i wdrożenie<br />

odpowiedniego rozwiązania, tak by produkcja<br />

i montaż przebiegły sprawnie. Do pełnego<br />

sukcesu przyczynił się również podwykonawca<br />

– firma AL-MAR z Krosna, która zadbała o staranność<br />

wykonania i wzorową współpracę.<br />

Dzięki takiemu zestrojeniu wszystkich etapów<br />

i uczestników procesu możliwe stało się zrealizowanie<br />

zarówno wizji, jak i oczekiwań architektów.<br />

Wykoñczenia pomieszczeñ<br />

Nietypowe elementy wystroju wnêtrz<br />

Panele ścienne i sufitowe<br />

ATOS to największy w Polsce producent paneli ściennych i sufitowych do wnętrz wielkopowierzchniowych obiektów użyteczności publicznej. Specjalizuje się<br />

w produkcji ustrojów akustycznych do pomieszczeń o szczególnych wymaganiach z zakresu akustyki. Oferuje nie tylko produkcję, ale również montaż produkowanych<br />

elementów z powodzeniem konkurujących jakością z producentami zagranicznymi. Produkty oferowane przez firmę ATOS są produktami polskimi.<br />

• Sufity wyspowe w przestrzeni hali<br />

66<br />

ATOS BH Sp. z o.o. ul. Skośna 12a 30-383 Kraków Poland tel. (+48 12) 262 14 54 fax (+48 12) 633 60 97 e-mail: info@atos.com.pl www.atos.com.pl

• Strefa odpraw<br />

terminale, zgodnie z modernistycznymi formułami<br />

i jakby na przekór ich funkcji, przypominały<br />

statki. TWA Saarinena może przypominać<br />

latającą maszynę, ale już Tempelhof<br />

i niebawem otwierane lotnisko Brandenburg<br />

to solidne kanciaste gmachy.<br />

Projektując terminal, szukaliśmy dla niego<br />

kształtu, który pozwoliłby na jego łatwą identyfikację<br />

jako budynku użyteczności publicznej,<br />

nie tylko z racji skali, ale także formalnego<br />

wyrazu. Łuk jest w naszym przekonaniu formą,<br />

która kojarzy się z budynkami służącymi<br />

komunikacji, choćby z halami dworców. Poza<br />

tym krzywoliniowy dach optymalnie przykrywa<br />

i niejako „godzi” aż trzy kondygnacje<br />

o różnych rzutach. Niektórym kształt dachu<br />

naszego terminalu przypomina czaszę spadochronu.<br />

Przyznam, że nie myśleliśmy o tym,<br />

ale skojarzenie nam się podoba.<br />

KB: Czy projekt wnętrz jest również<br />

Państwa autorstwa?<br />

PW: Zakres naszej pracy obejmował<br />

również projekt wnętrz. Jest on w zasadzie<br />

integralną częścią rozwiązań konstrukcyjnych<br />

i budowlanych, uzupełnionych wybranymi<br />

przez nas materiałami wykończeniowymi.<br />

KB: Czy najemcy poszczególnych lokali<br />

są zobligowani do przestrzegania narzuconej<br />

estetyki wystroju wnętrz wynikającej<br />

ze spójnej przestrzennie koncepcji?<br />

PW: Myślę, że należy odwołać się do<br />

kultury wszystkich przyszłych użytkowników<br />

budynku. Liczymy, że uda się zachować powściągliwy<br />

wyraz wnętrz. Należy szczególnie<br />

uważać z umieszczaniem zarówno wewnątrz,<br />

jak i na zewnątrz wszelkiego rodzaju reklam.<br />

Po pewnym czasie ich natłok powoduje skutek<br />

odwrotny od zamierzonego. Zamiast informować<br />

– odstręczają swoją nachalnością<br />

i wprowadzają wrażenie chaosu. Na ogół ze<br />

smutkiem godzimy się z tym, że budynki, po<br />

ich przekazaniu do użytku zaczynają żyć własnym<br />

życiem. Cóż można począć, jeśli elewacje<br />

traktowane są jak płatne tablice ogłoszeń?<br />

Bywa, że inwestor, mając już prawo do samodzielnych<br />

decyzji, konsultuje z nami pewne<br />

posunięcia i wtedy jest nam bardzo miło.<br />

KB: Co zadecydowało o wyborze materiałów<br />

zastosowanych we wnętrzach i na<br />

elewacjach?<br />

JC: Podstawowe przesłanki wpływające<br />

na użycie określonych materiałów to ich trwałość,<br />

użyteczność i estetyczny umiar. Większość<br />

ścian zewnętrznych i wewnętrznych to<br />

ściany osłonowe, przeszklone, o konstrukcji<br />

z profili aluminiowych. W obiekcie zastosowaliśmy<br />

okładziny z blach aluminiowych, stali<br />

nierdzewnej, szkła i płyt drewnianych laminowanych.<br />

Kolorystyka wszystkich materiałów<br />

została podporządkowana spójnej zasadzie<br />

kompozycyjnej.<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

, ,<br />

<br />

<br />

<br />

,<br />

,<br />

68

Elewacja południowa, skala 1:1000<br />

Elewacja wschodnia, skala 1:1000<br />

A<br />

A-A<br />

Przekrój A-A, skala 1:500<br />

• Rys. archiwum APA Czech Duliński Wróbel Agencja Projektowa „Architektura” sp. z o.o.<br />

A<br />

Rzut parteru, skala 1:1000<br />

I<br />

I - Budynek terminalu<br />

Elewacja północna, skala 1:1000<br />

Sytuacja, skala 1:3000<br />

70 71

• Panoramiczne ujęcie z poziomu II piętra<br />

Użycie okładzin z płyt drewnianych, zarówno<br />

na ścianach, jak i podwieszonym suficie<br />

w hali głównej, miało na celu przede<br />

wszystkim poprawę klimatu akustycznego.<br />

Dodatkowo wpłynęło również na „ocieplenie”<br />

atmosfery wnętrz. Jasne drewno krzeseł<br />

dla pasażerów w poczekalniach przedodlotowych<br />

wpisuje się również w koncepcję<br />

umiarkowanego użycia koloru, na szarometalicznym<br />

tle.<br />

Najważniejszy dla architektury budynku<br />

terminalu element – dach został pokryty blachą<br />

aluminiową profilowaną, łączoną na rąbek.<br />

Całość wraz z wykończeniem krawędzi<br />

już w pierwszej koncepcji została zaprojektowana<br />

jako szarometaliczna.<br />

Z kolei najważniejszy detal dachu – duży<br />

okap, zawijający się w „podniebienie” wchodzące<br />

do wnętrza, został wykonany z blach<br />

aluminiowych warstwowych z rdzeniem<br />

kompozytowym.<br />

KB: Jakie elementy elewacji są szczególnie<br />

istotne w tej realizacji?<br />

PW: Na nasłonecznionych elewacjach zaprojektowaliśmy<br />

aluminiowe żaluzje. Chronią<br />

one wnętrze przed nadmiernym nasłonecznieniem<br />

oraz nawiązują do współczesnego języka<br />

architektonicznego. Są bardzo użyteczne<br />

technicznie, a jednocześnie, jeśli można tak<br />

powiedzieć – są bardzo graficzne. Ich poziome<br />

linie podkreślają horyzontalny układ elewacji.<br />

Na wielu budynkach użyteczności publicznej,<br />

a ostatnio nawet na budynkach<br />

mieszkalnych, pojawiają się napisy. Raczej<br />

rzadko są projektowane jako integralna<br />

część architektury i nie należą do przemyślanej<br />

kompozycji. Zwykle są przyklejonymi do<br />

elewacji lub postawionymi na dachu obcymi<br />

elementami. Są objawami pewnej choroby,<br />

która polega na nadmiernym eksponowaniu<br />

znaku towarowego, informacji, reklamy.<br />

Współczesna sztuka budowlana oferuje<br />

dobre metody „pisania po budynkach”.<br />

W Rzeszowie udało się szczęśliwie z nich<br />

skorzystać. Za pomocą druku cyfrowego na<br />

szybach eksponowanej elewacji północnej<br />

i południowej powstały napisy, które nie pozostawiają<br />

wątpliwości, gdzie jesteśmy.<br />

KB: O czym należy pamiętać, projektując<br />

oświetlenie tego typu obiektów?<br />

JC: Gdy współpracuje się z profesjonalistami,<br />

zapewnienie oświetlenia na poziomie<br />

podstawowym, tj. spełniającego przepisy i wymagania<br />

użytkowe, nie nastręcza większych problemów.<br />

Natomiast zadaniem bardzo trudnym<br />

jest takie zaprojektowanie oświetlenia wnętrza<br />

i otoczenia budynku, aby światło współdziałało<br />

z architekturą. Pamiętać trzeba, że same oprawy<br />

oświetleniowe – ich formy oraz rytmy, jakie<br />

wyznaczają – mogą być „wartością dodaną” lub<br />

wręcz przeciwnie. Istnieją pewne zasady, można<br />

przeprowadzać próby i symulacje, ale ostateczny<br />

efekt i tak będzie niespodzianką.<br />

KB: Które z instalacji zastosowanych<br />

w terminalu można uznać za szczególnie<br />

nowoczesne?<br />

JD: Jest to zagadnienie z zakresu pewnego<br />

rodzaju PR uprawianego przez inwestorów<br />

i media. Za pomocą upraszczających<br />

haseł w rodzaju „zrównoważony” lub „inteligentny”<br />

próbuje się przekonać odbiorcę, że<br />

mamy do czynienia z czymś naprawdę szczególnym<br />

i wyjątkowym. Terminal w Jasionce<br />

został zrealizowany na dobrym poziomie<br />

technicznym. Nie ma w nim technologicznych<br />

fajerwerków, ale też na pewno nie ma<br />

się czego wstydzić. Najważniejsze założenia<br />

projektowe zostały zrealizowane.<br />

Każdy terminal lotniczy jest wyposażony<br />

w różnego rodzaju instalacje i systemy.<br />

Warto zdawać sobie sprawę, że to, co jest<br />

widoczne dla przeciętnego pasażera, to tylko<br />

część budynku. Całą technikę można podzielić<br />

na tzw. technikę budynkową (zasilanie<br />

w energię elektryczną, wodę i ciepło, instalacje<br />

wentylacji, klimatyzacji, systemy przeciwpożarowe,<br />

systemy sterujące i integrujące ich<br />

współdziałanie) oraz urządzenia specjalistyczne<br />

związane ze specyfiką terminalu (system<br />

transportu i kontroli bagażu rejestrowanego,<br />

systemy bezpieczeństwa – telewizja przemysłowa,<br />

kontrola dostępu).<br />

KB: Jak rozwiązali Państwo komunikację<br />

wizualną?<br />

JD: Projekt komunikacji wizualnej jest integralną<br />

częścią architektury. Informacja wizualna<br />

na wielkich lotniskach przesiadkowych<br />

ma ogromne znaczenie, bo od jej czytelności<br />

zależeć może powodzenie dalekiej podróży.<br />

• Widok z wnętrza na płytę lotniska<br />

72 73

• Komunikacja wizualna<br />

• Aluminium i stal...<br />

74<br />

75

W regionalnym terminalu również powinna być prosta i jednoznaczna.<br />

Uważam, że taką właśnie udało się nam zaprojektować<br />

w Jasionce.<br />

KB: Jakie elementy przestrzeni terminali lotniczych są Państwa<br />

zdaniem szczególnie istotne?<br />

PW: Trudno wskazać przestrzenie najistotniejsze. Dla technologa<br />

będzie to hala kontroli i sortowania bagażu, dla menedżera<br />

coraz ważniejsza jest maksymalnie duża powierzchnia pozwalająca<br />

na generowanie dochodów z handlu, dla pasażera z małym<br />

dzieckiem może to być szereg drobnych udogodnień, które długą<br />

podróż uczynią znośną. Dla architekta natomiast ważne jest<br />

szczęśliwe pogodzenie tak wielu zróżnicowanych uwarunkowań<br />

i oczekiwań pod jednym „ładnym” dachem, mieszczącym się<br />

w zaplanowanym budżecie i terminie.<br />

KB: Jak wspominają Państwo tę realizację? Co dało Państwu<br />

poczucie szczególnej satysfakcji?<br />

PW: Realizacja budynku trwała 14 miesięcy, był to dla nas czas<br />

bardzo intensywnej pracy, której efekty dały nam poczucie satysfakcji.<br />

Praca architekta polega na wytwarzaniu unikalnego dzieła.<br />

Wymaga to uruchamiania inwencji, pomysłowości, których nie<br />

zastąpią zrutynizowane procedury. Ze względu na swoją złożoną<br />

geometrię wykonanie okapu dachu było niełatwym przedsięwzięciem.<br />

Wymagało od wykonawcy rzemieślniczego podejścia,<br />

tj. pomysłowości i serca. To się udało, dach tworzy metaliczny,<br />

lśniący w słońcu na podkarpackiej równinie znak.<br />

KB: Dziękuję za rozmowę.<br />

• Przestrzeń hali<br />

Lokalizacja/adres Jasionka 942<br />

Pracownia projektowa<br />

Architekci<br />

APA Czech Duliński Wróbel<br />

Agencja Projektowa „Architektura”<br />

sp. z o.o.<br />

Piotr Wróbel, Janusz Duliński,<br />

Jacek Czech<br />

Data opracowania 2009<br />

Data realizacji 2011/2012<br />

Przedsiębiorstwo Państwowe<br />

Inwestor<br />

„Porty Lotnicze” Międzynarodowy<br />

Port Lotniczy Rzeszów – Jasionka<br />

Powierzchnia użytkowa 13 950 m 2<br />

Powierzchnia zabudowy 5 106 m 2<br />

Kubatura 89 635 m 3<br />

Generalny wykonawca<br />

Panele szczelinowe<br />

ATOS LINEAPLATE<br />

Obudowy słupów i ścian<br />

blachą nierdzewną,<br />

balustrady wewnętrzne<br />

szklane, balustrady i odboje<br />

ze stali ocynkowanej<br />

Metalowe sufity podwieszane<br />

Okna oddymiające Euro-SHEV<br />

wraz ze sterowaniem<br />

Szkło przeciwsłoneczne<br />

IPASOL<br />

Ekrany wielkoformatowe<br />

Skanska SA<br />

ATOS BH sp. z o.o.<br />

RAIL-SERVICE sp. z o.o.<br />

PUNTO PRUSZYŃSKI sp. z o.o.<br />

D+H Polska sp. z o.o.<br />

Press-Glas SA<br />

Samsung Electronics Polska<br />

sp. z o.o.<br />

• METALOWE SUFITY PODWIESZANE<br />

• PANELOWE ELEWACJE LISTWOWE<br />

• ŚCIANY LAMELOWE (ŻALUZJOWE)<br />

• PROFILE DO G-K<br />

• BLACHA TYTANIUM „NA RĄBEK STOJĄCY”<br />

PUNTO PRUSZYŃSKI SP. Z O.O.<br />

Al. JEROZOLIMSKIE 268, 05-816 MICHAŁOWICE<br />

punto@punto.pl, tel. 22/ 753 25 34 - 45<br />

76<br />

• Strefa odbioru bagaży<br />

www.punto.pl

Realizacje w Polsce<br />

• Fasada. Widok od strony ulicy Wielkiej<br />

KSIĘGOZBIÓR JAKO MOTYW<br />

KSZTAŁTUJĄCY ELEWACJĘ<br />

Dolnośląskie Centrum Informacji Naukowej i Ekonomicznej<br />

(DCINiE) we Wrocławiu<br />

Fot. Lech Kwartowicz<br />

O złożonym charakterze kontekstu miejsca oraz potrzebie<br />

tworzenia otwartych księgozbiorów opowiada architekt<br />

Krzysztof Janus z pracowni Archimedia Architekci&Inżynierowie.<br />

78<br />

79

• Elewacja od strony<br />

wnętrza kampusu<br />

Kaya Brzezicka: Co było dla Państwa<br />

główną ideą wpływającą na sposób kształtowania<br />

kompozycji przestrzennej tego<br />

obiektu?<br />

Krzysztof Janus: Było nią poszukiwanie<br />

współczesnej formy wyrazu architektonicznego<br />

dla budynku łączącego w sobie funkcję biblioteczną<br />

oraz dydaktyczną.<br />

KB: Zaprojektowali Państwo obiekt szkolnictwa<br />

wyższego. Jakie współczesne trendy<br />

w edukacji uwzględniliście, tworząc jego<br />

architekturę?<br />

KJ: DCINiE jest budynkiem, który łączy<br />

w sobie funkcje biblioteki uniwersyteckiej,<br />

zaplecza biurowego dla jej kadry oraz części<br />

dydaktycznej. W zakresie rozwiązań funkcjonalno-przestrzennych<br />

związanych z przekazywaniem<br />

wiedzy, bibliotekę zaprojektowaliśmy<br />

jako maksymalnie otwartą dla studentów.<br />

Wewnętrzne atrium wraz ze znajdującymi się<br />

w jego obszarze schodami determinuje układ<br />

funkcjonalny części bibliotecznej i pozwala na<br />

swobodną komunikację studentów wewnątrz<br />

obiektu, dając im tym samym możliwość łatwego<br />

dostępu do księgozbiorów.<br />

KB: Obiekt znajduje się w ruchliwej części<br />

miasta. Jak podeszli Państwo do kwestii<br />

jego dostępności dla zmotoryzowanych<br />

użytkowników? Czy rozwiązanie obsługi<br />

komunikacyjnej działki było trudne?<br />

KJ: Lokalizacja budynku w centrum Wrocławia<br />

stworzyła pewne ograniczenia w zakresie<br />

kształtowania nowych parkingów. Piwnice<br />

obiektu, zgodnie z wytycznymi inwestora,<br />

zaprojektowaliśmy jako zespół archiwów<br />

DCINiE. Miejsca parkingowe mogliśmy stworzyć<br />

jedynie w obszarze kampusu. Po przeprowadzonej<br />

analizie komunikacyjnej zaproponowaliśmy<br />

parking przy wjeździe na teren uczelni, od strony<br />

ul. Wielkiej.<br />

KB: Zrealizowany zespół składa się<br />

z dwóch obiektów. Proszę scharakteryzować<br />

je pod względem różnic w ich programach<br />

funkcjonalnych.<br />

KJ: W budynku głównym, dostępnym od<br />

strony ul. Wielkiej, znajduje się biblioteka Uniwersytetu<br />

Ekonomicznego. W obiekcie dostępnym<br />

z wnętrza kampusu zaprojektowaliśmy<br />

pomieszczenia biurowe dla kadry akademickiej<br />

oraz sale wykładowe zlokalizowane na parterze.<br />

Obydwa budynki zostały spięte poziomym<br />

układem komunikacyjnym. Łączy on także nowe<br />

obiekty z istniejącymi w ich sąsiedztwie, tworząc<br />

jeden organizm o zróżnicowanej funkcji.<br />

KB: Oba budynki różnią się pod względem<br />

przyjętej stylistyki. Z czego wynikają różnice<br />

w kształtowaniu ich architektury? Jakie znaczenie<br />

miał dla Państwa kontekst miejsca?<br />

KJ: Kontekst miejsca jest dla nas zawsze<br />

podstawą do dalszych rozwiązań projektowych.<br />

W przypadku tej realizacji mieliśmy do czynienia<br />

z bardzo zróżnicowanym otoczeniem – z jednej<br />

strony sąsiedztwo bloków mieszkalnych o wysokości<br />

kilkunastu kondygnacji oraz istniejącej,<br />

współczesnej zabudowy Uniwersytetu Ekonomicznego<br />

kształtującej pierzeję ul. Wielkiej,<br />

z drugiej – bliskość gmachów uniwersyteckich<br />

z początku XX wieku.<br />

Różnice w architekturze dwóch nowych<br />

obiektów wynikają z ich lokalizacji oraz funkcji.<br />

W elewacji budynku A, mieszczącego bibliotekę,<br />

zaprojektowaliśmy dwie płaszczyzny przeszkleń<br />

o abstrakcyjnej kompozycji utrzymanej<br />

w barwach uniwersytetu. Chcieliśmy zapewnić<br />

dobre naświetlenie pomieszczeń oraz stworzyć<br />

współczesną, rozpoznawalną architekturę,<br />

charakterystyczną dla gmachu uczelni wyższej.<br />

Poprzez kompozycję graficzną użytą na elewacji<br />

nawiązujemy do głównej funkcji obiektu.<br />

Z kolei budynek B znajduje się w bezpośrednim<br />

sąsiedztwie wcześniej wzniesionej zabudowy<br />

kampusu. Jej elewacje są wykończone głównie<br />

cegłą klinkierową. Zdecydowaliśmy się na stonowane<br />

wpisanie projektowanego przez nas<br />

obiektu w zastaną przestrzeń dzięki zastosowaniu<br />

klasycznego porządku elewacji – kontynuując<br />

użycie charakterystycznej dla tego miejsca cegły<br />

i tworząc dialog z istniejącą architekturą.<br />

KB: Czy tworząc przestrzeń edukacyjną,<br />

przewidzieli Państwo miejsca spotkań i rekreacji<br />

dla użytkowników?<br />

KJ: Praktycznie cała strefa parteru jest taką<br />

przestrzenią – zaprojektowaną jako hol komunikacyjny<br />

wraz z zaaranżowanymi miejscami<br />

spotkań studentów. Całość zamysłu dopełnia<br />

wewnętrzne zielone patio.<br />

KB: Czy projekt zieleni na terenie inwestycji<br />

jest również Państwa autorstwa?<br />

W jaki sposób roślinność współgra z funkcją<br />

budynku?<br />

KJ: Projekt zieleni powstał we wrocławskiej<br />

pracowni Garden Deco. Zadaniem projektantów<br />

zieleni było stworzenie w wewnętrznym<br />

patio atrakcyjnej kompozycji roślinnej,<br />

która nawiązywałaby do geometrycznych form<br />

budynku. Aranżacja zieleni uzupełniona jest<br />

elementami drobnych form architektonicznych,<br />

takich jak nowoczesne siedziska czy minifontanny,<br />

które tworzą klimat miejsca odpoczynku.<br />

KB: Kompozycja elewacji budynku A<br />

nawiązuje do półek z książkami. Czy we wnętrzach<br />

również możemy odnaleźć motywy,<br />

które w analogiczny sposób odnoszą się do<br />

formy księgozbiorów?<br />

KJ: Wchodząc do przestrzeni biblioteki, idąc<br />

po schodach w atrium, można odnieść wrażenie,<br />

że poruszamy się we wnętrzu regału z książkami,<br />

a poszczególne kondygnacje stanowią jego półki.<br />

KB: Czy wykonali Państwo również projekt<br />

wnętrz?<br />

KJ: Tak, nasze opracowanie obejmowało<br />

również wnętrza. Większość elementów<br />

• Detal fasady<br />

• Elewacja w kontekście<br />

zabytkowej zabudowy kompleksu<br />

80 • Detal elewacji<br />

81

• Lada recepcyjna<br />

• Wnętrze sali audytoryjnej<br />

wyposażenia była wykonywana według indywidualnego<br />

projektu naszego autorstwa.<br />

Wymagało to przygotowania szczegółowej<br />

dokumentacji zawierającej rysunki warsztatowe<br />

poszczególnych mebli.<br />

KB: Co zadecydowało o wyborze materiałów<br />

wykończeniowych użytych we wnętrzach?<br />

KJ: Wybór materiałów podporządkowaliśmy<br />

idei stworzenia przyjaznego, stonowanego,<br />

nienarzucającego się wnętrza. Poruszając się<br />

w ramach określonego przez inwestora budżetu,<br />

staraliśmy się sprostać jego oczekiwaniom.<br />

KB: Czy izolacja akustyczna pomieszczeń<br />

stanowiła istotne zagadnienie projektowe?<br />

KJ: Osiągnięcie efektu właściwej akustyki<br />

pomieszczeń od początku było dla nas<br />

ważne. W bibliotece i czytelni zastosowaliśmy<br />

wykładziny dywanowe wytłumiające dźwięki,<br />

a w salach audytoryjnych okładziny ścienne<br />

zmniejszające zjawisko pogłosu dzięki nim podnieśliśmy<br />

komfort akustyczny pomieszczeń,<br />

mówca jest lepiej słyszalny.<br />

KB: W jaki sposób rozwiązali Państwo<br />

problem kontroli dostępu do księgozbiorów<br />

i jego ochronę w razie pożaru?<br />

KJ: W celach ochrony księgozbiorów przed<br />

kradzieżą w bibliotece zaprojektowaliśmy instalację<br />

RFID (ang. Radio-Frequency Identification).<br />

Książki zostały oklejone etykietami z zaprogramowanym<br />

TAG-iem RFID i umieszczone na<br />

półkach bibliotecznych, wyposażonych w czytniki<br />

połączone z systemem informatycznym.<br />

System ten daje rzeczywisty obraz stanów<br />

magazynowych i ruchu książek.<br />

W zakresie ochrony przeciwpożarowej<br />

szczególne zabezpieczenia przewidzieliśmy dla<br />

magazynu zbiorów cennych. W jego przestrzeni<br />

zaprojektowaliśmy system gaszenia w postaci<br />

stałego urządzenia gaśniczego, opartego na<br />

środku gaśniczym HFC-227ea.<br />

KB: Jakie rozwiązania konstrukcyjne oraz<br />

instalacyjne zastosowane w tym obiekcie<br />

zasługują na szczególną uwagę?<br />

KJ: Budynek wyposażono w nowoczesną<br />

instalację alarmową, która uruchamia się podczas<br />

włamania, system kontroli dostępu, sygnalizację<br />

pożaru, a także telewizję przemysłową,<br />

wykonaną w technologii IP oraz sieci strukturalnej.<br />

W celu usprawnienia sprzątania posadzek<br />

i wykładzin, w całym obiekcie zaprojektowaliśmy<br />

system centralnego odkurzania. Oprócz tego<br />

sale audytoryjne zostały wyposażone w systemy<br />

audio-wideo. Na szczególną uwagę zasługuje<br />

sposób sterowania oświetleniem w części bibliotecznej<br />

między regałami. System wykorzystujący<br />

działanie czujników ruchu ustawia natężenie<br />

oświetlenia między regałami na poziomie<br />

10%, gdy z księgozbiorów nie korzystają<br />

czytelnicy. W przypadku gdy ktoś pojawia się<br />

w tej przestrzeni, natężenie oświetlenia powraca<br />

do maksymalnej wartości.<br />

KB: W jakim stopniu realizacja projektu<br />

odbiega od jego fazy koncepcyjnej?<br />

KJ: Program funkcjonalny ustalony na etapie<br />

koncepcji architektoniczno-przestrzennej został<br />

całkowicie zrealizowany. Nieznaczne zmiany<br />

wobec pierwotnej koncepcji wprowadzono<br />

na elewacjach w trakcie tworzenia projektu<br />

budowlanego.<br />

KB: Jakie elementy tego projektu uważają<br />

Państwo za szczególnie ważne?<br />

KJ: Na uwagę zasługuje nawiązanie kompozycji<br />

elewacji frontowej do półek z książkami,<br />

co oddaje funkcję i charakter budynku. Efekt ten<br />

jest dodatkowo podkreślony dzięki odpowiednio<br />

zaprojektowanemu systemowi zewnętrznej<br />

iluminacji obiektu.<br />

KB: Dziękuję za rozmowę.<br />

Właściwości HFC-227ea:<br />

• ma wysoką skuteczność (porównywalną<br />

do halonów),<br />

• wymaga niewielkiej powierzchni składowania,<br />

• nie ogranicza widoczności w czasie<br />

gaszenia,<br />

• nie przewodzi elektryczności, nie<br />

powoduje korozji,<br />

• nie powoduje szkód w zabezpieczanych<br />

pomieszczeniach,<br />

• nie pozostawia zanieczyszczeń i osadów<br />

– jest środkiem gaśniczym nieograniczającym<br />

możliwości oddychania,<br />

przez co między innymi jest<br />

całkowicie bezpieczny dla ludzi znajdujących<br />

się w strefie gaszenia.<br />

Przeznaczenie:<br />

• pomieszczenia komputerowe,<br />

• sterownie procesów technologicznych,<br />

• instalacje telekomunikacyjne,<br />

• uniwersytety, muzea, galerie sztuki,<br />

archiwa, magazyny, biblioteki, zabytki,<br />

• budynki państwowe,<br />

• instalacje medyczne i farmaceutyczne,<br />

zabezpieczenie jednostek pływających,<br />

pojazdów wojskowych,<br />

• magazyny substancji łatwopalnych<br />

(benzyna, olej, farby, lakiery), turbiny<br />

gazowe,<br />

• centra badawczo-rozwojowe.<br />

Lokalizacja/adres<br />

Wrocław, ul. Wielka<br />

Pracownia projektowa<br />

ARCHIMEDIA Architekci & Inżynierowie sp. z o.o.<br />

Architekt prowadzący<br />

Krzysztof Janus<br />

Architekci<br />

Anna Radziewicz, Karolina Kaczmarek<br />

Data opracowania 2008<br />

Data realizacji 2011<br />

Inwestor<br />

Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu<br />

Powierzchnia całkowita ok. 8200 m 2<br />

Powierzchnia zabudowy ok. 1800 m 2<br />

Kubatura brutto ok. 31 000 m 3<br />

Generalny wykonawca<br />

BUDUS SA<br />

Grzejniki kanałowe<br />

Zehnder Polska sp. z o.o.<br />

Stolarka drzwiowa<br />

PORTA KMI POLAND SA<br />

Osprzęt elektroinstalacyjny<br />

Hager Polo sp. z o.o.<br />

• Schody w przestrzeni holu<br />

82<br />

• Ogrzewanie kanałowe<br />

83

• PGE Arena Gdańsk<br />

QBISS ONE<br />

– GDZIE INNOWACJA SPOTYKA SIĘ ZE SZTUKĄ<br />

„Bardzo ważnym czynnikiem przy doborze materiałów w budynkach użyteczności publicznej jest wytrzymałość i właściwości przeciwpożarowe<br />

zastosowanych elementów. Panele Qbiss One zostały poddane badaniom przez ITB, otrzymały stosowne certyfikaty oraz spełniają wymogi<br />

przeciwpożarowe stawiane przez PSP. Dodatkowo, panele są odporne na działanie czynników zewnętrznych i jestem przekonana, że sprawdzą<br />

się na elewacji naszego budynku” – Bożena Wawrzyniak-Mańko, RKW Rhode Kellermann Wawrowsky<br />

W odpowiedzi na potrzeby nowoczesnej architektury i szeroko rozumianego<br />

designu udało się otrzymać prawdziwie zaokrąglony narożnik<br />

(brak cięcia płaszczyzny, zagięć oraz łączników), który w połączeniu<br />

z tzw. szadow joint o równej szerokości i głębokości daje nowoczesny,<br />

minimalistyczny design. System Qbiss One w połączeniu z usługą ArtMe<br />

(tłoczenie dowolnych wzorów na zewnętrznej płaszczyźnie blachy) daje<br />

nieskończone możliwości kreacji elewacji.<br />

Zamysłowi stworzenia systemu Qbiss One towarzyszyła chęć<br />

otrzymania rozwiązania, które połączyłoby najwyższej jakości estetykę<br />

z wymaganiami, jakie stawiane są przegrodom zewnętrznym budynków.<br />

Czym jest Qbiss One?<br />

To koncepcja 5 w 1 – połączenie właściwości technicznych z estetyką.<br />

System jest:<br />

samonośny,<br />

ognioodporny,<br />

izoluje termicznie,<br />

wodoszczelny,<br />

estetyczny.<br />

Poszczególne elementy fasadowe wykonane są z wysokiej jakości<br />

stali powlekanej o grubości 0,7 oraz 0,6 mm. Powłoki lakiernicze objęte<br />

są 30-letnią gwarancją.<br />

Blacha jest klejona na całej płaszczyźnie do twardej wełny mineralnej<br />

(120 kg/m 3 ), która stanowi wypełnienie elementu. Po zespoleniu trzech<br />

warstw elementy uzupełnione o uszczelki i punkty mocowań tworzą<br />

moduł fasadowy. Opracowany sposób zespajania poszczególnych warstw<br />

zapobiega falowaniu powierzchni zewnętrznej, nawet w przypadku<br />

wielkogabarytowych elementów, tworząc tym samym estetykę trudną<br />

do osiągnięcia przy innego typu rozwiązaniach fasadowych.<br />

Elementy dostępne są w grubościach 80-240 mm. Ich wybór uzależniony<br />

jest od wymagań, jakie stawiane są przegrodom.<br />

Realizacje<br />

Fakt, że elementy są samonośne, ma znaczący wpływ na skrócenie<br />

czasu i obniżenie kosztów realizacji przedsięwzięcia budowlanego. Ze<br />

względu na tę cechę materiał jest chętnie stosowany przy budowie<br />

obiektów komercyjnych.<br />

Galeria Ostrowia<br />

Jednym z przykładów realizacji, w której zastosowano system elewacyjny<br />

Qbiss One, jest Galeria Ostrovia – dziś największe centrum<br />

handlowe południowej Wielkopolski (37 000 m 2 ), zaprojektowane<br />

przez Biuro Architektoniczne „Pentagram” z Poznania dla firmy West<br />

Investment z grupy Saller.<br />

Elementy fasadowe o długości 4 m zostały zamocowane bezpośrednio<br />

do stalowej konstrukcji głównej, spełniając zarówno walory<br />

estetyczne, jak i funkcję przegrody zewnętrznej.<br />

Niezwykle oryginalną i zarazem elegancką elewację tworzą nie tylko<br />

płaszczyzny, ale również wyjątkowe, unikalne dla systemu Qbiss One<br />

zaokrąglone narożniki o imponująco małym promieniu gięcia, równym<br />

1,8 m. Dzięki nim cały obiekt uzyskał niepowtarzalny charakter, nowatorski<br />

i ponadczasowy wygląd .<br />

PGE Arena w Gdańsku<br />

Właściwości techniczne paneli fasadowych Qbiss One były priorytetowym<br />

kryterium, którym kierowali sie autorzy projektu PGE<br />

Arena w Gdańsku przy doborze materiału na elewację strefy VIP.<br />

Specyfikacja techniczna Qbiss One<br />

Charakterystyka materiału Metoda testu Wartości dla danej grubości materiału<br />

Grubość [mm] EN 508-1 80 100 120 133 150 172 200 240<br />

Waga [kg/m 2 ] 1 EN 14509:2006 21,6 24,1 26,5 27,7 30,1 32,8 36,1 40,9<br />

Gęstość wypełnienia [kg/m 3 ] EN 1602 120<br />

Przeznaczenie EN 14509:2006 ściany zewnętrze, wewnętrzne oraz sufit<br />

Szerokość krycia EN 14509:2006 600 - 1200 mm<br />

Długość EN 508-1 od 0,53 m do to 6,5 m<br />

Współczynnik przenikania ciepła U [W/m 2 K] EN 14509:2006 0,52 0,41 0,34 0,31 0,27 0,24 0,20 0,17<br />

Reakcja na ogień EN 13501-1 A2-s1, d0<br />

Ognioodporność EN 13501-2 NPD EI30 EI60 EI60 EI120 EI120 EI120 EI120<br />

Wodoszczelność EN 12865 900 Pa<br />

Przepuszczalność powietrza [m 3 /(m 2 *h)] EN 12114 0,2<br />

Izolacyjność akustyczna: Rw (C:Ctr) EN ISO 140-3 30(-1;-3) 31(-2;-4)<br />

• ArtMe – Stadion Lech Poznań<br />

85

Realizacje w Polsce<br />

• Galeria Ostrovia<br />

Nie bez znaczenia pozostawały założenia estetyczno-użytkowe.<br />

Jednak zastosowanie nowoczesnych technologii produkcji paneli<br />

w zautomatyzowanych warunkach przekłada się na wysoki standard<br />

ich wykonania i wykończenia w detalu, co ostatecznie czyni elewację<br />

efektowną. Kolejnym istotnym czynnikiem, decydującym o wyborze<br />

systemu Qbiss One, była możliwość doboru właściwej kolorystyki<br />

elementów fasadowych – odcienia szarości (matowy antracyt), barwy,<br />

która podkreśla reprezentacyjny charakter tej części elewacji.<br />

Zakład firmy McLaren<br />

Elastyczność firmy Trimo i nieustanne dążenie do doskonałości zostały<br />

docenione również przez biuro projektowe Foster&Partners, przy okazji<br />

projektu zakładu produkcyjnego firmy McLaren, który niedawno został<br />

oddany do użytku w Woking, w Anglii. W poszukiwaniu funkcjonalnego,<br />

kompleksowego rozwiązania dla wnętrza i elewacji budynku architekci<br />

postanowili zastosować system elewacyjny Qbiss One. Wszystkie firmy<br />

zaangażowane w projekt przesuwały kolejne granice technologiczne, aby<br />

uzyskać bezkompromisowe rozwiązanie dla tej realizacji. Specjalnie dla tego<br />

projektu system został zmodyfikowany, aby spełnić założenia projektowe.<br />

W efekcie powstało nowe rozwiązanie, nazwane Qbiss One F.<br />

Od momentu pojawienia się na światowym rynku w 2009 r. innowacyjnego<br />

rozwiązania dla elewacji – modułowego systemu Qbiss One<br />

– system ten osiąga kolejne, międzynarodowe sukcesy, bez wątpienia<br />

potwierdzające jego najwyższą jakość oraz doskonałość wykonania. Już<br />

wkrótce, zarówno na polskim, jak i międzynarowym rynku, pojawią się<br />

następne obiekty, przy których realizacji zastosowano ten system, i z pewnością<br />

staną się ciekawym punktem na mapie współczesnej architektury.<br />

09.2006 09.2006<br />

SPROSTOWANIE<br />

do wywiadu z panem Marcinem Pilchem pt. „Morskie inspiracje”, który ukazał się w nr. 9 (16) / 2011 „świata architektury”<br />

na str. 48-53, nadesłane przez arch. Bazylego Domstę, arch. Adama Drohomireckiego oraz arch. Magdalenę Maderską:<br />

„Autorami koncepcji budynku Transatlantyk w Gdyni (zaprezentowanego na łamach „świata architektury” w numerze<br />

9 (16) / 2011) są arch. Bazyli Domsta, arch. Adam Drohomirecki oraz arch. Magdalena Maderska. Projekt koncepcyjny<br />

tego budynku został wykonany przez Autorską Pracownię Architektoniczną KWADRAT z Sopotu w 2006 roku. Artykuł<br />

zamieszczony w „świecie architektury” nie był autoryzowany przez żadnego z ww. architektów. Również nikt z ww. trójki<br />

architektów nigdy nie pracował ani nie był w żaden sposób związany z pracownią Archi-Tech-T Pilch&Partnerzy”.<br />

Wyjaśnienie redakcji do treści sprostowania:<br />

Redakcja „<strong>Świat</strong>a architektury” wyjaśnia, że zgodnie z przepisami prawa prasowego treść wypowiedzi zamieszczonej w artykule<br />

pt. „Morskie inspiracje” uzyskała autoryzację rozmówcy pana Marcina Pilcha.<br />

• Zakład produkcyjny firmy McLaren<br />

87

Historia i współczesność<br />

• Odrestaurowana elewacja<br />

MONUMENTALNOŚĆ<br />

ELEWACJI<br />

Biurowiec Mokotowska Square<br />

w Warszawie<br />

O poszukiwaniu kompromisu między<br />

potrzebą tworzenia komfortowej przestrzeni<br />

nowoczesnych biur a ideą zachowania<br />

pierwotnej kompozycji elewacji opowiada<br />

architekt Tomasz Kostrzewski z pracowni<br />

projektowej Sweco Architekci.<br />

Fot. archiwum Yareal Polska<br />

88 89

Fot. archiwum Yareal Polska<br />

• Podświetlona strefa wejściowa<br />

Fot. archiwum Yareal Polska<br />

• Widok z tarasu<br />

Kaya Brzezicka: W jaki sposób rozpoczęła<br />

się Państwa praca nad tym projektem?<br />

Tomasz Kostrzewski: Przejęliśmy ten temat<br />

na etapie zamkniętej koncepcji, którą wykonała<br />

zaprzyjaźniona z nami pracownia APA<br />

Wojciechowski. Problemem było uzyskanie<br />

warunków zabudowy dla terenu przeznaczonego<br />

pod tę inwestycję. Starania o wydanie<br />

decyzji w tej sprawie były podejmowane przez<br />

dwa lata, jeszcze przed naszym włączeniem się<br />

w proces projektowy. Inwestorem jest francuska<br />

firma Yareal, która ma swoich projektantów.<br />

To oni stworzyli koncept tego budynku,<br />

a w jego realizacji miało pomóc wspomniane<br />

biuro, które odpowiadało za koncepcję, ale<br />

nie chciało kontynuować pracy, przygotowując<br />

kolejne etapy projektu. Polecili nas. Zdecydowaliśmy<br />

się na podjęcie wyzwania. W wyniku<br />

przeprowadzonych analiz oraz dyskusji z konserwatorem<br />

sformułowano założenia określające<br />

adaptację części istniejącego obiektu, jego<br />

przebudowę i rozbudowę.<br />

KB: Czy koncepcja została w pełni zrealizowana?<br />

TK: Nie, musieliśmy ją zmodyfikować ze<br />

względu na koszty. Niestety budynek był specyficzny,<br />

jeśli chodzi o funkcję i konstrukcję.<br />

Większość ludzi kojarzyła jego charakterystyczną<br />

fasadę z pomarańczowymi szybami, które<br />

w latach 70. były synonimem nowoczesności.<br />

Ze względu na fakt, że obiekt ten był niegdyś<br />

siedzibą Metal Exportu, mającego dostęp do<br />

nowoczesnych technologii, zastosowano właśnie<br />

takie okna. Budynek został wzniesiony jako<br />

biurowiec. Niewielu ludzi znało jego rozkład<br />

funkcjonalny. Fakt ten był ważnym czynnikiem<br />

wpływającym na decyzję o stworzeniu zupełnie<br />

nowego wnętrza.<br />

KB: Czy oznacza to, że zmodyfikowali<br />

Państwo w znacznym stopniu koncepcję<br />

pierwotną?<br />

TK: Tak. Wzięło się to stąd, że zakładana<br />

pierwotnie przebudowa obiektu przy wykorzystaniu<br />

istniejącej konstrukcji i dołączeniu do niej<br />

nowej wymagałyby wielu długofalowych działań,<br />

m.in. wzmacniania gęsto żebrowych stropów.<br />

Ze względu na funkcję i założenia inwestora<br />

wzmocnienia były konieczne. Z ekonomicznego<br />

punktu widzenia, takie działanie ma sens<br />

tylko w przypadku niewielkich powierzchni.<br />

Po przeprowadzonej analizie inwestor polecił<br />

wymienić konstrukcję, czyli tym samym usunąć<br />

jak największą ilość tych elementów konstrukcyjnych,<br />

których nie można wykorzystać. To<br />

miało też dodatkowy plus – można było zagospodarować<br />

większą część działki, również tę<br />

pod starym budynkiem, i zrobić tam parking.<br />

KB: Jakiego przelicznika należało użyć?<br />

TK: Nie jest to wbrew pozorom oczywiste.<br />

Znaczenie miał fakt, że w tym rejonie poziom<br />

wód gruntowych jest stosunkowo wysoki. Chodziło<br />

o to, żeby ingerencja w warstwy gruntu nie<br />

zakłóciła stabilności sąsiednich zabudowań, m.in.<br />

kamienicy z 1925 r. autorstwa Mariana Lalewicza.<br />

W związku z tym za racjonalne uznaliśmy<br />

wykonanie tylko jednej kondygnacji garażu podziemnego.<br />

Wykorzystując maksymalnie każdy<br />

metr kwadratowy, udało nam się zrealizować<br />

44 miejsca podziemne miejsca parkingowe<br />

i sześć miejsc na terenie dziedzińca.<br />

KB: W jaki sposób historia obiektu wpłynęła<br />

na ten projekt?<br />

TK: Modernizowany przez nas obiekt został<br />

zaprojektowany przez znakomitych architektów,<br />

Zbigniewa Karpińskiego i Tadeusza Zielińskiego.<br />

Budynek jest jednym z symboli minionego stulecia,<br />

w którym dominowała zabudowa totalna<br />

– sprzyjająca, mówiąc współczesnym językiem,<br />

lansowaniu się ówczesnej władzy. Nierzadko<br />

rujnująca przy okazji stare układy urbanistyczne.<br />

Ten obiekt jest szczególnie wartościowy,<br />

ponieważ mimo monumentalności w sposób<br />

kulturalny odnosi się do sąsiedztwa – zarówno<br />

przez swoje proporcje, jak i przez fakt, że architekci<br />

zadali sobie trud, by odtworzyć część<br />

skrzydła sąsiedniej kamienicy Lalewicza od<br />

strony ul. Mokotowskiej.<br />

Część biurowca była wzniesiona w sposób<br />

charakterystyczny dla mieszkań. Można<br />

przypuszczać, że wtórnie przeznaczono ją na<br />

funkcje biurowe. Trudno o tym wyrokować,<br />

bo materiałów archiwalnych zachowało się<br />

niewiele. Wspólnie z inwestorem i konserwatorem<br />

ustaliliśmy uszanowanie wprowadzonego<br />

podziału funkcji.<br />

KB: Wspomniał Pan o materiałach archiwalnych.<br />

Z jakich źródeł czerpali Państwo<br />

wiedzę?<br />

TK: Ze wszystkich jakie udało się nam znaleźć<br />

[śmiech]. Inwestor i poprzedni właściciel nie mieli<br />

żadnej dokumentacji archiwalnej. Archiwa miasta<br />

też są ograniczone, w Urzędzie Miejskim nic nie<br />

znaleźliśmy, natomiast w Urzędzie Wojewódzkim<br />

okazało się, że jest w archiwum jakaś dokumentacja,<br />

ale w fatalnym stanie i bardzo szczątkowa.<br />

Archiwum UW to taki mały pawilon na tyłach<br />

arsenału, gdzie w zasadzie nie ma ciepłej wody<br />

i ogrzewania. Te materiały wyglądają nie jak<br />

sprzed 50 lat, ale sprzed 200. Zapleśniałe, żółte.<br />

Tym niemniej okazało się, że pierwotny projekt<br />

różni się znacząco od tego, co zostało zrealizowane.<br />

Nie było dokumentacji powykonawczej.<br />

Inwestor miał tylko dokumenty świeże, wynikające<br />

z przebudowy i wtórnych aranżacji wnętrz.<br />

KB: Jak w takiej sytuacji postanowiliście<br />

kształtować architekturę?<br />

TK: Założenie było takie, by uchronić to,<br />

co jest charakterystyczne dla tego obiektu i co<br />

o nim stanowi – elewacje, które były z nim<br />

identyfikowane. To pociągnęło za sobą konieczność<br />

projektowania w niemalże niezmienionym<br />

układzie wysokościowym i dostosowania się do<br />

istniejących podziałów okiennych.<br />

KB: W jaki sposób odwzorowali Państwo<br />

pierwotną koncepcję przestrzenną, a w jakim<br />

wprowadzili nowe formy i struktury?<br />

TK: Trzy główne elewacje od strony ulic<br />

Mokotowskiej, Kruczej i Pięknej zostały w zasadzie<br />

odrestaurowane według pierwotnego<br />

wzoru. Jest jednak mała różnica, polegająca na<br />

tym, że budynek w 1958 r. został przebudowany<br />

zgodnie z wytycznymi jego autorów. Do czasu<br />

tej przebudowy miał on o jedną kondygnację<br />

mniej. Powiększając przestrzeń użytkową,<br />

zaburzono kompozycję elewacji, dodając rząd<br />

okien niższych niż pozostałe. Wprowadzono<br />

również rozdzielający kondygnacje pas kamienny.<br />

Powstało wrażenie, jakby najwyższa kondygnacja<br />

miała proporcje odmienne od pozostałych. Założyliśmy,<br />

że elewacji należy przywrócić spójną<br />

kompozycję poprzez wprowadzenie okien<br />

o tych samych wymiarach, ale zainstalowanie<br />

ich tak, aby zamknąć bryłę budynku.<br />

KB: Czy we wnętrzach również zachowano<br />

oryginalne elementy?<br />

TK: Cała część wewnętrzna budynku została<br />

zbudowana od nowa. Wiąże się to z innym<br />

podziałem komunikacji. Chodziło o stworzenie<br />

układu, który byłby najłatwiejszy do zagospodarowania<br />

dla najemców. Postanowiliśmy na<br />

każdej kondygnacji wyodrębnić cztery niezależne<br />

przestrzenie biurowe, obsługiwane przez<br />

centralnie zlokalizowane windy.<br />

KB: Czy minimalizacja powierzchni wspólnych<br />

pozwala na wprowadzenie elementów<br />

sprawiających, że jest to mimo wszystko<br />

przestrzeń humanitarna?<br />

TK: Każdy najemca ogranicza przestrzeń<br />

wspólną, ze względu na koszty. Z drugiej strony<br />

takie przestrzenie wspomagają najem, bo ludzie<br />

ich potrzebują. My zaprojektowaliśmy je na<br />

dachu. Mimo że budynek zajmował właściwie<br />

całą działkę, otrzymaliśmy wytyczne z urzędu,<br />

obligujące nas do stworzenia 25% powierzchni<br />

biologicznie czynnej. Biurowiec stoi w atrakcyjnej<br />

części miasta, jest wysoki i rozciąga się z niego<br />

ładny widok. Znajduje się w nim kilka tarasów<br />

od strony dziedzińca, niektóre z nich należą do<br />

wyłącznej dyspozycji poszczególnych najemców,<br />

podnosząc atrakcyjność wynajmowanej przestrzeni.<br />

Taras na dachu jest do użytku ogólnego,<br />

są na nim ławki i zorganizowana zieleń.<br />

KB: Czy część tego tarasu jest zadaszona,<br />

czy można z niego korzystać tylko sezonowo?<br />

90 91

Fot. archiwum Sweco Architekci<br />

• Strefa biurowa oraz apartamentowa<br />

Fot. archiwum Sweco Architekci<br />

ulicy Mokotowskiej, o którym nie mieliśmy<br />

wcześniej pojęcia. Niektóre założenia trzeba<br />

było na bieżąco korygować, np. poziom posadzki<br />

parteru.<br />

KB: Który z elementów przyniósł Państwu<br />

największą satysfakcję?<br />

• Tylna, przeszklona elewacja<br />

TK: Największą satysfakcję przyniosło nam<br />

to, że budynek wpisał się w otoczenie, mimo to<br />

że wiele elementów zostało wymienionych na<br />

nowe. Większość niezależnych obserwatorów<br />

w zasadzie nie zauważa różnicy między tym, co<br />

było, a tym, co jest. O to nam właśnie chodziło.<br />

Nie chcieliśmy zmieniać tych rzeczy, które są<br />

ładne i wartościowe, a jedynie poprawić funkcjonalność<br />

budynku.<br />

KB: Czy to Państwa najważniejsze<br />

doświadczenie, jeśli chodzi o przebudowę<br />

istniejącej architektury? Czy preferują Państwo<br />

tworzenie architektury od zera?<br />

TK: Myślę, że praca architekta byłaby zbyt<br />

monotonna, gdyby polegała na realizowaniu<br />

tylko jednego typu zadań. Siła tkwi w różnorodności.<br />

Jest to dla nas pouczające doświadczenie,<br />

dające nam świadomość, z czym wiąże się<br />

przebudowywanie istniejących budynków i na co<br />

należy zwracać szczególną uwagę, podejmując<br />

się wykonania takich projektów.<br />

KB: Dziękuję za rozmowę.<br />

• Szklane zadaszenie strefy wejściowej<br />

lokali usługowych<br />

Fot. archiwum Yareal Polska<br />

Lokalizacja/adres Warszawa, ul. Wiertnicza 166<br />

Pracownia projektowa<br />

Sweco Architekci sp. z o.o.<br />

(dawniej APA Markowski Architekci)<br />

Architekt prowadzący<br />

Andrzej Markowski, Tomasz Kostrzewski<br />

Architekci<br />

Monika Winiarska<br />

Data opracowania 2008 r.<br />

Data realizacji 2011 r.<br />

Inwestor<br />

Yareal Polska sp. z o.o.<br />

Powierzchnia całkowita 14 900 m 2<br />

Powierzchnia zabudowy 1 866 m 2<br />

Kubatura brutto 33 827 m 3<br />

Generalny wykonawca<br />

Podłogi podniesione – 7 700 m 2<br />

Rd bud sp. z o.o.<br />

PPHU „WAPPEX”<br />

TK: Zadaszenie tarasu nie było możliwe<br />

ze względów formalnych. Jest to przestrzeń<br />

otwarta, użytkowana w dni bezdeszczowe.<br />

Zimą raczej się z niego nie korzysta. Ma on jednak<br />

wiele atutów. Poza tym, że ładnie wygląda<br />

i zapewnia odpowiednią ilość terenu zielonego,<br />

to jeszcze dzięki użyciu odpowiednich technologii<br />

pozwala na absorpcję części deszczu. Stosowane<br />

w nim warstwy powodują, że część wody<br />

może odparowywać, tworząc korzystny klimat<br />

dla osób przebywających na dachu, zwiększając<br />

w tej strefie wilgotność.<br />

KB: Jak rozplanowali Państwo funkcje na<br />

poszczególnych kondygnacjach?<br />

TK: Parter i część antresoli – razem ok.<br />

1200 m 2 – zajmuje handel i usługi. Pozostałe<br />

kondygnacje to biura – ok. 7700 m 2 . Część<br />

wydzielona z kompleksu biurowego, w zasadzie<br />

autonomiczna, to apartamentowiec stanowiący<br />

kontynuację sąsiedniej kamienicy – 460 m 2 .<br />

Tworzy go sześć kondygnacji. Na każdej z nich<br />

znajduje się jedno mieszkanie.<br />

KB: Czy budynek został wyposażony<br />

w nowoczesne instalacje i czy ich wprowadzenie<br />

wiązało się z trudnościami technicznymi?<br />

TK: Wszystkie instalacje w budynku zostały<br />

wymienione. Stworzyliśmy biura o standardzie<br />

klasy A, spełniające wymogi certyfikatu BREEM.<br />

Z instalacjami był problem, jeśli chodzi o technologię,<br />

ponieważ ograniczała nas wysokość<br />

kondygnacji wynikająca z podziałów elewacji.<br />

Ilość przestrzeni technicznej ponad sufitem<br />

podwieszonym jest niewielka. Musieliśmy tam<br />

zastosować stosunkowo małe urządzenia i starać<br />

się ekonomicznie prowadzić wszystkie instalacje,<br />

głównie w przestrzeniach komunikacyjnych,<br />

tak by utrzymać minimum 2,70 m wysokości<br />

w świetle kondygnacji biurowej.<br />

KB: Jak poradzili sobie Państwo z projektem<br />

oświetlenia?<br />

TK: Budynek jest dosyć dobrze doświetlony.<br />

W zasadzie wszystkie przestrzenie biurowe są<br />

doświetlone światłem dziennym. Część pomocnicza,<br />

w tym komunikacja, jest doświetlona<br />

nieco gorzej. Projekt oświetlenia oparliśmy na<br />

nowoczesnych rozwiązaniach wykorzystujących<br />

świetlówki z zapłonem elektronicznym. Dzięki<br />

temu nie ma zjawiska drgania.<br />

KB: Wspomniał Pan o niewielkiej wysokości<br />

w świetle, jaką można było uzyskać.<br />

Czy udało się zastosować system podłóg<br />

podniesionych?<br />

TK: Pod podłogą udało nam się uzyskać<br />

ok. 10 cm przestrzeni technicznej. Chodziło<br />

o zapewnienie możliwości łatwej modyfikacji<br />

podstawowych instalacji elektrycznych.<br />

KB: Co było dla Państwa największym<br />

wyzwaniem projektowym?<br />

TK: Cały budynek był wyzwaniem, choćby<br />

z tego powodu, że znajduje się w centrum miasta.<br />

Musieliśmy zabezpieczyć fasadę, zbudować<br />

specjalną podkonstrukcję stalową, która będzie<br />

na zewnątrz i pozwoli na usunięcie określonych<br />

elementów oraz wybudowanie kondygnacji<br />

podziemnej. Długo zastanawialiśmy się, jak<br />

to zrobić. Czy od strony wewnętrznej, czy<br />

zewnętrznej.<br />

Dodatkową trudnością był fakt, że w stary<br />

budynek była wbudowana trafostacja, którą<br />

trzeba było usunąć i wykonać tymczasową<br />

na terenie placu budowy. Budynek mieliśmy<br />

w międzyczasie zasilać za pomocą kabla z odpowiednio<br />

wysokim napięciem pociągniętego<br />

z sąsiedniej Hali Koszyki. Do realizacji tego<br />

planu nie doszło. Prawie półtora roku zajęło<br />

nam zorganizowanie zasilania, które trzeba było<br />

doprowadzić aż spod Pałacu Kultury.<br />

Rozmowy z konserwatorem na początku<br />

były niesamowicie trudne. Tym bardziej że zraził<br />

się do pierwotnej koncepcji zakładającej przebudowanie<br />

bryły budynku. Wyzwaniem było<br />

dostosowanie się do elewacji z jednoczesnym<br />

wprowadzeniem nowych elementów – solidniejszej<br />

konstrukcji oraz nowoczesnych instalacji.<br />

Należało również pokonać pewne bariery architektoniczne.<br />

Biurowiec stoi pomiędzy dwoma<br />

ulicami – Kruczą i Mokotowską, których różnica<br />

w wysokości terenu wynosi ponad 60 cm.<br />

Jego strop został na parterze zróżnicowany<br />

w taki sposób, by od strony Mokotowskiej do<br />

usług można było wchodzić z poziomu ulicy. To<br />

stanowiło spore wyzwanie podczas realizacji,<br />

ponieważ w jej trakcie przeprowadzono remont<br />

PODŁOGI PODNIESIONE WAPPEX ZAMONTOWANO W MOKOTOWSKA SQUARE W WARSZAWIE – 7.700 M 2<br />

92

• Fasada dworca<br />

Historia i współczesność<br />

Fot. Bartosz Makowski<br />

W POSZUKIWANIU<br />

DAWNYCH IDEI<br />

Dworzec Warszawa Stadion<br />

O nieoczekiwanych odkryciach prowadzących do odtworzenia lekkości<br />

przestrzeni opowiada Michał Błaszczyk z pracowni architektonicznej ppmb.<br />

Kaya Brzezicka: Dworzec Warszawa Stadion<br />

powstał pod koniec lat 50. ubiegłego stulecia.<br />

W jaki sposób rozpoczęła się Państwa<br />

praca nad projektem remontu tego obiektu?<br />

Michał Błaszczyk: Polskie kolejnictwo przeżywa<br />

obecnie masowy „lifting”, czyli odnawianie,<br />

przywracanie dawnej świetności i modernizowanie<br />

całej infrastruktury kolejowej. Działania te nie<br />

ominęły linii średnicowej, w skład której wchodzi<br />

dworzec Warszawa Stadion. Właściciel obiektu<br />

– PKP SA – zorganizował przetarg w zakresie<br />

zaprojektowania i wykonania modernizacji tego<br />

dworca. Wraz z firmą budowlaną Zab-Bud stworzyliśmy<br />

konsorcjum projektowo-wykonawcze<br />

i wzięliśmy w nim udział. Przetarg wygraliśmy.<br />

KB: Jak oceniają Państwo walory kompozycji<br />

przestrzennej Dworca Stadion oraz stan jego konstrukcji<br />

w momencie rozpoczęcia Waszych działań?<br />

MB: W momencie rozpoczęcia prac nad<br />

rewitalizacją tego obiektu mało kto pamiętał,<br />

że w tym miejscu Warszawy jest jakiś dworzec.<br />

Była to budowla „obrośnięta” w bezładne<br />

formy z blach falistych i trapezowych,<br />

pozbijane z desek i pospawane z rdzewiejących<br />

kształtowników pomalowanych na<br />

różne kolory. W strukturze tej działał wówczas<br />

bazar.<br />

94 95

• Różnorodność materiałów we wnętrzu<br />

Fot. archiwum ppmb, Michał Błaszczyk<br />

Fot. archiwum ppmb, Michał Błaszczyk<br />

• Ścieżka informacyjna dla osób słabo widzących<br />

Fot. archiwum ppmb, Michał Błaszczyk<br />

Cały teren był bardzo zaniedbany. W niektórych<br />

miejscach góry śmieci sięgały wysokości<br />

człowieka. Wewnątrz budynku wcale nie było<br />

lepiej. Pomimo to musieliśmy wykonać inwentaryzację<br />

tego obiektu i inne prace przygotowawcze,<br />

m.in. badania konstrukcji, gruntu itp.<br />

Bardzo często zadania te były utrudnione lub<br />

nawet niemożliwe do wykonania, ze względu na<br />

brak dostępu. W takich sytuacjach bazowaliśmy<br />

na analizach i domysłach, które sprawdzaliśmy<br />

już w trakcie budowy.<br />

Ogólna kompozycja pierwotnie istniejącego<br />

budynku była w samych założeniach bardzo<br />

zróżnicowana. Tworzyły ją ściany kamienne,<br />

ściany obłożone płytkami cementowymi, ściany<br />

otynkowane na biało, przegrody szklane i wzniesione<br />

z luksferów, sufity betonowe oraz tynkowane<br />

pomalowane na biało, a także posadzki<br />

i parapety z płytek ceramicznych. W momencie<br />

przystąpienia do prac brakowało posadzek<br />

z płytek i ścian z luksferów. Pozostałe materiały<br />

były zniszczone w sensie estetycznym i technicznym.<br />

Na szczęście konstrukcja obiektu była<br />

w świetnym stanie.<br />

KB: W jakiej konstrukcji został wzniesiony<br />

ten budynek?<br />

MB: Na początku wydawało się nam, że konstrukcja<br />

jest mieszana, tj. hala ma konstrukcję żelbetową,<br />

a część administracyjna jest murowana<br />

ze stropami żelbetowymi. W trakcie prac okazało<br />

się, że konstrukcja budynku jest w całości<br />

żelbetowa – obudowana cegłą ceramiczną „dziurawką”<br />

dla polepszenia parametrów termicznych.<br />

KB: Jaka była Państwa idea przewodnia?<br />

MB: Pierwszym moim pomysłem nie było<br />

przywrócenie stanu z roku 1958. Budynek był<br />

zaniedbany, brudny i sprawiał wrażenie ciemnego,<br />

ponurego i nieprzyjaznego. Chciałem<br />

stworzyć nowy klimat, dający wrażenie lekkości<br />

dzięki zastosowaniu nowoczesnego oświetlenia<br />

i konstrukcji. Nie wiedziałem wówczas o całych<br />

ścianach z luksferów. Jednak podczas prac inwentaryzacyjnych<br />

i odkrywkowych oraz rozmów<br />

i spotkań z pracownikiem Stołecznego Konserwatora<br />

Zabytków i moim kolegą, który wykonywał<br />

wtedy pracę doktorską dotyczącą całej linii średnicowej,<br />

okazało się, że budynek był pierwotnie<br />

znacznie bardziej przeszklony niż w momencie<br />

podjęcia naszych działań. W dodatku w bardzo<br />

efektowny sposób. W wyniku tych odkryć, moją<br />

ideą stała się rekonstrukcja stanu sprzed 50 lat<br />

oraz modernizacja obiektu. Pierwotny wygląd<br />

budynku okazał się odpowiedzią na moje wcześniejsze<br />

poszukiwania.<br />

KB: Jakie elementy budują obecnie klimat<br />

wnętrz dworca?<br />

MB: Lekkości dodaje północna ściana hali<br />

wykonana prawie w całości z luksferów oraz<br />

przeszklenie całej fasady na poziomie parteru.<br />

Dzięki wykonaniu ścianek kas ze szkła na systemie<br />

aluminiowym cały parter stał się transparenty.<br />

Zresztą to była również idea autora projektu<br />

dworca Arseniusza Romanowicza. Chodziło<br />

o nadanie wrażenia ruchu poprzez zastosowanie<br />

form, takich jak zadaszenie nad wejściem do<br />

tunelu i do budynku dworca czy zadaszenia hali<br />

dworcowej, przypominających nadęte przez wiatr<br />

żagle lub lekkie płótno.<br />

Przy okazji staraliśmy się naprawić pomyłki<br />

i niedociągnięcia wykonawców z lat 50. – np.<br />

jedne ze schodów od strony zachodniej, które<br />

były przesunięte względem znajdującego się nad<br />

nimi zadaszenia.<br />

KB: Jak przebiegała Państwa współpraca<br />

z inwestorem i konserwatorem?<br />

MB: Współpraca z inwestorem nie była łatwa,<br />

ze względu na rozbudowaną strukturę spółki PKP.<br />

Wyzwanie było trudne również ze względu na<br />

specyfikę działania w oparciu o istniejący obiekt.<br />

Wykonanie trudnego projektu jest dla mnie źródłem<br />

satysfakcji. Najważniejsze jest jednak to, aby<br />

inwestor i użytkownicy byli zadowoleni. Mam<br />

nadzieję, że w przypadku tej realizacji tak właśnie<br />

będzie.<br />

Jeśli chodzi o konserwatora, to współpraca<br />

przebiegała bardzo sprawnie, w końcu przyświecał<br />

nam wspólny cel.<br />

KB: W jakim stopniu udało się Państwu<br />

przywrócić obiektowi jego pierwotną formę?<br />

MB: Ogólne założenia funkcjonalne<br />

i estetyczne budynku zostały całkowicie przywrócone<br />

- przeszklenia ścian w postaci luksferów,<br />

odkrycie pierwotnych materiałów wykończeniowych<br />

i ważnych elementów konstrukcji. Tam,<br />

gdzie było to możliwe, staraliśmy się poprawić<br />

parametry techniczne zachowanych elementów.<br />

Niektóre z nich, takie jak ściany z okładzinami<br />

z płytek cementowych czy schody na pierwsze<br />

piętro, zostały wyłącznie naprawione i odrestaurowane.<br />

Ze względu na brak możliwości<br />

spełnienia obowiązujących obecnie wytycznych<br />

w zakresie parametrów technicznych trzeba było<br />

uzyskać odpowiednie odstępstwa z Ministerstwa<br />

Infrastruktury.<br />

Istotnym aspektem projektu było poprawienie<br />

jakości użytkowania. Drzwi w elewacji wschodniej,<br />

frontowej oraz południowej prowadzące<br />

na perony były pierwotnie uchylne, a teraz są<br />

automatycznie rozsuwane. Starałem się, aby<br />

wyglądem nawiązywały do oryginalnych. Dlatego<br />

w drzwiach wschodnich użyto zielonych<br />

luksferów, a na drzwiach południowych, które<br />

wykonano jako rozsuwane po łuku, wyklejono<br />

foliami transparentny rysunek starych, oryginalnych<br />

podziałów i materiałów.<br />

KB: Czy rekonstrukcja elementów budynku<br />

wymagała użycia nowoczesnych technologii?<br />

MB: W przypadku odtwarzania nieistniejących<br />

części budynku zastosowaliśmy dobre jakościowo<br />

materiały i rozwiązania, np. ściany z luksferów<br />

zaprojektowaliśmy jako podwójne, dzięki czemu<br />

mają one większą izolacyjność termiczną. Użycie<br />

oryginalnych materiałów nie zawsze było możliwe.<br />

Niektóre ściany były niegdyś wykonane z pustaków<br />

o wielkości ok. 17 cm x 17 cm – obecnie<br />

wycofanych z produkcji.<br />

Innymi elementami, które udało się odtworzyć<br />

w dawnej postaci z użyciem nowoczesnych<br />

technologii, są: szklana fasada w systemie<br />

aluminiowym oraz szklane ściany pomiędzy<br />

kasami a halą. We wszystkich tych rozwiązaniach<br />

wykorzystywaliśmy oryginalne konstrukcje<br />

nośne. Można to odkryć, oglądając fasadę od<br />

wewnątrz. Na wielu słupach konstrukcyjnych<br />

widać napis: „Huta im. M. Nowotki – PN – 160”.<br />

Fasada wygląda teraz zupełnie jak ta z lat 50.<br />

ubiegłego wieku, ale przenikalność termiczną<br />

ma na poziomie 1,0 W/m 2 xK, a odporność<br />

antywłamaniową P4.<br />

KB: Z jakich źródeł czerpali Państwo wiedzę<br />

na temat pierwotnego wyglądu obiektu?<br />

MB: Projekt został wykonany w oparciu<br />

o kilka istniejących zdjęć z roku 1958 lub 1959.<br />

Mieliśmy do dyspozycji również kilka rysunków<br />

i detali. Zawierały one głównie informacje, które<br />

i tak zdobyliśmy na podstawie inwentaryzacji<br />

96<br />

• Wnętrze hali<br />

97

Fot. archiwum ppmb, Michał Błaszczyk<br />

Lokalizacja/adres<br />

Warszawa, ul. Sokola<br />

Pracownia projektowa<br />

ppmb, Michał Błaszczyk<br />

Architekt prowadzący<br />

Michał Błaszczyk<br />

Architekci<br />

Artur Mateńko<br />

Data opracowania 2011 r.<br />

Data realizacji 2012 r.<br />

Inwestor<br />

PKP SA<br />

Powierzchnia całkowita 1161 m 2<br />

Powierzchnia zabudowy 684 m 2<br />

Kubatura brutto 5613 m 3<br />

Generalny wykonawca<br />

– Sufit aluminiowy rastrowy OPEN CELL 30x30 h23 w stalowej<br />

konstrukcji nośnej odpornej na działanie wiatru,<br />

kolor RAL 9006<br />

– Sufit aluminiowy z perforacją okrągłą typu Vario w panelach<br />

1200x600 mm na konstrukcji nośnej typu Hook-on<br />

– Obróbki blacharskie zadaszeń wiat peronowych.<br />

Aluminiowe pionowe i poziome kasety szerokości<br />

1000 mm na konstrukcji stalowej odpornej na działanie<br />

wiatru (kursowanie pociągów) Kolor RAL 7004<br />

Tynk cienkowarstwowy ACRYLIT<br />

• Ściana z luksferów<br />

Zab-Bud, Andrzej Zaboklicki<br />

Barwa System sp. z o.o.<br />

KOSBUD Bracia Kosińscy sp.j.<br />

i odkrywek. Zdjęcia umożliwiły nam odtworzenie<br />

posadzki w hali głównej, paneli betonowych<br />

pod parapetami do kas i sklepiku oraz oświetlenia<br />

hali. Udało się również odtworzyć ciekawy<br />

sposób wentylacji wraz z ogrzewaniem hali, ale<br />

w postaci nowoczesnego systemu. Pierwotnie<br />

dworzec wyposażony był w wentylację półmechaniczną<br />

wraz z ogrzewaniem parowym.<br />

Powietrze było mechanicznie wtłaczane do hali za<br />

pomocą kanałów zlokalizowanych pod posadzką,<br />

a następnie pod parapet przy ścianie wschodniej,<br />

czyli szklanej. Wywiewane było grawitacyjnie pod<br />

stropem (pod każdą kolebką żelbetową był otwór<br />

z regulacją). Dodatkowo, fasada była ogrzewana.<br />

Dziś sposób cyrkulacji powietrza jest taki sam, ale<br />

wykorzystuje w pełni zautomatyzowany system<br />

wentylacji mechanicznej i ogrzewania elektrycznego,<br />

wyposażony w nowe centrale wentylacyjne.<br />

Część ogrzanego powietrza skierowano na fasadę,<br />

ogrzewając ją.<br />

KB: Czy wszystkie elementy uwzględnione<br />

w projekcie zostały zrealizowane? Jakie detale<br />

okazały się najtrudniejsze w wykonaniu?<br />

MB: Uczestnictwo w procesie realizacji daje<br />

możliwość analizowania na bieżąco każdego elementu<br />

projektu z wykonawcami. Prawie wszystkie<br />

rozwiązania projektowe były niestandardowe,<br />

nawet detal fasady aluminiowej w pewnym<br />

zakresie był rozwiązywany indywidualnie, np.<br />

maskownica zewnętrzna profili systemowych nie<br />

jest systemowa. Należało ją wykonać na wymiar<br />

z blachy aluminiowej.<br />

Najtrudniejszym do wykonania elementem<br />

była ściana z luksferów, ze względu na jej rozmiary.<br />

Kilkakrotnie zmienialiśmy jej technologię.<br />

Standardowo, z luksferów wznosi się ściany<br />

wewnętrzne oraz niewielkie powierzchniowo<br />

ściany zewnętrzne. Należy pamiętać, że te ostatnie<br />

przenoszą nie tylko obciążenia pionowe ze<br />

względu na ciężar, ale i poziome, wywoływane<br />

przez parcie wiatru. Duże ściany zewnętrzne są<br />

wykonywane indywidualnie, lecz to jest bardzo<br />

kosztowne, co w przypadku tej realizacji, określonej<br />

przez sztywne ramy budżetu, nie było<br />

możliwe. W rezultacie ścianę wykonano w sposób<br />

tradycyjny, ale z mocniejszym zbrojeniem w stalowych<br />

ramach.<br />

KB: Czy program funkcjonalny został zmodyfikowany?<br />

MB: Niektóre funkcje zostały dodane kosztem<br />

innych. W miejscu części kas i zaplecza punktu<br />

usługowego (baru) powstały toalety publiczne.<br />

Poza tym funkcje obiektu zostały nieznacznie<br />

zmodyfikowane lub odtworzone. Przeprojektowaliśmy<br />

zaplecze socjalne dla pracowników dworca.<br />

Niegdyś znajdowały się tam prysznice, teraz jest<br />

kuchnia i toaleta. W miejscu dawnej poczekalni<br />

dla rodziców z dziećmi obecnie znajduje się pokój<br />

matki z dzieckiem, wraz z zapleczem socjalnym<br />

i toaletą.<br />

KB: W jaki sposób działka, na której znajduje<br />

się dworzec, została powiązana komunikacyjnie<br />

z otoczeniem?<br />

MB: Przed dworcem będzie znajdował się<br />

plac przeznaczony dla ruchu pieszego. Pomiędzy<br />

dworcem a tym placem będzie przebiegała droga<br />

pieszo-jezdna, łącząca ulicę Zamoyskiego z otoczeniem<br />

stadionu. Projektem otoczenia dworca<br />

zajmuje się biuro pana Krzysztofa Domaradzkiego<br />

Dawos.<br />

KB: Jaki wpływ na architekturę dworca ma<br />

bliskość Stadionu Narodowego?<br />

MB: Początkowo rozważałem nawiązanie<br />

elementami architektonicznymi dworca do Stadionu<br />

Narodowego. Podjęcie decyzji o odtwarzaniu<br />

budynku z lat 50. przerwało te rozmyślania.<br />

W kontekście idei rekonstrukcji, bliskość stadionu<br />

przestała mieć znaczenie dla wyboru rozwiązań<br />

projektowych. Szkoda, że jego projektanci<br />

nie zdecydowali się na kontynuację myśli<br />

zapoczątkowanej przez architekta budynków<br />

na linii średnicowej. Myślę, że jego pomysł związany<br />

z ruchem na wietrze sprawdziłby się świetnie<br />

również w obiekcie sportowym.<br />

KB: W jakim zakresie obiekt został przystosowany<br />

do potrzeb osób niepełnosprawnych?<br />

Proszę opisać ten temat, uwzględniając<br />

elementy pomagające w orientacji osobom<br />

słabowidzącym.<br />

MB: Dworzec jest przystosowany również<br />

do użytkowania przez osoby niepełnosprawne,<br />

w tym osoby poruszające się na wózkach, oraz<br />

osoby niewidzące lub słabowidzące. Wejście dla<br />

osób poruszających się na wózkach jest dostępne<br />

z tunelu, od strony południowej. Ze względu na<br />

to, że chcieliśmy odtworzyć stan z lat 50., wejścia<br />

wschodnie nie są przystosowane dla tych<br />

użytkowników. W tych strefach wejściowych<br />

odtworzyliśmy kamienne stopnie o wysokości<br />

14 cm, a na całej długości fasady rozciąga się<br />

kamienny cokół. Chcieliśmy, aby były widoczne,<br />

w związku z tym nie można było podwyższyć<br />

terenu ani wykonać pochylni dla niepełnosprawnych,<br />

która zasłaniałaby główną elewację dworca.<br />

Kilka metrów dalej znajduje się jednak wspomniany<br />

tunel, który rozwiązuje problem dostępności<br />

budynku. Z myślą o użytkownikach niepełnosprawnych<br />

ruchowo zaprojektowaliśmy odpowiednio<br />

przystosowane toalety. Do ich potrzeb<br />

dostosowaliśmy również wszystkie kasy i punkty<br />

informacyjne, przez obniżenie półek.<br />

Wszystkie wejścia przystosowaliśmy do<br />

potrzeb osób niewidzących. Na posadzce zaprojektowaliśmy<br />

ścieżki dotykowe, które prowadzą<br />

od wejść do głównych funkcji zorganizowanych<br />

w budynku: kas, informacji, pokoju matki<br />

z dzieckiem i toalet. Ścieżki są wykonane ze stali<br />

nierdzewnej, co wpisuje się w ogólny wygląd<br />

budynku. Spełniają one również wytyczne Polskiego<br />

Związku Niewidomych.<br />

KB: W jakie nowoczesne instalacje wyposażono<br />

ten budynek? Czy ich wprowadzenie było<br />

skomplikowane ze względów technicznych?<br />

MB: W budynku wymieniono wszystkie<br />

instalacje oraz zastosowano nowe systemy<br />

bezpieczeństwa, wentylacji mechanicznej wraz<br />

z ogrzewaniem, a także informacyjne, zgodne<br />

z aktualnymi standardami grupy PKP. Systemy<br />

informacyjne, jak i kontroli dworca oraz otoczenia<br />

mogą być sterowane również zdalnie, za pomocą<br />

światłowodów oraz bezprzewodowo.<br />

Budynek został w pełni dostosowany do<br />

aktualnych możliwości i potrzeb. Wprowadzenie<br />

tak ogromnej ilości instalacji w istniejący obiekt,<br />

którego struktury nie chcieliśmy naruszać, było<br />

trudne. Szukaliśmy miejsca na kable wszędzie: pod<br />

posadzką, na dachu czy nawet w fugach, a w sytuacjach<br />

bez wyjścia układaliśmy je na zewnątrz<br />

murów w czarnych peszlach przypominających<br />

stare instalacje. Najtrudniej było z wentylacją<br />

mechaniczną opartą na przewodach stalowych,<br />

które były wręcz upychane w różnych miejscach<br />

budynku, tak by nie zmieniały jego oryginalnego<br />

wyglądu. W rezultacie nie widać ani wentylatorni,<br />

ani przewodów.<br />

KB: W jaki sposób pracowali Państwo nad<br />

projektem komunikacji wizualnej? Czy stanowi<br />

on ciągłość koncepcji plastycznej, zrealizowanej<br />

pierwotnie w budynku dworca?<br />

MB: System komunikacji wizualnej był narzucony<br />

przez grupę PKP, określony przez standardy<br />

zawarte w dokumencie stworzonym przez spółki<br />

wchodzące w jej skład. Poza tym nie miałem<br />

prawie żadnych informacji na temat pierwotnej<br />

formy systemu komunikacji wizualnej. Wydaje<br />

się, że udało nam się jednak zlokalizować przynajmniej<br />

część paneli, na których niegdyś znajdowały<br />

się informacje. Prawdopodobnie wycofanie<br />

pod balustradą antresoli pierwszego piętra było<br />

przeznaczone pod tablice informacyjne i tam<br />

udało się nam je umieścić. Okno nad drzwiami<br />

wejściowymi wschodnimi też było przeznaczone<br />

do informacji wizualnej. Zaprojektowaliśmy tam<br />

podświetlaną tablicę informacyjną. Na zewnątrz<br />

udało się tylko przywrócić neon z napisem STA-<br />

DION, prawdopodobnie odwzorowujący jego<br />

oryginalną postać, wykonywany taką samą techniką<br />

jak kiedyś.<br />

KB: Co było dla Państwa największym<br />

wyzwaniem projektowym?<br />

MB: Zaprojektowanie elementów architektoniczno-budowlanych,<br />

na pozór nieróżniących<br />

się od tych z lat 50., jednocześnie spełniających<br />

wymagania współczesnych standardów technicznych<br />

i technologicznych.<br />

KB: Co charakteryzuje Państwa podejście<br />

do rewaloryzacji obiektów użyteczności<br />

publicznej?<br />

MB: Szacunek do rozwiązań i materiałów,<br />

z jakich składał się obiekt, który powstał w wyniku<br />

czyjegoś pomysłu. Staramy się odczytać wartości<br />

związane z tą ideą i je kontynuować. Rozwijać,<br />

jeśli jest to możliwe.<br />

KB: Co przyniosło Państwu największą<br />

radość i satysfakcję?<br />

MB: Uzyskanie efektu przestrzeni, która przenosi<br />

użytkownika w inny, miniony już styl architektoniczny,<br />

jednocześnie zaspokajając jego współczesne<br />

potrzeby i dając komfort użytkowania<br />

nowoczesnego budynku.<br />

KB: Dziękuję za rozmowę.<br />

98 99

Historia i współczesność<br />

• Podświetlona fasada teatru<br />

TEATR<br />

POWSZECHNY<br />

W WARSZAWIE<br />

Modernizacja dawnego Teatru Przedmieść<br />

Fot. Bartosz Makowski<br />

Przystosowanie istniejącego obiektu do potrzeb jego obecnych<br />

użytkowników wiąże się z ograniczeniami wynikającymi<br />

z zastanych uwarunkowań. O poszukiwaniach balansu między<br />

dążnością do utrzymania pierwotnego charakteru a chęcią<br />

wprowadzenia nowoczesnych materiałów opowiada<br />

Anna Maląg z pracowni architektonicznej Maag.<br />

100 101

• Fasada. Kompozycja ze ścian pełnych i stalowego rusztu<br />

• Szklana elewacja<br />

Teatr działał już w okresie przedwojennym (1935-1939), jego ówczesna<br />

nazwa brzmiała: Teatr Popularny – Teatr Przedmieść. Jedną z jego<br />

siedzib była sala kina Popularnego. W listopadzie 1944 r. władze miasta<br />

zezwoliły Teatrowi Powszechnemu na zajęcie pustego budynku po<br />

kinie przy ul. Zamoyskiego 20 na Pradze. Obiekt był całkowicie zdewastowany.<br />

W skład przekazanej zabudowy wchodziła część przyległego<br />

budynku mieszkalnego – zaadaptowano ją na potrzeby administracji teatru.<br />

Przez wiele lat teatr prowadził prace remontowe sposobem gospodarczym.<br />

W latach 1949-1950 dobudowano do widowni pudło sceny wraz<br />

z garderobami na zasceniu. Brak zaplecza technicznego bardzo utrudniał<br />

pracę – pracownie i magazyny kostiumów mieściły się w drewnianych<br />

prowizorycznych szopach, po drugiej stronie ul. Zamoyskiego.<br />

W 1963 r. przystąpiono do opracowania „Koncepcji dla rozbudowy<br />

Teatru”. Prace projektowe prowadziło Biuro „Miastoprojekt”. Pierwsze<br />

szkice opracowali arch. Andrzej Strachocki i arch. Eugeniusz Tatarczyk. Stanowisko<br />

głównego projektanta powierzono arch. Jerzemu Gajewskiemu.<br />

Teren przeznaczony na rozbudowę teatru znajdował się przy narożniku<br />

ul. Zamoyskiego i al. Zielenieckiej oraz między jeziorkiem Kamionkowskim<br />

i Zakładami Cukierniczymi „Wedel”. Zatwierdzonej w lutym 1970 r.<br />

dokumentacji przebudowy i rozbudowy teatru narzucono zasadę „utrzymania<br />

istniejących murów konstrukcyjnych”. W ten sposób pogrzebano<br />

możliwość skorygowania wielkości i pojemności widowni. W 1971 r.<br />

podjęto decyzję o rozebraniu dwóch ścian bocznych widowni (z uwagi<br />

na ich zły stan techniczny) i wybudowaniu nowych w tym samym miejscu.<br />

Od strony zachodniej dobudowano hol wejściowy z kasami i holem<br />

szatniowym oraz schody, które prowadziły do bufetu dla publiczności<br />

znajdującego się na poziomie piwnicy oraz na balkon Dużej Widowni<br />

i nowej Sali Kameralnej, znajdujący się na piętrze. Od strony południowej<br />

i wschodniej dobudowano skrzydła administracyjne oraz warsztaty<br />

teatralne i magazyny.<br />

Teatr po rozbudowie otwarto w 1975 r. Dyrektorem artystycznym<br />

został Zygmunt Hübner. Na przełomie lat 70. i 80. dokonano jeszcze jednej<br />

modernizacji, polegającej na nadbudowaniu południowego i wschodniego<br />

skrzydła biurowego o kolejną kondygnację.<br />

Obecnie obiekt wpisany jest na listę zabytków architektury współczesnej.<br />

WSPOŁCZESNA MODERNIZACJA<br />

W 2005 r. stworzyliśmy pierwszy projekt budowlany rozbudowy<br />

i przebudowy budynku teatru (sale Duża i Kameralna nie były wówczas<br />

objęte zakresem opracowania). Do realizacji nie doszło jednak ze względu<br />

na brak środków finansowych. W 2007 r. nowo powołany dyrektor<br />

teatru Jan Buchwald gorąco poparł ideę realizacji projektu. Wystąpił<br />

też z inicjatywą rozbudowy i nadbudowy Sali Kameralnej – obecnie<br />

Sceny 200. Rok później, w oparciu o pierwotną koncepcję, stworzyliśmy<br />

finalny projekt. Sala Duża, obecna Scena 300, została wyłączona<br />

z opracowania poza instalacjami bezpieczeństwa.<br />

LOKALIZACJA<br />

Teren inwestycji od zachodu i północy sąsiaduje z ruchliwymi arteriami<br />

miejskimi – ul. Zamoyskiego i al. Zieleniecką, od południa z Parkiem<br />

Skaryszewskim, od wschodu zaś z wysoką zabudową przemysłową.<br />

Teatr znajduje się w bliskim sąsiedztwie Stadionu Narodowego. Płaski<br />

teren działki jest częściowo ogrodzony od strony wschodniej. W strefie<br />

przylegającej do ogrodzenia znajduje się parking dla pracowników i wejścia<br />

do zaplecza teatru. W pobliżu strefy wejściowej, zorganizowanej od<br />

strony zachodniej, znajduje się parking dla publiczności, który poddaliśmy<br />

przebudowie. Na działce rosną nieliczne duże drzewa. Istniejącą<br />

na terenie realizacji zieleń uzupełniliśmy przez dodatkowe nasadzenia.<br />

Anna Maląg,<br />

pracownia architektoniczna Maag<br />

102<br />

103

WYWIAD Z ARCHITEKTEM<br />

Anna Maląg z pracowni architektonicznej Maag<br />

Kaya Brzezicka: Czy modernizacja tego<br />

obiektu wymagała podjęcia działań wzmacniających<br />

jego konstrukcję?<br />

Anna Maląg: Teatr był wielokrotnie przebudowywany<br />

i rozbudowywany. Adaptowanie<br />

istniejącego budynku do nowych potrzeb<br />

wiąże się z koniecznością analizy możliwości<br />

zmian w istniejącej konstrukcji oraz ich opłacalności.<br />

W przypadku tej realizacji front budynku<br />

postanowiliśmy rozbudować w obszarze dwóch<br />

kondygnacji nadziemnych i jednej podziemnej.<br />

W pobliżu pierwotnej fasady obiektu znajdowały<br />

się studzienki telekomunikacyjne. W związku<br />

z tym nie mogliśmy poszerzyć obrysu budynku<br />

w strefie całego parteru. Dodatkowo, konstruktor<br />

Wojciech Karpiński nie zgodził się na nadwieszenie<br />

pierwszego piętra w całym jego obrysie. Chcąc<br />

zwiększyć powierzchnię użytkową oraz ujednolicić<br />

fasadę, zdecydowaliśmy się na zamaskowanie<br />

miejsca, w którym elewacja na poziomie pierwszego<br />

piętra nie mogła być nadwieszona, poprzez<br />

zastosowanie konstrukcji stalowej – rusztu, na<br />

którym zamontowano logo Teatru Powszechnego.<br />

Podczas realizacji nowej Sceny 200, która<br />

znajduje się na I piętrze, natknęliśmy się na kilka<br />

niespodzianek. Dokonane w trakcie budowy<br />

odkrywki ujawniły, że strop nad parterem jest<br />

wykonany w różnych technologiach – miejscami<br />

jako cienka płyta żelbetowa. Podłoga sceny miała<br />

być obciążona składaną widownią, w związku<br />

z tym musieliśmy wzmocnić strop.<br />

Mieliśmy również wątpliwości co do nośności<br />

ściany bocznej Sali Dużej, na której miały być<br />

oparte kratownice nowej Sceny 200. Podczas<br />

prac budowlanych ściana ta została odkryta i widok<br />

był niezadowalający – naszym oczom ukazały się<br />

liczne ubytki. Dalsze odkrywki wykazały, że nie<br />

jest to ściana nośna, lecz osłonowa, ściana konstrukcyjna<br />

znajdowała się w głębi i była w dobrym<br />

stanie (właśnie ta ściana, która została wymieniona<br />

podczas budowy w latach 70.).<br />

KB: Co było Państwa nadrzędną ideą?<br />

AM: Uszanowanie pomysłów naszych starszych<br />

kolegów, architektów, którzy zaprojektowali<br />

budynek Teatru Powszechnego.<br />

Andrzej Strachocki wraz z Zenobiuszem<br />

Strzeleckim wymyślili i założyli Międzynarodową<br />

Organizację Scenografów, Techników<br />

i Architektów Teatru, która działa do dzisiaj i do<br />

której należymy. Obiekt wpisany jest na listę<br />

SARP Zabytków <strong>Architektury</strong> Współczesnej.<br />

Staraliśmy się zachować charakter pierwotnej<br />

koncepcji architektonicznej. Dwie części<br />

fasady zostały przesunięte do przodu o 6 m<br />

(elewacja stała się bardziej przestrzenna). Na<br />

froncie wprowadzonym przez nas elementem<br />

kompozycji fasady jest ruszt techniczny<br />

na wysokości dachów. Zaprojektowaliśmy go<br />

na wzór pomostów technicznych, występujących<br />

na scenach teatrów. Ruszt ten ujednolica<br />

fasadę i służy do obsługi technicznej napisów<br />

neonowych i reklam.<br />

KB: Jakie zmiany wprowadzili Państwo<br />

w programie funkcjonalnym obiektu?<br />

AM: Wydzieliliśmy komunikację pomiędzy<br />

poszczególnymi salami. Wszystkie z nich mają<br />

obecnie niezależne wejścia i szatnie, węzły<br />

sanitarne oraz foyer.<br />

Przebudowaliśmy wspomnianą Scenę 200.<br />

Sala w rzucie pozornie niewiele się powiększyła,<br />

ponieważ jej poszerzenie ku frontowi budynku<br />

było ograniczone – ok. 2 m. Zwiększyliśmy wysokość<br />

sali do 3 m, co pozwoliło na wyeliminowanie<br />

problemu, który mieli często wyżsi aktorzy<br />

w związku ze zbyt nisko zawieszonymi reflektorami.<br />

We wnętrzu zlikwidowaliśmy konstrukcje<br />

słupowe, które wcześniej wyznaczały pole gry<br />

aktorów, usunęliśmy stałą widownię zorganizowaną<br />

na planie łuku oraz wzniesione w sposób<br />

analogiczny zabudowy akustyczne. Obecny układ<br />

daje duże możliwości inscenizacyjne.<br />

KB: Czy przewidzieli Państwo również<br />

miejsca treningu oraz odpoczynku dla aktorów?<br />

AM: Nasze działania ograniczała możliwa<br />

do uzyskania kubatura obiektu. Nie można było<br />

zrealizować wszystkich potrzeb użytkowników,<br />

nie było również takich oczekiwań ze strony<br />

inwestora. W budynku działa bufet dla aktorów,<br />

którzy chętnie spędzają tam czas, oczekując na<br />

wyjście na scenę czy też podczas prób do spektakli.<br />

Mamy nadzieję, że dobrane przez nas dla<br />

tej przestrzeni oraz dla garderób meble i wyposażenie<br />

stałe spełniają potrzeby użytkowników.<br />

• Widok na scenę z poziomu widowni<br />

104

KB: Projektowanie budynku teatru<br />

wymaga szczególnie świadomego zaplanowania<br />

odpowiedniej akustyki sal oraz ich izolacji<br />

przed dźwiękami dobiegającymi z zewnątrz.<br />

Jak rozwiązali Państwo te zagadnienia?<br />

AM: Projekt akustyki wnętrz Sceny 200<br />

został opracowany przez panią Ewę Więckowską-Kosmalę.<br />

Ściany wzniesiono z materiałów<br />

o dobrych parametrach akustycznych, a na nich<br />

zamontowano specjalne panele akustyczne ze<br />

sklejki. Na sufitach podwieszonych zastosowano<br />

elementy akustyczne w kształcie „piramidek”<br />

z płyt Topakustik. Do wykończenia powierzchni<br />

ścian powyżej paneli akustycznych i na suficie<br />

użyliśmy tynków akustycznych. Zastosowaliśmy<br />

drewnianą podłogę pływającą. Sala została<br />

wyizolowana akustycznie od pozostałej części<br />

budynku, w stopniu, w jakim było to możliwe,<br />

na zasadzie „pudełka w pudełku”.<br />

Przed przebudową problemem akustycznym<br />

było przenikanie dźwięków między dawną Salą<br />

Kameralną (obecnie Sceną 200) a Salą Dużą<br />

(obecnie Sceną 300). Po uruchomieniu Sceny<br />

200 okazało się, że przesłuch w dalszym ciągu<br />

był odczuwalny. Dzięki wykonanym w trakcie<br />

budowy zdjęciom ustalono przyczyny tego zjawiska.<br />

Dźwięk mógł przenikać przez stare kanały<br />

wentylacji grawitacyjnej i mechanicznej od strony<br />

Sceny 300 i poprzez niezaślepione otwory po<br />

montażu nowych kratownic. Po zaślepieniu otworów<br />

przez wykonawcę problem przestał istnieć.<br />

KB: Jakie znaczenie w obiektach tego<br />

typu ma właściwie zaprojektowana instalacja<br />

oświetleniowa? Jak rozwiązali ją Państwo<br />

w swoim projekcie?<br />

AM: W całym obiekcie, poza Sceną 300,<br />

została wymieniona instalacja elektryczna, a wraz<br />

z nią oświetlenie ogólne. Dobraliśmy nowoczesne<br />

lampy, zmodernizowaliśmy wnętrza, zachowując<br />

ich charakter. W foyer Sceny 200 i na<br />

klatce schodowej, która do niego prowadzi,<br />

zaprojektowaliśmy ozdobne oprawy oświetleniowe<br />

wykonane ze szklanych elementów.<br />

Scena 200 i 100 wyposażone zostały w nowoczesne<br />

oświetlenie sceniczne.<br />

KB: Czy obiekt został wyposażony<br />

w nowoczesne instalacje?<br />

AM: W całym obiekcie, poza Sceną 300,<br />

zostały wymienione wszystkie instalacje<br />

– zamontowano nowe instalacje bezpieczeństwa<br />

w tym systemy bezpieczeństwa pożarowego,<br />

DSO [dźwiękowe systemy ostrzegawcze – red.].<br />

KB: Czy wprowadzenie nowoczesnych<br />

mechanizmów, umożliwiających łatwiejszą<br />

organizację spektakli, również wchodziło<br />

w zakres modernizacji obiektu?<br />

AM: Scena 200 została wyposażona<br />

w sztankiety z napędem mechanicznym, ich<br />

zastosowanie umożliwia łatwą zmianę dekoracji.<br />

Sala zyskała również mobilne widownie, które<br />

można dowolnie konfigurować, w zależności<br />

od potrzeb inscenizacyjnych.<br />

KB: W jakim zakresie budynek został<br />

przystosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych?<br />

AM: Zaprojektowaliśmy pochylnię oraz<br />

dwie windy przystosowane do potrzeb osób<br />

niepełnosprawnych, z myślą o tych użytkownikach<br />

przeprojektowaliśmy również sanitariaty.<br />

KB: W jakim zakresie zaingerowali Państwo<br />

w otoczenie budynku?<br />

AM: Zaprojektowaliśmy parkingi – zarówno dla<br />

publiczności, jak i dla pracowników. Wprowadziliśmy<br />

nowe oświetlenie zewnętrzne. Usytuowanie<br />

budynku nie pozwalało na dokonanie większych<br />

zmian w zakresie obsługi komunikacyjnej.<br />

KB: Z jakich elementów realizacji cieszą<br />

się Państwo najbardziej?<br />

AM: Z elewacji frontowej – jej charakter<br />

nie zmienił się, ale nabrała ona nowoczesnego<br />

wyglądu. Cieszy nas też udana rozbudowa<br />

Sceny 200 – pomimo stosunkowo niewielkich<br />

zmian jej powierzchni, pojemność widowni<br />

wzrosła ze 140 do 200 widzów. Sala zyskała<br />

wielofunkcyjny charakter.<br />

KB: Jakie realizacje obiektów teatralnych<br />

można zaliczyć do Państwa ulubionych?<br />

AM: Operę w Oslo zaprojektowaną przez<br />

międzynarodowe biuro Snohetta. Prosta bryła<br />

tego obiektu została wspaniale wkomponowana<br />

w pejzaż.<br />

Podziwiamy również salę koncertową, realizowaną<br />

obecnie we włoskim Ravello, zaprojektowaną<br />

przez Oscara Niemeyera.<br />

KB: Dziękuję za rozmowę.<br />

Lokalizacja/adres<br />

Warszawa, ul. Jana Zamoyskiego<br />

Pracownia projektowa<br />

Arhead sp. z o.o.<br />

Współpraca: Maag s.c.<br />

Architekt prowadzący<br />

Krystyna Sztafrowska<br />

Architekci<br />

Anna Maląg, Marta Maląg, Marek Sztafrowski<br />

Data opracowania 2008/2009<br />

Data realizacji 2009/2010<br />

Inwestor<br />

Miasto Stołeczne Warszawa<br />

Biuro Rozwoju Miasta<br />

Inwestor zastępczy<br />

Stołeczny Zarząd Rozbudowy Miasta<br />

Powierzchnia całkowita 6 002 m 2<br />

Powierzchnia zabudowy 2 492 m 2<br />

Kubatura brutto 32 450 m 3<br />

Generalny wykonawca<br />

Instal Białystok SA<br />

Pustaki ceramiczne Porotherm<br />

25/30 AKU klasa 20<br />

Wienerberger Ceramika Budowlana sp. z o.o.<br />

System oświetleniowy<br />

PROLIGHT sp. z o.o.<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

WYPOWIEDŹ EKSPERTA<br />

Mirosław Rzeszutko – specjalista ds. produktów Porotherm firmy Wienerberger<br />

W ofercie firmy Wienerberger znajduje<br />

się specjalna grupa produktów marki Porotherm<br />

o podwyższonych właściwościach<br />

akustycznych. Pustaki te przeznaczone są<br />

m.in. do realizacji ścian wewnętrznych<br />

w budynkach użyteczności publicznych,<br />

takich jak opisywana przebudowa Teatru<br />

Powszechnego w Warszawie. W tym obiekcie<br />

użyto pustaków ceramicznych Porotherm<br />

25/30 AKU klasa 20. Wśród produktów tego<br />

typu znajdziemy również takie, które idealnie<br />

nadają się do użytku w budownictwie<br />

wielorodzinnym. W tym przypadku zgodnie<br />

z przeznaczaniem wymurowano z pustaków<br />

Porotherm 25/30 AKU ceramiczne ściany<br />

wewnętrzne o podwyższonej izolacyjności<br />

akustycznej. Ich murowanie odbywa się w<br />

sposób tradycyjny – na zaprawę zwykłą.<br />

Układa się ją w spoinach poziomych oraz<br />

w kieszeniach utworzonych po zestawieniu<br />

pustaków – drążeń pustaka nie wypełnia<br />

się zaprawą. Dzięki temu wykonanie ściany<br />

jest znacznie szybsze i łatwiejsze, a jej konstrukcja<br />

jest wytrzymała, odporna na ogień<br />

i jest idealnym podłożem pod tynk. Najważniejsza<br />

cecha wyróżniająca ten produkt<br />

wśród pustaków firmy Wienerberger to<br />

jego doskonała charakterystyka izolacyjności<br />

akustycznej, wynosząca odpowiednio<br />

R w =55 dB i RA1 = 54 dB.<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

λ<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

106<br />

107

Produkowane współcześnie cegły licowe<br />

pozwalają na nieograniczone możliwości<br />

przy kształtowaniu elewacji. Poszczególne<br />

typy cegieł (np. klinkierowe, silikatowe,<br />

ręcznie formowane) różnią się jednak<br />

między sobą nie tylko wyglądem, ale<br />

przede wszystkim właściwościami<br />

fizycznymi, w tym nasiąkliwością.<br />

10 zasad dobrego<br />

murowania<br />

Murowanie z cegieł licowych wymaga<br />

szczególnej staranności i przestrzegania zasad<br />

sztuki budowlanej. Firma quick-mix stworzyła<br />

z myślą o wykonawcach, inwestorach<br />

czy inspektorach nadzoru 10 zasad dobrego<br />

murowania. Pozwalają one na uniknięcie niepożądanych<br />

skutków.<br />

SYSTEM ZAPRAW DO KLINKIERU<br />

Z TRASEM TUBAG<br />

Zaprawy murarskie quick-mix V.O.R. to<br />

najpełniejszy program murarskich zapraw do<br />

klinkieru. Są ich cztery rodzaje, przeznaczone<br />

do różnych nasiąkliwości cegieł. Program zapraw<br />

murarskich z trasem reńskim Tubag jest wsparty<br />

ponad 60-letnim doświadczeniem i nieustannymi<br />

pracami rozwojowo-badawczymi. Bogata<br />

kolorystyka – 16 kolorów zapraw i spoin, specjalnie<br />

dobrane kruszywo oraz optymalna ilość<br />

wody zarobowej umożliwiają murowanie bez<br />

wykwitów. Zaprawy V.O.R. zapewniają dużą<br />

szczelność i trwałość wiązania przy wysokiej<br />

paroprzepuszczalności muru. Wysokospecjalizowane<br />

zaprawy quick-mix obniżają koszty,<br />

ułatwiają pracę oraz minimalizują ryzyko występowania<br />

wykwitów i przebarwień, dzięki posiadaniu<br />

w swoim składzie reńskiego trasu Tubag.<br />

Zalety i właściwości systemu zapraw do<br />

klinkieru z trasem Tubag zostały docenione<br />

przez wydawnictwo Builder i uznane za produkt<br />

roku „Top Builder 2012”.<br />

Oryginalny tras Tubag<br />

– nieograniczone możliwości zastosowania<br />

Dzięki krzemionce zawartej w trasie Tubag<br />

zaprawa zyskuje optymalne cechy hydrauliczne<br />

– wolne wapno, przyczyna wyługowań, jest<br />

wiązane już w trakcie twardnienia w krystaliczny,<br />

niezwykle trwały, odporny na kwaśne<br />

środowisko krzemian. Dzięki temu spoina jest<br />

m.in. odporna na agresywny wpływ środowiska.<br />

<br />

<br />

Dlaczego warto stosować gotowe zaprawy<br />

do murowania klinkieru V.O.R. quick-mix<br />

Eliminowana jest konieczność czasochłonnego<br />

i kosztownego mieszania wapna, piasku<br />

i cementu na budowie.<br />

Stała, określona i niewielka ilość wody<br />

zarobowej znacząco minimalizuje ryzyko<br />

powstawania wykwitów.<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Pełnospoinowe murowanie gwarantuje<br />

uzyskanie spoiny odpornej na niekorzystne<br />

warunki atmosferyczne.<br />

Optymalna przyczepność zaprawy do cegły<br />

czyni spoinę trwałą i odporną na uszkodzenia.<br />

Dzięki dobraniu rodzaju zaprawy do stopnia<br />

nasiąkliwości cegły pomijane jest, np.,<br />

wstępne zwilżanie mocno nasiąkliwych<br />

cegieł.<br />

Dzięki optymalnej plastyczności zaprawy<br />

jej nadmiar nie odrywa się od cegieł, co<br />

pozwala na uniknięcie dodatkowych nakładów<br />

pracy przy czyszczeniu klinkieru.<br />

Specjalnie wyselekcjonowane mieszanki<br />

spoiw i kruszyw zapewniają wysoką wytrzymałość<br />

na ściskanie oraz optymalne parametry<br />

wiązania i bezskurczowego wysychania.<br />

1. Dobierz właściwy rodzaj zaprawy, zależny<br />

od stopnia nasiąkliwości cegły.<br />

2. Zabezpiecz cegły, z których będziesz murował,<br />

przed zawilgoceniem.<br />

3. Przygotowując zaprawę, przestrzegaj ściśle<br />

instrukcji stosowania.<br />

4. Nie dodawaj do zaprawy żadnych dodatków<br />

ani domieszek, chyba że w instrukcji<br />

stosowania wymieniono taką możliwość.<br />

5. Pamiętaj o właściwym wykonaniu izolacji<br />

poziomej – zabezpieczy ona wznoszony<br />

element przed podciąganiem wilgoci.<br />

6. Prowadź prace w optymalnych warunkach<br />

(od +5 °C do +30 °C), przerywając je<br />

natychmiast w razie wystąpienia opadów<br />

atmosferycznych.<br />

7. Gotowa spoina powinna być zlicowana<br />

z cegłą.<br />

8. Murując i fugując w jednym cyklu – pamiętaj,<br />

że profilowanie fugi powinno nastąpić we<br />

właściwym momencie (pomoże Ci w tym<br />

tzw. test kciuka). Murując i fugując w osobnych<br />

cyklach, podczas murowania pozostaw na<br />

spoinie przestrzeń o głębokości min. 1,5 cm.<br />

9. W należyty sposób zagęszczaj spoinę<br />

w narożach.<br />

10. Przerywając prace, ZAWSZE zabezpieczaj<br />

murowany element przed opadami i nadmiernym<br />

nasłonecznieniem, okrywając go<br />

folią. Pamiętaj jednak, aby zachować swobodną<br />

wentylację murowanego elementu. Po<br />

zakończeniu prac chroń w podobny sposób<br />

gotowy element przez co najmniej 28 dni.<br />

Asortyment zapraw murarskich w systemie<br />

zapraw do klinkieru z trasem Tubag<br />

Zaprawa murarska V.O.R. VK PLUS T<br />

Do murowania cegieł klinkierowych,<br />

cegieł ręcznie formowanych, wapienno-piaskowych,<br />

ekstremalnie nasiąkliwych (powyżej<br />

10%). Specjalnie opracowana formuła<br />

zaprawy VK PLUS T gwarantuje jej wysoką<br />

przyczepność do cegły, odporność na gwałtowne<br />

opady oraz brak wysychania czy odparzenia<br />

spoiny w miejscach styku z cegłą,<br />

nawet bez uprzedniego zwilżania cegieł.<br />

Zaprawa z oryginalnym trasem Tubag.<br />

Zaprawa murarska V.O.R. VK 01 T<br />

Do murowania cegieł klinkierowych,<br />

ręcznie formowanych i okładzinowych<br />

o dużej nasiąkliwości (8-10%). Gwarantuje<br />

dobrą przyczepność zaprawy do cegły,<br />

a w rezultacie szczelną i wytrzymałą spoinę.<br />

Zaprawa z oryginalnym trasem Tubag.<br />

Zaprawa murarska V.O.R. VM 01 T<br />

Do murowania cegieł klinkierowych<br />

i okładzinowych o średniej nasiąkliwości<br />

(3-8%). Zaprawy VM 01 T mają specyficzną<br />

zdolność zatrzymywania wody zarobowej<br />

w dojrzewającej zaprawie, zapewniając lekką<br />

i ciągłą obróbkę, a w rezultacie – trwałą i estetyczną<br />

spoinę. Zaprawa z oryginalnym trasem<br />

Tubag.<br />

Zaprawa murarska V.O.R. VZ 01 T<br />

Do murowania cegieł klinkierowych<br />

o małej nasiąkliwości (2%-5%). Specjalnie<br />

dobrane uziarnienie i mieszanka spoiw<br />

tej zaprawy zapobiega „pływaniu” cegieł,<br />

a zawartość wilgoci w murze regulowana jest<br />

poprzez otwarte dyfuzyjnie spoiny. Zaprawa<br />

z oryginalnym trasem Tubag.<br />

Zaprawa do spoin FM T<br />

Zaprawa do fugowania cegieł i płytek<br />

klinkierowych (stosowanych na nośnych podłożach<br />

mineralnych) i okładzin kamiennych.<br />

Fuga o bardzo dużej przyczepności do krawędzi<br />

cegły/płytki. Zaprawa z oryginalnym<br />

trasem Tubag.

Abroad<br />

• Centrum koncertowo-kongresowe<br />

Finlandia-talo – strefa wejściowa<br />

• Centrum koncertowo-kongresowe Finlandia-talo –<br />

sale koncertowe uwidocznione w bryle<br />

Fot. Joanna Jabłońska<br />

ARCHITEKTURA NA SKAŁACH<br />

O wyzwaniach projektowych w Finlandii – część druga<br />

Współczesna architektura Helsinek jest bardzo zróżnicowana pod kątem stylistycznym<br />

i formalnym. W bliskim sąsiedztwie budynków historycznych lokowane są przeszklone bryły<br />

o odważnych formach, a dzięki dużym placom, starannie urządzonym zielonym przedpolom,<br />

całość jest harmonijna. Doskonałym przykładem takiego rozwiązania jest ciąg budynków<br />

użyteczności publicznej usytuowanych wzdłuż ul. Mannerheiminitie.<br />

Z wymienionym ciągiem komunikacyjnym<br />

związana była m.in. helsińska działalność<br />

wspominanego już w pierwszej części artykułu<br />

Alvara Aalto, ponieważ wedle jego koncepcji<br />

urbanistycznych przy ul. Mannerheiminitie<br />

miały kolejno powstawać obiekty kulturalne<br />

i administracyjne o zróżnicowanych funkcjach.<br />

Co ciekawe, nie znajdziemy wśród nich galerii<br />

handlowych.<br />

Aalto i nurt organiczny<br />

W latach 1967-1971 (rozbudowa 1973-1975)<br />

architekt zrealizował tam centrum koncertowo-<br />

-kongresowe, które mieści dużą salę przeznaczoną<br />

dla 705 osób i małą na 350 – Finlandia-<br />

-talo, doskonale funkcjonujące do dziś. Ten<br />

rozległy, podłużny budynek, o wyraźnie horyzontalnym<br />

układzie, zajmuje działkę sąsiadującą<br />

narożnikowo z jeziorem Töölönlahti. Unikalne<br />

położenie zostało uwidocznione poprzez dynamiczne<br />

wypiętrzenie bryły mieszczącej salę<br />

koncertową – korespondujące z taflą wody.<br />

Mimo znacznych rozmiarów i wyraźnie monumentalnego<br />

charakteru budynek nie przytłacza.<br />

Parter został wycofany w stosunku do pozostałych<br />

kondygnacji, przez co tonie w cieniu.<br />

Dodatkowo odcięto go wysuniętym przed<br />

fasadę zadaszeniem o znacznej grubości, które<br />

opasuje całe założenie. Głębokie cofnięcie znalazło<br />

się również w obrębie pierwszej kondygnacji<br />

elewacji tylnej. Tak powstał całkowicie przeszklony<br />

„drugi plan” fasady. Natomiast „pierwszy<br />

plan” pokryto prostokątnymi płytami z białego<br />

marmuru karraryjskiego. To rozwiązanie sprawia,<br />

że bryła wydaje się optycznie jeszcze lżejsza.<br />

Fasadę frontową dzielą horyzontalne pasy,<br />

w których umieszczono okna i subtelne, białe<br />

żaluzje w układzie pionowym. W elewacji tylnej<br />

zastosowano natomiast wertykalny rytm<br />

pilastrów i wąskich, również pionowych okien.<br />

Obie omówione strefy budynku łączy<br />

wewnątrz obszerne foyer, płynnie przechodzące<br />

w hol. Tym samym zarówno goście przychodzący<br />

z ul. Mannerheiminitie, jak i z parkingu na<br />

tyłach obiektu mogą się od razu znaleźć w części<br />

wejściowej. Jest to przestrzeń z rozwiązaniami<br />

architektonicznymi o wysokiej jakości. Unikalny<br />

klimat tworzy nie tylko widok „na przestrzał”<br />

i jego odbicie w połyskliwych posadzkach, ale<br />

również okrągłe kolumny o białych ceramicznych<br />

kanelurowanych okładzinach, skontrastowanych z ciemnymi glazurowanymi<br />

płytkami na płaszczyznach ścian. W wykończeniach i detalach zastosowano<br />

mosiądz i stal nierdzewną, a kształty pochwytów drzwiowych przypominają<br />

łodygi roślin. Wzdłuż holu wije się lada szatniowa, a jej forma od razu kojarzy<br />

się ze słynną kolekcją szkła, którego formy zostały zainspirowane fińskimi<br />

jeziorami. Warto wspomnieć, że rozwój tej działalności architekta poprzedziła<br />

prezentacja wazonu Aalto Vase na Wystawie <strong>Świat</strong>owej w 1930 r. w Paryżu.<br />

Omawiając działalność Alvara Aalto, nie sposób pominąć budynku, który<br />

powstał w wyniku wygranego w 1949 r. konkursu na zagospodarowanie<br />

kampusu dla Uniwersytetu Techniczego Helsinek. Od 2010 r. zespół jest<br />

oficjalnie nazwany The Aalto University School of Science and Technology,<br />

a zlokalizowany został w Otaniemi, dzielnicy Espoo. Zabudowę kompleksu<br />

projektant usytuował w rozległym parku, tak aby oddalone od siebie budynki<br />

zatopiły się w leśnej zieleni. Po przygotowaniu zagospodarowania terenu<br />

architekt zaprojektował również główne obiekty kampusu, w tym mieszczące:<br />

salę wykładową, bibliotekę, hotel, wewnętrzny zielony dziedziniec<br />

i salę sportową.<br />

Główny i najczęściej odwiedzany przez turystów element kompleksu<br />

stanowi niewątpliwie część z salą wykładową. Jej fasady są całkowicie<br />

odmienne od zrealizowanych później w Finlandia-talo, są gładkie, pokryte<br />

ciemną cegłą. Bryła została ukształtowana w sposób bardzo zróżnicowany.<br />

Uwidoczniono w niej amfiteatralny przekrój sali wykładowej, zmniejszono<br />

wysokość strefy wejściowej, a parter wycofano w stosunku do pozostałych<br />

kondygnacji. Dostojeństwo funkcji edukacyjnej podkreślają grafitowe, niemalże<br />

• Centrum koncertowo-kongresowe Finlandia-talo<br />

– detal latarni<br />

110 111

• Kościół na placu Temppeliaukio – sklepienie<br />

• The Aalto University School of Science<br />

and Technology – sala audytoryjna<br />

• The Aalto University School of Science<br />

and Technology – widok dachu sali audytoryjnej<br />

czarne wykończenia: murków zewnętrznych,<br />

kanelurowanych kolumn podcieni, obróbki<br />

blacharskie oraz miedziane powłoki dachu.<br />

Stonowane przełamanie tej monumentalności<br />

następuje dzięki drewnianym i bambusowym<br />

żaluzjom oraz drewnianej stolarce okiennej<br />

strefy wejściowej.<br />

Wśród detali wewnętrznych można znaleźć<br />

wspominane powyżej kanelurowane kolumny,<br />

pochwyty z mosiądzu, okładziny z płytek ceramicznych<br />

i kamienia. W interesujący sposób zrealizowano<br />

salę wykładową, która może zostać<br />

podzielona na cztery niezależne audytoria.<br />

Stroma widownia przykryta została optycznie<br />

lekkimi dźwigarami-żebrami o organicznych<br />

kształtach, na których umieszczono schodkowo<br />

wznoszący się dach. W jego łukowych pasach<br />

umieszczono okna, które zapewniają wnętrzom<br />

naturalne oświetlenie. Białe wykończenie<br />

ścian, sufitów i konstrukcji dobrze koresponduje<br />

z ciepłymi drewnianymi elementami posadzki,<br />

stolarki drzwiowej i siedzisk.<br />

Podsumowując rozważania na temat fińskiej<br />

twórczości Alvara Aalto, warto podkreślić, z jaką<br />

dbałością podchodził do rozwiązania detali.<br />

Budynki są szczegółowo przemyślane zarówno<br />

w strukturze rzutu i przekrojów, jak i detali lamp,<br />

rozwiązania ścian, schodów czy pochwytów.<br />

Można przypuszczać, że z potrzeby stosowania<br />

dedykowanego swoim budynkom wyposażenia,<br />

we współpracy z Aino Aalto, Maireą<br />

Gullicksenem, Nilsem-Gustawem Hahlem,<br />

powstała w 1945 r. firma Artek, która do dziś<br />

sprzedaje meble projektu Alvara. Jej sklep można<br />

odwiedzić m.in. przy ciągu komunikacyjnym ulic<br />

Pohjoisesplanadi i Eteläespalandi.<br />

Ikony współczesności<br />

KOŚCIÓŁ WYKUTY W SKALE<br />

Oficjalne miano luterańskiego kościoła Taivallahti<br />

jest dużo mniej popularne niż nazwa placu<br />

Temppeliaukio, na którym wzniesiono nietypową<br />

świątynię. Konkurs na jej budowę rozstrzygnięto<br />

w 1960 r., a zwycięzcami okazali się<br />

Timo i Tuomo Suomalainen (bracia). Zlokalizowana<br />

w dzielnicy mieszkaniowej, kryje się przed<br />

wzrokiem przechodniów w masywie skalnym<br />

o wysokości 13 m. Okrągły rzut świątyni został<br />

w nim wykuty z zastosowaniem metod górniczych.<br />

Na powstałych w ten sposób ścianach<br />

oparto żelbetowe dźwigary o smukłych prostokątnych<br />

przekrojach. Rozmieszczono je blisko<br />

siebie, a otwory między nimi wypełniono szkłem<br />

ukazującym niebo. Całość wieńczy niezwykle<br />

płaska kopuła o średnicy 24 cm. Niecodzienność<br />

rozwiązania podkreśla jej wykończenie wykonane<br />

ze zwiniętego mosiężnego płaskownika.<br />

Z tego metalu zrealizowano również dwuskrzydłowe<br />

drzwi wejściowe, za którymi rozciąga się<br />

niski korytarz prowadzący do właściwej komory.<br />

Na surowych, kamiennych ścianach można zobaczyć<br />

działalność wody gruntowej, a naturalne<br />

rozrzeźbienie powierzchni zapewnia wnętrzu<br />

doskonałe warunki akustyczne. Świątynia w sposób<br />

nienaganny realizuje postulaty o szczerość<br />

materiału, konstrukcji i formy w architekturze.<br />

Co więcej, należy zwrócić uwagę na wykonanie<br />

budynku z użyciem formy naturalnej – masywu<br />

skalnego. Surowy charakter świątyni skłania do<br />

zadumy i pasuje do wymagającej fińskiej pogody.<br />

CENTRUM DIPOLI<br />

Tytułowe centrum, przeznaczone dla organizacji<br />

studenckiej fińskiego Instytutu Techniki,<br />

zaprojektowali Raili i Reima Pietilä (małżeństwo).<br />

Koncepcja została wybrana w drodze<br />

konkursu zorganizowanego w 1962 r., a realizację<br />

umiejscowiono w Espoo. Działka znajdowała<br />

się w niewielkiej odległości od omawianego<br />

już Uniwersytetu Technicznego, a najbliższe<br />

sąsiedztwo stanowiły obszerne tereny parkowe.<br />

Funkcja obiektu, która dedykowana była zarówno<br />

studentom, jak i gościom z całego świata przybywającym<br />

na kongresy, stanowiła duże wyzwanie<br />

projektowe, m.in. ze względu na znaczne kubatury.<br />

Rzut został wyraźnie rozrzeźbiony, a co<br />

więcej – architekci stworzyli budynek wyrastający<br />

płynnie ze wzgórza. W ten sposób miała zostać<br />

zrealizowana idea projektantów o przedłużaniu<br />

krajobrazu za pomocą architektury. Ekspresyjne,<br />

pofałdowane formy ścian pokryto jednolitą<br />

monochromatyczną powłoką miedzianego<br />

wykończenia, której jedyną dekorację stanowi<br />

pionowe tłoczenie, całość uzupełniono surowym<br />

betonem i drewnem. Kamienne, skaliste podłoże<br />

„wspina się” na ściany, wykańcza elementy podcieni<br />

wejściowych, przez co całkowicie zatracona<br />

zostaje granica pomiędzy architekturą a naturą.<br />

We wnętrzach umieszczono biura organizacji<br />

studenckich, kawiarnię, kluby: studencki i nocny<br />

oraz restaurację. Wykończenie pomieszczeń zrealizowano<br />

przede wszystkim z drewna i kamienia,<br />

który również w formie naturalnych głazów<br />

przenika z zewnątrz.<br />

KIASMA<br />

W ciągu obiektów kulturalnych ul. Mannerheiminitie<br />

znalazł się również budynek Muzeum<br />

Sztuki Współczesnej autorstwa Stevena Holla<br />

(zakończenie budowy w 1998 r.). Dynamiczna<br />

forma zewnętrzna, przypominająca nieco żagiel<br />

statku, została w dużej mierze pokryta blachą.<br />

Tworzywo pozwoliło na precyzyjne wymodelowanie<br />

miękkich łukowych form. Ściana szczytowa<br />

skierowana ku budynkowi parlamentu otwiera<br />

się dużymi przeszkleniami, a na narożniku zlokalizowano<br />

transparentną klatkę schodową. Strefa<br />

wejściowa płynnie przechodzi w wydłużony<br />

hol, przykryty przeszklonym świetlikiem. Przestrzeń<br />

opasują rampy przeznaczone do ruchu<br />

zwiedzających, a jej punktem kulminacyjnym jest<br />

• Centrum Dipoli<br />

• Muzum Sztuki Współczesnej Kiasma<br />

112 113

• Musiikkitalo z zielonymi tarasami<br />

• Musiikkitalo – kładki komunikacyjne<br />

***<br />

Analizując architekturę Finlandii, można wysnuć<br />

przypuszczenie, że na jej sukces w dużej mierze<br />

wpłynęły trudności, jakie stwarzał klimat i warunki<br />

gruntowe. Chęć wykorzystania jak największej ilości<br />

światła dziennego zaowocowała dużymi, atrakcyjnymi<br />

przeszkleniami budynków. Obecność skał<br />

zainspirowała twórców, którzy z chęcią stosowali je<br />

w swoich rozwiązaniach, aż do zatracenia granicy<br />

między budynkiem a naturą. Ten efekt potęgowało<br />

zatapianie obiektów w zieleni i pozwalanie<br />

roślinom na zajmowanie powierzchni na fasadach,<br />

tarasach i dachach. Z dużą umiejętnością Finowie<br />

wykorzystują również obecność wody w swoich<br />

miastach, kierując ku niej budynki i inspirując się<br />

tworzonymi przez nią formami. Mimo że okres<br />

powojenny odcisnął na architekturze Helsinek<br />

niekorzystne piętno, to nowe inwestycje nawiązują<br />

do najlepszych tradycji tego kraju.<br />

Bibliografia:<br />

1. Gossel P., Leuthauser G., Architektura<br />

XX wieku. Tom 1, Taschen /TMC Art, 2010.<br />

2. Gossel P., Leuthauser G., Architektura<br />

XX wieku. Tom 2, Taschen /TMC Art, 2010.<br />

• Musiikkitalo detale wykończeń<br />

spiralna klatka schodowa, płynnie przechodząca<br />

w podesty i pochylnie. Zastosowanie pełnych<br />

balustrad w obrębie komunikacji powoduje, że<br />

jej elementy wydają się bardziej rzeźbami przestrzennymi<br />

niż rozwiązaniami funkcjonalnymi.<br />

Sale wystawowe rozmieszczono na różnych<br />

poziomach, między którymi można się swobodnie<br />

przemieszczać, bez konieczności zwiedzania<br />

w określonym porządku. Skromne białe<br />

ściany i posadzki z barwionego betonu stanowią<br />

dobre ramy do prezentacji sztuki. Ekspozycje<br />

oświetlono światłem pośrednim, rozproszonym,<br />

które minimalizuje niekorzystne refleksy<br />

i sprzyja niespiesznej kontemplacji. Intensywne<br />

akcenty kolorystyczne rozłożono z niezwykłą<br />

powściągliwością.<br />

CENTRUM MUZYKI<br />

Omawiając współczesne budynki Finlandii,<br />

nie sposób pominąć Centrum Muzyki – Musiikkitalo<br />

projektu LPR Architects (zakończenie<br />

budowy 2011 r.), sąsiadującego z Kiasmą<br />

poprzez tarasowo wznoszące się tereny zielone.<br />

Jego prostopadłościenna, w dużym stopniu przeszklona<br />

bryła nawiązuje do gmachu Parlamentu,<br />

ale pozostaje nowoczesna. Całość ustawiono<br />

węższym bokiem wzdłuż arterii komunikacyjnej,<br />

a trzon budynku stanowi prostopadłościenna<br />

bryła mieszcząca salę koncertową. Została<br />

ona zaakcentowana wysokością i dominuje<br />

nad niższą częścią niemalże w pełni oszkloną,<br />

otaczającą budynek z trzech stron. Przez przezroczyste<br />

tafle można dostrzec wewnętrzne<br />

ściany foyer pokryte skośnymi uskokami oraz<br />

poziomo żłobionymi okładzinami drewnianymi.<br />

Główna sala koncertowa zaprojektowana została<br />

dla 1704 widzów w konfiguracji winnicowej<br />

[ang. vineyard configuration]. Otoczona ze wszystkich<br />

czterech stron foyer i przeszklona na poziomie<br />

parteru jest atrakcją dla przechodzących<br />

przez budynek. Poza nią obiekt mieści jeszcze<br />

sześć dodatkowych sal i audytoriów, w tym salę<br />

prób. Wszystkie detale zostały starannie przemyślane<br />

– od dyskretnych szklanych balustrad,<br />

poprzez obudowy szatni, meble części gastronomicznych,<br />

oprawy oświetleniowe, po dekoracyjną<br />

instalację zawieszoną w strefie wejścia.<br />

dr inż. arch. Joanna Jabłońska,<br />

Wydział <strong>Architektury</strong><br />

Politechniki Wrocławskiej<br />

3. Hugo Häring w jego czasach. Budowanie<br />

w naszych czasach, tłum. Wroński J., Wrońska<br />

E., koord. Otto Ch., tłum. 1992, wyd. Miasto<br />

Biberach/Ri, Niemcy Nadburmistrz Hoffmann<br />

C.W., Biberach 1982.<br />

4. Piprek M., Alvar Aalto,<br />

Wydawnictwo Arkady, Warszawa 1987.<br />

5. Piprek M., Architektura Finlandii,<br />

Wydawnictwo Arkady, Warszawa 1988.<br />

6. Weston R., Willa Mairea. Alvar Aalto, Phaidon<br />

Press Limited, Hong Kong 1992.<br />

http://www.alvaraalto.fi<br />

(dostęp: 16.12.2012)<br />

http://www.aalto.fi/en/about/history/tkk/<br />

(dostęp: 19.12.2012)<br />

http://www.kiasma.fi/kiasmainfo/architecture<br />

(dostęp: 20.03.2012)<br />

http://www.musiikkitalo.fi/web/en/<br />

(dostęp: 20.03.2012)<br />

114 115

WPISANY W KONTEKST<br />

Dolnośląskie Centrum Informacji Naukowej<br />

i Ekonomicznej to najnowsza realizacja na<br />

terenie wrocławskiego kampusu Uniwersytetu<br />

Ekonomicznego. Założenie składa się z dwóch<br />

obiektów mieszczących bibliotekę główną<br />

uczelni oraz część dydaktyczną z aulami<br />

i pomieszczeniami wykładowymi.<br />

Na architekturę założenia ogromny<br />

wpływ miała jego lokalizacja. W jego<br />

sąsiedztwie znajduje się wysoka zabudowa<br />

mieszkalna oraz współczesna zabudowa<br />

Uniwersytetu Ekonomicznego, kształtująca<br />

pierzeję ul. Wielkiej, a także zabytkowe<br />

budynki tworzące pozostałą część kampusu.<br />

Fasadę głównego gmachu wyróżniają liczne<br />

przeszklenia, doskonale doświetlające wnętrza<br />

obiektu, oraz pasy okładzin kamiennych<br />

z piaskowca. Elewacja budynku dostępnego<br />

z wnętrza kampusu nawiązuje kompozycją do<br />

historycznej części zabudowań i jest wykonana<br />

z cegły klinkierowej.<br />

Cechą charakterystyczną wnętrz gmachu<br />

głównego jest hol ze spiralnie wijącymi się<br />

ku górze schodami, które łączą ze sobą trzy<br />

kondygnacje części bibliotecznej. Został on<br />

zaprojektowany jako przestrzeń otwarta,<br />

dająca studentom swobodę użytkowania.<br />

W obiektach użyteczności publicznej,<br />

takich jak gmachy wyższych uczelni, jednym<br />

z najważniejszych elementów jest optymalnie<br />

rozwiązana komunikacja wewnętrzna,<br />

umożliwiająca sprawny przepływ studentów<br />

oraz pracowników. Ogromną rolę odgrywa tu<br />

dobór stolarki drzwiowej – kierunek otwierania<br />

skrzydeł, sposób osadzenia w ścianie czy odległość<br />

otworu od wyposażenia technicznego<br />

pomieszczeń. Szerokości i wysokości przejść<br />

dobierane są w zależności od funkcji wnętrza<br />

i ilości osób, które będą przebywały w danym<br />

pomieszczeniu. Niezmiernie istotne, szczególnie<br />

w przypadku obiektów dydaktycznych, są<br />

doskonałe parametry akustyczne stolarki. Jej<br />

dobór determinują również wymogi określone<br />

w warunkach technicznych, w szczególności<br />

dotyczące bezpiecznej ewakuacji z obiektu.<br />

We wrocławskiej realizacji zastosowano<br />

trzy rodzaje stolarki marki Porta KMI Poland,<br />

wszystkie w okleinie dąb milano 3. Aule<br />

wykładowe wyposażono w drzwi o odporności<br />

ogniowej EI 60 oraz izolacyjności akustycznej<br />

Rw=32 dB. Stolarka tej serii dostępna<br />

jest w wersji jedno- lub dwuskrzydłowej,<br />

również w klasie EI 30.<br />

W salach dydaktycznych zastosowano<br />

drzwi w klasie akustycznej Rw=32 dB z regulowaną<br />

wzmocnioną ościeżnicą Porta SYS-<br />

TEM. Skrzydła tej serii wykonano w wersji<br />

bezprzylgowej, a ich brzegi pokryto taśmą<br />

brzegową ABS o grubości 1 mm, która zabezpiecza<br />

je przed uszkodzeniami mechanicznymi.<br />

W sanitariatach i części biurowej zastosowano<br />

natomiast drzwi okleinowane CPL HQ<br />

(Continouns Pressure Laminate High Quality).<br />

Kolekcja ta jest przeznaczona w szczególności<br />

dla obiektów użyteczności publicznej, narażonych<br />

na intensywne użytkowanie. W ofercie<br />

drzwi okleinowanych HPL znajdują się<br />

produkty jednoskrzydłowe (o szerokościach<br />

w zakresie 60-110 cm) i dwuskrzydłowe<br />

(120-200 cm). Istnieje również możliwość<br />

zamówienia skrzydeł przesuwnych, będących<br />

doskonałym rozwiązaniem w pomieszczeniach<br />

o ograniczonej powierzchni.<br />

www.portacad.eu<br />

Wszystkie pytania dotyczące oferty niestandardowej<br />

prosimy kierować do Działu Kontraktów:<br />

tel. (+48) 58 6778 140, e-mail: kontrakt@porta.com.pl

Wydawca:<br />

W.A. sp. z o.o.<br />

Adres Wydawcy i Redakcji:<br />

ul. Szewska 3a, 50-053 Wrocław<br />

tel. 71 369 93 49<br />

fax 71 369 93 31<br />

Redaktor naczelna:<br />

Kaya Brzezicka<br />

k.brzezicka@swiatarchitektury.com<br />

Sekretarz redakcji:<br />

Szymon Ciach<br />

tel. 71 369 93 49<br />

sz.ciach@swiatarchitektury.com<br />

Korekta:<br />

Elżbieta Wieliczko<br />

118<br />

ZNIKAJĄCE CHMURY<br />

Biura zarządu Kopalni Bogdanka<br />

PO DRUGIEJ STRONIE LUSTRA<br />

Wydział Matematyki i Nauk Informacyjnych<br />

Politechniki Warszawskiej<br />

KSZTAŁTOWANIE ELEWACJI<br />

„świat architektury”<br />

– miesięcznik dla architektów.<br />

OTWARTA PRZESTRZEŃ DLA TWOICH POMYSŁÓW!<br />

Jesteś autorem ciekawego projektu, którego realizacja<br />

została już ukończona, i chcesz go opublikować bezpłatnie<br />

na naszych łamach? Chciałbyś otrzymywać nieodpłatnie<br />

miesięcznik „świat architektury”?<br />

Skontaktuj się z nami!<br />

biuro@swiatarchitektury.com<br />

tel. 71 369 93 30<br />

„świat architektury” to miesięcznik<br />

dla architektów, w którym prezentujemy<br />

najnowsze realizacje polskich biur projektowych.<br />

Magazyn dystrybuowany jest do biur<br />

architektonicznych, jak również inwestorów,<br />

właścicieli firm budowlanych i deweloperskich,<br />

wydziałów architektury urzędów miast oraz banków.<br />

Dział marketingu i reklamy:<br />

Szymon Ciach<br />

tel. 71 369 93 49<br />

sz.ciach@swiatarchitektury.com<br />

Paweł Cząstkiewicz<br />

tel. 71 369 93 48<br />

p.czastkiewicz@swiatarchitektury.com<br />

Redaktor techniczny:<br />

Tomasz Głowicki<br />

Współpracownicy:<br />

Błażej Ciarkowski, Marta Głowacka, Ewa Gwóźdź,<br />

Magdalena Hoppe, Joanna Jabłońska, Paweł Kraus,<br />

Ołeksij Kopyłow, Grzegorz Mazur, Adam Osiński,<br />

Krystian Skrzypczyński, Katarzyna Sobuś,<br />

Paweł Sulik, Marcin Szczelina, Krzysztof Szozda,<br />

Marcin Twardowski, Katarzyna Walaszek,<br />

Elżbieta Wieliczko, Radosław Żubrycki<br />

Fot. okładka:<br />

archiwum ©Pilkington<br />

Druk:<br />

MeCo Media Communications GmbH<br />

Wiedeń, Austria<br />

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania<br />

i adiustacji tekstów, zmiany tytułów oraz<br />

niepublikowania ich bez podania przyczyny.<br />

Wszystkie materiały publikowane na łamach<br />

„świata architektury” objęte są prawem autorskim.<br />

Przedruk i udostępnianie wyłącznie<br />

po uzyskaniu zgody redakcji.<br />

Redakcja nie ponosi odpowiedzialności<br />

za treść zamieszczanych ogłoszeń i reklam.<br />

©Wszelkie prawa zastrzeżone W.A. sp. z o.o.<br />

Wrocław 2012<br />

www.swiatarchitektury.com<br />

of stone. estetyka betonu i kamienia do nowoczesnych wnętrz<br />

of stone. mineralna warstwa 1.5 mm na różnych substratach<br />

(MDF, topan, aluminium, inne)<br />

of stone. produkt ekologicznie przyjazny<br />

of stone. unikalna powierzchnia mebli i elementów<br />

architektury wnętrz<br />

of stone. bogaty program odcieni i struktur powierzchni<br />

LAMINart sp. z o.o.<br />

ul. Laskowa 24, 62-060 Stęszew<br />

tel. (61) 813 47 33, tel./fax (61) 813 50 70<br />

e-mail: office@laminart.pl, www.laminart.pl<br />

Filie handlowe:<br />

ul. Piłsudskiego 2 ul. Sportowa 1 ul. Piekarnicza 12a ul. Gen. F. Kleeberga 14b ul. Św. Antoniego Padewskiego 5/7<br />

34-130 Kalwaria Zebrzydowska 05-840 Brwinów 80-126 Gdańsk 15-691 Białystok 91-038 Łódź<br />

tel./fax (33) 876 53 05 tel./fax (22) 729 79 33 tel. (58) 300 05 16 tel./fax (85) 662 37 19 tel. (42) 230 99 07<br />

GSM 509 735 005 GSM 509 735 006 fax (58) 300 05 17 GSM 509 735 007 tel./fax (42) 652 10 78<br />

kalwaria@laminart.pl brwinow@laminart.pl gdansk@laminart.pl bialystok@laminart.pl lodz@laminart.pl

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!