swiat 07 - Świat Architektury

totemsafety.pl
W ostatnim czasie, wśród polskich
projektów i realizacji coraz
częściej pojawiają się obiekty
interesujące i zaawansowane
architektonicznie. Aby spełniały
najwyższe standardy i były zgodne
z obowiązującymi przepisami,
na etapie sporządzania
dokumentacji należy pamiętać
o doborze odpowiedniego systemu
zabezpieczeń przed upadkiem
z wysokości.
Mimo że nie każdy obiekt wymaga stosowania zabezpieczeń, biura architektoniczne
poruszają tę kwestię i kierują zapytania do firm zajmujących
się doradztwem, projektowaniem oraz montażem tego typu rozwiązań.
Dla projektanta ważne jest, aby system był nie tylko zgodny z obowiązującymi
przepisami, ale także wkomponowywał się w architekturę budynku.
Horyzontalne systemy asekuracyjne
Wszystkie urządzenia, punkty i poziome systemy asekuracyjne, które
są zgodne z polskimi przepisami, powinny być projektowane i montowane
w oparciu o normę PN-EN 795. Rozróżniamy następujące grupy środków
asekuracyjnych:
• klasa A – stałe punkty kotwiczące, montowane na powierzchniach
poziomych, skośnych i pionowych,
• klasa B – przenośne urządzenia kotwiące,
• klasa C – urządzenia kotwiące wykorzystujące giętkie liny stalowe,
które tworzą poziome systemy asekuracyjne,
fot. 6. Montaż do rąbka stojącego
BEZPIECZNIE
NA WYSOKOŚCI
• klasa D – urządzenia kotwiczące wykorzystujące poziome szyny kotwiczące,
• klasa E – bezwładne masy kotwiczące.
W praktyce najczęściej stosowane są systemy linowe (klasa C) oraz
punkty asekuracyjne (klasa A).
Stałe punkty kotwiczące (asekuracyjne)
Montowane są na powierzchniach poziomych, skośnych i pionowych.
Występują w dwóch rodzajach:
• punkty asekuracyjne – służą do asekuracji pracownika będącego na
dachu lub wąskim gzymsie (fot. 1). Mogą być montowane bezpośrednio do
betonu, drewna, konstrukcji stalowych, blach trapezowych lub stalowych
słupków asekuracyjnych;
• punkty stanowiskowe – pełnią rolę punktów asekuracyjnych do
budowy stanowisk zjazdowych dla osób pracujących w dostępie linowym
(fot. 2).
To, w jaki sposób będzie wykorzystywany
punkt asekuracyjny, uzależnione jest od charakteru
pracy przewidzianej na danym obiekcie (np.
odśnieżania oraz wpięcia się i asekuracji podczas
mycia okien czy świetlików od spodniej części).
Według normy PN-EN 795 (klasa A) punkt asekuracyjny
powinien mieć wytrzymałość min.
10 kN – działanie takich sił powinno być uwzględnione
na etapie projektowania i obliczeń konstrukcyjnych.
Linowe poziome systemy asekuracyjne
Bazują na rozciągniętych w poziomie linach
stalowych (fot. 3). Do najważniejszych komponentów
systemu należą: punkt końcowy (początkowy),
punkt pośredni, amortyzator (opcjonalnie)
oraz lina stalowa. Integralną częścią układu
jest specjalny wózek asekuracyjny lub karabinek.
Oba urządzenia pozwalają na przypięcie się do
liny i poruszanie wzdłuż przebiegu systemu.
W większości przypadków umożliwiają asekurację
na całym odcinku systemu, bez konieczności
przepinania się przy punktach pośrednich (fot. 4).
W ostatnich latach zastosowanie poziomych
systemów linowych znacznie zyskało na popularności.
Ich przebieg na obiekcie należy uwzględnić
już na etapie projektowania, aby nie wchodziły
w kolizję z urządzeniami – klimatyzatorami lub
kominkami wentylacyjnymi.
Ze względu na przeznaczenie poziome systemy
linowe dzielimy na:
• systemy chroniące przed upadkiem –
ich zadaniem jest ochrona osób przed upadkiem
z wysokości, np. wypadnięcia poza krawędź. Lina
i amortyzator systemu pochłaniają energię generowaną
w trakcie upadku;
• systemy ograniczające dostęp – stosowane
w celu ograniczenia dostępu do krawędzi
i eliminowania w ten sposób możliwości upadku.
To najbezpieczniejsze rozwiązania, a ich przykładem
jest układ umieszczony obwodowo na
fot. 4. Przykładowy wózek asekuracyjny
fot. 3. Poziome systemy linowe
prostokątnym dachu, gdzie w każdym miejscu
zachowano jednakową odległość od krawędzi.
Musi być bezwzględnie stosowany na niskich budynkach
(o wysokości do ok. 6 m).
Należy pamiętać, że poziome systemy linowe
mogą być stosowane na dachach o nachyleniu
do 15 stopni. Na zabezpieczenie połaci
o większym spadku pozwala jedynie system linowy
firmy Latchways.
Rozwiązania techniczne
Bogaty wybór rozwiązań systemów horyzontalnych
daje projektantom, inwestorom i wykonawcom
możliwość montażu na:
• podłożu betonowym – najczęściej system
jest instalowany w sposób bezpośredni lub przy
pomocy słupków montażowych;
• elementach konstrukcyjnych – także na
konstrukcjach stalowych;
• blachach trapezowych i płytach warstwowych
– przy użyciu specjalnych technik montażowych
(fot. 5);
• rąbkach stojących – przykładem takiego
rodzaju pokryć są dachy typu Kalzip (fot. 6).
Dzięki szerokiemu wyborowi rozwiązań
możliwe jest ograniczenie ingerencji w pokrycie
dachu do minimum.
Dla architekta, projektanta,
konstruktora
Projektując system, najlepiej jest skontaktować
się wcześniej z wyspecjalizowaną firmą. Jak
w każdej branży, także i tutaj istnieją rozwiązania
lepsze i gorsze. Różnica może polegać na
zastosowanym materiale, czasie gwarancji lub
możliwościach techniczno-montażowych danego
systemu.
Przy doborze systemu należy przestrzegać
określonych zasad i wymagać od dostawcy spełnienia
następujących warunków:
• zgodności systemu z normą PN-EN 795
i klasa A lub C,
• wyliczenia sił, jakie mogą być generowane
w trakcie upadku,
• oznaczenia słupków dynamicznych symbolem
CE z informacją, czy słupek jest pojedynczym
punktem, czy częścią systemu linowego,
• przedstawienia wyników niezależnych testów
słupków, które potwierdzają możliwość
mocowania na określonym podłożu, np. dachach
blaszanych lub płytach warstwowych,
• dla dachów o pochyleniu większym niż
15 stopni posiadanie dokumentów potwierdzających
spełnienie odpowiednich parametrów technicznych,
• montaż słupków dynamicznych do blachy
nie prowadzi do uszkodzenia warstwy izolującej,
• jeśli istnieje taka potrzeba, potwierdzenia odpowiednimi
testami lub wyliczeniami, że słupki asekuracyjne
lub system są przewidziane dla kilku osób.
Montaż lin asekuracyjnych i punktów do podłoża
powinien odbywać się zgodnie ze wskazaniami
producenta.
Tomasz Mucha
fot. 5. Montaż do blachy
fot. 1. Punkty asekuracyjne
fot.2. Punkty stanowiskowe
94 świat architektury
świat architektury 95
fot. archiwum TOTEM i LATCHWAYS