swiat 03 - Świat Architektury
30.04.2015 • Views
Share Embed Flag

swiat 03 - Świat Architektury

swiat 03 - Świat Architektury

swiat 03 - Świat Architektury

SHOW MORE
SHOW LESS
ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
swiatarchitektury.com

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

START NOW

3 / 2010<br />

ISSN: 2081-6413<br />

U SCHEIBLERA<br />

Apartamenty w byłej fabryce<br />

PARAGRAF<br />

Wydział Prawa i Administracji<br />

Uniwersytetu Łódzkiego<br />

MEDIA CENTRUM<br />

Siedziba redakcji<br />

Dziennika Zachodniego

I TATTILI – DOTYK GŁĘBI<br />

– laminaty wysokociśnieniowe w najlepszym włoskim wydaniu<br />

– niepowtarzalna trójwymiarowa kompozycja powierzchni i koloru<br />

– siedem fantastycznych powierzchni<br />

– dziesięć wybarwień<br />

„Wiemy jak trafi ć do zmysłów”<br />

LAMINart sp. z o.o.<br />

ul. Laskowa 24, 62-060 Stęszew<br />

tel. (61) 813 47 33, tel./fax (61) 813 50 70<br />

e-mail: office@laminart.pl, www.laminart.pl<br />

Filie handlowe:<br />

ul. Piłsudskiego 2 ul. Sportowa 1 ul. Piekarnicza 12a ul. Gen. F. Kleeberga 14b ul. Św. Antoniego Padewskiego 5/7<br />

34-130 Kalwaria Zebrzydowska 05-840 Brwinów 80-126 Gdańsk 15-691 Białystok 91-<strong>03</strong>8 Łódź<br />

tel./fax (33) 876 53 05 tel./fax (22) 729 79 33 tel. (58) 300 05 16 tel./fax (85) 662 37 19 tel. (42) 230 99 07<br />

GSM 509 735 005 GSM 509 735 006 fax (58) 300 05 17 GSM 509 735 007 tel./fax (42) 652 10 78<br />

kalwaria@laminart.pl brwinow@laminart.pl gdansk@laminart.pl bialystok@laminart.pl lodz@laminart.pl

Architektoniczna abstrakcja<br />

<br />

<br />

Busch-priOn. Stwórz indywidualny<br />

komfort mieszkania.<br />

Busch-priOn to nowoczesny naścienny element sterujący oświetleniem, żaluzjami,<br />

ogrzewaniem i klimatyzacją. Dzięki Busch-priOn mamy dostęp do wszystkich tych funkcji<br />

indywidualnie oraz możemy tworzyć dowolne kompleksowe sekwencje zdarzeń i wywoływać<br />

je jednym ruchem ręki. Proste menu oraz system naprowadzania kolorami pozwala na intuicyjne<br />

i swobodne użytkowanie. Dzięki zastosowaniu unikatowego wzornictwa (Red Dot Design<br />

Award 2008) oraz szlachetnych materiałów takich, jak szkło białe i czarne, stal i aluminium,<br />

sterownik Busch-priOn wspaniale komponuje się z nowoczesną architekturą, nieustannie<br />

dostosowując się do indywidualnych potrzeb domowników. www.busch-jaeger.com/pl<br />

<strong>Świat</strong> zaskakuje nas swoim poziomem abstrakcji. Patrzymy i nic<br />

nie rozumiemy. Poszczególne fragmenty coś nam przypominają,<br />

jednak złożone w całość nie przywołują niczego, co znamy. W architekturze<br />

jest podobnie. Budujemy wciąż z tych samych elementów:<br />

piwnica, kuchnia, pomieszczenie pomocnicze, hol, wejście, parter,<br />

schody, biuro, basen, piętro, winda, salon, garderoba... Mimo tej<br />

powtarzalności projekty wciąż nas zaskakują, aż odnosimy wrażenie,<br />

że obcujemy z czymś nowym. Mistrzem abstrakcji i nietypowych<br />

zestawień jest Frank Gehry, znany z tego, że z arkusza blachy stworzył<br />

nową jakość architektury. W pogiętych, ekspresyjnych formach<br />

odbija się letnie światło.<br />

W trzecim numerze „świata architektury” proponujemy Państwu<br />

przegląd ciekawych, niepowtarzalnych, czasem abstrakcyjnych<br />

projektów. Zaczynamy od Projektu z okładki, gdzie przedstawimy<br />

apartamenty w byłej łódzkiej fabryce „u Scheiblera”.<br />

O pracy nad zagadnieniem opowiedzieli nam Paweł Marciniak<br />

i Dariusz Witasiak. Artykuł otwiera autorskie spojrzenie na zagadnienia<br />

formy i jej braku. Na Państwa uwagę zasługują również:<br />

budynek Wydziału Prawa w Łodzi, realizacja obiektu Starostwa<br />

Powiatowego we Wrocławiu, Ratusz w Warszawie na Bielanach,<br />

Media Centrum i wiele innych. Letnie dni zachęcają do spacerów.<br />

Proponujemy więc wycieczkę wokół osiedla Corte Verona, które<br />

przedstawili nam architekci Kazimierz Łatak i Piotr Lewicki.<br />

Mimo wysokich temperatur wyżyny abstrakcyjnego myślenia<br />

o architekturze prezentujemy w naszych wywiadach z Agnieszką<br />

Hajdas-Obajtek w dziale Sylwetki i Andrzejem (André) Mrowcem<br />

w sekcji À l Èntager. Obie rozmowy krążą wokół zagadnień pracy<br />

architekta i jego działalności między granicami krajów.<br />

Sprawy techniczne poruszamy w dziale Specjalizacje, gdzie kontynuujemy<br />

temat budownictwa pasywnego, a rozwijamy zagadnienie<br />

centralnej sterylizatorni w obiektach służby zdrowia. Natomiast<br />

w dziale Wnętrza przeczytają Państwo o ciekawym rozwiązaniu sieciowych<br />

salonów fryzjerskich.<br />

Zapraszam do abstrakcyjnego „świata architektury” ukazanego<br />

w pełnym, letnim świetle.<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

ABB Sp. z o.o.<br />

tel.: +48 22 51 64 400<br />

fax: +48 22 51 64 444<br />

e-mail: osprzet.pomoc@pl.abb.com<br />

www.abb.pl

WIELOFUNKCYJNA HALA 60<br />

Obiekt sportowo-widowiskowo-wystawienniczy<br />

w Bielsku-Białej<br />

W numerze:<br />

POWŚCIĄGLIWOŚĆ FORMY 64<br />

Biblioteka Wydziału Filologii Polskiej i Klasycznej<br />

Uniwersytetu Adama Mickiewicza<br />

• WYDARZENIA 8<br />

• SYLWETKI<br />

• NOWOŚCI PRODUKTOWE 10<br />

ARTE DIZAIN 68<br />

Wywiad z Agnieszką Hajdas-Obajtek<br />

• PROJEKT Z OKŁADKI<br />

• MIKSER PRODUKTOWY 72<br />

U SCHEIBLERA 14<br />

Apartamenty w byłej fabryce<br />

14<br />

64<br />

• HISTORIA I WSPÓŁCZESNOŚĆ<br />

• REALIZACJE W POLSCE<br />

PARAGRAF 26<br />

Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego<br />

ASEPTYKA ARCHITEKTURY 30<br />

Budynek biurowy w Brzeziu pod Opolem<br />

KAMIENICE TEODORA TALOWSKIEGO 73<br />

Pod Pająkiem i Śpiewającą Żabą<br />

SZTUKA ARCHITEKTURY CZ. 2 74<br />

Teatr Rozrywki w Chorzowie – refleksje z budowy<br />

• À L´ÉTRANGER<br />

SZKOŁA PRIMUS 32<br />

Zespół szkół wraz z zapleczem sportowo-socjalnym w Szczecinie<br />

RĘKA RAPIDOGRAF KOMPUTER 78<br />

Wywiad z Andrzejem (André) Mrowcem<br />

POD SZKLANYM PORTYKIEM 34<br />

Siedziba Urzędu Dzielnicy Warszawa Bielany<br />

• SPECJALIZACJE<br />

MINIMALIZM FORMALNY 37<br />

Budynek Starostwa Powiatowego we Wrocławiu<br />

W KRAINIE WYOBRAŹNI 40<br />

Nowa siedziba Teatru Lalek „Pleciuga”<br />

44<br />

68<br />

BUDOWNICTWO PASYWNE 84<br />

Informacje ogólne, przykłady rozwiązań<br />

PASYWNA HALA 86<br />

Obiekt sportowy w Słomnikach – rozwiązania techniczne<br />

SZYB PREZYDENT 42<br />

Renowacja wieży szybu w Chorzowie<br />

OGRODY ZIMOWE CZ. 2 90<br />

Materiały wykończeniowe i wyposażenie<br />

CORTE VERONA 44<br />

Wywiad z Kazimierzem Łatakiem i Piotrem Lewickim<br />

z Biura Projektów Lewicki Łatak z Krakowa<br />

SERCE SZPITALA 93<br />

Centralna sterylizatornia – praktyczne porady projektowe<br />

Z KRAKOWSKIM AKCENTEM 49<br />

Hotel Best Western Premier w Krakowie<br />

NAD MORZEM 54<br />

Sand Hotel – budynek sanatoryjno-hotelowy w Kołobrzegu<br />

MEDIA CENTRUM 56<br />

Siedziba redakcji Dziennika Zachodniego<br />

54<br />

78<br />

• WNĘTRZA<br />

[NIE]TYPOWY SALON 96<br />

Projekt sieciowych salonów fryzjerskich<br />

LIFESTYLE<br />

Gadżet miły dla oka 100<br />

6 świat architektury świat architektury 7

Wydarzenia<br />

Prezentacja Living<br />

Space<br />

Dnia 7 czerwca w Warszawie firma<br />

ABB wraz z partnerami zorganizowała<br />

briefing, który odbył się w pierwszym<br />

w Polsce inteligentnym apartamencie 1st<br />

Smart Home. Na spotkaniu zaprezentowano<br />

innowacyjną koncepcję zarządzania<br />

przestrzenią za pomocą inteligentnych<br />

rozwiązań firmy ABB oraz nowości<br />

produktowe z zakresu Audio-Video.<br />

Living Space łączy funkcje sterowania<br />

oświetleniem, żaluzjami, ogrzewaniem<br />

i klimatyzacją, komunikację opartą<br />

o Internet, domową rozrywkę oraz<br />

systemy bezpieczeństwa zintegrowane<br />

w jednym układzie sterowanym centralnie<br />

– za pośrednictwem eleganckich,<br />

naściennych paneli. Celem tych<br />

funkcji jest umożliwienie domownikom<br />

stworzenia dowolnej i przyjaznej stylistycznie<br />

przestrzeni mieszkalnej, przy<br />

zachowaniu komfortu i łatwości obsługi.<br />

Sterowanie przestrzenią jest intuicyjne<br />

i proste. Podstawowymi elementami<br />

systemu Living Space są dwa produkty<br />

– sterownik priOn i centralny panel dotykowy<br />

ComfortTouch.<br />

www.busch-jaeger.com/pl<br />

Wrocławski Color<br />

House już otwarty<br />

Ogólnopolska sieć salonów sprzedaży<br />

i doradztwa Color House ciągle się powiększa.<br />

Wraz z końcem czerwca otwarty został<br />

punkt we Wrocławiu, w którym znalazł się<br />

szeroki asortyment produktów dekoracyjnych<br />

marki Caparol. Można w nim także<br />

skorzystać z profesjonalnego doradztwa<br />

w zakresie wykończenia wnętrz.<br />

To jest już piąty tego typu salon sprzedaży<br />

w Polsce. Podczas oficjalnego otwarcia<br />

architektom, inwestorom i firmom wykonawczym<br />

zostały przedstawione nowatorskie<br />

techniki dekoracyjne z wykorzystaniem<br />

produktów spod znaku słonia.<br />

Oprócz prezentacji nowości każdy z odwiedzających<br />

mógł porozmawiać ze specjalistami<br />

z firmy Caparol na temat właściwości<br />

i innowacyjnych cech materiału do<br />

termoizolacji budynków. Zainteresowaniem<br />

cieszyła się także ściana pokazowa<br />

z systemem ociepleń Carbon. Dekorator-stylista<br />

zaproponuje klientom salonu<br />

techniki dekoracyjne i dobierze kolory oraz<br />

struktury odpowiednie do danego wnętrza.<br />

Dogodne położenie salonu przy ulicy Żernickiej<br />

oraz duża przestrzeń sprzedażowa<br />

zachęcają do wizyty.<br />

www.caparol.pl<br />

Dla<br />

najmłodszych<br />

Na rynku pojawiło się wyjątkowe wydawnictwo<br />

dla dzieci autorstwa Ewy<br />

Solarz z ilustracjami Aleksandry i Daniela<br />

Mizielińskich.<br />

„D.E.S.I.G.N.” to przegląd 69 najciekawszych<br />

projektów wzornictwa przemysłowego<br />

z ostatnich 150 lat – od<br />

klasycznych po najbardziej zwariowane:<br />

łóżko w kształcie ringu bokserskiego, pobazgrany<br />

żyrandol, lustro kościotrup czy<br />

plisowana lampa. Większość z nich to<br />

ikony wzornictwa zaprojektowane przez<br />

najwybitniejszych twórców – od Le Corbusiera<br />

po Philippe’a Starcka. Poprzez<br />

lekkie, dowcipne opisy, barwne anegdoty<br />

i ilustracje „D.E.S.I.G.N.” bawi,<br />

zadziwia i uwrażliwia na estetykę oraz<br />

formę otaczających nas przedmiotów.<br />

Każdy rozdział zawiera kolorowe, dowcipne<br />

ilustracje oraz zwięzły, przystępny<br />

tekst przedstawiający dany projekt<br />

i jego twórcę. „D.E.S.I.G.N.” jest drugą<br />

książką z serii zapoczątkowanej przez<br />

„D.O.M.E.K.” – pierwszą publikację dla<br />

dzieci o współczesnej architekturze, która<br />

okazała się wielkim sukcesem.<br />

www.wydawnictwodwiesiostry.pl<br />

Soft lofty na<br />

Mokotowie<br />

Woronicza Qbik to pierwszy kompleks<br />

mieszkaniowy tworzony w koncepcji<br />

soft loftów. Niekonwencjonalny wygląd<br />

jest zasługą międzynarodowej pracowni<br />

Investment Environments (INVI), której<br />

prezesem jest Guy Perry. Wizytówką<br />

kompleksu o postindustrialnej architekturze<br />

będzie nowoczesna, przeszklona<br />

fasada od strony ulicy Woronicza.<br />

W czterech połączonych budynkach powstanie<br />

350 mieszkań, w tym 183 dwupiętrowych<br />

loftów. Lokale charakteryzować<br />

będzie przestrzenność, duże okna i proste<br />

formy. W mieszkaniach dwupoziomowych<br />

wysokość w części dziennej dochodzić<br />

będzie do 6 metrów, a płaszczyzny przeszkleń<br />

zapewnią doświetlenie pomieszczeń<br />

i widok na panoramę Warszawy. Wewnątrz<br />

kompleksu powstanie wypełnione<br />

zielenią patio. Na parterze znajdą się punkty<br />

usługowe i handlowe, a pod budynkiem<br />

garaż. Woronicza Qbik będzie atrakcyjnym<br />

miejscem ze względu na bliskość centrum,<br />

parków, szkół, obiektów gastronomicznych<br />

oraz Galerii Mokotów. Kompleks zostanie<br />

oddany do użytku w 2012 roku.<br />

www.ghelamcoresidential.pl<br />

Profesjonalne Systemy Ocieple Budynków<br />

Bezspoinowe Systemy Ocieple Budynków<br />

FOVEO TECH to szeroki wachlarz rozwiza<br />

opartych na doskonaej jakoci tynkach dekoracyjnych<br />

i farbach fasadowych, dostpnych<br />

w bogatej gamie kolorystycznej.<br />

www.foveo.com.pl<br />

8 świat architektury

Nowości produktowe<br />

Nowości produktowe <br />

INTELIGENTNY<br />

STROP<br />

Nowy strop DX-Therm ze zintegrowanym<br />

ogrzewaniem i opcją chłodzenia<br />

zapewnia komfortowe, energooszczędne<br />

i przyjazne dla zdrowia ciepło. Przenoszenie<br />

energii termicznej w płytach stropowych<br />

zrealizowano za pomocą promieniowania,<br />

dzięki czemu cała powierzchnia sufitu wykorzystywana<br />

jest do efektywnego ogrzewania<br />

pomieszczeń. Ponieważ system umieszcza<br />

się bezpośrednio w stropie, nie wymaga on<br />

podwyższenia podłogi. Dzięki takiej konstrukcji<br />

zapewnia większą swobodę projektowania<br />

i urządzania pomieszczeń. Rozwiązanie<br />

minimalizuje unoszenie się kurzu. Strop<br />

osiąga pełną wydajność już po 66 minutach,<br />

więc koszty utrzymania systemu są niskie.<br />

www.dennert.pl<br />

SYSTEM<br />

SOLBET PERFEKT<br />

Koncepcja systemowa opiera się na<br />

powiązaniu elementów murowych oraz<br />

chemii budowlanej produkowanych przez<br />

jednego producenta. Parametry i cechy<br />

produktów wchodzących w jej skład są<br />

starannie dobrane i dopasowane, dzięki<br />

czemu są sobie dedykowane. Ich kompleksowe<br />

wykorzystanie zwiększa gwarancję<br />

jak najlepszego efektu końcowego.<br />

Elementy składowe systemu to bloczki<br />

Solbet Ideal – do ścian jednowarstwowych,<br />

bloczki Solbet Optimal – do ścian<br />

warstwowych, wewnętrznych nośnych<br />

i działowych, nadproża Solbet, płytki,<br />

kształtki, zaprawy i tynki. Całość jest uzupełniona<br />

przez szereg produktów wykończeniowych.<br />

www.solbetperfekt.pl<br />

Stolbud Włoszczowa poleca drzwi okleinowane<br />

z kolekcji Decor, Finish i Modern.<br />

Szeroki wybór różnorodnych stylistycznie<br />

modeli pozwoli na dopasowanie<br />

produktu zarówno do klasycznych,<br />

jak i bardziej nowoczesnych wnętrz<br />

oraz wykorzystanie we wszelkiego<br />

rodzaju aranżacjach. Konstrukcja<br />

skrzydła to rama drewniana z wypełnieniem<br />

– materiał stabilizujący tzw.<br />

plaster miodu, wykończona obustronnie<br />

płytą HDF gładką, oklejaną<br />

folią. Kolekcje dostępne są w kolorze<br />

białym i w naturalnych barwach europejskich<br />

gatunków drewna (buk,<br />

olcha, dzika grusza, orzech, akacja,<br />

PRODUKTY OCHRONNE DO DREWNA<br />

Firma Den Braven wprowadziła na rynek<br />

linię impregnatorów dekoracyjnych<br />

Decorator. Produkty pozwalają łatwo<br />

i skutecznie zabezpieczyć drewniane powierzchnie<br />

znajdujące się na zewnątrz<br />

budynków, takie jak płoty, bramy, stolarka<br />

okienna i drzwiowa, podbitki dachowe,<br />

boazeria elewacyjna, okiennice i pergole.<br />

Produkt stworzony na bazie mieszaniny<br />

żywic alkidowych i biocydów skutecznie<br />

chroni nie tylko przed działaniem wilgoci<br />

i promieniowania UV, ale również przed<br />

sinizną, grzybami oraz owadami. Zawarte<br />

w impregnacie pigmenty pozwalają barwić<br />

drewno na jeden z ośmiu dostępnych kowww.denbraven.pl<br />

LAMPA FIRMY BYMORRITZ<br />

www.bymorritz.com<br />

STOLARKA Z PŁYTY HDF<br />

www.stolbud.pl<br />

lorów: brąz, kasztan, mahoń, palisander,<br />

pinia, teak, bezbarwny i zielony. Preparat<br />

trafia do rąk użytkownika w postaci gotowego<br />

do użycia płynu, nie wymaga używania<br />

podkładu.<br />

Lampa Margot – nowy produkt firmy Bymorritz<br />

– ma 48 cm wysokości. Korpus<br />

z porcelany przemysłowej i ręcznie wykonanego,<br />

szklanego klosza (średnica 22 cm) ma<br />

u podstawy szerokość 8 cm. Lampa waży<br />

7,8 kg, ma klasyczny włącznik na oprawce<br />

oraz dekoracyjny przewód. Margot wyróżnia<br />

się oryginalnym wzorem i idealnymi<br />

proporcjami, dzięki czemu wpasuje się<br />

do wnętrz nowoczesnych i klasycznych.<br />

Bymorritz projektuje i produkuje lampy oraz<br />

zajmuje się kompleksową aranżacją oświetlenia<br />

w przestrzeniach publicznych. Na indywidualne<br />

zamówienie produkuje także krótkie serie<br />

z unikalnych materiałów (tailor made) lub<br />

realizuje duże zamówienia dla konkretnych<br />

projektów (hotele, restauracje, biura, spa).<br />

wiśnia, limba). Szeroki wybór przeszkleń i modele<br />

dostępne w wersji przesuwnej pozwalają<br />

na efektywnie zagospodarowanie przestrzeni.<br />

DREWNIANE DRZWI BARAUSSE<br />

www.barausse.pl<br />

NOWOŚCI FIRMY GIRA<br />

Stalowy wideobramofon podkreśli architekturę<br />

domu i zwiększy bezpieczeństwo poprzez<br />

obserwację otoczenia wejścia. Szklany<br />

głośnomówiący wideoterminal z dużym wyświetlaczem<br />

zapewnia szybkie rozpoznanie<br />

dzwoniącego. Pozwoli na obejrzenie obrazu<br />

z dowolnych kamer zewnętrznych i dzwonienie<br />

do innych terminali. Oprócz wideoterminali<br />

oferowane są unifony i wideounifony<br />

o wyglądzie dostosowanym stylistycznie do<br />

pozostałego osprzętu elektrycznego.<br />

Gira podtynkowe radio RDS zajmuje niewiele<br />

miejsca i pozwala na szybkie wybranie<br />

stacji, załączanie wraz z oświetleniem oraz<br />

możliwością przyłączenia dowolnych głośników.<br />

Dostępne jest w kilkudziesięciu odmianach<br />

kolorystycznych.<br />

Szeroka paleta wykończeń, czyli 17 fornirów<br />

(naturalnych i modyfikowanych) oraz lakier wodny,<br />

w tym także na wysoki połysk, to zaleta drewnianych<br />

drzwi Barausse. Można je dodatkowo połączyć z naturalną<br />

skórą, kryształami Swarovskiego, kokosem,<br />

stalą nierdzewną, aluminium i różnymi rodzajami<br />

szkła lub luster. Drzwi mają dwustronne skrzydła,<br />

zawiasy regulowane w trzech osiach, teleskopową<br />

ościeżnicę z możliwością regulacji, systemy przesuwne<br />

(naścienne i wewnętrzne) oraz elastyczne wymiary<br />

– wysokość nawet do 270 cm, a szerokość do<br />

120 cm. Dostępne są modele łamano-przesuwne,<br />

dźwiękoszczelne i ognioodporne. Kolekcje występują<br />

w wersjach drzwi pełnych, mniej lub bardziej<br />

przeszklonych, a także całkowicie szklanych.<br />

www.gira.pl<br />

2TEC2 – NOWE SPOJRZENIE NA WYKŁADZINĘ<br />

Projektowanie jest tak proste – dlatego właśnie jest<br />

tak skomplikowane.<br />

Paul Rand<br />

Nowa generacja wykładzin PCV – tak śmiało możemy<br />

napisać – rozpoczęła się w Belgii. Wykładzina 2TEC2<br />

z wtopionym w wierzchnią warstwę włóknem szklanym<br />

imponująco wygląda i wspaniale imituje tkaninę<br />

zarówno na podłodze jak i na ścianie.<br />

80% PCV i 20% włókna szklanego stanowi skład,<br />

a w konsekwencji design produktu, powoduje, że<br />

nowa struktura wykładziny szybko osiąga sukces na<br />

rynku Polskim. Produkowana od 2005 r. oferowana<br />

jest już w 45 krajach świata. Różnorodność faktur,<br />

wzorów oraz ciekawa kolorystyka otwiera przed nami<br />

niezwykłe doznania i możliwości aranżacji.<br />

www.2tec2.pl<br />

MULTIFORM – NOWOCZESNOŚĆ<br />

BLISKA NATURY<br />

Nowa kolekcja mebli marki Klose daje<br />

możliwość indywidualnego dobrania kolorystyki<br />

frontów drzwi i szuflad. Zróżnicowane<br />

modele komód i kredensów o pełnej eleganckiej<br />

linii w połączeniu z podestami oraz podwieszanymi<br />

półeczkami umożliwiają realizację<br />

rozmaitych aranżacji. Natężenie światła można<br />

modyfikować dzięki zastosowaniu oświetlenia<br />

typu microline. Na uwagę zasługują<br />

również interesujące modele rozsuwanych<br />

stołów. Prosta forma bryły dzięki kontrastowemu<br />

zestawieniu masywnych nóg i lekkiego<br />

blatu nabiera interesujących proporcji. Kolekcja<br />

Multiform dostępna jest w wersji ciemnej<br />

(orzech lakierowany) lub jasnej (buk twardzielowy).<br />

Obecnie linia mebli do jadalni i salonu<br />

rozszerzona została o meble do sypialni.<br />

www.klose.pl<br />

SZKŁO, KTÓRE NADAJE GŁĘBIĘ<br />

Pilkington wprowadza innowacyjny produkt<br />

– pierwsze na świecie szkło profilowe<br />

o symetrycznie pofalowanej powierzchni,<br />

czyli Pilkington Profilit Wave. Gama zastosowań<br />

obejmuje wielofunkcyjne fasady budynków,<br />

obiekty parkingowe, klatki schodowe,<br />

jak i elementy dekoracji wnętrz, takie jak<br />

ścianki działowe. Szkło może być instalowane<br />

pionowo lub poziomo, subtelnie łamiąc duże<br />

powierzchnie przeszkleń i nadając budynkowi<br />

głębię. Pofalowana powierzchnia tworzy ciekawe<br />

efekty świetlne i kolorystyczne uzależnione<br />

od intensywności i źródła światła oraz<br />

kąta widzenia. Pilkington Profilit Wave dostępny<br />

jest w wersji standardowej lub Amethyst<br />

(w kolorze niebieskim). Może być również<br />

powlekany powłoką przeciwsłoneczną<br />

lub niskoemisyjną, zbrojony wzdłużnie drutem,<br />

a także termicznie hartowany.<br />

www.pilkington.pl<br />

10 świat architektury świat architektury 11

www.portacad.eu<br />

Wszystkie zapytania dotyczące oferty<br />

niestandardowej prosimy kierować do<br />

Działu Kontraktów:<br />

tel. (+48) 58 6778 140,<br />

e-mail: kontrakt@porta.com.pl<br />

W połowie maja 2010 roku na terenie byłej<br />

fabryki Scheiblera oddano do użytku 421<br />

loftów o wyjątkowej architekturze. Jednym<br />

z ciekawszych elementów założenia są przygotowywane<br />

na indywidualne zamówienie<br />

drzwi kontraktowe firmy Porta. Zastosowana<br />

stolarka spełnia założenia inwestora i doskonale<br />

wpisuje się w postindustrialny charakter<br />

obiektu.<br />

Początkowo budynki poprzemysłowe, ze<br />

względu na powściągliwą, ascetyczną formę,<br />

zyskały uznanie bohemy artystycznej, a z czasem<br />

krąg miłośników poszerzył się o osoby ze<br />

środowiska biznesu. Zestawienie szkła z cegłą<br />

i konstrukcjami żeliwnymi, potem stalowymi,<br />

pobudza wyobraźnię oraz stanowi doskonałe<br />

tło dla pracowni malarskich i projektowych,<br />

galerii, klubów, restauracji, a nawet apartamentów.<br />

Mieszkanie w lofcie jest obecnie<br />

wyznacznikiem statusu społecznego i przejawem<br />

dobrego gustu.<br />

Na specjalne wymagania<br />

Architekci dobierający stolarkę drzwiową<br />

do obiektów poprzemysłowych nie mogą<br />

bazować na standardowych rozwiązaniach i<br />

produktach. Wymusza to zwiększona grubość<br />

ścian (w stosunku do obecnie stosowanych),<br />

niestandardowe wymiary otworów w świetle,<br />

nierówność murów oraz niejednokrotnie<br />

restrykcyjne wymagania konserwatora zabytków.<br />

Dlatego bardzo często projektanci sami<br />

są pomysłodawcami prototypów stolarki.<br />

Przygotowują szczegółową dokumentację, na<br />

podstawie której producent wykonuje skrzydła,<br />

ościeżnice i okucia.<br />

DRZWI<br />

INDYWIDUALNE<br />

PORTA<br />

W loftach u Scheiblera<br />

w Łodzi<br />

Elegancja warta zapamiętania<br />

Zastosowane w loftach u Scheiblera w Łodzi<br />

rozwiązanie idealnie wpasowuje się zarówno<br />

w ogólny charakter obiektu, jak i w architekturę<br />

ciągów komunikacyjnych. Zestawienie<br />

fornirów o ciemnej, jednolitej kolorystyce<br />

z jasnymi, kamiennymi okładzinami ścian oraz<br />

malowanymi na czarno stalowymi elementami<br />

konstrukcji nośnej i balustrad jest bardzo<br />

eleganckie. Nietypowy jest również podział<br />

skrzydeł na dwie części – jest to rozwiązanie<br />

rzadko spotykane w budynkach mieszkaniowych.<br />

Dodatkowo w płaszczyźnie drzwi zastosowano<br />

pionowe metalowe pasy, w które<br />

wkomponowano zamki i podłużne pochwyty<br />

zastępujące tradycyjne klamki. Nad pasami<br />

zaprojektowano numerację loftów wykonaną<br />

z tego samego materiału. W celu doświetlenia<br />

komunikacji wewnętrznej nad wejściami<br />

zastosowano świetliki, a ich konstrukcję wykonano<br />

również w technologii firmy Porta. To<br />

rozwiązanie pokrywa się z założeniem inwestora,<br />

który życzył sobie, aby stolarka osobom<br />

odwiedzającym kompleks zapadała w pamięć.<br />

Otwieramy dla was drzwi<br />

Stolarka drzwiowa, jako istotny detal<br />

architektoniczny, podlega starannemu projektowaniu<br />

nie tylko w przypadku łódzkich<br />

loftów. Dlatego realizowanie drzwi kontraktowych<br />

na indywidualne zamówienie i według<br />

unikalnego projektu jest dużym ułatwieniem<br />

w pracy projektantów. Firma Porta wspiera<br />

biura architektoniczne fachową poradą ekspertów<br />

w rozwiązaniach nietypowych, a także<br />

bibliotekami CAD dla produktów znajdujących<br />

się w ofercie.

Projekt z okładki<br />

Wzajemne przenikanie budynków<br />

tworzy nowy organizm<br />

1<br />

AUTORSKI KOMENTARZ<br />

DO „LOFTÓW U SCHEIBLERA”<br />

fragmenty „TRAKTATU O NIEFORMIE”<br />

U SCHEIBLERA<br />

Apartamenty w byłej fabryce<br />

fot. Marta Sinior<br />

Łódź to miasto nieustających, twórczych<br />

przekształceń. Zmienia się<br />

w nim niemal wszystko – od społeczeństwa<br />

po architekturę. Współczesność spleciona jest<br />

z historią nie poprzez tradycję, lecz FORMĘ.<br />

Czym zatem jest FORMA? Konstruując<br />

przestrzeń pragniemy poznać mechanizm<br />

działania naszej wyobraźni. Wydaje się, że<br />

wrażliwość i doświadczenie problemu nie wyczerpują,<br />

swoiste uniwersum mieści się w niewerbalnej<br />

wiedzy zapisanej pomiędzy ludźmi.<br />

Zawarte jest ono w kulturze – sztuce, religii,<br />

filozofii, architekturze, strukturach społecznych<br />

– i uwarunkowane tradycją oraz przyzwyczajeniem,<br />

technologią, modą i stylem,<br />

odkrywane dla każdej inwestycji jako mechanizm<br />

wiodącej funkcji. Ten mechanizm ma<br />

często wartość obiektywną, przenika każdą<br />

ze sztuk, a skoncentrowany jest w FORMIE,<br />

którą najprościej można określić jako „mechanikę<br />

wyobraźni” – swoisty algorytm, według<br />

którego nie tylko toczy się nasze życie społeczne,<br />

ale powstają także dzieła genialne. Ten<br />

uniwersalny pierwiastek wcielony we wszelkie<br />

aspekty otaczającej nas rzeczywistości nieustająco<br />

ją tworzy, a jednocześnie sam rozwija<br />

się w czasie i przestrzeni. To zjawisko powstaje<br />

na pograniczu wrażliwości, refleksji, emocji<br />

i życiowej praktyki. Utrwalone i przekazywane<br />

jest w postaci świadomych i podświadomych<br />

reguł, które oswajają rzeczywistość<br />

w wielu jej aspektach w postaci FORM.<br />

Najprostsze przykłady interpretacji FORMY<br />

– czasem stanowią przestrzenie najniższej<br />

rangi, czasem stają się elementami WIELKIEJ<br />

FORMY – opisują sytuacje przestrzenne, takie<br />

jak korytarz a droga do sacrum, wrota do budynku<br />

a łuk triumfalny. Podobnie działa wieża,<br />

kolumna, most, relikt, labirynt i wiele innych.<br />

Czasami poprzez użycie katalizatorów, takich<br />

jak rytm, geometria, skala czy kontekst,<br />

pojawiają się inne znaczenia, a nawet warunkują<br />

one pojawienie się elementów WF, np.<br />

pustki, która poprzez przestrzenie powstałe<br />

pomiędzy FORMAMI tworzy zwykle forum,<br />

świętego kręgu utworzonego najprościej przez<br />

rytm na okręgu. Ten drugi podkreśla pojawienie<br />

się granicy wtajemniczenia pomiędzy sacrum<br />

a profanum i pozwala na symboliczne jej<br />

przekroczenie w rozmaitych rytuałach. Prosta,<br />

wieloznaczna i symboliczna struktura domu<br />

poprzez skalę i konteksty staje się świątynią.<br />

FORMY tworzą zbiór projekcji świadomych<br />

i podświadomych lęków, przeświadczeń,<br />

wątpliwości oraz doświadczeń i kompleksów<br />

człowieka, a także odpowiedzi na najważniejsze<br />

pytania naszej cywilizacji oraz zwykłej codzienności.<br />

Dwa ostatnie elementy formują<br />

i uogólniają obraz rzeczywistości w naszym<br />

umyśle i w konsekwencji ją tworzą. W Łodzi<br />

większość budynków pofabrycznych straciła<br />

swoje pierwotne funkcje i stanęła na granicy,<br />

poza którą FORMA w nich zawarta może<br />

w zależności od potrzeb znaczyć coś zupełnie<br />

innego niż funkcja, dla której były budowane.<br />

Spadochronowy, XIX-wieczny zrzut FORMY<br />

zaowocował tutaj „nową tradycją”, poprzez<br />

którą można to miasto dzisiaj opisać. Jest on<br />

znakomitym przykładem, jak WIELKA FOR-<br />

MA zawierająca w sobie zespół wielu FORM<br />

znakomicie asymiluje się z miejscem, czerpie<br />

z niego i je współtworzy. Za łódzkimi pofabrycznymi<br />

zespołami stoi również znacznie<br />

starsza historia – historia klasycznej FORMY<br />

architektonicznej, której prapoczątki dotykają<br />

rozwoju gatunku ludzkiego. Takie elementy<br />

i składowe FORMY jak rytm, kolumna i wieża,<br />

towarzyszą nam od początku, kształtując<br />

i rozwijając FORMĘ architektoniczną. FORMY<br />

to odpowiedzi na podstawowe pytania, przed<br />

jakimi stawał człowiek w czasie i historii. Zawarte<br />

są w naszej podświadomości, a pojawiają<br />

się w chwili spotkania z rzeczą. FORMA<br />

w takim sensie przynależy do naszej wyobraźni,<br />

a nie do miejsca ani rzeczy, choć zwykle<br />

miejsce i rzecz nadają jej ostateczny wygląd<br />

i przyoblekają ją w materiały. Znakiem<br />

łódzkiej WF jest pytanie o jej „po-fabryczną”,<br />

a właściwie „po-klasyczną” tożsamość.<br />

FORMA jest doświadczeniem egzystencjalnym<br />

człowieka, zbiorem podświadomych<br />

treści wielu miejsc i sytuacji wielu pokoleń,<br />

okoliczności, w których pojawiał się i z którymi<br />

się stykał. W jakimś sensie jest tych emocji<br />

i refleksji równoważnym symbolem, którym<br />

podświadomie się posługuje dla wyrażania architektury.<br />

Jeśli brak w architekturze kontekstu<br />

historycznego – uwarunkowań miejscowych<br />

przełożonych na język budowlany, dojrzałości<br />

miejsca wyrażonej w kontynuującej ją architekturze<br />

– wówczas WIELKA FORMA jako<br />

zestaw wielu FORM, sama w sobie jest doskonałym<br />

kontekstem. Na tym polegała jej siła,<br />

gdy w XIX wieku tworzono łódzkie fabryki.<br />

Lofty „U Scheiblera” stanowią przykład<br />

NIEFORMY.<br />

Czym jest NIEFORMA? Tym wszystkim,<br />

co – pisząc najprościej – nie mieści się<br />

w FORMIE. Jest rzeczą wieloznaczną, jeszcze<br />

nieukształtowaną, bo pozbawioną swojej<br />

pierwotnej funkcji i jednoznaczności, nacechowaną<br />

względnością i refleksją. Rzecz czy<br />

budynek FORMĄ bywa czasami, zaś NIE-<br />

FORMĄ jest zawsze. Każdą rzecz można widzieć<br />

bez jej pierwotnej, utrwalonej funkcji,<br />

często jest to zupełnie nowa jakość poza granicą<br />

pospolitości. NIEFORMA – tak jak refleksja,<br />

wątpliwość czy pytanie postawione przez<br />

wyobraźnię – jest sposobem otwarcia się na<br />

nowe doświadczenia i wyzwania, to jakość<br />

poetycka, ale też potencja intelektualna.<br />

Takie proste NIEFORMY z naszego „podwórka”<br />

to LOFTY. Po raz wtóry przekraczają<br />

granice funkcji, dla których je adresowano<br />

i na nowo obudowują je znaczeniami. Najpierw<br />

spadkobiercy ideowi budowniczych<br />

pałaców i zamków tworzyli budowle dla<br />

funkcji przemysłowej z całym przewrotnym<br />

cudzym słowem, w jaki przyobleczono ich<br />

kształt. Dzisiaj, w kolejnym cyklu życia, zmieniają<br />

się w mieszkania w apartamentowcu.<br />

Nowego nie musi budować ego, jeśli mamy<br />

świadomość WIELKIEJ FORMY. Wystarczy<br />

oparcie o nią i harmonijne współbrzmienie.<br />

WF towarzyszyła nam w istniejących obiektach<br />

w trakcie projektowania i rozwijania zespołu<br />

zabudowy „U Scheiblera” – taką nazwę<br />

zespół nosi od początku, a określenie „lofty”<br />

rynek dokleił zdecydowanie później. Chciano<br />

w ten sposób w prosty sposób okiełznać<br />

zupełnie nową jakość architektoniczną, marketingową<br />

i biznesową, z jaką spotykała się<br />

„rynkowa” wyobraźnia.<br />

Architektura powstaje dla swojej funkcji,<br />

ale trwa w kulturze dzięki swojej FORMIE.<br />

Czasem ulegamy złudzeniu, że to my tworzymy<br />

FORMĘ, ale ona już istnieje, czego<br />

w tych kilku zdaniach próbuję dowieść.<br />

Trzeba ją tylko zmaterializować. Zwykle to<br />

FORMA tworzy nas. Nosimy ją w sobie jako<br />

architekci, ale i jako widzowie. Poniżej pokazujemy<br />

na przykładach z naszej realizacji, jak<br />

używamy FORMY, wpisując się w zastany<br />

kontekst i dlaczego paradoksalnie twierdzimy,<br />

że to wszystko poprzez swoją wieloznaczność<br />

i refleksyjność jest właśnie NIE-<br />

FORMĄ – reprezentacją naszej wyobraźni,<br />

która zmienia często FORMĘ, nie zmieniając<br />

kształtu rzeczywistości.<br />

Dariusz Witasiak<br />

14 świat architektury świat świat architektury 15

Ważne jest to, czego prawie nie widać...<br />

zaprawa do klinkieru<br />

Sopro KMT<br />

jasnoszara<br />

szara<br />

ciemnoszara<br />

grafitowo-szara<br />

brązowa<br />

czerwono-brązowa<br />

Zaprawa KMT<br />

To, czego nie widać gołym okiem, decyduje o jakości wykonania.<br />

Sopro KMT to zaprawa do klinkieru z trasem reńskim. Zapobiega<br />

powstawaniu wykwitów na powierzchni muru. Występuje w 10 rodzajach.<br />

Jakość produktów i szerokie wsparcie techniczne Sopro sprawią,<br />

że Twoja praca przebiegnie sprawnie i bez reklamacji.<br />

Od razu widać, że to Sopro.<br />

antracyt<br />

piaskowo-żółta<br />

www.sopro.pl<br />

Systemy chemii budowlanej<br />

Sopro Polska Sp. z o.o. | Warszawa, ul. Poleczki 23/F (teren Platan Park) | tel. 22 335 23 00, fax 22 335 23 09

nak stalowe, a także stalowo-ceglane detale<br />

były nowo projektowane i niczego nie odwzorowywały.<br />

Projektowo są powiązane tylko<br />

z tą realizacją. Nasze podstawowe założenie<br />

brzmiało: zaprojektować zespół budynków<br />

poza stylami, ale osadzony w historii.<br />

fot. Marta Sinior<br />

Uliczka w zespole<br />

Dzisiaj Łódź stanowić może centrum NIEFORMY, której mottem<br />

jest przemiana i poszukiwanie dla tego miasta nowej FORMY<br />

– mówią w rozmowie z Szymonem Ciachem architekci Paweł Marciniak<br />

i Dariusz Witasiak.<br />

18 świat architektury<br />

Jakie elementy wymagały największej<br />

ingerencji?<br />

Kiedy rozpoczynaliśmy projekt, największe<br />

obawy budziła możliwość znalezienia<br />

racjonalnego kompromisu pomiędzy<br />

wymaganiami konserwatora zabytków<br />

a oczekiwaniami inwestora. Potem było rozwinięcie<br />

formy i użycie nowego, choć paradoksalnie<br />

starego języka, jakiego wymagała<br />

ta przestrzeń. Języka, który wymagał uświadomienia<br />

sobie kontekstów, a nie wymyślenia<br />

architektury.<br />

Struktura zabudowy mieszkaniowej poprzez<br />

ilość mieszkań w tak dużym zespole<br />

zmusza do rozbijania elewacji i rozciągania<br />

zespołów kubaturowych ilością okien i balkonów.<br />

W przypadku zabytkowego zespołu<br />

mieliśmy do czynienia z rytmami blisko<br />

dwóch tysięcy okien, chcieliśmy przeprowadzić<br />

zatem odwrotny proces – scalania –<br />

poprzez przerysowanie skali, uwypuklenie<br />

detalu, zindywidualizowanie miejsc.<br />

Co stanowiło największe wyzwanie<br />

konstrukcyjne przy wprowadzeniu<br />

nowej funkcji w istniejącą substancję<br />

budowlaną?<br />

Przede wszystkim ilość uwarunkowań dla<br />

wznoszenia nowych konstrukcji od fundamentu<br />

po dach. Inwestor nas pytał, dlaczego w tak<br />

dużym zespole każde mieszkanie jest inne i o<br />

różnej powierzchni. Ale to jest cecha działania<br />

przy zabytku – każde miejsce jest inne.<br />

Cała stolarka została wymieniona.<br />

Czy widniejące na elewacji balkony<br />

i loggie to nowe elementy?<br />

To doskonałe pytanie i znakomity komplement<br />

– potwierdza przyjęte założenia. Wszystkie<br />

loggie i balkony, poza dwoma w części<br />

historycznej, są „nowe”. Jeśli tego nie widać,<br />

to znaczy, że są osadzone w „czasie i historii”.<br />

Chcieliśmy, żeby między starą a nową zabudową<br />

i detalami nastąpiło harmonijne współbrzmienie.<br />

Używamy nowej materii, ale odwzorowujemy<br />

składniki WIELKIEJ FORMY.<br />

Jak wiele elementów w strukturze<br />

zastanej było nieoryginalnych (przebudowy,<br />

doraźne remonty)? Zostały<br />

one zachowane, przeprojektowane czy<br />

usunięte?<br />

W pierwszej fazie analiz projektowych, po<br />

uzgodnieniach z WKZ i inwestorem, na ponad<br />

pięćdziesiąt obiektów do wyburzenia zakwalifikowaliśmy<br />

większość ze współcześnie<br />

dobudowanych fragmentów. Razem było to<br />

kilkadziesiąt budynków i konstrukcji budowlanych.<br />

Usunięto także najważniejszy element<br />

– nadbudowę jednej kondygnacji na budynku<br />

przędzalni. Kilka nowych budynków zostało<br />

zaadaptowanych, np. obiekt przy wieży z dodanymi,<br />

dwukondygnacyjnymi arkadami.<br />

Widniejąca na dachu wieżyczka<br />

to odtworzenie czy może renowacja<br />

zachowanych fragmentów?<br />

Zachowało się zaledwie kilka zdjęć historycznych<br />

stanowiących „nieostry” pierwowzór.<br />

Sygnaturka to odbudowanie zabytkowej formy,<br />

choć stworzono ją materialnie całkowicie od<br />

nowa.<br />

Czy detale ceglane lub stalowe wykonywane<br />

były na zamówienie, aby odwzorować<br />

stan pierwotny?<br />

Detale ceglane – uzupełniające w części<br />

zabytkowej zachowane ściany – odtwarzane<br />

były na wzór istniejących. W większości jed-<br />

Balkony – gondole<br />

fot. Paweł Marciniak<br />

Proszę nam opowiedzieć o współpracy<br />

z australijskim architektem<br />

Gary'm Wolfem.<br />

Gary w pierwszym etapie prac, kiedy potrzebne<br />

nam było jasne i przejrzyste przedstawienie<br />

oczekiwań klienta, odpowiadał za<br />

koordynację projektu z jego założeniami.<br />

Monitorował zarówno stan zaawansowania<br />

uzgodnień projektu w urzędach, jak i zaawansowanie<br />

prac nad dokumentacją w pracowni.<br />

Gary miał często inne doświadczenia niż my,<br />

przywiezione ze swojego kraju. Dyskusje z nim<br />

pozwalały spojrzeć na dany temat z zupełnie<br />

innej strony. Był zaufanym, profesjonalnym<br />

konsultantem inwestora i naszym, szczególnie<br />

na etapie koncepcji. Duży wkład wniósł na etapie<br />

aranżacji meblowych w trakcie tworzenia<br />

wystawy kilku pokazowych apartamentów.<br />

Czy Łódź ze względu na swój postmodernistyczny<br />

charakter może stać się<br />

ośrodkiem tego typu realizacji?<br />

Łódź już jest symbolem adaptacji pofabrycznych<br />

zespołów – począwszy od adaptacji<br />

budynku Straży Pożarnej na Księżym Młynie<br />

czy Łódzkiej Manufaktury. Jesteśmy współautorami<br />

projektów tych budynków.<br />

Postmodernizm jako próba odreagowania<br />

modernizmu jest dzisiaj do pewnego stopnia<br />

anachroniczny. W obrębie tego stylu próbowano<br />

za pomocą naskórka odtwarzać w architekturze<br />

pewne emocje, które się wówczas<br />

pojawiły. Działał na granicy przeskalowanego<br />

żartu i nerwowej prowokacji, powstawał bowiem<br />

w czasie kiedy historyczna architektura<br />

była akceptowana z pewnym niesmakiem.<br />

W tym czasie, modernizm też już się zestarzał.<br />

Brak było wówczas w modzie przyzwolenia na<br />

poważne traktowanie zarówno jednego, jak<br />

i drugiego. Potrzebny był wyrafinowany dystans<br />

do FORMY. Style w architekturze są<br />

zwykle osadzone w kulturze i czasie, ale powierzchowne,<br />

bez metody i reguł, działanie<br />

skazane jest na niepowodzenie. Łódź w tym<br />

kontekście i w tej kategorii nie powinna występować.<br />

Jeśli zderzyć takie powierzchowne pojęcie<br />

jak postmodernizm ze zjawiskiem, które<br />

trwa tysiące lat, a takim jest budowanie WIEL-<br />

KIEJ FORMY jako zjawiska kulturowego, a nie<br />

tylko architektonicznego, to nie ma między<br />

nimi znaku równości. FORMY pojawiają się<br />

w kulturze w wielu miejscach: labirynt, wieża,<br />

świątynia. Architektura w przypadku używania<br />

dojrzałej FORMY jest odzwierciedleniem

KOMPLEKSOWE RENOWACJE OBIEKTÓW ZABYTKOWYCH<br />

HYDROIZOLACJA BUDYNKÓW, w tym metodą iniekcji ciśnieniowych<br />

ZABEZPIECZENIE<br />

ANTYKOROZYJNE<br />

stali i betonu<br />

USUWANIE GRAFFITI<br />

z każdej powierzchni<br />

Czyszczenie strumieniowo-<br />

-ścierne mokrym ścierniwem<br />

w technologii TORBO<br />

• konstrukcji stalowych,<br />

• zbiorników stalowych otwartych<br />

i zamkniętych,<br />

• konstrukcji betonowych.<br />

sach następował powrót do WIELKIEJ FORMY. Ukrywaliśmy<br />

ją pod nazwami rozmaitych stylów i epok – od okresu<br />

megalitów po architekturę egipską i grecką, okres rzymski,<br />

a następnie po styl romański, renesans czy klasycyzm, a nawet<br />

postmodernizm. Rozwój kultury architektonicznej nie następuje<br />

linearnie od rzeczy niedoskonałych do najdoskonalszych, ale<br />

ukryte w naszej podświadomości kompleksy zjawisk ujawniają się<br />

w różnych odsłonach, postaciach, na różnym poziomie ich rozwoju,<br />

w cyklicznej zasadzie ciągłego odradzania się w kulturze<br />

WIELKIEJ FORMY. Przyobleczone każdorazowo w zmienione<br />

kształty, w różne materie, na różnym poziomie techniki i odniesień.<br />

Rozwijają się wraz z rozwojem kultury danej społeczności<br />

oraz obumierają wraz z nią. Zwykle nie dostrzegamy procesów<br />

„przejścia” – jedyne co w takiej sytuacji możemy zrobić, to stawiać<br />

pytania, czyli zanurzyć się w NIEFORMIE.<br />

Czy mają Państwo swoją definicję loftu?<br />

Definicję loftu określono znacznie wcześniej i nie należy tu<br />

wiele zmieniać. Zwłaszcza że czas wraz z realizacjami „nowych<br />

loftów” przyniósł nowe określenia. Dzisiaj problem polega nie na<br />

klasyfikacji loftu, a na interpretacji zespołu „U Scheiblera”. My nie<br />

projektowaliśmy loftów w tym zespole. Staraliśmy się stworzyć zespół<br />

mieszkaniowy, w którym wrażliwy, a niekoniecznie zamożny<br />

człowiek może być otoczony przez NOWĄ FORMĘ zawierającą<br />

w sobie „współczesny czas i historię”.<br />

PHU DYTRYCH Sp. z o.o.<br />

ul. Kosynierów Gdyńskich 48/50 ; 93-357 Łódź<br />

tel: (42) 640-19-12 ; 601 - 333 - 2<strong>03</strong><br />

Współczesny budynek<br />

nietracący „ducha”<br />

Zakład Remontowo-Budowlany ERG<br />

ul. Kopernika 15-17, 90-5<strong>03</strong> Łódz<br />

tel. (+48 42) 636 26 01, (+48 42) 636 26 <strong>03</strong><br />

tel. (+48 42) 636 26 99, fax (+48 42) 637 46 10<br />

e-mail: erg@erg.lodz.pl, www.erg.lodz.pl<br />

Doradztwo i profesjonalne<br />

wykonawstwo w zakresie:<br />

<br />

<br />

KRYCIE DACHÓW<br />

papami, membranami, blachami tytanowo-cynkowymi,<br />

aluminiowymi, miedzianymi<br />

HYDROIZOLACJE<br />

tarasów, fundamentów, obiektów inżynieryjnych<br />

WYKONAWSTWO DACHÓW ZIELONYCH<br />

<br />

ogrodów dachowych oraz dachów w systemie stemie<br />

odwróconym<br />

ODŚNIEŻANIE<br />

i serwisowanie dachów<br />

Wykonawca projektu dachów i hydroizolacji w loftach po byłej fabryce<br />

Scheiblera w Łodzi autorstwa pracowni Marciniak & Witasiak.<br />

stanu świadomości, a nie egocentrycznym gestem. Dzisiaj Łódź stanowić<br />

może centrum NIEFORMY, której mottem jest przemiana<br />

i poszukiwanie dla tego miasta nowej FORMY. Każde miasto ma<br />

swoją NIEFORMĘ – zestaw pytań, na które odpowiedzi będą stanowiły<br />

o jego istocie. Łódź w tej sytuacji poprzez skalę działań nie<br />

jest na pewno „post”, ale nie musi być także „pre”, żeby wpisać się<br />

w nurt współczesności.<br />

Chcielibyśmy poznać Państwa opinię na temat podejścia<br />

do renowacji. Są Państwo zwolennikami odtwarzania<br />

elementów i rewaloryzacji konserwatywnej, czy raczej<br />

wprowadzenia współczesnych rozwiązań w historyczny<br />

kontekst?<br />

My stawiamy sobie pytanie: czego nowego dzisiaj potrzeba do artykułowania<br />

współczesnej FORMY architektonicznej? Miejsce jest zarówno<br />

dla historii, jak i dla elementów współczesnych. Przykładowo: modernizm<br />

przeistoczył się z zaprzeczenia ciągłości historii w znakomity katalizator<br />

FORMY, pozwala uwypuklać, kontrastować, tworzyć tła, akcenty, podkreślać,<br />

zaczyna się pojawiać w realizacjach jako „partner historii”. Dzisiejsze<br />

czasy potrzebują NOWEJ FORMY. Zmienia się rzeczywistość –<br />

z realnej przechodzimy mentalnie w wirtualną. Możemy mieszkać<br />

w kapsułach podtrzymujących życie, modlić się, robić zakupy, a nawet<br />

żenić się przed ekranem monitora. Pojawiają się zupełnie nowe<br />

technologie. To wszystko wywołuje zmiany w świadomości, istnieją<br />

realne przesłanki do zmian w architekturze. Zwykle w takich czafot.<br />

Paweł Marciniak<br />

20 <br />

<br />

20 świat świ<br />

w architektury

Lokalizacja/adres Łódź ul. Tymienieckiego 25<br />

Pracownia projektowa<br />

Zespół architektów Paweł Marciniak & Dariusz Witasiak<br />

Mirosław Rybak, Ewa Sarama, Zbigniew Wiliński, Rafał<br />

Lamorski, Michał Brzeziński, Wojtek Kluch, Barbara<br />

Zaczkiewicz, Szymon Jończy, Joanna Stangreciak,<br />

Monika Kucharczyk, Tomasz Czarnecki, Grzegorz<br />

Architekci<br />

Uraziński, Wojtek Borowczyk, Michał Piwowarski,<br />

Sylwia Janas, Klara Kozmińska, Wojtek Sylwestrowicz,<br />

Joanna Cwynar, Zuzanna Fadhel, Paweł Myśliwiec,<br />

Anna Awrejcewicz, Gracjan Fertliński<br />

Data opracowania 2005–2010<br />

Data realizacji 2010<br />

Inwestor<br />

Opal Property Developments<br />

reprezentacja – arch. Gary Wolf<br />

Powierzchnia netto<br />

Budynki zabytkowe – 54 500 m 2<br />

Budynki nowe – 32 000 m 2<br />

Kubatura brutto 412 000 m 3<br />

Arkady dodane do wieży stają się abstrakcyjnym<br />

„pałacem przy placu”<br />

fot. Paweł Marciniak<br />

Systemy detekcji i sygnalizacji pożaru<br />

Stolarka drzwiowa<br />

Chemia budowlana (zaprawa do klinkieru)<br />

Kostka oraz płyty posadzkowe<br />

Przewody oddymiające i zabezpieczenia<br />

przejść instalacyjnych<br />

Okna i fasady aluminiowo-szklane<br />

Ręcznie formowane cegły<br />

Oświetlenie zewnętrzne<br />

Renowacja i zabezpieczenia<br />

konserwatorskie<br />

Wykonawca pokryć dachowych<br />

i hydroizolacji<br />

System dachowy i elewacyjny<br />

D+H Polska sp. z o.o.<br />

PORTA KMI POLAND sp. z o.o.<br />

Sopro Polska Sp. z o.o.<br />

POZ BRUK Spółka z o.o. S.K.A.<br />

Promat TOP Sp. z o.o.<br />

Mostostal Zabrze Holding S.A.<br />

Cegielnia Dąbrówka<br />

Rosa<br />

PHU DYTRYCH Sp. z o.o.<br />

Zakład Remontowo-Budowlany "ERG" Sp. J.<br />

PREFA Polska<br />

Dziękujemy Opal Property Developments S.A. za współpracę przy tworzeniu artykułu.<br />

Detal konstrukcji – szkic projektantów<br />

Mostostal Zabrze – Holding S.A.<br />

41-800 Zabrze, ul. Wolności 191<br />

tel. + 48 32 373 44 44<br />

fax + 48 32 271 50 47<br />

Mostostal Zabrze Holding S.A. wykonawcą okien i fasad<br />

aluminiowo – szklanych Loftów „U Scheiblera” w Łodzi<br />

Oferujemy kompleksową obsługę w zakresie:<br />

•projektowania,<br />

•wykonawstwa warsztatowego,<br />

•montażu<br />

aluminiowych fasad i ślusarki okienno-drzwiowej<br />

www.mz.pl<br />

Detal elewacyjny – szkic projektantów<br />

Uczestniczyliśmy między innymi w realizacjach fasad<br />

następujących obiektów w Polsce i za granicą:<br />

• Budynek biurowo-hotelowo-usługowy Altus Katowice<br />

(Generalne Wykonawstwo),<br />

• Biurowiec Biprohutu, Gliwice,<br />

• Siedziba Daimler Chrysler, Warszawa,<br />

• Hotel Sheraton Kraków (szklany dach),<br />

• Sheraton Poznań,<br />

• Silesia City Center, Katowice,<br />

• Biurowiec Beacon Court, Dublin, Irlandia,<br />

• Khalifa Stadium, Doha, Katar,<br />

• Porte De Lilas, Paryż, Francja,<br />

• Sport City Tower, Doha, Katar,<br />

• Terminal T2G lotniska CDG w Paryżu, Francja.<br />

22 świat świ<br />

w architektury świat architektury 23

LOFTY<br />

POCHODZENIE<br />

HISTORIA<br />

ZASTOSOWANIA<br />

Określenie „loft” zostało zapożyczone<br />

z języka angielskiego i oznacza ‘strych’, ‘poddasze’.<br />

Słowo to występuje również w zrostach<br />

frazeologicznych: organ loft – chór<br />

kościelny, gdzie lokalizowano prospekt organowy,<br />

oraz pigeon loft – wysoki gołębnik.<br />

W formie czasownikowej definiuje ruch<br />

w górę, podniesienie, wyniesienie.<br />

Początkowo opuszczone strychy, poddasza,<br />

głównie w pustostanach poprzemysłowych<br />

i magazynach, zamieszkiwał margines<br />

społeczeństwa, a swoje pracownie lokalizowali<br />

tu ubodzy malarze, rzeźbiarze i plastycy.<br />

Z czasem szersza grupa odbiorców doceniła<br />

duże przeszklenia, obszerne, otwarte<br />

wnętrza, niestandardowe wykończenia (lub<br />

ich brak), rzadko spotykany nastój, a przede<br />

wszystkim niskie koszty utrzymania i eksploatacji<br />

mieszkań. Poszczególne elementy<br />

wnętrz były bardzo inspirujące, a dodatkowo<br />

Lofty u Scheiblera<br />

Detale elewacji ceglanej<br />

pozwalały rozpinać płótna malarskie dowolnych<br />

rozmiarów.<br />

Pierwsze lofty powstały w latach 40.<br />

w Bostonie i nowojorskiej dzielnicy SoHo<br />

w nadrzecznych magazynach, których nieformalni<br />

właściciele (92% mieszkańców)<br />

w latach 70. zmusili władze miasta, by zalegalizować<br />

ich sytuację. W podobnych obiektach<br />

w pobliskiej Tribece (1974 r.) swoją zamiejsco-<br />

Wiele obiektów (browary, magazyny, oficyny,<br />

wieże strażnicze, hale fabryczne), często<br />

o dobrej konstrukcji i w nie najgorszym stanie<br />

technicznym, czekają na zagospodarowanie.<br />

Lofty są doskonałą metodą na rewitalizację<br />

i odzyskiwanie postindustrialnych terenów<br />

w miastach. Opuszczone w związku<br />

z rozwojem technologii, zmianą procesów<br />

produkcyjnych, dążeniem władz do wycofy-<br />

fot. Marta Sinior<br />

Wnetrze holu wejściowego<br />

24 świat architektury<br />

wą filię zlokalizował ASU (Arizona State University).<br />

Mocno krytykowany wybór zdewastowanych<br />

budynków okazał się słuszny, gdy<br />

po renowacji podniósł się prestiż tej nowojorskiej<br />

dzielnicy. Wkrótce we wschodniej części<br />

Stanów Zjednoczonych pojawiły się kolejne<br />

lofty. Popularność tego typu przestrzeni rosła,<br />

a wraz z nią zwiększała się jej wartość.<br />

Moda na lofty dotarła również do Polski.<br />

Wystarczy wspomnieć poetyckie kadry<br />

z filmu „Samotność w sieci” w reżyserii<br />

Witolda Adamka (2006 r.) oraz znane realizacje<br />

architektoniczne: Bolko-Loft (pierwszy<br />

w kraju, 20<strong>03</strong> r.), spichlerz w Gliwicach<br />

(2009 r.; „świat architektury” 2/2010) – oba<br />

autorstwa pracowni medusa group, czy lofty<br />

u Scheiblera (czytaj na str. 14) – według<br />

pracowni projektowej Marciniak & Witasiak.<br />

wania fabryk ze śródmieść, na powrót zostają<br />

włączone w użytkowanie. Co więcej, stają się<br />

atrakcyjnymi miejscami pełniącymi rolę centrotwórczą.<br />

Tu ogniskuje się życie społeczności,<br />

bo w ciągu dnia działają restauracje,<br />

biura, pracownie, a nocą kluby, galerie, kina<br />

i teatry. Zrealizowane w fabrykach mieszkania<br />

są użytkowane całodobowo, nie istnieje więc<br />

problem okresowego pustoszenia dzielnicy,<br />

który jest szczególnie dotkliwy dla przedmieści<br />

i ścisłych centrów dużych miast. W dobie<br />

wzrostu cen powierzchni użytkowej ten<br />

kierunek rozwoju urbanistyki wydaje się być<br />

słuszny i zgodny z trendem dbania o ekologię<br />

– w końcu loft jest formą recyklingu substancji<br />

budowlanej.<br />

Joanna Jabłońska<br />

Presstone to system elementów architektonicznych produkowanych na<br />

bazie wysokogatunkowych, szlachetnych kruszyw naturalnych metodą<br />

prasowania. Podstawową zaletą tej technologii jest możliwość produkcji<br />

płyt posadzkowych, monolitycznych podestów, stopni schodów, okładzin<br />

elewacyjnych i innych elementów wykończeniowych o spójnej strukturze<br />

i kolorystyce. Presstone stanowi interesującą ofertę dla architektów<br />

tworzących zarówno tradycyjne jak i innowacyjne aranżacje.<br />

pozbruk.pl

Realizacje w Polsce<br />

Trzeci wymiar paragrafu<br />

PARAGRAF<br />

Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego<br />

Niezwykła, charakterystyczna forma budynku natychmiast utrwaliła<br />

w świadomości mieszkańców jego nazwę i „Paragraf” szybko stał się<br />

symbolem zarówno uczelni, jak i Łodzi. Autorem tego dostojnego,<br />

reprezentacyjnego i wyjątkowego budynku jest Jacek Grabowski wraz<br />

z zespołem AGG – Architekci Grupa Grabowski z siedzibą w Łodzi.<br />

Gmach Wydziału Prawa i Administracji<br />

powstał w dobrej lokalizacji przy jednym<br />

z ważniejszych pod względem urbanistycznym<br />

i komunikacyjnym skrzyżowań w Łodzi,<br />

na zamknięciu szerokiej arterii komunikacyjnej<br />

prowadzącej do centrum miasta z Warszawy<br />

i z węzła autostrad A1/A2. Dominantą i punktem<br />

centralnym tego skrzyżowania – ronda<br />

była dotychczas tylko potężna bryła kościoła<br />

św. Teresy.<br />

W sercu kampusu<br />

Nowy Wydział Prawa i Administracji został<br />

doskonale wkomponowany w układ przestrzenny<br />

rozległego ronda i po mistrzowsku<br />

włączony w strukturę studenckiego miasteczka.<br />

Nieregularna i mała działka – jak na tak<br />

duży program Wydziału Prawa i Administracji<br />

– wymagała koncentracji budynku, zwartej formy,<br />

a jego położenie w kampusie uniwersyteckim<br />

– dostępności z czterech przeciwległych,<br />

ale równie ważnych kierunków.<br />

Dlatego wydział posiada cztery równorzędne<br />

wejścia prowadzące do centralnego<br />

hallu wejściowego, podkreślone przez mostki<br />

przerzucone nad fosą otaczającą budynek.<br />

Świetnie zaprojektowana faktura posadzki<br />

jednoznacznie kieruje użytkowników do<br />

wejść oraz podkreśla kształt obiektu.<br />

Zaskakujące jest, że zbliżając się z dowolnego<br />

kierunku do tego olbrzymiego gmachu,<br />

nigdy nie jesteśmy narażeni na „szukanie<br />

frontu” czy zbędne „obchodzenie” budynku,<br />

z każdej strony bowiem zaprojektowano<br />

główne wejście prowadzące do tego samego<br />

hallu. Także wszystkie fasady są frontowe.<br />

Budynek ciągle zmienia swoje oblicze,<br />

błyszcząc światłem konkretnej pory dnia<br />

i konkretnej pogody, grającym na polerowanym<br />

czarnym granicie fasady, a spacer wokół<br />

niego jest nieustannie źródłem przyjemności<br />

i odkrywaniem niezwykłych widoków.<br />

Trzy geometrycznie klarowne bryły<br />

obiektu i „umykające” po łukach ściany fasady<br />

sprawiają, że jest on odbierany bardzo dyna-<br />

Wrażenie<br />

wszechobecnego<br />

światła<br />

micznie i koncentruje na sobie uwagę obserwatora.<br />

Wkrótce okazuje się jednak, że wyjątkowa<br />

forma budynku, zaskakująca „organizacja”<br />

wejść do niego, olbrzymie sferyczne powierzchnie<br />

granitowej, czarnej, polerowanej<br />

fasady, a na niej subtelne, cienkie linie ze stali<br />

nierdzewnej (jakby nieistotne, ale uwypuklające<br />

kształt budynku), nocna iluminacja świetlna<br />

– to dopiero początek wrażeń. Wnętrze<br />

budynku oferuje bowiem kolejną wyjątkową<br />

„zabawę” światłem i przestrzenią.<br />

Gigantyczna rzeźba<br />

Intrygujący kształt paragrafu był dla autora<br />

projektu, architekta Jacka Grabowskiego,<br />

inspiracją, a wpisanie w ten symbol funkcji<br />

budynku okazało się odkrywaniem zaskakujących<br />

przestrzeni i rozwiązań.<br />

Kształt paragrafu – znaku stanowiącego<br />

jednoznaczny kod prawa – poprzez dodanie<br />

trzeciego wymiaru zaczął oddziaływać mocą<br />

niezwykłej architektury.<br />

Zaprojektowany obiekt składa się z trzech<br />

przenikających się owalnych brył (budynki<br />

A, B i C), o klarownym układzie komunikacji<br />

wewnętrznej. W tych rozległych przestrzeniach<br />

wszystkie korytarze poszczególnych<br />

pięter zaczynają się i kończą w jednym, centralnym,<br />

wielopoziomowym atrium.<br />

Dzieje się tak dlatego, że pętle – owale<br />

korytarzy budynków A, B i C – są jakby<br />

zsunięte. Na obwodzie każdego zwoju<br />

umieszczono sale wykładowe i pokoje pracowników<br />

naukowych. Natomiast wewnątrz<br />

obszernych pętli, w skrajnych bryłach A i C,<br />

zaprojektowano jedna nad drugą – aule i audytoria.<br />

Środkowy zwój pozostał wewnątrz<br />

niewypełniony, tworząc wieloprzestrzenne<br />

przekryte szklanym dachem atrium o wysokości<br />

prawie 30 m, świadczące o wielkości<br />

i randze obiektu oraz stanowiące jego tętniące<br />

życiem centrum.<br />

Atrium tworzą jednoprzestrzenny parter<br />

oraz kilka pięter balkonów – otwartych korytarzy<br />

biegnących po owalnym obwodzie<br />

olbrzymiej pętli B oraz połączonych wiszącymi<br />

mostkami, schodami, kładkami.<br />

W atrium zostały „zawieszone” w przestrzeni<br />

dwa monumentalne „kominy”, zawierające<br />

spiętrzone w kilku kondygnacjach<br />

– niczym warstwy tortu – zespoły auli.<br />

We wnętrzach dominuje biel, odcienie<br />

jasnej szarości, jasne okładziny drewniane,<br />

szkło, stal, co sprawia wrażenie wszechobecnego<br />

światła, kontrastującego dodatkowo<br />

z czernią granitu fasady. Naturalne światło<br />

wpada do wnętrza przez szklany dach<br />

i „przesącza” się przez kładki i mostki, szklane<br />

podłogi, oświetla pięć pięter owalnych galerii,<br />

tworzy zaskakujące efekty cieni na wypukłych<br />

ścianach, dociera do najniższej kondygnacji,<br />

gdzie na posadzce rozrzucono kilkadziesiąt<br />

głazów narzutowych, tworzących naturalne<br />

(dosłownie) podziały wnętrza, stoły, siedziska<br />

i … niezwykłą atmosferę.<br />

Przestrzeń ujęta w taki kształt rodzi emocje<br />

– jest dla użytkowników nieustającym<br />

źródłem przyjemności i satysfakcji. To tak,<br />

jakby architekci zwracali się do nich: MASZ<br />

PRAWO! (czuć się tu dobrze). To hasło, które<br />

przez cały czas projektowania było mottem<br />

autora, ma podwójne znaczenie. Studenci<br />

Wydziału Prawa Uniwersytetu Łódzkiego<br />

czekali bowiem na swoją siedzibę kilkadziesiąt<br />

lat, tułając się po salach wielu innych budynków<br />

uniwersyteckich.<br />

Celem architektów było zaprojektowanie<br />

obiektu jednocześnie przyjaznego i dostojnego,<br />

przytulnego i monumentalnego, prostego<br />

i wyjątkowego. I – sądząc po opiniach<br />

użytkowników, studentów, gości – architekci<br />

mogą mieć satysfakcję.<br />

Przejrzystość funkcji<br />

Budynek nowego Wydziału Prawa i Administracji<br />

Uniwersytetu Łódzkiego o powierzchni<br />

21 500 m 2 przeznaczony jest dla<br />

100 000 studentów i kilkuset pracowników<br />

naukowych. Funkcjonalnie podzielono go<br />

na dwie podstawowe strefy: „niższą” strefę<br />

studentów (poziomy -4.00, 0.00, +4.00,<br />

+8.00), z pomieszczeniami dydaktycznymi,<br />

pracowniami, biblioteką, dziekanatem, częścią<br />

gastronomiczną i kawiarnią, oraz „wyższą”<br />

strefę wykładowców (poziomy +12.00<br />

i +16.00). Część przeznaczona dla pracowników<br />

naukowo-dydaktycznych stanowi wydzieloną<br />

strefę ciszy (w budynkach A i C),<br />

nienarażoną na tranzytowy ruch studentów<br />

do innych części wydziału.<br />

W budynku znajduje się 21 sal dydaktycznych<br />

80-osobowych, 23 sale komputerowe/seminaryjne<br />

30-osobowe, sala sądowa<br />

(próbna) dla 112 osób, aule dla 560, 420, 320<br />

i 220 osób, 5 auli 150-osobowych, 230 pokoi<br />

dla wykładowców i pracowników naukowych,<br />

biblioteka z czytelnią o powierzchni 1400 m 2 ,<br />

bufet, kawiarnia, kluby studenckie, kioski, parking<br />

podziemny i naziemny dla 290 samochodów.<br />

Architekci zdawali sobie sprawę, że tak<br />

duży obiekt powinien mieć niezwykle przejrzystą<br />

komunikację wewnętrzną, połączoną<br />

z informacją wizualną i systemem oznakowania.<br />

Projektowanie zostało podporządkowane<br />

także temu celowi. Ponieważ w budynku<br />

znajduje się dziewięć auli o łącznej liczbie<br />

2380 miejsc, przyporządkowanie kolorów<br />

wystroju wnętrza pozwoliło je jednoznacz-<br />

26 świat architektury świat architektury 27

Fasada błyszczy światłem dnia<br />

nie określić tak, aby ułatwić odnalezienie ich<br />

w przestrzeni gmachu. Zastosowany kod<br />

kolorystyczny, uwzględniony także na szyldach<br />

w całym budynku, jest ściśle związany<br />

z zawodami prawniczymi: powstały aula<br />

czerwona, aula zielona, aula fioletowa i aula<br />

niebieska. Zadbano o kolorystykę poszczególnych<br />

wnętrz, precyzyjnie dobierając akustyczne<br />

tkaniny dla ścian, sufity podwieszone,<br />

wykładziny podłogowe, tapicerkę mebli.<br />

Aule są dla użytkowników charakterystyczne<br />

i natychmiast rozpoznawalne, ponieważ pozostają<br />

w kontraście z minimalistyczną, jasną<br />

kolorystyką wnętrz obiektu.<br />

Wartość architektury<br />

Należy podkreślić, że wyjątkowość Wydziału<br />

Prawa i Administracji przyciąga do niego<br />

nie tylko studentów. Odbywa się tu wiele<br />

konferencji, wystaw, targów, których organizatorzy<br />

wiedzą, że impreza w inspirującym<br />

wnętrzu będzie – sukcesem.<br />

Przysparza to wydziałowi sławy i dodatkowych<br />

źródeł finansowania. Cieszy też fakt, że<br />

architektura obiektu inspiruje jego użytkowników<br />

do dobrych zachowań estetycznych.<br />

I nie dotyczy to wyłącznie opiekunów obiektu,<br />

dbających w każdym szczególe o jego wygląd,<br />

ale przede wszystkim tysięcy studentów, którzy<br />

czują się tutaj świetnie i są dumni ze swojego<br />

wydziału. Po roku użytkowania nie ma<br />

problemów wandalizmu, zaśmiecania, przypadkowych<br />

„pseudoupiększeń” itp.<br />

Gmach zbiera dobre opinie użytkowników,<br />

mieszkańców Łodzi i prasy, a w maju<br />

2010 r. został nagrodzony „Złotym Wiertłem”<br />

w ogólnopolskim konkursie na najlepszy<br />

obiekt budowlany roku, w kategorii obiektów<br />

użyteczności publicznej. Ideą konkursu jest<br />

promowanie profesjonalnych projektantów<br />

i wykonawców oraz ich doskonałej współpracy,<br />

której efektem są budynki o najwyższych<br />

standardach.<br />

Architekt Jacek Grabowski został wyróżniony<br />

jako autor projektu zwycięskiego<br />

PARAGRAFU.<br />

Aule zawieszone w wielopoziomowym atrium<br />

Lokalizacja/adres Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12<br />

Pracownia projektowa<br />

AGG – Architekci Grupa Grabowski<br />

spółka z o.o.<br />

28 świat architektury<br />

www.<strong>swiat</strong>architektury.com<br />

świat architektury 29<br />

Architekt autor<br />

arch. Jacek Grabowski<br />

Data opracowania 2005–2006<br />

Data realizacji 2007–2008<br />

Inwestor<br />

Powierzchnia całkowita 21 500 m 2<br />

Powierzchnia zabudowy 5 388 m 2<br />

UNIWERSYTET ŁÓDZKI<br />

Kubatura brutto 106 000 m 3<br />

Generalny wykonawca<br />

Skanska<br />

fot. archiwum AGG<br />

zentujemy prezentujemy informujemy informujemy przedstawiamy odwiedzamy zapraszamy<br />

<br />

Kwiecień 2010 (nr 1)<br />

Naczelny Sąd Administracyjny<br />

Złożoność sprawiedliwości<br />

Ośrodek sportów wodnych<br />

w Pszczynie<br />

Transformacje architektoniczne<br />

Pierwsza odsłona<br />

Rozbudowa Akademii Sztuk Pięknych<br />

we Wrocławiu<br />

przedstawiamy<br />

sylwetki polskich<br />

i zagranicznych<br />

projektantów<br />

ń<br />

Naczelny Sąd Administracyjny<br />

Złożoność sprawiedliwości<br />

Ośrodek sportów wodnych<br />

w Pszczynie<br />

Transformacje architektoniczne<br />

Pierwsza odsłona<br />

Rozbudowa Akademii Sztuk Pięknych<br />

we Wrocławiu<br />

zadajemy architektom<br />

nietypowe pytania<br />

<br />

Apar<br />

tamenty w byłej fabryce<br />

Wydz ział<br />

Prawa i Administracji<br />

Uniwe<br />

rsytetu Łódzkiego<br />

Siedziba iba<br />

redak cji<br />

Dziennika Zachodniego<br />

prezentujemy<br />

najwięcej<br />

polskich<br />

realizacji<br />

informujemy o nowinkach technicznych<br />

i interesujących rozwiązaniach<br />

ISSN: 2081-6413<br />

<br />

2 / 2010<br />

SZTUKA ARCHITEKTURY<br />

Teatr Rozrywki w Chorzowie – spojrzenie autorskie<br />

PORT LOTNICZY<br />

Budowa terminala odpraw pasażerskich we Wrocławiu<br />

SPLATANIE PRZESTRZENI<br />

Budynek biurowo-usługowy w Warszawie<br />

ISSN: 2081-6413<br />

U SCHEIBLERA<br />

PARAGRAF<br />

MED<br />

IA CENTRUM<br />

<br />

zaglądamy<br />

do firm<br />

i hal<br />

produkcyjnych<br />

SZTUKA ARCHITEKTURYR<br />

Teatr Rozrywki w Chorzowie – spojrzenie autorskie<br />

PORT LOTNICZY<br />

Budowa terminala odpraw<br />

pasażerskich we Wrocławiu<br />

SPLATA<br />

NIE PRZESTRZENI<br />

Budynek<br />

biurowo-usługowy w Warszawie<br />

3 / 2010<br />

U SCHEIBLERA<br />

Apartamenty w byłej fabryce<br />

PARAGRAF<br />

Wydział Prawa i Administracji<br />

Uniwersytetu Łódzkiego<br />

MEDIA CENTRUM<br />

Siedziba redakcji<br />

Dziennika Zachodniego

Realizacje w Polsce<br />

ASEPTYKA ARCHITEKTURY<br />

Budynek biurowy w Brzeziu pod Opolem<br />

Lata 70. XX wieku były wyjątkowo<br />

trudne dla polskiej architektury.<br />

To czas ubogich technologii, substandardów<br />

technicznych i projektów typowych, dyktatu<br />

koncernów budowlanych, normatywów oraz<br />

prefabrykatów. Obiekty interesujące pod<br />

względem architektonicznym powstawały<br />

rzadko. Z pewnością nie można zaliczyć do<br />

nich budynku w Brzeziu pod Opolem, który<br />

zbudowano wg typowego, „taśmowego”<br />

projektu. Ten parterowy pawilon pełnił funkcję<br />

warsztatu naprawczego, później magazynu.<br />

Modernizacja oraz przebudowa budynku,<br />

wykonana z pietyzmem i szacunkiem dla<br />

pierwowzoru godnego zabytku, może więc<br />

budzić zdziwienie. A jednak, naszym zdaniem,<br />

prosta, jednorodna struktura obiektu<br />

posiada potencjał i wartości godne zachowania<br />

oraz uwypuklenia.<br />

Zmiany<br />

Przebudowa budynku polegała na usunięciu<br />

wszystkich dobudówek i wewnętrznych<br />

podziałów hali magazynowej oraz pozostawieniu<br />

jedynie głównej, prostopadłościennej bryły<br />

z rytmem otworów na elewacji frontowej.<br />

W obszerne wnętrze hali wpisano dwukondy-<br />

gnacyjną, stalową konstrukcję, niczym magazynowe<br />

regały wysokiego składowania. Konstrukcję<br />

tę wypełniono indywidualnymi pokojami<br />

biurowymi oraz pomieszczeniami socjalnymi,<br />

sanitarnymi, technicznymi. Piętro zostało przeznaczone<br />

na gabinety i małą salę konferencyjną.<br />

Druga sala konferencyjno-szkoleniowa znajduje<br />

się w rejonie holu wejściowego. Pozostałą<br />

obszerną przestrzeń wnętrza zajmuje sala operacyjna<br />

z biurem typu „open space”.<br />

Surowość<br />

W kolorystyce budynku dominuje biel, co<br />

symbolicznie wiąże się z profilem działalności<br />

firmy. Białe są ściany, sufity i betonowe posadzki<br />

przemysłowe na parterze. Duże tafle<br />

szkła wypełniają w całości otwory okienne<br />

elewacji i stanowią przegrody wewnętrzne<br />

indywidualnych pomieszczeń biurowych oraz<br />

sal konferencyjnych.<br />

Strukturze budynku zostało podporządkowane<br />

zagospodarowanie terenu znajdującego<br />

się w bezpośrednim otoczeniu. Betonowy<br />

parking i trawniki na froncie przecięte<br />

są pasami bazaltu w rytmie filarów międzyokiennych.<br />

Układ miejsc parkingowych jest<br />

czytelny dzięki lampom posadzkowym.<br />

Budynek biurowy – elewacja<br />

DESIGN<br />

WCHODZI<br />

NA SCHODY<br />

Schody są pierwszoplanowym elementem architektury<br />

przestrzeni domowej, ale również publicznej. Schody<br />

schodom nierówne – nie tylko pod względem liczby<br />

stopni, ale przede wszystkim designu i tego, co je<br />

przemienia ze zwykłego przedmiotu w dzieło sztuki.<br />

ciągu ostatnich lat ponownie nabrały<br />

W szczególnej roli – pełniąc swą funkcję<br />

użytkową stały się jednocześnie elementem<br />

kompozycji wnętrza i jego dekoracją, niejednokrotnie<br />

wręcz elementem we wnętrzu dominującym.<br />

Różnorodne kształty stopni i balustrad,<br />

a także materiały, z których są one wykonane,<br />

pozwalają tworzyć niezwykle oryginalne formy.<br />

Przede wszystkim warto zauważyć, że dobrym<br />

wyborem będą schody stalowe. Schody<br />

stalowe posiadają konstrukcję składającą się z elementów,<br />

które o wiele łatwiej zamontować i wymienić<br />

niż np. elementy schodów drewnianych.<br />

Konstrukcja stalowa jest poza tym optycznie<br />

o wiele lżejsza, a także o wiele trwalsza i pozwala<br />

na zastosowanie znacznie szerszej gamy kolorów.<br />

Ten ostatni aspekt ma o tyle duże znaczenie,<br />

że barwa w sposób decydujący wpływa na<br />

odbiór schodów oraz pomieszczenia w jakim są<br />

one ustawione, a także kształtuje jego estetykę.<br />

Materiał, który możemy zastosować w połączeniu<br />

ze stalą, jest bardzo zróżnicowany.<br />

I tak stopnie można wykonać ze stali gładkiej, blachy<br />

ryflowanej, drewna (tu możliwości wyboru<br />

ogranicza wyłącznie dostępność poszczególnych<br />

gatunków na rynku), szkła, a w przypadku schodów<br />

przeznaczonych do użytku zewnętrznego –<br />

również kratownicy. Czasem warte rozważenia<br />

jest takie przygotowanie konstrukcji stopnia, ażeby<br />

dało się go wypełnić ceramiką przemysłową.<br />

Nowoczesne technologie i sposoby łączenia<br />

różnych materiałów pozwalają na wykonanie<br />

okładziny schodów praktycznie ze wszystkich<br />

materiałów wykorzystywanych we wnętrzach.<br />

Często schody zajmują centralne miejsce<br />

w przestrzeni stając się elementem dominującym<br />

szczególnie w przypadku dużych otwartych<br />

przestrzeni.<br />

Balustrady – stanowiące jeden z ważniejszych<br />

elementów konstrukcji, mogą mieć różny<br />

kształt. Podstawą są często słupki wykonane<br />

z rurek stalowych lub profili. Wypełnienie stanowi<br />

szkło, nierdzewne pręty podziału, poliwęglan,<br />

elementy kute, linki stalowe – wszystko to<br />

zależy od potrzeb i projektu. Pochwyt musi być<br />

przede wszystkim doskonale wykończony, tak,<br />

aby nie stwarzał przeszkód dla przesuwającej<br />

po nim dłoni. Bardzo dobrym materiałem jest<br />

w tym wypadku tworzywo – tym lepsze, że pozwalające<br />

na łatwy montaż i dostosowujące się<br />

do biegu schodów. Często stosuje się też stal<br />

lub drewno – zwykle tam, gdzie mamy do czynienia<br />

z biegiem prostym.<br />

Forma schodów dzieli je na kręcone, proste<br />

lub modułowe.<br />

Przy zakupie interesującej nas konstrukcji<br />

schodów ważne jest, by wybierać produkty<br />

posiadające ważne certyfikaty i aprobaty,<br />

gdyż oprócz designu i ciekawej formy przestrzennej<br />

schodów muszą spełniać wymogi<br />

bezpieczeństwa.<br />

Ranga schodów we współczesnej architekturze<br />

znacznie wzrosła. Odkąd z ciasnych klatek<br />

schodowych weszły na salony, stały się równoprawnym,<br />

a często dominującym elementem<br />

budującym styl i klimat wnętrz.<br />

fot. by Atrium<br />

Industrialne wnętrze<br />

Antoni Domicz<br />

Pełna prostota – klatka schodowa<br />

30 świat architektury<br />

fot. archiwum Antoni Domicz<br />

Wyjątkowa realizacja autorstwa<br />

pracowni M. i A. Domicz przykuwa<br />

naszą uwagę prostotą i ascetyczną<br />

surowością. Głównym założeniem<br />

projektowym była zmiana funkcji<br />

z magazynowej na biurową, przy<br />

zachowaniu pierwotnego charakteru<br />

obiektu, co się w pełni udało.<br />

Zastosowanie we wnętrzach<br />

materiałów wykończeniowych dla<br />

przemysłu oraz wyeksponowanie<br />

stalowej konstrukcji dachu, uwypuklają<br />

industrialne pochodzenie tej<br />

architektury. Natomiast duże szklane<br />

płaszczyzny zastępujące część<br />

ścian działowych są podkreśleniem<br />

obecnego przeznaczenia budynku.<br />

Dzięki doskonałemu projektowi<br />

Małgorzaty Pizio-Domicz, Marty<br />

Pizio, Antoniego Domicza, obiekt<br />

pozostaje wpisany w przemysłowe<br />

otoczenie, jednocześnie zapewniając<br />

przyjazne środowisko pracownikom<br />

i użytkownikom biur.

Realizacje w Polsce<br />

SZKOŁA PRIMUS<br />

Zespół szkół wraz z zapleczem sportowo-socjalnym w Szczecinie<br />

W Szczecinie przy ulicy Monte Cassino powstał wyjątkowy zespół<br />

szkolny według projektu pracowni FBA. Istniejący tu budynek<br />

z okresu międzywojennego został rozbudowany o praktycznie<br />

100% swojej powierzchni przy minimalnym wykorzystaniu przestrzeni<br />

działki. Wszystko dzięki ukryciu pod ziemią dużych kubaturowo<br />

funkcji, takich jak basen i sala gimnastyczna.<br />

Elewacja północna z przekrojem<br />

przez część poziemną<br />

Świetlik rozdzielający strefy<br />

basenu i sali gimnastycznej<br />

nych. Takie rozwiązanie wynikało z kwestii<br />

estetycznych oraz sąsiedztwa i stosunkowo<br />

niewielkich rozmiarów działki, a decyzja<br />

o nim została demokratycznie podjęta przez<br />

inwestora i projektantów. Ostatecznie uzyskano<br />

harmonię kubatur oraz proporcji brył<br />

nowego skrzydła i istniejącej części, a współczesna<br />

fasada nie przytłacza historycznej.<br />

Warto zaznaczyć, że nowatorska bryła jest<br />

niższa i zwieńczona płaskim dachem.<br />

Ukryte funkcje<br />

Pomiędzy obiektami po stronie północnej<br />

zlokalizowano szklany łącznik, który pełni<br />

funkcję komunikacyjną oraz mieści hol główny.<br />

Jego wygląd zewnętrzny podniesiony został do<br />

rangi dominanty elewacyjnej poprzez mocny<br />

i wertykalny układ. Dodatkowo, jest bardzo<br />

współczesny w swoim charakterze dzięki użytym<br />

do jego wykonania materiałom – szkłem<br />

w aluminiowych ramach i blachą tytanowocynkową.<br />

To właśnie tu zlokalizowano główne<br />

wejście do obiektu, za którym rozciąga się<br />

przestrzeń holu głównego. W nim dostępne<br />

są: recepcja, główna klatka schodowa, winda<br />

o funkcji osobowej i towarowej, bufet z jadalnią<br />

i toalety, zrealizowane już w nowym skrzydle.<br />

Komunikacja pionowa jest rozwiązana tak, aby<br />

z windy wszystkie pomieszczenia były dostępne<br />

dla osób niepełnosprawnych.<br />

W budynku międzywojennym zlokalizowano<br />

szatnie i pomieszczenia dydaktyczne,<br />

które są dostępne bezpośrednio z holu<br />

głównego. Na drugiej kondygnacji, która<br />

pierwotnie pełniła funkcję wysokiego parteru,<br />

przewidziano pomieszczenia administracyjne<br />

oraz czytelnię i świetlicę. Z uwagi na kwestie<br />

użytkowe elewacja została ocieplona za pomocą<br />

granulatu poliuretanowego wtłaczanego<br />

w przestrzeń pustki i wykończona tynkami<br />

mineralnymi oraz okładziną kamienną z płyt<br />

łupka w obrębie cokołu. Stolarkę zewnętrzną<br />

odtworzono w drewnie z zachowaniem<br />

pierwotnych podziałów. Ponieważ elewacja<br />

Okładzina z listew modrzewiowych<br />

tego skrzydła znajduje się pod opieką konserwatorską,<br />

wszystkie prace były prowadzone<br />

w porozumieniu z tym urzędem.<br />

Część nową zaprojektowano w układzie<br />

słupowym wykonanym z żelbetu. Na kondygnacjach<br />

drugiej oraz trzeciej naziemnej<br />

przewidziano hole rekreacyjne dla uczniów,<br />

które pełnią również funkcję komunikacji poziomej.<br />

Ponadto, znajduje się tu dwanaście sal<br />

lekcyjnych wraz z sanitariatami. Na trzecim<br />

poziomie zlokalizowano też salę audiowizualną,<br />

z której istnieje możliwość przejścia na<br />

tarasy użytkowe. Na poddaszu znalazły się<br />

Szklany łącznik budynków<br />

Projekt składał się z dwóch zasadniczych<br />

części, co zostało odzwierciedlone w bryle<br />

budynku. Pierwszy segment to istniejący na<br />

działce obiekt o historyzującej fasadzie, przykryty<br />

czterospadowym dachem. Został on<br />

poddany remontowi i adaptacji do nowych<br />

funkcji. Druga część to dodatkowe i w pełni<br />

nowoczesne skrzydło. Ma ono również dwie<br />

kondygnacje podziemne, obrysem znacznie<br />

wychodzące poza rzut poziomów naziempomieszczenia<br />

gospodarcze i wentylatornia<br />

obsługująca starą część budynku. Pod<br />

ziemią, oprócz pomieszczeń technicznych<br />

i gospodarczych, umieszczono nietypowe<br />

dla tej lokalizacji zaplecze sportowo-rekreacyjne<br />

szkoły. Tu swoje miejsce znalazła sala<br />

gimnastyczna o wielkości pełnego boiska do<br />

siatkówki i wysokości 7 m oraz basen przeznaczony<br />

do nauki pływania o wielkości niecki<br />

6 x 12 m i głębokości od 0,6 m do 1,2 m<br />

wraz z szatniami. Oba pomieszczenia zostały<br />

doświetlone dziennym światłem pośrednim,<br />

pochodzącym z górnego świetlika. Na dachu<br />

części podziemnej urządzono teren zielony<br />

służący uczniom. Element ten płynnie wpisuje<br />

się w otoczenie, nie zdradzając ukrytych pod<br />

jego powierzchnią funkcji.<br />

Rozwiązania techniczne<br />

i materiałowe<br />

Za najtrudniejszą część inwestycji projektanci<br />

uznali wyraźne zbliżenie do granic<br />

działki części podziemnej obiektu. Problem<br />

ten rozwiązano poprzez zastosowanie technologii<br />

ścian szczelinowych. Dzięki temu zminimalizowano<br />

niekorzystne oddziaływanie na<br />

sąsiadującą zabudowę.<br />

Zlokalizowany na dachu teren zielony<br />

wymagał odpowiedniego rozwiązania zapewniającego<br />

zabezpieczenie przed wodą<br />

opadową i śniegiem. Zastosowano tu system<br />

dachu odwróconego, gdzie dolną izolację<br />

stanowi papa modyfikowana, następnie użyto<br />

warstwy dociskowej ze żwiru płukanego,<br />

a na zewnątrz wprowadzono powierzchnię<br />

biologicznie czynną.<br />

Konstrukcję dachu stanowią żelbetowe<br />

płyty kanałowe, pomiędzy którymi zlokalizowano<br />

wspomniany już świetlik. Pod tym<br />

ostatnim zastosowano pomost komunikacyjny,<br />

który pełni również funkcję usztywnienia<br />

części podziemnej. W czasie odbywania się<br />

zawodów sportowych kładka jest dodatkowo<br />

wykorzystywana jako widownia dla sali gimnastycznej<br />

i basenu.<br />

Stołówka w pogodnej kolorystyce<br />

Elewacja części współczesnej została podzielona<br />

na dwie strefy. Podbudowę stanowi<br />

parter obłożony okładziną z łupkowych płyt, co<br />

jest nawiązaniem do części istniejącej. Powyżej<br />

wysunięto dwie wyższe kondygnacje i obłożono<br />

je listwami z modrzewia, które skontrastowano<br />

z aluminiową stolarką okienną. Bryłę wzbogacono<br />

o pergolę ustawioną przy stołówce szkoły.<br />

Dzięki temu elewacja otrzymała układ horyzontalny<br />

i współczesny wyraz, ale nie „chłodny-metalowy”,<br />

tylko ocieplony kolorystyką drewna.<br />

Wnętrza utrzymano w czystej stylistyce,<br />

bazując na barwie białej i szarej. żenia meblowego. Wyjątek stanowi basen,<br />

czowych detali, wykończeń czy wyposa-<br />

Wprowadzono intensywne akcenty kolorystyczne<br />

w postaci czerwonych i pomarańnatowe<br />

mozaiki.<br />

w którego wnętrzu dominują niebiesko-gra-<br />

Lokalizacja/Adres Szczecin, ul. Monte Cassino 27<br />

Pracownia projektowa<br />

Federacyjne Biuro Architektoniczne – FBA s.c.<br />

arch. Ryszard Burbicki<br />

Architekt prowadzący<br />

arch. Marcin Jackowiak<br />

Data opracowania 2005 r.<br />

Data realizacji 2005–2006 r.<br />

Inwestor<br />

BUCHALTER sp. z o.o.<br />

Powierzchnia całkowita 2 800 m 2<br />

Powierzchnia zabudowy 656 m 2<br />

Kubatura brutto 8 500 m 3<br />

Wśród realizacji placówek oświatowych obserwujemy coraz ciekawsze projekty.<br />

Przykładem może być wrocławska szkoła na Maślicach (artykuł jej poświęcony<br />

w jednym z najbliższych wydań) czy właśnie placówka w Szczecinie według koncepcji<br />

pracowni FBA. Najmłodszym użytkownikom architektury oferowane są rozwiązania<br />

eleganckie i rozwijające wyobraźnię. Przyczyni się to do rozwoju społeczeństwa,<br />

które będzie dążyć do życia w pięknych i funkcjonalnych przestrzeniach.<br />

Dla architektów taka przyszłość jest niewątpliwie pożądana.<br />

fot. archiwum FBA<br />

32 świat architektury świat architektury 33

Realizacje w Polsce<br />

POD SZKLANYM<br />

PORTYKIEM<br />

Siedziba Urzędu Dzielnicy Warszawa Bielany<br />

Obiekt zlokalizowano na skrzyżowaniu<br />

ulic Żeromskiego i Jarzębskiego, gdzie przewidziano<br />

główne wejście i reprezentacyjny<br />

plac. Od północy działkę ogranicza ul. Jarzębskiego,<br />

od zachodu ul. Staffa, a w kierunku<br />

południowym osiedle mieszkaniowe.<br />

Zagospodarowanie terenu<br />

Założenie urbanistyczne zamyka park<br />

o eleganckich, geometrycznych formach. Na<br />

jego elementy składa się zieleń izolacyjna<br />

i dekoracyjna, trawniki, ciągi piesze oraz okalająca<br />

zieleń wysoka. W projekcie ujęto także<br />

rosnące tu wcześniej drzewa.<br />

Dwa obszerne place parkingowe, mieszczące<br />

łącznie 82 samochody, zlokalizowano od<br />

strony ul. Staffa, skąd przewidziano też wjazd.<br />

Ich powierzchnia została w pełni odwodniona.<br />

Ciąg pieszy, wychodzący z parkingu, pozwala<br />

przejść użytkownikom bezpośrednio do budynku.<br />

Rozwiązanie uzupełnia garaż podziemny<br />

(138 miejsc postojowych) usytuowany pod<br />

budynkiem, obsługiwany przez rampę zaprojektowaną<br />

w sąsiedztwie parkingu naziemnego.<br />

Dodatkowo, w południowej części działki znajduje<br />

się droga pożarowa o charakterze ciągu<br />

pieszo-jezdnego o szerokości 4 m.<br />

Koncepcja architektoniczna<br />

balustrady, obłożenia słupów i obróbki blacharskie)<br />

wykonano z profili stalowych i aluminiowych.<br />

Pozostałe czterokondygnacyjne elewacje podzielono<br />

rytmicznie, zgodnie z formą sąsiednich<br />

budynków. Na fasadzie południowej, sąsiadującej<br />

z częścią miasta o zabudowie kameralnej, zaprojektowano<br />

akcenty w postaci szklanych kostek. Ich<br />

skala i skierowanie ku zieleni zapewniają wysokie<br />

walory estetyczne części zewnętrznej i użytkowe<br />

wnętrzom.<br />

2 3<br />

Projekt tytułowej inwestycji został wyłoniony w drodze<br />

konkursu. Dokumentację opracowano w latach<br />

1996-97, a w 2005 r. wprowadzono nieznaczne<br />

zmiany. Jego twórca Michał Jaworski postawił<br />

sobie za cel zaprojektowanie obiektu, który da niepowtarzalną<br />

szansę na stworzenie nowej przestrzeni<br />

publicznej, miejsca, które stanie się wizerunkiem<br />

tej części miasta i jego najważniejszym elementem.<br />

1<br />

Od czasów historycznych ratusz stanowił<br />

jeden z ważniejszych elementów miasta, dlatego<br />

projektant chciał, aby nowy obiekt był<br />

dla mieszkańców powodem do dumy. Stąd<br />

dbałość o harmonię pomiędzy sąsiedztwem<br />

a budynkiem oraz spójność z charakterem<br />

dzielnicy Bielany. Przyjęto dwie uzupełniające<br />

się zasady kompozycji. Pierwsza – linowa<br />

– kontynuuje zabudowę pierzejową wzdłuż<br />

ul. Jarzębskiego. Druga – blokowa – prowadzona<br />

jest od wnętrza parkowego w kierunku<br />

ul. Żeromskiego.<br />

W układzie architektonicznym wyróżniono<br />

główną, sześciokondygnacyjną bryłę ratusza.<br />

Stanowi ona zarówno dominantę urbanistyczną<br />

w perspektywie ulicy Żeromskiego,<br />

jak i akcent przestrzenny samego budynku.<br />

Elementami odznaczającymi się są wysokość<br />

i rzut na planie ćwierci okręgu.<br />

Nawiązując do budowy renesansowych<br />

gmachów reprezentacyjnych, wejście główne<br />

poprzedzono zadaszonym portykiem.<br />

Od strony parku (ul. Jarzębskiego) zaprojektowano<br />

dodatkowe dwa wejścia reprezentacyjne,<br />

dla pracowników oraz do restauracji<br />

i Urzędu Stanu Cywilnego. Dzięki temu poszczególne<br />

części budynku mogą funkcjonować<br />

niezależnie.<br />

W projekcie kierowano się chęcią skontrastowania<br />

lekkości z monumentalną bryłą. W tym<br />

celu zestawiono jednorodną, trzykondygnacyjną<br />

płaszczyznę przeszklenia holu, podkreśloną przez<br />

szklany dach nad portykiem i ażurową konstrukcję<br />

schodów oraz balustrad, z płaszczyznami ścian<br />

obłożonymi piaskowcem w kolorze jasnoszarym.<br />

Elementy kamienne zastosowano również<br />

w formie okładziny ściany szczytowej, uzupełnień<br />

gzymsów na części łukowej i fasadzie od strony<br />

ul. Jarzębskiego. Elementy dekoracyjne (daszki,<br />

4<br />

34 świat architektury świat świat architektury 35

5<br />

Realizacje w Polsce<br />

Poziom parteru został nieznacznie wyniesiony<br />

ponad teren do wysokości 50 cm,<br />

ale dostęp osobom niepełnosprawnym jest<br />

zapewniony.<br />

Rozwiązanie wnętrz<br />

Budynek wzniesiono w konstrukcji żelbetowej,<br />

słupowo-płytowej, bezpodciągowej.<br />

Przy wejściu głównym zaprojektowano duży,<br />

przeszklony hol o wysokości wszystkich kondygnacji.<br />

Oprócz podkreślenia wizualnej łączności<br />

poszczególnych stref obiektu, projektantom<br />

zależało na zaakcentowaniu demokratycznego<br />

charakteru władzy oraz zapewnieniu mieszkańcom<br />

symbolicznego wglądu do ratusza.<br />

Wnętrza podzielono na bloki funkcjonalne,<br />

które rozplanowano wokół komunikacji<br />

pionowej. Składają się na nią zarówno klatki<br />

schodowe, jak i windy osobowe. Węzły sanitarne<br />

zaprojektowano tak, aby ułatwić modyfikację<br />

układu pomieszczeń w przyszłości.<br />

Z opisanymi zespołami sąsiadują pomieszczenia<br />

socjalne, magazyny podręczne i archiwa.<br />

Wnętrza techniczne i magazyny usytuowano<br />

w strefie podziemnej obok garażu.<br />

Parter przeznaczono głównie dla interesantów.<br />

W holu dostępne są: kwiaciarnia,<br />

kiosk, punkt ksero, fotograf oraz bezpośrednie<br />

przejście do sali operacyjnej Wydziału<br />

Obsługi Mieszkańców. Ta ostatnia, zlokalizowana<br />

w środku obiektu, została doświetlona<br />

światłem naturalnym poprzez świetlik<br />

dachowy. Pomieszczenia biurowe wydziału<br />

rozmieszczono wzdłuż ścian zewnętrznych<br />

budynku. Ich układ zaprojektowano tak, aby<br />

miały bezpośredni kontakt poprzez komunikację<br />

wewnętrzną z pozostałą częścią urzędu<br />

znajdującą się na wyższych kondygnacjach.<br />

Ponadto, na parterze wydzielono salę wielofunkcyjną<br />

i Urząd Stanu Cywilnego, a całość<br />

uzupełnia strefa gastronomiczna.<br />

6<br />

1<br />

2<br />

3<br />

4<br />

5<br />

6<br />

7<br />

Hol główny<br />

Detal elewacji<br />

Widok zespołu<br />

Elewacja frontowa<br />

Detal klatki schodowej<br />

Detale oświetlenia<br />

Sala obrad<br />

fot. archiwum Urząd Dzielnicy Warszawa Bielany<br />

Lokalizacja/adres<br />

Wroc<br />

ław,<br />

ul.<br />

l.Ko<br />

Kośc<br />

ściu<br />

iusz<br />

szki<br />

129<br />

29a,<br />

a,12<br />

129b<br />

MINIMALIZM<br />

FORMALNY<br />

Budynek Starostwa Powiatowego we Wrocławiu<br />

Obiekt jest przykładem współczesnej<br />

architektury budynków<br />

użyteczności publicznej. Zastosowano<br />

w nim szereg nowoczesnych<br />

rozwiązań technicznych<br />

i funkcjonalnych w zakresie formy<br />

oraz poprawy systemu funkcjonowania<br />

wnętrz administracyjnych.<br />

Na pozostałych kondygnacjach zlokalizowano<br />

modułowe pokoje biurowe (1-osobowe<br />

– 12 m 2 i 2-osobowe – 18 m 2 ) oraz większe<br />

wnętrza w narożach budynku. Ponadto, wyróżniono<br />

sale Rady i Zarządu Dzielnicy, które<br />

usytuowano na czwartym i piątym piętrze,<br />

a także – na piątej kondygnacji – salę posiedzeń<br />

Rady Dzielnicy, przeznaczoną dla ponad<br />

50 osób. Przewiduje się zatrudnienie<br />

350 pracowników biurowych i wizytę do<br />

1000 interesantów dziennie.<br />

7<br />

Lokalizacja/adres<br />

Pracownia projektowa<br />

Architekt prowadzący<br />

Architekci<br />

Warszawia, ul. Żeromskiego<br />

Spółka Projektowa Plan sp. z o.o.<br />

arch. Michał Jaworski<br />

arch. Jakub Hanula, arch. Emil Karpowicz,<br />

arch. Marta Paprocka, stud. arch. Andrzej Loch<br />

Pracownia projektowa<br />

Arch<br />

chit<br />

ekt pr<br />

owad<br />

adzą<br />

zący<br />

Architek<br />

ci<br />

Data<br />

opracow<br />

ania<br />

Data<br />

realizacji<br />

Inwe<br />

stor<br />

Biur<br />

o real<br />

aliz<br />

izac<br />

acji<br />

Wal<br />

as sp.<br />

z o.o<br />

.o.<br />

Zbig<br />

igni<br />

ew Wal<br />

alas<br />

as<br />

An<br />

na New<br />

erla<br />

la, Ma<br />

rek Koms<br />

msta<br />

,<br />

Tade<br />

deus<br />

usz Jaki<br />

mi<br />

szyn<br />

, Izab<br />

abel<br />

a Przy<br />

zyby<br />

byls<br />

lska<br />

ka,<br />

An<br />

na<br />

Gep<br />

eppe<br />

pe<br />

rt<br />

-Sto<br />

toks<br />

ik<br />

list<br />

opad<br />

200<br />

008 r.<br />

list<br />

stop<br />

opad<br />

200<br />

008 – li<br />

stop<br />

opad<br />

200<br />

009 r.<br />

Po<br />

wi<br />

at wro<br />

rocł<br />

cław<br />

sk<br />

i<br />

Powi<br />

er<br />

zchn<br />

hnia<br />

cał<br />

kowi<br />

ta 8 01<br />

8,<br />

9 m 2<br />

W projekcie zaproponowano materiały<br />

o wysokich walorach estetycznych i użytkowych<br />

w celu zapewnienia rozwiązaniom<br />

trwałości oraz podkreślenia prestiżu funkcji.<br />

Powierzchnia całkowita 15 324 m 2<br />

Powierzchnia zabudowy 3 121 m 2<br />

Kubatura brutto 54 000 m 3<br />

Powi<br />

wier<br />

erzc<br />

hn<br />

ia zab<br />

ud<br />

ow<br />

y 1 210 m 2<br />

Kuba<br />

tu<br />

ra<br />

brutto 25 117<br />

17<br />

m 3<br />

Gene<br />

nera<br />

raln<br />

lny wyko<br />

kona<br />

nawc<br />

wca<br />

Wy<br />

kona<br />

nawc<br />

wca okła<br />

dzin<br />

ka<br />

mi<br />

enny<br />

nych<br />

36 świat architektury<br />

świat świat architektury 37<br />

Inte<br />

ter-<br />

syst<br />

stem<br />

Ve<br />

tt<br />

er<br />

Pol<br />

olsk<br />

ska

Budynek został wpisany w pierzeję<br />

zgodnie z obowiązującą linią zabudowy,<br />

dzięki czemu przywrócono historyczny<br />

układ ulicy. Gabarytami obiekt<br />

nawiązuje do istniejącej zabudowy, ale<br />

nadano mu w pełni nowoczesną formę<br />

architektoniczną.<br />

Trójkąt bermudzki<br />

Jednym z celów postawionych na początku<br />

realizacji było poprawienie jakości<br />

przestrzeni miejskiej między ulicami Kościuszki,<br />

Pułaskiego i Traugutta, zwanej<br />

potocznie „trójkątem bermudzkim”. Ten<br />

wartościowy pod względem urbanistycznym<br />

i architektonicznym obszar traci na<br />

znaczeniu przez chaos w lokalizowaniu zabudowy,<br />

który powstał w minionych latach.<br />

Umiejscowienie na tym terenie Starostwa<br />

Powiatowego umożliwiło uporządkowanie<br />

kwartału i podniesienie rangi całej dzielnicy.<br />

Pod inwestycję wyznaczono działkę po<br />

bazie PKS, na której znajdowały się budynki<br />

magazynowe w złym stanie technicznym,<br />

stacja benzynowa i zdewastowana zieleń.<br />

W związku z tym działania rozpoczęto od<br />

uzyskania decyzji o pozwoleniu na rozbiórkę<br />

istniejących obiektów oraz zgody na wycinkę<br />

szpaleru topoli, których stan stwarzał zagrożenie<br />

dla bezpieczeństwa dalszych prac<br />

budowlanych. Wraz z uzyskaniem wymienionych<br />

dokumentów, w lipcu 2008 r. ruszyły<br />

prace archeologiczne. Nie znaleziono<br />

wartościowych wykopalisk i już w połowie<br />

października 2008 r., po uzyskaniu decyzji<br />

o pozwoleniu na budowę, rozpoczęto roboty<br />

ziemne. W ich wyniku przeniesienia wymagały<br />

wszystkie sieci: trakcja tramwajowa, gazowa,<br />

wodna, energetyczna i teletechniczna.<br />

Wzdłuż ulicy Kościuszki starano się pozyskać<br />

każdy centymetr wolnej przestrzeni.<br />

Rzut budynku zaprojektowano na planie<br />

litery L o podstawie zwróconej w kierunku<br />

ul. Kościuszki. Obiekt posiada pięć<br />

kondygnacji nadziemnych oraz jedną podziemną.<br />

Główne wejście oraz wjazd na teren<br />

inwestycji zaprojektowano w podcieniu od<br />

ul. Kościuszki. Drugie wejście zlokalizowano<br />

od strony podwórza. Zachowano wjazd na<br />

teren przez bramę oraz drogę wewnętrzną<br />

przeciwpożarową, obsługującą budynki w głębi<br />

kwartału. Na działce zlokalizowano 58 miejsc<br />

postojowych, dodatkowych 15 mieści garaż<br />

podziemny. Oba parkingi mają stanowiska dla<br />

osób niepełnosprawnych – po 2 na każdym<br />

z nich. Dla cyklistów przewidziano stojak na<br />

rowery zlokalizowany blisko wejścia głównego.<br />

Urząd w nowej odsłonie<br />

Zamierzeniem architektów było stworzenie<br />

budynku podkreślającego rangę jego<br />

funkcji. W tym celu użyto nowoczesnych<br />

materiałów spełniających wysokie wymagania<br />

techniczne i estetyczne. Zadbano<br />

o to, by urząd był kojarzony z nowoczesną<br />

instytucją, która potrafi sprostać oczekiwaniom<br />

petenta. Sale obsługi klienta zostały<br />

przeszklone, czym umożliwiono wgląd<br />

przechodniów do środka. Są one ponadto<br />

przyjazne, jasne i przestrzenne.<br />

Zrezygnowano z dekoracji, a całość elewacji<br />

utrzymana jest w stonowanej kolorystyce.<br />

Znaczenie budynku podkreślono od<br />

ul. Pułaskiego narożnikiem-dominantą zaprojektowanym<br />

w czarnym granicie, z wypiaskowanym<br />

napisem POWIAT WROCŁAWSKI<br />

i herbem powiatu. Dzięki temu budynek jest<br />

widoczny i rozpoznawalny.<br />

Przestrzeń wokół budynku została uporządkowana.<br />

Zaprojektowano nowe nasadzenia:<br />

wysokie drzewa, szpalery grabów<br />

i klonów pospolitych oraz zieleń niską<br />

– irgę. Postawiono również żywopłoty<br />

z ognika szkarłatnego, a na trawnikach zlokalizowanych<br />

przed wejściem do budynku nasadzono<br />

trawy ozdobne.<br />

fot. Joanna Jabłońska<br />

Dla petenta, dla pracownika<br />

Program funkcjonalny budynku uwzględnia<br />

wszystkie potrzeby lokalowe przedstawione<br />

przez poszczególne wydziały Starostwa<br />

Powiatowego i cztery jednostki organizacyjne<br />

powiatu wrocławskiego.<br />

Kondygnacja podziemna (techniczna)<br />

jest niedostępna dla osób z zewnątrz, z wyłączeniem<br />

garażu. Znajdują się tam: archiwum<br />

główne (ok. 230 m²) z 3000 mb półek w nowoczesnym<br />

systemie regałów przesuwnych,<br />

archiwa wydziałowe (ok. 81 m²), pomieszczenia<br />

magazynowe oraz techniczne.<br />

Na parterze petent ma dostęp do punktu<br />

informacyjnego, info-kiosku oraz miejsc<br />

do wypełnienia dokumentów. Zlokalizowano<br />

tu też dwie duże sale obsługi klienta ze<br />

stanowiskami ogólnymi Wydziału <strong>Architektury</strong><br />

i Budownictwa. W pobliżu holu głównego<br />

usytuowano kancelarię ogólną oraz<br />

kasę. Bezpośrednio z parkingu dostępny<br />

jest Wydział Komunikacji. W jego sąsiedztwie<br />

znajduje się kasa oraz archiwa o łącznej<br />

powierzchni 131 m², przewidziano również<br />

miejsca dla oczekujących. Dalej zaprojektowano<br />

zespół pomieszczeń biurowych i dwa<br />

zespoły sanitarne (dla personelu i interesantów),<br />

pomieszczenie socjalne, gospodarcze<br />

i techniczne. Wszystkie sale obsługi klienta<br />

oraz konferencyjne są klimatyzowane.<br />

Następny poziom zajmują: sala konferencyjna<br />

na 100 osób (zwana bizantyjską),<br />

biura starosty i wicestarosty oraz członków<br />

zarządu, zespół reagowania kryzysowego,<br />

Wydział <strong>Architektury</strong> i Budownictwa,<br />

Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego,<br />

część Powiatowego Zakładu Katastralnego<br />

oraz pomocnicze pomieszczenia<br />

techniczne i gospodarcze. Na drugim piętrze<br />

zlokalizowano salę konferencyjną na ok. 60<br />

osób z możliwością podzielenia jej na dwie<br />

części (dla 46 i 15 osób), a na pozostałej powierzchni<br />

przewidziano pomieszczenia biurowe<br />

i archiwa wydziałowe. Kolejną kondygnację<br />

przeznaczono na Powiatowy Zakład<br />

Katastralny. Na IV piętrze zaprojektowano:<br />

w części frontowej budynku pomieszczenia<br />

biurowe, a dalej Wydział Finansowo-<br />

Księgowy, Wydział Edukacji Kultury i Sportu,<br />

Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie i Poradnię<br />

Psychologiczno-Pedagogiczną.<br />

Słupy i schody – Warszawa New City,<br />

ul Marynarska (rok ukończenia 2010)<br />

Jakość i trwałość<br />

Elewacja obiektu w większości została<br />

pokryta tynkiem mineralnym w kolorze<br />

białym i szarym. Cokół oraz strefy klatek<br />

schodowych wykonano w tynku z kruszyw<br />

naturalnych z dodatkiem miki, co pozwoliło<br />

uzyskać efekt kamienia. W pasie międzyokiennym<br />

wykonano wzór imitujący drewno.<br />

Efekt uzyskano poprzez odciśnięcie<br />

w tynku odpowiednich szablonów. Drewniana<br />

stolarka ociepla surowy wyraz budynku.<br />

Dużą wagę przywiązano do jakości<br />

materiałów wykończeniowych wewnątrz<br />

obiektu. Na posadzkach zastosowano antypoślizgowe<br />

gresy o podwyższonej odporności<br />

na ścieranie, łatwe do utrzymania<br />

w czystości. Na korytarzach użyto farb odpornych<br />

na ścieranie i szorowanie. Ściany<br />

w miejscach najbardziej narażonych na<br />

uszkodzenia mechaniczne (przy windach<br />

i okienkach kasowych) obłożono płytami<br />

z laminatu drewnopodobnego. Wszystkie<br />

drzwi wewnętrzne mają wypełnienie z płyty<br />

pełnej i okleiny CPL o wysokiej trwałości.<br />

Doświadczenie w montażu i obróbce<br />

kamienia posiadamy już od lat 80.<br />

Od 1999 roku działamy na rynku polskim.<br />

Tworzyliśmy obiekty na całym<br />

świecie: w Izraelu, Rosji, Egipcie,<br />

Niemczech, Anglii i w Polsce. Nasze<br />

rozwiązania opracowywane są przez<br />

wyspecjalizowaną kadrę techniczną<br />

i architektów. Doświadczenie pozwala<br />

nam profesjonalnie wykonać okładziny<br />

kamienne każdego rodzaju.<br />

Vetter Polska sp. z o.o.<br />

ul. Longina Podbipięty 19<br />

31-980 Kraków<br />

tel. 12 684 60 20<br />

fax. 12 643 79 66<br />

www.vetter.com.pl<br />

38 świat architektury świat architektury 39<br />

38 świat architektury<br />

Elewacja z wypiaskowanym orłem – Wrocław,<br />

ul. Fontanna Kościuszki (będzie (rok dosłana ukończenia w poniedziałek) 2009)<br />

Widok elewacji – Warszawa,<br />

ul. Piękna, rok ukończenia 2010

Realizacje w Polsce<br />

W KRAINIE<br />

WYOBRAŹNI<br />

Nowa siedziba Teatru Lalek „Pleciuga”<br />

Dnia 1 czerwca 2009 r. odbyło się pierwsze przedstawienie<br />

w świeżo oddanym do użytku szczecińskim Teatrze<br />

Lalek. Siedziba „Pleciugi” została przeniesiona z obiektu<br />

przy ulicy Kaszubskiej, w którym mieściła się od 1972 r.<br />

Teatr Lalek „Pleciuga” zaprojektowano<br />

jako budynek wolnostojący i średniowysoki.<br />

Ma trzy kondygnacje, w tym piwnicę.<br />

Zwarta, modernistyczna bryła zewnętrzna<br />

została oparta na rzucie prostokąta o wymiarach<br />

44,18 x 47,44 m – proporcjach<br />

wyraźnie zbliżonych do kwadratu. Wysokość<br />

budynku nie jest jednakowa – waha się<br />

w przedziale 8,80–16,50 m. Do holu głównego<br />

przypominającego „zaczarowaną<br />

uliczkę” z bajek J. Ch. Andersena prowadzi<br />

– inspirowany teatrem antycznym – plac<br />

przed budynkiem.<br />

Elewacje<br />

Elewacja frontowa (zachodnia), zaprojektowana<br />

w formie gładkiej płaszczyzny, została<br />

zaakcentowana jedynie w strefie wejściowej<br />

za pomocą obszernego przeszklenia. Wejście<br />

do budynku jest symbolicznym przejściem<br />

przez otwór sceniczny do bajkowego<br />

świata lalek. Drzwi przysłonięto po bokach<br />

„kurtyną” wykonaną z blachy perforowanej.<br />

Projekt fasady został domknięty przez umiejscowiony<br />

na żelbetowym wsporniku duży<br />

napis z nazwą oraz logotypem teatru.<br />

Koncepcję pozostałych elewacji oparto<br />

na plastycznej grze mniejszych i większych<br />

kubatur oraz skontrastowaniu delikatnych<br />

i mocnych kolorów. Duże okna zostały okolone<br />

opaskami okiennymi wysuniętymi przed<br />

lico ścian i wykończonymi drewnem o intensywnym,<br />

pomarańczowym kolorze. Detal<br />

ten ma przywodzić na myśl drewniane klocki<br />

dziecięce.<br />

Teatralny hol wejściowy<br />

Przestrzenie<br />

publiczne<br />

Program funkcjonalnoprzestrzenny<br />

Powierzchnia parteru została w większości<br />

przeznaczona dla widzów. W związku<br />

z tym umieszczono tutaj foyer, szatnię, biuro<br />

obsługi widza i część edukacyjną (dwie sale dla<br />

20 osób każda). Ze stref ogólnodostępnych<br />

przechodzi się do dużej sali zaprojektowanej<br />

dla 298 widzów. Jest ona przystosowana<br />

do dużych przedstawień, stąd rozbudowana<br />

scena wyposażona w kieszenie boczne, przestrzeń<br />

do przechowywania dekoracji bieżących,<br />

poczekalnie dla aktorów i magazyn<br />

przysceniczny. Sala kameralna oferuje miejsce<br />

dla 50 gości.<br />

W wydzielonej dla pracowników części<br />

znajdują się pomieszczenia związane z produkcjami<br />

teatralnymi, wykonywaniem lalek<br />

i przygotowywaniem kostiumów. W skład<br />

tej strefy wchodzą: stolarnia, ślusarnia, pracownia<br />

konstruktorska oraz pomieszczenie<br />

pełniące funkcje pralni, farbiarni, suszarni,<br />

a nawet pracowni malarskiej. Zatrudnionym<br />

w teatrze udostępniono szatnię, węzeł sanitarny<br />

oraz warsztat.<br />

W piwnicach teatru zlokalizowano stanowiska<br />

uzupełniające produkcję oraz pomieszczenia<br />

związane z magazynowaniem<br />

i obsługą techniczną. Znalazły się tu np. strefy<br />

przechowywania lalek, dekoracji oraz kostiumów.<br />

Ostatnia kondygnacja została wyłączona<br />

z ogólnego dostępu i przeznaczona na część<br />

biurową oraz administracyjną. Wydzielono<br />

również garderoby dla aktorów oraz trzy pokoje<br />

gościnne z łazienkami i aneksami kuchennymi.<br />

Technologia teatralna<br />

W Teatrze Lalek „Pleciuga” wykorzystano<br />

skomplikowaną, precyzyjną technologię<br />

służącą do obsługi sceny (zarówno dużej, jak<br />

i kameralnej) podczas przedstawienia. Zastosowano<br />

urządzenia techniczno-sceniczne,<br />

takie jak sztankiety dekoracyjne, wyciągi<br />

boczne i wyciągi kurtynowe, które służą do<br />

podczepienia dekoracji, np. sztucznego tła.<br />

Składają się głównie z belek i lin stalowych,<br />

napędzanych wyciągarką umieszczoną w maszynowni.<br />

Inne elementy wyposażenia sceny<br />

to mosty oświetleniowe, pomosty techniczne,<br />

zapadnia sceniczna (ruchoma podłoga<br />

sceny). Dzięki tym rozwiązaniom produkcje<br />

W Polsce stosunkowo rzadko projektujemy<br />

teatry, a szkoda, bo jest to ciekawe<br />

zadanie dla każdego architekta. Co<br />

dla Państwa było interesujące i stanowiło<br />

największe wyzwanie przy opracowywaniu<br />

koncepcji i dokumentacji?<br />

Przy ograniczonym budżecie udało<br />

nam się zaprojektować obiekt na miarę<br />

XXI wieku. Największym wyzwaniem było<br />

pogodzenie funkcji teatru przeznaczonego<br />

jednocześnie dla dzieci i dorosłych oraz<br />

„wtłoczenie” w budynek bogatej i skomplikowanej<br />

technologii teatralnej.<br />

Proszę nam opowiedzieć o elementach<br />

decydujących o magii teatru: zaczarowanej<br />

uliczce, placu przed wejściem,<br />

przestrzeniach wewnętrznych. Jakie elementy,<br />

detale, rozwiązania zadecydowały<br />

o charakterze tych stref?<br />

O magii teatru stanowią przede wszystkim<br />

ludzie – aktorzy, widzowie – oraz niezapomniane<br />

przedstawienia. Elementy dekoracyjne<br />

wnętrz są dodatkiem, który ma<br />

współgrać z atmosferą teatru. Zaczarowana<br />

uliczka może stanowić scenografię do małych<br />

inscenizacji, np. związanych ze św. Mikołajem,<br />

którego imieniem został nazwany<br />

balkon w holu. Stary zegar, kuta brama oraz<br />

kamieniczki uzupełniają ten baśniowy klimat.<br />

Ciekawym miejscem jest także specjalna<br />

sala z mobilną widownią i ruchomą sceną,<br />

umożliwiająca dowolną aranżację przestrzeni,<br />

oraz salki przystosowane do uczestnictwa<br />

w spektaklach najmłodszych widzów.<br />

W teatrze zlokalizowano wiele pomieszczeń<br />

związanych z produkcją lalek.<br />

Lokalizacja/adres<br />

Pracownia projektowa<br />

Data opracowania 2007 r.<br />

Data realizacji 2009 r.<br />

Inwestor<br />

pl. Teatralny 1, Szczecin<br />

DEDECO sp. z o.o.<br />

Powierzchnia netto 3 517 m 2<br />

Powierzchnia zabudowy 2 027 m 2<br />

Kubatura brutto 20 900 m 3<br />

teatralne zostały wzbogacone o interesujące<br />

elementy scenografii i nowe możliwości kreowania<br />

przedstawień.<br />

Wywiad z pracownią DEDECO<br />

Jakie wymogi musiały spełnić wnętrza<br />

przeznaczone do tej funkcji? Czy pracownicy<br />

teatru mieli wpływ na koncepcję?<br />

Każdy z etapów procesu projektowego<br />

(koncepcja, projekt budowlany i wykonawczy)<br />

był konsultowany i omawiany<br />

z pracownikami teatru. Wnętrza dostosowano<br />

do nowoczesnego programu działań<br />

oraz procesu produkcyjnego scenografii<br />

i lalek. Te pomieszczenia musiały zostać dodatkowo<br />

wyciszone, dobrze wentylowane<br />

oraz dostosowane powierzchnią do tworzenia<br />

wielkogabarytowych dekoracji scenicznych.<br />

Istotne było rozwiązanie zarówno<br />

możliwości dostarczania i przeładunku<br />

elementów do budowy scenografii bezpośrednio<br />

z samochodów transportowych<br />

(TIR), jak również zapewnienie łatwości<br />

transportu już gotowych elementów. Zastosowano<br />

specjalne ruchome platformy<br />

oraz zaprojektowano odpowiedniej szerokości<br />

wrota i korytarze.<br />

Przygotowując technologię teatralną<br />

współpracowali Państwo ze specjalistami<br />

w tej dziedzinie, czy jest to całkowicie<br />

autorska realizacja?<br />

Przy tworzeniu naszej koncepcji współpracowaliśmy,<br />

miedzy innymi, ze specjalistami<br />

w dziedzinie technologii teatralnej,<br />

akustyki i oświetlenia, kierując się zasadą,<br />

aby przyjęte rozwiązania były nowoczesne<br />

i możliwie najlepiej korespondowały z oczekiwaniami<br />

użytkowników. Celem poprawienia<br />

akustyki użyto na przykład cenionych<br />

w świecie paneli akustycznych Gustaf.<br />

rozmawiała Karolina Cawricz<br />

Dziękujemy za rozmowę.<br />

Centrum Handlowe Polska 1 / ECE sp. z o.o.<br />

Sala teatralna<br />

Detale wnętrz<br />

Elewacja frontowa<br />

fot. archiwum DEDECO<br />

40 świat architektury świat architektury 41

Realizacje w Polsce<br />

1<br />

SZYB PREZYDENT<br />

Renowacja wieży<br />

szybu w Chorzowie<br />

4<br />

1 Żelbetowa konstrukcja<br />

2 Stan sprzed renowacji<br />

3 Prace w toku<br />

4 Uroczyste otwarcie<br />

usytuowano sortownię (rozebraną w 1996 r.)<br />

– jedynie z niej można było wejść do szybu.<br />

Metalowe schody, którymi wchodzi się na<br />

platformę (w przyszłości widokową), pojawiły<br />

się później.<br />

Na wieży można podziwiać zachowane<br />

koła szybowe o imponującej średnicy 5,5 m.<br />

Przypuszcza się, że w maszynowni funkcjonował<br />

nowoczesny, jak na owe czasy, układ<br />

koła sterującego Koepe. Pozwalał on na równoległą<br />

pracę dwóch naczyń skipowych. Na<br />

podstawie dokumentacji archiwalnej stwierdzono,<br />

że wieża posiadała dodatkowy dźwig,<br />

który służył przenoszeniu ładunków w jej<br />

wnętrzu.<br />

Współczesność<br />

Nazwana na cześć prezydenta Ignacego<br />

Mościckiego, dobrze znanego w Chorzowie<br />

ze wznowienia w 1922 r. produkcji<br />

w zakładach Stickstoffwerke/Azoty,<br />

budowla o wysokości prawie 43 m<br />

wpisana została do rejestru zabytków<br />

w 2008 r. Niedawno przeszła szeroko<br />

zakrojoną modernizację według projektu<br />

Jacka Leśko i Wojciecha Orenowicza,<br />

dzięki której stała się interesującym<br />

elementem chorzowskiego krajobrazu.<br />

Kopalnia węgla kamiennego, której jest<br />

częścią, została zamknięta w 1996 r. Szyb<br />

będzie pełnił rolę platformy widokowej,<br />

z której można obserwować nie tylko tereny<br />

postindustrialne w rejonie ulic Tadeusza<br />

Kościuszki i Piotra Skargi, ale też<br />

rozległą panoramę miast Górnego Śląska,<br />

a przy dobrej widoczności także Beskidów.<br />

3<br />

2<br />

42 świat architektury świat architektury 43<br />

42 świat architektury<br />

fot. archiwum Klub Sztygarka, pozostałe: archiwum<br />

Miejskiego Konserwatora Zabytków w Chorzowie<br />

fot. archiwum Klub Sztygarka<br />

Szyb św. Jacek w 1921 r. został wydzielony<br />

z terenów kopalni Königgrube, której nazwę<br />

po przyłączeniu części Górnego Śląska do Polski<br />

spolszczono na Kopalnię Król. Sam szyb<br />

powstały w 1933 r. początkowo nazywał się<br />

Wielki Jacek, obecne imię otrzymał w 1937 r.<br />

Ma on jedyną w Europie konstrukcję zastrzałową<br />

wykonaną z żelbetu według projektu<br />

inżyniera Ryszarda Heilemana. Pozostałe rozwiązania<br />

tego typu były w okresie międzywojennym<br />

wykonywane ze stali. Asymetryczny<br />

układ podpór został stężony górną platformą<br />

(na wysokości 14 m) i wzmocniony belkami<br />

poziomymi oraz zastrzałami pośrednimi. Ich<br />

forma odpowiadała obciążeniom statycznym<br />

i dynamicznym, jakim była poddana wieża.<br />

Budowla sąsiadowała z budynkiem maszynowni,<br />

w której zlokalizowana była maszyna<br />

wyciągowa z urządzeniami pomocniczymi.<br />

Po zaprzestaniu pracy kopalni została,<br />

niestety, zlikwidowana. Od wschodu zespołu<br />

Po zaprzestaniu działalności górniczej budynki<br />

towarzyszące stopniowo rozbierano,<br />

a sama wieża narażona była na znaczną dewastację.<br />

Wiele stalowych części maszyn skradziono.<br />

Podstawowa konstrukcja pozostała<br />

nienaruszona, choć powierzchnia betonu<br />

zniszczyła się w wyniku kruszenia – powstały<br />

ubytki, obszary „luźnego” materiału. Zniszczone<br />

fragmenty powierzchni usunięto metodami<br />

mechanicznymi, a odsłonięte zbrojenie<br />

zabezpieczono antykorozyjnie. W celu ujednolicenia<br />

wyglądu ścian wykonano na nich<br />

specjalne powłoki, a całość poddano hydrofobizacji.<br />

Najwięcej trudności sprawił demontaż<br />

elementów stalowych, które nie nadawały<br />

się do dalszego użytkowania. Położone<br />

na znacznych wysokościach usuwane były<br />

z dużą ostrożnością. Pozostałe fragmenty stalowe<br />

uzupełniono, oczyszczono i wykonano<br />

odpowiednie powłoki malarskie. Ewenementem<br />

było okrycie ściany ceglanej. Jej elementy<br />

również wymagały oczyszczenia, uzupełnienia<br />

spoin i impregnacji.<br />

W bezpośrednim sąsiedztwie wieży zachowały<br />

się zabudowania kopalni Königgrube<br />

– dawny dom sztygarów, magazyn skroplonego<br />

powietrza i obiekt kopalnianej straży<br />

pożarnej, a nieco dalej budynek Kasyna – Sali<br />

Zbornej. Budynki te znalazły nowych właścicieli,<br />

którzy własnym nakładem systematycznie<br />

dokonują ich renowacji.<br />

Obecnie istnieją dwa dojścia do obiektu<br />

– przez odrestaurowaną bramę kopalni od<br />

ul. Tadeusza Kościuszki oraz obok kawiarni<br />

„Pod wieżą” przy ul. Piotra Skargi urządzonej<br />

w domu sztygarów. Planowane są dalsze prace<br />

nad udostępnieniem tego terenu i adaptacją<br />

szybu do funkcji wieży widokowej. W tym celu<br />

konieczne będzie dobudowanie schodów, zaadaptowanie<br />

górnej platformy technologicznej<br />

do funkcji tarasu widokowego oraz prawdopodobnie<br />

dobudowanie windy. Są też plany dalszego<br />

uporządkowania terenu.

CORTE V ERONA<br />

Wywiad z Kazimierzem Łatakiem i Piotrem Lewickim<br />

z Biura Projektów Lewicki Łatak z Krakowa<br />

Ażurowy, ceglany mur z sąsiedztwa<br />

stał się bezpośrednią<br />

inspiracją. Cegła została przeskalowana<br />

„konceptualnie” do<br />

rozmiarów jednego mieszkania,<br />

a jej rozsunięcia zinterpretowaliśmy<br />

jako loggie. Tak<br />

o genezie wielorodzinnego<br />

osiedla Corte Verona we Wrocławiu<br />

w rozmowie z Joanną<br />

Jabłońską mówią projektanci.<br />

Fragment elewacji zewnętrznej<br />

Tektonika<br />

wnętrza<br />

zespołu<br />

jednego mieszkania, a jej rozsunięcia zinterpretowaliśmy<br />

jako loggie. Fasada budowana<br />

jest na zasadzie „puste – pełne” – loggia<br />

i mieszkanie – czyli sypialnia z łazienką, pokój<br />

dzienny z kuchnią i część magazynowa.<br />

Użytkownicy preferują loggię a nie balkon.<br />

Jak pewnie Pani zauważyła, ten ostatni jest za<br />

bardzo odkryty. Kiedyś wskazał to profesor<br />

Jan Gehl i my się z nim zgadzamy. Ludzie wolą<br />

użytkować loggię ze względu na to, że daje ona<br />

poczucie bezpieczeństwa. Jest wykorzystywana<br />

jako dodatkowy pokój zewnętrzny. Dzięki<br />

niej uzyskujemy głębsze doświetlenie. To było<br />

ważne przy głębokim trakcie, który zakładaliśmy<br />

w projekcie i przy tej strukturze mieszkań.<br />

W zasadzie są to kawalerki, studia lub apartamenty.<br />

Układ ten wymagał komunikacji wręcz<br />

hotelowej. Optymalne było zaprojektowanie<br />

korytarza, z którego można wejść do poszczególnych<br />

mieszkań. W związku z tym<br />

nie było możliwości zastosowania przewie-<br />

Panorama układu<br />

inwestor dla nas zbadał, mieszkania nie mogły<br />

być duże. Obecnie za najbardziej popularne<br />

uchodzą wnętrza o powierzchniach rzędu<br />

45 m 2 . Stało się to w czasie, gdy zaczęły rosnąć<br />

ceny mieszkań. Wtedy przygotowywaliśmy<br />

koncepcję Corte Verona i z zakładanych początkowo<br />

365 lokali powstało 400. Na działce<br />

musieliśmy w związku z tym zmieścić 500<br />

miejsc postojowych w części podziemnej. Powstał<br />

więc pomysł na usytuowanie na zewnątrz<br />

zespołu parkingu dla klientów części usługowej,<br />

a wewnątrz dla mieszkańców. Przyczyniło się<br />

to do wyraźnego wydzielenia przestrzeni publicznej<br />

(zewnętrznej), prywatnej (mieszkań)<br />

i półpublicznej (dziedzińca). Część naziemna<br />

jest ogrodem, w którym rosną barwinki, śliwowiśnie,<br />

irga, uzupełnione ścieżkami, trawą i żwirem.<br />

Układ zieleni inspirowany jest malarstwem<br />

Władysława Strzemińskiego, wybitnego artysty<br />

i twórcy unizmu. Postać tego malarza fascynuje<br />

nas od dawna i już wcześniej próbowaliśmy<br />

oddać mu hołd. Teraz się udało. Powstała płaska<br />

kompozycja inspirowana obrazem Powidok:<br />

kobieta w oknie. Można ją oglądać z pięter<br />

i z loggii.<br />

Co podsunęło Panom pomysł zastosowania<br />

tej oryginalnej tektoniki w bryle budynku?<br />

Bezpośrednią inspiracją stał się ażurowy,<br />

ceglany mur z sąsiedztwa. Cegła została przeskalowana<br />

„konceptualnie” do rozmiarów<br />

Graficzna elewacja<br />

fot. archiwum Biura Projektów Lewicki i łatak<br />

Corte Verona to mieszkania położone<br />

na działce o wysokim współczynniku<br />

intensywności zabudowy. Co oprócz ciekawego,<br />

kubistycznego podejścia do bryły<br />

wyróżnia ten projekt od zwykłych bloków?<br />

Osiedle powstało na terenie, który –<br />

co jest istotne – miał plan. W nim był jasno<br />

określony wskaźnik intensywności zabudowy<br />

– został oczywiście wykorzystany w stu procentach.<br />

Ponieważ jest to komercyjne przedsięwzięcie,<br />

powinno dać klientowi możliwie<br />

największy dochód. To jest dodatkowa trudność,<br />

a może następny czynnik. Taki jak ten,<br />

który stanowi, że ma być pięknie, mądrze,<br />

ekonomicznie.<br />

Ukryliśmy również większość miejsc postojowych,<br />

których współczynnik w stosunku<br />

do mieszkań wynosił zgodnie z planem<br />

miejscowym 1,2. Jest to wartość znaczna. Ze<br />

względu na zapotrzebowanie rynkowe, które<br />

Układ przenikających się kolorów<br />

Dziedziniec wewnętrzny<br />

zagospodarowany zielenią<br />

trzania wnętrz na przestrzał i dwustronnego<br />

doświetlenia. Dzięki loggi uzyskaliśmy efekt<br />

przestronnych „szklanych” pokoi, doświetlenia<br />

oraz pozwoliliśmy na korzystne narożnikowe<br />

przewietrzanie. Mnie się to bardzo podoba.<br />

Chciałbym mieć taki pokój zewnętrzny.<br />

Dysponując taką strukturę i kształtem<br />

działki oraz zakładając wewnętrzny dziedziniec,<br />

staraliśmy się maksymalnie oddzielić<br />

mieszkańców od hałasu ulic. Zabudowa<br />

była prowadzona zgodnie z obrysem terenu<br />

inwestycji. Od strony ul. Grabiszyńskiej elewacja<br />

była kształtowana bardziej monumentalnie<br />

– duże, mocne piony. Później zaczyna<br />

się to zmieniać od narożnika Alei Pracy po<br />

to, żeby od strony ul. Inżynierskiej założenie<br />

było najbardziej rozedrgane. To jest ostatnia<br />

ulica w hierarchii ważności i uczęszczania.<br />

Taka zabawa z fasadą.<br />

44 świat architektury<br />

świat świat architektury 45

CORTE V ERONA<br />

Czy klinkierowa elewacja to wynik<br />

inspiracji tradycyjnymi, niemieckimi budynkami<br />

Wrocławia ?<br />

Tak, zależało nam na nawiązaniu do architektury<br />

sąsiedztwa, które powstało na początku<br />

lat 20. XX wieku (autorami osiedla Grabiszyn<br />

są Paul Heim i Albert Kempter), a także do tradycyjnego<br />

budownictwa Wrocławia, nie tylko<br />

niemieckiego, ale też polskiego powojennego.<br />

Oczywiście nawiązaliśmy w wersji ekonomicznej,<br />

ponieważ są to płytki ceramiczne. Musieliśmy<br />

to sobie wytłumaczyć. Klienta stać na taką<br />

fasadę i jest ona lepsza jakościowo niż tynkowana,<br />

która ulega szybkiej degradacji. I co tu dużo<br />

mówić, jest poślednia. Wydaje nam się, że fasady<br />

ceglane i ceramiczne są dobre.<br />

Chodziło o to, żeby używając ekonomicznie<br />

uzasadnionej wersji cegły, zbudować<br />

kolorystykę. Użyliśmy dwóch barw. Zostały<br />

one określone przez jakiegoś internautę<br />

mianem keczupu i musztardy. Można powiedzieć<br />

oczywiście, że to jest piękne złoto<br />

i ładny, naturalny kolor ceglany. Nie dyskutujemy<br />

z tym. Chcieliśmy zaproponować<br />

coś, co spowoduje, że tylko te dwa kolory<br />

zachęcą ludzi do spacerowania wokół<br />

budynku. Pomyśleliśmy, że będzie to<br />

atrakcyjne, kiedy zmieni się od musztardy<br />

do keczupu, ale tak powoli. Pracująca<br />

Projekt zagospodarowania działki<br />

w naszym biurze Hiszpanka Begoña Herrera<br />

Rodriguez, jest bardzo wrażliwa na kolory<br />

i widzi więcej barw od nas. Wymyśliła,<br />

że można zwyczajnie zmieniać układ cegieł.<br />

Zaczęliśmy od złotego, następnie zaczęły<br />

się pojawiać elementy czerwone, potem<br />

zastosowaliśmy dwa pasy, które również<br />

stopniowo się rozpływają...<br />

...takie przejście?<br />

Tak, to może być stopniowe przejście.<br />

Zastanawialiśmy się, czy nie będzie ono zbyt<br />

nachalne. Wydaje się, że nie. Ale dla niektórych<br />

może być. Różnie to jest oceniane. Jesteśmy<br />

duzi, przyzwyczailiśmy się do różnych<br />

opinii.<br />

Mimo śmiałej koncepcji przestrzennej<br />

plany mieszkań mają klasyczne układy oparte<br />

o prostokąty i kwadraty. Na co został położony<br />

nacisk w trakcie kształtowania rzutów?<br />

Przygotowujemy projekt deweloperski.<br />

W systemie, w jakim rozwiązuje się w Polsce<br />

problem mieszkaniowy, wymagana jest określona<br />

powierzchnia o zdefiniowanej strukturze.<br />

Później każdy klient może zindywidualizować<br />

swój lokal – to u naszego inwestora<br />

nazywa się personalizacja. Kształtuje on estetycznie<br />

i materiałowo swoje mieszkanie. Dlatego<br />

należy zastosować klasyczny, trywialny,<br />

najprostszy układ do aranżowania.<br />

A co Pani rozumie pod śmiałą koncepcją<br />

przestrzenną?<br />

Mogłyby się pojawić elementy pod kątami,<br />

rzuty trapezowe...<br />

Ja przypomnę, że tu są dwa pokoje adresowane<br />

do szerokiego odbiorcy, nie indywidualnego.<br />

Nie można podjąć ryzyka źle<br />

ustawnych pokoi. Takich, które nie mają kątów<br />

prostych, za dużych powierzchni okien,<br />

innych elementów niestandardowych, czy – jak<br />

w Holandii za czasów Vermeera – przeszkleń<br />

umieszczonych przy ścianach poprzecznych,<br />

żeby dobrze doświetlać wnętrze. Jest to brutalna<br />

odpowiedź na potrzeby klientów.<br />

Jak podchodzą Panowie do spraw osiedli<br />

strzeżonych, całodobowo monitorowanych?<br />

Czy jest to rozwiązanie kwestii<br />

wandalizmu, czy sztuczne uciekanie od<br />

sąsiedztwa?<br />

Ponieważ nie do końca dało się ustalić,<br />

czy odbiorca będzie chciał mieszkać w osiedlu<br />

strzeżonym, zaprojektowaliśmy rozwiązanie<br />

wariantowe. Została przewidziana brama,<br />

którą można zamknąć na stałe lub korzystać<br />

z niej w określonych porach. Dodatkowo jest<br />

pomieszczenie dla strażnika. Czy zostanie on<br />

zatrudniony, o tym zdecydują użytkownicy.<br />

Infrastruktura jest gotowa.<br />

Jesteśmy zwolennikami traktowania miasta<br />

jako całości, w której tworzą się społeczności.<br />

Ale w każdym mieście są przestrzenie<br />

publiczne i prywatne. To udało nam się zrealizować<br />

w Corte Verona, gdzie jest strefa usług<br />

dostępna dla wszystkich, ale jest też przejście<br />

na wewnętrzny dziedziniec dedykowany<br />

mieszkańcom. Tak jak w tradycyjnych kamienicach,<br />

gdzie wchodząc na cudze podwórka<br />

wiemy, że nie jesteśmy u siebie i musimy zachować<br />

się stosownie.<br />

Lokalizacja osiedla przy dużym węźle<br />

komunikacyjnym zapewnia mieszkańcom<br />

dogodne połączenia komunikacyjne, lecz<br />

niestety wiąże się z hałasem i drganiami.<br />

Jakie rozwiązania projektowe zastosowaliście<br />

Państwo, by uniknąć tych niekorzystnych<br />

zjawisk?<br />

Szczególnie dbaliśmy o to, żeby była właściwa<br />

izolacyjność akustyczna zarówno ścian<br />

zewnętrznych, jak i pomiędzy poszczególnymi<br />

lokalami. Osiągnęliśmy wartość izolacji<br />

akustycznej na poziomie znacznie lepszym,<br />

niż wymagania normowe. Wbrew krążącym<br />

tu i tam opiniom, mieszkania nie są rozdzielone<br />

płytami gipsowo-kartonowymi, tylko<br />

46 świat architektury<br />

46 świat architektury świat architektury 47

Realizacje w Polsce<br />

żelbetową ścianą o grubości 16 cm. Beton<br />

dobrze chłonie niskie dźwięki, plus wełna<br />

i gipso-karton z każdej strony. Elementy te są<br />

także na suficie, co wraz z pływającą podłogą<br />

tworzy rodzaj wyciszającego pudełka. Ściany<br />

między mieszkaniami a korytarzem są kilkuwarstwowe<br />

– najpierw podwójny gipso-karton<br />

na niezależnej konstrukcji, następnie wełna<br />

mineralna, dystans i cegła silikatowa.<br />

Uzyskaliśmy informacje, że pojawiły<br />

się niedociągnięcia w sferze wykonawczej.<br />

Czy w trakcie nadzorów udało się rozwiązać<br />

te problemy?<br />

Tak, właśnie wracam z nadzoru. Budowa<br />

zaczęła się w 2007 r., kiedy był boom budowlany.<br />

W związku z tym ekipa wykonawcza<br />

była fatalna. Doszło do konieczności jej<br />

zwolnienia i teraz nowa firma mozolnie naprawia<br />

wcześniejsze zaniedbania.<br />

Mają Państwo w planach kolejne realizacje<br />

na Dolnym Śląsku?<br />

Chętnie pracujemy w tym regionie. Zaprojektowaliśmy<br />

ekonomiczne osiedle na<br />

Oporowie. Niestety, klient nie podjął się realizacji.<br />

Obecnie we Wrocławiu sprzedaje się<br />

mniej mieszkań niż w Krakowie. Jestem tym<br />

zaskoczony. Nie projektujemy w zasadzie<br />

mieszkaniówki, bardzo lubimy muzea, kładki,<br />

a przede wszystkim place. Są one ciekawsze,<br />

stanowią większe wyzwanie.<br />

Osiedle Corte Verona udało się.<br />

Cieszę się, że Pani tak mówi. Osiedle zostało<br />

dobrze przyjęte przez architektów, podoba<br />

się Architektowi Miasta. Abstrachując<br />

od jego przychylnej opinii muszę podkreślić,<br />

że Wrocław ma bardzo dobrego Architekta<br />

Lokalizacja/adres<br />

Pracownia projektowa<br />

Architekt prowadzący<br />

Miasta. Byłem zaskoczony, jak dużą ma siłę<br />

sprawczą. Jego opinia jest decydująca.<br />

Słowo podsumowania...<br />

Ważne jest, że udało się zrealizować<br />

coś, co może nie zachwyca wszystkich, ale<br />

ma wyraźne podziały przestrzeni i klarowne<br />

nawiązanie do wyglądu sąsiedniego osiedla<br />

i ceglanej architektury Wrocławia.<br />

Dziękuję serdecznie za rozmowę.<br />

Wrocław, ul. Grabiszyńska, Aleja Pracy, Inżynierska<br />

Biuro Projektów Lewicki Łatak<br />

Kazimierz Łatak, Piotr Lewicki<br />

Architekci<br />

Begona Herrera Rodriguez, Piotr Knez, Mateusz Manecki,<br />

Agnieszka Zajączkowska, Zbigniew Piotrowicz<br />

Data opracowania 2008 r.<br />

Data realizacji 2010 r.<br />

Inwestor<br />

Verona Building sp.z o.o.<br />

Powierzchnia całkowita 30 849 m 2<br />

Powierzchnia zabudowy 4 283 m 2<br />

Kubatura brutto 1<strong>03</strong> 578 m 2<br />

Szklenie elewacji i witryn<br />

Szkło-Usługi Zakład Szklarski S.C. Anna Andrzej Leś<br />

Okładzina ceramiczna<br />

PPUH ALHAR<br />

SZKLENIE SZKŁEM ZESPOLONYM, BEZPIECZNYM, WIELKOGABARYTOWYM PORĘCZE, SŁUPY ZE STALI NIERDZEWNEJ I WĘGLOWEJ<br />

RAMY ALUMINIOWE, SZKLENIE STRUKTURALNE, BEZRAMOWE I PUNKTOWE SZKLANE PODŁOGI BALUSTRADY SZKLANE I RAMOWE<br />

Z KRAKOWSKIM<br />

AKCENTEM<br />

Hotel Best Western Premier w Krakowie<br />

„Ambicją naszą przy tym zadaniu<br />

jest łagodnie jak w tańcu pokazać<br />

Abstrakcji, iż Jej prawdziwa<br />

ojczyzna to Funkcjonalność” – myśl<br />

ta przyświecała architektom przy<br />

pracy nad projektem tytułowej<br />

inwestycji. Ponadto, dążyli oni<br />

do wykreowania nowej jakości w<br />

urbanistyce obszaru otaczającego<br />

budynek, czyli w rozproszonej,<br />

nieuporządkowanej i chaotycznej<br />

zabudowie mieszkaniowej. Hotel<br />

dzięki swej nietypowej elewacji<br />

stał się swoistym land-markiem dla<br />

gości wjeżdżających do Krakowa<br />

od strony północno-zachodniej.<br />

WYKONUJEMY USŁUGI NA TERENIE POLSKI JAK I POZA JEJ GRANICAMI.<br />

ROK<br />

ZAŁOŻENIA<br />

1947<br />

SZKŁO-USŁUGI Zakład Szklarski S.C. Anna Andrzej Leś<br />

ul. Matejki 17, 44-100 Gliwice, tel. +48 (32) 2314219, fax. +48 (32) 2314219<br />

e-mail: andrzej.les@vp.pl, www.szklo-uslugi.pl<br />

świat architektury 48<br />

48 świat architektury<br />

świat architektury 49

Kubistyczna bryła hotelu<br />

konstrukcje całoszklane<br />

podłogi, schody, balustrady, witryny, elewacje<br />

ogrody zimowe, oranżerie<br />

aluminiowe konstrukcje przestrzenne<br />

Alpina Glass Sp. z o.o.<br />

32-<strong>03</strong>1 Mogilany, Myślenicka 23, tel. 12 633 86 72<br />

biuro@alpina.pl www.alpina.pl<br />

<br />

opracowanie indywidualnych rozwiązań, wsparcie pracowni architektonicznych<br />

Obiekt hotelowo-konferencyjny został<br />

wzniesiony w ramach kompleksu turystycznego<br />

przy ul. Opolskiej w Krakowie,<br />

na trasie z międzynarodowego portu lotniczego<br />

Balice, cztery kilometry od Starego<br />

Miasta. Budynek usytuowano w głębi<br />

działki. Aby był dobrze widoczny i zwracał<br />

uwagę, od strony głównej ulicy wyeksponowano<br />

i zaakcentowano elewację.<br />

Została ona pokryta nadrukiem motywu<br />

abstrakcyjnie przetworzonego pawiego<br />

pióra, który umieszczono na tle ze szklanych,<br />

nieprzezroczystych, czerwonych tafli.<br />

Bliskość wsi Bronowice, inspiracja tradycyjnymi<br />

strojami regionalnymi i splatanie<br />

się historii wzornictwa z wybranym przez<br />

projektantów wątkiem, dobrze osadzają<br />

współczesną bryłę hotelu w kontekście<br />

urbanistycznym i społecznym Krakowa.<br />

Założenia architektoniczne<br />

Budynek oparto w rzucie na kształcie<br />

litery L o wymiarach w osiach 83,20 m<br />

i 38,20 m oraz szerokości traktu 15,70 m.<br />

Wydzielono w nim trzy główne moduły<br />

– wejścia, części hotelowej oraz konferencyjnej.<br />

Obiekt został częściowo podpiwniczony<br />

i zakończony płaskim stropodachem<br />

z pokryciem żwirowym. Wysokość bryły<br />

waha się w zakresie 5–18 m. We wnętrzu<br />

zespołu usytuowano parking. Przeszklone<br />

wejście z holem dla gości zlokalizowano<br />

od strony ulicy Opolskiej, a za nim przewidziano<br />

restaurację, przestrzeń rekreacyjną,<br />

ogród japoński oraz basen.<br />

Główny projektant, architekt Marek<br />

Dunikowski podkreśla: Ponieważ budynek<br />

został zaprojektowany na faktycznej<br />

granicy miasta i zespołu zabudowy podmiejskiej,<br />

mimo naszego zamiłowania do<br />

spoistości kompozycji zdecydowaliśmy się<br />

na kompromis dwóch „twarzy” założenia:<br />

kameralnej – północnej i komercyjnej<br />

– południowo-wschodniej. Strefa komercyjna<br />

od strony ul. Opolskiej, wraz<br />

z sąsiadującym z nią wjazdem na działkę<br />

oraz istniejącymi w pobliżu budynkami<br />

i parkingami, tworzy przedpole dla projektowanego<br />

układu. Przestrzeń ta wymagała<br />

znalezienia takiej zasady kompozycji<br />

elewacji, aby cała kubatura i jej<br />

„skóra” odkrywały kolejne detale w miarę<br />

przybliżania się do nich. Punktem kulminacyjnym<br />

tego ruchu stał się dwupoziomowy,<br />

przeszklony hol główny z ogrodem,<br />

który splata i łączy wszystkie „nici”<br />

funkcji budynku. Przewidziane tu systemy<br />

pozwalają w swobodny sposób łączyć<br />

i aranżować przestrzenie: holu, sal konferencyjnych<br />

oraz restauracji.<br />

WYKŁADZINY<br />

DO BIUR, HOTELI, SZKÓŁ, SAL GIMNASTYCZNYCH, HAL SPORTOWYCH<br />

Obiektowe: dywanowe i elastyczne<br />

(Forbo Floring, Armstrong, Tarkett, Finett, Desso)<br />

Posiadamy wykwalifikowane ekipy montażystów.<br />

Zrealizowaliśmy wiele prestiżowych hoteli i obiektów, np. Hotel System<br />

w Krakowie, Hotel Best Western Premier w Krakowie, Bibliotekę Jagiellońską,<br />

Budynek Sądu Apelacyjnego, Bibliotekę Papieską.<br />

FHU Krak-Kolor<br />

31-217 Kraków, ul. Grażyny 18<br />

tel. (12) 415 32 93, tel./fax (12) 415 81 22<br />

www.krak-kolor.com.pl, info@krak-kolor.com.pl<br />

Świetlik<br />

Nowoczesne budownictwo<br />

wymaga technologii, które<br />

gwarantując satysfakcję<br />

klientów będą jednocześnie<br />

trwałe, ekonomiczne i proste<br />

dla wykonawców, oszczędzając<br />

ich czas oraz ograniczając<br />

zużycie materiałów wykończeniowych,<br />

a co za tym<br />

idzie pieniądze inwestorów.<br />

Taką technologią jest system<br />

suchej zabudowy Fermacell.<br />

Płyty gipsowo-włóknowe to<br />

uniwersalne płyty budowlane:<br />

dźwięko-, ognio- i wilgociodporne.<br />

Płyty Fermacell stosujemy jako ściany wewnętrzne,<br />

sufity podwieszane, obudowy poddaszy, zarówno<br />

na konstrukcjach stalowych jak i drewnianych<br />

oraz na podłogi. Mogą być również stosowane jako<br />

pokrycia konstrukcyjne ścian szkieletowych od<br />

wewnątrz i na zewnątrz. Najczęściej jednak stosuje<br />

się je do budowy ścian działowych, o konstrukcji<br />

drewnianej lub stalowej.<br />

Stosując płyty Fermacell gwarantujemy<br />

bezpieczeństwo i trwałość zabudowy.<br />

Konstrukcja i technika<br />

Konstrukcję budynku stanowi poprzeczny<br />

układ ścianowo-płytowy o rozstawie modularnym<br />

7,5 m. Sztywność przestrzenną<br />

zapewniają ściany klatek schodowych. Ich<br />

trzony zlokalizowano w środku i na krańcach<br />

struktury. W strefie lobby zastosowano<br />

ustrój złożony ze ścian żelbetowych piwnicy,<br />

słupów oraz płyt stropowych. Dodatkowo<br />

całość usztywniono i wzmocniono belkami<br />

żelbetowymi usytuowanymi w poziomie<br />

pierwszej i drugiej kondygnacji. Wertykalne,<br />

pasowe przeszklenia fasad zaprojektowano<br />

w systemie strukturalnym.<br />

W obiekcie wprowadzono szereg rozwiązań<br />

energooszczędnych i ekologicznych,<br />

m.in. systemy odzysku ciepła w instalacjach<br />

ogrzewania, okna uchylne otwierane indywidualnie,<br />

które pozwalają na ograniczenie<br />

pracy klimatyzacji w okresach przejściowych<br />

roku. Na uwagę zasługuje również wprowadzenie<br />

szkła elewacyjnego niskoemisyjnego<br />

o bardzo wysokim parametrze transmisji<br />

światła na poziomie 68%. Pozwala to dobrze<br />

oświetlać wnętrza w sposób naturalny<br />

i znacznie ograniczyć ilość energii, która<br />

mogłaby być zużywana na sztuczną iluminację.<br />

Co więcej, tafle o niskim współczynniku<br />

całkowitej przepuszczalności energii (37%)<br />

Od podłogi aż po dach<br />

Płyty gipsowo-włóknowe FERMACELL<br />

FERMACELL systemy suchej zabudowy<br />

ul. Migdałowa 4, 02 – 796 Warszawa<br />

tel. 22 – 645 13 38 (-9), 645 15 58, fax. 22 – 645 15 59<br />

e-mail: fermacell-pl@xella.com, www.fermacell.pl<br />

50 świat architektury świat architektury 51

Detale elewacji<br />

umożliwiają redukcję pracy aparatury<br />

chłodzącej wnętrza latem.<br />

Systemy i wykończenia<br />

W celu podniesienia komfortu gości<br />

hotelowych, szczególnie w trakcie<br />

organizowania konferencji, zadbano<br />

o wyciszenie i dobrą izolację akustyczną<br />

poszczególnych pomieszczeń. Wykonano<br />

podłogi „pływające”, dylatowane,<br />

na warstwie izolacji akustycznej.<br />

Wewnątrz ułożono wysokiej jakości<br />

wykładziny podłogowe, które dodatkowo<br />

pozwalają na wytłumienie hałasu.<br />

Pozostałe posadzki (hole, korytarze,<br />

klatki schodowe) wykończono gresami<br />

– duża część imituje deski parkietowe.<br />

W pomieszczeniach mokrych<br />

zastosowano płytki o niskiej nasiąkliwości.<br />

W strefie lobby i w salach konferencyjnych<br />

zaprojektowano systemowe<br />

sufity podwieszane akustyczne,<br />

z płyt gipsowo-kartonowych, malowanych<br />

farbami akrylowymi. W przestrzeni<br />

komunikacji poziomej przewidziano<br />

systemowe, demontowane<br />

sufity pasmowe obejmujące szerokość<br />

korytarzy. W warstwach podłogowych<br />

w pokojach i częściach ogólnodostępnych<br />

zastosowano systemowe podłogowe<br />

rozwiązania izolacji akustycznej.<br />

Żelbetowe ściany wykończono za<br />

pomocą klejonych, napinanych okładzin<br />

ściennych, wykonanych na podłożu tekstylnym,<br />

które są mniej podatne na powstawanie<br />

rys i pęknięć niż płyty gipsowo-kartonowe.<br />

W rejonie wejść, gdzie<br />

przewidziano intensywne użytkowanie<br />

i sprzątanie, zaproponowano elementy<br />

odporne na wilgoć. Zewnętrzną płaszczyznę<br />

ścian i mebli pokryto panelami z<br />

drewna tropikalnego lub płyt MDF-HPL<br />

z odpowiednio dobranymi okleinami.<br />

Mimo prostoty i formalnej oszczędności<br />

w wykończeniu, dzięki odpowiednio<br />

dobranej ciemnej kolorystyce i dostosowanym<br />

materiałom oklein, zasłon,<br />

wykładzin uzyskano wyjątkową elegancję<br />

projektowanych wnętrz.<br />

Korytarze podzielono przeponami<br />

ognioodpornymi z drzwiami wyposażonymi<br />

w samozamykacz i elektrotrzymacz,<br />

w konstrukcji aluminiowej<br />

z wypełnieniem ze szkła bezpiecznego.<br />

We wszystkich pokojach hotelowych,<br />

z których wychodzi się na drogi ewakuacyjne,<br />

zastosowano drzwi pełne,<br />

przylgowe, w okleinie drewnianej HPL<br />

oraz o odpowiedniej klasie przeciwpożarowej.<br />

W rejonach reprezentacyjnych<br />

balustrady schodowe przeszklono,<br />

do odpowiedniego poziomu poszczególne<br />

tafle zmatowiono sitodrukiem.<br />

Wzory zostały indywidualnie<br />

wykonane według projektu architektów.<br />

Konstrukcję wsporczą poręczy<br />

z drewna litego zaprojektowano ze<br />

stali nierdzewnej. Pozostałe barierki<br />

przewidziano jako stalowe, lakierowane<br />

metodą proszkową.<br />

Lokalizacja/adres<br />

Pracownia projektowa<br />

Architekt prowadzący<br />

Architekci<br />

Kraków, ul. Opolska 14a<br />

DDJM Biuro Architektoniczne<br />

arch. Marek Dunikowski<br />

arch. Marek Dunikowski,<br />

arch. Wojciech Miecznikowski,<br />

arch. Jarosław Kutniowski,<br />

arch. Piotr Czerwiński,<br />

arch. Piotr Uherek,<br />

arch. Bartłomiej Stoch,<br />

arch. Katarzyna Zakulska,<br />

arch. Maciej Rydz<br />

Basen hotelowy<br />

Data opracowania 2005–2007 r.<br />

Data realizacji wiosna 2007 – jesień 2008 r.<br />

Inwestor<br />

LIDER HOTEL sp. z o.o.<br />

Powierzchnia całkowita 12 308,10 m²<br />

Powierzchnia zabudowy 2 844 m²<br />

Liczba pokoi hotelowych/<br />

miejsc noclegowych<br />

169 szt. / 261 osób<br />

Kubatura brutto 49 202,83 m³<br />

Generalny wykonawca<br />

Przedsiębiorstwo Produkcyjno-<br />

Budowlane „AZBUD”<br />

Wykonawca szklanych<br />

ścianek wewnętrznych<br />

Dostawa i montaż<br />

wykładzin<br />

Dostawca hydroizolacji<br />

Alpina Glass sp. z o.o.<br />

Krak-Kolor s.j.<br />

Weber Deitermann<br />

Systemy suchej zabudowy Fermacell<br />

fot. archiwum DDJM<br />

52 świat architektury

Realizacje w Polsce<br />

gólnych piętrach usytuowano magazyny czystej bielizny, brudnej<br />

bielizny oraz środków czystości.<br />

NAD MORZEM<br />

Sand Hotel – budynek<br />

sanatoryjno-hotelowy w Kołobrzegu<br />

Obok pomieszczeń spełniających<br />

główną funkcję, w skład obiektu<br />

wchodzą również lokale usługowe<br />

na parterze, basen kryty, baza zabiegowa<br />

i garaż podziemny wraz<br />

z infrastrukturą techniczną.<br />

Pokoje rozwiązano w układzie korytarzowym dwutraktowym.<br />

Zastosowano mieszany układ konstrukcyjny oparty na płycie, słupach<br />

i wylewanych ścianach żelbetowych. Fundamenty zrealizowano<br />

w postaci wanny izolującej. Dachy zielone rozwiązano w technologii<br />

stropodachu odwróconego z roślinnością izolującą.<br />

Kolorystyka i materiały<br />

Zaproponowano białą kolorystykę fasad, która uwypukla zakładaną<br />

prostotę budynku. Elementy wykończeniowe zostały zrealizowane<br />

z piaskowca (m.in. cokół) i blachy tytanowo-cynkowej<br />

układanej w rąbek stojący, która w sposób bezpośredni nawiązuje<br />

do motywów marynistycznych. Z tego materiału wykonane zostały<br />

Widok bryły<br />

fot. archiwum Hotel Sand<br />

Konstrukcja<br />

wsporcza<br />

pod tafle<br />

również obróbki blacharskie, orynnowanie i elementy uzupełniające.<br />

Stalowe elementy balkonów pomalowano na kolor grafitowy, a wypełnienia<br />

balustrad zostały zaprojektowane z siatki. Zastosowanie okien<br />

aluminiowych podkreśla współczesny charakter obiektu.<br />

Budynek jest dostępny dla osób niepełnosprawnych, dzięki pochylni<br />

w strefie wejściowej oraz trzem dźwigom osobowym we wnętrzu.<br />

Dla potrzeb użytkowników o ograniczonej zdolności ruchowej przygotowano<br />

apartamenty, których pokoje, łazienki i kuchnie są wyposażone<br />

w odpowiednie rozwiązania. Baza zabiegowa została uzupełniona<br />

o sanitariaty, a w zespole basenowym zastosowano odpowiednie natryski.<br />

Okładziny z piaskowca<br />

Działka przeznaczona pod inwestycję położona<br />

jest w strefie A1, czyli ochrony uzdrowiska,<br />

w strefie pasa ochronnego brzegu<br />

morskiego, na terenie górniczym „Kołobrzeg”,<br />

obszarze górniczym „Kołobrzeg II”, a także na<br />

terenie chronionego krajobrazu „Koszalińskiego<br />

Pasa Nadmorskiego”. Lokalizacja stanowiła<br />

duże wyzwanie twórcze, a przy projekcie<br />

fundamentów należało również uwzględnić<br />

wysoki poziom wód gruntowych.<br />

Zagospodarowanie terenu<br />

Hotel jest pięciokondygnacyjnym, wolnostojącym,<br />

podpiwniczonym budynkiem rozplanowanym<br />

na rzucie o wymiarach 57x51 m.<br />

Zwieńczenie obiektu stanowi attyka. Wraz<br />

z nią bryła osiąga wysokość 19,90 m. Główne<br />

wejście zlokalizowano od ulicy Waszyngtona.<br />

W jego pobliżu usytuowano miejsca parkingowe<br />

dla osób niepełnosprawnych. Obsługę<br />

komunikacyjną (wjazd na działkę, wjazd i wyjazd<br />

z garażu podziemnego) przewidziano od<br />

ulicy Borzymowskiego. Podjazdy wyłożono<br />

kostką betonową. Za główne założenie kompozycyjne<br />

przyjęto przejrzystość i prostotę<br />

układu, czytelną w rzutach i zagospodarowaniu<br />

terenu.<br />

Widok basenu hotelowego<br />

Rozwiązania programowe<br />

Zadbano o harmonijne połączenie budynku<br />

z krajobrazem. Kubaturę rozplanowano<br />

wokół wewnętrznych dziedzińców<br />

z roślinnością, a na dachach kompleksu zaprojektowano<br />

zielone tarasy. Istniejącą zieleń<br />

wysoką w całości zachowano i zaadaptowano<br />

do nowego projektu zagospodarowania działki,<br />

w skład którego weszły krzewy ozdobne<br />

i zieleń płożąca (suchodrzew chiński). Na parterze<br />

zlokalizowano restaurację z tarasem,<br />

z którego można zejść na otaczający teren.<br />

Ponadto, usytuowano tu kawiarnię, zaplecza<br />

gastronomiczne, basen, pomieszczenia<br />

socjalne, część biurową i strefę zabiegową.<br />

W skład tej ostatniej wchodzi zespół kinezyterapii<br />

i gabinety: elektroterapii, inhalacyjny,<br />

lekarski, pielęgnacyjny i zabiegowy.<br />

Na kondygnacji podziemnej zaprojektowano<br />

garaż na 76 miejsc postojowych,<br />

pomieszczenia techniczne związane<br />

z obsługą basenów, magazyny, węzeł<br />

cieplny, a także strefę socjalną pracowników<br />

gastronomii i zaplecze konserwatora.<br />

Kondygnacje od pierwszej do czwartej<br />

przeznaczono na apartamenty sanatoryjno-hotelowe<br />

– zaprojektowano 128 pokoi,<br />

w tym 35 dwupoziomowych. Na poszcze-<br />

Lokalizacja/adres<br />

Pracownia projektowa<br />

Architekt prowadzący<br />

Architekci<br />

Kołobrzeg, ul. Zdrojowa<br />

BAMS Biuro Architektoniczne<br />

Makowski&Sołdek<br />

Dariusz Makowski<br />

Dariusz Makowski,<br />

Tomasz Sołdek,<br />

Artur Mystkowski,<br />

Monika Sawicka<br />

Data opracowania 2006–2008 r.<br />

Data realizacji 2007–2009 r.<br />

Inwestor<br />

Powierzchnia całkowita 13 100 m 2<br />

Powierzchnia zabudowy 2 520 m 2<br />

Kubatura brutto 32 000 m 3<br />

Generalny wykonawca<br />

Dostawca i wykonawca niecek<br />

basenowych ze stali nierdzewnej<br />

Zdrojowa Invest sp. z o.o.<br />

PBI Kobet sp. z o.o.<br />

Berndorf Baderbau sp. z o.o.<br />

Jakość i komfort jedno ma imię...<br />

Berndorf Baderbau Sp. z .o.o.<br />

ul. Zdrojowa 78, 43-384 Jaworze<br />

tel: +48 33 82 89 700<br />

fax: +48 33 82 89 701<br />

e-mail: biuro@berndorf.pl<br />

www.berndorf-baderbau.pl<br />

54 świat architektury świat architektury 55

Realizacje w Polsce<br />

WIĘCEJ ŚWIATŁA, WIĘCEJ PRZESTRZENI!<br />

MEDIA<br />

CENTRUM<br />

Siedziba redakcji Dziennika Zachodniego<br />

Powstały w ciągu niespełna<br />

17 miesięcy obiekt, zbudowany<br />

w systemie Design<br />

and build, to obecnie jeden<br />

z najnowocześniejszych budynków<br />

biurowych klasy A<br />

na Śląsku. Zlokalizowany na<br />

terenie Katowickiej Strefy<br />

Ekonomicznej znacząco wyróżnia<br />

się pośród typowo<br />

przemysłowego otoczenia.<br />

Składa się na to nie tylko<br />

jego nowoczesny wygląd,<br />

ale przede wszystkim estetyka<br />

i czystość formy.<br />

1<br />

Mniej znaczy więcej – to właśnie ta maksyma przyświecała<br />

całemu zespołowi projektowemu składającemu się z architektów<br />

z Polski i Niemiec. Ich głównym wyzwaniem twórczym<br />

było połączenie takich elementów jak estetyka, funkcja, konstrukcja,<br />

ekonomiczność i ekologia. Koncepcja projektowa,<br />

przygotowana przy współpracy dwóch biur architektonicznych,<br />

tj. Donath Bickel Architekten GbR oraz Architektonicznego<br />

Biura Projektów AB-PROJEKT, zakładała zastosowanie<br />

tzw. swobodnego rzutu budynku, dającego ogromne<br />

możliwości w aranżacji pomieszczeń. Kolejne założenia narzucały<br />

zachowanie prostoty układu obiektu oraz wysokiej<br />

funkcjonalności wszystkich jego powierzchni, w połączeniu<br />

z innowacyjnymi rozwiązaniami projektowymi, materiałami<br />

najwyższej jakości oraz nowoczesnymi instalacjami technicznymi.<br />

Wszystko po to, by uczynić budynek ekonomicznym<br />

i przyjaznym środowisku. Ważnym było także zachowanie ścisłego<br />

powiązania z sąsiadującym obiektem offsetowej drukarni<br />

prasowej Dziennika Zachodniego wraz z halą ekspedycyjnokolportażową.<br />

Obsługuje ona Dziennik Zachodni oraz klientów<br />

wewnętrznych i zewnętrznych.<br />

Dzięki intensywnej pracy polskich projektantów, przy stałym<br />

udziale ekspertów z Niemiec, powstał projekt budynku,<br />

którego pozazdrościć Śląskowi może niejedno miasto<br />

w Polsce. Sprawny proces realizacji, przy którym pod kierownictwem<br />

spółki AB-PROJEKT pracowały najlepsze śląskie<br />

firmy budowlane, oraz zastosowanie nowatorskich technologii<br />

wymuszających ścisłą współpracę wszystkich branż,<br />

dało oczekiwany efekt. Duże powierzchnie przeszkleń oraz<br />

stonowana kolorystyka w zestawieniu z wysokimi i prostymi<br />

bryłami budynku sprawiają, że naszym oczom prezentuje<br />

się obiekt, który w idealny sposób łączy biurowy charakter<br />

2<br />

3<br />

Oferta LS SYSTEMS – autoryzowanego dystrybutora<br />

DEKO Partitions Ltd of Denmark obejmuje:<br />

• pojedyncze i podwójne ściany szklane;<br />

• ściany pełne;<br />

• ściany mobilne i harmonijkowe<br />

o dźwiękoszczelności do Rw 49 dB i parametrach ogniowych<br />

do EI60 i EW60, z certyfikatami ITB i CE.<br />

Oferujemy korzystne umowy partnerskie i szkolenia dla podwykonawców<br />

chcących samodzielnie instalować rozwiązania DEKO. Zapraszamy do<br />

współpracy biura architektoniczne, projektantów i wykonawców.<br />

LS SYSTEMS Sp. z o.o., al. Ujazdowskie 26, lok. 80<br />

tel. 662040209, www.lssystems.pl<br />

56 świat architektury<br />

świat świat architektury 57

fot. archiwum AB-PROJEKT<br />

z typowo przemysłowym terenem, balansując<br />

pomiędzy elegancją i estetyką a funkcjonalnością.<br />

Konstrukcja<br />

Obiekt Media Centrum to tak naprawdę<br />

zestawienie trzech obiektów: dziewięciokondygnacyjnego<br />

budynku biurowego, połączonej<br />

z nim przewiązką jedenastokondygnacyjnej<br />

zewnętrznej klatki schodowej oraz<br />

parterowego budynku technicznego.<br />

Koncepcja architektoniczna oraz założenia<br />

funkcjonalne obiektu wymuszały na konstruktorach<br />

stworzenie prostej, symetrycznej<br />

konstrukcji, która miała sprawiać wrażenie<br />

lekkiej i przejrzystej. Jednocześnie obiekt, ze<br />

względu na kubaturę, wysokość oraz zapewnienie<br />

możliwości dobudowy kolejnych kondygnacji<br />

w przyszłości, musiał być budynkiem<br />

stabilnym i masywnym.<br />

4<br />

Problemem było posadowienie budynku<br />

na byłym obszarze górniczym. Ponieważ<br />

jego usytuowanie w krawędziowej strefie<br />

płytkiej eksploatacji węgla stwarzało pewne<br />

zagrożenia, postanowiono, że w celu dokładnego<br />

rozpoznania podłoża konieczne<br />

jest sporządzenie pełnej i bardzo szczegółowej<br />

dokumentacji geotechnicznej wraz<br />

z obszerną ekspertyzą geologiczno-górniczą.<br />

Po wykonaniu głębokich odwiertów (do<br />

25 m pod poziom terenu) badania wykazały,<br />

że teren jest trudny i wymagający.<br />

To sprawiło, że konieczne było zastosowanie<br />

skomplikowanych i innowacyjnych rozwiązań<br />

projektowych. W ten sposób powstał<br />

obiekt stabilnie posadowiony na płytach żelbetowych,<br />

o prostej konstrukcji płytowo-słupowej,<br />

usztywniony trzonami zlokalizowanymi<br />

w centralnej części budynku w postaci żelbetowych<br />

ścian pełnych o grubości 30 cm. Całość<br />

konstrukcji podpierają okazałe, także żelbetowe<br />

słupy o średnicy nawet do 60 cm, na których<br />

wsparte są gęsto zbrojone stropy żelbetowe<br />

5<br />

o grubości 25 cm, wyposażone w instalację<br />

grzewczo-chłodzącą. Tym sposobem konstruktorom<br />

udało się stworzyć okazały, masywny<br />

i solidny budynek, który jednak nie<br />

przytłacza swoimi gabarytami, ale w pełni realizuje<br />

założenia architektów dotyczące jego<br />

lekkości i estetyki.<br />

Technika<br />

W zakresie elektryki i automatyki budynek<br />

Media Centrum to obiekt ze współczesną<br />

technologią i niecodziennymi rozwiązaniami<br />

technicznymi. Dzięki zastosowaniu<br />

dwusekcyjnej stacji transformatorowej oraz<br />

szerokich szynoprzewodów rozprowadzających<br />

energię elektryczną, ma zapewnioną<br />

rezerwę zasilania. Daje to znaczne możliwości<br />

w zakresie rozbudowy instalacji zarówno<br />

w trakcie użytkowania budynku, jak i przy<br />

ewentualnych planach powiększenia całości.<br />

W obiekcie założona została sieć komputerowa<br />

zasilana przy pomocy systemu<br />

UPS o minimalnym czasie podtrzymywania<br />

30 minut. Sieć, wyposażona jest w przełączniki<br />

1GB z funkcją Voice Over IP oraz Power<br />

On Ethernet, co umożliwiło wprowadzenie<br />

telefonów IP. Takie rozwiązanie jest obecnie<br />

rzadko spotykane w naszym kraju.<br />

Ponadto, obiekt wyposażony jest w instalację<br />

automatyki budynkowej, która steruje<br />

zarówno całością instalacji oświetleniowej,<br />

jak i systemem żaluzji zewnętrznych.<br />

Ze względu na rodzaj powierzchni biurowej<br />

typu open space, do zarządzania wymienionymi<br />

elementami zastosowano bezbateryjne<br />

przyciski radiowe, które znacznie ułatwiają<br />

obsługę instalacji. Dodatkowo, system ten<br />

został wyposażony w stację pogodową,<br />

która umożliwia automatyczne sterowanie<br />

oświetleniem oraz powierzchniami żaluzji<br />

w częściach komunikacyjnych obiektu. System<br />

kontroli nad instalacjami został umieszczony<br />

w recepcji budynku, gdzie zainstalowano<br />

dotykowy panel typu LCD.<br />

Użyte systemy oraz ich elastyczne oprogramowanie<br />

pozwalają w przyszłości poszerzyć<br />

instalację o obsługę dowolnych urządzeń<br />

technicznych oraz na wręcz nieograniczoną<br />

zmianę konfiguracji i ustawień systemu. Takie<br />

rozwiązanie zapewnia elastyczność w kształtowaniu<br />

funkcji budynku oraz gwarantuje<br />

utrzymanie instalacji obiektu na najwyższym<br />

poziomie technicznym.<br />

Instalacje<br />

Media Centrum to obiekt wyposażony<br />

w unikalną w skali kraju instalację grzewczo-chłodzącą.<br />

Jej projektanci mieli nie<br />

lada wyzwanie, musieli stworzyć pierwszy<br />

w Polsce projekt tzw. termoaktywnych stropów<br />

betonowych będących częścią założenia<br />

energooszczędności budynku.<br />

Projekt ten zakładał, że ogrzewanie<br />

i chłodzenie pomieszczeń biurowca realizowane<br />

jest poprzez sieć rur zatopionych<br />

w żelbetowych stropach budynku, a dodatkowo<br />

na każdej kondygnacji w podłodze technicznej<br />

zabudowane są przewody ogrzewania<br />

i chłodzenia podłogowego. Takie rozwiązanie<br />

sprawia, że ciepło lub chłód magazynowane<br />

są w konstrukcji budynku, co pozwala na<br />

zmniejszenie maksymalnych mocy urządzeń<br />

grzewczych i chłodzących.<br />

Chłód w budynku pozyskiwany jest przy<br />

znacznym udziale chłodzenia adiabatycznego<br />

poprzez rozpryskiwanie wody, co jest<br />

najmniej energochłonne. Ciepło do instalacji<br />

pochodzi natomiast z pobliskiej drukarni,<br />

w której, prócz kotłowni gazowej, duża ilość<br />

ciepła produkowana jest poprzez odzysk<br />

z procesów technologicznych. Całością instalacji<br />

zarządza tzw. Building Management System,<br />

czyli zintegrowany system zarządzania budynkiem,<br />

który steruje temperaturą w zależności<br />

od warunków zewnętrznych ustalanych przez<br />

centralę pogodową na dachu biurowca. Jednocześnie<br />

możliwe jest komfortowe sterowanie<br />

parametrami w każdym pomieszczeniu, zaś<br />

powietrze dostarczane do biur jest w pełni<br />

klimatyzowane, oczyszczane i wprowadzane<br />

przez nawiewniki w podłodze.<br />

Ponadto, zastosowanie inteligentnego<br />

systemu żaluzji, reagującego automatycznie<br />

w zależności od stopnia nasłonecznienia oraz<br />

siły wiatru, pozwala na dalsze zmniejszenie<br />

ilości energii zużywanej przez budynek.<br />

W lecie możliwe jest odpowiednie zacienienie<br />

pomieszczeń, natomiast w zimie pozyskanie<br />

energii słonecznej przez duże przeszklenia<br />

obiektu.<br />

Także gospodarka ściekowa spełnia założenia<br />

budynku przyjaznego środowisku. Na<br />

system składa się ekologiczna oczyszczalnia<br />

ścieków oraz nowoczesny system rozsączania<br />

AZURA zabudowany pod powierzchnią<br />

parkingów.<br />

Wyposażenie<br />

Największą zaletą obiektu są duże możliwości<br />

w aranżacji powierzchni biurowej.<br />

Przeszklone elewacje zapewniają odpowiednią<br />

ilość naturalnego światła w pomieszczeniach,<br />

a wewnętrzny system podziału za pomocą<br />

szklanych ścian nie ogranicza przestrzeni,<br />

a jedynie komfortowo ją wydziela. Nowoczesna<br />

zabudowa meblowa dyskretnie zakrywa<br />

Lokalizacja/adres<br />

Sosnowiec, ul. Baczyńskiego 25A<br />

Pracownia projektowa<br />

Architektoniczne Biuro Projektów AB-PROJEKT sp. z o.o.<br />

Architekt prowadzący<br />

Józef Kuklok-Opolski<br />

Architekci<br />

Leszek Witański, Andrzej Skocza<br />

Data opracowania lipiec 2007 r.<br />

Data realizacji wrzesień 2007–luty 2009 r.<br />

Inwestor<br />

Grupa Wydawnicza Polskapresse sp. z o.o.<br />

Powierzchnia użytkowa 6 370 m 2<br />

Powierzchnia zabudowy 2 207 m 2<br />

Kubatura brutto 30 636 m 3<br />

Generalny realizator inwestycji<br />

Autoryzowany dystrybutor<br />

systemu DEKO<br />

6<br />

Architektoniczne Biuro Projektów AB-PROJEKT sp. z o.o.<br />

LS SYSTEMS sp. z o.o.<br />

punkty obsługi urządzeń technicznych budynku,<br />

a profesjonalne wyposażenie biur realizuje<br />

wymogi pracy redakcyjnej. Estetyczna i stonowana<br />

kolorystyka pomieszczeń z kilkoma<br />

akcentami, szerokie ciągi komunikacyjne, kompleksowo<br />

wyposażone pomieszczenia socjalne<br />

i kuchenne oraz komfortowa i w pełni oszklona<br />

restauracja z dostępem do tarasu zewnętrznego,<br />

znajdująca się na najniższym poziomie budynku<br />

– to wszystko sprawia, że warunki pracy<br />

w budynku Media Centrum spełniają najwyższe<br />

europejskie standardy.<br />

1<br />

2<br />

3<br />

4<br />

5<br />

6<br />

Widok na klatkę schodową i łącznik<br />

Hol główny budynku<br />

Media Centrum i współpracująca<br />

drukarnia Dziennika Zachodniego<br />

Elewacja zachodnia budynku<br />

Stanowiska pracy redakcji<br />

Sala konferencyjna<br />

58 świat architektury<br />

świat architektury 59

Realizacje w Polsce<br />

WIELOFUNKCYJNA<br />

HALA<br />

Siedziba w Austrii:<br />

Buchacher<br />

Holzleimbau GmbH.<br />

A 9620 Hermagor<br />

T +43 42 82 22 48-0<br />

F +43 42 82 22 48-23<br />

office@buchacher.at<br />

www.buchacher.eu<br />

Siedziba w Polsce:<br />

Buchacher sp. z o.o.<br />

Rynek 15<br />

PL 44-200 Rybnik<br />

Tel +48 32 42 30 990<br />

Fax +48 32 42 35 065<br />

biuro@buchacher.pl<br />

www.buchacher.eu<br />

Nieograniczne możliwości<br />

z drewna klejonego<br />

Hala Wielofunkcyjna w Bielsku-Białej<br />

Obiekt sportowo-widowiskowo-wystawienniczy<br />

w Bielsku-Białej<br />

Budynek jest częścią większego kompleksu, który uzupełniają istniejący<br />

łącznik i mająca powstać hala targowa. Atutem zastosowanych rozwiązań<br />

jest ich duża mobilność, która w pełni pozwala na wykorzystanie<br />

powierzchni uzyskanej między podporami o imponującej rozpiętości 70 m.<br />

Wnętrze może służyć imprezom sportowym, koncertom, konferencjom,<br />

ekspozycjom, targom, a rozkładane lodowisko jeszcze poszerza tę ofertę.<br />

W części południowej działki zlokalizowano<br />

zabudowę kubaturową, a od północy<br />

parkingi, w tym również dla autokarów.<br />

Wspomniana hala targowa ma mieć formę<br />

bliźniaczą w stosunku do opisywanego<br />

obiektu, dzięki czemu powstanie klasyczne<br />

założenie osiowe i symetryczne. Główny napływ<br />

ludzi przewiduje się od strony al. Armii<br />

Krajowej, z którą zaprojektowano połączenia<br />

komunikacyjne. Przewidziano również<br />

nowe dojazdy od ul. Karbowej i Młodzieżowej<br />

(ciąg pieszo-jezdny). Główne wejście do<br />

obiektu prowadzi przez łącznik.<br />

Całość założenia zawiera sieć dróg,<br />

w tym pożarowych, dojazdów wewnętrznych<br />

oraz chodników dla pieszych. Ich układ<br />

uzupełnia zieleń, place i obiekty małej architektury.<br />

Rozległy parking dla autobusów ma<br />

układ przelotowy, co zapewnia sprawną obsługę.<br />

Miejsca parkingowe usytuowano pod<br />

60 świat architektury<br />

kątem 45 stopni. W pobliżu wejścia głównego<br />

zapewniono strefę postojową dla osób<br />

niepełnosprawnych. Obok niej znajduje się<br />

parking dla VIP-ów przeznaczony dla samochodów<br />

osobowych.<br />

Architektura<br />

Kompozycję kubatur wpisano w naturalny<br />

spadek terenu, a formą nawiązano do panoramy<br />

Beskidów. Nachylenie działki umożliwiło<br />

projektantom wprowadzenie wejść do<br />

zespołu z parteru oraz z pierwszej i drugiej<br />

kondygnacji.<br />

Rzut łącznika zaplanowano na krzywych<br />

ułożonych w kształcie nieregularnego wieloboku.<br />

Elewację frontową przeszklono. Trzykondygnacyjny<br />

budynek dostępny z poziomu<br />

terenu mieści główny hol wejściowy. Tam<br />

zlokalizowano strefę kas, szatni, informacji,<br />

a także wypożyczalnie łyżew oraz pomieszczenia<br />

techniczne. Na ostatniej kondygnacji<br />

zaprojektowano biura części administracyjnej.<br />

W prostokątnym rzucie hali (100x70 m)<br />

wprowadzono charakterystyczne łuki, które<br />

powtórzono projektując dach na wiązarach<br />

z drewna klejonego. Monolit rzeźbiono wykorzystując<br />

formy wysuniętych przed lico<br />

ścian klatek schodowych. Elewacje zostały<br />

wzbogacone o podłużne, pionowe, pasowe<br />

przeszklenia, w których zlokalizowano wejścia<br />

boczne. Wyróżniono stronę południowo-wschodnią<br />

i klatki schodowe poprzez<br />

zastosowanie w nich transparentnych ścian.<br />

Projekt architektury fasad wykończono żaluzjami<br />

stałymi, które podkreślają ważniejsze<br />

elementy budynku.<br />

Wnętrza<br />

We wnętrzu wielofunkcyjnej hali, o wysokości<br />

wahającej się od 11 do 23 m, usytuowano<br />

dwie pełne kondygnacje i antresolę<br />

we frontowej części. Centralnie zlokalizowano<br />

arenę (wysokość użytkowa tej strefy to<br />

16,5 m) z rozkładanymi trybunami (zapewniają<br />

wielofunkcyjność) oraz dwie niższe nawy<br />

z pomieszczeniami pomocniczymi (sanitariaty,<br />

szatnie, magazyny). Dzięki rozstawieniu<br />

podpór na odległość 70 m uzyskano znaczną<br />

Konstrukcja z drewna klejonego w postaci d’zwigarów<br />

łukowych ze ’scia¸giem stalowym o rozpiȩto’sci 70m,<br />

wykonana w cyfrowej obróbce CNC.<br />

Powierzchnia: 6 610,5 m 2<br />

Architekt: Bauren Piotr Renke, Rybnik<br />

www.buchacher.eu

Realizacje w Polsce<br />

fot. archiwum Bauren i UM Bielsko-Biała<br />

przestrzeń do dowolnej aranżacji. Na antresoli<br />

przewidziano pomieszczenia techniczne<br />

i salę konferencyjną. Dostawy odbywać się<br />

będą poprzez wjazd samochodów dostawczych<br />

i typu TIR do wnętrza hali. Rozprowadzanie<br />

ładunku ułatwia winda towarowa.<br />

Wejście na widownię zaplanowano przez<br />

wejście główne, hol, klatkę schodową i dźwig<br />

osobowy obsługujący oba poziomy trybun.<br />

Przewiduje się, że będą mogły pomieścić do<br />

3050 widzów (12 miejsc przeznaczono dla<br />

osób niepełnosprawnych). Przy wykorzystaniu<br />

areny na ustawienie krzeseł dla publiczności<br />

będzie można gościć 4490 osób. Po<br />

całkowitym złożeniu trybun w hali powstanie<br />

przestrzeń ekspozycyjna o powierzchni<br />

6712,10 m². Aranżacja areny zależy od rodzaju<br />

organizowanej imprezy. W każdym przypadku<br />

sprawną ewakuację osób zapewniają<br />

cztery klatki schodowe i wyjścia ewakuacyjne<br />

rozmieszczone wzdłuż wszystkich fasad, prowadzące<br />

bezpośrednio na zewnątrz.<br />

Co ciekawe, w hali zaproponowano usytuowanie<br />

składanego lodowiska o wymiarach<br />

60x30 m. Jego płyta wykonana z orurowanych<br />

modułów została uzupełniona o odpowiednie<br />

urządzenia umożliwiające działanie<br />

ślizgawki przez ok. 3 miesiące w roku. Na zewnątrz<br />

hali umieszczono agregat chłodniczy<br />

z opcją odzysku ciepła, która będzie wykorzystywana<br />

do topienia lodu podczas składania<br />

lodowiska.<br />

Hala wielofunkcyjna została<br />

wzniesiona w ramach programu<br />

rozwoju sportów w mieście.<br />

Wybrana spośród różnych<br />

wersji koncepcja zaspokaja<br />

potrzeby mieszkańców, oferując<br />

możliwość rozgrywania<br />

ogólnopolskich spotkań. Ciekawa<br />

bryła, konstrukcja i układ<br />

wnętrz przesądzają o sukcesie<br />

realizacji, a szczególne zainteresowanie<br />

wzbudza dążenie projektantów<br />

do dbałości o detal<br />

i wyraz architektoniczny. Tym<br />

bardziej, że w przypadku obiektów<br />

sportowych traktuje się te<br />

zagadnienia jako drugorzędne.<br />

Budynek biurowo-usługowy w Lublinie<br />

ZANA HOUSE<br />

Zwarta struktura pionowych betonowych<br />

pilastrów, surowa i monumentalna,<br />

całkowicie odwraca się od otoczenia<br />

i miasta. To Zana House – budynek<br />

biurowy w Lublinie, który w 2009 roku<br />

otrzymał wyróżnienie przyznane przez<br />

Stowarzyszenie Architektów Polskich w<br />

kategorii obiektów zrealizowanych ze<br />

środków niepublicznych w roku 2008.<br />

fot. archiwum Stelmach i Partnerzy<br />

Lokalizacja/adres<br />

Pracownia projektowa<br />

Architekt prowadzący<br />

Architekci<br />

Data opracowania 2008 r.<br />

Bielsko-Biała, ul. Karbowa<br />

Bauren Renke Piotr<br />

Barbara Konieczny<br />

Kinga Mańkowska,<br />

Marzena Michałek,<br />

Agnieszka Strzoda,<br />

Zbigniew Mazur<br />

Data realizacji 2009–2010 r.<br />

Inwestor<br />

Urząd Miejski, Bielsko-Biała<br />

Powierzchnia użytkowa 10 669,73 m 2<br />

Powierzchnia zabudowy 7 105,60 m 2<br />

Kubatura brutto 139 832,55 m 3<br />

Generalny wykonawca<br />

Konstrukcje z drewna<br />

klejonego<br />

Mała architektura<br />

BPBP S.A.<br />

Buchacher<br />

IM – Produkcja<br />

Obiekt, wzniesiony według projektu biura<br />

architektonicznego Stelmach i Partnerzy, został<br />

usytuowany w centrum biznesowo-finansowym<br />

miasta Lublina, w otoczeniu dużych arterii<br />

komunikacyjnych. Zlokalizowano tu budynki<br />

związane z funkcjami administracyjnymi, handlowymi<br />

oraz usługowymi. Funkcja biurowa<br />

dobrze wpisuje się w takie sąsiedztwo, stanowiąc<br />

jego uzupełnienie. Niejako na przekór<br />

tej formalnej spójności nadrzędną ideą projektu<br />

było odcięcie obiektu od otaczającego<br />

go sąsiedztwa, które jest miejską „pustynią”<br />

– niehumanitarną, amorficzną przestrzenią<br />

– podkreśla główny projektant Bolesław<br />

Stelmach. W związku z tym budynek tworzy<br />

własny kontekst. Tylko narożnikowe pęknięcia<br />

wypełnione szkłem i górne tarasy otwierają ten<br />

dom na otoczenie.<br />

Obiekt, zaprojektowany na rzucie kwadratu,<br />

ma cztery kondygnacje nadziemne i jedną<br />

podziemną, mieszczącą parking na 21 miejsc<br />

postojowych i stację trafo. Na działce zlokalizowano<br />

również dodatkowy parking naziemny.<br />

Strefa wejściowa została zduplikowana<br />

i zlokalizowana w podcieniach. Jedno wejście<br />

wprowadza do części usługowej parteru,<br />

podczas gdy drugie pozwala na bezkolizyjne<br />

dostanie się do recepcji i trzech pozostałych<br />

kondygnacji obiektu, gdzie zlokalizowano funkcje<br />

biurowe. Są one dostępne przez centralnie<br />

położony trzon komunikacji pionowej, w którym<br />

miejsce znalazły również instalacje.<br />

Przestrzeń biurowa została zaprojektowana<br />

jako open space. Każda z nich wyposażona<br />

jest w węzeł higieniczno-sanitarny sąsiadujący<br />

z trzonem komunikacyjnym. Na ostatnim poziomie<br />

zaprojektowano przestrzenie wspólne<br />

z barem. Dodatkowo jest tam przejście na tarasy<br />

z zielenią, z których rozciąga się widok na<br />

dalsze części miasta.<br />

Koncepcja elewacji została oparta na wertykalnych<br />

podziałach, zdominowanych przez<br />

pełne, betonowe płaszczyzny. Rozwiązanie to<br />

wynikało nie tylko z chęci zasłonięcia widoku<br />

na chaotyczną zabudowę sąsiadującą, ale również<br />

z oszczędności. Między ścianami znalazły<br />

się stosunkowo wąskie, pionowe przeszklenia,<br />

które rozbijają szarą monotonię betonu i nadają<br />

indywidualny charakter tej realizacji. Dzięki nim<br />

budynek jest optycznie wydłużony i wydaje się<br />

mieć znacznie więcej kondygnacji niż tylko cztery.<br />

Urozmaicenie bryły zapewniają również otwarte<br />

narożniki, w których wprowadzono szkło<br />

o wąskich, pionowych taflach. Konsekwentna,<br />

rytmiczna kompozycja została odzwierciedlona<br />

w ostatniej kondygnacji z tarasami, gdzie ponad<br />

powierzchnię posadzki wyprowadzono płaskie,<br />

poprzeczne, betonowe żebra, których tło stanowią<br />

duże przeszklenia.<br />

Na konstrukcję obiektu składają się słupy<br />

żelbetowe i stropy wylewane, zbrojone krzyżowo.<br />

Integralną częścią układu są opisane<br />

powyżej ściany osłonowe z betonowych elementów<br />

prefabrykowanych. Na szczególną<br />

uwagę zasługuje wprowadzenie do budynku<br />

systemów inteligentnego zarządzania energią,<br />

przez co staje się on ekonomiczny i przyjazny<br />

środowisku. Co więcej, wokół budynku<br />

zasadzono niską zieleń – trawniki i krzewy płożące,<br />

oraz drzewa.<br />

Zana House – Milczący dom – jak podkreśla<br />

pan Bolesław Stelmach, „ma za zadanie<br />

przeciwstawić się nieuporządkowanemu kontekstowi”.<br />

Odwracając się od sąsiedztwa, jest<br />

swojego rodzaju protestem przeciw chaosowi,<br />

z jakim powstaje współczesna zabudowa polskich<br />

miast. Wyróżnienie takiego obiektu przez<br />

SARP dodatkowo wzmaga ten manifest, docierając<br />

do architektów w całym kraju. Zwróćmy<br />

większą uwagę na ten palący problem, ponieważ<br />

zawodowo dotyczy nas wszystkich.<br />

62 świat architektury świat architektury 63

Realizacje w Polsce<br />

POWŚCIĄGLIWOŚĆ<br />

FORMY<br />

Biblioteka Wydziału Filologii Polskiej i Klasycznej<br />

Uniwersytetu Adama Mickiewicza<br />

Program funkcjonalny<br />

Projekt powstał w wyniku konkursu rozstrzygniętego<br />

we wrześniu 2005 roku. Główną<br />

ideą programu było pogodzenie sprzeczności<br />

– szacunku do zastanego miejsca i jego historii<br />

oraz determinacji, aby zrealizować obiekt<br />

współcześnie funkcjonalny, powściągliwy<br />

w formie, z wyczuciem nawiązujący do otoczenia.<br />

Celem nadrzędnym było zapewnienie<br />

rozwiązania przyjaznego studentom oraz<br />

mogącego pogodzić wymagania inwestora<br />

z zapisami warunków zabudowy. Przy bardzo<br />

ograniczonej dopuszczalnej powierzchni<br />

zabudowy wymagano znacznej powierzchni<br />

użytkowej i rozbudowanego programu<br />

funkcjonalnego. Zaowocowało to projektem<br />

wnętrza wykorzystującym do maksimum<br />

dostępny teren, powstałym w wyniku analizy<br />

wymagań przestrzennych użytkownika.<br />

Znaczne skomplikowanie układu potęgowała<br />

dodatkowo zastana sytuacja gruntowowodna.<br />

Budynek musiał być częściowo posadowiony<br />

na dawnym pierścieniu obronnym<br />

Poznania (murach i zasypanej fosie), a częściowo<br />

na podziemnym cieku, który został niejako<br />

przedzielony nową strukturą.<br />

Koncepcja architektoniczna<br />

Bryłę budynku zdominowały dwa materiały<br />

– szkło i piaskowiec. Rysunek kamienia, identycznego<br />

jak na istniejącym obiekcie Collegium<br />

Maius, nawiązuje do starych podziałów, jednocześnie<br />

wprowadzając stonowane zaburzenia<br />

ich rytmu. Lekką strefę szkła i masywną kamienia<br />

łączą piaskowcowe żyletki, które ciągnąc się<br />

przez całą wysokość obiektu, są odzwierciedleniem<br />

wertykalnych podziałów elewacji podwórzowej<br />

zastanej zabudowy. Ślad żyletek został<br />

przeniesiony na rysunek posadzki placu oraz do<br />

wnętrz budynku.<br />

W realizacji projektu i budynku bardzo<br />

pomagała rzeczowa i ciągła współpraca z inwestorem,<br />

dzięki czemu koncepcja od momentu<br />

konkursu została wzbogacona i udoskonalona.<br />

Chwila na refleksję<br />

Klasyczny widok<br />

Elewacja budynku<br />

Inwestycja zlokalizowana jest w okolicy wielkich realizacji pruskich<br />

z początku XX wieku, w bezpośrednim sąsiedztwie Opery<br />

i Zamku Cesarskiego, tuż przy Placu Mickiewicza – sercu Poznania.<br />

Zaprojektowana jako rozbudowa Collegium Maius – dawnego<br />

budynku pruskiej Królewskiej Komisji Kolonizacyjnej (Hakaty)<br />

– posiada skromną ekspozycję, ponieważ jest zasłonięta z trzech<br />

stron przez Collegium Maius i dodatkowo przez Urząd Wojewódzki.<br />

Bryła biblioteki została kompozycyjnie przedzielona na<br />

pół – masywny dół z piaskowca i lekką górę ze szkła. W zamyśle<br />

autorów ma to pokazać połączenie historii ze współczesnością.<br />

Eleganckie wnętrza<br />

64 świat architektury świat architektury 65

R<br />

Wywiad z głównym projektantem Jackiem Bułatem<br />

Proszę nam opowiedzieć o projekcie<br />

wykonawczym wnętrz. Na<br />

co położyliście Państwo nacisk? Jakie<br />

materiały zostały użyte?<br />

żaluzje rolety markizy<br />

Który z elementów projektu był<br />

priorytetowy przy pracy nad Biblioteką<br />

Wydziału Filologii?<br />

Jacek Bułat: Harmonijne połączenie<br />

nowo projektowanej części z istniejącym<br />

budynkiem Collegium Maius. Przez harmonijne<br />

połączenie rozumiem dopasowanie<br />

współczesnej formy budynku do historycznej,<br />

ale także utrzymanie pewnej hierarchii<br />

w znaczeniu obu części dla miasta i przestrzeni.<br />

Partia historyczna jako fragment zabudowy<br />

forum cesarskiego, powiązanego<br />

przestrzennie z dawnym zamkiem cesarza<br />

Wilhelma, nie powinna być przytłumiona<br />

przez nowy obiekt.<br />

Wnętrza biblioteki mają surowy,<br />

monumentalny charakter. Chodziło<br />

o zapewnienie szczególnych walorów<br />

użytkowych?<br />

JB: Surowy i monumentalny klimat<br />

wnętrz również jest wynikiem powiązania<br />

nowego i starego budynku UAM. Wnętrze<br />

holu ma ściany, które są przecież fragmentami<br />

elewacji pruskiego, monumentalnego<br />

obiektu.<br />

W jaki sposób rozwiązane zostały<br />

zagadnienia trudnego posadowienia<br />

biblioteki?<br />

Adres Poznań, ul. Fredry 10<br />

Pracownia projektowa<br />

Architekt prowadzący<br />

Architekci<br />

Data opracowania<br />

Consultor sp. z o.o.<br />

Jacek Bułat<br />

JB: Rzeczywiście, wiązało się to z dużymi<br />

trudnościami, gdyż budynek jest zlokalizowany<br />

częściowo w obrębie dawnej fosy<br />

XIX-wiecznych pruskich obwarowań Poznania.<br />

Jednocześnie schodzi poniżej fundamentów<br />

istniejącej części Collegium Maius<br />

i poziomu wód gruntowych. Należy również<br />

pamiętać, że na najniższym poziomie przewidywano<br />

główny magazyn książek.<br />

Po przeanalizowaniu uwarunkowań zdecydowano<br />

się na posadowienie obiektu na<br />

płycie żelbetowej z żelbetowymi ścianami fundamentowymi.<br />

Na tych elementach ułożono<br />

podwójną ochronę izolacyjną – z odpowiednich<br />

preparatów i dodatkowo z mat bentonitowych.<br />

Roboty prowadzono w otwartym<br />

wykopie obudowanym specjalną konstrukcją<br />

z wciskanych elementów stalowych (ścianka<br />

szczelna). Utrzymywane są one w stabilności<br />

poprzez zaprojektowane odciągi kotwione do<br />

wcześniej wykonanych pali betonowych.<br />

W trakcie oglądania budynku uwagę<br />

zwraca wyeksponowana surowa<br />

cegła, której wygląd sugeruje dokonane<br />

w tym miejscu odkrywki. Czy to<br />

części dawnych murów obronnych?<br />

JB: Tak. Odsłonięta cegła jest częścią murów<br />

piwnicznych Collegium Maius, a jeszcze wcześniej<br />

były to mury obronne Twierdzy Poznań.<br />

Bartosz Jarosz, Joanna Kapturczak, Michał Kapturczak,<br />

Paweł Świerkowski<br />

projekt konkursowy – wrzesień 2005 r.<br />

projekt budowlany i wykonawczy<br />

– październik 2005 – czerwiec 2006 r.<br />

Okładziny wewnętrzne<br />

Projekty bibliotek wymagają specyficznych<br />

technologii. W jaki sposób rozwiązaliście<br />

Państwo te funkcje?<br />

JB: To nie pierwsza biblioteka, którą projektowaliśmy.<br />

Mieliśmy więc doświadczenie,<br />

Hol wejściowy<br />

ale przede wszystkim pomogły nam konsultacje<br />

z pracownikami UAM, zwłaszcza w zakresie<br />

zainstalowania w bibliotece elektronicznego<br />

systemu rejestracji i wypożyczania książek.<br />

JB: Wnętrza w naszej bibliotece to<br />

wykorzystanie zastanych elementów<br />

kamiennych i ceglanych z fragmentów<br />

starego budynku oraz materiałów analogicznych<br />

do niego (np. posadzka holu<br />

– marmur Jura Polar, na ścianach – piaskowiec<br />

z Radkowa). Pomieszczenia<br />

użytkowe to proste wzornictwo i materiały<br />

dobrej jakości.<br />

Jak zorganizowane zostały dostawy<br />

i dystrybucja książek po<br />

obiekcie?<br />

JB: W budynku na najniższej kondygnacji<br />

zaprojektowano zautomatyzowany<br />

magazyn książek z regałami jezdnymi.<br />

Magazyn łączy się ze wszystkimi kondygnacjami<br />

windą przeznaczoną wyłącznie<br />

do transportu książek.<br />

Z architektem Jackiem Bułatem<br />

rozmawiała Karolina Cawricz<br />

Żaluzje poziome aluminiowe 16, 25, 50 mm<br />

Żaluzje drewniane i bambusowe 25, 50 mm<br />

Maty rolowane drewniane i bambusowe<br />

Żaluzje pionowe tekstylne, PCV i aluminiowe<br />

Zasłony Duette<br />

Rolety Rzymskie<br />

Roletki materiałowe wolnowiszące i w kasetkach<br />

Rolety aluminiowe zabezpieczające i kraty<br />

Rolety materiałowe typu SCREEN<br />

Markizy, markizolety<br />

Moskitiery<br />

Żaluzje fasadowe aluminiowe<br />

Data realizacji 2009 r.<br />

Inwestor<br />

Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu<br />

• DORADZTWO •<br />

• SERWIS •<br />

Powierzchnia całkowita 2 464 m 2<br />

• CZYSZCZENIE •<br />

Powierzchnia zabudowy 564 m 2<br />

Kubatura brutto 9 970 m 3<br />

Generalny wykonawca Forbud – Zbigniew Rek<br />

Osłony przeciwsłoneczne Helios sp. j.<br />

66 świat architektury<br />

fot. archiwum Consultor<br />

AM HELIOS (L) Sp.J.<br />

Poznań os. Orła Białego 44<br />

Tel/fax:061 879 64 59<br />

Kom.0501 761 094<br />

office@helios.poznan.pl<br />

www.helios.poznan.pl

Sylwetki<br />

ARTE<br />

DIZAIN<br />

To prawda, szkło to mój ulubiony materiał.<br />

Uważam, że dzięki swej lekkości<br />

i przezroczystości jest bardzo inspirujące.<br />

Tworząc ciekawe zestawienie z odpowiednimi<br />

materiałami, nadaje pomieszczeniu<br />

niesamowity wyraz lekkości i sprawia<br />

wrażenie zawieszenia w próżni. Jak mało<br />

który materiał, szkło we wnętrzu budzi<br />

w odbiorcach emocje – i to nie tylko w tych,<br />

którzy kochają architekturę. Wchodząc po<br />

raz pierwszy do pomieszczenia, w którym<br />

na całej powierzchni jest szklana podłoga,<br />

człowiek nie pozostaje obojętny. Każdy na<br />

chwilę przystanie.<br />

Wywiad z Agnieszką Hajdas-Obajtek<br />

W swojej karierze miała Pani okazję<br />

współpracować z inwestorem z Tadżykistanu.<br />

Jakie wspomnienia?<br />

Szkło to mój ulubiony materiał. Uważam, że dzięki swej lekkości<br />

i przezroczystości jest bardzo inspirujące. Tworząc ciekawe<br />

zestawienie z odpowiednimi materiałami, nadaje wnętrzu<br />

niesamowity wyraz i sprawia wrażenie zawieszenia w próżni.<br />

O sztuce projektowania, materiałach, pracy dla inwestorów<br />

polskich i zagranicznych z Agnieszką Hajdas-Obajtek rozmawiał<br />

Szymon Ciach.<br />

Pani oryginalne, odbiegające od standardowych<br />

polskich realizacji wnętrza<br />

zwracają uwagę dbałością o detale. Skąd<br />

czerpie Pani pomysły?<br />

Agnieszka Hajdas-Obajtek: To prawda,<br />

przy projektowaniu dużą wagę przywiązuję<br />

do detali, staram się, aby wnętrza były dopracowane<br />

i oryginalne. Przecież przestrzeń<br />

Agnieszka Hajdas-Obajtek urodziła<br />

się 25 lutego 1978 r. w Myślenicach<br />

koło Krakowa. W latach 1993–1997<br />

uczęszczała w rodzinnym mieście do<br />

Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza<br />

Kościuszki. Studia architektoniczne<br />

ukończyła na kierunku Architektura<br />

i Urbanistyka na Politechnice Krakowskiej<br />

w 2002 r. Edukację kontynuowała<br />

na studiach podyplomowych na kierunku<br />

Architektura Wnętrz w Akademii<br />

Sztuk Pięknych w Krakowie, które<br />

zakończyła uzyskaniem w 2006 r. dyplomu<br />

architekta wnętrz. Od 2004 r.<br />

prowadzi firmę architektoniczną „Arte<br />

Dizain” z siedzibą w Sopocie.<br />

tworzą szczegóły. Projektowanie wnętrz sprawia<br />

mi wielką przyjemność. Wykonywanie<br />

tego zajęcia to nie tylko zawód, ale również<br />

wielka pasja. Rozwiązywanie danego zadania<br />

pochłania mnie całkowicie. Inspiruję się często<br />

architekturą zagraniczną, np. włoską. Włosi<br />

są mistrzami designu. Staram się zapoznawać<br />

z najnowszymi światowymi trendami architektonicznymi,<br />

ale przy tworzeniu pozostają one<br />

tylko inspiracją.<br />

Czy bogate w formę projekty wynikają<br />

z tego, że udaje się Pani współpracować<br />

z inwestorami, dla których końcowy<br />

efekt jest ważniejszy niż względy ekonomiczne?<br />

AHO: Współpracowałam z inwestorami,<br />

którzy doceniają piękno dobrej architektury<br />

i decydują się zapłacić za oryginalny efekt<br />

budynku lub wnętrza. Jednak niekoniecznie<br />

nietuzinkowy projekt musi się wiązać z dużymi<br />

kosztami. Najważniejszy jest oryginalny<br />

pomysł.<br />

Sporadycznie zdarzają się klienci, którzy<br />

potrafią zaufać architektowi i dać mu<br />

„wolną rękę”. W Pani projektach widać<br />

dużą śmiałość i odwagę, która nie wskazuje<br />

na częste ingerencje inwestora. Czy<br />

to słuszne wrażenie?<br />

1<br />

AHO: Nie lubię tego, co typowe i banalne.<br />

Staram się to uwidaczniać w projektach<br />

i czasem przekonuję inwestora do takiej odwagi.<br />

Przyznam jednak, że miałam klientów,<br />

którzy przychodząc do mnie wręcz oczekiwali,<br />

że będzie to oryginalna i niebanalna<br />

realizacja. Jest to fajne, pozytywnie nakręca<br />

architekta.<br />

W wielu Pani projektach pojawia<br />

się element szklanych podłóg. Jak Pani<br />

ocenia w praktyce to interesujące rozwiązanie?<br />

AHO: Uważam, że szklana podłoga<br />

wbrew pozorom jest bardzo praktyczna.<br />

Sama mam taką w mieszkaniu i nie zamieniłabym<br />

jej na żadną inną. Powierzchnie myje<br />

się płynem do szyb, nie częściej niż pozostałe<br />

posadzki. Projektując, trzeba przemyśleć<br />

zastosowanie danego szkła i jego rozwiązań<br />

stosownie do przeznaczenia konkretnego<br />

obiektu.<br />

Czy szkło jest Pani ulubionym materiałem<br />

budowlanym?<br />

AHO: Bardzo lubię łączyć naturalne materiały,<br />

np. kamień lub drewno ze szkłem<br />

i stalą. Szkło najchętniej stosuję w dużych formatach,<br />

daje to najciekawszy efekt.<br />

AHO: Miałam okazję tworzyć projekt<br />

koncepcyjny budynku wielorodzinnego w Tadżykistanie.<br />

Inwestorem był polski właściciel<br />

firmy działającej na całym świecie. Zakupił<br />

działkę w Duszanbe i zainspirowany architekturą<br />

osiedla budynków wielorodzinnych<br />

„Perła Osowy” w Gdańsku, zlecił mi projekt<br />

koncepcyjny.<br />

Technicznie ten projekt miał być dopracowany<br />

przez lokalnego architekta. Współpracę<br />

wspominam bardzo dobrze. Podziwiam<br />

inwestora za wielką operatywność na rynku<br />

zagranicznym i polskim oraz wyczucie dobrego<br />

stylu.<br />

Często się zdarza, że realizacja różni<br />

się od projektu?<br />

AHO: Niestety tak. Niektórzy inwestorzy<br />

w trakcie realizacji zmieniają szczegóły.<br />

Detale są ważne. Zmieniając je, zmienia-<br />

2<br />

3<br />

4<br />

my koncepcję, która miała tworzyć całość<br />

o określonym charakterze. Nie wszyscy<br />

jednak tak robią. Wielu klientów rozumie<br />

sztukę projektowania. Ma zaufanie do architekta<br />

i pozwala mu na zaprojektowanie<br />

własnej wizji, oczywiście według ogólnych<br />

założeń inwestora i po zaakceptowaniu<br />

koncepcji.<br />

W obecnych czasach wiele pracowni<br />

skupia się na jednej dziedzinie architektury.<br />

Tymczasem Pani zajmuje się<br />

architekturą, wnętrzami i ogrodami. Co<br />

jest z nich najbliższe?<br />

AHO: Projektowanie architektury budynku<br />

i wnętrz. Najchętniej projektuję całość,<br />

gdyż na etapie rozwiązywania obiektu mogę<br />

zaplanować najlepsze wnętrza.<br />

68 świat architektury świat architektury 69

Projektując architekturę, zawsze zwracam<br />

uwagę na to, aby obiekt miał też „coś” od wewnątrz.<br />

Wtedy łatwiej jest stworzyć efektowne<br />

pomieszczenia, bo moim narzędziem jest<br />

nie tylko aranżacja i dekoracja, ale tworzenie<br />

całej formy.<br />

Aby projekt był kompletny, chętnie projektuję<br />

również architekturę otoczenia.<br />

W planowaniu ogrodów współpracuję z firmą<br />

mojego męża, który ma wiedzę w zakresie<br />

znajomości roślin i ich wymagań.<br />

Czy kryzys przyczynił się do spadku<br />

zamówień? Jak Pani ocenia obecną sytuację<br />

na rynku budowlanym?<br />

AHO: Nie narzekam na spadek zamówień.<br />

W moim odczuciu więcej jest obecnie<br />

zamówień projektów wnętrz niż architektury<br />

budynków. Wynika to stąd, że wielu inwestorów<br />

wstrzymało się z realizacją obiektów budowlanych,<br />

głównie wielorodzinnych.<br />

Arte Dizain ma siedzibę w Trójmieście,<br />

które słynie z zasobnych inwestorów.<br />

Pomaga to w pozyskiwaniu zleceń?<br />

AHO: Trudno powiedzieć. Więcej zasobnych<br />

inwestorów jest w Warszawie. Najciekawsze<br />

projekty, które stworzyłam, były zlecane<br />

przez inwestorów zagranicznych.<br />

Aktualnie pracuje Pani nad projektem<br />

nietypowego domu. Proszę nam opowiedzieć<br />

o tej inwestycji.<br />

AHO: Wraz z Dagmarą Korczyńską projektuję<br />

obecnie nowoczesny dom, w którym<br />

inwestor oczekuje nietypowych rozwiązań<br />

architektury wnętrz. To dla mnie kolejne wyzwanie<br />

i bardzo się z niego cieszę. Nie chciałabym<br />

nic więcej mówić, bo inwestor życzy<br />

sobie pozostawia anonimowym.<br />

Ma Pani niezrealizowane architektoniczne<br />

marzenie?<br />

5<br />

AHO: Oj, mam jeszcze wiele niezrealizowanych<br />

marzeń. Każdy projekt to nowe<br />

doświadczenie i duża satysfakcja. Chciałabym<br />

móc dalej rozwijać się i tworzyć coraz lepszą,<br />

oryginalną architekturę.<br />

Architektura to…<br />

AHO: …przestrzeń, która nas otacza<br />

i w której mieszkamy, pracujemy, odpoczywamy.<br />

Dlatego powinna być funkcjonalna,<br />

komfortowa i piękna. Tylko spełnienie tych<br />

trzech warunków łącznie zapewnia dobrą<br />

architekturę.<br />

Dziękujemy za rozmowę.<br />

7<br />

8<br />

fot. archiwum Agnieszka Hajdas-Obajtek<br />

9<br />

1<br />

Salon ze szklaną antresolą w Sopocie<br />

6<br />

Osiedle Osowa nocą<br />

2<br />

Budynek w Dushanbe, Tadżykistan<br />

7<br />

Willa w Chwaszynie<br />

3<br />

4<br />

Salon ze szklaną podłogą w apartamencie<br />

w Dushanbe<br />

Penthouse w Dushanbe<br />

8<br />

9<br />

Restauracja w Gdańsku Jelitkowie<br />

Salon ze szklaną podłogą w mieszkaniu<br />

w Sopocie<br />

6<br />

5<br />

Pub w Dobczycach – wnętrze<br />

70 świat architektury świat architektury 71

Mikser produktowy<br />

Wygoda w stylu glamour<br />

Konstrukcja krzesła A-0443 z linii Comfort<br />

wykonana jest z wysokogatunkowego<br />

drewna bukowego o bogatej gamie kolorystycznej.<br />

Siedzisko i oparcie tapicerowane<br />

połyskliwą, fioletową tkaniną Magically najlepiej<br />

współgra z ciemnymi kolorami wybarwień<br />

drewna, takimi jak orzech, mahoń<br />

czy palisander. Elegancję satynowego obicia<br />

podkreśla stylizowany roślinny wzór naniesiony<br />

na warstwową tkaninę metodą tłoczenia.<br />

Technolodzy firmy Italvelluti uzupełnili<br />

elegancką satynę warstwą piankowej membrany<br />

Flexygum, która wzmacnia i poprawia<br />

jej właściwości, np. elastyczność. Miękki materiał<br />

to również dodatkowa warstwa amortyzująca,<br />

dzięki której krzesło jest wygodne.<br />

www.fameg.pl<br />

KAMIENICE<br />

TEODORA<br />

TALOWSKIEGO<br />

Pod Pająkiem i Śpiewającą Żabą<br />

Farba elewacyjna Caparol<br />

Silikonowa farba fasadowa Carbo-<br />

Sol zawiera włókna węglowe, dzięki<br />

którym powłoki są trwałe i odporne na<br />

uszkodzenia mechaniczne oraz działanie<br />

czynników organicznych. Farba pokrywa<br />

wszystkie rodzaje tynków zewnętrznych,<br />

a paroprzepuszczalność pozwala<br />

na szybkie usunięcie nadmiaru wilgoci<br />

z podłoża. W połączeniu z efektem perlenia<br />

sprawia to, że woda nie wsiąka<br />

w strukturę fasady, a powierzchnie szybciej<br />

wysychają – po ok. 4 godzinach od<br />

malowania powłoka jest pyłosucha i odporna<br />

na opady deszczu. Na zachowanie<br />

czystości elewacji pozwalają nanoporowata<br />

struktura i proces fotokatalizy. Powłoki<br />

posiadają właściwości samoczyszczące<br />

i antystatyczne. CarboSol można barwić<br />

na dowolny kolor z wzorników kolorów.<br />

www.caparol.pl<br />

Firma Röben rozszerzyła swoją<br />

ofertę o dwie nowe cegły klinkierowe,<br />

które otrzymały niespotykane dotąd<br />

kolory – ciemnobrązowy oraz czerwono-brązowy<br />

o nieregularnym cieniowaniu.<br />

Nasiąkliwość cegieł poniżej<br />

6% gwarantuje odporność na działanie<br />

czynników atmosferycznych. Produkty<br />

cechuje wytrzymałość na ściskanie (powyżej<br />

45 N/mm 2 ), ognioodporność,<br />

Mozaika z bambusa<br />

DUNIN prezentuje wykonaną z bambusa<br />

mozaikę, która poszerza linię produktów<br />

z serii ETN!K. Bambus jest twardszy<br />

od dębu i stabilniejszy od klonu, gdyż jego<br />

podstawowym składnikiem jest kwas krzemowy.<br />

Mozaika wykonana z tego surowca<br />

polecana jest na posadzki i ściany – w łazience,<br />

kuchni, salonie. Doskonale komponuje<br />

się z beżem, błękitem, morską zielenią<br />

oraz monochromatycznymi szarościami.<br />

Produkt jest lakierowany, odporny na promienie<br />

UV i ścieranie oraz różnego rodzaju<br />

zarysowania i wgniecenia.<br />

Dostępny jest w trzech rodzajach:<br />

Bamboo Mix 15 (wymiar kostki 15x15 mm),<br />

Bamboo 48 (48x48 mm) oraz Bamboo 15<br />

(15x15 mm), a wymiar plastra wynosi<br />

305x305mm.<br />

www.dunin.eu<br />

Klinkierowe premiery<br />

a także wyjątkowa trwałość koloru,<br />

który nie blaknie pod wpływem<br />

działania promieni słonecznych. Wyroby<br />

z wypalanej gliny można stosować<br />

nie tylko przy wznoszeniu<br />

ścian zewnętrznych, ale również do<br />

wykonywania elementów małej<br />

architektury i detali wystroju wnętrz.<br />

www.roben.pl<br />

Do Bramy prac w Normstahl trudnym środowisku Design<br />

Tytan Professional WOD-KAN to<br />

piana instalacyjna przeznaczona do prac<br />

przy montażu instalacji<br />

sanitarnych, wodnokanalizacyjnych<br />

oraz c. o.<br />

Charakteryzuje się wysoką<br />

odpornością na<br />

pleśń i grzyby oraz niską<br />

chłonnością wody.<br />

Niskoprężna w wersji<br />

wężykowej zalecana<br />

jest do stosowania przy<br />

wypełnianiu przepustów,<br />

wolnych przestrzeni,<br />

izolacji termicznej,<br />

akustycznej do rur,<br />

brodzików i wanien. Jej<br />

atutem jest dobra przyczepność<br />

do PCV, gładkich<br />

powierzchni oraz<br />

typowych materiałów<br />

budowlanych. Produkt<br />

dzięki właściwościom<br />

dźwiękoizolacyjnym<br />

jest rekomendowany<br />

do montażu instalacji niskoszumowej.<br />

Aplikacja<br />

jest łatwa dzięki zastosowaniu elastycznego<br />

wężyka oraz możliwości dozowania z każdej<br />

pozycji roboczej.<br />

www.selena.pl<br />

Teodor Talowski był mistrzem w grze komponowania<br />

elewacji. Obecnie przedstawiany jako<br />

najoryginalniejszy architekt doby późnego historyzmu<br />

na ziemiach polskich, we wczesnych opracowaniach<br />

określany był mianem dziwaka.<br />

W Kamienicy Pod Pająkiem połączył niderlandzki manieryzm<br />

z gotykiem i malowniczość ze swoim programem ideowym. Nazwa<br />

kamienicy wzięła się od motywu dekoracyjnego umieszczonego<br />

na szczycie budynku, który przedstawia pająka pośrodku<br />

sieci. To aluzja do zawodu architekta – pająk jest tu symbolem<br />

pracowitości, tka sieć, która jest jego domem.<br />

Elewacja została zakomponowana niesymetrycznie. O ile parter<br />

budynku jest czytelny jako pięcioosiowy, wręcz symetryczny,<br />

to już na pierwszym piętrze zamiast jednego z okien znajduje<br />

się wykusz – wydawałoby się gotycki, ale przecież zwieńczony<br />

manierystycznym szczytem z białego kamienia. Im dalej, tym<br />

„gorzej”. Nie ma pięciu okien, a cztery, przy czym to ostatnie<br />

umieszczone jest w miejscu, gdzie powinien być mur. Co więcej,<br />

nie jest ono prostokątne, jak pozostałe, lecz kwadratowe. Ostatnia<br />

kondygnacja też zaskakuje – czwarte okno zakończone jest<br />

półkoliście. Tuż przy nim ustawiona jest rzeźba, choć pozostaje<br />

na tyle dużo miejsca, że mogłaby pojawić się w równej odległości<br />

między dwoma oknami.<br />

Dzięki temu, że Talowski posługiwał się różnymi rodzajami<br />

cegły (surową, sczerniałą, formowaną ręcznie, stopioną,<br />

czyli wypaloną w zbyt wysokiej temperaturze, nierówną,<br />

chropowatą, z guzami i naroślami), jego architektura obfituje<br />

w efekty fakturowe. Cegła do Kamienicy Pod Pająkiem była<br />

dobierana tak, aby imitować archaiczność muru, jego stopniowe<br />

narastanie i przemurowania. Talowski zadbał nawet<br />

o spoiny, które wypełnione różnokolorowymi pigmentami<br />

sugerują pochodzenie z kilku epok.<br />

Następny element kompozycji to zieleń, którą architekt<br />

zwykł układać w zawiłe rysunki. Przykładowo w Kamienicy Pod<br />

Śpiewającą Żabą z otworów w murze „wychylają się” łodygi pnączy,<br />

które zsuwają się na ciemną, spatynowaną cegłę. Twórca<br />

chętnie umieszczał, czasem ciekawie skontrastowane z detalami,<br />

łacińskie sentencje na fasadach budynków. Na przykład obok cytatu<br />

„każdy jest kowalem swojego losu” usytuował oślą głowę.<br />

Do cech architektury Talowskiego zaliczyć możemy lekkość operowania<br />

stylami, zamianę elementów gotyckich na renesansowe<br />

odpowiedniki, komponowanie elewacji za pomocą symetrii i asymetrii,<br />

a nawet żartowanie z odbiorcy.<br />

Joanna Jabłońska<br />

Elewacja budynku (Nowy Targ)<br />

Spichlerz słodowy (Wrocław)<br />

Straż pożarna (Gołdap)<br />

Spichlerz słodowy (Wrocław)<br />

Mury miasta (Poznań)<br />

Dom mieszkalny (Sulejówek)<br />

CEGIELNIA KUFEL W KRAŚNIKU<br />

Produkcją cegieł zajmujemy się od roku 1996. Wytwarzamy ręcznie formowaną<br />

cegłę ceramiczną, która w naturalny sposób uzyskuje strukturę<br />

porowatą. Kraśnickie cegły różnią się kształtem i kolorem, są bowiem<br />

pozbawione barwników ujednolicających oraz sztucznych dodatków<br />

uplastyczniających. Od cegieł maszynowych różną się lessowym materiałem,<br />

co sprawia, że ściany stabilizują wilgoć w pomieszczeniu – mogą<br />

magazynować jej nadmiar, a część odprowadzać na zewnątrz budynku.<br />

Ściany wykonane z naszych produktów charakteryzują się dużą pojemnością<br />

cieplną, latem dając upragniony chłód, a zimą zapobiegając wyziębieniu<br />

budynku po wyłączeniu ogrzewania. Dzięki wysokiej odporności<br />

na ściskanie można budować z nich obiekty wielokondygnacyjne.<br />

Oprócz cegieł standardowych o wymiarach (25x12x6,5 cm) oferujemy także<br />

produkcję cegieł niestandardowych, spotykanych zwykle w budynkach zabytkowych.<br />

Dostępne są one w kolorach: wiśniowym (kl. 15), ciemnopomarańczowym<br />

(kl. 10) i pomarańczowym (kl. 7,5). Cegielnia KUFEL w Kraśniku oferuje<br />

również płytki elewacyjne i podłogowe oraz różnego rodzaju kształtki.<br />

72 świat architektury świat architektury 73<br />

www.ceramika-kufel.pl

Historia i współczesność<br />

Podniebną perspektywę zamyka pomost<br />

techniczny dla obsługi widowni.<br />

SZTUKA<br />

ARCHITEKTURY<br />

CZ. 2<br />

Teatr Rozrywki<br />

w Chorzowie<br />

– refleksje z budowy<br />

Zapraszamy Państwa do przeczytania drugiej części artykułu<br />

autorstwa architekta Jerzego Stożka, który w numerze drugim<br />

opowiedział nam o przygotowaniu inwestycji. Historia<br />

prowadziła nas od momentu koncepcji konkursowej po balansowanie<br />

pomiędzy kosztami a chęcią realizacji szeroko zakrojonego<br />

przedsięwzięcia. Obecnie kontynuujemy, przedstawiając<br />

problemy projektowania wynikające z ograniczeń<br />

modernizowanego budynku i zamiarów projektantów.<br />

Szkło, cegła, surowa stal, czerń ściany<br />

i czerwień dywanów – podstawowe<br />

elementy kompozycji.<br />

SZUKAJ, BURZ, BUDUJ. Strategia,<br />

z którą można zanurzyć się w modernizowany<br />

budynek i oczekiwać więcej, niż pozwalają<br />

na to stare cegły. Taką ideą potraktowaliśmy<br />

stuletni zespół budynków Teatru Rozrywki<br />

w Chorzowie. Nasz zakres zmian projektowych<br />

obejmował tę strefę budynku, którą<br />

można zdefiniować nazwą „strefa widza”.<br />

Generalnie można tę strefę podzielić na dwie<br />

części: recepcyjną i foyer. Ta pierwsza widzów<br />

wpuszcza i rozbiera, druga zaś stanowi<br />

bezpośrednie zaplecze widowni. Pierwsza<br />

używana jest w trakcie spektaklu, na początku<br />

i na końcu, druga jest miejscem, gdzie widz<br />

odpoczywa w czasie antraktów i wyposażona<br />

jest w bary, kawiarnie, sanitariaty i palarnie.<br />

Jest też miejscem docelowym różnych imprez<br />

wykorzystujących jego specyfikę. Postanowiliśmy<br />

wyraźnie rozdzielić te dwie strefy<br />

wąską fizycznie cieśniną, rodem z mitycznych<br />

opowieści o Odyseuszu. Strefę pierwszą postanowiliśmy<br />

zrealizować w białym kolorze,<br />

dużo w niej naturalnego światła i chcieliśmy<br />

wykorzystać jego harce. Strefę drugą<br />

– w czarnym, bo wtedy zasadniczo zmienia<br />

się rola światła i ważni są już tylko ludzie. To<br />

była ideologia. Praktyka podpowiadała nam,<br />

że funkcję kształtować trzeba jak koryto rzeki,<br />

a tłum ludzi przypomina powodziową<br />

falę. Ta zawsze płynie na dół i nie lubi tam.<br />

Układ przestrzenny dążyć powinien zatem<br />

do jak najbardziej liniowego rozkładu funkcji.<br />

Przestrzeń, która ma ideę i jest funkcjonalna,<br />

musi jeszcze budzić emocje. Musi być miejsce<br />

na coś, co można nazwać sztuką. Emocji<br />

w budownictwie nie można zaprogramować.<br />

Można stworzyć im odpowiednie warunki<br />

środkami technicznymi. Zdecydowaliśmy się<br />

Teatr windą do nieba. Podłoga windy.<br />

Lokalizacja/adres Chorzów, ulica Konopnickiej 1<br />

Pracownia projektowa Studio Stożek & Partnerzy, Jerzy Stożek<br />

Architekt prowadzący arch. Jerzy Stożek<br />

Projekt konkursowy Ewa Możejko-Rogowska, Jerzy Stożek, Krzysztof Strojek<br />

Projekt wnętrz i mebli: Studio Stożek & Partnerzy, Jerzy Stożek<br />

Data opracowania 2004 r. – projekt konkursowy<br />

2005–2008 r. – projekt<br />

Data realizacji 2005–2008 r.<br />

Inwestor<br />

Teatr Rozrywki w Chorzowie<br />

Miasto Chorzów – w zakresie dróg<br />

Powierzchnia całkowita 4 040 m 2<br />

Kubatura brutto 17 300 m 3<br />

Generalny wykonawca<br />

Wyposażenie meblowe<br />

sal teatralnych<br />

na uczynienie homogenicznego obiektu, jakim<br />

jest teatr, jak najbardziej transparentnym<br />

dla przestrzeni miejskiej. Oznaczało to jak najwięcej<br />

możliwości penetracji wzrokiem całego<br />

zespołu. Przyjąć należało też atrakcyjny,<br />

zaskakujący i jak najbardziej ponadczasowy<br />

język rozwiązań formalnych wyrażających<br />

architekturę. Abstrahowaliśmy od zastanych<br />

możliwości przestrzennych. Dążyliśmy do<br />

zbudowania jak najbardziej optymalnego<br />

modelu funkcjonalnego, a następnie siłowego<br />

upchania go w istniejącej tkance. Granice<br />

tego upychania wyznaczały zdroworozsądkowe<br />

zmiany w konstrukcji budynku i ograniczenia<br />

zewnętrznymi elewacjami, które nie<br />

tylko uszanowaliśmy, ale poddaliśmy rekonstrukcji.<br />

Znalezienie usytuowania głównego<br />

wejścia było nie tylko najważniejszą decyzją<br />

wyznaczającą kierunki dalszego projekto-<br />

PBO Śląsk Katowice – generalny wykonawca – prace budowlane<br />

konsorcjum Syncret Chorzów, Zrep Bytom – prace drogowe<br />

BN Office Solution<br />

wania, ale miało zapewnić właściwy odbiór<br />

całego teatru. Miało mówić, że jest najważniejsze<br />

i że to właśnie tu. W budynku było<br />

już historyczne wejście, które nazwać można<br />

by dzisiaj administracyjnym, a to z lat 70.<br />

z boku teatru było kompletnie funkcjonalnie<br />

nie do przyjęcia. Przyjęliśmy historyczną zasadę,<br />

że narożnik budynku na skrzyżowaniu<br />

ulic to jego najważniejsze miejsce. Pojawił się<br />

istotny problem – brak przedpola przed strefą<br />

wejściową w tak ruchliwym miejscu. Nie<br />

mogliśmy zaanektować jezdni i dysponować<br />

tylko strefą pieszą. Potrzebną przestrzeń<br />

wygenerowaliśmy, cofając faktyczną linię elewacji<br />

w głąb budynku i czyniąc z dawnych<br />

okien narożnika coś na kształt portyku. Drzwi<br />

wejściowe muszą otwierać się na następną<br />

przestrzeń, jaką jest hol wejściowy. Hol zaś<br />

powinien być wspaniały. Musi informować,<br />

że pożegnaliśmy się już z ulicą. Żeby to osiągnąć,<br />

zlikwidowaliśmy stropy i wyburzyliśmy<br />

ściany. Żelbetowe słupy i pilastry oparte na<br />

płycie dennej nowego fundamentu budynku<br />

otwarły nam nowy dwukondygnacyjny zwornik<br />

funkcji i serce komunikacji.<br />

Teatr potrzebował drugiej, tzw. Małej<br />

Sceny. Ta zaś, chociaż mała (taki teatr w teatrze),<br />

wymagała jednak co najmniej dwóch<br />

kondygnacji wysokości. Jej kubaturę udało się<br />

zlokalizować w przestrzeni starego podwórka,<br />

którego zabudowę podnieśliśmy bez litości<br />

dla funkcji sąsiadujących pomieszczeń.<br />

Oczywiście, żeby była w pełni niezależna,<br />

potrzebne było osobne foyer, szatnia, sanitariaty,<br />

bar. Na te funkcje zajęliśmy prawie całe<br />

pierwsze piętro. Z holu wejściowego prowadzą<br />

na ten poziom monumentalne schody<br />

i transparentna winda. Jej sufit to szklana płyta<br />

wykonana metodą fusingu i będąca artystycznym<br />

synonimem nieba. Podłoga to logo teatru<br />

wycięte z dwóch rodzajów stali. „Windą<br />

(teatrem) do nieba” to motto tej trwającej<br />

74 świat architektury świat świat architektury 75<br />

74 świat architektury

parę metrów podróży. Foyer Małej Sceny<br />

ukształtowane jest w formie galerii będącej<br />

wewnętrznym balkonem holu i umożliwiającej<br />

oświetlenie go naturalnym światłem.<br />

Kiedy już wszystko było gotowe, a ściany<br />

i sufity lśniły planowaną bielą, podziwiałem<br />

w południe z dyrektorem Miłkowskim corbusierowską<br />

grę światła na wewnętrznych bryłach<br />

holu. I skończyło się tak, że całe wnętrze<br />

stało się „blisko czarne”. Myślę, że duch teatru<br />

wygrał tutaj z semantyczną ideologią. Szukałem<br />

geometrycznej idei, która kształtowałaby<br />

tę strefę naszego projektu. Uznałem, że forma<br />

koła swoją matematyczną obojętnością<br />

godzi wszystkie wypadkowe kierunki wynikające<br />

z rzeźbienia w starej tkance budowli.<br />

Koło kształtuje kamienną posadzkę w formie<br />

rozety, a ta wygina nie tylko ściany budynku,<br />

ale kształtuje formę chodnika i jego murków<br />

Magia szklanej mozaiki i luster to idea sanitariatów.<br />

oporowych. Cylinder zawierający windę jest<br />

pochodną tego założenia. Podobnie jak częściowo<br />

zrealizowany słup ogłoszeniowy owinięty<br />

dookoła jednej z podpór elewacji. Hol<br />

kasowy przyklejony do holu wejściowego<br />

to byt samodzielny, doświetlony dużymi zewnętrznymi<br />

oknami, z kasą z kawałka stali<br />

wciśniętą pod schody z surowego żelbetu.<br />

Analizując projekt, który był w trakcie uzyskiwania<br />

pozwolenia na budowę, zauważyłem<br />

możliwość scalenia holu wejściowego z historycznym<br />

wejściem do teatru, kosztem zmiany<br />

powierzchni szatni. Udało się to zrealizować,<br />

a szklane drzwi dzielące dwie przestrzenie<br />

dodatkowo wpuszczają światło w głąb budynku.<br />

Szatnie zorganizowaliśmy tradycyjnie.<br />

Praca szatniarek w kosztach inwestycji wyparła<br />

mechanicznego, bezdusznego robota<br />

przywożącego ubranie. W holu szatniowym<br />

nie ma już kamiennej posadzki. Gdzieś za<br />

windą zastąpiona została jedynie słuszną<br />

czerwoną wykładziną. Hol szatniowy znajduje<br />

się dokładnie pod Małą Sceną. I tu, i na<br />

górze zostawiliśmy ile się dało prawdziwych<br />

ścian zewnętrznych sprzed stu lat. Widać na<br />

nich śląski brud, smołę nieudolnych dekarzy<br />

i inne ciekawe zewnętrzne elementy, np.<br />

izolatory. Nie pozwoliłem nawet umyć tej<br />

klinkierowej cegły. Odyseuszowską cieśninę,<br />

granicę dwóch światów, uformowaliśmy<br />

ostatecznie jako wąski korytarz, którego obie<br />

ściany tworzy pięć par drzwi. Ta dziesiątka to<br />

oczywiście też nie przypadek. Tylko czworo<br />

z nich ma funkcjonalne przeznaczenie, a dwoje<br />

skrywa wejścia do sanitariatów. W całym<br />

teatrze sanitariaty zostały zaprojektowane<br />

zgodnie z potrzebami i prawem. Wynikł stąd<br />

mały zgrzyt. Było bowiem ich za dużo, żeby<br />

bezboleśnie ulokować je w przestrzeni, którą<br />

dysponowaliśmy. Znowu zaanektowaliśmy<br />

kawałek budynku. Troszkę chcieliśmy, żeby<br />

sanitariaty były inne, niż można to doświadczyć<br />

w innych miejscach publicznych. Ściany,<br />

podłogi, sufity pokryliśmy drobną szklaną<br />

mozaiką włoskiej Bisazzy. To jest inny wymiar.<br />

Zużyliśmy ponad 900 m 2 płytek. Warto<br />

w tym miejscu wspomnieć o tak teatralnym<br />

materiale, jakim jest lustro. W naszym teatrze<br />

jest go dużo. Oszukujemy perspektywę,<br />

dodajemy, multiplikujemy, obnażamy. Tu<br />

i ówdzie lustra zniekształcane są logo teatru.<br />

Foyer Dużej Sceny to przestrzeń wielofunkcyjna<br />

i położona na dwóch poziomach połączonych<br />

kolejnymi wodewilowymi schodami<br />

(w końcu to Teatr Rozrywki). Część<br />

centralna z drewnianym parkietem pozwala<br />

na zaistnienie w niej najróżnorodniejszych<br />

Widok śląskiego podwórka z foyer teatru.<br />

działań i imprez (np. słynny coroczny bal sylwestrowy).<br />

Kierunek osi foyer zaowocował<br />

zlikwidowaniem poprzecznych ścian budynku<br />

i otwarciem tej przestrzeni z jednej strony<br />

na typowe śląskie podwórko (natychmiast<br />

wszyscy posprzątali balkony), a z drugiej wywołał<br />

katastrofę budowlaną, niszcząc ścianę<br />

na całej wysokości i obnażając ukryte do tej<br />

pory wnętrze strukturalnym przeszkleniem<br />

o całkowicie szklanej konstrukcji. To przeszklenie<br />

ma kapitalny wkład w rewitalizację<br />

przyległej ulicy. Stało się zaczynem i kulminacją<br />

(podbudowane jest tarczową ścianą<br />

z logo teatru wysokości budynku i „doniczką”<br />

z trzema drzewami na wysokości drugiego<br />

piętra) nowej strefy pieszej otaczającej teatr<br />

od wschodu. Formalnie dzieli elewację teatru<br />

na historyczną, zrekonstruowaną i na nową<br />

naszego autorstwa. Staraliśmy się, żeby ta<br />

nowa elewacja nie zgrzytała formalnymi rozwiązaniami.<br />

Ostatecznie naśladuje ona rytm<br />

i grę proporcji swojej historycznej sąsiadki,<br />

a różni się tym, że porastają ją bluszcze i winobluszcze.<br />

I porosną aż do dachu. Chcieliśmy<br />

mieć na ulicy dużo zieleni, ale bez drzew,<br />

których docelowy wzrost zniszczyłby perspektywę<br />

jej wnętrza.<br />

Wracamy do foyer. Wzdłuż Dużej Sceny<br />

obejmują ją dwie galerie, z których jedna<br />

z naturalnym światłem jest miejscem stałej<br />

wystawy przedstawiającej historię budynku,<br />

a druga służyć może różnym wystawom. Dla<br />

tych, co lubią się napić, stworzyliśmy dwa<br />

bufety zlokalizowane w różnych częściach<br />

teatru. Dla tych, co lubią zapalić, wydzieliliśmy<br />

dwie palarnie z dużą ilością wygodnych,<br />

zaprojektowanych na tę okazję popielniczek.<br />

Ale z foyer wejść można również do teatralnej<br />

kawiarni, która, zlokalizowana od strony<br />

ulicy, może funkcjonować w pełni samodzielnie.<br />

Na potrzeby tej realizacji zdefiniowaliśmy<br />

indywidualnie każdy element wyposażenia<br />

z wyjątkiem kanap i krzeseł, klasyki polskiego<br />

designu, serii Cello, wykreowane pod marką<br />

Eliot autorstwa Jerzego Langera. Czerń<br />

ścian i sufitów, czerwień dywanów, surowość<br />

naturalnej cegły (specjalnie przepieczonej<br />

w małej cegielni), głębię luster i magię szklanej<br />

mozaiki, ciepły kolor polerowanych jurajskich<br />

wapieni uzupełniliśmy surową czarną<br />

blachą, zardzewiałą i zabezpieczoną woskami<br />

technicznymi. Ta blacha o grubości najczęściej<br />

20 mm jest materiałem, z którego ukształtowano<br />

większość elementów wyposażenia, ale<br />

także detale poręczy, a nawet serię koszy na<br />

śmieci. Na ogół staraliśmy się oświetlać przestrzeń<br />

jak najdyskretniej, eksponując formalnie<br />

istotne elementy. Wyjątek zrobiliśmy dla lamp<br />

Artemidy z serii Tolomeo. Ich ramiona, zwisając<br />

z sufitu, tworzą trochę magii w purystycznym<br />

zestawieniu ścian i sufitów. Bardzo ważne<br />

było takie oświetlenie zewnętrzne obiektu,<br />

żeby po zmroku był postrzegany jako atrakcyjny<br />

fragment miasta (oczywiście oświetlenie sąsiednich<br />

ulic było integralną częścią tego zamysłu).<br />

Wymyśliliśmy sobie, że najlepszą reklamą<br />

Korytarz dziesięciorga drzwi. Widok na szatnię.<br />

teatru będzie możliwość realizowania nocą na<br />

jego elewacji pokazu dynamicznych świetlnych<br />

kompozycji, które zapewnić miał zespół sterowanych<br />

reflektorów o zmiennej kolorystyce<br />

światła, zlokalizowanych na pomoście wysuniętym<br />

z frontowej elewacji teatru. Pomost<br />

został zrealizowany, świateł na razie nie ma.<br />

Ideałem było zawsze dla nas połączenie architektury<br />

z rzeźbą i malarstwem. Wciągnęliśmy<br />

do współpracy dwójkę rzeźbiarzy – Justynę Bonikowską<br />

i Jana Siutę. Część zaprojektowanych<br />

przez nich rzeczy została już zrealizowana. To,<br />

co pozostało, mam nadzieję, też doczeka się<br />

szczęśliwego finału. Myślę, że stworzyliśmy<br />

obiekt harmonijny, którego wewnętrzny rytm<br />

wynikający nie tylko z teatralnych rytuałów,<br />

czyni go potrzebnym człowiekowi.<br />

Jerzy Stożek<br />

Fragment holu szatniowego. Lustra multiplikują<br />

przestrzeń. Tutaj widzimy wejście administra-<br />

76 świat architektury cyjne do teatru.<br />

świat świat architektury h e 77<br />

fot. Tomasz Zakrzewski

À l´Étranger<br />

RĘKA<br />

RAPIDOG<br />

KOMPUTE<br />

Wywiad z Andrzejem (André) Mrowcem<br />

O pracy nad projektami we Francji i w Polsce, istocie architektury<br />

oraz trudzie zawodu architekta z Andrzejem Mrowcem rozmawiała<br />

Joanna Jabłońska.<br />

perspektywa<br />

Jako małolat chciałem gdzieś uciec,<br />

gdzieś zbiec, od czegoś się uwolnić, wyzwolić,<br />

sam nie wiedziałem od czego;<br />

zostać marynarzem, żeglarzem, zajrzeć<br />

za horyzont, pożeglować do punktu<br />

zbiegu, perspektywy nieznanego... skończyłem<br />

wydział architektury. Od tamtych<br />

czasów każdy projekt jak łódka, która<br />

kołysze, przechyla się, grozi wywrotką,<br />

w sztormach, martwej ciszy, pod wiatr<br />

lub w lekkiej bryzie, żegluję z wiatrem<br />

zamówień, zalewa woda, przecieki,<br />

ucieczki: „piana łódź”? „Titanic” czy<br />

„prom na drugą stronę”? Pływałem, jeszcze<br />

płynę... jeszcze trochę wiatru…<br />

Zaczął Pan pracę we Francji w latach<br />

60.<br />

Andrzej Mrowiec: Lata 60. to okres<br />

studencki (1957–1963). W tym okresie potrzeba<br />

architektury czy innych środków<br />

wyrazu, jako czegoś innego niż tylko zdobyty<br />

zawód, zdefiniowanie własnego „ja”,<br />

musiały się oprzeć na czymś konkretnym,<br />

ale i pobudzającym wyobraźnię. W 1957 r.<br />

miałem siedemnaście lat, mój wybór kierunku<br />

studiów był dyktowany uzdolnieniami<br />

plastycznymi i dobrymi stopniami z matematyki.<br />

Nie mieliśmy możliwości wyjazdów<br />

zagranicznych, otarcia się o inną kulturę<br />

czy architekturę, co mogło skutkować poznaniem<br />

i rozbudzeniem zainteresowań tą<br />

sztuką. Odpowiedzi na pytania: „dlaczego?”<br />

i „po co architektura?” podsuwała podnosząca<br />

się z gruzów stolica (gdzie mieszkałem),<br />

lecz na pewno nie wznoszony w niej pałac<br />

obcej nam kultury. Wawel, Kraków, podhalańskie<br />

kościółki i zakopiańskie chaty, żoliborskie<br />

wille, surowe budynki sądów Bohdana<br />

Pniewskiego czy Muzeum Narodowe Tadeusza<br />

Tolwińskiego to zarówno dużo, jak<br />

Siedziba Le Monde<br />

i mało, biorąc pod uwagę środek XX<br />

wieku. Znaliśmy Wrighta, Alto, kaplicę<br />

Ronchamp, a Nowy Jork „drapał<br />

chmury”, co podniecało wyobraźnię.<br />

Dzięki mamie, która malowała<br />

i była miłośniczką wszelakich sztuk,<br />

oglądałem przykłady architektury (Gaudi<br />

i klasyczne przykłady Rzymu) w trudno<br />

dostępnych pismach i książkach.<br />

New City w Warszawie<br />

W tej ledwie przeoranej glebie wiedzy i doświadczeń,<br />

za „żelazną kurtyną” zapuszczałem<br />

korzenie, czerpałem inspiracje i żywiłem<br />

marzenia o XX wieku w rytm rock’n’rolla,<br />

Edith Piaf i poezji Kabaretu Starszych Panów.<br />

Praca zaczęła się od konkursów zrealizowanych<br />

na ostatnich latach studiów. Pierwsze<br />

kreśliłem dla starszych kolegów, później sami<br />

zaczęliśmy startować.<br />

Jaka była specyfika wykonywania<br />

zawodu architekta w tym czasie?<br />

AM: Uczyłem się od starszych kolegów<br />

i profesorów, których siła twórcza znajdowała<br />

w tych postnych latach ujście w konkursach.<br />

Od kolegi z roku, Marka Budzyńskiego, wyszła<br />

idea pomnika dla uczczenia bitwy w Zatoce<br />

Świń „Playa Giron” na Kubie (konkurs z 1963 r.).<br />

Ja dorzuciłem pomysł na muzeum z nim związane.<br />

Zaprosiliśmy plastyczkę Boczewską, jej<br />

przyjaciela, rzeźbiarza Domańskiego, oraz<br />

konstruktora Szymańskiego. Ekipa zrobiła projekt,<br />

makietę i nasza propozycja wygrała konkurs.<br />

Byliśmy parę miesięcy po dyplomach.<br />

Polecieliśmy na Kubę projektować, budować,<br />

lecz po prawie dwóch latach z różnych tajemniczych<br />

przyczyn (polityczno-ekonomicznych?)<br />

wszystko zostało wstrzymane, choć<br />

kończyliśmy już dokumentację wykonawczą.<br />

Na Kubie miałem okazję poznać i zaprzyjaźnić<br />

się z architektem Ricardo Porro. Podziwiałem<br />

jego wspaniałe, świeżo zrealizowane<br />

szkoły: sztuk pięknych i tańca. Pierwsza wyrażała<br />

bogactwo sensualnej kultury kubańskiej,<br />

druga egzaltowała entuzjazm zwycięskiej<br />

rewolucji. To było drugie potwierdzenie<br />

słuszności wybranego zawodu. Zaczęliśmy<br />

razem pracować, wygraliśmy m.in. wstępny<br />

konkurs na „Eurokursaal” w San Sebastian<br />

w Hiszpanii. Trzy lata przed dyplomem byłem<br />

we Włoszech na pierwszej wycieczce zagranicznej.<br />

Doświadczenie tamtejszej architektury,<br />

w tym weneckiej, było dla mnie kolejnym<br />

potwierdzeniem zawodu pasji. Podróżowałem<br />

dużo z Porro, z którym poźniej przez<br />

parę lat w Paryżu miałem okazję zrobić kilka<br />

projektów. Obecnie często latam do Polski,<br />

ale w połowie lat 60., o które Pani pytała,<br />

po prostu nie doleciałem. Wracając z Kuby<br />

i przesiadając się w czeskiej Pradze, zamiast<br />

do Warszawy polecialem rozejrzeć się do<br />

Paryża. Ciągle się rozglądam...<br />

Dzięki Porro miałem otwarte drzwi do wielu<br />

paryskich pracowni. Razem z polskimi kolegami<br />

byliśmy najczęściej traktowani na równi<br />

z Francuzami. Konkursowe referencje zawodowe,<br />

polski dyplom i krótka praktyka pozwoliły mi<br />

zapisać się do korporacyjnego l’Ordre des Architectes,<br />

co umożliwiło samodzielne wykonywanie<br />

zawodu. Po wygranym z André Georgel’em<br />

konkursie założyliśmy pracownię (1972 r.).<br />

Sposób wykonywania zawodu uległ<br />

dużej ewolucji do 2005 r.?<br />

AM: Specyfika zmieniła się, ale odpowiedzialność<br />

cywilna pozostała taka sama. Ewoluują<br />

środki wyrazu – z ręcznej perspektywy<br />

na wizualizacje, z ołówka i rapidografu na<br />

komputer, wraz z którym wzrosła szczegółowość<br />

dokumentacji technicznych. Dla mnie<br />

polska procedura uzyskiwania pozwolenia na<br />

budowę jest przez wymaganą precyzję dokumentacji<br />

technicznej dużo bardziej uciążliwa<br />

niż we Francji. Po uzyskaniu pozwolenia nie<br />

można wprowadzić ewentualnych zmian czy<br />

wariantów ekonomicznych. Trudno w takich<br />

warunkach podejmować się wstępnych projektów<br />

i ponosić koszty własne bez gwarancji<br />

od inwestora. Francuskie procedury nawet<br />

w trakcie budowy pozwalają dopasować<br />

projekty do zmieniających się warunków<br />

ekonomicznych, programowych lub nowych<br />

rozwiązań technicznych. Taki schemat ułatwia<br />

pracę z inwestorami prywatnymi, ale<br />

architekt musi być obecny nie tylko w fazach<br />

projektowych, ale i na budowie. Obecne procedury<br />

krajów członkowskich UE zaostrzają<br />

wymagania, bo chcą je zrównać i otworzyć<br />

rynek budowlany. Mimo tych uwag jakość<br />

polskich dokumentacji technicznych i ich wykonania<br />

jest często wyższa niż we Francji.<br />

Pałac kongresu (Palais des Congres)<br />

– założenie duże, monumentalne...<br />

AM: Mój pierwszy zrealizowany projekt<br />

(wspólnie z Cacaut w 1967 r.) we francuskiej<br />

Bretanii to kontynuacja studenckiego pomysłu.<br />

W Perros Guirec udało mi się zrealizować<br />

na pochyłym terenie „amfiteatr jaskinię”, krytą<br />

widokowym tarasem-ogrodem, który<br />

stanowi przedłużenie naturalnego terenu.<br />

W architekturze odwołałem się za pomocą<br />

symboli do tajemniczych, prehistorycznych,<br />

obrzędowych menhirów (występujących<br />

właśnie w tych rejonach Francji) wykonanych<br />

w granicie. Swoją koncepcję oparłem właśnie<br />

na ważących 7–9 ton monolitycznych<br />

granitowych blokach i surowym betonie. Te<br />

pionowe elementy podtrzymują – dostępny<br />

z nadmorskiej promenady – widokowy tarasogród.<br />

Usytuowana pod nim sala (1200 m²,<br />

400 miejsc) o funkcji kongresowo-koncertowej<br />

ma widok na morze przez przeszklone<br />

tło sceny. Szerokie schody prowadzą ze skarpy<br />

do wejścia między nieregularnymi, monumentalnymi,<br />

betonowymi „menhirami”.<br />

W projekcie centrum handlowego<br />

Art de Vivre zachwyca niezwykła gra<br />

konstrukcji, rozmach i śmiałość. Czy to<br />

są dla Pana cechy dobrej architektury?<br />

AM: Na ostatnią część pytania odpowiem<br />

zasłyszaną wypowiedzią Corbusier’a: dobra<br />

architektura to ta, która pozostawia po sobie<br />

piękne ruiny. I tak odebrałem kiedyś ruiny<br />

w egipskim Lusorze – świątynię Karnak.<br />

Przestrzeń raz otwarta, raz zamknięta, skala,<br />

światło i cień, kolor i jednorodność kamienia,<br />

grawitacyjna stabilność konstrukcji, czytelność<br />

symboli i tajemniczość odczytanych tekstów<br />

– te ruiny zawierają większość, może wszystkie<br />

elementy, którymi dysponuje architektura<br />

jako sztuka i które tworzą alfabet naszej pasji.<br />

Wrócę jednak do tematu. „Art de Vivre”<br />

(sztuka życia), projekt prywatnego inwestora,<br />

78 świat architektury świat architektury 79

to nazwa centrum handlowego poświęconego<br />

„temps libre” (wolny czas): kulturze,<br />

wyposażeniu domu, sportom itd. Projekt<br />

nawiązuje do idei „miasto”: ulice, place, dzielnice,<br />

różnorodność, miejsca spotkań itd. Odwiedzający<br />

poruszają się w swojego rodzaju<br />

„zamkniętej miejskości”. Handlowe pasaże,<br />

niby uliczki, ale bez „decorum” plagiatu, prowadzą<br />

przez skrzyżowania-place o zmiennej<br />

szerokości, wysokości, które doprowadzają<br />

światło dzienne. Różne materiały: drzewo<br />

i cegła, tworzą zmienne klimaty – jeżeli nie<br />

miejskie, to o innym nastroju niż „shopping<br />

mall”. Centra handlowe i ich otoczenie poddane<br />

są agresji wielu czynników niszczących.<br />

Ich architektura często nie wytrzymuje tej<br />

agresji i ruiny nie są piękne...<br />

Zamknął Pan swoją francuską pracownię<br />

w 2005 r., pracował przy kilku<br />

polskich i zagranicznych projektach.<br />

AM: Wspomnę dwie realizacje, które<br />

mają wspólną koncepcję opartą na kontrastach<br />

brył, użytych materiałów budowlanych,<br />

grze z przezroczystym szkłem.<br />

Chronologicznie, zamówienie na projekt<br />

budynku biur administracyjnych francuskiego<br />

dziennika Le Monde – Ivry/Seine pod<br />

Paryżem (1987 r.) – otrzymałem w wyniku<br />

wygranego konkursu. Obiekt miał być usytuowany<br />

przy budującej się drukarni. Na terenie<br />

przyszłej inwestycji istniał przemysłowy,<br />

ceglany budynek – symbol walk robotniczej<br />

Francji. Tam odbył się najdłuższy, prawie<br />

dwuletni strajk okupacyjny (lata 60.). Jako jedyny<br />

w konkursie zachowałem w projekcie<br />

Centrum Handlowe Art de Vivre<br />

Pałac kongresu<br />

ten obiekt. Był o połowę za mały w stosunku<br />

do przewidywanego programu (7000 m²).<br />

Dodałem nową część otaczającą istniejącą<br />

fabrykę, która została jeszcze nadbudowana<br />

piętrem. Całość tak stworzonego kompleksu<br />

połączyłem z pobliską drukarnią stalowym,<br />

przeszklonym, pieszym mostem. Przestrzenie<br />

między starym a nowym budynkiem<br />

zostały przekryte i zamknięte przeszklonymi<br />

elewacjami, tworząc otwarte, wysokie na<br />

cztery piętra atrium wejściowe. Gra dwóch<br />

konstrukcji, starej i nowej, wyraża w architekturze<br />

budynku symbolikę przeszłości i przyszłości<br />

świata (le monde). Obecnie budynek<br />

jest własnością France Telecom.<br />

Program budynku biurowego New City<br />

w Warszawie (38000 m²) mieści się w trzech<br />

bryłach. Dwie wyższe (11 kondygnacji) połączone<br />

są niższą, siedmiopiętrową. Wcześniej<br />

ten sam inwestor zrealizował obok trzy inne<br />

budynki biurowe. Chciałem do nich nawiązać,<br />

znaleźć wspólny mianownik jednorodnej<br />

architektury. Przyjąłem na przykład podobną<br />

krzywiznę zaokrąglonych elewacji, kamień<br />

(ulubiony materiał inwestora), kolor szkła itd.<br />

Ściany kurtynowe, jakby lekko oderwane od<br />

brył, okrywają je, tworząc rodzaj żagli napiętych<br />

i mocowanych do ścian szczytowych.<br />

Dwa wyższe budynki są zwieńczone szklanym<br />

gzymsem dematerializującym górę ciężkich<br />

kubatur.<br />

Wysoki na dwa piętra hol w obiekcie<br />

środkowym łączy funkcjonalnie zespół w jedną<br />

całość. Pod terenem znajduje się trzypoziomowy<br />

parking na 1200 samochodów.<br />

Co szczególnie utkwiło Panu w pamięci<br />

w trakcie opracowywania dokumentacji<br />

New City?<br />

AM: Osobiste zaproszenie do udziału<br />

w projekcie przez Jerzego Leskowicza, znajomego<br />

z paryskich „salonów” i jednocześnie<br />

polsko-francuskiego budowlańca-inwestora<br />

i zapalonego żeglarza, dostałem parę dni<br />

po zamknięciu własnego biura i przejściu<br />

na francuską emeryturę (miałem wtedy 65<br />

lat). Przyjacielskie zaufanie i wolność działania,<br />

oczywiście w ramach ekonomicznych<br />

i technicznych życzeń czy zaleceń inwestora,<br />

a także dyspozycyjność czasem pozwoliły mi<br />

skupić uwagę tylko na tym projekcie. To wymarzone<br />

i wyjątkowe warunki dla projektanta.<br />

Ściągnąłem sobie paryskiego współpracownika<br />

Janusza Kliszczaka, a później stworzyła się ekipa<br />

z Pawłem Piątkiem i Łukaszem Baranem w<br />

Warszawie. Dokumentacja bez problemu była<br />

opracowywana między Paryżem a Warszawą,<br />

co umożliwiły komputery i internet. Te miasta<br />

są od siebie oddalone tylko o dwie godziny<br />

ANDRÉ MROWIEC<br />

Urodził się w 1940 r. w Tarnowie.<br />

Studiował na Wydziale <strong>Architektury</strong> Politechniki<br />

Warszawskiej, którą ukończył<br />

w roku 1963. W 1964 r. po wygranym<br />

konkursie wyjechał na Kubę, gdzie poznał<br />

architekta Ricardo Porro, z którym przez<br />

następne lata współpracował. W 1965 r.<br />

osiadł we Francji. Pierwsza realizacja:<br />

Sala Kongresowa w Perros Guirec (z Cacaut).<br />

W 1972 r. z André Georgel’em<br />

założyli wspólną pracownię architektoniczną.<br />

Między innymi zrealizowali budynek<br />

administracyjny gazety Le Monde<br />

w Ivry/Seine pod Paryżem, liczne centra<br />

handlowe, budynki przemysłowe, mieszkalne<br />

i inne. W Polsce wspólnie z Jean<br />

Marc Pivot zaprojektowali przebudowę<br />

łódzkiej Manufaktury. Przechodząc pięć<br />

lat temu na emeryturę, zamknął swoje<br />

francuskie biuro, dostając w tym samym<br />

czasie propozycję pracy, dotyczącą zagospodarowania<br />

poprzemysłowych terenów<br />

na warszawskim Mokotowie. Po czterech<br />

latach oddano do użytku pierwsze budynki<br />

biurowe o nazwie New City.<br />

Art de Vivre – wnętrza<br />

lotu. Pozwoliło to na pełną swobodę przy<br />

organizacji projektowania. Wykonałem 745<br />

ręcznych szkiców detali i perspektyw objaśniających<br />

(A3), przygotowujących komputerowe<br />

rozwiązania projektowe. W zasadzie nie<br />

zmieniłem swojego sposobu projektowania<br />

ani przez 27 lat, gdy miałem wspólne biuro<br />

z Georgel’em, ani poźniej, przez kolejne 7 lat,<br />

tyle że już bez problemów robienia kilku projektów<br />

naraz, obowiązków, zebrań, wypłat,<br />

składek i ubezpieczeń związanych z utrzymaniem<br />

pracowni.<br />

Tajemniczy projekt Bahrain…<br />

AM: Wyspa Kingdom of Bahrain była<br />

znana w przeszłości z połowu wyjątkowych<br />

pereł. Dzisiaj jest prężnie rozwijającym się<br />

krajem, sąsiadującym z mocarstwami arabskimi.<br />

Tradycja połowów została przedstawiona<br />

Eurokursaal w San Sebastian<br />

dłużeniem doświadczeń przestrzennych<br />

szukających stabilizacji, wsparcia zachwianej<br />

równowagi, horyzontu, opozycji perspektywy,<br />

punktu zbiegu. Są to działania w formie<br />

abstrakcji, surrealizmu, bo realizm mam na co<br />

dzień. Przez pewien okres szukałem wyrazu<br />

naszej zachwianej, niestabilnej, potrzebującej<br />

ciągłego wsparcia rzeczywistości, tak pełnej<br />

kryzysów i konfliktów. Czy świat nam ciągle<br />

zagraża? Czy świat się wali?<br />

Działalność plastyczna to pomysł na<br />

emeryturę?<br />

AM: Odpowiem pytaniem na pytanie: co<br />

zrobić, nie mając jeszcze odpowiedzi? Przy<br />

pierwszym naszym spotkaniu użyła Pani słofot.<br />

archiwum Andrzeja Mrowca<br />

w projekcie symbolicznym elementem perły,<br />

która jest widoczna i przy lądowaniu, i z dróg<br />

dojazdowych do lotniska. Kryta tytanowymi,<br />

błyszczącymi blachami kula, mieszcząca<br />

restauracje, sale wystawowe itd., jest jakby<br />

zawieszona w pokryciu dachu nad otwartymi<br />

przestrzeniami holi dworca lotniczego. Wojna<br />

w pobliskim Kuwejcie i instalacja baz amerykańskich<br />

na wyspie wstrzymały jednak rozwój<br />

naszego „cywilnego” projektu.<br />

W Pańskim portfolio znalazły się<br />

również obiekty plastyczne, instalacje,<br />

obrazy i rysunki.<br />

AM: Rysuję ręcznie bez przerwy, zawodowo.<br />

Propozycje plastyczne są prze-<br />

Siedziba Le Monde – wnętrze<br />

wa kariera. Trochę mnie to zaniepokoiło. Bo<br />

czym jest kariera? Czymś między początkiem<br />

a końcem. Czyli niedługo już koniec? Jeżeli to<br />

słowo odnosi się również do działań w czasie,<br />

jest to suma przygód, przypadków, doświadczeń,<br />

spotkań, w wypadku architekta wygranych<br />

konkursów, pytań i oczekiwań, podjętych<br />

wyzwań-zamówień. I na temat kariery,<br />

jakiejkolwiek kariery, a szczególnie architektów<br />

i mojej we Francji, przychodzi mi na myśl<br />

rysunek podsunięty przez szwagra, architekta<br />

Andrzeja Miklaszewskiego, wycięty z dziennika<br />

New York Times. Na przyjęciu stoi jegomość<br />

zadowolony z siebie, przy tuszy, w dobrym<br />

humorze i z cygarem w ustach. Pyta się<br />

stojącego obok, szczupłego architekta: No<br />

niech Pan łaskawie opowie, coś Pan w życiu<br />

naknocił...<br />

Zapraszamy na stronę naszego gościa<br />

http://sites.google.com/site/andremrowiec,<br />

gdzie znajdziecie Państwo więcej zdjęć i projektów.<br />

80 świat architektury świat architektury 81

Specjalizacje<br />

POD KONTROLĄ<br />

Oddzielenia przeciwpożarowe<br />

Drzwi przeciwpożarowe coraz częściej<br />

odpowiadają także za kontrolę dostępu. To<br />

proste zadanie realizowane przez szereg<br />

urządzeń może być problematyczne, a nawet<br />

stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa ludzi<br />

i mienia. W niniejszym artykule chciałbym<br />

zwrócić uwagę na związane z tym aspekty<br />

oraz zaprezentować koncepcję poprawnego<br />

rozwiązania, które gwarantuje optymalny<br />

poziom bezpieczeństwa przy jednoczesnym<br />

zachowaniu funkcjonalności.<br />

Na wstępie przywołam zapis z rozporządzenia<br />

„w sprawie warunków technicznych,<br />

jakim powinny odpowiadać budynki<br />

i ich usytuowanie” (Dz.U. Nr 75, poz. 690,<br />

z dnia 12.04.2002 r., z późn. zm.). Zgodnie<br />

z par. 240. ust. 6. wymaga się dla oddzieleń<br />

przeciwpożarowych zapewnienia samoczynnego<br />

zamykania otworu w razie pożaru,<br />

a w przypadku drzwi służących do ewakuacji<br />

umożliwienia ich ręcznego otwarcia. Spróbujmy<br />

zatem dobrać odpowiednie komponenty.<br />

Na potrzeby tej symulacji posłużymy się<br />

przykładem drzwi przeciwpożarowych dwuskrzydłowych,<br />

wyposażonych w urządzenia<br />

kontroli dostępu. Zaczynamy od doboru odpowiedniego<br />

oddzielenia. W odniesieniu do<br />

przywołanych wymagań chciałbym podkreślić<br />

rangę elementów wyposażenia podstawowego<br />

drzwi dwuskrzydłowych, a w szczególności<br />

Rozwiązanie z kontrolą dostępu<br />

i klamką antypaniczną<br />

82 świat architektury<br />

Stolarka z kratką wentylacyjną<br />

Drzwi stalowe<br />

ich skrzydła biernego, które należy zaopatrzyć<br />

w tzw. ryglowanie automatyczne. Istotą takiego<br />

rozwiązania jest samoczynne (w górę<br />

i w dół) zaryglowanie skrzydła biernego po zamknięciu<br />

drzwi. W połączeniu z zamknięciem<br />

zapadki zamka oddzielenie będzie skuteczne.<br />

Takie wyposażenie nie pozwoli na odchylanie<br />

drzwi od ościeżnicy, co mogłoby doprowadzić<br />

do utraty szczelności<br />

ogniowej.<br />

Następnym krokiem<br />

jest dobór odpowiednich<br />

samozamykaczy.<br />

W większości<br />

przypadków certyfikowanych<br />

produktów<br />

nie można zastąpić<br />

sprężyną w zawiasie,<br />

a tym bardziej<br />

w drzwiach dwuskrzydłowych,<br />

którym<br />

powinniśmy zapewnić<br />

kolejność zamykania. Dlatego wybieramy, odpowiednie<br />

do konstrukcji i wymiarów drzwi,<br />

samozamykacze na oba skrzydła oraz regulator<br />

kolejności zamykania.<br />

Kolejny etap to dobór urządzeń kontroli dostępu.<br />

Tak chętnie wykorzystywane w tym celu<br />

zwory elektromagnetyczne mogą doprowadzić<br />

do szybkiego uszkodzenia drzwi poprzez ich<br />

przełamanie. W naszym przypadku optymalnym<br />

urządzeniem jest elektrorygiel, przy czym<br />

w drzwiach przeciwpożarowych należy zastosować<br />

elektrorygiel rewersyjny (zamknięty pod<br />

napięciem, otwarty przy jego braku). Odpowiedni<br />

do konstrukcji i typu drzwi powinien być<br />

umieszczony w skrzydle biernym, jednak poza<br />

podstawowym zamkiem zapadkowym (nie<br />

rozważamy tu systemów sterowania kontrolą<br />

dostępu). Do obsługi elektrorygla zastosujemy<br />

zamek dodatkowy. Uwaga: użycie elektrorygla<br />

rewersyjnego na zamku podstawowym może<br />

doprowadzić do utraty szczelności ogniowej,<br />

fot. archiwum Mercor<br />

podobnie jak przy braku ryglowania automatycznego<br />

w skrzydle biernym.<br />

Ostatni krok to dobór okuć. Proponuję<br />

zastosować okucia w układzie klamka-klamka,<br />

gdyż zastosowanie gałki nie umożliwi nam<br />

odblokowania zapadki zamka, a klamka po<br />

naciśnięciu spowoduje otwarcie drzwi dopiero<br />

po zwolnieniu napięcia z elektrorygla,<br />

np. w sytuacji zagrożenia pożarowego.<br />

Tak skonfigurowane drzwi gwarantują<br />

skuteczne i funkcjonalne oddzielenie przeciwpożarowe,<br />

zapewniają ewakuację przy<br />

jednoczesnym dostępie do zamykanych pomieszczeń<br />

dla ekip ratowniczych, a w warunkach<br />

normalnych chronią pomieszczenia<br />

przed wejściem osób nieupoważnionych.<br />

mgr inż. arch. Tomasz Danielewicz<br />

Mercor SA

Specjalizacje<br />

BUDOWNICTWO<br />

PASYWNE<br />

Informacje ogólne, przykłady rozwiązań<br />

W krajach Europy Zachodniej współczesne<br />

obiekty sportowe realizowane są<br />

w różnych standardach. Powstają, tzw. solarne<br />

i bioklimatyczne hale sportowe, które<br />

są najczęściej jedynie zapowiedzią nowych<br />

kierunków poszukiwań w dziedzinie poszanowania<br />

energii. W Niemczech i Austrii<br />

sprawdzonym rozwiązaniem stały się obiekty<br />

sportowe realizowane w technologii budownictwa<br />

pasywnego.<br />

Realia<br />

W Polsce oferta sportowo-rekreacyjna<br />

jest wyraźnie niedoinwestowana. Nowopowstające<br />

hale sportowe i baseny budowane<br />

są najczęściej z zamiarem zapewnienia<br />

podstawowych urządzeń sportowych,<br />

a kryterium decydującym o wyborze technologii<br />

są koszty budowy. Nierzadko władze<br />

gmin i innych instytucji publicznych<br />

organizują przetargi, w których dość ogólnikowo<br />

traktuje się kwestie przyszłych opłat<br />

eksploatacyjnych.<br />

Hale sportowe stanowią główne, a często<br />

jedyne miejsce, gdzie poza imprezami<br />

sportowymi możliwe jest organizowanie<br />

spotkań politycznych, prelekcji, prezentacji<br />

i innych imprez publicznych.<br />

Komfort, trwałość, dostępność i niskie<br />

koszty utrzymania oraz niepowtarzalne walory<br />

estetyczne są elementami możliwymi<br />

do uzyskania, przy nieznacznych dodatkowych<br />

nakładach finansowych. Zastosowanie<br />

technologii budownictwa pasywnego jest<br />

jedną z nich.<br />

Energia<br />

O budownictwie pasywnym coraz częściej<br />

słychać w odniesieniu do domów jednorodzinnych.<br />

Są to obiekty o wyjątkowo<br />

niskim zapotrzebowaniu na energię do celów<br />

grzewczych, niższym przeciętnie o 90%<br />

od domów budowanych tradycyjnymi metodami.<br />

Dodatkowo rozwiązania te gwarantują<br />

komfort cieplny, trwałość i korzystny mikroklimat<br />

wnętrz.<br />

Zgodnie ze standardami ustalonymi<br />

przez Passivhaus Institut w Darmstadt<br />

w Niemczech, zapotrzebowanie na energię<br />

cieplną w budynkach pasywnych nie może<br />

przekroczyć 15 kWh/(m 2 ), czyli 1,5 litra oleju<br />

opałowego lub 1,5 m 3 gazu ziemnego na m 2<br />

powierzchni w skali roku.<br />

Ze względu na niewielkie zapotrzebowanie<br />

na energię cieplną do ogrzewania<br />

budynku, aktywny system ogrzewania traci<br />

na znaczeniu na rzecz zwiększenia roli pasywnego<br />

wykorzystania zasobów energii<br />

słonecznej oraz innych wewnętrznych źródeł<br />

ciepła. Wobec wciąż rosnących cen nośników<br />

energii powyższe zestawienie dowodzi<br />

celowości dbania o to, by nasze koszty<br />

eksploatacyjne były jak najniższe.<br />

Rozwiązania<br />

Przykładowe rozwiązania i wymogi<br />

umożliwiające uzyskanie certyfikatu budynku<br />

pasywnego, proponowane przez Polski Instytut<br />

Budownictwa Pasywnego, ściśle współpracujący<br />

z Passivhaus Institut w Darmstadt<br />

w Niemczech, zaprezentowano poniżej:<br />

• ściana zewnętrzna: cegła silikatowa<br />

gr. 18 cm, izolacja gr. 34 cm (styropian),<br />

= 0,<strong>03</strong>5 W/(mK)<br />

• dach: izolacja gr. 40 cm (wełna<br />

mineralna),<br />

• posadzka na gruncie: izolacja gr. 25 cm<br />

(styropian),<br />

• okna: rama o współczynniku przenikania<br />

ciepła U = 0,8 W/(m 2 K),<br />

szyba o U = 0,6 W/(m 2 K)<br />

(stolarka trójszybowa, gaz wypełniający<br />

– krypton),<br />

• wentylacja mechaniczna z odzyskiem<br />

ciepła o sprawności przynajmniej 80%,<br />

• zapewnienie szczelności powłoki<br />

zewnętrznej budynku,<br />

• pasywne wykorzystanie energii słonecznej<br />

poprzez okna o współczynniku<br />

przenikania ciepła U < 0,8 W/(m 2 K)<br />

i dużej przenikalności energii słonecznej<br />

g > 50%.<br />

Z pewnością na uwagę zasługuje fakt,<br />

że zredukowane do minimum zapotrzebowanie<br />

na energię umożliwia zastosowanie<br />

systemów grzewczych, wykorzystujących<br />

wyłącznie odnawialne źródła energii. Niezwykle<br />

często obiekty pasywne funkcjonują<br />

w oparciu o wszelkiego rodzaju gruntowe<br />

wymienniki ciepła, pompy ciepła, czy – nieco<br />

rzadziej – kotły opalane biomasą.<br />

W standardzie budynku pasywnego<br />

można obecnie zrealizować prawie każdy,<br />

zarówno nowo budowany, jak i modernizowany<br />

obiekt, a więc budynki mieszkalne jedno-<br />

i wielorodzinne, komunalne, biurowe,<br />

handlowe, hotele, szkoły, hale sportowe,<br />

pływalnie, baseny oraz obiekty wznoszone<br />

na potrzeby przemysłu.<br />

Zapraszamy do przeczytania artykułu<br />

Pasywna hala ze strony 86, który stanowi<br />

rozwinięcie powyższych zagadnień.<br />

fot. archiwum BTM-Eurolinx<br />

84 świat architektury

PASYWNA HALA<br />

Obiekt sportowy w Słomnikach – rozwiązania techniczne<br />

Budynek pasywny jest<br />

nastawiony na minimalizacje<br />

strat przy równoczesnym<br />

dążeniu<br />

do jak najpełniejszego<br />

wykorzystania zysków<br />

energetycznych.<br />

1<br />

w strefie socjalnej ma precyzyjny układ sterowania<br />

wydajnością, zależny od stopnia wykorzystania<br />

zapleczy.<br />

Budynek wyposażono w system wentylacji<br />

letniej realizowany przez przewietrzanie<br />

„na przestrzał”. Otwory okienne na dwóch<br />

przeciwległych fasadach, południowej i północnej,<br />

są uchylane za pomocą systemu<br />

siłowników elektrycznych. Sterowanie układem<br />

odbywa się z pokoju instruktora. Ten<br />

tani w eksploatacji i skuteczny sposób przewietrzania<br />

zapewnia pełną wymianę powietrza<br />

w czasie nie dłuższym niż 10 minut.<br />

Ogrzewanie<br />

Zaprojektowano dogrzewanie hali sportowej<br />

przez system podłogowy, który zapewnia<br />

optymalne warunki użytkowania<br />

obiektów sportowych i minimalne zużycie<br />

energii. Wymagana temperatura jest utrzymywana<br />

tylko do wysokości 2,5 m nad<br />

posadzką, ponieważ w celu uzyskania komfortu<br />

cieplnego nie trzeba ogrzewać całej<br />

kubatury (wysokość budynku w kalenicy –<br />

10 m). Ten typ ogrzewania jest trwały, ekonomiczny,<br />

zapewnia równomierny rozkład<br />

temperatur.<br />

Tabela porównawcza obiektów w technologii pasywnej i standardowej:<br />

Rodzaj robót<br />

Hala<br />

pasywna<br />

Hala<br />

standardowa<br />

Roboty budowlane 117% 100%<br />

Konstrukcja wraz z izolacją termiczną<br />

części podziemnych<br />

Instalacja c.o. hali i pomieszczeń socjalnych, zasilanie<br />

nagrzewnic<br />

111% 100%<br />

133% 100%<br />

Wentylacja hali, wentylacja pozostałych pomieszczeń 105% 100%<br />

Instalacja doprowadzenia gazu, technologia kotłowni 90% 100%<br />

Instalacja kanalizacji sanitarnej z przyłączem,<br />

instalacja wody zimnej, ciepłej i cyrkulacji<br />

100% 100%<br />

Branża elektryczna 100% 100%<br />

Zagospodarowanie terenu 100% 100%<br />

Koszty w całości uwzględniające wartości poszczególnych<br />

elementów robót budowlanych i instalacyjnych<br />

Producent i dostawca systemu ociepleń i powłok<br />

elewacyjnych<br />

Okna o wysokim współczynniku izolacyjności cieplnej<br />

112–115% 100%<br />

STO – ispo sp. z o.o.<br />

Internorm®<br />

Koszty inwestycyjne i dostępność<br />

technologii to największe<br />

problemy, z jakimi<br />

spotykają się w Polsce projektanci<br />

budynków pasywnych.<br />

Co więcej, brak w<br />

naszym kraju zrealizowanych<br />

obiektów, które stanowiłyby<br />

punkt odniesienia.<br />

Zmusza to architektów do<br />

czerpania z doświadczeń<br />

krajów Europy Zachodniej,<br />

zwłaszcza Niemiec i Austrii.<br />

I to zarówno w kwestii<br />

zaawansowanych technologii,<br />

jak i podstawowych<br />

układów konstrukcyjnych.<br />

86 świat architektury<br />

O projekcie architektonicznym pasywnej<br />

hali sportowej pisaliśmy w drugim numerze<br />

„świata architektury”. Niniejszy artykuł został<br />

poświęcony rozwiązaniom technicznym,<br />

które odgrywają kluczową rolę we właściwym<br />

funkcjonowaniu budynku. Obiekt<br />

zaprojektowano zgodnie ze standardami<br />

budynku pasywnego ustalonymi przez Passivhaus<br />

Institut w Darmstadt w Niemczech.<br />

Zaprezentowane poniżej rozwiązania są<br />

autorskimi pomysłami projektantów obiektu.<br />

Poprzedzili oni swoje prace głębokimi studiami<br />

nad halami sportowymi zrealizowanymi<br />

w ostatnich latach w standardzie budynku<br />

pasywnego. Główne inspiracje stanowiły:<br />

sala sportowa przy szkole w Aufkirchen-<br />

Oberding w Bawarii (2004 r.), hala w Herrieden<br />

w Bawarii (2007 r.), obiekt przy szkole<br />

w Issum w Północnej Westfalii (2007 r.).<br />

Konstrukcja<br />

Przyjęte rozwiązania konstrukcyjne zostały<br />

podyktowane przede wszystkim względami<br />

ekonomicznymi, związanymi z kosztami inwestycji,<br />

oraz późniejszymi, eksploatacyjnymi.<br />

Głównym materiałem, z którego wykonano<br />

ściany, są bloczki silikatowe. Charakteryzują się<br />

one niską promieniotwórczością i wysoką pojemnością<br />

cieplną. Są szczególnie polecane dla<br />

budownictwa pasywnego i energooszczędnego.<br />

Główne wiązary dachowe zostały wykonane<br />

z drewna klejonego ze stalowymi<br />

ściągami. Ich rozstaw konstrukcyjny zapewnia<br />

niskie zużycie materiału oraz szybkie i łatwe<br />

prace termoizolacyjne w częściach podziemnych<br />

budynku. Żelbetowe ławy fundamentowe<br />

posiadają klarowny układ o jednolitym<br />

przekroju. Takie rozwiązanie zmniejsza szanse<br />

występowania mostków termicznych i obniża<br />

wielkość zużycia materiałów termoizolacyjnych.<br />

Wentylacja<br />

W celu spełnienia wymogów związanych<br />

z uzyskaniem certyfikatu budynku pasywnego<br />

zastosowano system wentylacji<br />

z odzyskiem ciepła. Zgodnie ze standardami<br />

Passivhaus Institut wprowadzono rekuperatory<br />

o sprawności ponad 85%. Przyjęto<br />

dwie centrale wentylacyjne, co dodatkowo<br />

obniża koszty eksploatacji. Pierwsza (wydajność<br />

9000 m 3 /h) obsługuje pole gry wraz<br />

z widownią, a druga (wydajność 2670m 3 /h)<br />

obsługuje część socjalną. Obszar boiska<br />

został wyposażony w trzy pełne kurtyny<br />

ograniczające przepływ powietrza pomiędzy<br />

poszczególnymi sekcjami. W przypadku<br />

wykorzystania tylko jednej części istnieje<br />

możliwość jej indywidualnego wentylowania,<br />

co obniża wartość zużycia energii. Centrala<br />

Okno wykorzystane do realizacji projektu<br />

Sportowej Hali Pasywnej w Słomnikach!<br />

Znakomita izolacyjność cieplna<br />

*Uw = 0,71W/m 2 k!<br />

*Specjalna potrójna szyba SOLAR,<br />

w której wartość współczynnika<br />

promieniowania słonecznego<br />

*g = 60%!<br />

Więcej na www.internorm.pl<br />

lub pod numerem 22 8428299

W budynku przewidziano przewód instalacyjny,<br />

łączący pomieszczenia kotłowni<br />

z południową częścią działki, gdzie zaprojektowano<br />

dolne źródło zasilające pompę<br />

ciepła. Pozwala ona na znaczne obniżenie<br />

kosztów inwestycji. Istotne znaczenie dla<br />

ogólnego bilansu cieplnego mają również<br />

bierne zyski słoneczne, które akumulowane<br />

są w masywnej strukturze stropów<br />

i ścian.<br />

Koszty inwestycyjne<br />

PARAMETRY PRZEGRÓD<br />

ZEWNĘTRZNYCH<br />

Dach – 0,1 W/(m 2 K)<br />

Ściany – 0,1<strong>03</strong> W/(m 2 K)<br />

Podłoga – 0,131 W/(m 2 K)<br />

Okna zewnętrzne – 0,80 W/(m 2 K)<br />

Drzwi zewnętrzne – 0,80 W/(m 2 K)<br />

Koszty inwestycji, przy rygorystycznym<br />

i jednocześnie świadomym podejściu projektanta,<br />

przekraczają nieznacznie cenę wykonania<br />

budynku standardowego. W przypadku<br />

hali sportowej w Słomnikach oszacowano, że<br />

różnica wynosi 12–15% w stosunku do analogicznego<br />

rozwiązania tradycyjnego.<br />

Na polskim rynku budowlanym poszukiwane<br />

są produkty niezbędne do wykonania<br />

budynku pasywnego. Dotyczy to zarówno<br />

takich materiałów jak termoizolacyjne łączniki<br />

o odpowiedniej długości do mocowania<br />

styropianu elewacyjnego, jak i zaawanso-<br />

2<br />

wanych technologicznie elementów, np.<br />

zespolonych zestawów okiennych o dużych<br />

gabarytach.<br />

Z OPINII<br />

PROJEKTANTÓW<br />

<br />

Standard budynku pasywnego zakłada uzyskanie<br />

szczelności budynku nie mniejszej niż 0,6 1/h<br />

przy różnicy ciśnień 50 Pa.<br />

Przyjęte parametry gwarantują komfort cieplny<br />

i minimalne zużycie energii dla celów grzewczych,<br />

zapewniając trwałość przegród (w przypadku ścian<br />

warstwowych nie dochodzi do skroplenia pary<br />

wodnej w warstwie konstrukcyjnej). Wymagana dla<br />

obiektów pasywnych wysoka szczelność wymusza<br />

równocześnie dużą precyzję wykonania i wyjątkową<br />

fot. archiwum Architektura<br />

Pasywna Pyszczek i Stelmach<br />

3<br />

Podstawą stworzenia obiektu pasywnego<br />

są właściwie przyjęte ogólne<br />

założenia projektowe, tj. orientacja,<br />

kształt budynku, optymalizacja<br />

poszczególnych przegród budowlanych<br />

poprzez najszersze otwarcie<br />

budynku w kierunku południowym<br />

i jego zamknięcie od północy.<br />

Dla architektów szczególne<br />

wyzwanie stanowi uzyskanie wysokiej<br />

szczelności budynku oraz<br />

wyeliminowanie wszelkich mostków<br />

termicznych. Przygotowanie dokumentacji<br />

wiąże się z koniecznością<br />

opracowania wielu detali, precyzyjnie<br />

określających sposób połączenia<br />

wszystkich przegród budowlanych,<br />

metody uszczelnienia tych<br />

przegród i ich wykonanie.<br />

Szczegółowo opracowany detal<br />

nie gwarantuje jeszcze sukcesu,<br />

czyli uzyskania szczelności budynku<br />

potwierdzonej próbą ciśnieniową<br />

(Bloower Door Test).<br />

Niezwykle istotny jest pełny<br />

nadzór budowlany w trakcie realizacji.<br />

Końcowy efekt zależy od<br />

ścisłej współpracy wszystkich projektantów<br />

z wykonawcami na każdym<br />

etapie inwestycji.<br />

dbałość o szczegóły, co dodatkowo zwiększa trwałość<br />

i pozytywnie wpływa na estetykę budynku.<br />

Budownictwo pasywne jest jednym z głównych<br />

kierunków rozwoju budownictwa w Austrii<br />

i Niemczech, ważną i realną alternatywą<br />

rozwoju technologicznego naszego kraju oraz<br />

jednym z istotnych sposobów na osiągnięcie<br />

niezależności energetycznej i redukcję emisji<br />

CO 2<br />

. Należy podkreślić, że liczne analizy kosztorysowe<br />

umożliwiły zastosowanie wysokiej<br />

jakości rozwiązań bez znaczącego wzrostu<br />

kosztów całości inwestycji.<br />

1<br />

2<br />

3<br />

Wizualizacja hali<br />

Fasada w trakcie realizacji<br />

Fragment konstrukcji dachowej<br />

88 świat architektury<br />

88 świat architektury świat architektury 89

Materiały wykończeniowe i wyposażenie<br />

OGRODY<br />

ZIMOWE<br />

CZ. 2<br />

Nowoczesna szklarnia w Pradze<br />

Choć za oknami zielono, warto już teraz pomyśleć o podtrzymaniu tego letniego na-<br />

stroju również zimą.<br />

Sezon inwestycyjny właśnie się rozpoczął i niejeden inwestor za-<br />

mawia projekt oranżerii. O rodzajach i typach konstrukcji pisaliśmy w numerze pierw-<br />

szym, niniejszy artykuł został poświęcony wykończeniom. Tworząc charakter ogrodu<br />

domowego, możemy<br />

posłużyć się starannie dobranymi materiałami, meblami i drobnym<br />

wyposażeniem (donice, stojaki, ozdoby). W zależności od funkcji, jaką przypisaliśmy po-<br />

mieszczeniu, wybieramy przede wszystkim motyw przewodni. Stylistyka „ogrodu miej-<br />

skiego” czy „rustykalnego zacisza” znacząco różni się od „zielonego miejsca pracy”.<br />

Afryka, Ameryka, Azja<br />

Warto, aby oranżeria harmonijnie łą-<br />

czyła się<br />

z pomieszczeniem poprzedzają-<br />

cym. Wychodząc z biura, łazienki, salonu<br />

czy jadalni,<br />

nasz inwestor może spodziewać<br />

się innego charakteru ogrodu. Jeśli tych styli-<br />

styk nie można pogodzić, pozostaje zastoso-<br />

wanie „bufora” – strefy, która będzie zawierać<br />

Detale konstrukcji i oświetlenia<br />

elementy obu pomieszczeń. Bez względu na<br />

typ wnętrza wszystkie jego elementy powinny<br />

sprzyjać relaksowi i wyciszeniu. Stąd stosowane<br />

mocnych kontrastów kompozycyjnych,<br />

kolorystycznych i materiałowych jest niewskazane.<br />

Poszczególne elementy układu architektonicznego<br />

(konstrukcja i jej wypełnienie,<br />

materiały wykończeniowe, elementy instalacji,<br />

oprawy oświetleniowe, meble, wyposażenie<br />

i rośliny) powinny ze sobą współgrać i wzajemnie<br />

się uzupełniać. Dlatego warto wybrać<br />

jedno założenie kompozycyjne (np. osiowe,<br />

diagonalne, symetryczne, otwarte, zamknięte,<br />

centralne) i styl (m.in. ogród francuski, angielski,<br />

japoński).<br />

Wybrane przez nas ściany, posadzki, żaluzje,<br />

siedziska mogą dodatkowo nawiązywać<br />

do regionu, z którego pochodzą rośliny, tym<br />

bardziej że to według nich dobierane są warunki<br />

temperaturowe i wilgotnościowe ogrodu.<br />

Szczególnie interesujące mogą się okazać<br />

nawiązania do Meksyku (żwir, kamień, sukulenty),<br />

Afryki (strefa tropikalna) czy krajów<br />

Orientu (inspirująca kolorystyka, ciekawe<br />

możliwości formowania roślin). Oranżerii<br />

możemy również nadać neutralny charakter<br />

i na dobór dodatków pozwolić gospodarzom.<br />

Wykończenia posadzek i ścian<br />

Warunki w ogrodzie zimowym są bardziej<br />

agresywne niż w dalszej części domu. Dobierając<br />

materiał na posadzki trzeba pamiętać<br />

zarówno o tym, jak i o wybranym stylu.<br />

Sprawdzą się płyty gresowe, kamienne, kompozytowe<br />

i betonowe przeznaczone dla tarasów<br />

oraz ceramika budowlana. Powierzchnie<br />

gładkie, zmatowione, groszkowane, płomieniowane<br />

czy stylizowane na stare wraz<br />

z odpowiednią kolorystyką i wzorem, według<br />

którego zostaną ułożone, będą stanowiły<br />

o charakterze wnętrza. Możemy również<br />

rozważyć zastosowanie kostki granitowej,<br />

betonowej z wibroprasowanego betonu<br />

z dodatkiem bazaltu. Należy dobierać produkty<br />

o niskiej nasiąkliwości, antypoślizgowe<br />

(nawet po zmoczeniu powierzchni), o wysokiej<br />

odporności na ścieranie, a używane do<br />

Butelua z Ameryki Południowej<br />

montażu kleje powinny cechować zwiększone<br />

właściwości elastyczne oraz wytrzymałość.<br />

Nieszklane ściany ogrodu winne zostać<br />

wykończone w sposób ułatwiający utrzymanie<br />

ich w czystości i zapewniający trwałość.<br />

Zastosowanie lateksowych powłok malarskich,<br />

okładzin z płytek lub mozaiki szklanej<br />

czy ceramicznej, elementów gresowych bądź<br />

kamiennych, to tylko kilka z możliwych rozwiązań.<br />

Co więcej, ściany mogą posłużyć za<br />

oryginalne kwietniki – wtedy ich płaszczyzny<br />

zostaną zaaranżowane roślinami. Na konstrukcjach<br />

wsporczych można zaproponować<br />

bluszcze, winobluszcze i powojniki, a w donicach<br />

kwiaty.<br />

Szczególnie ciekawy klimat uzyskamy<br />

stosując drewno impregnowane (np. metodą<br />

próżniowo-ciśnieniową) zarówno na<br />

posadzkach oraz ścianach, jak i na meblach.<br />

Można z niego wykonać dekoracyjne pomosty,<br />

ławy, palisady i donice dla dużych roślin,<br />

a także niewielkie, ale malownicze japońskie<br />

mostki-kładki. Na rynku pojawiły się również<br />

tarasowe deski kompozytowe wykonane<br />

z mączki drzewnej i PCV. Cechuje je wysoka<br />

odporność na wilgoć, nie kruszą się, są łatwe<br />

w obróbce, a przy tym estetyczne. Mogą<br />

być zatem alternatywnym rozwiązaniem dla<br />

drewna.<br />

Meble i wyposażenie<br />

Ze względu na wypoczynkowy charakter<br />

ogrodu mogą znaleźć się tam leżaki, sofy, fotele<br />

i ławki. Jeśli planujemy w tej części domu<br />

podawać obiady, warto dobrać stół z krzesłami<br />

oraz barek na kółkach. Sprawdzą się tu<br />

meble wiklinowe, rattanowe, z żywic syntetycznych,<br />

tekstylne (należy wziąć pod uwagę<br />

płowienie tkanin), drewniane, aluminiowe<br />

pokryte powłokami antykorozyjnymi. Ulubionym<br />

meblem wszystkich domowników<br />

będzie hamak. Dzieciom warto zapewnić<br />

huśtawki, karuzele, piaskownice.<br />

Urozmaiceniem wnętrza staną się akwaria,<br />

niewielkie fontanny, oczka i kaskady<br />

wodne. Należy pamiętać, że ich obecność<br />

zwiększa ilość pary wodnej w powietrzu,<br />

więc wentylacja musi być wydajna. Elementy<br />

te wymagają także dodatkowej dbałości,<br />

szczególnie w przypadku hodowania ryb.<br />

Gotowe elementy kamienne, ceramiczne<br />

i metalowe (m.in. malowane proszkowo)<br />

są dostępne w sklepach ogrodniczych. Przy<br />

większym budżecie inwestora warto pokusić<br />

się o indywidualne formy będące częścią projektu<br />

architektonicznego. Surowce, z których<br />

budujemy ogród, mogą stać się częścią jego<br />

wyposażenia. Piasek w ogrodach japońskich,<br />

żwir w strefie sukulentów czy pojedyncze kamienie<br />

uzupełnią każdą aranżację.<br />

Rozwiązanie oświetlenia<br />

W ciągu dnia w oranżerii występuje<br />

wystarczająca ilość światła naturalnego.<br />

W okresie letnim stosuje się wszelkiego rodzaju<br />

przesłony zapobiegające nadmiernemu<br />

przegrzewaniu wnętrza i narażeniu roślin na<br />

www.btm-eurolinx.pl<br />

Storczyk roślina tropikalna<br />

bezpośrednie padanie promieni słonecznych.<br />

Wieczorem zaś warto zbudować przytulny<br />

nastój za pomocą odpowiednio dobranych i<br />

zlokalizowanych źródeł światła.<br />

Oprawy oświetleniowe, obok klasycznego<br />

górnego oświetlenia (najczęściej rozwiązań<br />

zwisowych), możemy wybierać spośród<br />

latarni wysokich (155 cm) i średnich słupków<br />

(60–90 cm) montowanych w posadzce,<br />

między roślinami lub na ścianach i murkach.<br />

Pierwsze rozwiązanie nada charakter<br />

miejskiego parku, drugie jest dla ogrodów<br />

typowe. Za pomocą odpowiednio nakierowanych<br />

reflektorów czy opraw efektujących<br />

zdołamy wyeksponować pewne grupy roślin<br />

lub pojedyncze okazy. W zależności od stylu<br />

wnętrza dobieramy elementy nowatorskie,<br />

współczesne, proste lub stylizowane. W tych<br />

ostatnich ciekawy klimat można uzyskać stosując<br />

latarnie. Oprawy powinny być bezpieczne<br />

i wodoszczelne.<br />

Charakter i klimat ogrodu może być również<br />

elementem zmiennym, kształtowanym<br />

przez inwestora w trakcie użytkowania. Zależy<br />

to od odpowiedniego doboru opisanych<br />

elementów. W następnych numerach „świata<br />

architektury” znajdą Państwo artykuły na temat<br />

doboru i komponowania roślin.<br />

Joanna Jabłońska<br />

Projektowanie i wykonawstwo<br />

ogrodów zimowych, oranżerii,<br />

zabudów tarasów,<br />

zadaszeń basenów.<br />

al. Legionów 147, 18-400 Łomża, tel. 086 2198051<br />

fax<br />

086 2198062, email: ogrody@btm-eurolinx.pl<br />

fot. Joanna Jabłońska<br />

90 świat architektury świat architektury 91

Specjalizacje<br />

Specjalizacje <br />

KUCHENNE<br />

SKŁADNIKI<br />

SERCE SZPITALA<br />

Centralna sterylizatornia – praktyczne porady projektowe*<br />

Kuchnia jest centralnym miejscem mieszkania.<br />

To właśnie wokół niej często zogniskowane<br />

jest życie rodzinne i towarzyskie. Duża<br />

czy mała – wiele jest rozwiązań, które pozwolą<br />

na dostosowanie przestrzeni kuchni<br />

do potrzeb użytkowników.<br />

CS dzielimy na trzy strefy czystości: brudną,<br />

czystą i sterylną. Jest to najważniejszy podział,<br />

jakiemu podlegają pomieszczenia sterylizatorni.<br />

To istotna informacja dla architektów,<br />

gdyż przyporządkowanie pomieszczeń do danej<br />

strefy czystości pomoże kontrolować, czy<br />

w procesie projektowym główne ciągi technologiczne<br />

ze sobą nie kolidują. Skorzystają z niej<br />

również projektanci wentylacji – dla każdej ze<br />

stref czystości należy zaprojektować oddzielny<br />

układ wentylacyjny.<br />

Centralna sterylizatornia (CS) to miejsce, gdzie narzędzia, bieliznę<br />

operacyjną i inne materiały szpitalne poddaje się dezynfekcji<br />

i sterylizacji. Jej układ funkcjonalny obwarowany jest przepisami<br />

i ściśle wymuszony przez ciągi technologiczne, co sprawia, że<br />

stanowi wyzwanie dla architekta. Spróbujemy więc przybliżyć<br />

sposób funkcjonowania CS i zwrócić uwagę na kluczowe zagadnienia<br />

związane z projektowaniem sterylizatorni.<br />

Projektant przede wszystkim ma obowiązek<br />

poprawnie rozwiązać ciąg technologiczny,<br />

w zgodzie z obowiązującymi<br />

przepisami Prawa Budowlanego. Bok kuchenki<br />

gazowej (w rzucie poziomym) musi<br />

znaleźć się przynajmniej 50 cm od okna,<br />

a w aneksie kuchennym ma zostać zlokalizowana<br />

sprawnie działająca wentylacja.<br />

To tylko dwa przykłady spośród wielu<br />

obostrzeń. Mimo, że kuchnia nie jest pomieszczeniem<br />

przeznaczonym do stałego<br />

pobytu, dobrze jest, gdy doświetla ją światło<br />

dzienne.<br />

Ciąg technologiczny<br />

Kolejność sytuowania urządzeń zależy<br />

od tego, czy użytkownik jest lewo- czy<br />

praworęczny. Rozpoczynamy od lodówki,<br />

koło której winien być blat (min. 30 cm)<br />

służący odkładaniu produktów spożywczych.<br />

W tej wąskiej przestrzeni można<br />

usytuować szafki z szufladami lub kosze<br />

cargo, przeznaczone na wysokie butelki<br />

i słoiki. Następnie lokalizuje się zlew<br />

z ociekaczem, gdzie płucze się i suszy<br />

wyjęte z lodówki owoce i warzywa. Pod<br />

zlewem standardowo powinna znaleźć się<br />

szafka na odpady i środki czystości. Dalej<br />

sytuujemy blat roboczy o długości minimum<br />

80 cm i szerokości 60–70 cm (w zależności<br />

od przyjętej głębokości pozostałych<br />

sprzętów). Pod nim pozostaje miejsce<br />

na dużą dwudrzwiową szafkę lub głębokie<br />

szuflady przeznaczone na garnki i naczynia.<br />

Gdy projekt jest rozbudowany, pod<br />

blatem roboczym sytuujemy zmywarkę,<br />

pamiętając o oddaleniu gniazd elektrycznych<br />

od punktów poboru wody i stref<br />

mokrych. Projektując ciąg standardowy,<br />

za strefą przygotowywania potraw lokalizujemy<br />

kuchnię z okapem i dolnym piekarnikiem,<br />

a za nimi blat do odkładania<br />

garnków i potraw do ostygnięcia. Możemy<br />

zaproponować również inwestorowi<br />

płytę grzewczą na szafce, a za strefą<br />

odkładania słupek z szafkami, w którym<br />

umieścimy piekarnik i kuchenkę mikrofalową.<br />

Nad blatami roboczymi sytuujemy<br />

szafki. W przypadku rozbudowanego ciągu<br />

można zrezygnować ze strefy górnej na<br />

rzecz malowniczych kredensów lub praktycznych<br />

regałów.<br />

W kuchni lub jej najbliższym sąsiedztwie<br />

proponujemy stół, blat lub niewielki<br />

aneks, przeznaczony do spożywania<br />

śniadań. Bezpośrednio z tą strefą mogłaby<br />

sąsiadować – dobrze wentylowana<br />

i schłodzona – podręczna spiżarka na<br />

produkty suche, weki, puszki i przetwory.<br />

Dalej lokalizujemy strefę jadalni i salonu<br />

dziennego.<br />

Przypadki, odmiany<br />

W kawalerkach i niewielkich mieszkaniach<br />

najczęściej mamy do czynienia z aneksem<br />

kuchennym połączonym z pokojem<br />

dziennym. Zaprojektowanie małej i funkcjonalnej<br />

kuchni jest wyzwaniem. Warto<br />

skorzystać z płyt grzewczych niewielkich<br />

rozmiarów, jednokomorowych zlewów<br />

z górnym ociekaczem oraz lodówek wbudowanych<br />

w meble. Na lokalizację dodatkowych<br />

szafek należy również wykorzystać<br />

przestrzeń nad blatem roboczym.<br />

W kuchniach dużych i przestrzennych<br />

projektujemy zwykle tzw. „wyspy”, często<br />

połączone z ladami barowymi. Te strefy<br />

przeznaczane są do przygotowywania<br />

i gotowania potraw, rzadziej do lokalizacji<br />

zlewu (może to być np. mały, okrągły zlew<br />

barowy do mycia szkła). Na „wyspie” sytuujemy<br />

kuchenki elektryczne i płyty grzewcze.<br />

W przypadku zastosowania kuchenki<br />

gazowej należy liczyć się z koniecznością<br />

doprowadzenia instalacji, której przewody<br />

nie mogą być zabudowywane.<br />

Style i formy możemy wybierać spośród<br />

kuchni laboratoryjnych, w których<br />

łatwo utrzymać czystość, rustykalnych<br />

o przytulnym klimacie oraz nowoczesnych,<br />

zwracających uwagę ciemnymi, połyskliwymi<br />

powierzchniami. Charakter kuchni<br />

zależy tylko od naszej wyobraźni.<br />

Joanna Jabłońska<br />

Rys. 1. Schemat ciągu technologicznego sterylizacji narzędzi.<br />

Przemieszczanie się personelu pomiędzy<br />

strefami może odbywać się tylko poprzez<br />

śluzy umywalkowo-fartuchowe, a niewielkie<br />

nadciśnienie w nich utrzymywane uniemożliwia<br />

mieszanie się powietrza z innych stref, co<br />

gwarantuje jego wysoką czystość w pomieszczeniach<br />

czystych i sterylnych.<br />

Sterylizacja narzędzi<br />

Narzędzia wstępnie oczyszczone po<br />

zabiegach szpitalnych są transportowane<br />

w szczelnie zapakowanych pojemnikach<br />

do pomieszczenia przyjmowania materiałów,<br />

gdzie każdy odbiór jest archiwizowany.<br />

Stamtąd narzędzia trafiają do mycia i dezynfekcji,<br />

a następnie poprzez przelotowe<br />

automatyczne myjnie wbudowane w ścianę<br />

przekazywane są do pakietowania. Po<br />

skompletowaniu zestawów operacyjnych<br />

lub zabiegowych narzędzia wkładane są do<br />

sterylizatorów, które mogą być przelotowe<br />

lub mieścić się w niewielkich pomieszczeniach<br />

– wówczas po wyjęciu ze sterylizatora<br />

pakiety przekazywane są do części sterylnej<br />

przez okno podawcze. Zapakowane<br />

i zaplombowane zestawy są przechowywane<br />

w magazynie jałowym i wydawane do<br />

szpitala przez pomieszczenie ekspedycji, co<br />

także jest archiwizowane.<br />

Pomieszczenia do mycia i dezynfekcji oraz<br />

pakietowania narzędzi są miejscami stałego<br />

przebywania pracowników, dlatego należy<br />

zapewnić im odpowiednie oświetlenie i wentylację<br />

oraz zwrócić uwagę na właściwą ewakuację<br />

z pomieszczeń w razie pożaru.<br />

Dezynfekcja wózków i sterylizacja<br />

bielizny operacyjnej<br />

Wózki po opróżnieniu trafiają do czyszczenia.<br />

Są dezynfekowane w przelotowej<br />

myjni-dezynfekatorze i przekazywane do<br />

magazynu wózków. Alternatywnym rozwiązaniem<br />

może być zaprojektowanie dwóch<br />

pomieszczeń, gdzie wózki są myte (ręcznie),<br />

dezynfekowane oraz suszone, a następnie<br />

przewozi się je do magazynu.<br />

Do CS trafia bielizna czysta po wypraniu<br />

i dezynfekcji w szpitalnej pralni. Po przetransportowaniu<br />

do sterylizatorni przekazywana<br />

jest przez okno podawcze do magazynu bielizny.<br />

Stamtąd przenoszona jest do pomieszczenia<br />

pakietowania bielizny, które również<br />

jest miejscem stałego przebywania pracowników.<br />

Po złożeniu w zestawy trafia do sterylizatorów,<br />

a potem do magazynu jałowego,<br />

gdzie czeka na przewóz do szpitala.<br />

Pomieszczenia dodatkowe<br />

Magazyn środków dezynfekcyjnych – dostępny<br />

z pomieszczenia przyjmowania lub mycia<br />

i dezynfekcji – znajduje się w części brudnej.<br />

Zamiast niego można zaproponować miejsce<br />

na dodatkową szafę do przechowywania<br />

ww. środków.<br />

Magazyn jednorazowy – dostępny z pomieszczenia<br />

ekspedycji – znajduje się w części<br />

sterylnej i służy do przechowywania wysterylizowanych<br />

materiałów jednorazowego użytku.<br />

Ustęp dla pracowników – powinien być<br />

dostępny ze śluzy umywalkowo-fartuchowej<br />

pomiędzy częścią brudną i czystą.<br />

Rys. 2. Schemat ciągu technologicznego dezynfekcji wózków i innych elementów transportowych.<br />

– przykładowe rozwiązanie.<br />

92 świat architektury<br />

świat architektury 93

Stacja uzdatniania wody – to pomieszczenie,<br />

w którym mieszczą się urządzenia do<br />

uzdatniania wody dla CS.<br />

Zaplecze socjalno-sanitarne – zespół pomieszczeń<br />

dla pracowników CS, składa się z pokoju<br />

socjalnego i biurowego oraz szatni z węzłem<br />

sanitarnym (ilość i wielkość szatni zależna jest od<br />

liczby pracowników zatrudnionych w CS).<br />

Wykończenie wnętrz<br />

Rys.3. Przykładowy schemat funkcjonalny<br />

CS po połączeniu wszystkich<br />

dróg technologicznych w całość.<br />

Projekt centralnej sterylizatorni wiąże<br />

się ze skomplikowaną technologią.<br />

O jej zagadnieniach opowiedział Magdalenie<br />

Buczek Rafał Toruń – Kierownik<br />

Działu Projektowego Technologii Medycznych,<br />

specjalista z firmy Tehand.<br />

Elementy wykończeniowe CS powinny<br />

przede wszystkim umożliwić utrzymanie<br />

wysokiej czystości w pomieszczeniach.<br />

Podłogom, oprócz możliwości higienicznego<br />

utrzymania, należy zapewnić odpowiednią<br />

twardość i antypoślizgowość. Najlepszym<br />

rozwiązaniem jest bezspoinowa posadzka<br />

wylewana z żywicy epoksydowej. Dopuszczalne<br />

jest również zastosowanie płytek ceramicznych,<br />

ale tylko przy użyciu fug epoksydowych.<br />

W CS powinno się stosować sufity podwieszane<br />

z wbudowanym oświetleniem i elementami<br />

wentylacji (tylko takie rozwiązanie<br />

zapewnia odpowiednią czystość). Powierzch-<br />

CENTRALNA<br />

STERYLIZATORNIA<br />

Co jest według Pana najważniejsze<br />

w rozwiązaniu trzech stref czystości: brudnej,<br />

czystej i sterylnej?<br />

Trzy strefy czystości pomieszczeń są<br />

tworzone, aby zapewnić odpowiednie warunki<br />

dla przebiegu procesu przygotowywania<br />

narzędzi i materiałów medycznych<br />

na potrzeby szpitala. Wymagania co do<br />

poszczególnych stref określił w pewnym<br />

zakresie ustawodawca, ale ze swojej strony<br />

zwróciłbym uwagę na parę ważnych szczegółów.<br />

nia sufitu musi być wzmocniona i powleczona<br />

higieniczną powłoką, aby nadawała się do<br />

częstego odkurzania i zmywania.<br />

Ściany w pomieszczeniach czystych i sterylnych<br />

(z wyłączeniem magazynu bielizny)<br />

należy wyłożyć płytkami ceramicznymi na całej<br />

wysokości, aby zabezpieczyć powierzchnie<br />

przed chlapaniem oraz umożliwić ich regularne<br />

mycie. Poza tym miejsca szczególnie<br />

narażone na uderzenia wózków należy zabezpieczyć<br />

listwami odbojowymi.<br />

Katarzyna Walaszek<br />

*Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 10 listopada 2006 r. (Dz.U. 2006 nr 213 poz. 1568) w sprawie wymagań, jakim<br />

powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej z późniejszymi zmianami.<br />

W pracy przy projektach obiektów służby zdrowia przydatne okaże się również: Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie<br />

wymagań technicznych i sanitarnych dla pomieszczeń, w których można wykonywać praktykę pielęgniarek i położnych, oraz wymagań, jakim powinny<br />

odpowiadać urządzenia i sprzęt medyczny umożliwiający udzielanie świadczeń zdrowotnych (Dz.U. 2006 nr 56 poz. 397).<br />

Sprzęt i wyposażenie<br />

fowania. W części brudnej znajdują się urządzenia<br />

do mycia, w części czystej – do przygotowywania<br />

narzędzi, sterylizacji oraz same<br />

sterylizatory, a część sterylną stanowią zwykle<br />

pomieszczenie magazynowe oraz wydawania<br />

materiału. W związku z powyższym należy<br />

zadbać, aby powietrze ze stref o niższej klasie<br />

czystości nie mieszało się z powietrzem<br />

z pomieszczeń o wyższych wymaganiach.<br />

Temu mają służyć kaskady ciśnień tworzone<br />

w poszczególnych częściach funkcjonalnych.<br />

Ważnym elementem łączącym projekty<br />

technologii i wentylacji są właściwie dobrane<br />

urządzenia. Ze względu na charakter swojej<br />

pracy, generują duże ilości ciepła, które należy<br />

odprowadzić, aby zapewnić odpowiedni<br />

komfort pracy personelowi. Nadmiar ciepła<br />

należy także odprowadzić ze stref serwisowych<br />

w przypadku całkowitej zabudowy<br />

urządzeń.<br />

Kolejnym elementem centralnej sterylizacji<br />

wskazanym przez ustawodawcę jest<br />

stacja uzdatniania wody (SUW). W swojej<br />

pracy zawodowej często spotykam projekty,<br />

w których oprócz wprowadzenia tego<br />

pomieszczenia do dokumentacji architektoniczno-budowlanej,<br />

nie proponuje się żadnych<br />

rozwiązań technologicznych. Specjalista<br />

powinien określić zapotrzebowanie na wodę<br />

wodociągową, uzdatnioną i zdemineralizowaną<br />

na potrzeby urządzeń CS, a projektant<br />

instalacji sanitarnej winien dobrać rodzaj stacji<br />

i zaplanować rozprowadzenie wody do poszczególnych<br />

urządzeń.<br />

Proces sterylizacji narzędzi jest rozbudowany.<br />

Produkt sterylny uzyskuje się dzięki<br />

Każdej ze stref należy zapewnić odpowiednią<br />

powierzchnię, którą determinuje<br />

ilość materiału poddawanego sterylizacji. Ma<br />

to bezpośredni wpływ na ilość i wielkość instalowanych<br />

urządzeń. Ponieważ sprzęt jest<br />

wielkogabarytowy, trzeba zapewnić odpowiednią<br />

przestrzeń do jego obsługi, nie tylko<br />

bieżącej, polegającej na sprawnym załadunku<br />

i rozładunku, ale także serwisowej.<br />

System wentylacji-klimatyzacji ma zapewnić<br />

funkcjonowanie CS w zgodzie z reżimem<br />

sanitarnym, który wprowadza zasada strewykorzystaniu<br />

procesów fizyko-chemicznych,<br />

które mają miejsce na poszczególnych<br />

etapach cyklu technologicznego. Na cykl<br />

składają się: dezynfekcja po użyciu, umycie<br />

i wysuszenie, przegląd i odpowiednie opakowanie,<br />

ułożenie w komorach urządzeń, sterylizacja,<br />

wyładunek. Prawidłowość procesu<br />

zapewnia spełnienie warunków związanych<br />

nie tylko z samym przebiegiem niszczenia<br />

drobnoustrojów i właściwym przechowywaniem<br />

oraz transportowaniem materiału.<br />

Należy również zadbać, aby:<br />

centralne sterylizacje były właściwie rozwiązane<br />

organizacyjnie,<br />

przygotowanie wyrobów medycznych do<br />

sterylizacji było prawidłowe,<br />

wyposażenie spełniało obowiązujące normy,<br />

m.in. PN EN 285,<br />

dokonywana była walidacja i kontrola procesu<br />

sterylizacji (każdy cykl sterylizacji musi<br />

być na bieżąco monitorowany i nadzorowany,<br />

a otrzymane dane dokumentowane).<br />

Czy do sterylizacji bielizny szpitalnej<br />

przewiduje się specjalne rozwiązania?<br />

Na potrzeby sterylizacji bielizny wymagane<br />

jest odrębne stanowisko do jej pakietowania,<br />

aby drobiny materiału nie pyliły<br />

na narzędzia. Dlatego bieliznę pakietuje się<br />

w osobnym pomieszczeniu, wyposażonym<br />

w podświetlany stół ułatwiający wykrycie<br />

ewentualnych uszkodzeń.<br />

Obok centralnej sterylizatorni, w blokach<br />

operacyjnych stosujemy również urządzenia<br />

podręczne. Jakiego rodzaju i jakie<br />

parametry powinien mieć taki sprzęt?<br />

Jeszcze w latach 90. XX w. nie można<br />

było wybudować i oddać do użytku szpitala<br />

bez podręcznej sterylizacji znajdującej się<br />

w bloku operacyjnym. Dzisiaj, kiedy zdrowy<br />

rozsądek i rachunek ekonomiczny wzięły<br />

górę nad wymaganiami ustawowymi, podręczne<br />

sterylizacje są rzadkością. Jej namiastką<br />

są miejsca w obrębie korytarza brudnego<br />

bloku operacyjnego przeznaczone do<br />

wstępnego mycia i dezynfekcji narzędzi, aby<br />

nie transportować skażonych w czasie operacji<br />

instrumentów i ułatwić ich późniejsze<br />

umycie i sterylizację. Jeśli użytkownik mimo<br />

wszystko życzy sobie, aby podręczna sterylizacja<br />

była elementem bloku operacyjnego,<br />

należy zadbać o to, aby dobrane urządzenia<br />

były wydajne, a procesy jak najszybsze.<br />

Można stworzyć namiastkę CS, łącząc strefę<br />

brudną z przelotową myjnią do narzędzi<br />

o pojemności np. ośmiu tac oraz czystą<br />

z urządzeniami do pakietowania i sterylizatorem<br />

o pojemności jednej jednostki wsadu.<br />

Czy są jeszcze jakieś informacje, którymi<br />

chcą Państwo podzielić się z naszymi<br />

czytelnikami?<br />

Radziłbym projektantom i architektom,<br />

aby polegali i korzystali z usług wyspecjalizowanych<br />

firm oraz projektantów technologii.<br />

Znają oni specyfikę funkcjonowania<br />

obiektów służby zdrowia i mają wiedzę na<br />

temat dostępnego na rynku wyposażenia.<br />

Mając na uwadze ilość czynników i złożoność<br />

zadań, które wpływają na powodzenie<br />

procesu sterylizacji i zapewnienie<br />

właściwego przygotowania materiału dostarczanego<br />

na salę operacyjną, spróbujmy<br />

projektując centralne sterylizacje pomóc<br />

ich pracownikom, wiedząc jak wielka spoczywa<br />

na nich odpowiedzialność.<br />

fot. archiwum Tehand<br />

94 świat architektury świat architektury 95

Wnętrza<br />

[NIE]TYPOWY<br />

SALON<br />

Projekt sieciowych salonów<br />

fryzjerskich<br />

2<br />

Jakby mnie Pan zapytał, co myślę o kole jako<br />

formie w projektach, to cóż… ta figura geometryczna<br />

jest raczej na pozycji straconej. A tu<br />

proszę: kółko, kółko, kółko. Historia jest skomplikowana<br />

– z Maciejem Skupińskim o projekcie<br />

„typowego” salonu fryzjerskiego, poszukiwaniu<br />

formy, zadawaniu pytań i udzielaniu na nie odpowiedzi<br />

rozmawiał Szymon Ciach.<br />

1<br />

Czy po raz pierwszy projektował<br />

Pan wnętrza salonu fryzjerskiego?<br />

Maciej Skupiński: W zasadzie tak. W zasadzie,<br />

bo projektując wnętrza hotelowe pracowałem<br />

wcześniej nad aranżacją salonów<br />

fryzjerskich. Ten projekt był jednak zdecydowanie<br />

pierwszym „typowym” i ogólnodostępnym<br />

salonem fryzjerskim. Pracowaliśmy<br />

też nad innymi „branżowymi” punktami usługowymi.<br />

Myślę o salonach kosmetycznych<br />

i solariach. Jedno z nich dostało nawet jakąś<br />

nagrodę branżową – za najlepsze solarium<br />

w południowo-zachodniej Polsce [śmiech] –<br />

więc pracując nad tym projektem, miałem<br />

doświadczenie.<br />

Salony fryzjerskie wymagają zastosowania<br />

specyficznych technologii – stanowiska<br />

fryzjerskie, mycie włosów, nakładanie<br />

farby, urządzenia do wykonywania<br />

trwałej. Przygotowywał je Pan w porozumieniu<br />

z przyszłymi użytkownikami?<br />

MS: Technologia to podstawa do pracy<br />

nad aranżacją wnętrza. To inwestor z technologiem<br />

– z kimś kto dobrze zna branżę<br />

pod względem przepisów, jak i zwyczajnej,<br />

codziennej pracy specyficznej dla salonu fryzjerskiego<br />

– ustala wytyczne do mojej części<br />

opracowania. Projektant wnętrz powinien<br />

dostać konkretny program – im konkretniejszy,<br />

tym łatwiejsza praca nad danym zadaniem.<br />

Taka sama zasada funkcjonuje właściwie<br />

w każdym projekcie aranżacji wnętrz<br />

usługowych, zaczynając od restauracji, a na<br />

sklepach kończąc. Dobrze przygotowany<br />

projekt technologii i poprowadzony brief<br />

projektu pozwalają wczuć się w to, jak powinien<br />

funkcjonować dany salon. Dobry materiał<br />

wyjściowy to podstawa do poszukiwań<br />

rozwiązań, zadawania odpowiednich pytań<br />

i znajdowania odpowiedzi.<br />

W koncepcji odnajdujemy powracający<br />

motyw okręgu. Czy to właśnie ta<br />

figura geometryczna była Pana motywem<br />

przewodnim?<br />

MS: Z tym okręgiem to czysty przypadek.<br />

Jakby mnie Pan zapytał, co myślę o kole jako<br />

formie w projektach, to cóż… ta figura geometryczna<br />

jest raczej na pozycji straconej. A tu<br />

proszę: kółko, kółko, kółko. Historia jest skomplikowana.<br />

Zlecenie dostaliśmy na przygotowanie<br />

pierwszego „wzorcowego” wnętrza sieci<br />

małych lokalnych salonów fryzjerskich. Saloniki<br />

miały mieć do 65 m 2 i wyróżniać się czymś<br />

indywidualnym. Faza koncepcyjna rozwlekała<br />

nam się strasznie. W pracy zespołu czynnie<br />

uczestniczył inwestor. Mieliśmy duży kłopot<br />

w ustawieniu wszystkiego, co miało znaleźć się<br />

na tak małej powierzchni. Z jednej strony wrażenia<br />

estetyczne, a z drugiej mikromist [rodzaj<br />

zabiegu fryzjerskiego – przyp. red.] i infrazon<br />

[suszarka fryzjerska – przyp. red.]. Do tego<br />

wszechpanująca moda na salony w stylu New<br />

Romantic. Powstały trzy w Warszawie i okazuje<br />

się, że w Polsce „już nie da rady nic innego zrobić”.<br />

To była naprawdę trudna praca. I właśnie<br />

podczas jednego z niezliczonej ilości spotkań,<br />

w geście rozpaczy narysowałem elipsę i kółko<br />

w środku. Tak już zostało… Zrobiliśmy wszystko,<br />

żeby to jakoś uratować [śmiech].<br />

Pana twórczość opiera się na rozwiązaniach<br />

zdecydowanych, często zaskakujących<br />

połączeniach kolorystycznych.<br />

Projekt salonów jest stonowany.<br />

Co jest przyczyną takiego podejścia do<br />

tematu?<br />

MS: Hmm… Zawsze staram się zbudować<br />

projekt na jakimś „patencie”, który najczęściej<br />

wynika z uwarunkowań funkcjonalnych<br />

czy konstrukcyjnych. Na bazie obchodzenia<br />

problemów tworzy się fundament dalszej<br />

pracy. Taki dobrze rozwiązany szkielet potem<br />

wystarczy już tylko pokolorować i „ubrać”<br />

w materiały wykończeniowe. Jeśli mówi Pan,<br />

że wnętrze salonu ma stonowany charakter,<br />

to pewnie tak jest. Ma być elegancko i nastrojowo.<br />

Wnętrze musi być akceptowalne dla<br />

szerokiej klienteli, dla kobiet i mężczyzn, konserwatystów<br />

i otwartych na świat. Poza tym<br />

to kółko… Nie mogłem szaleć z materiałami<br />

wykończeniowymi, bo z samą formą poradziłem<br />

sobie jak nigdy wcześniej [śmiech].<br />

3<br />

96 świat architektury<br />

96 świat architektury świat architektury 97

Lifestyle<br />

Lifestyle<br />

fot: Krzysztof Smyk<br />

W jaki sposób rozwiązał Pan oświetlenie,<br />

które jest kluczowe w pracy fryzjera,<br />

a musi być na tyle dyskretne, aby<br />

nie przeszkadzało klientowi?<br />

MS: Podstawa to zapewnienie maksymalnej<br />

ilości światła ogólnego, rozproszonego.<br />

Modelowy lokal ma dużą witrynę i pomimo<br />

podcienia ma do dyspozycji sporo światła<br />

dziennego. W suficie zainstalowaliśmy metahalogeny<br />

dające światło w ciepłych barwach.<br />

Każde lustro wyposażone jest w oświetlenie<br />

zabudowane w ramie, dzięki czemu zyskaliśmy<br />

więcej światła dla obiektów przed nim.<br />

Jest to istotne dla klienta, który ma wyraźnie<br />

oświetloną twarz i w lustrze dobrze widzi<br />

siebie i cały proces strzyżenia. Ostatni element<br />

to lampa dekoracyjna w kształcie sfery,<br />

która znajduje się na środku salonu.<br />

5<br />

Na jakie wygody mogą liczyć klienci<br />

salonów fryzjerskich wykonanych<br />

zgodnie z Pana koncepcją?<br />

MS: Zaprojektowany przez nas salonik<br />

jest uzbrojony jak stacja kosmiczna. Tego<br />

może nie widać na zdjęciach – chcieliśmy<br />

stworzyć wrażenie maksymalnie pustego,<br />

przestronnego wnętrza – ale każdy centymetr<br />

kwadratowy zabudowy jest wykorzystany<br />

na „zaparkowanie” różnych atrakcyjnych<br />

instrumentów. W programie salonu<br />

fryzjerskiego użytkownicy odnajdą wszystkie<br />

atrakcje znane z dużych, sławnych salonów<br />

fryzjerskich, jak choćby wspomniane wcześniej<br />

infrazon czy mikromist. Niewątpliwym<br />

gadżetem są fotele umywalni włosów wyposażone<br />

w urządzenie do masażu sziatsu.<br />

Proszę opowiedzieć o niezwykłych,<br />

lustrzanych posadzkach. Często<br />

uwzględnia Pan w swoich projektach to<br />

rozwiązanie?<br />

MS: W projekcie zaproponowane zostało<br />

rozwiązanie posadzek wykończeniem<br />

z żywic epoksydowych. W realizacji zostało<br />

to zamienione na płyty gres o formacie<br />

80x80 cm, co stanowi ułatwienie w realizacji<br />

sieciowej. Wylewki uważam za ciekawy materiał<br />

wykończeniowy, który ma duży potencjał<br />

w projektach aranżacji wnętrz.<br />

Na co należy zwrócić uwagę, tworząc<br />

projekt rozwiązania sieciowego?<br />

MS: Przyjęte rozwiązania muszą być elastyczne,<br />

łatwo adaptowalne do różnych warunków<br />

lokalowych. Projekt musi być charakterystyczny<br />

i łatwo zapamiętywany po to, by<br />

klient czuł się jak u siebie w każdym punkcie<br />

tej samej sieci.<br />

Jak dużo elastyczności dopuszcza<br />

Pan w adaptacji projektu do warunków<br />

wnętrza, w którym znajdzie się salon?<br />

MS: Najważniejszy jest dla mnie klimat<br />

wnętrza. Prosty zabieg aranżacyjny, polegający<br />

na sprowadzeniu wszystkiego do dwóch<br />

mocno kontrastujących, ciepłych barw, nadaje<br />

niepowtarzalny klimat temu miejscu. Tego<br />

na pewno nie będziemy zmieniać. Natomiast<br />

forma wynikająca z ustawienia tej samej funkcji<br />

na innej powierzchni będzie musiała ulegać<br />

modyfikacjom.<br />

1<br />

2<br />

3<br />

4<br />

4<br />

Gra kolorów<br />

Wnętrze salonu<br />

Strefowanie funkcji<br />

Esprit home bath concept<br />

firmy Kludi<br />

Lifeline – nowoczesna kolekcja<br />

mebli marki Klose<br />

W ramach kolekcji Lifeline dostępne są meble<br />

do salonu oraz jadalni. Obecnie linia wzornicza<br />

została rozszerzona o wyposażenie sypialni. Dzięki<br />

eliminacji zbędnych detali najważniejsze stają się<br />

geometryczne formy brył o odpowiednio dobranych<br />

proporcjach, wyraziste kolory wybarwień<br />

i nowatorskie rozwiązania konstrukcyjne.<br />

Meble Lifeline otrzymały tytuł „Red Dot<br />

Honorable Mention 2009”.<br />

www.klose.pl<br />

Jedyne takie krzesło<br />

Krzesło Chair_One zostało zaprojektowane<br />

dla włoskiej firmy Magis. Ażurowa konstrukcja<br />

oparta na siatce wielokątów stanowi<br />

– doskonały do minimalistycznych wnętrz<br />

– akcent o surowym charakterze. Szkielet został<br />

wykonany z odlewu aluminium, a kształt<br />

pozwala składować krzesła jedno na drugim.<br />

Chair_One ma wygodne siedzisko przeciwstawione<br />

ostrym liniom projektu.<br />

www.fabrykaform.pl<br />

Meble z bambusa<br />

Łóżka, fotele, krzesła, szafy, komody,<br />

biurka oraz lustra to tylko niektóre<br />

rodzaje mebli z bambusa, które posiada<br />

w ofercie firma High Touch. Ich jakość<br />

gwarantuje materiał oraz proces produkcyjny,<br />

który w 95% zapobiega tworzeniu<br />

się rys. Każdy mebel jest ręcznie wypracowanym<br />

dziełem, dla którego wzorem<br />

jest natura.<br />

W ofercie są trzy odmiany bambusa:<br />

jasna, naturalnie ciemna i tygrysia.<br />

www.hightouch.pl<br />

Acer na tropie doskonałości<br />

Długi czas pracy akumulatora (do<br />

12 h), wydajność, płaska obudowa (poniżej<br />

25 mm) i mały ciężar (1,4 do 2,4 kg) to<br />

cechy laptopów Aspire TimelineX.<br />

Seria obejmuje laptopy w różnych<br />

rozmiarach – od przekątnej 11,6” i 13,3”<br />

do 14,0” i 15,6” – i wykorzystuje płaskie<br />

ekrany o współczynniku kształtu 16:9<br />

i rozdzielczości 1366x768 HD. Płaska<br />

obudowa w kolorze matowego aluminium<br />

jest wytrzymała i lekka, a pod<br />

pokrywą znajduje się czuła klawiatura<br />

z szerokimi klawiszami.<br />

www.acer.pl<br />

Lokalizacja/adres<br />

Pracownia projektowa<br />

Projektant<br />

Architekci<br />

5<br />

Koordynacja<br />

Stanowiska fryzjerskie<br />

Recepcja i strefa oczekiwania<br />

Data opracowania 2009 r.<br />

Data realizacji 2010 r.<br />

Powierzchnia całkowita 65 m 2<br />

rozwiązanie sieciowe<br />

Mooos sp. z o.o.<br />

Maciej Skupiński<br />

Zuza Róg, Joanna Kijak<br />

Mooos sp. z o.o.<br />

Biorąc pod uwagę panujące na rynku<br />

tendencje oraz potrzeby świadomych,<br />

coraz bardziej wymagających klientów,<br />

Kludi i Esprit połączyli swe siły, czego<br />

efektem jest Esprit home bath concept.<br />

Stylistyka wszystkich produktów jest<br />

optymistyczna, świeża i nowoczesna,<br />

przez co idealnie trafia w gust osób dynamicznych,<br />

otwartych na nowości, które<br />

zwracają uwagę na jakość i świadomie<br />

kreują otaczającą ich przestrzeń.<br />

www.kludi.com<br />

Prywatny masażysta stóp<br />

Firma Severin posiada w swojej ofercie<br />

masażer FM 7633. 70 dysz masażu<br />

powietrznego, 400 wypustek, ogrzewana<br />

powierzchnia oparcia stóp i funkcja masażu<br />

ciepłem zagwarantują komfort i relaks na<br />

najwyższym poziomie. Dodatkowo, masażer<br />

wyposażony jest w urządzenie do<br />

pedicure z 4 różnymi przystawkami, które<br />

wymasują, wygładzą i wypielęgnują skórę.<br />

www.irmedia.com.pl<br />

98 świat architektury świat architektury 99

Lifestyle<br />

Latem brak okularów słonecznych to nie tylko zdrowotne,<br />

ale i poważne modowe faux pas. Kolorowe i jednobarwne,<br />

w plastikowych, szylkretowych czy metalowych<br />

oprawkach, są obowiązkowym „wakacyjnym” atrybutem<br />

nie tylko na plażę – nie oszukujmy się, nosimy je przecież<br />

nie tylko po to, by chronić oczy przed słońcem...<br />

Okulary słoneczne, najlepiej znanej marki,<br />

to dodatek uniwersalny. Kultowy jak torebka<br />

od Prady i szpilki Blahnika, elegancki jak klasyczny<br />

trencz Burberry, niezobowiązujący jak polo<br />

Lacoste i niezastąpiony jak porządna, skórzana<br />

aktówka. Niby nic, niby drobiazg – ale za to<br />

w jakim stylu! Wakacyjny charakter okularów<br />

słonecznych nie wyklucza użytkowania<br />

ich praktycznie przez cały rok. To bez znaczenia,<br />

czy ubieramy się w plażową kreację,<br />

czy jesteśmy zmuszeni do noszenia służbowego<br />

uniformu – okulary przydadzą się nam<br />

zawsze. Potrafią przecież „podkręcić” każdy<br />

strój, dodać mu tajemniczej elegancji, sznytu<br />

lub przeciwnie – nawet poważną garsonkę<br />

czy garnitur doprawić szczyptą szaleństwa. Są<br />

jak wspaniała, luksusowa biżuteria, na którą<br />

mogą sobie pozwolić nawet panowie i to bez<br />

ryzyka posądzenia płci brzydszej o nadmierne<br />

upodobanie do świecidełek. Okulary znanych<br />

marek są jak dobre zegarki – warto w nie zainwestować,<br />

bo jeśli wybierzemy ponadczasowy<br />

fason, będą nam służyć latami.<br />

Lenonki do szuflady<br />

Od zeszłego roku na mijanych na ulicach<br />

buziach pań (i panów też!) królują „muchy”<br />

w rozmiarze XXL, duże i szerokie, zasłaniające<br />

niemal pół twarzy, w kolorowych oprawkach.<br />

Małe, owalne i zupełnie okrągłe „lenonki” z kolorowymi<br />

szkłami póki co schowajmy do futerałów<br />

– być może kapryśna moda przypomni<br />

nam o nich w następnym sezonie? Wszak od<br />

lat nie słabnie zainteresowanie stylem dziecikwiatów,<br />

dzisiaj zwanym boho lub neohippie,<br />

GADŻET<br />

MIŁY DLA<br />

OKA<br />

nonszalanckimi barwnymi strojami i dodatkami<br />

vintage pamiętającymi festiwal w Woodstock<br />

– takimi właśnie jak okrągłe okulary w cienkiej<br />

metalowej oprawce... Tak czy inaczej, na wybiegach<br />

domów mody i na zwykłych szarych<br />

ulicach nosi się duże, wyraziste „muchy”. Ten<br />

model okularów dosłownie cytuje modę z lat<br />

sześćdziesiątych, odkurzając ulubiony fason<br />

Jackie Kennedy, Jane Birkin, Brigitte Bardot i –<br />

w nieco bardziej zaokrąglonej, „kociej” formie<br />

– Audrey Hepburn, ale w nowoczesnej wersji:<br />

wielkie, ciemne okulary sięgające brwi mają<br />

dziś nie tylko czarne i białe plastikowe oprawki.<br />

Dyktatorzy mody z powodzeniem lansują<br />

metalowe – platynowe, złote, srebrne i tytanowe<br />

– oraz szylkretowe masywne ramy<br />

otaczające duże, przyciemniane na brązowo<br />

i czarno szkła. Nie będzie przesadą stwierdzenie,<br />

że oprawki okularów słonecznych<br />

to współcześnie małe dzieła sztuki, łączące<br />

zaawansowaną technologię i fantazyjne<br />

pomysły projektantów – naprawdę mamy<br />

w czym wybierać, począwszy od plastikowych<br />

okularów w ponad dwóch tysiącach<br />

kolorów, po te z oprawkami z drewna, kości,<br />

np. z bawolich rogów czy ze skorupy żółwia,<br />

a nawet obciągane skórą i jedwabiem. Modne<br />

są także wszelkie przykuwające wzrok świecidełka<br />

zatopione w oprawkach – cyrkonie<br />

i nity lub – w wersji luksusowej – szlachetne<br />

i półszlachetne kamienie.<br />

Błyszczące elementy pojawiają się w tym<br />

sezonie także bezpośrednio na szkłach, tworząc<br />

niewielkie wzorki, np. gwiazdki czy serduszka.<br />

Z mody nie wychodzą (i pewnie już<br />

nie wyjdą) także klasyczne „awiatorki” – model<br />

legendarnej już marki Ray Ban, ulubiony<br />

nie wiedzieć czemu zwłaszcza przez całe<br />

zastępy muzyków bluesowych, wokalistów<br />

ostrego rocka, bohaterów kultowych filmów<br />

(patrz: choćby Tom Cruise w „Top Gun”)<br />

i policjantów nie tylko z Miami, ale niemal<br />

z każdego amerykańskiego patrolu drogówki.<br />

Tegoroczny „sezon na okulary” jest dla nas<br />

dość łaskawy: najmodniejsze kolory szkieł,<br />

czyli odcienie brązu, zieleni i klasycznych szarości<br />

przechodzących w głęboką czerń, są też<br />

niezwykle praktyczne i pasujące do każdego<br />

stroju. Bez obaw możemy nosić także odważniejsze,<br />

jasne kolory – geometryczną biel<br />

w opartowskim stylu, słodki pastelowy róż<br />

i inne odcienie perłowe lub mocną, zdecydowaną<br />

czerwień. Najważniejsze, by oprawki<br />

dostosować do kształtu twarzy – najlepiej<br />

kierować się przy wyborze tym, by okulary<br />

nie „kładły się” na policzkach i nie zakrywały<br />

całkowicie brwi. Nie powinny być też szersze<br />

niż buzia, za to muszą być proporcjonalne do<br />

jej wielkości. Jeśli chodzi o kształt oprawek,<br />

można zastosować znaną zasadę w dużym<br />

uproszczeniu: okulary powinny być zawsze<br />

geometrycznie inne niż zarys twarzy. I tak:<br />

twarz okrągła, o regularnych rysach, będzie<br />

korzystnie wyglądać w okularach<br />

prostokątnych, ale także w oprawkach<br />

o wydłużonym, kocim kształcie. Należy<br />

zwrócić uwagę na to, by oprawki nie wystawały<br />

poza skronie – to optycznie jeszcze<br />

bardziej poszerzy twarz,<br />

trójkątna buzia zaprezentuje się dobrze<br />

w kształcie owalnym lub prostokątnym –<br />

należy zaś zdecydowanie unikać oprawek<br />

typu „kocie oczy”,<br />

twarz kwadratowa – najlepiej pasują do<br />

niej oprawki w kształcie owalnym lub<br />

okrągłym albo awangardowe... serduszka;<br />

owalna i podłużna – właściwie pasują jej<br />

każde oprawki, choć najlepiej wygląda<br />

w okrągłych lub kwadratowych okularach.<br />

Ochrona na serio<br />

Modne okulary powinny być nie tylko<br />

zgodne z obowiązującymi trendami, ale również<br />

zdrowe dla oczu. Szkła – aby rzeczywiście<br />

stanowiły ochronę – powinny zawierać<br />

filtr UV i posiadać odpowiedni stopień zaciemnienia.<br />

Dlatego darujmy sobie wszelkie<br />

„okazyjne” zakupy straganowych modeli – co<br />

z tego, że nieźle wyglądają, gdy często nie<br />

mają żadnych walorów zabezpieczających,<br />

a wręcz przeciwnie – tworzywo, z którego są<br />

wykonane, może zawierać szkodliwe dla oczu<br />

substancje.<br />

Pamiętajmy, że nawet wtedy, gdy spędzamy<br />

lato w mieście, jesteśmy narażeni na<br />

uszkodzenie narządu wzroku pod wpływem<br />

zbyt intensywnego światła słonecznego oraz<br />

niewidzialnego promieniowania ultrafioletowego<br />

i podczerwonego. Intensywność światła<br />

UV wzrasta wraz ze wzrostem wysokości<br />

nad poziomem morza i jest różna w zależności<br />

od pory dnia i roku – naszym oczom<br />

najbardziej zagraża latem i jesienią w godzinach<br />

od 9-15. Korzystanie z dobrych szkieł<br />

przeciwsłonecznych to zatem konieczność,<br />

od której nie ma odstępstw. Warto wybrać<br />

się do profesjonalnego salonu optycznego,<br />

gdzie specjaliści pomogą nam wybrać odpowiednie<br />

okulary – nie tylko modne, ale<br />

i chroniące oczy. Wszystko zależy od tego,<br />

jakie okulary chcemy kupić – inne będą te,<br />

których zamierzamy używać przy uprawianiu<br />

sportów, inne do codziennego użytku.<br />

Te przeznaczone dla narciarzy, rowerzystów<br />

i wszystkich osób, które aktywnie spędzają<br />

wakacje, powinny być przede wszystkim doskonale<br />

dopasowane do głowy: warto zwrócić<br />

uwagę na odpowiedniej długości zauszniki,<br />

silikonowy nanosek, który na dobre „zamocuje”<br />

je na twarzy i szerokie, w miarę szczelnie<br />

obejmujące oko oprawki. Ze względów bezpieczeństwa<br />

poleca się sportowe okulary ze<br />

szkłami z tworzyw sztucznych, oczywiście wyposażonych<br />

w filtry – pamiętajmy, że mają one<br />

chronić nas nie tylko przed promieniami UV, ale<br />

także przed urazami mechanicznymi, np. gałęziami,<br />

owadami, żwirem i kamykami. Jeśli szukamy<br />

okularów ot tak, na co dzień – na pewno<br />

nie poczujemy się zawiedzeni asortymentem<br />

i wyborem kształtów, modeli, ozdób i kolorów.<br />

Każdy powinien znaleźć coś dla siebie,<br />

a czy będzie to najnowsza designerska propozycja<br />

młodego awangardowego projektanta,<br />

czy też klasyka w stylu Chanel czy Diora, zdecydujmy<br />

sami. Okulary mają przecież podkreślać<br />

nasz styl i... osobowość!<br />

Monika Lipińska<br />

Okulary ze specjalnej półki<br />

Osobom, które na co dzień noszą okulary<br />

korekcyjne, szczególnie polecane są słoneczne<br />

okulary fotochromowe, mineralne i organiczne,<br />

gdzie zmienny efekt ściemniania i rozjaśniania<br />

szkieł osiągany jest za pomocą związków srebra,<br />

które w obecności światła słonecznego<br />

i ultrafioletowego zmieniają swoją strukturę<br />

elektronową. Soczewki fotochromowe mineralne<br />

zawierają substancje chemiczne – halogenki,<br />

soczewki organiczne – oksaziny, pirany<br />

i fulgidy. Związki te absorbują promieniowanie<br />

UV i zmieniają pod jego wpływem strukturę<br />

molekularną: mogą absorbować od 60 do<br />

90% światła w bardzo krótkim czasie i również<br />

w krótkim czasie ulegają odbarwieniu do pełnej<br />

przezroczystości (od 6 do 15%). Stosuje się<br />

dwie metody nanoszenia warstw fotochromowych:<br />

inmass, która polega na równomiernym<br />

wypełnieniu całej struktury materiału soczewki<br />

oraz imbibition, w której molekuły zajmują jedynie<br />

najpłytszą (od 0,15 do 0.20 milimetra<br />

warstwę zewnętrzną powierzchni soczewki.<br />

Metoda in mass jest zawodna i obecnie coraz<br />

rzadziej stosowana, ponieważ proporcjonalnie<br />

do grubości soczewki zmienia się też stopień jej<br />

pełnego zabarwienia. Natomiast coraz częściej<br />

stosowana jest metoda imbibition i jej modyfikacje:<br />

metoda wirowania i naklejania.<br />

Świetnym rozwiązaniem, np. dla kierowców<br />

i osób, które pracują na świeżym powietrzu,<br />

są tzw. okulary polaryzacyjne. Jak działają?<br />

Otóż niespolaryzowane naturalne światło jest<br />

drgającą prostopadle do kierunku padania falą<br />

świetlną, która dostarcza wielu informacji. Jeśli<br />

fala ta pada pod kątem na gładką powierzchnię,<br />

np. asfalt, lód, wodę, piasek, lakier karoserii auta<br />

lub szkło, następuje częściowa lub całkowita<br />

polaryzacja liniowa w płaszczyźnie poziomej.<br />

Widzimy wtedy drażniący biały blask, który<br />

może wywołać nawet chwilowe oślepienie.<br />

Ponowne spolaryzowanie fali świetlnej z poziomej<br />

na pionową przez okulary polaryzacyjne<br />

eliminuje ten efekt. Powoduje to polepszenie<br />

widzenia kolorów, kontrastu, komfortu i chroni<br />

w 100% przed promieniowaniem UV. Okulary<br />

te mają zastosowanie podczas jazdy samochodem,<br />

uprawiania sportów wodnych, wycieczek<br />

górskich, nie są natomiast zalecane dla narciarzy,<br />

ponieważ nie pozwalają odróżnić lodu od<br />

śniegu. Zalecane są osobom po operacjach<br />

oczu lub z nadwrażliwością na światło. Wadą<br />

tych okularów jest utrudnienie oglądania obrazów<br />

na ekranach LCD, w które są wyposażone<br />

odbiorniki GPS w samochodzie. Mogą również<br />

ujawniać kolorowe wzory, będące efektem naprężeń<br />

szkła, utrudniając podróż samochodem.<br />

lek. okulista Danuta Korporowicz<br />

100 świat architektury świat architektury 101

3 / 2010<br />

Wydawca:<br />

W.A. sp. z o.o.<br />

ISSN: 2081-6413<br />

Adres Wydawcy i Redakcji:<br />

ul. Szewska 3a<br />

50-053 Wrocław<br />

tel. 71 369 93 49<br />

fax 71 369 93 31<br />

Redaktor Naczelna:<br />

dr inż. arch. Joanna Jabłońska<br />

tel. 71 369 93 62<br />

j.jablonska@<strong>swiat</strong>architektury.com<br />

„świat architektury”<br />

– nowy miesięcznik dla architektów.<br />

OTWARTA PRZESTRZEŃ<br />

DLA TWOICH POMYSŁÓW!<br />

Jesteś autorem ciekawego projektu, którego realizacja<br />

została już ukończona, i chcesz go opublikować bezpłatnie<br />

na naszych łamach? Chciałbyś otrzymywać nieodpłatnie<br />

miesięcznik „świat architektury”?<br />

Skontaktuj się z nami!<br />

biuro@<strong>swiat</strong>architektury.com<br />

tel. 71 369 93 45<br />

„świat architektury” to nowy miesięcznik<br />

dla architektów, w którym prezentujemy<br />

najnowsze realizacje polskich biur projektowych.<br />

Magazyn dystrybuowany jest do biur<br />

architektonicznych, jak również inwestorów,<br />

właścicieli firm budowlanych i deweloperskich,<br />

Wydziałów <strong>Architektury</strong> Urzędów Miast oraz banków.<br />

Zapraszamy na naszą stronę:<br />

www.<strong>swiat</strong>architektury.com,<br />

gdzie dostępne jest aktualne wydanie.<br />

102 świat architektury<br />

U SCHEIBLERA<br />

Apartamenty w byłej fabryce<br />

PARAGRAF<br />

Wydział Prawa i Administracji<br />

Uniwersytetu Łódzkiego<br />

MEDIA CENTRUM<br />

Siedziba redakcji<br />

Dziennika Zachodniego<br />

Sekretarz Redakcji:<br />

Szymon Ciach<br />

tel. 71 369 93 49<br />

sz.ciach@<strong>swiat</strong>architektury.com<br />

Korekta:<br />

Maja Kadłubek<br />

Autorzy:<br />

Marta Głowacka,<br />

Paweł Kraus, Magdalena Maszczyk,<br />

Grzegorz Mazur, Adam Osiński, Marcin Szczelina<br />

Kierownik Projektu:<br />

Magdalena Buczek<br />

tel. 71 369 93 45<br />

m.buczek@<strong>swiat</strong>architektury.com<br />

Dział marketingu i reklamy:<br />

Karolina Cawricz<br />

tel. 71 369 93 48<br />

k.cawricz@<strong>swiat</strong>architektury.com<br />

Szymon Ciach<br />

tel. 71 369 93 49<br />

sz.ciach@<strong>swiat</strong>architektury.com<br />

Redaktor techniczny:<br />

Tomasz Głowicki<br />

Fot. okładka:<br />

Marta Sinior<br />

Druk:<br />

MeCo Media Communications GmbH<br />

Wiedeń, Austria<br />

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania<br />

i adiustacji tekstów, zmiany tytułów oraz<br />

niepublikowania ich bez podania przyczyny.<br />

Wszystkie materiały publikowane na łamach<br />

„świata architektury” objęte są prawem autorskim.<br />

Przedruk i udostępnianie wyłącznie<br />

po uzyskaniu zgody redakcji.<br />

Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść<br />

zamieszczanych ogłoszeń i reklam.<br />

©Wszelkie prawa zastrzeżone W.A. sp. z o.o.<br />

Wrocław 2010

BOGACTWO<br />

EFEKTÓW<br />

DEKORACYJNYCH<br />

MAGNAT Style to kolekcja systemów dekoracyjnych, która obejmuje trzynacie rodzajów<br />

zdobie: Marmur Klasyczny, Stiuk Wenecki, Stiuk Wapienny, Glinka Wenecka, Grassi,<br />

Trawertyn, Pergameno, Velluto, Quarzo, Samum, Intonaco, Metallico i Beton. Stworzono j z myl<br />

o tych wszystkich, którzy oczekuj czego wicej ni tylko gadkie jedno- lub wielokolorowe<br />

ciany. Kady system dostpny jest w wielu wariantach kolorystycznych; wszystkie pozwalaj<br />

wprowadzi do wntrza przestrzenno i wielowymiarowo oraz nada mu oryginalny styl,<br />

peen bogactwa struktur i magicznego pikna.<br />

BIBLIOTEKI CAD DO POBRANIA NA STRONIE:<br />

WWW.MAGNATFARBY.PL

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!