swiat 07 - Świat Architektury
swiat 07 - Świat Architektury
swiat 07 - Świat Architektury
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
7 / 2010<br />
ISSN: 2081-6413<br />
STADION LEGII<br />
Warszawska realizacja<br />
pracowni JSK Architekci<br />
NOWE SUKIENNICE<br />
Historia z teraźniejszością<br />
TAK ZNACZY WIĘCEJ<br />
Wywiad z Kai-Uwe Bergmannem
WIĘCEJ NIŻ LAMINAT<br />
RESOPAL<br />
INSPIROWANY SZTUKĄ<br />
Funkcja RDS<br />
Odbiór sygnału RDS<br />
z wybranej stacji pozwala<br />
na wyświetlanie<br />
nazwy programu,<br />
częstotliwości pasma<br />
i aktualnej godziny;<br />
bez konieczności<br />
samodzielnego ich<br />
ustawiania.<br />
Czujniki pojemnościowe<br />
Obsługa za pośrednictwem<br />
delikatnych muśnięć<br />
pola obsługowego.<br />
Szczególną zaletą jest<br />
możliwość załączenia<br />
radia przez dotkniecie<br />
dowolnego przycisku.<br />
– autorskie kolekcje niemieckich artystów – Larsa Contzen'a i Markusa Wasse<br />
– kilkaset propozycji graficznych w najwyższej jakości powierzchni<br />
zapewnionej przez Resopal<br />
– kolekcja Pure Identity – zdobywca wyróżnienia INTERZUM 2009<br />
– ogromny wybór rozmiarów i kolekcji laminatów HPL<br />
Czysty dźwięk<br />
Podtynkowe radio<br />
Gira z RDS ze specjalnie<br />
zaprojektowanym<br />
głośnikiem zapewnia<br />
czysty dźwięk, a dzięki<br />
dodatkowemu głośnikowi<br />
staje się radiem<br />
stereofonicznym.<br />
Muzyka wprost ze ściany – UKF wzgl. MP3<br />
Nowość. Gira – podtynkowe radio z RDS<br />
Nowe podtynkowe radio RDS Gira jest instalowane w ścianie, dzięki czemu nie zajmuje miejsca. Komfort zapewnia czytelny i przejrzysty<br />
wyświetlacz, na którym pojawiają się informacje o programie i dane nadawcy, oraz dotykowe pole obsługi. Głośniki nowej generacji<br />
przekonują wysoką jakością dźwięku, a dokupienie dodatkowego głośnika pozwala na odbiór stereofoniczny. Inne funkcje: samoczynne<br />
wyłączanie (tzw. sleep), pamięć stacji, możliwość przyłączenia odtwarzacza MP3 (za pośrednictwem dodatkowego gniazda cinch).<br />
Więcej informacji na stronie: www.gira.com/radio, email: biuro@tema.pl lub tel. 22 878 03 55<br />
Na ilustracji: Podtynkowe radio z RDS, Gira Esprit, czarne szkło, kolor alu<br />
LAMINart sp. z o.o.<br />
ul. Laskowa 24, 62-060 Stęszew<br />
tel. (61) 813 47 33, tel./fax (61) 813 50 70<br />
e-mail: office@laminart.pl, www.laminart.pl<br />
Filie handlowe:<br />
ul. Piłsudskiego 2 ul. Sportowa 1 ul. Piekarnicza 12a ul. Gen. F. Kleeberga 14b ul. Św. Antoniego Padewskiego 5/7<br />
34-130 Kalwaria Zebrzydowska 05-840 Brwinów 80-126 Gdańsk 15-691 Białystok 91-038 Łódź<br />
tel./fax (33) 876 53 05 tel./fax (22) 729 79 33 tel. (58) 300 05 16 tel./fax (85) 662 37 19 tel. (42) 230 99 <strong>07</strong><br />
GSM 509 735 005 GSM 509 735 006 fax (58) 300 05 17 GSM 509 735 0<strong>07</strong> tel./fax (42) 652 10 78<br />
kalwaria@laminart.pl brwinow@laminart.pl gdansk@laminart.pl bialystok@laminart.pl lodz@laminart.pl<br />
świat architektury 3
Historia i współczesność<br />
Tytuł jednego z działów świata architektury<br />
dobrze obrazuje nie tylko jego problematykę,<br />
związaną z przebudową i rozbudową tkanki<br />
historycznej, ale i środowisko, w jakim porusza<br />
się projektant. Architekt czerpie inspirację<br />
z kontekstu urbanistycznego i historii miejsca,<br />
w którym pracuje. Przygląda się współczesnym trendom i wybiera<br />
te, które są zgodne z sąsiedztwem inwestycji, a przede wszystkim<br />
z jego filozofią architektury. To podejście ujawnia się zwłaszcza<br />
przy realizacjach takich jak Sukiennice w Krakowie, które są mocno<br />
wpisane w historię Polski. Złożoność zagadnień połączonych<br />
w tym unikalnym przedsięwzięciu przedstawiamy w sekcji „Historia<br />
i współczesność”.<br />
Wydanie otwieramy natomiast kontynuacją tematu (nr 6/2010),<br />
który dotyczył obiektów sportowych – artykułem o stadionie<br />
Legii, wzniesionym według projektu JSK Architekci. O innowacyjnych<br />
rozwiązaniach technicznych i konsultacjach merytorycznych<br />
opowiadają autorzy, dla których bezpieczeństwo i wygoda użytkowników<br />
są w architekturze elementami kluczowymi. Z kolei<br />
w artykule o Hali Politechniki Świętokrzyskiej znajdziecie Państwo<br />
informacje dotyczące budynku o podobnej funkcji, lecz mniejszej<br />
skali, opracowanego z myślą o potrzebach uczelni wyższej. Problematyka<br />
projektowania obiektów sportowych została również<br />
poruszona w tekście o centrum rekreacyjno-sportowym w Zielonej<br />
Górze. Wewnątrz numeru i tym razem nie zabraknie biurowców<br />
(m.in. Centrum Biurowe Kazimierz), obiektów mieszkaniowych<br />
(zespół budynków w Poznaniu) oraz komercyjnych – parking<br />
w Kielcach.<br />
O historii, współczesności, a nawet przyszłości architektury<br />
rozmawialiśmy z interesującymi gośćmi. Działalność pracowni<br />
Bjarke Ingels Group i jej intrygujące motto „Yes is More” przedstawił<br />
nam Kai-Uwe Bergmann, jeden z partnerów firmy. Natomiast<br />
o tworzeniu na terenie Polski opowiedziała Agnieszka Młotkowska,<br />
właścicielka pracowni Lacerta Studio & Ronja Design.<br />
W „Specjalizacjach” rozwijamy zagadnienie parkingów<br />
wielopoziomowych. Nowa inwestycja w Kielcach stanowi przykład<br />
niesztampowej architektury współczesnej, mimo spełniania<br />
powszedniej funkcji.<br />
Przyszłość miesza się z teraźniejszością, historia kształtuje<br />
współczesność – tę myśl zawarliśmy w najnowszym wydaniu<br />
świata architektury, którego lekturę polecam na wydłużające się<br />
jesienne wieczory.
• ROZPORZĄDZENIA I USTAWY<br />
W numerze:<br />
HOTELE 64<br />
Zagadnienia prawne<br />
• WYDARZENIA 8<br />
14<br />
68<br />
• SYLWETKI<br />
• NOWOŚCI PRODUKTOWE 10<br />
WIELOZADANIOWA ARCHITEKTURA 68<br />
Lacerta Studio & Ronja Design<br />
• PROJEKT Z OKŁADKI<br />
STADION LEGII 14<br />
Warszawska realizacja pracowni JSK Architekci<br />
• HISTORIA I WSPÓŁCZESNOŚĆ<br />
NOWE SUKIENNICE 72<br />
Tam, gdzie historia spotyka się z teraźniejszością<br />
• I UDLANDET<br />
TAK ZNACZY WIĘCEJ 26<br />
Wywiad z Kai-Uwe Bergmannem z Bjarke Ingels Group<br />
• JUBILEUSZ FIRMY<br />
YAWAL SA 78<br />
20 lat doświadczenia w profilach aluminiowych<br />
26<br />
72<br />
• SPECJALIZACJE<br />
• REALIZACJE W POLSCE<br />
CENTRUM REKREACYJNO-SPORTOWE 30<br />
w Zielonej Górze<br />
PARKING INACZEJ 80<br />
Parking wielopoziomowy wraz z budynkiem<br />
wystawienniczym w Kielcach<br />
CENTRUM BIUROWE KAZIMIERZ 40<br />
Przy ul. Podgórskiej w Krakowie<br />
BASEN DLA NURKÓW 88<br />
Kaszubskie centrum sportowo-rekreacyjne<br />
CENTRUM BIUROWE FRANCUSKA 46<br />
w Katowicach<br />
• WNĘTRZA<br />
EKOLOGIA I WNĘTRZA 96<br />
Projekt wnętrz biurowca Det Norske Veritas Poland<br />
– DNV Technology Centre Gdynia<br />
HALA POLITECHNIKI ŚWIĘTOKRZYSKIEJ 54<br />
Obiekt sportowy w Kielcach<br />
• LIFESTYLE<br />
ARCHITEKTURA IMPRESJI 60<br />
Zespół zabudowy mieszkaniowej w Poznaniu<br />
30<br />
96<br />
ALPY – KRAJ SALZBURSKI 101<br />
Trzy stopnie wtajemniczenia<br />
6 świat architektury świat architektury 7
Wydarzenia<br />
Typuj wyniki<br />
z Fakro<br />
Firma Fakro umieściła na Facebooku<br />
aplikację Euro 2012 Fakro Typer, która<br />
pozwala na typowanie wyników meczów<br />
eliminacyjnych do Mistrzostw Europy. Kibic<br />
może wziąć udział w grze, w której nie<br />
tylko gwarantowana jest dobra zabawa, ale<br />
także cenne nagrody. Po każdej serii spotkań<br />
można wygrać oryginalną piłkę Jabulani oraz<br />
firmowe gadżety.<br />
Zwycięzcy klasyfikacji generalnej fazy<br />
eliminacyjnej otrzymają bilety na mecz<br />
otwarcia Euro 2012, a najlepsi po fazie<br />
grupowej turnieju dostaną bilety na spotkanie<br />
finałowe. W grze można wziąć udział<br />
w każdym momencie jej trwania. Pierwsi<br />
zwycięzcy zostali już nagrodzeni. Aplikacja<br />
oraz specjalna strona internetowa na portalu<br />
społecznościowym Facebook są elementami<br />
integrującymi klientów, sympatyków oraz<br />
pracowników firmy.<br />
www.facebook.com/Euro2012FakroTyper<br />
Popularne<br />
KOŁO<br />
Pentor Research International przeprowadził<br />
niezależne badanie, z którego<br />
wynika, że najlepiej rozpoznawaną<br />
w Polsce marką w branży wyposażenia<br />
łazienek jest KOŁO. Do popularności<br />
przyczyniła się nie tylko komunikacja<br />
marketingowa, ale także bogata oferta produktowa<br />
oraz wysoka jakość wyrobów.<br />
Poziom sprzedaży w Polsce w czasach<br />
spowolnienia gospodarczego został utrzymany,<br />
a produkty zaczęły również<br />
zdobywać rynki bałkańskie, bliskowschodnie,<br />
a nawet północno-afrykańskie.<br />
Od 12 lat producent organizuje<br />
konkurs na „Projekt Łazienki” oraz przekazuje<br />
nieodpłatnie swoje produkty, m.in.<br />
do toalet w obiektach oświaty i służby<br />
zdrowia. W salonach firmowych odbywają<br />
się wystawy i spotkania poświęcone<br />
tematyce designu i architektury, a także<br />
szkolenia dla dystrybutorów, instalatorów<br />
i projektantów.<br />
www.kolo.com.pl<br />
Młodzi artyści<br />
i bloczki<br />
Wydział Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych<br />
w Warszawie oraz Solbet – producent<br />
materiałów ściennych i chemii budowlanej<br />
– zorganizowali konkurs na rzeźbę plenerową<br />
w przestrzeni publicznej. Celem<br />
konkursu było wyłonienie najciekawszych<br />
projektów i realizacji z użyciem materiałów<br />
firmy oraz promocja młodych talentów.<br />
Konkurs pokazał, że dialog pomiędzy<br />
„techniczną” branżą a artystami jest nie tylko<br />
możliwy, ale także ciekawy i inspirujący.<br />
Konkurs pt. „Przytul mnie – idiom bliskości”<br />
wywołał refleksję nad wzajemnym<br />
przenikaniem się myśli, słowa, kształtu,<br />
materii i przestrzeni. Organizatorzy chcieli<br />
w niebanalny sposób wyrazić pogląd, że<br />
beton komórkowy to produkt przyjazny<br />
człowiekowi. Uczestnicy poprzez swoje<br />
wizje artystyczne i interpretacje tematu pokazali,<br />
że jest to materiał naturalny, o lekkiej<br />
konstrukcji, podatny na wszelkiego rodzaju<br />
obróbkę. Jury nagrodziło prace Piotra<br />
Koreckiego, Marcina Fabińskiego i Pauliny<br />
Antoniewicz.<br />
www.solbet.pl<br />
Praca Piotra Koreckiego<br />
Wykład<br />
Kai-Uwe<br />
Bergmanna<br />
We wrześniu podczas ostatniej<br />
w tym roku serii wykładów w ramach<br />
cyklu spotkań Świadome Wnętrze 2010<br />
znakomitą prelekcję pt. „Yes is more”<br />
wygłosił w Poznaniu i we Wrocławiu<br />
arch. Kai-Uwe Bergmann z duńskiej pracowni<br />
Bjarke Ingels Group. W „Yes is<br />
more” Duńczyk pokazał, jak członkowie<br />
pracowni odpowiadają na polimorficzne<br />
wymagania, kompleksowe zasady oraz<br />
prezentują wysokospecjalistyczną wiedzę<br />
o społecznościach, kreując namacalne<br />
rozwiązania poprzez realizację procesów<br />
artystycznych. Idea „Yes is more” mówi jezykiem<br />
kultury masowej, pozwalając rzeczom<br />
wzniosłym błyszczeć w codziennym<br />
otoczeniu. Spotkanie zakończyło się miłym<br />
akcentem: organizatorzy przekazali cały<br />
dochód ze sprzedaży książek „Yes Is More:<br />
An Archicomic on Architectural Evolution”<br />
na zakup klocków Lego dla wybranych domów<br />
dziecka z Poznania i Wrocławia.<br />
www.swiadomewnetrze.pl<br />
Toaleta na<br />
pocztówkę<br />
Hiszpańska<br />
wyspa w Polsce<br />
Udana edycja targów<br />
WorldHotel 2010<br />
Wystawa designu<br />
kamieniarskiego<br />
Przedmiotem tytułowego konkursu<br />
organizowanego przez miasto Sopot jest<br />
projekt koncepcyjny obejmujący zarówno<br />
formę zewnętrzną, jak i wnętrze publicznej<br />
toalety. Jego celem jest wyłonienie<br />
koncepcji architektonicznej obiektu, który<br />
rozwiąże problemy sanitarne, a dzięki<br />
charakterystycznej i dizajnerskiej formie<br />
stanie się także atrakcją turystyczną. Konkurs<br />
jest adresowany zarówno do studentów<br />
kierunków projektowych na politechnikach<br />
i akademiach sztuk pięknych, jak<br />
i do profesjonalnych pracowni, firm branżowych<br />
i niezależnych artystów. Opracowanie<br />
musi się składać z projektu wnętrza, zewnętrznej<br />
formy obiektu, a także głównego<br />
elementu – ergonomicznego pisuaru oraz<br />
zdroju umożliwiającego mycie rąk. Pula<br />
nagród wynosi 20 000 złotych. Prace należy<br />
przesłać na adres organizatora lub dostarczyć<br />
do jego siedziby do dnia 28.02.2011 r.<br />
Rozstrzygnięcie konkursu nastąpi do końca<br />
marca przyszłego roku.<br />
www.sopot.pl<br />
Hiszpańska multidyscyplinarna pracownia<br />
Grupo Aranea projektuje dla Miejskiego<br />
Centrum Kultury w Mysłowicach. Placówka<br />
postanowiła przeznaczyć jedną ze swoich<br />
przestrzeni na czytelnię, która będzie wyposażona<br />
w albumy, książki oraz czasopisma<br />
z zakresu szeroko pojętej kultury.<br />
Architekci zostali poproszeni o zaprojektowanie<br />
mebla siedziska, który na nowo definiowałby<br />
pojęcie czytelni, a także wnętrza<br />
MCK. Ideą projektu Isla Polonia (otwarcie<br />
27 listopada) jest wprowadzenie krajobrazu<br />
do zamkniętego pomieszczenia. Projektanci<br />
wzorują się topografią wyspy z charakterystycznym<br />
dla niej bogactwem form przyrodniczych,<br />
takich jak góry, doliny, pagórki,<br />
łąki, jeziora. Stąd zaprojektowany mebel<br />
jest niczym ergonomiczna masa, w której<br />
architekci „rzeźbią” wzniesienia, siedziska,<br />
wypukłości i zagięcia, obserwując ułożenie<br />
ludzkiego ciała w różnych pozycjach i uzyskując<br />
w ten sposób ostateczny kształt oraz<br />
charakter „wyspy”.<br />
www.mckmyslowice.pl<br />
Ponad 3 tys. osób odwiedziło III Międzynarodowe<br />
Targi Wyposażenia Obiektów<br />
Noclegowych WorldHotel 2010,<br />
które odbyły się w dniach 29 września<br />
– 1 października w centrum MT Polska<br />
w Warszawie. Wśród gości znaleźli się<br />
właściciele, zarządzający i inwestorzy<br />
bazy noclegowej oraz projektanci wnętrz.<br />
Oferty produktów i usług przedstawiło<br />
117 wystawców z Polski i zagranicy,<br />
w pięciu sektorach tematycznych: wyposażenia<br />
i wystroju wnętrz, tekstyliów<br />
i galanterii hotelowej, housekeepingu,<br />
rozwiązań informatycznych oraz infrastruktury<br />
rekreacyjnej SPA&WELLNESS.<br />
Wydarzeniem specjalnym tegorocznej<br />
edycji było dwudniowe seminarium<br />
„Hotelarstwo w Polsce. Doświadczenia<br />
lat 1990–2010. Wiedza i rozwój do roku<br />
2015”, w trakcie którego przedstawiono<br />
analizę rynku i postępujących zmian od<br />
1990 r. do chwili obecnej i omówiono<br />
kwestie perspektyw na przyszłość.<br />
www.worldhotel.pl<br />
Na targach Kamień-Stone 2010<br />
w Poznaniu (10–13 listopada) odbędzie<br />
się wystawa projektów w kamieniu. Jest<br />
ona efektem konkursu, do którego zaproszono<br />
studentów wydziałów wzornictwa<br />
i architektury wnętrz akademii sztuk<br />
pięknych. Powstało blisko 30 propozycji,<br />
w większości nawiązujących do wyposażenia<br />
przestrzeni publicznej. Jury nagrodziło<br />
prace, które nie tylko prezentują<br />
wysoki poziom artystyczny, ale przede<br />
wszystkim mają potencjał komercyjny i są<br />
konkurencyjne dla rozwiązań oferowanych<br />
przez branże rywalizujące na rynku<br />
budowlanym z kamieniarstwem. Do<br />
realizacji wybrano trzy projekty, których<br />
prototypy zadebiutują podczas Kamień-<br />
Stone 2010, a następnie pokazane zostaną<br />
na Budmie 2011 oraz na targach arena<br />
DESIGN. Wybrano płytkę okładzinową<br />
i umywalkę z otoczaka projektu Jarosława<br />
Koska oraz „Abecadło” Agaty Kokoszki.<br />
www.projektowanie.rynekkamienia.pl<br />
8 świat architektury świat architektury 9
Nowości produktowe<br />
NOWY<br />
KOSZ DACHOWY<br />
Braas poszerzył ofertę o jednostronny<br />
dwumetrowy kosz dachowy. Produkt wykonany<br />
został ze specjalnie tłoczonych arkuszy.<br />
Poprzeczne ryflowanie wzmacnia<br />
konstrukcję i zabezpiecza przed przelewaniem<br />
się spływającej wody. Kosz zaprojektowano<br />
z myślą o szybkim montażu – nie<br />
tylko ma mniejszą ilość połączeń w linii kosza,<br />
ale i łatwo się go „osiuje”. Cechuje<br />
się wytrzymałością i elastycznością, a także<br />
odpornością na długotrwałe obciążenia<br />
deszczem. Dostępny jest w czterech popularnych<br />
kolorach: czerwonym, ciemnoszarym,<br />
brązowym i antracytowym.<br />
Opływowe kształty korpusu i wylewki<br />
armatury łazienkowej KLUDI O-CEAN<br />
zwieńczone są intrygującym detalem –<br />
joystickiem, który nadaje produktowi dynamiczny<br />
wygląd. Zastosowana w baterii<br />
technologia pozwala precyzyjnie kontrolować<br />
siłę i temperaturę wody. Wylewka wytwarza<br />
strumień kaskadowy, który spływa<br />
swobodnie, jak ze źródła, a przy tym zużywa<br />
tylko 8 litrów wody na minutę. Wzornictwo<br />
serii pozostaje w zgodzie z nieprzemijającą<br />
modą na organiczne kształty, stanowiąc<br />
harmonijne dopełnienie innych elementów<br />
wyposażenia łazienki. Łagodnie zaokrąglony<br />
front wylewki współgra z wypływającym<br />
BATERIA Z JOYSTICKIEM<br />
strumieniem wody, a z całością interesująco<br />
kontrastuje minimalistyczny joystick.<br />
W TROSCE<br />
O ZABYTKI<br />
Caparol stworzył rodzinę materiałów<br />
Histolith celem ochrony i konserwacji<br />
najcenniejszych dóbr kultury. Produkty<br />
na bazie wapna i krzemianów<br />
przeznaczone są do specjalistycznych prac<br />
konserwatorskich, rekonstrukcyjnych i renowacyjnych.<br />
Są to m.in. farby wewnętrzne<br />
oraz fasadowe, tynki renowacyjne,<br />
a także farby i lazury ochronne do drewna.<br />
Materiały na bazie surowców mineralnych<br />
umożliwiają wykonanie prac renowacyjnych<br />
zgodnie z obowiązującymi normami prawnymi,<br />
a także wymaganiami stawianymi<br />
przez konserwatora zabytków.<br />
14 000 WARIANTÓW<br />
Firma Dennert oferuje gotowe schody<br />
wieloelementowe przeznaczone do<br />
montażu bezpośrednio na budowie. Są<br />
wykonane z żelbetu i występują w ponad<br />
14 000 wariantach. Gotowy produkt dostępny<br />
jest w różnych szerokościach biegu<br />
schodów oraz stopni, w różnych wysokościach<br />
stopni i kondygnacji, a także z podwieszonymi<br />
podestami. Schody mogą być<br />
proste, kręcone lub wykonane według indywidualnego<br />
projektu klienta. Montaż na<br />
budowie zapewnia przeszkolona ekipa firmy<br />
– trwa on około 30 minut. Dostarczane są<br />
pasujące do nich poręcze. Można je również<br />
wyposażyć w rozwiązania, które gwarantują<br />
skuteczne wytłumienie odgłosu kroków.<br />
www.projektoskop.pl<br />
www.dennert.pl<br />
TRWAŁOŚĆ I ELEGANCJA<br />
MINIMALIZM W JAPOŃSKIM STYLU<br />
www.monier.pl<br />
KUBEŁKOWA<br />
IZOLACJA<br />
Produkt firmy Den Braven wyeliminuje<br />
problem wnikania wilgoci oraz służyć będzie<br />
jako warstwa drenująco-wentylująca.<br />
Wykonana z twardego polietylenu, hydroizolacyjna<br />
folia kubełkowa przeznaczona<br />
jest do ochrony fundamentów, tarasów,<br />
wewnętrznych ścian i posadzek piwnic<br />
oraz ścian oporowych. Dzięki specjalnemu<br />
kształtowi wytłoczeń folia nie ulega zgnieceniu<br />
pod naporem ziemi. Wypełniające się<br />
nią kubełki pozwalają na rozłożenie działających<br />
sił, przez co zredukowane zostaje<br />
ryzyko uszkodzenia warstwy bitumicznej<br />
oraz samej folii. Ułożenie folii na tarasie,<br />
przed wylaniem szlichty, zapewni wentylację,<br />
która pozwoli<br />
pozbyć się wilgoci.<br />
Produkt ochroni<br />
również ściany<br />
i podłogi piwnic,<br />
zapewniając odpowiednią<br />
wentylację<br />
oraz odprowadzając<br />
nadmiar zbierającej<br />
się tam wody.<br />
Averto V4 to kolekcja laminowanych<br />
paneli podłogowych firmy Witex. Klasa<br />
ścieralności AC4 gwarantuje, że panele<br />
sprawdzą się we wnętrzach o dużym natężeniu<br />
ruchu. Wodoodporna płyta nośna<br />
Sofa Jana projektu Paoli Navone zrywa<br />
ze stereotypowym myśleniem o wyposażeniu<br />
pokoju dziennego. Dzięki modułowej<br />
budowie i nietuzinkowej kolorystyce mebel<br />
nadaje pomieszczeniu niepowtarzalny charakter,<br />
który podkreślają miękkie poduszki<br />
wykonane z pokrytej dacronem pianki poliuretanowej.<br />
Z kolei na materiał pokrowców<br />
wybrano len. Godne uwagi są też kolorystyka<br />
i wzornictwo: od jednolitych i spokojnych<br />
tonów po wyraziste barwy i wzory.<br />
Wszystkie obicia sofy są zdejmowane, co<br />
pozwala dostosować kanapę np. do nowego<br />
koloru ścian. Produkt skonstruowany<br />
przez holenderską firmę Linteloo może być<br />
www.witex.com<br />
WYGODNA SOFA PAOLI NAVONE<br />
Aqua-Protect w połączeniu z impregnowanymi<br />
krawędziami pozwala na montaż<br />
w pomieszczeniach o podwyższonym<br />
poziomie wilgotności (łazienka, kuchnia).<br />
Warstwa antystatyczna zapewnia ochronę<br />
przed nieprzyjemnymi wyładowaniami<br />
elektrostatycznymi, a także zmniejsza<br />
przyczepność brudu. Sześć stylowych<br />
dekorów w kolorze ciepłego brązu ma<br />
wyraźny rysunek słojów. Panele charakteryzują<br />
się zróżnicowaną, odpowiednio<br />
dopasowaną do dekorów drewna strukturą<br />
powierzchni. Podłoga prezentuje się<br />
elegancko dzięki specjalnemu formatowi<br />
deski (1376 mm długości) oraz czterostronnej<br />
v-fudze.<br />
wykorzystywany jako komfortowa leżanka,<br />
intymna kanapa lub np. klasyczny narożnik.<br />
Dystrybutorem Linteloo w Polsce jest firma<br />
Living Concept.<br />
fot. Linteloo<br />
www.caparol.pl<br />
ZESTAW NATRYSKOWY<br />
Z PRZYCISKIEM ECO<br />
Zestaw natryskowy Oras Natura zaprojektowany<br />
przez fińską projektantkę<br />
Kirsi Svärd ma rączkę natrysku z innowacyjnym<br />
przyciskiem Eco, który ogranicza<br />
zużycie wody do 50% przy zachowaniu<br />
maksimum przyjemności podczas kąpieli.<br />
W skład zestawu wchodzi: rączka natrysku<br />
z eko-przyciskiem, drążek natrysku, uchwyt<br />
przesuwny, wąż natrysku, pojemnik na mydło<br />
i hak. Zestaw pasuje do wszystkich jednouchwytowych<br />
i termostatycznych baterii<br />
natryskowych Oras. Aby zapewnić jeszcze<br />
większą oszczędność wody i energii, należy<br />
zastosować baterie termostatyczne lub presostatyczne.<br />
Estetyka Kraju Kwitnącej Wiśni stała się inspiracją<br />
do stworzenia nowej kolekcji SAKAI firmy Technolux.<br />
Lampy charakteryzują się prostymi, geometrycznymi<br />
kształtami oraz stonowaną kolorystyką. Delikatne<br />
abażury w formie prostopadłościanów wpisane zostały<br />
w lekkie, drewniane ramki, dzięki czemu przywodzą<br />
na myśl lampiony. Efekt ten potęgują dwie<br />
dekoracyjne listwy umieszczone tuż nad główną<br />
bryłą każdej z opraw. W kolekcji na uwagę zasługuje<br />
nie tylko ciekawy fason lamp, ale również połączenie<br />
ciemnego drewna, z którego wykonano oprawy,<br />
z jasnym abażurem. Taki kolorystyczny kontrast dodaje<br />
lampom uroku i naturalnego wyrazu. W skład<br />
nowej kolekcji wchodzą cztery zwisy posiadające od<br />
jednego do czterech źródeł światła, a także praktyczny<br />
kinkiet. Lampy po zapaleniu dają naturalnie rozproszone<br />
światło.<br />
NOWA GENERACJA ENERGOOSZCZĘDNYCH OKIEN<br />
Ogólnopolska sieć sprzedaży Polskie<br />
Okna wprowadziła na rynek profile<br />
bluEvolution, które zapewniają bezkonkurencyjną<br />
wartość współczynnika przenikalności<br />
termicznej, gwarantując najwyższą<br />
izolację cieplną. Okna zmniejszają straty<br />
energii i dzięki temu pozwalają zaoszczędzić<br />
na kosztach eksploatacji mieszkania lub<br />
domu. Wykonując okno z profili nowej generacji,<br />
przy zastosowaniu standardowych<br />
wzmocnień stalowych i pakietu szybowego<br />
o współczynniku Ug = 0,8 W/(m 2 x K), uzyskujemy<br />
wartość współczynnika przenikania<br />
ciepła całego okna Uw = 0,93 W/(m 2 x K).<br />
Natomiast przy wzmocnieniach termicznych<br />
www.technolux.pl<br />
i pakiecie szybowym o Ug = 0,5 W/(m 2 x K)<br />
współczynnik całego okna wynosi zaledwie<br />
0,73 W/(m 2 x K) – dla okna referencyjnego<br />
o wymiarach 1230 mm x 1480 mm.<br />
www.denbraven.pl<br />
www.livingconcept.pl<br />
www.oras.com/pl<br />
www.polskieokna.pl<br />
10 świat architektury świat architektury 11
W SIEDZIBIE<br />
KOZIOŁKA<br />
MATOŁKA<br />
Oddane w tym roku do użytku Europejskie<br />
Centrum Bajki im. Koziołka Matołka<br />
w Pacanowie, to obiekt unikatowy nie tylko<br />
w skali kraju. Architekturę zespołu ukształtowano<br />
w oparciu o cztery charakterystyczne<br />
bryły zainspirowane babkami, jakie dzieci<br />
formują z piasku. Te niecodzienne elewacje<br />
pokryto łupkiem skalnym, a spinający je przeszklony<br />
pawilon – drewnianymi żaluzjami. Doskonała<br />
kompozycja architektoniczna i trafny<br />
dobór materiałów sprawiają, że odwiedzający<br />
z jeszcze większą przyjemnością wchodzą do<br />
bajkowego świata.<br />
Wnętrze kompleksu jest pełne intrygujących<br />
perspektyw i zaskakujących, bajkowych<br />
motywów, które pełnią również funkcje użytkowe.<br />
Odwiedzający, przechodząc przez<br />
kolejne części obiektu, podziwiają elementy<br />
wystroju i wyposażenia wnętrz. W wyszukany<br />
i przemyślany design harmonijnie wkomponowano<br />
produkty Porta. Bogata oferta firmy<br />
w zakresie wzorów i kolorów umożliwia<br />
uzyskanie satysfakcjonującego efektu, nawet<br />
jeśli elementy pochodzą ze standardowej<br />
oferty katalogowej. Warto podkreślić, że jakość<br />
tej stolarki zawsze jest bardzo wysoka,<br />
bez względu na cenę. Pozwala to projektantowi<br />
zmieścić się w często ograniczonym budżecie,<br />
bez konieczności rezygnacji z estetyki<br />
i elegancji.<br />
W Europejskim Centrum Bajki w Pacanowie<br />
zastosowano drzwi okleinowane CPL HQ<br />
(Continouns Pressure Laminate High Quality),<br />
z ramką MDF-u oklejoną w kolorze skrzydła –<br />
Popielaty Euroinvest. Barwa ta jest uniwersalna,<br />
w związku z tym dobrze sprawdza się zarówno<br />
w ogólnodostępnych częściach obiektu, jak<br />
i biurach. Należy zwrócić uwagę, że oba boki<br />
oraz górna krawędź każdego skrzydła są pokryte<br />
taśmą brzegową ABS o grubości 1 mm,<br />
co pozytywnie wpływa na właściwości produktu.<br />
W strefie administracyjnej, w zależności<br />
od funkcji pomieszczeń, zastosowano drzwi<br />
wypełnione lub z przeszkleniem, natomiast pomieszczenia<br />
higieniczno-sanitarne wyposażono<br />
w produkt pełny z kratkami wentylacyjnymi<br />
i odpowiednimi okuciami. W ofercie drzwi okleinowanych<br />
HPL znajdują się również produkty<br />
jednoskrzydłowe (o szerokościach w zakresie<br />
60–110 cm) i dwuskrzydłowe (120–200 cm),<br />
a także istnieje opcja zamówienia skrzydeł przesuwnych,<br />
co jest doskonałym rozwiązaniem<br />
w pomieszczeniach o ograniczonej powierzchni.<br />
Możliwość zamontowania ościeżnic: MINI-<br />
MAX, regulowanej PortaSYSTEM lub metalowej<br />
pozwala na zastosowanie produktu niemal<br />
w każdym obiekcie.<br />
www.portacad.eu<br />
Wszystkie zapytania dotyczące oferty niestandardowej prosimy kierować do<br />
Dział u Kontraktów: tel. (+48) 58 6778 140, e-mail: kontrakt@porta.com.pl<br />
12 świat architektury świat architektury 13
Projekt z okładki<br />
• Kontrast między cokołem<br />
stadionu i lekkim zadaszeniem<br />
STADION LEGII<br />
Warszawska realizacja pracowni JSK Architekci<br />
Zgodnie z wytycznymi inwestora zaplanowano<br />
budowę nowego stadionu na miejscu<br />
istniejącego. Przyjęto czterogwiazdkową<br />
rangę obiektu (elite stadion), co oznacza, że<br />
pojemność trybun musiała wynieść minimum<br />
30 000 miejsc siedzących. Trybuny są w pełni<br />
zadaszone i spełniają najwyższy standard<br />
UEFA.<br />
Układ urbanistyczny<br />
i kontekst historyczny<br />
Atutem inwestycji jest jej położenie<br />
w sąsiedztwie ul. Czerniakowskiej, zabudowy<br />
śródmiejskiej i rozległego parku. Zieleń stanowi<br />
fragment zabytkowej, urbanistycznej. Osi<br />
Stanisławowskiej z XVIII w., która stała się dla<br />
architektów elementem zarazem ograniczajacym,<br />
jak i inspirującym określone rozwiązania.<br />
Jako odniesienie dla samej bryły przyjęto<br />
wysokość otaczających drzew – ostatecznie<br />
korona stadionu osiągnęła pułap 20 m. Dzięki<br />
temu obiekt, mimo znacznych wymiarów, nie<br />
dominuje nad krajobrazem, a lekki dach o wyraźnie<br />
zaznaczonej konstrukcji unosi się nad<br />
koronami drzew. Projektanci podkreślili także<br />
swój szacunek do zabudowy historycznej,<br />
a w szczególności do Zamku Ujazdowskiego.<br />
Zależało im na takim ograniczeniu najwyższych<br />
punktów bryły stadionu, aby nie dominowały<br />
nad kalenicą dachu (38 m) i wieżami<br />
(45 m) zabytkowej budowli.<br />
Dookoła obiektu wydzielono bezpieczną<br />
strefę pieszą, która umożliwia gromadzenie<br />
się widzów przed wydarzeniem sportowym<br />
i spokojne wyjście ze stadionu, nawet w sytuacji<br />
awaryjnej. Obszar ten służy również<br />
obsłudze technicznej i komunikacyjnej.<br />
Położenie stadionu przy należącym do<br />
założenia Osi Stanisławowskiej Kanale Piaseczyńskim<br />
wymagało uzgodnienia projektu<br />
z władzami konserwatorskimi. Prócz tego,<br />
zachowana została elewacja zachodnia trybuny<br />
głównej, którą uznano za element<br />
o wysokich wartościach architektonicznych,<br />
historycznych i identyfikacyjnych klubu.<br />
Obiekt budzi wiele emocji zarówno w środowisku<br />
architektonicznym, jak i wśród fanów sportu. Spoczywająca<br />
na masywnym cokole i przykryta lekkim<br />
dachem sylwetka stadionu harmonijnie wpisuje się<br />
w kontekst urbanistyczno-historyczny, zachowując<br />
przy tym swój indywidualny charakter.<br />
• Gra barw<br />
na membranie<br />
• Widok z promenady<br />
na płytę boiska<br />
W sektorze tym projektanci przewidzieli<br />
pomieszczenia dla VIP-ów. Stamtąd można<br />
obserwować zarówno rozgrywki sportowe,<br />
jak i rozciągające się na zachód od stadionu<br />
tereny parkowe. Zachowana fasada została<br />
wyeksponowana także od strony wnętrzna,<br />
dzięki obejmującej kilka kondygnacji przestrzeni,<br />
doświetlonej za pomocą szklanego<br />
dachu. Wysoki standard użytkowania zapewnia<br />
odpowiednia jakość wyposażenia<br />
i zastosowanych materiałów wykończeniowych,<br />
a także ciekawy sposób rozwiązania<br />
ścian, podłogi i oświetlenia.<br />
Ze względów użytkowych oraz z konieczności<br />
doświetlenia pomieszczeń, zaproponowano<br />
wyrównanie mniejszych otworów<br />
okiennych do wielkości portfenetrów zlokalizowanych<br />
nad wejściami i nad klatkami schodowymi<br />
historycznej elewacji. Natomiast ze<br />
względu na zły stan techniczny konieczne było<br />
jej częściowe rozebranie. Usunięte fragmenty<br />
zostały odtworzone na wzór stanu pierwotnego<br />
i nadbudowane na całej długości szklaną<br />
bryłą, cofniętą na ok.1,5 m w stosunku do istniejącej<br />
ściany. Jej obecność nabiera wyjątkowego<br />
wyrazu szczególnie po zmroku, kiedy<br />
oświetlone wnętrze promieniuje na zewnątrz<br />
i wzbogaca efekt podświetlonej historycznej<br />
fasady. Architekci podkreślają, że włączenie<br />
elementu historycznego w nowoczesną bryłę<br />
stadionu wyróżnia projekt Legii na tle innych<br />
obiektów. Zgodnie z zaleceniami konserwatorskimi,<br />
założono również zachowanie modernistycznego<br />
pawilonu dawnej pływalni z wieżą<br />
skoków. Niestety, obiekt zostanie rozebrany,<br />
a pozostanie jedynie jego dominanta<br />
Arena i widownia<br />
Architekci, biorąc pod uwagę aspekt społeczny,<br />
założyli stworzenie obiektu przyjaznego<br />
i otwartego, a jednocześnie bezpiecznego,<br />
w którym możliwe będzie uczestnictwo<br />
szerokiej widowni w atmosferze wydarzenia<br />
sportowego. Przestrzeń, w której przebywają<br />
kibice, ma generować pozytywne emocje<br />
i sportową atmosferę dopingu. W związku<br />
z tym przyjęto następujące rozwiązania.<br />
• Maksymalne zbliżenie trybun do pola gry.<br />
Pierwszy rząd widowni został nieznacznie wyniesiony<br />
(ok. 70 cm) nad boisko. Dzięki temu<br />
widzowie znajdują się blisko akcji toczącej się<br />
na polu gry i mają wrażenie bezpośredniego<br />
udziału w meczu.<br />
• Aby żaden element architektoniczny nie<br />
ograniczał widoczności, zastosowano szklane<br />
balustrady dla dolnych i górnych trybun.<br />
• Dobrą widoczność zapewnia także przewyżka<br />
rzędów (od 9,5 do 15 cm, wymóg<br />
UEFA min. 9 cm).<br />
• Organizacja widowni może być dowolnie<br />
14 świat architektury<br />
14 świat architektury świat architektury 15<br />
• Stalowy wspornik dachowy
• Przekrój poprzeczny<br />
rys. archiwum JSK Architekci<br />
modyfikowana za pomocą odpowiednio rozlokowanego<br />
systemu ogrodzeń i barier, które<br />
mogą być usuwane lub montowane, w zależności<br />
od planowanego widowiska.<br />
• Bezpieczeństwo widzów zapewnia monitoring<br />
oraz czytelny system identyfikacji<br />
wizualnej. Odpowiednie rozwiązania zapewniają<br />
komfortowe warunki dla osób niepełnosprawnych.<br />
Wspomniana już promenada, zlokalizowana<br />
na cokole stadionu, pełni funkcję<br />
zwornika komunikacyjnego i funkcjonalnego.<br />
Usytuowano tu szereg elementów uzupełniających,<br />
jak toalety, punkty gastronomiczne<br />
(20 kiosków o zróżnicowanym menu),<br />
pierwszą pomoc i ochronę. Stąd również<br />
odbywa się bezpośrednie napełnianie trybun<br />
dolnych a przez schody i womitoria – trybun<br />
górnych. Z promenady można także oglądać<br />
mecz na stojąco. Promenada stanowi zwieńczenie<br />
cokołu ukształtowanego za pomocą<br />
zazielenionych skarp, kamiennych murów<br />
i elementów z betonu architektonicznego.<br />
Kompozycja w naturalny sposób wpisuje się<br />
w otoczenie i park.<br />
Wielofunkcyjność<br />
Obiekt przeznaczony jest do różnorodnych<br />
funkcji. Na trybunie północnej – tzw. „żylecie”<br />
– zaplanowano możliwość demontażu siedzisk<br />
i użycie jej jako trybuny stojącej dla najbardziej<br />
zaangażowanych w doping kibiców. Według<br />
aktualnych przepisów nie jest jednak możliwe<br />
korzystanie z niej jako trybuny stojącej.<br />
W pozostałych strefach widowni usytuowano<br />
strefy demontowalnych siedzisk, po<br />
usunięciu których powstają dodatkowe przejścia<br />
ewakuacyjne, konieczne w trakcie imprez<br />
masowych, jak koncerty czy meetingi wykorzystujące<br />
powierzchnię boiska jako widownię<br />
i scenę.<br />
W południowo-zachodnim narożniku<br />
stadionu zlokalizowano panoramiczne studio<br />
telewizyjne, które może również spełniać<br />
rolę pomieszczeń do przeprowadzania wywiadów<br />
i spotkań reporterskich. Na najwyższym<br />
piętrze pawilonu usytuowano centralę<br />
ochrony, pomocy lekarskiej i bezpieczeństwa<br />
pożarowego. Na koronie stadionu zaprojektowano<br />
osłonę przed wiatrem w formie<br />
oszklonego ekranu, dzięki czemu można<br />
stamtąd podziwać panoramę Warszawy.<br />
W części zawodniczej, znajdującej się<br />
w parterze trybuny głównej, zaprojektowano<br />
zespół szatni z pomieszczeniami odnowy<br />
biologicznej oraz fizykoterapii, gabinety lekarskie,<br />
pokoje dla sędzów, dziennikarzy oraz<br />
przedstawicieli FIFA i UEFA.<br />
Funkcje podstawowe uzupełnia szereg<br />
pomieszczeń, które zapewniają użytkowanie<br />
budynku niezależnie od aktualnych<br />
wydarzeń. Pomieszczenia trybuny głównej,<br />
jak klub biznesowy (dla 1700 osób,<br />
z indywidualną kuchnią) i loże, mogą działać<br />
codziennie i służyć jako sale konferencyjne,<br />
briefingowe i bankietowe. W skrzydle północnym<br />
cokołu (ul. Łazienkowska) zlokalizowano<br />
muzeum klubu, sklep kibica, sport<br />
bar oraz strefę administracyjną z biurami<br />
klubu. Część wschodnią i południową cokołu<br />
wypełnia dwupoziomowy garaż mieszczący<br />
779 samochodów.<br />
Konstrukcja i wykończenie<br />
Przekrycie „unoszące się” nad stadionem,<br />
widoczne z wielu punktów miasta, jest<br />
zadaszeniem z tkaniny technicznej z włókien<br />
szklanych, pokrytych tworzywem PTFE.<br />
Membrana ta spoczywa na misternej konstrukcji<br />
stalowej. Od strony boiska pokrycie<br />
dachu uzupełnia pas płyt poliwęglanowych,<br />
który zapewnia lepsze doświetlenie naturalne<br />
murawy. Podstawowy układ konstrukcyjny<br />
trybun został wykonany z żelbetu, na<br />
którym zamontowano stalowe kratownice<br />
przestrzenne konstrukcji dachowej w rozstawie<br />
ok. 21 m i wysięgu ok. 32 m. Właściwe<br />
napięcie membrany gwarantuje odpowiednio<br />
zaprojektowany system lin. Rury spustowe<br />
odwodnienia dachu zostały ukryte w elementach<br />
konstrukcyjnych.<br />
Trybuny wykonano z betonu architektonicznego<br />
ze zbrojeniem podwieszanym<br />
w formach podczas betonowania. Dzięki temu<br />
wyeliminowano konieczność stosowania podkładek<br />
dystansowych i uzyskano wysoką jakość<br />
powierzchni, a także atrakcyjny wygląd<br />
zewnętrzny.<br />
Cały obiekt, w tym schody, womitoria, poręcze<br />
balustrad, jest iluminowany od zewnątrz<br />
i wewnątrz. Na szczególną uwagę zasługują<br />
rozwiązania zastosowane w płaszczyźnie dachu,<br />
m.in. efekt „laola” w barwach Legii. Zieleń<br />
skarp została dodatkowo podświetlona oprawami<br />
energooszczędnymi typu LED w kolorze<br />
zielonym.<br />
Do grupy Gemite należy również JWB Cover sp. z o.o., firma wykonawcza zajmująca<br />
się przede wszystkim usługami specjalistycznymi w zakresie zabezpieczenia<br />
i ochrony konstrukcji stalowych i betonowych.<br />
Wykonawca zabezpieczeń antykorozyjnych konstrukcji stalowej na Stadionie Legia Warszawa.<br />
Produkty z naszej oferty:<br />
• INTERZINC 52 (wysokocynkowany epoksyd), spełniający wymagania SSPC Paint 20. Składnik<br />
wszelkich antykorozyjnych systemów powłok w agresywnych środowiskach, włącznie z występującymi<br />
na konstrukcjach morskich, urządzeniach petrochemicznych, instalacjach celulozowopapierniczych,<br />
mostach i elektrowniach. Dostępny w kolorach: niebieskim, szarym i zielonym.<br />
• INTERGARD 475HS (epoksyd). Przeznaczona do stosowania jako grubopowłokowa farba poprawiająca<br />
ochronę barierową szerokiej gamy antykorozyjnych systemów powłokowych w wielu<br />
środowiskach takich, jak instalacje przybrzeżne, zakłady petrochemiczne, celulozowo-papiernicze<br />
oraz mosty. Wersja z blaszkowatym tlenkiem żelaza umożliwia wydłużenie okresu przemalowania<br />
i dogodniejszą aplikację w wytwórni przed transportem i finalnym malowaniem konstrukcji na<br />
budowie. Dostępny w kolorach: jasnoszarym MIO i wybranym zakresie barw.<br />
• INTERFINE 878 (polisiloksan akrylowy). Odporna na ciężkie warunki farba nawierzchniowa<br />
przeznaczona do aplikacji na odpowiednio zagruntowanej stali. Charakteryzuje się dobrą elastycznością,<br />
odpornością na ścieranie, zapewnia ochronę przed rozpryskami i zachlapaniami różnymi<br />
chemikaliami. Przeznaczona do stosowania na stadionach sportowych, mostach, platformach<br />
przybrzeżnych, zakładach chemicznych, petrochemicznych, celulozowo-papierniczych i energetycznych.<br />
Szeroki zakres w zakresie kolorowania Chromascan.<br />
Dzięki rozwiązaniom przyjętym<br />
w projekcie przez pracownię JSK<br />
Architekci, obiekt Legii osiągnął<br />
standard najlepszych stadionów na<br />
świecie. Obszerny materiał na temat<br />
budowy innych aren sportowych tego<br />
typu w Polsce, w tym również według<br />
projektów biura JSK Architekci,<br />
zamieściliśmy w artykule pt. „Tu<br />
było ściernisko…”, który ukazał się<br />
w świecie architektury 6/2010.<br />
TRANSTECH POLSKA sp. z o.o. należy do Grupy Gemite (www.gemite.com.pl) i działa na rynku od 1996 roku. Jest dystrybutorem firmy<br />
International Coatings w Polsce - światowego lidera w produkcji farb i zabezpieczeń antykorozyjnych do ochrony stalowych konstrukcji mostowych.<br />
Produktami tego producenta pomalowanych jest ok. 90% konstrukcji stadionów piłkarskich oraz ok. 70% mostów na całym świecie.<br />
TRANSTECH POLSKA sp. z o.o. jest dostawcą farb antykorozyjnych na Stadion Legia Warszawa oraz realizowany Stadion Narodowy w Warszawie.<br />
GRUPA GEMITE<br />
TRANSTECH POLSKA Sp. z o.o.<br />
16 świat architektury<br />
JWB COVER Sp. z o.o. 04-697 Warszawa, ul. Mrówcza 243, tel. +48 22 812 12 61, fax. +48 22 812 12 61 wew. 103, e-mail: gemite@gemite.com.pl<br />
TRANSTECH POLSKA Sp. z o.o. Dyrektor handlowy – Ernest Dzierżanowski, +48 505 154 809, e-mail: ernest.dzierzanowski@transtechpolska.com.pl<br />
16 świat architektury świat architektury 17
przepisów współpracujemy stale z polskimi<br />
rzeczoznawcami. Jeżeli mamy wątpliwości lub<br />
musimy przeprowadzić pomiary czy symulacje,<br />
pomagają nam specjaliści z innych krajów.<br />
Zapewnienie bezpieczeństwa na imprezach<br />
masowych to najwyższy priorytet, zarówno<br />
nasz, jak i UEFA.<br />
Proszę nam opowiedzieć o rozwiązaniach<br />
zastosowanych w płycie boiska.<br />
ZP: Na temat trawy możemy pół<br />
dnia rozmawiać (śmiech). Stosuje się różną<br />
wysokość podbudowy boiska: od<br />
40 cm, czasem od 80 cm. To złożony temat<br />
i tym zajmują się nasi podwykonawcy – specjaliści<br />
od systemów podgrzewania murawy i<br />
chłodzenia. Nie ma problemu z zapewnieniem<br />
wydajności tych systemów. Kłopot stanowi natomiast<br />
częsta wymiana trawy spowodowana<br />
brakiem odpowiedniego nasłonecznienia i<br />
przewietrzania. Z tym borykają się wszyscy<br />
projektanci stadionów.<br />
MR: Klub podczas budowy grał na<br />
swoim boisku i było ono już zaopatrzone<br />
w system drenażu i ogrzewania. Do<br />
nas należały jedynie niewielkie korekty. Już<br />
od kilku lat wszystko funkcjonuje tam dobrze,<br />
a klub współpracuje z firmą, która dba<br />
o infrastrukturę płyty boiska.<br />
• Womitorium<br />
Mimo tego, że stadion ma zadaszone<br />
trybuny, jego konstrukcja, czyli rozdzielenie<br />
widowni dolnej oraz górnej i zastosowanie<br />
pomiędzy nimi otwieranej fasady, umożliwia<br />
dobre napowietrzenie i przewiew wnętrza<br />
stadionu – to niezbędne dla trawy. Górna trybuna<br />
jest niezależna od dolnej. Na obie wchodzi<br />
się z promenady. Między nią a wnętrzem<br />
stadionu jest szklana fasada, która umożliwia<br />
wgląd do obiektu. Gdy mecze są rozgrywane<br />
w chłodniejszych miesiącach, ludzie nie cierpią<br />
z powodu przeciągów. Z kolei w cieplejszym<br />
okresie zamknięcie stadionu spowodowałoby<br />
zastój powietrza wewnątrz jego niecki, co<br />
byłoby szkodliwe dla samej trawy, która porosłaby<br />
mchem i zagrzybiła się. Wtedy drzwi są<br />
otwarte, a wnętrze jest przewietrzane.<br />
Na dachu zastosowali Państwo membranę.<br />
To rozwiązanie jest w Polsce nowatorskie,<br />
gdyż do tej pory bano się<br />
ją stosować ze względu na intensywne<br />
deszcze i śnieg. Panowie nie mieli tych<br />
wątpliwości?<br />
MR: Ludzie wymądrzają się na ten temat,<br />
bo słyszeli o wypadku w Katowicach. Tymczasem<br />
to nie śnieg jest największym obciążeniem<br />
dla dachu, a wiatr, który napiera z dużo większą<br />
siłą. Jeśli jest porywisty, niekorzystnie wpływa na<br />
Sky box<br />
Rzut 5 piętra<br />
Które elementy w projekcie stadionu<br />
Legii decydują o tym, że spełnia on<br />
wymogi UEFA?<br />
Zbigniew Pszczulny: Jest ich kilka.<br />
Wszystkie miejsca na stadionie są siedzące<br />
i przekryte dachem, a przewyżka rzędów<br />
wynosi 9 cm. Zaprojektowaliśmy dwie identyczne<br />
szatnie, pomieszczenia dla sędziów<br />
i do kontroli antydopingowej. Są to wytyczne<br />
UEFA, ale jest wiele innych przepisów, które<br />
musieliśmy uwzględnić, zarówno międzynarodowych,<br />
jak i polskich. Wszystko należało<br />
„włożyć do jednego kapelusza”, ale udało się.<br />
Powstał jeden z pierwszych obiektów w Polsce,<br />
który spełnia te wszystkie wymogi.<br />
Czy projekt był konsultowany ze specjalistami?<br />
JSK ARCHITEKCI O STADIONIE LEGII<br />
Mariusz Rutz: Nie musieliśmy konsultować<br />
się ze specjalistami, ponieważ właśnie<br />
z nimi Pani rozmawia. Nie od wczoraj zajmujemy<br />
się projektowaniem tego typu obiektów<br />
oraz na bieżąco współpracujemy z komisją<br />
techniczną UEFA i wymieniamy się doświadczeniami.<br />
Regulacje nie są nam obce, wręcz<br />
przeciwnie. Zgłaszamy swoje uwagi i niektóre<br />
rozwiązania ulepszamy w porozumieniu<br />
z UEFA, która je kodyfikuje. Później, na stadionach<br />
autoryzowanych przez federację<br />
stają się one standardem. Dowodem zaufania<br />
do naszego doświadczenia jest fakt,<br />
że pomagamy w dostosowaniu do wymogów<br />
UEFA dwóch stadionów na Ukrainie,<br />
których projektanci poprosili nas o pomoc.<br />
Jeśli chodzi o przedstawianie dokumentacji<br />
innym, mam swoją teorię na ten<br />
temat. Polskie prawo budowlane nakazuje<br />
uzgadnianie projektów ze specjalistami<br />
i rzeczoznawcami z różnych dziedzin. Za<br />
swoje wskazania nie biorą oni żadnej odpowiedzialności,<br />
stawiają stempel i dostają<br />
pieniądze. Ma to więc charakter wyłącznie<br />
formalny i jest fikcją. Architekt, który rzetelnie<br />
wykonuje swój zawód, musi znać się na<br />
problematyce projektowej. Przecież to on<br />
ponosi całą odpowiedzialność.<br />
Jak wyglądają uzgodnienia z UEFA?<br />
ZP: Istnieje specjalna komisja, która<br />
wszystko sprawdza, obchodzi stadion i stawia<br />
pytania. W zakresie bezpieczeństwa w<br />
obiekcie, wymagania w całej Europie są takie<br />
same. Mimo niedoskonałości krajowych<br />
Marka Forum Seating wyposażyła wiele prestiżowych obiektów<br />
m.in. stadiony na Mistrzostwach <strong>Świat</strong>a w RPA oraz Euro 2012 w Polsce.<br />
TRANSTECH<br />
1/2<br />
Hala Ergo Arena – Gdańsk/Sopot Stadion Legii – Warszawa Stadion Green Point – Kapsztad, RPA<br />
Systemy siedzisk dla wymagającej publiczności<br />
www.forumseating.com<br />
18 świat architektury<br />
świat architektury 19
• Zespół wejść na stadion<br />
20 świat architektury<br />
przeciążenia konstrukcji. Dach jest przemyślany,<br />
ma podgrzewane wpusty, sprawne odwodnienie.<br />
Membrana teflonowa na podkładzie konstrukcyjnym<br />
z włókna szklanego sprawia, że<br />
śnieg ześlizguje się z jej powierzchni.<br />
ZP: Warto dodać, że to nie jest żaden<br />
eksperyment. Te rozwiązania są na świecie<br />
znane. Nasz konstruktor zaprojektował<br />
ok. 100 takich dachów. Wybraliśmy to rozwiązanie<br />
ze względu na walory architektoniczne.<br />
Naszym zadaniem było wkomponowanie<br />
stadionu w otoczenie, tak aby nie<br />
było go widać. Chodziło o uszanowanie<br />
Osi Stanisławowskiej. Stadion jest położony<br />
w pięknym miejscu i miał być tak ukształtowany,<br />
by jak najmniej wpływać na to założenie<br />
i widok na Zamek Ujazdowski. Wydaje<br />
nam się, że efekt osiągnęliśmy, gdyż obiekt<br />
zakryty tym lekkim parasolem chowa się<br />
wśród drzew. Zdecydowaliśmy się na rozwiązanie<br />
„parkowe”, „namiotowe”, najlżejszą<br />
i subtelną formę, która jednocześnie stadionu<br />
nie zaciemnia. Membrana jest biała, więc<br />
pod dachem jest jasno.<br />
MR: Pas pokrycia dachowego o szerokości<br />
ok. 8 m wokół boiska jest wykonany z płyt<br />
poliwęglanowych w celu poprawy doświetlenia<br />
murawy. Płyty te przepuszczają znacznie<br />
więcej promieni słonecznych niż powłoka<br />
membrany i w ten sposób poprawiają warunki<br />
wegetacyjne trawy.<br />
To rozwiązanie kojarzy mi się ze starożytnym<br />
Rzymem, gdzie stadiony przekrywano<br />
materiałowymi osłonami.<br />
MR: Tak było na przykład w Koloseum.<br />
Do korony montowano wsporniki, a tkaniny<br />
były rozwieszane. Ten dach służył raczej<br />
zacienianiu niż ochronie przed deszczem, ale<br />
rzeczywiście występuje tutaj analogia.<br />
ZP: Materiały mamy dziś lepsze.<br />
Niewątpliwie. Zastosowaliście Państwo<br />
beton architektoniczny ze zbrojeniem<br />
podwieszonym. W jakim celu pojawiło<br />
się to rozwiązanie?<br />
MR: To patent, którego nie możemy<br />
zdradzić (śmiech). Gdy zbrojenie układa się<br />
w szalunku, powinno być zabezpieczone<br />
przed tym, aby podczas wylewania betonu<br />
nie zostało zepchnięte i do niego nie przylegało.<br />
Pręty zaczęłyby wtedy wystawać<br />
z powierzchni prefabrykatu i pod wpływem<br />
czynników atmosferycznych zardzewiałyby,<br />
powodując korozję betonu i uszkodzenie<br />
elementu. Dlatego należy dbać, aby stal<br />
wewnątrz prefabrykatu miała odpowiednią<br />
otulinę. Do właściwego ustawienia zbrojenia<br />
najczęściej stosuje się „kółeczka” dystansowe<br />
zrobione z tworzywa sztucznego lub betonu.<br />
Jest to rozwiązanie dobre, gdy element<br />
żelbetowy jest otynkowany i pokryty powłoką<br />
ochronną. Problem pojawia się, gdy powierzchnia,<br />
która wychodzi z szalunku, jest<br />
jednocześnie wykończeniem zewnętrznym.<br />
Wtedy punkty, których elementy dystansowe<br />
dotykają i są widoczne na powierzchni<br />
betonu, stają się miejscami potencjalnego<br />
uszkodzenia prefabrykatu. Dlatego zdecydowaliśmy<br />
się na element odlewany do góry<br />
nogami i zbrojenie podwieszone w szalunku.<br />
Wtedy stal nie dotyka dna szalunku, który<br />
później staje się powierzchnią zewnętrzną.<br />
W odpowiedni sposób należy zawiesić pręty<br />
w szalunku, wylać beton i zawibrować. Duże<br />
i kosztowne obiekty są budowane raz na kilkadziesiąt<br />
lat, więc to ważny etap budowlany.<br />
ZP: Skorupę zewnętrzną stadionu i trybun<br />
zbudowano z prefabrykatów, więc jakość<br />
betonu jest dla nas ważna. Stanowi on 100%<br />
wnętrza stadionu. Jest poddany intensywnemu<br />
użytkowaniu, ścieraniu, myciu.<br />
MR: Są projektanci, którzy nie dbają<br />
o jego jakość, mówiąc, że pokryją posadzki<br />
warstwami antypoślizgowymi. Jest to rozwiązanie<br />
nieestetyczne – w porowatych powierzchniach<br />
tworzy się magazyn brudu.<br />
ZP: To powierzchnia, na której siedzą widzowie,<br />
ale spełnia także dodatkową funkcję<br />
– jest dachem dla pomieszczeń zlokalizowanych<br />
pod trybunami. Podczas obfitego deszczu<br />
nie można wykluczyć, że jakaś część trybun<br />
zostanie zamoczona, dlatego całość musi<br />
być wodoszczelna. Długowieczność stadionu<br />
i możliwość utrzymania go w stanie czystości<br />
zależą od jakości prefabrykatów.<br />
Modnym tematem są rozwiązania<br />
energooszczędne. Zastosowano je w tej<br />
realizacji?<br />
ZP: Nie chcielibyśmy tego tematu zawężać<br />
do energooszczędności. Obiekty muszą<br />
spełniać wymogi zrównoważonego rozwoju.<br />
Dbałość o środowisko polega przede<br />
Żelbetowy „ring”<br />
– podparcie dla konstrukcji dachu<br />
Deskowania:<br />
system uniwersalny DSD 12/20,<br />
dźwigarkowy ENKOFLEX<br />
i modułowy PRIMO<br />
System podparć:<br />
wieże T-60 (o wys. od 12 do 20 m)<br />
Deskowanie słupów<br />
– system modułowy ORMA<br />
Deskowanie ścian<br />
– system modułowy PRIMO<br />
Stadion Legii Warszawa<br />
Dźwigary kratowe zadaszenia<br />
nad trybunami<br />
podparte wieżami<br />
wysokonośnymi MK<br />
(o wys. od 19 do 26 m)<br />
Deskowania<br />
kształtują inwestycje<br />
Słupy Most podtrzymujące na rzece Skawie trybuny<br />
w stężone ciągu elementami DW 956Konsola systemu CR-250<br />
Schodnia BRIO uniwersalnego MK<br />
TAC-1200<br />
ULMA Construccion Polska S.A. . tel.: (22) 506 70 00 . www.ulma-c.pl<br />
20 świat architektury świat architektury 21<br />
fot. legia.com<br />
fot. legia.com
22 świat architektury<br />
wszystkim na wykorzystaniu materiałów,<br />
które będą swoją funkcję spełniały przez<br />
długi czas. Rozwiązań stosowanych w pomieszczeniach<br />
zamkniętych jest na stadionie<br />
mało, ale dochodzi zagadnienie izolacji cieplnych.<br />
Na arenie sportowej jest to problem<br />
techniczny, bo izolujemy od środka, co jest<br />
jakby na przekór fizyce budowli. Staramy się<br />
ograniczyć ilość energii, która zużywana byłaby<br />
na chłodzenie i ogrzewanie. Mało który<br />
inwestor myśli o kosztach eksploatacji. Nasze<br />
doświadczenie wskazuje, że w przeciętnym<br />
budynku w okresie 25–30 lat są one<br />
równie wysokie jak koszty inwestycji, a tym<br />
samym równoważne. Warto zainwestować<br />
na początku więcej pieniędzy w odpowiednią<br />
jakość, by w przyszłości zaoszczędzić.<br />
Klienci wciąż nie myślą w sposób<br />
perspektywiczny. Oświetlenie stadionu<br />
też z pewnością odgrywało dużą rolę<br />
w ograniczeniu kosztów.<br />
ZP: To zagadnienie jest złożone. Oświetlenie<br />
boiska musi spełniać określone wymogi,<br />
przede wszystkim podyktowane przez<br />
telewizję. Mamy także oświetlenie użytkowe<br />
i efekty specjalne, czyli iluminację. Chcieliśmy<br />
wydobyć stadion z otoczenia i pokazać jego<br />
architekturę. Połączyliśmy to w taki element<br />
„zabawowy”. Na dachu można puścić „falę<br />
świetlną”, która współgra z meksykańską falą<br />
na trybunach i może nadawać jej rytm. To<br />
dodatkowy smaczek w naszych trzech rodzajach<br />
oświetlenia.<br />
Taki element dekoracyjny…<br />
ZP: Mecz to wielki show, a my stwarzamy<br />
ramy dla tego przedstawienia. Celami architekta<br />
w projektowaniu stadionu powinno<br />
być stworzenie dobrej atmosfery, doskonałej<br />
akustyki, bliskości trybun i boiska. Mamy sygnały,<br />
że atmosfera na Legii, również dzięki<br />
kibicom, jest wspaniała.<br />
JSK pracuje także nad stadionem<br />
miejskim We Wrocławiu. Jak porównają<br />
Panowie te dwie inwestycje?<br />
MR: To zupełnie różni inwestorzy. Stadion<br />
Legii projektowaliśmy dla prywatnego<br />
klienta, czyli właściciela klubu. Projekt został<br />
zrobiony i przekazany miastu na mocy umowy<br />
między jego władzami a Legią Warszawa.<br />
Przygotowaliśmy projekt wykonawczy, specyfikację<br />
i wykonanie odbioru robót. Dokumentację<br />
stadionów we Wrocławiu i Narodowego<br />
w Warszawie wykonywaliśmy z kolei<br />
fot. Wojciech Kryński<br />
• Detal węzła konstrukcyjnego<br />
• W barwach klubowych<br />
dla instytucji publicznych. Występowała tu silna<br />
presja związana z harmonogramem robót.<br />
Dzięki naszemu doświadczeniu udało się doprowadzić<br />
do opracowania projektu na czas<br />
i rozpoczęcia prac na budowie. We Wrocławiu<br />
czkawką odbił się wybór wykonawcy, ale<br />
zostało to doprowadzone do ładu i teraz budowa<br />
postępuje szybko.<br />
ZP: Zasługa obiektu Legii jako przecierajacego<br />
szlaki dla nowej generacji stadionów<br />
w Polsce jest olbrzymia. Było to pionierskie<br />
dzieło nie dla nas, ale dla podwykonawców<br />
prefabrykatów. Z pierwszymi prefabrykatami<br />
na Legii było dużo problemów, niektóre zostały<br />
odrzucone.<br />
Czy według Panów Warszawa potrzebuje<br />
tak dużych stadionów?<br />
MR: Trzeba spojrzeć, jak to się rozwijało<br />
w czasie. Decyzja o budowie stadionu Legii<br />
została zaplanowana przed przyznaniem Polsce<br />
i Ukrainie organizacji mistrzostw Europy.<br />
Później okazało się, że obiekt przy ul. Łazienkowskiej<br />
jest za mały, więc trzeba zbudować<br />
Stadion Narodowy. Poza tym, pamiętajmy<br />
o tym, że Polska to prawie 40-milionowy<br />
kraj, a Warszawa to 2-milionowe miasto.<br />
Mamy zaległości w budowaniu obiektów publicznych.<br />
Nie chciałbym porównywać Warszawy<br />
do Londynu, bo to inny potencjał, ale<br />
w stolicy Anglii są przynajmniej cztery wielkie<br />
stadiony. Na olimpiadę zostanie zbudowany<br />
kolejny, który po igrzyskach będzie częściowo<br />
zmniejszony. Może jest to dla nas terapia<br />
szokowa, bo w krótkim czasie powstaje wiele<br />
tego typu obiektów. Jestem jednak przekonany,<br />
że dzięki nim Warszawa zyska budowle,<br />
na których będą mogły odbywać się imprezy<br />
do tej pory omijające stolicę.<br />
ZP: Spójrzmy na liczby. Gdy cztery lata<br />
temu zaczynaliśmy projektować stadion Legii,<br />
zastanawialiśmy się, ilu widzów będzie<br />
w przyszłości przychodziło na mecze tego<br />
TWORZYWA SZTUCZNE DLA ARCHITEKTURY<br />
Odpowiedzialność, którą ponoszą architekci i wykonawcy projektów budowlanych, stawia przed naszą firmą ambitne zadanie. Kontrahenci<br />
wymagają materiałów o najwyższej jakości, oczekując jednocześnie atrakcyjnych cen. Dla sektora budowlanego oferujemy szeroki wybór<br />
materiałów największych producentów z całego świata, które przeszły odpowiednie badania, spełniają określone normy oraz posiadają<br />
wymagane certyfikaty. Są to produkty na dachy, w tym zadaszenia stadionów, ściany, elewacje, izolacje oraz do prac wykończeniowych:<br />
■ poliwęglan lity i kanalikowy<br />
■ profile aluminiowe<br />
■ płyty faliste i trapezowe<br />
■ płyty kompozytowe<br />
■ HPL<br />
■ materiały izolacyjne XPS, EPS, wełna<br />
■ płyty mineralno-akrylowe Staron<br />
■ ekrany akustyczne<br />
■ panele i osprzęt<br />
MATERIAŁY NAJLEPSZYCH EUROPEJSKICH PRODUCENTÓW<br />
KOMPLEKSOWA OBSŁUGA (OD FAZY PROJEKTU PO WYKONAWSTWO)<br />
BYĆ LIDEREM W DYSTRYBUCJI TWORZYW SZTUCZNYCH W EUROPIE ŚRODKOWO-WSCHODNIEJ<br />
CENTRALA WARSZAWA<br />
ul. Księcia Ziemowita 19, 03-778 Warszawa, tel. 22 51 13 100; fax 22 51 13 101, warszawa@tuplex.pl, www.tuplex.pl
klubu. Założyliśmy, że ok. 10 tys. W tej chwili<br />
oddano do użytku trzy trybuny o pojemności<br />
21 tys. widzów. Wydano już 90 tys. kart<br />
kibica, które uprawniają do zakupu biletu lub<br />
karnetu. Na wszystkich meczach, które odbyły<br />
się do tej pory, był komplet publiczności.<br />
Nowe stadiony i nowa jakość sprawiają, że na<br />
spotkania przychodzą widzowie z wszystkich<br />
grup społecznych.<br />
MR: To są nie tylko stadiony piłkarskie, ale<br />
wielofunkcyjne areny, na których można organizować<br />
różnego rodzaju imprezy. Mówię<br />
tu zwłaszcza o Stadionie Narodowym, bo<br />
arena Legii to jednak obiekt klubowy, choć<br />
i tam zorganizowano olimpiadę dla niepełnosprawnych.<br />
Biorąc pod uwagę, kto jest właścicielem<br />
klubu (grupa medialna ITI – przyp.<br />
red.), można się spodziewać, że koncerty<br />
także będą tam organizowane. Tak gigantyczny<br />
obiekt jak Stadion Narodowy generuje<br />
również ogromną ilość miejsc pracy.<br />
ZP: Naszym życzeniem jest, by obiekt<br />
o powierzchni ok. 200 tys. m 2 funkcjonował<br />
codziennie. Są tam sale konferencyjne, restauracje,<br />
muzea, centra odnowy biologicznej.<br />
Ciągłość wykorzystywania pomieszczeń<br />
jest najważniejsza.<br />
Można patrzeć na nie jak na obiekty<br />
o oddziaływaniu metropolitalnym.<br />
ZP: Tak, a dodatkowo w obu warszawskich<br />
projektach staraliśmy się zachować<br />
kontynuację historyczną. W obiekcie Legii<br />
zachowaliśmy starą elewację z lat 20. Pokazaliśmy,<br />
że kontynuujemy to, co inni już zaczęli.<br />
Z kolei gdy otrzymaliśmy zlecenie na zaprojektowanie<br />
Stadionu Narodowego, udało<br />
nam się przekonać decydentów, że ten<br />
obiekt powinien powstać w niecce Stadionu<br />
Dziesięciolecia, choć była nawet wersja, że<br />
mógłby stanąć obok. To doskonałe założenie<br />
urbanistyczne nie przeżyłoby tego.<br />
We Wrocławiu staraliśmy się stworzyć<br />
nową urbanistykę, przewidzieć inteligentną<br />
segregację widzów i wykreować kawałek<br />
miasta z jego miastotwórczymi funkcjami, np.<br />
centrum zakupowe.<br />
Tak szerokie spojrzenie to wśród<br />
architektów rzadkość.<br />
MR: Jest to konieczne. Od tego się<br />
wszystko zaczyna. Taka szansa powstaje<br />
w momencie, gdy priorytetem nie jest maksymalne<br />
„wyżyłowanie” powierzchni, a zamawiający<br />
to instytucja publiczna, której zadanie<br />
polega na realizacji takich obiektów. Ze<br />
starożytnego Rzymu pozostały przecież właśnie<br />
świątynie, teatry i inne obiekty publiczne.<br />
W ostatnich latach zagubiliśmy się w inwestycjach<br />
budowlanych, których celem było<br />
zarobienie dużych pieniędzy w krótkim<br />
czasie, maksymalne „dopchanie” działek<br />
powierzchnią biurową i mieszkaniową. Nie<br />
zwracaliśmy uwagi na przestrzenie publiczne,<br />
które są niezbędne, by miasta zachowały<br />
swój charakter. Impuls, jaki dało przyznanie<br />
Euro 2012, ma znaczenie kulturotwórcze.<br />
ZP: Nie należy zapominać także o znaczeniu<br />
socjalnym obiektów sportowych. Powszechna<br />
opinia jest taka, że stadion to siedlisko<br />
wandalizmu. Projektując obiekt Legii,<br />
świadomie postawiliśmy na wrażliwe, kruche<br />
materiały, jak szkło. Doświadczenie podpowiada<br />
nam, że to najlepsza metoda zapobiegania<br />
wandalizmowi. I to się potwierdziło<br />
– na naszym stadionie nie było przypadków<br />
chuligaństwa. Szklane drzwi nawet nie pękły.<br />
Z kolei silne, metalowe ściany prowokują<br />
wandali.<br />
MR: Architektura wychowuje ludzi.<br />
W dobrze zaprojektowanym otoczeniu<br />
wszyscy czują się lepsi i w pewien sposób giną<br />
Lokalizacja/adres Warszawa, ul. Łazienkowska 3<br />
Pracownia projektowa<br />
Architekci prowadzący<br />
Współpraca autorska<br />
Data opracowania 20<strong>07</strong> r.<br />
JSK Architekci sp. z o.o.<br />
Data realizacji 2009–2011 r.<br />
Inwestor<br />
Powierzchnia całkowita 54 098,18 m 2<br />
Powierzchnia zabudowy 32 <strong>07</strong>3,70 m 2<br />
Kubatura brutto 642 103,92 m 3<br />
Generalny wykonawca<br />
Trasy kablowe i nośne<br />
Płyty poliwęglanowe Makrolon<br />
multi Extended UV, 3X/25-25 ES<br />
Nawierzchnie dróg i chodników,<br />
obrzeża granitowe<br />
Malowanie konstrukcji<br />
stalowych dachu<br />
Szyby selektywne przeciwsłoneczne<br />
Sun-Guard HS SN 70 oraz szyby<br />
warstwowe laminowane odprężone,<br />
półhartowane TVG i hartowane ESG,<br />
z foliami przeziernymi i matowymi<br />
Kompleksowa dostawa systemów<br />
deskowań i rusztowań<br />
Siedziska FCB na trybunach stadionu<br />
Zbigniew Pszczulny i Mariusz Rutz<br />
kierownik projektu: arch. Marcin Chruśliński<br />
kierownik techniczny projektu: arch. Adam Walczyk<br />
architekci: Peter Knoebel, Edyta Pilich,<br />
Agnieszka Kasińska, Antoni Murza-Mucha,<br />
Alina Sarzyńska, Maja Zalewska<br />
Warszawski Ośrodek Sportu i Rekreacji<br />
Konsorcjum: Polimex-Mostostal SA<br />
i Baugesellschaft Walter Hellmich GmbH<br />
BAKS sp. z o.o.<br />
TUPLEX sp. z o.o.<br />
Przedsiębiorstwo Kamieniarskie „Wolski”<br />
Kazimierz Wolski<br />
JWB Cover sp. z o.o.<br />
Press Glass SA<br />
ciemne obszary ludzkiej psychiki. Na stadionach<br />
pojawiają się rodziny z dziećmi, a przy<br />
ul. Łazienkowskiej mamy nawet pomieszczenia<br />
do przewijania niemowląt. Z takiego<br />
stadionu korzystają wszyscy mieszkańcy,<br />
a nie tylko właściciel klubu. Jeśli dzieci oglądają<br />
mecz w dobrej atmosferze, jest to działanie<br />
wychowawcze.<br />
ZP: Z obiektu korzystają także ludzie<br />
niepełnosprawni, w tym niewidomi i głusi.<br />
Wszyscy mają możliwość uczestniczenia<br />
w spektaklu.<br />
Rozumiem, że są miejsca, w których<br />
i oni mogą się poczuć bezpiecznie.<br />
MR: Oczywiście, to są również wymogi<br />
UEFA.<br />
Dziękujemy za rozmowę.<br />
ULMA Construccion Polska SA<br />
Forum Seating (Nowy Styl Group)<br />
Rozmawiała Joanna Jabłońska<br />
• W nocnej scenerii<br />
elewacje<br />
nawierzchnie,<br />
posadzki<br />
blaty<br />
kuchenne,<br />
łazienkowe<br />
schody<br />
proste,<br />
kręcone,<br />
zabiegowe<br />
ławy,<br />
kwietniki,<br />
segmenty<br />
parapety<br />
okienne<br />
Na stadionie Legii Warszawa<br />
wykonaliśmy prace kamieniarskie:<br />
Nawierzchnię dróg i chodników:<br />
– z kostki granitowej surowo łupanej w ilości 11 000 m 2<br />
– z płyt granitowych w ilości 1 100 m 2<br />
Obrzeża granitowe w ilości 1 650 mb<br />
Nawierzchnię chodników i dróg z kostki<br />
i płyt betonowych w ilości 2000 m 2<br />
Budowlane usługi<br />
kamieniarskie<br />
Rynek Kraków – nawierzchnia<br />
Galeria Krakowska – posadzki<br />
Muzeum Marynarki w Gdyni – elewacje<br />
Przedsiębiorstwo Kamieniarskie „Wolski” Kazimierz Wolski<br />
ul. Przemysłowa 10, 34-440 Kluszkowce<br />
tel./fax +48 (18) 265 01 60, www.wolski.pl<br />
24 świat architektury świat architektury 25
I udlandet<br />
• 8 House<br />
On 24th September 2010<br />
Wrocław was honored to<br />
host – Mr. Kai-Uwe Bergmann<br />
– one of the partners at Bjarke<br />
Ingels Group (BIG). At very<br />
interesting lecture we have<br />
learned about morphing functions<br />
in Scala Tower, piling up<br />
houses in Mountain project<br />
and wrapping space in the<br />
Danish Pavilion. We were so<br />
engaged by unique approach<br />
towards architecture that we<br />
asked Mr. Bergmann to tell us<br />
more. He said "yes".<br />
YES IS MORE<br />
Interview with Mr. Kai-Uwe Bergmann<br />
from Bjarke Ingels Group<br />
Each project begins by investigating numerous<br />
avenues... Some of them turn out<br />
to be vital and thus are saved but many are<br />
discarded but not forgotten. Once we go<br />
through such a selective process we eventually<br />
crystallize the projects main ideas...<br />
This can be the site or the program or even<br />
a third thing. Each project has its own DNA<br />
and thus grows out of this analytical and selective<br />
approach.<br />
One of the inspiration for People's<br />
Building in Shanghai was Feng Shui.<br />
How do you value this approach, is it<br />
a good foundation for architecture?<br />
Its perhaps too much to say that REN is<br />
inspired by Feng Shui as we first designed<br />
it for a city in Northern Sweden and only<br />
later we moved it to China and then applied<br />
the Feng Shui principles. The project did<br />
surprisingly fit well with the five elements<br />
of Feng Shui and this became an important<br />
element for the client.<br />
• Biblioteka narodowa<br />
w Kazachstanie<br />
• Projekt REN<br />
"Yes is more" – positive philosophy<br />
of architecture's evolution created<br />
by the BIG is focused on designing<br />
buildings by taking into consideration<br />
needs of the client, the urban context,<br />
finances, even politics (expressed best<br />
in the design of Helsingor Psychiatric<br />
Hospital). How do you handle an<br />
investor whose idea of architecture is<br />
based on kitsch and banality?<br />
We spent a considerable time actually<br />
seeking out the clients who share our<br />
values or inspire us. That is not to say that<br />
kitsch is bad or that banality should be<br />
banished – we just want to engage with<br />
clients who are open to our way of thinking<br />
and who then become active participants in<br />
our investigations. It is a very collaborative<br />
process.<br />
In order to provide efficiency in<br />
design BIG invites interns, engineers of<br />
different specialties to work with you.<br />
How do you manage to comprehend<br />
countless ideas and concepts?<br />
TAK ZNACZY WIĘCEJ<br />
Wywiad z Kai-Uwe Bergmannem<br />
z Bjarke Ingels Group<br />
We wrześniu podczas cyklicznie odbywającego się spotkania<br />
„Świadome Wnętrze” gościł we Wrocławiu Kai-Uwe Bergmann<br />
– partner duńskiej pracowni Bjarke Ingels Group (BIG). Podczas<br />
wykładu projektant opowiedział o transformacjach funkcji<br />
w Scala Tower, piętrzeniu domów w projekcie Góra oraz<br />
zawijaniu przestrzeni w Duńskim Pawilonie. Zafascynowani<br />
niezwykłym traktowaniem architektury zapytaliśmy go, czy<br />
zdradziłby nam więcej. Odparł: „tak”.<br />
„Tak znaczy więcej” – pozytywna filozofia<br />
ewolucji architektury stworzona<br />
przez BIG – koncentruje się na projektowaniu<br />
budynków, uwzględniając potrzeby<br />
klienta, kontekst urbanistyczny,<br />
finanse, a nawet politykę, która najlepiej<br />
wyrażona jest w projekcie szpitala<br />
psychiatrycznego Helsingor. A jak sobie<br />
Państwo radzicie z inwestorami, których<br />
wyobrażenie o architekturze opiera<br />
się na kiczu i banalności?<br />
Dużo czasu poświęcamy na wyszukiwanie<br />
klientów, którzy podzielają nasze<br />
wartości i nas inspirują. Nie chcę przez to<br />
powiedzieć, że kicz jest zły, a banalność<br />
powinna zostać zakazana – chcemy po<br />
prostu znaleźć wspólny język z klientami,<br />
którzy są otwarci na nasz sposób myślenia<br />
i stają się aktywnymi uczestnikami analiz.<br />
To proces wymagający współpracy.<br />
Chcąc zapewnić wysoką efektywność<br />
projektów, BIG zaprasza do pracy<br />
stażystów i inżynierów różnych specjalności.<br />
W jaki sposób udaje się Państwu<br />
scalić różnorodne pomysły i koncepcje?<br />
Każdy projekt rozpoczynamy od analizy<br />
wielu aspektów. Niektóre okazują się<br />
„żywe” i są zachowywane. Wiele zostaje<br />
porzuconych, lecz nie zapominamy o nich.<br />
Po przejściu przez ten wybiórczy proces<br />
krystalizujemy główne pomysły projektowe<br />
– plany zagospodarowania terenu,<br />
programy lub inne zagadnienia. Każdy<br />
projekt ma własne DNA, które tworzy się<br />
w oparciu o analityczne lub selektywne<br />
podejście.<br />
Jedną z inspiracji dla People's Building<br />
REN w Szanghaju było Feng Shui.<br />
Czy stanowi ono dobrą podstawę do<br />
projektowania?<br />
In the VM Houses we find flats with<br />
varied schemes, unparallel walls and<br />
acute angles how this kind of boldness<br />
in architecture is received by a common<br />
user of this living space?<br />
What has always surprised me was the<br />
fact that all 230 units of the VM Houses<br />
sold out within a three week period when<br />
they were first introduced in the Winter of<br />
2005. This is quick even for Copenhagen<br />
standards at this time. I am also very<br />
pleased to see that the people who have<br />
moved into the VM Houses are made<br />
up of a variety of backgrounds, ages and<br />
ethnicity.<br />
Zira Zero Island is a unique project<br />
where natural environment was<br />
the main issue, not to mention no<br />
carbon emission. What triggered this<br />
approach?<br />
Zira Island is set on the shores of<br />
Baku, Azerbaijan which is actually the<br />
site of the first ever oil drill and still is<br />
one of the top oil producing countries of<br />
26 świat architektury świat architektury 27
the Caspian Sea region. It is interesting<br />
that oil producing countries such as the<br />
UAE with Masdar and Azerbaijan with<br />
Zira who are leading the way to providing<br />
visions for a carbon neutral future. These<br />
oil producing countries have a very<br />
intuitive understanding of energy issues<br />
and are quick to realize that alternative<br />
energy sources are required in a post<br />
petroleum world.<br />
You have been asked to work<br />
abroad (People's Building, Danish<br />
Pavilion, Zira Zero Island, Holy Road).<br />
Does working with foreign engineers,<br />
builders, fitting into different law and<br />
society is a challenge?<br />
We have very early in our practice<br />
worked with international consultants and<br />
contractors in order to seek out the best<br />
thinking and people who would teach us<br />
about the world. We did this even when<br />
we were working in our native Copenhagen.<br />
So it became very natural then to take<br />
the next step and work with these same<br />
people in their backyards or to work more<br />
internationally.<br />
BIG is also involved in research connected<br />
with city development where<br />
one of the main issues is ageing of the<br />
society. What changes will have to be<br />
introduced into the urban substance in<br />
order to provide sufficient functioning<br />
of future citizens?<br />
We need to create urban areas for our<br />
future that consider the complexities of<br />
our life... Be they age vs. ethnicity, active<br />
vs. passive, speed vs. slow, integrated vs.<br />
private... all of these qualities are necessary<br />
to have a healthy city. In our project LOOP<br />
CITY we are trying to start a discussion<br />
about how our region will develop over the<br />
next 50 years.<br />
How do you perceive Poland in the<br />
current world's transformations?<br />
Poland has always historically been<br />
positioned to seek its influences from<br />
a variety of places. I think that this is one<br />
of its major strengths. Even under all of<br />
its colonial or historical influences it has<br />
always retained something unequivocally<br />
Polish. It is not afraid to be influenced as<br />
it is very confident of itself. The tendency<br />
has perhaps been heavily tilting towards<br />
the United States in recent years... I hope<br />
that Poland soon sees the opportunities to<br />
collaborate and be inspired by regions much<br />
closer to its borders... say Scandinavia ;-)<br />
Thank you very much for the interview.<br />
Conversation lead by Joanna Jabłońska<br />
• Linia brzegowa kompleksu Zira Zero Island<br />
Być może stwierdzenie, że REN zostało<br />
zainspirowane Feng Shui, jest zbyt mocne,<br />
ponieważ w pierwotnej wersji obiekt był<br />
przeznaczony dla miasta położonego w północnej<br />
części Szwecji. Później przenieśliśmy<br />
koncepcję do Chin i dopiero wtedy zastosowaliśmy<br />
zasady Feng Shui. Obiekt zaskakująco<br />
dobrze wpisał się w pięć elementów<br />
tej starożytnej sztuki, co dla naszego klienta<br />
stało się ważnym elementem.<br />
W domach VM zaprojektowaliście<br />
Państwo mieszkania o różnorodnych<br />
planach, nierównoległych ścianach<br />
i ostrych kątach. Jak taka odwaga<br />
w architekturze jest odbierana przez<br />
zwykłego mieszkańca?<br />
Zadziwia mnie, że 230 lokali w domach<br />
VM sprzedało się zaledwie w ciągu trzech<br />
tygodni od chwili oddania do użytku zimą<br />
2005 r. Był to krótki czas, nawet jak na ówczesne<br />
kopenhaskie standardy. Cieszy mnie<br />
również, że ludzie, którzy się tam wprowadzili,<br />
pochodzą z odmiennych środowisk,<br />
a ich wiek i narodowość są zróżnicowane.<br />
Zira Zero Island to wyjątkowy projekt,<br />
w którego centrum zainteresowania<br />
było środowisko naturalne, nie<br />
wspominając już o braku emisji dwutlenku<br />
węgla.<br />
Wyspa usytuowana jest w Azerbejdżanie<br />
u wybrzeży Baku. Tam po raz<br />
pierwszy wykonano odwierty w poszukiwaniu<br />
ropy naftowej, a kraj pozostaje<br />
jednym z jej czołowych producentów<br />
w rejonie Morza Kaspijskiego. Ciekawe, że<br />
to właśnie kraje zajmujące się produkcją<br />
ropy, czyli Zjednoczone Emiraty Arabskie<br />
z Masdarem i Azerbejdżan z Zirą, przodują<br />
w rozwiązaniach zapewniających przyszłość<br />
bez dwutlenku węgla. W sposób<br />
intuicyjny rozumieją problemy energetyczne<br />
i zdały sobie sprawę z konieczności stosowania<br />
alternatywnych źródeł energii.<br />
Projektowaliście Państwo na całym<br />
świecie, m.in. People's Building,<br />
Danish Pavilion, Zira Zero Island,<br />
Holy Road. Czy współpraca z zagranicznymi<br />
inżynierami i budowniczymi<br />
oraz dopasowywanie się do innego<br />
prawa i społeczeństwa jest dużym<br />
wyzwaniem?<br />
Już na początku swojej pracy projektowaliśmy<br />
przy udziale międzynarodowych<br />
konsultantów i budowlańców, ponieważ<br />
• Zira Zero Island z lotu ptaka<br />
poszukiwaliśmy najlepszych fachowców,<br />
z nowatorskim sposobem myślenia, który<br />
wiele nas o świecie nauczy. Postępowaliśmy<br />
tak nawet wtedy, gdy pracowaliśmy<br />
jedynie w Kopenhadze. Stąd całkowicie<br />
naturalny był dla nas następny krok, czyli<br />
praca z tymi osobami na ich gruncie, działanie<br />
miedzynarodowe.<br />
BIG jest również zaangażowany<br />
w badania naukowe związane z rozwojem<br />
miasta i z problemem starzenia<br />
się społeczeństwa. Jakie zmiany muszą<br />
zostać wprowadzone w tkankę urbanistyczną,<br />
aby w przyszłości zapewnić<br />
mieszkańcom dobre funkcjonowanie?<br />
Musimy stworzyć strefy urbanistyczne,<br />
które będą uwzględniały złożoność naszego<br />
życia: wiek i narodowość, aktywność<br />
i pasywność, wspólnotę i prywatność.<br />
Jeśli chcemy stworzyć „zdrowe” miasto, te<br />
wartości trzeba wziąć pod uwagę. Naszym<br />
projektem LOOP CITY (Miasto Pętli) próbujemy<br />
rozpocząć dyskusję nad rozwojem<br />
regionu w ciągu następnych 50 lat.<br />
Jak widzą Państwo Polskę na tle<br />
światowych przekształceń?<br />
Polska zawsze była tak usytuowana, by<br />
szukać wpływów z wielu miejsc. Myślę, że<br />
jest to jedna z jej zalet. Nawet w czasie zaborów<br />
i historycznych wpływów ten kraj<br />
zawsze zachowywał coś jednoznacznie<br />
polskiego. Nie obawia się czerpać inspiracji<br />
z zewnątrz i zawsze pozostaje pewny<br />
siebie. W ciągu ostatnich lat te tendencje<br />
mocno ukierunkowały się w stronę Stanów<br />
Zjednoczonych. Mam nadzieję, że Polska<br />
wkrótce dostrzeże możliwość współpracy<br />
i poszuka wzorów w regionach położonych<br />
znacznie bliżej swoich granic... na przykład<br />
w Skandynawii :-)<br />
Dziękujemy za rozmowę.<br />
fot. archiwum BIG<br />
Rozmawiała Joanna Jabłońska<br />
Szpital psychiatryczny Helsingor to<br />
projekt, który powstał na bazie konkursowej<br />
koncepcji z 2002 r. Restrykcyjne wytyczne<br />
sformułowane przez klienta zakładały połączenie<br />
monitorowania pacjentów z zapewnieniem<br />
im prywatności oraz przestrzeni<br />
otwartych z zamkniętymi. W odpowiedzi<br />
na te ograniczenia BIG zaprojektował rzut<br />
przypominający płatek śniegu, otwarty na<br />
przysłonięte tereny zielone i piękne otoczenie.<br />
Spokojne kolory wnętrz zostały zainspirowane<br />
obrazami van Gogha.<br />
• Elewacja Domów VM<br />
Domy VM, których nazwa pochodzi od<br />
sposobu ukształtowania planów, zapewniają<br />
mieszkańcom obszerne, otwarte przestrzenie,<br />
widoki z okien i pionową strefę wspólną.<br />
Starannie zaprojektowane klatki schodowe,<br />
schody i balkony o planach trójkątnych pozwoliły<br />
klientowi zaoszczędzić wydatki na<br />
konstrukcję, komunikację, a jednocześnie<br />
stworzyć niezwykłą przestrzeń spotkań.<br />
• People's Building REN<br />
People's Building REN – pierwotnie zaprojektowany<br />
dla hotelu na północy Szwecji<br />
– okazał się symbolem chińskiego słowa<br />
„ludzie”. Później, kiedy rozmiary obiektu<br />
uległy trzykrotnemu powiększeniu, został<br />
on usytuowany w Szanghaju, a projekt dostosowano<br />
do zasad Feng Shui. Organiczne<br />
formy płynnie stapiają się z gruntem, a całość<br />
pokryto stalową siatką okręgów.<br />
Duński pawilon na Expo 2010<br />
w Szanghaju jest obiektem zaprojektowanym<br />
w oparciu o nieskończoną pętlę<br />
rowerową. Inspiracją dla samonośnej, stalowej<br />
konstrukcji stały się struktury statków.<br />
Szkielet został pokryty perforowaną powłoką<br />
zgodną z wykresem napięć. Dzięki<br />
zastosowaniu oświetlenia LED fasada może<br />
być dowolnie zmieniana.<br />
• Szpital psyhiatryczny Helisngor<br />
Helsingor Psychiatric Hospital<br />
– project developed on the basis of a concept<br />
prepared for competition in 2002.<br />
Strict conditions formulated by the client demanded<br />
joining monitoring of patients with<br />
providing them privacy, open with closed<br />
spaces, and other contradictions. Rising up<br />
to those requirements BIG created snowflake-like<br />
footprint of the building opened for<br />
sheltered green gardens and beautiful surroundings.<br />
Peaceful colours of the interiors<br />
were inspired by the paintings of van Gogh.<br />
VM Houses<br />
– named after their plans, offers the people<br />
vast open spaces, views from the windows<br />
and vertical common spaces for their users.<br />
Carefully designed corridors, stairs and<br />
triangle-shaped balconies allowed the client<br />
to save a lot of money usually spend for<br />
construction and communication. At the<br />
same time a unique place for people to meet<br />
was created.<br />
People's Building REN<br />
– originally designed for a hotel in the north<br />
of Sweden turned out to be a symbol of<br />
Chinese word for 'people'. Later, when<br />
building size was multiplied by three it was<br />
localized in Shanghai and adjusted to the<br />
rules of Feng Shui. Organic form is smoothly<br />
joining with ground and covered with steel<br />
circular mesh.<br />
Danish Pavilion for Shanghai Expo<br />
2010<br />
– project based on an infinite loop for bicycles<br />
around which the building was created.<br />
Self-supporting steel construction was<br />
inspired by ship's structure. External cover<br />
was perforated according to chart of structural<br />
stress. Thanks to the usage of LED illumination<br />
fasade can be changed constantly.<br />
28 świat architektury<br />
28 świat architektury świat architektury 29<br />
• Duński pawilon Expo 2010
Realizacje w Polsce<br />
CENTRUM<br />
REKREACYJNO-SPORTOWE<br />
w Zielonej Górze<br />
www.idealstandard.de www.idealstandard.com.au www.idealstandard.at www.idealstandard.it www.idealstandard.pl www.idealstandard.fr www.ideal-standard.co.uk www.idealstandard.ie www.idealstandard.bg<br />
Ideal Standard - producent kompleksowych rozwiązań łazienkowych<br />
- dostawca produktów dla Aqua Park Zielona Góra.<br />
• Armatura<br />
• Wanny<br />
• Produkty inwestycyjne<br />
Ideal Standard Polska Sp. z o.o.<br />
ul. Ostrowskiego 7, 53-238 Wrocław<br />
tel. 71 79 55 <strong>07</strong>5, fax.71 79 55 <strong>07</strong>0<br />
• Meble<br />
• Ceramika<br />
www.idealstandard.es www.ideal-standard.hu www.idealstandard-egypt.com www.idealstandardturkey.com www.jado.com<br />
• Kabiny<br />
• Wellness<br />
www.idealstandard.gr www.idealstandard.nl www.idealstandard.ru www.idealstandard.cz www.idealstandard.be www.idealstandard.dk www.idealstandard.no www.idealstandard.lv www.idealstandard.se www.idealstandard.ro<br />
Po raz pierwszy pomysł wybudowania zespołu<br />
basenów, który odpowiadałby potrzebom<br />
130 -tysięcznego miasta, pojawił się szesnaście lat<br />
temu. W październiku 1994 r. powstało stowarzyszenie<br />
Wodny <strong>Świat</strong>, którego celem było stworzenie<br />
kompleksu sportowo-rehabilitacyjnego. Przez<br />
14 lat podejmowano próby realizacji tego zamiaru,<br />
które ku rozczarowaniu zielonogórzan kończyły<br />
się niepowodzeniami.<br />
W 20<strong>07</strong> r. nastąpiło ożywienie tematu,<br />
a ogłoszony przez Urząd Miasta Zielonej<br />
Góry w 2008 r. przetarg nieograniczony na<br />
roboty budowlane w systemie „zaprojektuj<br />
i wybuduj” doprowadził 5 sierpnia tegoż<br />
roku do podpisania umowy z firmą Skanska<br />
SA OBO w Lesznie. Obejmowała ona opracowanie<br />
dokumentacji projektowej, uzyskanie<br />
pozwolenia na budowę i wykonanie<br />
robót budowlanych dla inwestycji Budowa<br />
Centrum Rekreacyjno-Sportowego w Zielonej<br />
Górze, złożonej z kompleksu basenowego<br />
oraz hali sportowo-widowiskowej.<br />
Jako podwykonawca Skanskiej, który<br />
byłby odpowiedzialny za wykonanie kompletu<br />
projektów budowlanych, wykonawczych<br />
i koordynację międzybranżową,<br />
wystąpiło konsorcjum złożone z biur projektowych<br />
ARCUS-Consult Zielona Góra<br />
sp. z o.o. i ARCUS Planung + Beratung Bau-<br />
planungsgesellschaft mbH Cottbus. Dwa<br />
tygodnie po podpisaniu umowy z zamawiającym,<br />
czyli Miejskim Ośrodkiem Sportu<br />
i Rekreacji w Zielonej Górze, dopracowano<br />
i uzgodniono z inwestorem koncepcję. Dwa<br />
miesiące później projekt budowlany został<br />
złożony w Urzędzie Miasta. W trakcie oczekiwania<br />
na pozwolenie na budowę wykonawca<br />
dokonał koniecznych wycinek drzew, przygotował<br />
plac budowy i sprowadził sprzęt. Wycięte<br />
sosny posłużyły m.in. do sporządzenia<br />
pomocniczych szalunków i konstrukcji.<br />
14 listopada 2008 r. projekt budowlany<br />
został zatwierdzony i otrzymał pozwolenie<br />
na budowę. Tego samego dnia ruszyły prace<br />
budowlane.<br />
Warto podkreślić wyjątkową mobilizację<br />
władz miasta oraz podległych im urzędów<br />
i zakładów. Wydawanie wszelkich koniecznych<br />
decyzji, uzgodnień i pozwoleń niejednokrotnie<br />
następowało przed ustawowym<br />
terminem. Na portalu internetowym<br />
MOSiR-u regularnie pojawiały się sesje zdjęciowe<br />
z aktualnego stanu prac na budowie.<br />
Dwa razy zorganizowano tzw. „Dzień otwartych<br />
drzwi”, aby zwiedzający mogli na własne<br />
oczy przekonać się o błyskawicznych postępach<br />
w realizacji obiektu.<br />
25 czerwca 2010 r. uroczyście przecięto<br />
wstęgę, a dzień później pierwsi zielonogórzanie<br />
przekroczyli progi Centrum.<br />
• Elewacja frontowa<br />
Założenia projektowe<br />
„Nie było nas, był las” – tak można by<br />
sparafrazować sytuację zastaną na działce,<br />
którą w 90% porastał las. O atrakcyjności<br />
terenu decydowało korzystne położenie<br />
na obrzeżu miasta – niecałe 2,5 km na północny<br />
wschód od staromiejskiego rynku.<br />
Od południa obszar sąsiaduje z terenami<br />
MOSiR-u. Działka jest dogodnie połączona<br />
komunikacyjnie dzięki przebiegającej w pobliżu<br />
obwodnicy, tzw. Trasie Północnej.<br />
Ani sama lokalizacja, ani Miejscowy<br />
Plan Zagospodarowania Przestrzennego<br />
nie narzucały zbytnich ograniczeń<br />
w projektowaniu. Należało utrzymać parametry<br />
wysokościowe obiektu do 24 m<br />
z dopuszczalnymi dominantami oraz przeznaczyć<br />
minimum 80% terenu inwestycji<br />
na powierzchnię czynną. Sąsiedztwo działki,<br />
czyli las, stadion sportowy, ulica oraz<br />
stacja benzynowa i salon samochodowy,<br />
dawało pełną swobodę w rozwijaniu pomysłów.<br />
Doskonałe geologicznie warunki<br />
posadowienia – piaski średnio i dobrze zagęszczone,<br />
oraz brak wody gruntowej do<br />
głębokości 10 m – znacznie ułatwiły projektowanie.<br />
Jedynym istotnym ograniczeniem<br />
był reżim finansowy.<br />
Analiza warunków zastanych na działce,<br />
głównie istniejącej infrastruktury podziemnej,<br />
rozstrzygnęła o ulokowaniu poszczególnych<br />
elementów obiektu. Nie ulegało<br />
wątpliwości, że Centrum tworzyć będą dwa<br />
oddzielne, niekoniecznie samowystarczalne,<br />
ale mogące funkcjonować niezależnie<br />
„organizmy”: hala sportowa i hala basenowa.<br />
W celu zapewnienia wymiany oferty usługo-<br />
• Elewacja części basenowej<br />
30 świat architektury świat architektury 31
• Zjeżdżalnie<br />
wej między nimi, a także uzupełnienia jej o<br />
dodatkowe funkcje pokrewne, zaprojektowany<br />
został „organizm” trzeci – tzw. część<br />
wspólna. Spełnia ona również funkcję głównego,<br />
reprezentacyjnego wejścia.<br />
Wschodnią część działki przecinają dwie<br />
magistrale wodociągowe: Ø 800 i Ø 550.<br />
Przekładki takich ciągów są bardzo kosztowne,<br />
a terminy wykonania znacznie opóźniłyby<br />
realizację. W związku z tym, magistrale pozostały<br />
nienaruszone, a zajęty przez nie teren<br />
wyłączono spod planowanej zabudowy<br />
i przeznaczono na parkingi, lokalizację zbiornika<br />
retencyjnego wód deszczowych oraz<br />
zachowano las. Z zagospodarowania wyłączono<br />
także wyznaczony przez inwestora teren<br />
o powierzchni ok. 7 000 m 2 , który został<br />
zarezerwowany pod realizację planowanego<br />
etapu III, tj. basenów i rekreacji zewnętrznej.<br />
Obiekty rozplanowano symetrycznie<br />
w stosunku do założonej głównej osi<br />
kompozycyjnej, przebiegającej po skosie<br />
w kierunku północny zachód – południowy<br />
wschód: od skrzyżowania ul. Sulechowskiej<br />
z Sulechowską boczną, przez aleję spacerową,<br />
plac spotkań i podjazd do głównego<br />
wejścia w części wspólnej.<br />
Z racji wielkości dominującą częścią zespołu<br />
jest hala widowiskowo-sportowa,<br />
która stała się rozpoznawalną z daleka wizytówką<br />
Centrum. Ze względu na skalę<br />
organizowanych imprez i spodziewanego<br />
kierunku docierania widzów ze śródmieścia<br />
lub spoza miasta, lokalizacja hali na zachodnim<br />
brzegu działki była najkorzystniejsza.<br />
Napływ osób do parku wodnego może się<br />
odbywać wolniej i na dłuższym dystansie,<br />
więc bryłę hali basenowej wycofano w głąb<br />
działki. Dzięki temu park wodny znalazł się<br />
w strefie wyciszonej, osłoniętej wyższym<br />
budynkiem hali widowiskowo-sportowej.<br />
Dodatkowym atutem rozwiązania jest bezpośrednie<br />
powiązanie hali basenowej z terenami<br />
przyszłego kąpieliska zewnętrznego.<br />
• Hala widowiskowa<br />
W kształtowaniu architektury preferowano<br />
zasadę stosowania prostych, czytelnych<br />
rozwiązań, łatwych konstrukcyjnie<br />
i bez zbędnych udziwnień. Nacisk położono<br />
na wysoką jakość materiałów, wykonania,<br />
elementów wyposażenia, elegancję aranżacji<br />
wnętrz i – co najważniejsze – wysoki<br />
standard urządzeń technicznych. Priorytetem<br />
było również przystosowanie pomieszczeń<br />
ogólnodostępnych do potrzeb osób<br />
niepełnosprawnych.<br />
Część wspólna<br />
Obiekt ma formę pofalowanej wstęgi,<br />
biegnącej przed budynkami hali sportowej<br />
i parku wodnego. W jej centralnej części<br />
zaprojektowano szerokie wejście, a lekko<br />
odgięte ku środkowi ramiona podkreślają<br />
zapraszający charakter. Budynek jest trzykondygnacyjny,<br />
jeden poziom zlokalizowano<br />
pod ziemią. Ścianę zewnętrzną o długości<br />
105 m wzbogacają okrągłe otwory okienne<br />
symbolizujące pęcherzyki powietrza w wodzie,<br />
kręgi fal, a także kształt piłki. Motyw ten<br />
konsekwentnie pojawia się także w aranżacji<br />
wnętrz. Falę zamykają z dwóch stron ścianki<br />
szklane, wykonane w konstrukcji słupoworyglowej.<br />
Wysunięte piętro podparte kolumnadą<br />
czterech słupów tworzy naturalne<br />
zadaszenie strefy wejściowej. Przeszklony<br />
wiatrołap prowadzi do holu z recepcją, kasami,<br />
szatnią, toaletami, sklepikiem sportowym<br />
i dwiema klatkami schodowymi<br />
z windami. Dwa korytarze prowadzą do hali<br />
sportowej oraz parku wodnego i SPA.<br />
Piętro zajmują pomieszczenia do squasha,<br />
park zabaw dla dzieci oraz dwa zespoły toalet<br />
ogólnodostępnych. Symetryczne korytarze<br />
prowadzą – analogicznie do tych zlokalizowanych<br />
na parterze – do hali sportowej<br />
oraz restauracji i nowej siedziby MOSiR-u,<br />
usytyowanych już w obrębie budynku hali<br />
basenowej. W podpiwniczeniu ulokowano<br />
zespół siłowni ze strefą fitness dla 140 osób.<br />
Główną konstrukcję nośną części wspólnej<br />
stanowi układ żelbetowy, płytowo-słupowy.<br />
Dach wspierają dźwigary stalowe,<br />
pokrycie wykonano z blachy trapezowej<br />
ocieplonej wełną mineralną, a na niej ułożo-<br />
32 świat architektury
Lokalizacja/adres<br />
Pracownia projektowa<br />
Architekt prowadzący<br />
Zielona Góra, ul. Sulechowska<br />
ARCUS Consult Zielona Góra<br />
Ewa Kucharczyk<br />
• Basen główny<br />
Architekci: aranżacja wnętrz,<br />
zagospodarowanie<br />
i mała architektura<br />
Aldona Karwacka<br />
Jacek Staniszewski<br />
Barbara Molenda<br />
Data opracowania 2008/2009 r.<br />
Data realizacji 2008–2010 r.<br />
Inwestor<br />
MOSiR Zielona Góra<br />
Powierzchnia użytkowa 24 670 m 2<br />
Firma Mazur<br />
kompleksowo wyposażyła<br />
Aquapark „Wodny <strong>Świat</strong>”<br />
w Zielonej Górze w atrakcje wodne:<br />
Powierzchnia zabudowy 12 560 m 2<br />
Kubatura brutto 189 125 m 3<br />
Generalny wykonawca<br />
Systemy dachowe<br />
Cyfrowe czujki ruchu PIR: AQUA Ring, AQUA Pro;<br />
Centrala alarmowa z serii INTEGRA: INTEGRA 128;<br />
Czytniki kart zbliżeniowych – do kontroli dostępu:<br />
CZ-EMM2; Sygnalizatory akustyczne<br />
Krzesła Sigma oraz Omega High Back<br />
Kostka brukowa<br />
Wyposażenie basenu<br />
Skanska SA OBO w Lesznie<br />
VEDAG Polska sp. z o.o.<br />
Satel sp. z o.o.<br />
Forum Seating (Nowy Styl Group)<br />
ZIEL-BRUK sp. z o.o.<br />
Firma "MAZUR"<br />
Wet Bubble<br />
• Strefa odpoczynku<br />
Armatura<br />
Ideal Standard Polska sp. z o.o.<br />
Stolarka drzwiowa<br />
PORTA KMI POLAND sp. z o.o.<br />
no powłoki bitumiczne. Wstęgę ściany zewnętrznej<br />
wykonano w części podziemnej<br />
z żelbetu, w nadziemnej z porotonu, a izolację<br />
termiczną z wełny mineralnej. Całość<br />
osłonięto elewacją wentylowaną z metalizowanych<br />
płytek gresowych 60x60 cm.<br />
Stolarkę okienną i drzwiową wykonano<br />
z powlekanego proszkowo aluminium. Stropy<br />
podwieszone gipsowo-kartonowe, rastrowe,<br />
akustyczne uzupełniono w części holu wejściowego<br />
dekoracyjnymi ażurowymi rusztami<br />
i plafonami z poliwęglanu, skrywającymi<br />
oświetlenie. Otynkowane ściany pokryto<br />
jednolitą powłoką malarską, nałożono elementy<br />
dekoracyjne w formie kręgów z polimerobetonu,<br />
podświetlonych taśmami LED.<br />
34 świat architektury<br />
Ścianę recepcji wyłożono płytami meblowymi<br />
w kombinacji z płytami gresowymi. Na<br />
posadzkach ułożono wielkoformatowy gres<br />
o stosownych parametrach antypoślizgowych.<br />
Dzięki intarsji z płytek w innym kolorze<br />
uzyskano efekt rozchodzącej się fali, która<br />
biegnie przez korytarze aż do hal basenowej<br />
i sportowej.<br />
Hala widowiskowo-sportowa<br />
Budynek zaprojektowano na planie<br />
prostokąta o wymiarach 79x59 m, z lekko<br />
zaokrąglonymi narożnikami. Dach przekrywający<br />
halę ma kształt mocno spłaszczonej<br />
elipsy.<br />
• Bufet<br />
Pierwotny projekt budowlany zakładał<br />
halę na 5 000 widzów i jeden poziom trybun<br />
stałych. W kwietniu 2009 r. zapadła decyzja<br />
o powiększeniu pojemności hali do 6 000<br />
miejsc, z czego 4 000 zlokalizowano na trybunach<br />
stałych. Jedynym sposobem okazało<br />
się podwyższenie hali o jedną kondygnację.<br />
Był to najtrudniejszy moment w całym cyklu<br />
projektowania, gdyż hala sportowa miała<br />
już wtedy gotowe nie tylko fundamenty, ale<br />
i przyziemie, trybuny i docelowe klatki schodowe!<br />
W lipcu 2009 r. wydano zamienne<br />
pozwolenie na budowę. Wysokość wzrosła<br />
o 3,50 m, pojawiła się kolumnada słupów<br />
zewnętrznych, podtrzymujących z trzech<br />
stron drugie piętro trybun na 870 widzów,<br />
a wzdłuż czwartej ściany zaprojektowano<br />
antresolę z kabinami reżyserskimi, RTV,<br />
monitoringu i nadzoru, salką tłumaczy i salą<br />
konferencyjną z pomieszczeniami obsługującymi.<br />
Dodatkowe 130 miejsc ulokowano<br />
na istniejącej już pierwszej kondygnacji. Wydłużone<br />
zostały klatki schodowe, zaprojektowano<br />
niezależne schody ewakuacyjne dla<br />
drugiej kondygnacji. Powiększona została<br />
liczba sanitariatów i miejsc w szatni, które<br />
ulokowano bezpośrednio na doprojektowanym<br />
piętrze. W pierwszym poziomie trybun<br />
od strony foyer wydzielono sektor dla 126<br />
VIP-ów. Na koronie widowni znalazły się<br />
22 miejsca dla osób niepełnosprawnych.<br />
Trybuny rozsuwane na poziomie boiska<br />
mogą pomieścić 950 osób, kolejne 1000<br />
znajdzie miejsce na dostawianych krzesłach<br />
Systemy oddymiania<br />
ustawianych na parkiecie. W przyziemiu<br />
pod trybunami stałymi ulokowano pomieszczenia<br />
dla ekip sportowych, sędziów, służby<br />
medycznej, obsługi technicznej oraz magazyny<br />
i zespoły toalet dla widzów. Znaczną<br />
przestrzeń zajęły pomieszczenia techniczne.<br />
Obok głównej hali sportowej znajduje się hala<br />
treningowa z kompletnym zapleczem sportowo-szkoleniowym.<br />
D+H Polska sp. z o.o.<br />
Płyta areny głównej o wymiarach 52x32 m<br />
i wysokości użytkowej 16 m przystosowana<br />
jest do międzynarodowych rozgrywek w koszykówce,<br />
piłce ręcznej, piłce siatkowej, piłce<br />
nożnej halowej. Poprzez opuszczanie kurtyn<br />
może być podzielona na trzy mniejsze pola.<br />
Zarówno duża, jak i mała hala, wraz z zapleczem,<br />
spełniają warunki do uprawiania sportu<br />
przez osoby niepełnosprawne.<br />
• Hol główny<br />
Zjeżdżalnia „Cebula”<br />
A ponadto:<br />
• zjeżdżalnia multimedialna (dł. 210 m)<br />
• zjeżdżalnia rurowa (dł. 98 m)<br />
• zjeżdżalnia rynnowa (dł. 59 m)<br />
Wave Ball<br />
• zjeżdżalnia rodzinna dwutorowa (dł. 21 m)<br />
• atrakcje dla dzieci: słoń, dino, jeżyk<br />
• armatki, kaskady, grzybki, gejzery, leżanki<br />
• technologia basenowa – 6 obiegów<br />
Firma MAZUR<br />
ul. Szyby Rycerskie 1, 41-909 Bytom<br />
tel. +48 32 39 68 900, fax +48 32 39 68 901<br />
www.mazur.net.pl
• Hala basenowa<br />
Rzut obiektu jest nieregularny, przebieg<br />
ściany zewnętrznej urozmaicono przeszklonymi<br />
uskokami. Średnia szerokość hali<br />
basenowej wynosi 67 m, długość – 60 m,<br />
a wysokość do spodu konstrukcji – 8 m. Do<br />
hali przylega zespół SPA. Północno-zachodni<br />
narożnik obiektu podzielono na dwie kondygnacje,<br />
z których niższa mieści przebieralfot.<br />
Ewa Sobolewska, Mateusz Grabowski<br />
Główną konstrukcję budynku tworzy<br />
system słupów żelbetowych i skratowanych<br />
dźwigarów stalowych o rozpiętości 64 m<br />
i wysokości 4,5 m. Stropy i trybuny stałe<br />
wykonano z prefabrykowanych elementów<br />
żelbetowych. Ściany zewnętrzne przyziemia<br />
wylano w żelbecie, ocieplono i otynkowano.<br />
Właściwe pomieszczenie hali sportowej<br />
osłonięto systemowymi ścianami stalowymi,<br />
od wewnątrz perforowanymi (dla uzyskania<br />
odpowiedniej akustyki), ocieplonymi wełną<br />
mineralną i wykończonymi od zewnątrz poziomymi<br />
panelami typu siding. Górne pasy<br />
ścian podłużnych stanowią przeszklenia.<br />
Nadwieszenia dachu wykonano z blachy trapezowej,<br />
która umożliwia wykonanie gięć<br />
o małych promieniach. Elipsy czołowe pokryto<br />
panelami pionowymi. Pokrycie dachu<br />
zrealizowano podobnie jak w części wspólnej.<br />
W połaci zamontowano 36 klap dymowych,<br />
a spód dachu wyłożono matami<br />
akustycznymi. Między dźwigarami poprowadzono<br />
pomosty techniczne, kanały wentylacji<br />
mechanicznej, oświetlenie i nagłośnienie.<br />
Kolorystykę materiałów wykończeniowych<br />
i zainstalowanych krzesełek podporządkowano<br />
barwom flagi Zielonej Góry –<br />
zielonej i żółtej, biel zastąpił kolor jasnoszary.<br />
W tym kolorze sporządzono siedziska dla<br />
VIP-ów, szare są również prefabrykowane<br />
trybuny oraz wszystkie konstrukcje żelbetowe<br />
i stalowe. Powierzchnie komunikacyjne,<br />
w tym schody, wyłożono wykładziną z trudno<br />
zapalnego tworzywa sztucznego w barwach<br />
popielatych, przeplatanych wstawkami<br />
w odcieniach żółci i zieleni (na wylotach<br />
schodów między sektorami).<br />
Park wodny<br />
36 świat architektury
ys. archiwum ARCUS<br />
piasku, a dna basenów to jasny błękit wód<br />
przybrzeżnych, który przechodzi w granatową<br />
toń imitującą głębię. Ściany w większości<br />
otynkowano i pomalowano odpornymi<br />
na wilgoć i pleśń jasnoszarymi farbami.<br />
U nasady powierzchnie zostały uzupełnione<br />
brązowymi okładzinami z wodoodpornych<br />
płyt meblowych. W tym kolorze jest również<br />
mozaika, którą ułożono naprzemian<br />
z gresami strukturalnymi – pokrywają one<br />
ścianę z wejściem na basen. Drobne płytki<br />
dekorują również wiele indywidualnie<br />
ukształtowanych siedzisk, m.in. na wyspach<br />
i w SPA. W aranżacji wnętrza przewijają<br />
się kręgi fal, albo jako intarsje z ciemnobrązowych<br />
płyt w posadzce plaży, albo jako<br />
elementy dekoracyjne ścian, wykonane jak<br />
w części wspólnej i podświetlone taśmami<br />
LED. Kompozycję dopełniają ciemnobrązowe<br />
leżaki z białymi nakładkami oraz<br />
stoliki i donice przeznaczone na roślinność<br />
o śródziemnomorskim charakterze.<br />
Wszystkie płytki podłogowe spełniają wymagane<br />
standardy basenowe.<br />
Ewa Kucharczyk<br />
• Konstrukcja nośna dachu<br />
nie, natryski i toalety, a górna – restaurację<br />
z zapleczem kuchennym oraz nową siedzibę<br />
MOSiR-u. Wejście do parku wodnego<br />
prowadzi przez trzy stanowiska kasowe<br />
w części wspólnej.<br />
Budynek jest w całości podpiwniczony<br />
i przestrzeń ta wykorzystana została głównie<br />
do zainstalowania urządzeń techniki<br />
uzdatniania wody basenowej oraz wentylacji<br />
mechanicznej. Łączna powierzchnia wody<br />
w nieckach wynosi 1 850 m 2 . Największym<br />
z basenów jest basen rekreacyjny o powierzchni<br />
750 m 2 , następnie 8-torowy basen<br />
pływacki o długości 25 m, z przyległą<br />
niewielką widownią. Kolejny służy do nauki<br />
pływania, najmniejsze to brodzik dla małych<br />
dzieci i cztery whirlpoole (dwa z wodą solankową).<br />
Po raz pierwszy w Polsce zainstalowano<br />
wewnątrz hali balon wodny o średnicy<br />
15 m, który służy do wspinania i zjazdu. Inne<br />
atrakcje to: piłka wywołująca fale, tzw. „wave<br />
ball”, dzika rzeka, leżanki wodne, ścianka<br />
wspinaczkowa z wodospadem, różnego<br />
rodzaju masaże i gejzery, wyspy połączone<br />
mostkiem, „cebula”, zjeżdżalnia rynnowa<br />
oraz podwójna zjeżdżalnia szerokotorowa.<br />
W południowym narożniku hali wznosi<br />
się 25-metrowa, trójstronnie przeszklona<br />
wieża klatki schodowej, która prowadzi<br />
do dwóch zewnętrznych zjeżdżalni rurowych.<br />
Przekrywający ją z czwartej strony<br />
dach ma kształt płaszcza atakującej kobry.<br />
Z najwyższego poziomu – 21 m nad terenem<br />
– prowadzi wlot do najdłuższej obecnie<br />
w Polsce zjeżdżalni o długości 210 m.<br />
Oprócz adrenaliny, przejażdżce towarzyszą<br />
specjalne efekty dźwiękowe i świetlne.<br />
Z połowy wieży prowadzi wlot do drugiej,<br />
80-metrowej zjeżdżalni. Wszystkie akweny<br />
wyposażone są w urządzenia umożliwiające<br />
wejście do wody osobom niepełnosprawnym.<br />
Ażurowe schody z parteru prowadzą na<br />
piętro, gdzie znajduje się „mokry” bar, część<br />
wspomnianej restauracji oraz wyciszona<br />
strefa plaży. Restauracja, dostępna z części<br />
wspólnej, otoczona jest szczelną przeszkloną<br />
ścianą, która pozwala na wgląd w halę<br />
basenową. Kąpielisko ma także bezpośredni<br />
dostęp do pomieszczeń SPA. Dla osób przybywających<br />
z zewnątrz odnowa biologiczna<br />
dostępna jest z części wspólnej.<br />
• Rzut zespołu<br />
Zasadniczą konstrukcję nośną hali basenowej<br />
tworzą słupy żelbetowe i kratownice<br />
stalowe, zaś wydzielone piętro zostało<br />
wykonane w układzie płytowo-słupowym.<br />
Ściany zewnętrzne zrealizowano naprzemiennie<br />
jako pełne i przeszklone. Pierwsze<br />
z nich wymurowano i ocieplono, tak jak<br />
w części wspólnej, oraz osłonięto elewacją<br />
z paneli stalowych. Drugie zrealizowano<br />
w konstrukcji słupowo-ryglowej. Dach płaski<br />
zaprojektowano analogicznie do innych<br />
części Centrum, a dźwigary stropowe w hali<br />
basenowej pozostały widoczne. Między nimi<br />
podwieszono kanały wentylacji mechanicznej,<br />
która służy także do ogrzewania. Strop<br />
wyłożono od spodu odpornymi na wilgoć<br />
płytami akustycznymi. Wiele uwagi poświęcono<br />
zabezpieczeniu antykorozyjnemu<br />
konstrukcji stalowych, stosując stal szlachetną<br />
wysokiej jakości lub wykonując powłoki<br />
antykorozyjne.<br />
Kolorystyka zaproponowana w pomieszczeniach<br />
parku wodnego opiera się<br />
na naturalnych barwach nadmorskiej plaży.<br />
Brzegi wykonane z dużych płyt gresowych<br />
o nierównej powierzchni naśladują łach<br />
WYBÓR ODPOWIEDNIEGO SYSTEMU ZAPEWNIA<br />
DŁUGOWIECZNOŚĆ DACHU PŁASKIEGO<br />
W skład Centrum Rekreacyjno–Sportowego<br />
w Zielonej Górze wchodzi kryty basen o całkowitej<br />
powierzchni około 5500 m 2 . Zastosowano na nim<br />
system firmy VEDAG.<br />
Zaprojektowane zostało warstwowe przekrycie<br />
dachu, w układzie niewentylowanym, na konstrukcyjnej<br />
blasze trapezowej, które w warunkach eksploatacyjnych<br />
poddawane będzie stałemu, dużemu<br />
obciążeniu parą wodną z tytułu dyfuzji z pomieszczeń<br />
o wysokiej temperaturze i wilgotności. Celem<br />
zabezpieczenia przed zawilgoceniem warstwy termoizolacyjnej<br />
pokrycia niezbędne było zastosowanie<br />
skutecznej, ciągłej bariery paroizolacyjnej. Generalny<br />
wykonawca i wykonawca robót pokryciowych<br />
wybrali i zrealizowali jesienią 2009 roku systemowe<br />
rozwiązanie pokrycia Dach Ocieplany VEDAG<br />
w układzie klejonym. System ten spełnia wszystkie<br />
kryteria techniczno-użytkowe tego obiektu.<br />
Elementy składowe tego rozwiązania to samoprzylepna<br />
papa paroizolacyjna z wkładką AL.<br />
o nazwie VEDAGARD SK-PLUS (opór dyfuzyjny<br />
Sd1500 m), klejona do górnych fałd blachy<br />
konstrukcyjnej. Skrót PLUS oznacza bitumiczną<br />
warstwę umieszczoną na górnej powierzchni<br />
papy, służącą (po aktywacji palnikiem) do montażu<br />
termoizolacji – w przypadku tego obiektu były to<br />
płyty z wełny mineralnej. Kolejną warstwą jest papa<br />
podkładowa na wełnę mineralną z samoprzylepną<br />
warstwą wstępnego montażu VEDATOP TM.<br />
Następnie została położona papa nawierzchniowa<br />
zgrzewalna VEDATECT PYEPV200S5EN.<br />
Zastosowanie rozwiązania materiałowowykonawczego<br />
przekrycia w systemie Dach<br />
Ocielplany VEDAG w układzie klejonym od paroizolacji,<br />
poprzez termoizolację i papę podkładową,<br />
do warstwy nawierzchniowej pokrycia<br />
włącznie, jest nowoczesnym podejściem przy<br />
projektowaniu i realizacji przekryć dachowych,<br />
w szczególności dla obiektów o wysokich wymaganiach<br />
w zakresie ochrony warstw pokrycia przed<br />
zawilgoceniem dyfuzyjnym z pomieszczeń.<br />
38 świat architektury Vedag Polska Sp. z o.o. tel. 61/285 30 79 vedag@vedag.com.pl świat architektury www.vedag.com.pl<br />
39
Realizacje w Polsce<br />
Strefa wejściowa<br />
do obiektu<br />
Biel i szkło<br />
CENTRUM BIUROWE<br />
KAZIMIERZ<br />
Przy ul. Podgórskiej w Krakowie<br />
Budynek zainspirowany kształtem<br />
działki, powstał w jednej<br />
z najpiękniejszych dzielnic miasta<br />
– Kazimierzu. Najemców przyciąga<br />
komfortowymi powierzchniami<br />
biurowymi, oferując im także<br />
pracę w estetycznym środowisku.<br />
Ergonomicznie<br />
rozmieszczone<br />
funkcje są w pełni doświetlone naturalnie,<br />
a inwestycję, na tle innych,<br />
wyróżnia unikalny trójkątny rzut.<br />
Obiekt otrzymał nagrodę II stopnia w kategorii obiekty<br />
biurowo-administracyjne w konkursie Budowa Roku 2010<br />
Kazimierz był niegdyś odrębnym miastem,<br />
w sąsiedztwie Krakowa istniał już<br />
od czasów średniowiecza. Architektura<br />
osadzona w zabytkowej siatce urbanistycznej<br />
pozwala turystom na zwiedzenie<br />
m.in. synagogi, która była najważniejszym<br />
budynkiem dzielnicy żydowskiej, ratusza<br />
z dwustrefową attyką – w dużym stopniu<br />
przebudowanego w czasach renesansu,<br />
a także wielu kamienic z historycznymi detalami.<br />
Projektowanie w takim kontekście<br />
zawsze jest dla architekta wyzwaniem,<br />
a jednocześnie dużą przyjemnością.<br />
Lokalizacja i otoczenie<br />
Obok walorów architektonicznych Kazimierz<br />
jest fragmentem miasta, który<br />
z wielu powodów uchodzi za teren szczególnie<br />
cenny inwestycyjnie. Bliskie sąsiedztwo<br />
Rynku Głównego (zaledwie 10–15 minut<br />
pieszo), położenie tuż przy nabrzeżu<br />
Wisły oraz pozostałe walory krajobrazowe<br />
stanowią o atrakcyjności obszaru. Nowy<br />
obiekt powstał na terenie o powierzchni<br />
6 583 m 2 , który ograniczony jest ulicami<br />
Podgórską i Gęsią, a w bezpośrednim sąsiedztwie<br />
znajduje się centrum handloworozrywkowe<br />
Galeria Kazimierz.<br />
Teren – o rysunku granic zbliżonym do<br />
trójkąta – od południowego wschodu jest<br />
otwarty na zieloną przestrzeń nadbrzeża<br />
Wisły – Bulwaru Kurlandzkiego, który stanowi<br />
cenne zaplecze rekreacyjno-spacerowe,<br />
również dla pracowników obiektu.<br />
Od zachodu działka graniczy z Galerią Kazimierz,<br />
a od północy z zabudową mieszkaniową<br />
i hotelem. W pełni uzbrojona ma bezpośredni<br />
dostęp do drogi publicznej, czyli<br />
ul. Podgórskiej. Obsługę komunikacyjną inwestycji<br />
zapewnia również ul. Gęsia.<br />
Budynek powstał na mocy wydanej<br />
w 2002 r. „decyzji o warunkach zabudowy<br />
i zagospodarowania przestrzennego dla<br />
Galerii Kazimierz wraz z zabudową towarzyszącą<br />
na obszarze zlikwidowanej krakowskiej<br />
rzeźni miejskiej. Należy podkreślić,<br />
że cały teren wraz z historycznymi zabudowaniami<br />
rzeźni wpisany jest do rejestru<br />
zabytków.<br />
Forma i funkcja<br />
Budynkowi o trójkątnym rzucie nadano<br />
formę trzech trójtraktowych skrzydeł,<br />
z których każde zostało usytuowane<br />
wzdłuż pierzei otaczających ulic. W centrum<br />
rzutu uzyskano wewnętrzne, rozplanowane<br />
również na kształcie trójkątnym<br />
patio, które od góry przeszklono. Osiągnięto<br />
w ten sposób dodatkowe doświe-<br />
Fragment strefy recepcyjnej<br />
Strefa gastronomii<br />
40 świat architektury<br />
świat architektury 41
KATOWICKIE PRZEDSIĘBIORSTWO<br />
BUDOWNICTWA PRZEMYSŁOWEGO<br />
60LAT<br />
BUDOWNICTWO<br />
DLA POKOLEŃ<br />
„Stadion Miejski Cracovia” Kraków<br />
Profesjonalizm, wyspecjalizowana kadra i sprzęt, doświadczenie.<br />
Generalny wykonawca<br />
obiektów:<br />
• Obiekty biurowe<br />
Dynamika strefy wejściowej<br />
tlenie powierzchni biurowej i przestrzenny<br />
„oddech”. W narożnikach, gdzie ze względu<br />
na ograniczenia powierzchniowe nie<br />
można było uzyskać światła dziennego, zaprojektowano<br />
piony komunikacyjne i sanitarno-higieniczne<br />
– w sumie trzy grupy.<br />
W trakcie południowym i północnym<br />
rzut uzupełniono o dwie dodatkowe klatki<br />
o funkcjach ewakuacyjnych i technicznych.<br />
Parter oprócz powierzchni biurowej<br />
mieści hall wejściowy, hall główny z recepcją,<br />
sale konferencyjne, kioski oraz kafeterię<br />
z zapleczem. Tu również zlokalizowano<br />
wjazd do parkingu podziemnego. Piętra<br />
od pierwszego do czwartego przeznaczono<br />
na powierzchnie biurowe, które rozwiązano<br />
w trzech skrzydłach połączonych<br />
w „pętlę”. Daje to użytkownikom możliwość<br />
swobodnego kształtowania przestrzeni<br />
najmu. Mimo tego na każdej kondygnacji<br />
wyznaczono układ wewnętrznych<br />
korytarzy, sanitariatów oraz pomieszczeń<br />
socjalnych i jednostek biurowych, co stanowi<br />
osnowę powierzchni wynajmu. Podział<br />
na poszczególne lokale mógł mieć<br />
miejsce dopiero po wynajęciu powierzchni<br />
konkretnym firmom. Ze względu na układ<br />
konstrukcyjny obiektu minimalna wielkość<br />
pokoju wynosi 270 cm w osiach ścian działowych.<br />
Dwie kondygnacje podziemne zajmuje<br />
parking dla samochodów osobowych (120<br />
i 126 miejsc). Pomieszczenia techniczne<br />
rozlokowano w piwnicy na parterze, a na<br />
dachu zamontowano urządzenia związane<br />
z wentylacją mechaniczną budynku.<br />
Obiekt został w pełni przystosowany<br />
do użytkowania przez osoby niepełnosprawne.<br />
Wszystkie wejścia są monitorowane,<br />
dodatkowo budynek jest strzeżony<br />
przez ochronę.<br />
• Konstrukcja budynku<br />
Duże wyzwanie projektowe stanowiło<br />
fundamentowanie. Pod uwagę należało<br />
wziąć niewielką odległość obiektu od Wisły<br />
i nośność gruntu. Nie było także możliwości<br />
wykonania wykopu szerokoprzestrzennego.<br />
Dlatego projektanci zdecydowali<br />
się na zastosowanie systemu ścian<br />
szczelinowych, które posadowiono na głębokości<br />
13 m, oraz wykonanie płyty fundamentowej.<br />
Uskok w fasadzie<br />
Podstawowy moduł konstrukcyjny został<br />
przyjęty na 810 cm z możliwością podziału<br />
co 270 cm. Układ ten uległ częściowym<br />
modyfikacjom ze względu na nieortogonalną<br />
formę rzutu. Minimalny wymiar<br />
w pionie w świetle pokoi biurowych<br />
i korytarzy wynosi 280 cm netto (w stanie<br />
wykończonym pomieszczeń), co wynika<br />
z ograniczenia całkowitej wysokości<br />
budynku do 19 m. Obiekt został zrealizowany<br />
w układzie płytowo-słupowym,<br />
a konstrukcję wykonano z żelbetu. Lokalnie<br />
zastosowane zostały rozwiązania słupowo-belkowe.<br />
Prawidłowy moduł garażu<br />
(obie kondygnacje) nie jest zgodny<br />
z optymalnym położeniem słupów dla<br />
funkcji biurowych, więc zadecydowano<br />
o zmianie układu podpór powyżej parteru.<br />
Dzięki temu uzyskano w obu przypadkach<br />
korzystny rozkład konstrukcji.<br />
Dach wykonano w systemie membranowym,<br />
pod którym zastosowano<br />
izolację termiczną o współczynniku<br />
K=0,3 W/m 2 K. Szklany dach nad patio<br />
wyposażono w maty grzewcze, które<br />
zapobiegają zaleganiu śniegu w porze<br />
zimowej.<br />
Centrum Biurowe Kazimierz Kraków<br />
• Galerie handlowe<br />
• Hale przemysłowe<br />
• Obiekty sportowe<br />
• Centra handlowe<br />
• Przedsięwzięcia ochrony<br />
środowiska<br />
• Apartamentowce<br />
• Osiedla mieszkaniowe<br />
„BUDUS” Spółka Akcyjna<br />
40-053 Katowice, ul. Barbary 21<br />
tel. (32) 35 99 300<br />
42 świat architektury<br />
Centrum Handlowe Niwa Oświęcim<br />
Technopark Gliwice<br />
www.budus.com.pl
Lokalizacja/adres<br />
Pracownia projektowa<br />
Architekt prowadzący<br />
Architekci<br />
Kraków, ul. Podgórska<br />
IMB Asymetria<br />
dr inż. arch. Marek Lisowski<br />
dr inż. arch. Witold Gilewicz,<br />
mgr inż. arch. Marek Borkowski,<br />
mgr inż. arch. Andrzej Lipski<br />
oraz zespół: arch. T. Chruściel, I. Fluder,<br />
E. Sobolewska, A. Sieniawska<br />
systemy wentylacji<br />
i klimatyzacji<br />
Data opracowania 2006–2009 r.<br />
Data realizacji 20<strong>07</strong>–2009 r.<br />
Inwestor<br />
GTC GK Office<br />
Powierzchnia całkowita 28 368,54 m 2<br />
Powierzchnia<br />
zabudowy<br />
4 419,88 m 2<br />
Kubatura brutto 103 635,48 m 3<br />
Centrum Biurowe<br />
Kazimierz<br />
Wykonujemy instalacje w obiektach typu:<br />
• centra handlowe<br />
• baseny<br />
• teatry<br />
• hotele<br />
• hale widowiskowe<br />
• siedziby firm<br />
• restauracje<br />
• instytuty naukowe<br />
• markety spożywcze<br />
• salony samochodowe<br />
PROJEKTOWANIE • MONTAŻ • DORADZTWO • SERWIS<br />
Generalny wykonawca<br />
Kompleksowe wykonanie<br />
instalacji wentylacji<br />
i klimatyzacji<br />
Podłogi podniesione<br />
Wentylacja<br />
przeciwpożarowa<br />
KPBP Budus SA<br />
Klima – Pol sp. z o.o.<br />
PPHU Wappex<br />
Mercor SA<br />
Stadion Wisła Kraków Stadion Cracovia Centrum Biurowe CYRIL Katowice<br />
KLIMA-POL Sp. z o.o.<br />
44-200 Rybnik, ul.Piasta 3<br />
tel./fax: +48 32 423 83 78<br />
www.klima-pol.pl<br />
Narożnik budynku<br />
PODŁOGI PONIESIONE WAPPEX zamontowano w CENTRUM BIUROWYM KAZIMIERZ oraz w OFFICE ISLAND.<br />
fot. Ewa Sobolewska<br />
• Fasady<br />
W projekcie elewacji położono nacisk<br />
na funkcjonalność i elegancję. Ciemne,<br />
grafitowe powierzchnie ścian zestawiono<br />
z jasnoszarymi, a całość skontrastowano<br />
z przeszklonymi ścianami i transparentnym<br />
parterem. Zastosowanie tafli w parterze<br />
wywołuje złudzenie oderwania kubatur od<br />
powierzchni chodnika i pozwala przechodniom<br />
zajrzeć w głąb przestrzeni usługowych<br />
i głównego holu. Dzięki temu budynek jest<br />
otwarty, nie stwarza bariery psychologicznej.<br />
Dalszemu rozbiciu monolitu służą zastosowane<br />
rytmicznie uskoki i wydrążenia<br />
narożnika zrealizowane jako loggie. Płaski<br />
dach podkreśla kubiczny charakter projektu.<br />
Bryła budynku po stronie zachodniej została<br />
obniżona do wysokości ostatniej kondygnacji,<br />
tworząc w ten sposób naturalne<br />
zadaszenie nad wejściem głównym.<br />
Zewnętrzne osłony ścian wykonano<br />
z płyt włóknowo-cementowych oraz szkła<br />
w zestawach okiennych o konstrukcji aluminiowej.<br />
W szybach zlokalizowanych od<br />
strony ul. Podgórskiej zastosowano warstwę<br />
akustyczną, która niweluje hałas.<br />
• Instalacje, rozwiązania<br />
Wentylację podzielono na dwa niezależnie<br />
funkcjonujące systemy wentylacji mechanicznej.<br />
Pierwszy obsługuje powierzchnię<br />
biurową, sale konferencyjne i hall główny.<br />
Drugi przeznaczono dla pomieszczeń higieniczno-sanitarnych.<br />
Poprzez oba układy<br />
do budynku dostarczane jest filtrowane<br />
powietrze, które w okresie zimowym jest<br />
dodatkowo ogrzewane, a latem chłodzone.<br />
Obniżanie temperatury uzyskuje się za<br />
pomocą klimakonwektorów, które działają<br />
dzięki zastosowanym w systemie agregatom<br />
ziębniczym zewnętrznym.<br />
Obiekt wyposażony jest w pasywne<br />
i aktywne systemy ochrony przeciwpożarowej.<br />
Wśród nich są instalacje hydrantów<br />
wewnętrznych i części garażowej<br />
oraz system sygnalizacji pożarowej, czyli<br />
czujki przeciwpożarowe i wskaźniki działania<br />
ręcznych ostrzegaczy pożarowych.<br />
Co więcej, całość zabezpiecza system nagłośnienia<br />
alarmowego. Jego głośniki zostały<br />
rozlokowane w strategicznych punktach<br />
budowli, tj. w części komunikacyjnej,<br />
na klatkach schodowych oraz w garażach.<br />
Układ współpracuje z centralą sygnalizacji<br />
pożaru. W garażu zastosowano czujniki<br />
detekcji tlenku węgla.<br />
Jednym z elementów wyposażenia jest<br />
również centrala telefoniczna o odpowiedniej<br />
pojemności. Od niej do zabudowanych<br />
przełącznic pośredniczących rozchodzi się<br />
sieć wykonana w układzie gwiazdy, co powtórzone<br />
zostało na każdej kondygnacji.<br />
Do budynku zostanie doprowadzone przyłącze<br />
zewnętrzne.<br />
Części wspólne zostały tak rozwiązane,<br />
aby umożliwić zastosowanie systemu kontroli<br />
dostępu do wytypowanych pomieszczeń.<br />
Urządzenia ulokowano przy zjeździe<br />
do garażu (otwarcie bramy), na drzwiach<br />
do przedsionków trzonów windowych<br />
i klatek schodowych, a także w obrębie<br />
kondygnacji podziemnych. W celu komunikowania<br />
się z biurami zaprojektowano wideodomofony<br />
i domofony.<br />
44 świat architektury
Realizacje w Polsce<br />
CENTRUM BIUROWE<br />
FRANCUSKA<br />
w Katowicach<br />
Pod inwestycję wybrano działkę<br />
(ok. 7 200 m² powierzchni) ograniczoną<br />
ul. Francuską i budynkiem Sądu<br />
Okręgowego. Niedaleko usytuowany<br />
jest również Urząd Wojewódzki. Z tego<br />
względu na obszarze przeważa funkcja użyteczności<br />
publicznej. Teren komunikacyjnie<br />
obsługuje autostrada A4 oraz droga krajowa<br />
nr 86 Warszawa – Bielsko-Biała. O atrakcyjności<br />
położenia decyduje także niewielka odległość<br />
od lotnisk: sportowego Muchowiec<br />
(ok. 1 km) oraz międzynarodowego Katowice<br />
Pyrzowice, do którego dojazd samochodem<br />
zajmuje około 30 minut.<br />
Koncepcja<br />
architektoniczna<br />
Wymagany przez inwestora podział realizacji<br />
na dwa etapy zaowocował zaprojektowaniem<br />
dwóch siedmiokondygnacyjnych<br />
budynków, zestawionych ze sobą nierównolegle<br />
pod niewielkim kątem. Dzięki temu<br />
powstał dynamiczny skrót perspektywiczny,<br />
który otwiera widok na front budynku sądu.<br />
Rozwiązanie przestrzenne dodatkowo<br />
uwypuklają delikatne przełamania prostoty<br />
fasady. Obiekty ustawiono na wspólnej<br />
podstawie, którą stanowi garaż podziemny.<br />
Węższe części budynków zwrócono prostopadle<br />
do ul. Francuskiej, a między nimi<br />
wytworzono wnętrze urbanistyczne. Jest<br />
oferuje przemysłowe<br />
posadzki żywiczne<br />
Odporność<br />
Estetyka<br />
Trwałość<br />
ERADUR Sp. z o.o.<br />
ul. Warszawska 92, 05-092 Łomianki<br />
tel. 22 732 20 40, fax: 22 751 99 67<br />
www.eradur.com.pl, info@eradur.com.pl<br />
ono w ciekawy sposób zagospodarowane<br />
układem ciągów pieszych i zieleni – pełni<br />
rolę miejskiego pasażu, gdzie można się<br />
zrelaksować.<br />
Wyrafinowany – tak projektanci określają<br />
kształt, który nadali poszczególnym bryłom.<br />
Dodatkowo, ich elegancję podkreślają w pełni<br />
przeszklone elewacje, zarówno te usytuowane<br />
od strony dziedzińca, jak i pozostałe<br />
Rytm fasadowy<br />
Mała architektura<br />
Jak uzyskać dynamiczną przestrzeń, stosując<br />
proste bryły i zabiegi wizualne? Odpowiedź na to<br />
pytanie znajdziecie Państwo w realizacji pracowni<br />
APA Wojciechowski i Stabil. Dzięki powściągliwości<br />
architektów w stosowaniu środków wyrazu,<br />
powstał elegancki kompleks z powierzchniami<br />
biurowymi w najwyższym standardzie.<br />
46 świat architektury<br />
świat świat architektury 47<br />
Wycofane partery
Dziedziniec<br />
– o kompozycji ze szkła i euronitowych płyt.<br />
Wykonane w nich horyzontalne pasy stanowią<br />
wizytówkę obiektu. Brak podziałów tafli<br />
oraz nadana im wysokość całej kondygnacji to<br />
elementy, które zdążyły już urosnąć do rangi<br />
współczesnego detalu architektonicznego.<br />
Dzięki takiej aranżacji elewacji pracownikom<br />
zapewniono komfortowe warunki pracy, pod<br />
kątem naturalnego doświetlenia pomieszczeń.<br />
O wygodę zadbano również poprzez zastosowanie<br />
okien otwieralnych. Powtarzalny rytm<br />
pełnych pionów umożliwia dogodne ustawienie<br />
ścianek działowych, zgodnie z potrzebami<br />
najemców.<br />
Rozwiązania<br />
i materiały<br />
fot. achiwum Globe Trade Center SA, Marcin Konieczniak, APA Wojciechowski<br />
Elegancki styl zapewniają także wysokiej<br />
jakości materiały, zastosowane w różnych<br />
odcieniach szarości. Detale o intensywnej<br />
zielonej barwie pojawiają się jedynie od<br />
strony dziedzińca. Projektanci zdradzili nam,<br />
że inspiracją do tego zabiegu było tradycyjne,<br />
jaskrawe malowanie obramowań okien<br />
w XIX-wiecznych osiedlach górniczych.<br />
W parterach od strony dziedzińca zastosowano<br />
charakterystyczne wycofanie<br />
i uzyskano dzięki temu zadaszenia nad pasażami,<br />
które prowadzą interesantów do<br />
wejść głównych. Za nimi zlokalizowano reprezentacyjne<br />
hole. Komunikację kołową zapewniono<br />
od ul. Francuskiej, a ruch rozprowadzono<br />
za pomocą dróg wewnętrznych.<br />
Zapewniają one możliwość podjazdu do<br />
wejść lub wjazdu do garażu podziemnego<br />
dla 369 aut.<br />
Biura i przestrzenie<br />
pomocnicze<br />
Zaprojektowano łącznie 21 775 m² powierzchni<br />
biurowej o standardzie A, którą rozmieszczono<br />
w dwóch budynkach. Na jednej<br />
kondygnacji mieści się 1 740 m² lub 1 650 m²<br />
przestrzeni na wynajem, która może być elastycznie<br />
dostosowana do potrzeb jednej lub<br />
kilku firm. Dzięki temu, że projektanci założyli<br />
możliwość powstania tu zarówno gęsto zaludnionych<br />
„back office” wielkiego banku, jak<br />
i przestrzennych pomieszczeń prestiżowego<br />
biura kancelarii adwokackiej, istnieje wiele<br />
dopuszczalnych układów.<br />
W środkowej, najmniej doświetlonej części<br />
rzutu zaprojektowano trzony komunikacyjne,<br />
w tym klatki schodowe (o funkcji ewakuacyjnej)<br />
i dźwigi osobowe, pomieszczenia<br />
higieniczno-sanitarne i techniczne oraz przestrzenie<br />
wspólne – sale narad i konferencyjne<br />
(o łącznej powierzchni 1 550 m²). We wszystkich<br />
wnętrzach zadbano o komfort akustyczny<br />
i termalny, a także zapewniono wentylację<br />
zgodną z zaplanowanym przeznaczeniem<br />
oraz klimatyzację z nawilżaniem, których<br />
parametry można dostosować indywidualnie.<br />
Ponadto, nad wygodą i ekonomią czuwa<br />
nowoczesny system zarządzania budynkiem<br />
BMS, kontrola dostępu z czujnikami ruchu,<br />
oświetlenie energooszczędne, a komunikację<br />
ułatwia infrastruktura teletechniczna i informatyczna.<br />
Monitoring połączony jest z najbliższą<br />
jednostką straży pożarnej.<br />
Lokalizacja/adres<br />
Katowice, ul. Francuska<br />
Pracownie projektowe<br />
APA Wojciechowski, Stabil sp. z o.o.<br />
Architekci prowadzący<br />
Szymon Wojciechowski, Jacek Kuś,<br />
Magda Rachuta, Marcin Konieczniak<br />
Joanna Nowosadzka, Paweł Służałek,<br />
Architekci<br />
Magda Polak, Maciej Józefiak, Rafał Stachowicz,<br />
Sławomir Sobeczko<br />
Data opracowania 20<strong>07</strong>/2008 r.<br />
Data realizacji 2008–2010 r.<br />
Inwestor<br />
Globe Trade Center SA<br />
Inwestor zastępczy<br />
Gleeds Polska sp. z o.o.<br />
Powierzchnia całkowita 37 000 m 2<br />
Powierzchnia zabudowy 3 646 m 2<br />
Kubatura brutto 70 489 m 3<br />
Generalny wykonawca<br />
Hochtief Polska Oddział w Krakowie<br />
Kompleksowe wykonanie instalacji<br />
wentylacji i klimatyzacji<br />
Klima – Pol sp. z o.o.<br />
Założenie zieleni na terenach zewnętrznych<br />
obiektu, aranżacja i wykonanie kompozycji Gardena – Projekty i Zakładanie Ogrodów<br />
roślinnych we wnętrzu obiektu<br />
Wyposażenie pomieszczeń ochrony, lady<br />
recepcyjne oraz meble na zamówienie<br />
Atos sp. z o.o.<br />
Kompleksowe wykonanie<br />
prac wykończeniowych<br />
Przedsiębiorstwo Budowlane ANBUD<br />
Andrzej Obwiosło<br />
System zabezpieczen linowych<br />
TOTEM Tomasz Mucha<br />
Prace zbrojarskie oraz dostawa betonu i stali TAMAX-BIS Budownictwo<br />
Wykonanie warstw izolacyjnych na stropie garażu<br />
oraz obróbka ścian attyk i fundamentów<br />
ARCO-SYSTEM sp z o.o.<br />
Malowanie miejsc parkingowych,<br />
oznakowanie poziome<br />
ERADUR sp z o.o.<br />
Wykonanie instalacji uziemienia<br />
oraz instalacji odgromowej<br />
PPUH SAN-EL sp. z o.o.<br />
Systemodawca profili WICONA<br />
Hydro Building Systems sp. z o.o.<br />
kompleksowe wykończenie i wyposażenie<br />
wnętrz obiektów użyteczności publicznej<br />
w panele ścienne i sufitowe, ustroje akustyczne,<br />
nietypowe meble oraz elementy wizualizacji<br />
według indywidualnych projektów.<br />
ATOS BH SP. Z O.O.<br />
ul. Skośna 12A, 30-383 Kraków<br />
tel. +48 12 262 14 54, fax +48 12 633 60 97<br />
info@atos.com.pl, www.atos.com.pl<br />
Z pewnością jedyny w swoim rodzaju...<br />
q www.pdt-group.com<br />
Dystrybutor: Arco System Sp. z o.o., tel./fax. +33 876 28 67, www.arco-system.pl<br />
Doradztwo techniczne:<br />
tel. +48 502 306 031, e-mail: pawel.klys@pdt-group.com<br />
PHOENIX Dichtungstechnik GmbH<br />
Schellerdamm 18, D-21<strong>07</strong>9 Hamburg www.pdt-waterproofing.com<br />
Na rynku od 20 lat.<br />
Tradycja zobowiązuje<br />
biuro@tamax-bis.pl<br />
www.tamax-bis.pl<br />
Konstrukcje żelbetowe, monolityczne<br />
i prefabrykowane budownictwa mostowego,<br />
kubaturowego i przemysłowego<br />
Roboty ziemne i wyburzeniowe<br />
Budownictwo drogowe<br />
Najważniejsze realizacje:<br />
MOSTOWE:<br />
Wiadukty drogowe przy obwodnicy<br />
Nowego Dworu Gdańskiego (2006)<br />
Generalny Wykonawca: BUDIMEX-DROMEX SA<br />
Wiadukty drogowe oraz kolejowe przy<br />
obwodnicy Bydgoszczy w ciągu drogi<br />
ekspresowej S5, S10. (2008-2009)<br />
Generalny Wykonawca: BUDIMEX-DROMEX SA<br />
Wiadukty drogowe oraz kolejowe przy<br />
obwodnicy Ostrowa Wielkopolskiego<br />
w ciągu drogi ekspresowej S11.(2008-2009)<br />
Generalny Wykonawca: BUDIMEX-DROMEX SA<br />
Wiadukty drogowe oraz estakady drogowe<br />
przy obwodnicy Mrągowa (2009-2010)<br />
Generalny Wykonawca: BUDIMEX SA<br />
KUBATUROWE:<br />
Budynki Biurowe „CYRIL” w Katowicach<br />
(2008-2009)<br />
Generalny Wykonawca: HOCHTIEF Polska Sp. z o.o.<br />
Obiekty kubaturowe przy Autostradzie A-2<br />
(2002-2006)<br />
Generalny Wykonawca: STRABAG Sp. z o.o.<br />
Budynek biurowy ALLIANZ i TOPAZ<br />
w Warszawie (2003-2004)<br />
Generalny Wykonawca: STRABAG Sp. z o.o.<br />
Sala koncertowa Akademii Muzycznej<br />
w Poznaniu (2005)<br />
Generalny Wykonawca: HOCHTIEF Polska Sp. z o.o.<br />
Rozbudowa Centrum Handlowego STARY<br />
BROWAR w Poznaniu (2005-2006)<br />
Generalny Wykonawca: HOCHTIEF Polska Sp. z o.o.<br />
Centrum rekreacyjno-usługowe<br />
„GALERIA MALTA” w Poznaniu (2006-20<strong>07</strong>)<br />
Generalny Wykonawca: HOCHTIEF Polska Sp. z o.o.<br />
Budynek biurowy GLOBIS we Wrocławiu<br />
(2006-20<strong>07</strong>)<br />
Generalny Wykonawca: HOCHTIEF Polska Sp. z o.o.<br />
Centrum Handlowe FOCUS PARK<br />
w Bydgoszczy(2006-20<strong>07</strong>)<br />
Generalny Wykonawca: MITEX SA<br />
Centrum Handlowe TESCO w Gdańsku<br />
Chełmie (20<strong>07</strong>-2008)<br />
Generalny Wykonawca: PRI POL-AQUA SA<br />
Budynek Biurowy „DIAMANTE”<br />
w Krakowie (2008-2009)<br />
Generalny Wykonawca: HOCHTIEF Polska Sp. z o.o.<br />
TERMINAL PASAŻERSKI MPL we Wrocławiu<br />
(2009-2010)<br />
Generalny Wykonawca: HOCHTIEF Polska SA<br />
PRZEMYSŁOWE:<br />
Linia technologiczna suchej nitki produkcji<br />
cementu Lafarge-Kujawy w Bielawach<br />
(2001-2002).<br />
Generalny Wykonawca: HOCHTIEF Polska<br />
Rozbudowa fabryki płyt wiórowych<br />
KRONOSPAN w Szczecinku (2005-2006)<br />
Generalny Wykonawca: HOCHTIEF Polska<br />
Budowa fabryki 3M we Wrocławiu (2006)<br />
Generalny Wykonawca: HOCHTIEF Polska Sp. z o.o.<br />
Budowa fabryki płyt wiórowych KRONOSPAN<br />
w Strzelcach Opolskich (2008-2009)<br />
Generalny Wykonawca: HOCHTIEF Polska<br />
Budowa Huty Szkła EUROGLASS<br />
w miejscowości Ujazd koło Tomaszowa<br />
Mazowieckiego (2008-2009 )<br />
Generalny Wykonawca: HOCHTIEF Polska<br />
Budowa Elektrowni Wiatrowych<br />
(15 elektrowni) (20<strong>07</strong>-2010)<br />
Generalny Wykonawca: POLAND POWER ENERGY,<br />
QUALITY.<br />
48 świat architektury<br />
TAMAX-BIS Budownictwo 88-306 Dąbrowa, ul. Szkolna 2 • tel. 52 / 315 32 świat 12 •<br />
architektury fax. 52 / 315 324966
Głównym izolatorem dźwięku jest fasada. Projekt zawsze rozpoczynamy<br />
od sporządzenia operatu akustycznego. Pomiary natężenia<br />
hałasu oraz jego przewidywany poziom dają podstawę do doboru<br />
parametrów poszczególnych elementów elewacji. Z doświadczenia<br />
wiemy, że projekt to połowa sukcesu. Potrzebne jest również<br />
rzetelne wykonawstwo. Dlatego zawsze prawidłowość rozwiązań<br />
badamy przez pomiary akustyki w najbardziej newralgicznym<br />
punkcie budynku, w zbudowanym pomieszczeniu modelowym.<br />
Wnętrza pomieszczeń są wyciszane przez zastosowane materiały<br />
wykończeniowe ścian, podłóg, sufitów. Chodzi tu o wytłumienie<br />
dźwięków dochodzących z biura: rozmów telefonicznych, komputerów,<br />
instalacji. Nasze projekty zawsze zawierają dokładne specyfikacje<br />
parametrów tych elementów.<br />
Podcienia<br />
Elementy dekoracyjne<br />
Wywiad z Magdaleną Rachutą z pracowni APA Wojciechowski<br />
Co stanowiło bezpośrednią inspirację do stworzenia<br />
projektu stonowanej architektury fasad?<br />
Kolorystyka elewacji była dla nas jasna od początku. Szarość została<br />
„narzucona” przez budowany w sąsiedztwie sąd. Nie chcieliśmy<br />
proponować rozwiązania kontrastowego czy konkurencyjnego. Poszukiwaliśmy<br />
jednak innego materiału niż cegła betonowa, którą tam<br />
zastosowano. Chcieliśmy, aby był on w naturalnie szarym kolorze,<br />
więc wybraliśmy płyty włóknowo-cementowe.<br />
Rysunek elewacji to grafika tworzona z przeszkleń, pełnych<br />
ścian i proporcji ich zestawień. Dlatego pionowe filary na elewacji<br />
przechodzą płynnie przez dwie kondygnacje. Pomysł na kolorowe<br />
akcenty, czyli intensywnie zielone ramy otwieranych okien, wzięliśmy<br />
z tradycji XIX-wiecznych osiedli górniczych.<br />
Jaką przyjęli Państwo strukturę przestrzenną rzutów?<br />
Projektowaliśmy budynki dla nieznanego użytkownika, stąd podstawowym<br />
założeniem było takie kształtowanie rzutów, aby można<br />
je było zaaranżować w dowolny sposób, zarówno dla biur otwartych,<br />
jak i klasycznych, korytarzowych z pokojami.<br />
Nasza pracownia ma doświadczenie z takimi projektami, więc<br />
problemów nie było. Jednak nie stosujemy wciąż tych samych rozwiązań,<br />
ponieważ każdy klient ma swoje ulubione rozwiązania przestrzenne.<br />
Rzut piętra biurowego składa się z trzonu technicznego, który<br />
zawiera windy, hol windowy, klatki schodowe i infrastrukturę techniczną,<br />
a otoczony jest przestrzenią biurową do dowolnego zaprojektowania.<br />
W parterach, obok holi wejściowych z recepcją, znajdują<br />
się także usługi. Przestrzenie te dostępne są z zewnątrz, od<br />
strony placu między budynkami. Natomiast pieszy może tam dojść<br />
w podcieniach budynków z ul. Francuskiej, które stworzono przez<br />
wycofanie parterów z linii łamanych powyżej fasad. W jednym z budynków<br />
zaprojektowano kafeterię służącą nie tylko pracownikom,<br />
ale także gościom z zewnątrz.<br />
Jakie rozwiązania zastosowaliście Państwo w celu zapewnienia<br />
w budynkach wysokiego komfortu akustycznego?<br />
Jakie rozwiązania były przygotowywane z myślą o przyszłych<br />
pracownikach, zwłaszcza niepełnosprawnych?<br />
Każdy z naszych projektów zapewnia pełny dostęp do budynku<br />
osobom niepełnosprawnym. Projektujemy bezprogowe wejścia,<br />
komunikację windową dla każdej kondygnacji, toalety dla osób poruszających<br />
się na wózkach i duże miejsca parkingowe. Nie są to specjalne<br />
rozwiązania, ale po prostu standard projektowania.<br />
Czy w obiektach znalazły się rozwiązania sprzyjające<br />
środowisku?<br />
Wszystko, co tworzymy, analizujemy pod kątem rozwiązań<br />
sprzyjających środowisku. Pracuje u nas licencjonowany asesor<br />
BREEAM oraz akredytowany konsultant LEED NC. Są to osoby<br />
przeszkolone do prowadzenia procesu certyfikacji ekologicznej budynków<br />
według brytyjskiego systemu oceny BREEAM i jego amerykańskiego<br />
odpowiednika – LEED.<br />
Budynki projektowane zgodnie z zasadami zrównoważonego<br />
rozwoju przynoszą korzyści nie tylko środowisku, ale również<br />
ich użytkownikom i sąsiadom, inwestorowi, deweloperowi. Obiekty,<br />
w których zastosowane są rozwiązania ekologiczne, oszczędzają<br />
wodę i energię, produkują mniej śmieci oraz zużywają materiały<br />
sprzyjające środowisku. Wysoka jakość powietrza w budynkach zielonych,<br />
duża ilość światła dziennego, a także – tam, gdzie to możliwe<br />
– widok z okna na przyrodę wpływają na lepsze samopoczucie<br />
użytkowników budynku.<br />
Takimi zasadami kierujemy się przy każdym projekcie, bez<br />
względu na to, czy inwestor jest zainteresowany certyfikowaniem<br />
obiektu.<br />
W trakcie prowadzenia prac budowlanych pojawia<br />
się wiele problemów, m.in. błędnie oznaczony przebieg<br />
instalacji w gruncie, które pociągają za sobą konieczność<br />
zmiany projektów. Czy tak było w przypadku realizacji<br />
biurowca przy ul. Francuskiej?<br />
Tak, na przykład przebiegająca w poprzek działki sieć KD 1000<br />
była naniesiona na mapie z ok. trzymetrowym przesunięciem, co<br />
utrudniło prawidłowe zaprojektowanie przekładek, zwłaszcza<br />
w obszarze zagęszczenia innych sieci. W pierwszej fazie byliśmy zmuszeni<br />
do kompromisu w postaci zmniejszenia powierzchni podziemnej,<br />
parkingowej. Zmieściliśmy dzięki temu przekładki na działce.<br />
W kolejnych fazach wystąpiły kłopoty z zapewnieniem ciągłości<br />
funkcjonowania kanalizacji deszczowej miejskiej o tak dużym przekroju,<br />
jaki był potrzebny do prowadzenia robót ziemnych. Wykonanie<br />
przekładki wymuszało również zabudowanie wylewanej na<br />
budowie komory żelbetowej, której jedyną lokalizacją mogło być<br />
miejsce pod głównym wjazdem Sądu Okręgowego. W pierwszej<br />
chwili wydawało się to logistycznie nie do zrealizowania, lecz przy<br />
50 świat architektury<br />
świat architektury 51
Zestawienie brył<br />
Kompleksowe wykonawstwo<br />
pełnego zakresu robót budowlanowykończeniowych:<br />
• murowania ścian i ścianek<br />
działowych<br />
• tynków gipsowych maszynowych<br />
• ścianek działowych<br />
• sufitów podwieszanych<br />
• podłoży pod posadzki<br />
• posadzek z płytek, wykładzin<br />
dywanowych oraz PCV<br />
• tapetowania i malowania ścian<br />
oraz sufitów<br />
42-506 Będzin, ul. Słowackiego 39<br />
tel. 32 / 267 03 30, fax 32 / 263 03 45<br />
52 świat architektury<br />
Narożnik budynku<br />
współudziale GW Sądu oraz ZBB udało się wymaganą komorę wykonać<br />
w ekspresowym tempie.<br />
Jak wspominają Państwo pracę z inwestorem?<br />
Bezpośrednia współpraca odbywała się głównie na etapie koncepcji<br />
i projektu budowlanego. GTC to wykształcony i świadomy<br />
inwestor, który ma duże doświadczenie w tego typu budynkach.<br />
Zaowocowało to projektem spełniającym wspólne oczekiwania.<br />
W jaki sposób koordynują Państwo pracę nad zagadnieniem,<br />
w które zaangażowanych jest wielu specjalistów z różnych<br />
branż?<br />
Opracowując koncepcję, nie było problemów, gdyż kontaktowaliśmy<br />
się z klientem, który ma siedzibę w Warszawie. Problematyczna była natomiast<br />
współpraca z firmami branżowymi z Katowic. Nie wszystko da się<br />
załatwić drogą mailową czy przez telefon. Wiedząc, co nas czeka, zaproponowaliśmy<br />
współpracę firmie Stabil z Katowic. To był strzał w dziesiątkę.<br />
Wielkie podziękowania ślemy dla Jacka Kusia, Marcina Konieczniaka<br />
i współpracowników. Ich wiedza, rozeznanie w urzędach miejskich, umiejętność<br />
organizacji zespołu sprawiły, że prace nad projektem, a potem<br />
codzienne kontakty na budowie przebiegały sprawnie.<br />
Czy w planach pracowni są dalsze realizacje biurowców?<br />
Czy jest to Państwa ulubiona tematyka?<br />
O plany trzeba zapytać inwestorów. My chętnie pomożemy w ich<br />
realizacji. Obecnie pracujemy nad kilkoma takimi obiektami, zarówno<br />
w Warszawie, jak i w kilku innych miastach. Nasza pracownia zajmuje się<br />
tematyką ze wszystkich dziedzin: od domków jednorodzinnych, przez<br />
handel, po przemysł. Ja osobiście zajmuję się głównie biurowcami. Czy<br />
jest to moja ulubiona tematyka? Na pewno umiem to robić. A szczególną<br />
satysfakcję odczuwam, gdy po zakończonej inwestycji odbieramy szczere<br />
gratulacje i podziękowania od inwestora.<br />
Elewacja budynku Centrum Francuska<br />
(GTC Cyril) w Katowicach przy ulicy<br />
Francuskiej to innowacyjne połączenie aluminium,<br />
szkła i kamienia. Konstrukcja nośna elewacji<br />
oparta została na systemie słupowo-ryglowym<br />
WICONA WICTEC 50. Na szczególną uwagę<br />
zasługuje niewidoczne rozwiązanie łączenia płyt<br />
włóknocementowych EURONIT z podkonstrukcją<br />
wsporczą montowaną do fasady WICONA<br />
WICTEC 50. Płyty EURONIT montowane są metodą<br />
klejenia do podkonstrukcji.<br />
Od strony wewnętrznej, zlicowany ze słupem<br />
panel z wełny mineralnej oraz płyty GK osiąga<br />
nie tylko bardzo niski współczynnik przenikania<br />
ciepła U, ale stwarza również możliwość dowolnego<br />
kształtowania wnętrza budynku.<br />
Na potrzeby projektu GTC fi rma wykonawcza<br />
S-D sp. z o.o. oraz dostawca systemu aluminiowego<br />
WICONA Hydro Building Systems sp. z o.o.<br />
opracowali sposób wstępnego montażu fasady<br />
w gotowe moduły już na etapie produkcji. Dzięki<br />
takiemu rozwiązaniu znacznie skrócił się czas<br />
montażu fasad, wyeliminowano wpływ niekorzystnych<br />
warunków pogodowych. Takie rozwiązanie<br />
umożliwiło uniknięcie błędów montażowych, pojawiających<br />
się często w przypadku tradycyjnego<br />
montażu fasady na budowie.<br />
Hydro Building Systems sp. z o.o.<br />
ul. Mińska 63A, 03-828 Warszawa<br />
tel. 22 330 81 70, fax: 22 330 81 71<br />
www.wicona.com<br />
Ważnym elementem budynku są okna. Dają<br />
użytkownikom poczucie wolności, a nie zamknięcia<br />
w przysłowiowych czterech ścianach.<br />
Okna wykonane zostały w systemie WICONA<br />
WICLINE 65, wariant z ukrytym skrzydłem<br />
(skrzydło niewidoczne z zewnątrz), jako okna<br />
rozwierne. Celem zapewnienia bezpieczeństwa<br />
użytkowania zostały wyposażone w niewidoczne<br />
cierne ograniczniki rozwarcia, umożliwiające swobodny<br />
napływ świeżego powietrza, a zarazem<br />
zabezpieczające przed wypadnięciem.<br />
Ze względu na nietypowy wymiar okna oraz<br />
przekroczone wymiary, dostawca systemu WICO-<br />
NA Hydro Building Systems sp. z o.o. przeprowadził,<br />
z wynikiem pozytywnym, dodatkowe badania<br />
szczelności w Instytucie Techniki Budowlanej.<br />
Realizacja projektu, pomimo skomplikowanych<br />
rozwiązań konstrukcyjnych, niesprzyjających<br />
warunków atmosferycznych (montaż zimą), przebiegała<br />
bardzo sprawnie. Firma WICONA Hydro<br />
Building Systems sp. z o.o. po raz kolejny udowodniła,<br />
iż jest odpowiedzialnym i sprawdzonym partnerem<br />
w całym procesie budowlanym, od fazy<br />
projektowej po montaż elementów na budynku.
Realizacje w Polsce<br />
Pomysł na powstanie budynku – oddanego do użytku w maju<br />
2010 r. – zrodził się wraz z rozpoczęciem prac projektowych<br />
nad rozbudową garażu galerii handlowej Echo. Z uwagi na wzajemne<br />
relacje urbanistyczne, oba obiekty stały się przedmiotem<br />
wspólnego opracowania zagospodarowania terenu i koncepcji<br />
architektonicznej. Przygotowanie tej ostatniej oraz projektów<br />
budowlanego i przetargowego powierzono pracowni Detan.<br />
Architekci przeprowadzili analizy terenu<br />
i sąsiedztwa oraz wytycznych inwestorskich<br />
i urbanistycznych. W ich wyniku powstała<br />
koncepcja przebudowy i rozbudowy galerii,<br />
budowy hali sportowej dla Politechniki Świętokrzyskiej<br />
oraz parkingu wielopoziomowego<br />
na prawie 1500 miejsc, który służyłby obu<br />
obiektom. Dzięki temu projektanci wygospodarowali<br />
więcej miejsca dla pozostałych<br />
funkcji. Z garażu do hali sportowej prowadzi<br />
przeszklony łącznik komunikacyjny w poziomie<br />
I piętra.<br />
Założenie zlokalizowane jest w sąsiedztwie<br />
zabudowy jedno- i wielorodzinnej, budynków<br />
zamieszkania zbiorowego, obiektów<br />
użyteczności publicznej i handlu. Od<br />
HALA POLITECHNIKI<br />
ŚWIĘTOKRZYSKIEJ<br />
strony północno-wschodniej znajduje się<br />
Galeria Echo, a od południowo-wschodniej<br />
– wielopoziomowy garaż.<br />
Założenia<br />
Opracowano obiekt o wymiarach<br />
64x47 m, który łączy nowoczesną formę<br />
architektoniczną z funkcjonalnością, jaka powinna<br />
cechować tego typu realizacje. Hala<br />
ma służyć nie tylko uprawianiu sportu, ale<br />
również imprezom uczelnianym i widowiskom.<br />
Architekci nadali kształt dwóch przylegających<br />
do siebie, prostopadłościennych<br />
brył o odrębnych funkcjach. Wyższa, „podcięta”<br />
w strefie cokołowej, zawiera zasadniczą<br />
halę z boiskami i widownią, pod którą<br />
Obiekt sportowy w Kielcach<br />
usytuowano magazyny na sprzęt sportowy<br />
i rekreacyjny oraz zespoły sanitarne z natryskami.<br />
W bryle niższej zlokalizowano<br />
strzelnicę, siłownię ze strefą fitness, węzły<br />
sanitarne i szatniowe oraz pomieszczenia<br />
gospodarcze. Pierwszą część obiektu przykryto<br />
dachem łukowym o nachyleniu 8,5%,<br />
a drugą – dachem płaskim o nachyleniu 2%.<br />
Główne wejście do budynku zlokalizowano<br />
od strony południowo-zachodniej.<br />
Arena o długości 44 m, z wybiegami<br />
do 44,6 m (wymiar boiska do piłki ręcznej),<br />
szerokości 44 m i wysokości 12,5 m w świetle<br />
do konstrukcji została zaprojektowana<br />
w sposób mobilny. Służyć więc może rozgrywkom<br />
piłki ręcznej, siatkowej, nożnej halowej,<br />
koszykówki, a także uprawianiu sportów walki.<br />
Projektanci przewidzieli również możliwość<br />
podzielenia hali na dwa mniejsze boiska<br />
treningowe (oba o szerokości 22 m) za pomocą<br />
kotary (siatki) sterowanej ręcznie, którą<br />
zamocowano do jednego z dźwigarów konstrukcji<br />
dachu. Naturalne doświetlenie pola<br />
gry zapewniono poprzez dużą płaszczyznę<br />
fasady aluminiowej z wypełnieniem szklanym,<br />
zlokalizowaną na elewacji południowo-zachodniej.<br />
Widownię o pojemności podstawowej<br />
530 osób również zaprojektowano<br />
w sposób mobilny, dzięki czemu można ją zapełniać<br />
w zależności od skali widowisk w różnych<br />
konfiguracjach. Przewidziano możliwość<br />
ustawienia krzeseł ruchomych, by zwiększyć<br />
pojemność obiektu.<br />
1<br />
W opracowaniu strefy sportowej ważne<br />
było właściwe rozwiązanie posadzki. Wraz<br />
ze ścianami i sufitem, które obłożone są systemowymi<br />
płytami akustycznymi, pozwala<br />
ona m.in. na ograniczenie pogłosu na sali do<br />
2,3 s.<br />
Konstrukcja główna<br />
W większej części budowli zastosowano<br />
konstrukcję słupowo-ryglową o odporności<br />
ogniowej R 120. Kluczowe elementy konstrukcji<br />
areny sportowej, czyli stropy pod<br />
słupy w ścianach, ławy obudowy zewnętrznej,<br />
słupy dla dźwigarów dachowych<br />
(z wyjątkiem tych od strony południowo-zachodniej,<br />
gdzie zastosowano profile stalowe<br />
dwuteowe), zostały wykonane jako żelbetowe.<br />
Zadaszenie o znacznej rozpiętości zlokalizowane<br />
nad areną oparto na stalowych<br />
płatwiach, które umieszczono na kratowych<br />
dźwigarach stalowych. Elementy te usztywniono<br />
w płaszczyźnie górnej blachą fałdową<br />
T 60x188 gr. 1,25 mm, która stanowi jednocześnie<br />
konstrukcję nośną pod pokrycie<br />
dachu. Stężenia połaciowe, poprzeczne<br />
i podłużne w poziomie pasa górnego oraz<br />
pionowe między dźwigarami w osi kalenicy,<br />
w odległości 12,5 m od podpór, zaprojektowano<br />
w postaci krzyżulców z rur stalowych.<br />
Płatwie i rygle opracowano z ceowników<br />
normalnych. Warstwę ocieplenia w postaci<br />
wełny mineralnej o grubości 20 cm ułożono<br />
na blasze trapezowej.<br />
Nad strefą zaplecza zaproponowano<br />
dach w formie żelbetowego stropodachu<br />
niewentylowanego. Żelbetowymi, monolitycznymi<br />
ścianami zostały obudowane klatki<br />
schodowe, nad którymi zlokalizowano klapy<br />
oddymiające o wymiarach 85x85 cm, będące<br />
jednocześnie wyłazem na dach. W technologii<br />
żelbetowej wykonano również trybuny,<br />
których głównymi elementami nośnymi<br />
są wieloprzęsłowe belki oparte na słupach<br />
i ścianach żelbetowych. Płyty, na których<br />
zostały zainstalowane krzesełka, wsparto na<br />
belkach. W celu nadania stropom międzykondygnacyjnym<br />
odporności ogniowej R 60,<br />
zrealizowano je z płyt żelbetowych, a ściany<br />
nośne obiektu wykonano z cegły silikatowej<br />
o grubości 25 cm.<br />
Konstrukcję główną łącznika komunikacyjnego<br />
(hala sportowa – garaż wielopoziomowy)<br />
w poziomie I piętra stanowią<br />
żelbetowe słupy podpierające płytę posadzki.<br />
Ściany i dach pozostawiono surowe (od<br />
strony hali sportowej) oraz zaprojektowano<br />
jako fasady aluminiowe bezszprosowe z wypełnieniem<br />
szklanym (od garażu). W pozostałych<br />
strefach budynku ściany wykonano<br />
z materiałów silikatowych o grubości 25 cm<br />
i 12 cm oraz ceramicznych pustaków –<br />
25 cm. W pomieszczeniach zastosowano<br />
cegłę pełną – 12 cm.<br />
Elementy wykończeniowe<br />
Aby nadać elewacjom współczesny charakter,<br />
a zarazem zapewnić im trwałość<br />
i odporność na warunki atmosferyczne, ich<br />
zewnętrzną powłokę stanowi blacha stalowa,<br />
powlekana na podkonstrukcji z profili stalowych<br />
o przekroju kwadratowym 50x50x4 mm<br />
(masa 1 m² – ok. 5,6 kg). Układ poszczególnych<br />
kaset tworzy czytelny rytm. Wyróżniono fasadę<br />
południowo-zachodnią, którą przeszklono,<br />
a tafle o zabarwieniu zielonym umieszczono<br />
w profilach aluminiowych. W ten sposób arena<br />
sportowa, czyli najważniejszy element wnętrz,<br />
jest widoczna od zewnątrz. Zastosowano także<br />
okładziny z piaskowca, płyty o wymiarach<br />
160x40x4 cm, mocowane na kotwach systemowych,<br />
oraz beton architektoniczny. Wejście<br />
główne do obiektu podkreślono szklanym<br />
zadaszeniem. Zastosowano tafle bezpieczne<br />
na podkonstrukcji stalowej malowanej.<br />
Drzwi w kluczowych miejscach budynku<br />
są aluminiowe, szklone zestawami termoizolacyjnymi,<br />
z taflami bezpiecznymi w odpowiednich<br />
klasach odporności ogniowej.<br />
Zastosowano klamki antypaniczne, które<br />
w przypadku zagrożenia gwarantują bezpieczne<br />
opuszczenie budynku. Drzwi wewnętrzne<br />
zaprojektowano jako drewniane,<br />
płycinowe, okleinowane.<br />
2<br />
54 świat architektury świat architektury 55<br />
54 świat architektury
3<br />
Lokalizacja/adres<br />
Pracownia projektowa<br />
Architekci projektanci<br />
Architekci sprawdzający<br />
i asystenci<br />
Kielce, ul. Świętokrzyska<br />
Detan sp. z o.o.<br />
mgr inż. arch. Andrzej Detka<br />
mgr inż. arch. Marcin Stańczak<br />
mgr inż. arch. Stanisław Łabęcki<br />
mgr inż. arch. Dominik Plato<br />
mgr inż. arch. Wojciech Dvorak<br />
mgr inż. Marcin Wiączkowski<br />
5<br />
Data opracowania 2008 r.<br />
Data realizacji 2009/2010 r.<br />
Inwestor<br />
Powierzchnia całkowita<br />
(użytkowa)<br />
Echo Investment SA<br />
3 452,25 m 2<br />
Powierzchnia zabudowy 3 066,38 m 2<br />
Kubatura brutto 50 294,37 m 3<br />
Generalny wykonawca<br />
Projekt wykonawczy<br />
FAKT Budownictwo Kielce<br />
FAKT Budownictwo Kielce<br />
We wnętrzach zastosowano sufity podwieszone<br />
modułowe 60x60 cm, z widocznym<br />
profilem o podwyższonych właściwościach<br />
akustycznych. W pomieszczeniach<br />
mokrych ich konstrukcję wypełniono płytami<br />
o zwiększonej odporności na wilgoć, a na<br />
posadzkach i ścianach do pełnej wysokości<br />
ułożono płytki ceramiczne. W pomieszczeniach<br />
technicznych, na posadzkach i ścianach<br />
zastosowano gres przemysłowy. W obrębie<br />
klatek schodowych zaproponowano rozwiązania<br />
antypoślizgowe. Zaprojektowano<br />
balustrady stalowe, malowane proszkowo,<br />
z pochwytem drewnianym.<br />
Dostępność<br />
Napełnianie widowni przewidziano z ciągu<br />
pieszego, który znajduje się przed wejściem<br />
głównym. Szerokość pasma w punkcie kontroli<br />
biletów przyjęto na 60 cm + 40 cm. Założony<br />
4<br />
czas kontroli wynosi 20 os./min., więc komplet<br />
publiczności zasiądzie w obiekcie w 25–30 minut.<br />
Czas ewakuacji nie powinien przekroczyć<br />
5 minut (przelotowość 30 os./min).<br />
Obiekt przystosowano do potrzeb osób<br />
niepełnosprawnych. Dzięki zastosowaniu<br />
pochylni wyeliminowane zostały przeszkody<br />
architektoniczne przy wejściu z poziomu<br />
terenu. Winda osobowa pozwala na swobodne<br />
poruszanie się w pionie. Wydzielone<br />
toalety mają drzwi i urządzenia pomocnicze,<br />
a szerokie korytarze i przestronny hall<br />
służą zapewnieniu komfortu ruchu. W odpowiedni<br />
sposób zaprojektowano również<br />
szatnie, a całość uzupełniają wyraźne znaki<br />
kierunkowe.<br />
1 Elewacja frontowa<br />
2 Detale elewacji<br />
3 Wnętrze w trakcie realizacji<br />
4 Fragment widowni<br />
fot. archiwum Detan<br />
56 świat architektury 5 Szklany łącznik<br />
świat architektury 57
WYWIAD Z PRACOWNIĄ
Realizacje w Polsce<br />
Zespół zabudowy<br />
mieszkaniowej<br />
w Poznaniu<br />
ARCHITEKTURA<br />
IMPRESJI<br />
Na gładkich, białych<br />
elewacjach wyraźnie<br />
odcinających<br />
się na tle błękitnego<br />
nieba, następuje gra<br />
świateł, odbić<br />
i cieni. Dodatkowe<br />
złudzenia optyczne<br />
tworzą zwielokrotnienia<br />
powstające<br />
w kamiennych posadzkach<br />
i lustrach.<br />
Harmonia i spokój<br />
Obok interesujących wykończeń fasad<br />
i wnętrz, warto zwrócić uwagę na<br />
umiejętnie zaprojektowaną strukturę<br />
i rzuty mieszkań oraz układ urbanistyczny.<br />
O tych zagadnieniach opowiedzieli<br />
nam Robert Czaplicki i Marek Mierzejewski<br />
z pracowni projektowej Mierzejewski<br />
Kasprzycki Czaplicki – Architekci.<br />
Okiem architekta<br />
Kompleks przy ul. Kościelnej położony<br />
jest w reprezentacyjnej dzielnicy Jeżyce<br />
w Poznaniu i stanowi kontynuację zabudowy<br />
pierzei ulicznej. Lokalizacja jest szczególna,<br />
ponieważ powstanie Jeżyc datuje się na rok<br />
1253. Historyczna wartość oraz wiele pięk-<br />
nych kamienic z okresu XIX wieku dodają<br />
tej okolicy prestiżu oraz niepowtarzalnego<br />
charakteru. Ulica Kościelna znajduje się nieopodal<br />
Parku Sołackiego, Parku Wodziczki,<br />
a przede wszystkim Kościoła Najświętszego<br />
Serca Jezusa i św. Floriana. Świątynia ta<br />
nawiązuje do stylu neoromańskiego, który<br />
obowiązuje w tej okolicy.<br />
Słupowo-płytowa konstrukcja została<br />
wykonana z żelbetu, ściany zewnętrzne<br />
wypełniono pustakami ceramicznymi,<br />
a wewnętrzne – bloczkami silikatowymi.<br />
Elewacje zrobione są ze styropianu, tynku<br />
mineralnego oraz okładziny z piaskowca.<br />
Okna w całym kompleksie budynków są<br />
wykonane z PCV w okleinie drewnopodobnej,<br />
z kolei balustrady zrealizowano ze<br />
stali nierdzewnej oraz szkła. Do wykończenia<br />
klatek schodowych użyte zostały<br />
marmur, drewno i szkło, co z pewnością<br />
dodaje wnętrzu elegancji.<br />
Obiekt przy ul. Kościelnej został<br />
wzniesiony jako sześciokondygnacyjny<br />
z jedną kondygnacją podziemną. Do ukła-<br />
du urbanistycznego podeszliśmy nietypowo<br />
– potraktowaliśmy go jak zabudowę<br />
śródmiejską i uzupełniającą. Jest to próba<br />
powiązania tradycyjnych układów podwórza,<br />
którymi charakteryzowały się<br />
XIX-wieczne kamienice, z modernistyczną<br />
zabudową. Naszą ideą było stworzenie<br />
kameralnych dziedzińców. Oś założenia<br />
60 świat architektury<br />
świat architektury 61
ROZMOWA Z ROBERTEM CZAPLICKIM I MARKIEM MIERZEJEWSKIM<br />
Jakimi cechami funkcjonalno-użytkowymi<br />
powinny charakteryzować się dobrze<br />
zaprojektowane mieszkania?<br />
Robert Czaplicki: Przede wszystkim<br />
powinny mieć układ z podziałem na strefę<br />
dzienną i nocną. Wtedy niezwykle istotne<br />
jest zachowanie przestronności i funkcjonalności.<br />
Najkorzystniejsze jest umiejscowienie<br />
wejścia na wprost strefy dziennej.<br />
Układ lokalu, bez względu na jego wielkość,<br />
powinien posiadać program funkcjonalnoużytkowy,<br />
gdzie w przyszłości miałby się<br />
znaleźć np. stół jadalny, miejsce odpoczynku<br />
czy przestrzeń do pracy. Najistotniejsze<br />
jest jednak zaprojektowanie mieszkania<br />
z myślą o jego późniejszym urządzeniu. Ma<br />
to ułatwić użytkownikowi zagospodarowanie<br />
przestrzeni.<br />
Preferują Państwo rozwiązania osiedli<br />
strzeżonych czy otwartych, które pozwalają<br />
na powstawanie lokalnych społeczności?<br />
Marek Mierzejewski: Nasze projekty są<br />
generalnie osiedlami strzeżonymi, co jest<br />
zbieżne z zapotrzebowaniem rynku nieruchomości.<br />
Należy jednak zwrócić uwagę,<br />
że zamykanie zbyt dużych zespołów mieszkaniowych<br />
sprzyja negatywnemu zjawisku.<br />
Takie osiedla uniemożliwiają wytworzenie<br />
lokalnych społeczności, a zarazem są zbyt<br />
małe, aby przypominały fragmenty miasta.<br />
Te dysonanse mogą przekładać się na powstawanie<br />
zjawisk patologicznych. Dlatego<br />
właśnie, dopasowując się do wymogów<br />
rynku, tworzymy osiedla strzeżone, które<br />
swym rozmiarem pozwalają na swobodne<br />
powstawanie lokalnych społeczności, a także<br />
zapewniają poczucie bezpieczeństwa.<br />
Lokalizacja/adres<br />
Pracownia projektowa<br />
Architekci prowadzący<br />
Architekci<br />
Data opracowania 2008 r.<br />
Data realizacji 2010 r.<br />
Inwestor<br />
Poznań, ul. Kościelna<br />
Czy jest jakieś rozwiązanie, które<br />
chcieli Państwo umieścić w projekcie,<br />
a z przyczyn ekonomicznych nie mogli?<br />
RC: Nasza pracownia rozwiązania zawarte<br />
w projektach dostosowuje do wytyczonych<br />
standardów. W kompleksie przy<br />
ul. Kościelnej pewne elementy wykończenia<br />
elewacji i wnętrz od razu realizowały<br />
wstępne założenia, a zarazem były wzbogacane<br />
o pewne nietypowe rozwiązania,<br />
takie jak płaskorzeźby z motywami muzycznymi<br />
czy rzeźba odlana w brązie, która<br />
w przyszłości stanie na głównym dziedzińcu.<br />
Dlatego nie odczuwaliśmy w tym<br />
projekcie dyskomfortu w postaci ograniczeń<br />
ekonomicznych.<br />
W fasadach dominują przeszklenia<br />
o dużych rozmiarach. Jakie systemy przewidziano<br />
do ochrony przed nadmiernym<br />
nasłonecznieniem lokali w sezonie letnim?<br />
Mierzejewski Kasprzycki Czaplicki – Architekci sp. z o.o.<br />
Marek Mierzejewski, Robert Czaplicki, Paweł Kasprzycki<br />
Artur Kamiński, Sylwia Marczak, Marta Rogozińska<br />
Longbridge Development<br />
Powierzchnia całkowita 32 767,04 m²<br />
Powierzchnia zabudowy 3 868,1 m²<br />
Kubatura brutto 116 429 m 3<br />
Generalny wykonawca<br />
Warbud SA<br />
Detale fasadowe<br />
MM: Lokale mieszkalne zostały tak<br />
zaprojektowane, aby poprzez duże przeszklone<br />
powierzchnie docierała maksymalna<br />
ilość naturalnego światła. Ma to tworzyć<br />
jasny i przestronny klimat. Systemem chroniącym<br />
przed nadmiernym nasłonecznieniem<br />
są płyty balkonowe, które mają ograniczać<br />
bezpośrednią penetrację słońca.<br />
Czy dekoracyjne płaskorzeźby są również<br />
częścią projektu architektonicznego?<br />
RC: Tak. Ich modele zaprojektowała<br />
i wykonała nasza pracownia. Oczywiście,<br />
w późniejszym etapie powstawania elementów<br />
dekoracyjnych nadzorowaliśmy firmę<br />
kamieniarską, która realizowała zlecenie.<br />
Zgodnie z założeniem projektu chcieliśmy<br />
stworzyć klimat związany z elementami dekoracji<br />
XIX-wiecznych kamienic i wkomponować<br />
styl modernistyczny, jakim odznacza<br />
się kompleks przy ul. Kościelnej, w historyczną<br />
zabudowę dzielnicy Jeżyce.<br />
Ważnym elementem projektu wnętrz<br />
są odbicia w lustrach i posadzkach, które<br />
powiększają oraz rozbudowują przestrzeń.<br />
Przyjemne wrażenia estetyczne gwarantują<br />
również zwielokrotnione perspektywy,<br />
płynne przenikanie się wnętrz z zielenią<br />
i subtelne oświetlenie. W jaki sposób przewidują<br />
Państwo pewne „nieuchwytne” detale<br />
fasad i wnętrz?<br />
MM: Tego typu wyczucie rodzi się wraz<br />
z doświadczeniem. Tylko dzięki temu można<br />
dostrzec i przewidzieć późniejsze zachowanie<br />
się projektowanych elementów.<br />
Zanim pewne detale wykończeniowe trafią<br />
do projektu, są wcześniej sprawdzane<br />
w modelach i wizualizacjach przy użyciu<br />
nowoczesnych technik komputerowych,<br />
którymi dysponuje nasza pracownia. Służy<br />
to przede wszystkim weryfikacji i wyciąganiu<br />
wniosków.<br />
Czy kryzys w branży budowlanej zaważył<br />
na ilości zleceń w dziedzinie zabudowy<br />
mieszkaniowej? Obserwują Państwo<br />
tendencje spadkowe?<br />
RC: Na pewno. Nie da się ukryć, że<br />
rok 2009 był trudny, jeżeli chodzi o rynek<br />
budowlany. Ucierpiał na tym również sektor<br />
deweloperski i architektoniczny. Przez<br />
zaostrzoną politykę kredytową banków<br />
spadł popyt na mieszkania, co bezpośrednio<br />
wpłynęło na zastój w powstawaniu<br />
nowych obiektów. Obecnie obserwujemy<br />
jednak tendencję wzrostową i większe zapotrzebowanie<br />
na rynku nieruchomości.<br />
Dziękujemy za wywiad i życzymy pomyślnej<br />
realizacji planów pracowni.<br />
Rozmawiała Kamila Kochniarczyk<br />
stanowi wewnętrzny pasaż pieszy zaczynający<br />
się od reprezentacyjnego holu i prowadzący<br />
przez wewnętrzny dziedziniec, w centrum<br />
którego ma stanąć odlana z brązu rzeźba<br />
centaura. Odzwierciedlać ma ona klimat i indywidualny<br />
charakter kompleksu. Kierując się<br />
dalej, wchodzimy w częściowo zadaszony pasaż<br />
łączący wejścia do wszystkich budynków.<br />
Taki układ ma dać poczucie, że z jednej strony<br />
znajduje się elewacja, a z drugiej otwarta<br />
przestrzeń. Tworzy się rozległy i starannie<br />
zagospodarowany ogród, co ma sprzyjać<br />
integracji z zielenią i dodawać estetycznego<br />
wyglądu. Z każdego mieszkania rozpościera<br />
się widok na otwartą zieloną przestrzeń.<br />
Kompleks składa się z sześciu budynków.<br />
Dzięki temu zmniejszyliśmy skalę oraz zoptymalizowaliśmy<br />
funkcję i ekonomię obiektu.<br />
Chodziło nam o stworzenie układu budynków<br />
przypominającego pola na szachownicy.<br />
Punktowy układ umożliwił nam uzyskanie<br />
tego efektu i był najkorzystniejszy do zaprojektowania<br />
małych i średnich mieszkań. Na<br />
każdym piętrze ich liczba jest zróżnicowana.<br />
Ten typ urbanistyki pozwolił nam osiągnąć<br />
maksymalną ilość przewietrzanych narożników<br />
mieszkań.<br />
Budynki mają dużą liczbę przeszkleń, co<br />
zapewnia dotarcie do wnętrza maksymalnej<br />
ilości światła i sprawia wrażenie przenikania się<br />
przestrzeni wewnętrznej i zewnętrznej. Tworzy<br />
to jasne i przestronne pomieszczenia.<br />
Niezwykle ciekawie prezentuje się elewacja<br />
budynku od ul. Kościelnej. Umieszczono<br />
na niej wykonane w piaskowcu płaskorzeźby,<br />
które nawiązują do dekoracji historycznych<br />
XIX-wiecznych kamienic. Mają one na swoich<br />
elewacjach i fasadach liczne rzeźby i detale<br />
architektoniczne. Motywy muzyczne płaskorzeźb<br />
oraz odlany z brązu centaur, który ma<br />
stanąć na dziedzińcu, są wynikiem podporządkowania<br />
idei przewodniej projektu, czyli<br />
odwoływania się do dekoracji historycznych<br />
kamienic z dzielnicy Jeżyce.<br />
Wystrój przestrzeni holi został opracowany<br />
z dbałością o detale. Wraz z klatkami<br />
schodowymi są one wizytówką budynków.<br />
Niepowtarzalnym charakterem wyróżnia się<br />
hol główny, przy wejściu do którego znajduje<br />
się lada recepcji wykonana z onyksu.<br />
W projekcie postawiliśmy na prostotę<br />
i ponadczasową elegancję. Szlachetności<br />
kompleksowi dodaje z pewnością kolorystyka<br />
holu głównego, który jest wykonany z trawertynu<br />
i czarnego granitu.<br />
Robert Czaplicki,<br />
Marek Mierzejewski,<br />
Anna Korszeń<br />
Zwielokrotnione perspektywy<br />
Wnętrze zespołu<br />
Gra światła<br />
Komunikacja ogólna<br />
fot. Wojciech Kryński<br />
62 świat architektury świat architektury 63
Rozporządzenia i ustawy<br />
Zagadnienia prawne<br />
HOTELE<br />
§<br />
wyłączny dystrybutor HUFCOR w Polsce<br />
Hotel Venecia Palace<br />
Michałowice k. Warszawy<br />
Hotel Ikar Plaza<br />
Kołobrzeg<br />
Hotel HOT_elarnia – budynek nocą<br />
Projektując obiekt hotelowy, obok kierowania się prawem budowlanym 3 , warunkami technicznymi<br />
4 , przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy 2 , należy zwrócić uwagę na: obwieszczenie<br />
Ministra Gospodarki z dnia 24 stycznia 2006 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia<br />
Ministra Gospodarki i Pracy w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów,<br />
w których świadczone są usługi hotelarskie (Dz.U. 2006 nr 22 poz. 169).<br />
Dokument m.in. określa wymagania dotyczące<br />
usług, powierzchni, wyposażenia pod kątem<br />
rodzaju i kategorii obiektu, dostępności dla osób<br />
niepełnosprawnych, a także warunki odstępstw,<br />
sposób dokumentowania spełnienia wymagań<br />
budowlanych, przeciwpożarowych i sanitarnych<br />
w zakresie hoteli, moteli, pensjonatów, kempingów,<br />
pól biwakowych, domów wycieczkowych,<br />
schronisk, w tym młodzieżowych. Wyróżnioną kategorią<br />
są pełniące ww. funkcje obiekty zabytkowe,<br />
w których dopuszcza się odstępstwa, jeśli ich dostosowanie<br />
do aktualnych przepisów narusza charakter<br />
obiektu (wymagana opinia wojewódzkiego<br />
konserwatora zabytków) lub zostaną zrekompensowane<br />
inne ważne zapisy prawne.<br />
Centrum konferencyjno-<br />
-bankietowe Baccara<br />
Jawczyce k. Warszawy<br />
Wydział Pedagogiczno-<br />
-Artystyczny UAM<br />
Kalisz<br />
Wyposażyliśmy w ściany mobilne ponad 6000 obiektów hotelowych.<br />
Zagospodarowanie terenu<br />
Do hoteli i moteli odnosi się załącznik pierwszy<br />
ustawy. Tam znajdziemy informacje, że obiekt<br />
może być wolnostojący, stanowić zespół budyn-<br />
Hotel Granary – strefa wypoczynkowa pokoju<br />
www.modul.waw.pl<br />
www.hufcor.pl<br />
64 świat architektury Moduł Sp. z o.o. ul. Kłobucka 6; 02-699 Warszawa; tel. 228430506; fax. 228431212; modul@modul.waw.pl<br />
10<br />
lat<br />
G W A R A N C J I
§<br />
ków lub część innej budowli. W przypadku<br />
zespołu, dla rozwiązań działających przez<br />
cały rok w kategoriach od trzech do pięciu<br />
gwiazdek poszczególne bryły winny być połączone<br />
obudowanymi przejściami (nie dotyczy<br />
obiektów zlokalizowanych w miejscowościach<br />
wypoczynkowo-rekreacyjnych).<br />
Hotel Venecia Palace<br />
W zakresie zagospodarowania terenu<br />
należy zapewnić utwardzenie nawierzchni<br />
dojazdów i dojść, zieleń ozdobną i izolacyjną,<br />
oświetlenie terenów, a także rozdzielenie<br />
dwóch stref: dostępnej dla gości i gospodarczej.<br />
Przy standardzie trzygwiazdkowym<br />
należy również zapewnić miejsca parkingowe<br />
dla wszystkich jednostek mieszkalnych,<br />
w garażach lub na parkingach. Ustawa wskazuje,<br />
że wymóg ten należy spełnić w przypadku<br />
moteli, natomiast w hotelach usytuowanych<br />
w zwartej zabudowie miejskiej<br />
przewidziane powinny być miejsca postojowe.<br />
Zapewnienie parkingu lub miejsc postojowych<br />
dotyczy również pozostałych obiektów<br />
hotelowych, których nie obowiązuje<br />
standaryzacja gwiazdkowa.<br />
Projekt wnętrz<br />
W zakresie pomieszczeń ustawodawca<br />
reguluje podstawowe elementy dotyczące<br />
funkcji, programu obsługowego i użytkowego<br />
budynku (w tym holi i ogólnodostępnych<br />
węzłów higieniczno-sanitarnych) oraz części<br />
mieszkalnej. Określone zostały również minimalne<br />
powierzchnie pokoi, w zależności od<br />
ilości przewidzianych w nich osób i standardu<br />
obiektu, a także podano wykaz podstawowego<br />
wyposażenia. Ustalono procent udziału<br />
pokoi z pełnym węzłem sanitarnym w ogóle<br />
jednostek mieszkalnych.<br />
Wśród usług, jakie obiekt hotelowy winien<br />
świadczyć gościom, znalazły się m.in. sprzedaż<br />
gorących napojów, podawanie posiłków czy<br />
wynajem samochodów. Musi być także wyposażony<br />
w przechowalnię bagażu oraz sprzętu<br />
rekreacyjnego, kwiaciarnię, strefę gastronomiczną,<br />
zespół sal wielofunkcyjnych, salę klubową<br />
oraz zespół odnowy biologicznej. Niektóre<br />
z tych funkcji zajmują znaczną powierzchnię,<br />
więc o ich lokalizacji należy pamiętać już od najwcześniejszej<br />
fazy projektowej.<br />
Należy również zwrócić uwagę na zapisy<br />
dotyczące klimatyzacji, wentylacji, ogrzewania,<br />
instalacji teletechnicznych, a także dodatkowego<br />
stosowania awaryjnych agregatów<br />
prądotwórczych – od lokalizacji przewidzianej<br />
w projekcie architektonicznym zależą wszystkie<br />
projekty branżowe. Zastosowanie dźwigów<br />
osobowych w obrębie komunikacji pionowej<br />
hotelu czy motelu zależy od standardu<br />
obiektu oraz ilości kondygnacji. W niektórych<br />
przypadkach wymagana jest odrębna winda<br />
o przeznaczeniu towarowo-osobowym.<br />
Joanna Jabłońska<br />
Dziękujemy firmie Moduł<br />
za pomoc w tworzeniu artykułu.<br />
W projektowaniu hoteli<br />
należy wziąć pod uwagę:<br />
Obwieszczenie Ministra Gospodarki<br />
z dnia 24 stycznia 2006 r.<br />
w sprawie ogłoszenia jednolitego<br />
tekstu rozporządzenia Ministra Gospodarki<br />
i Pracy w sprawie obiektów<br />
hotelarskich i innych obiektów,<br />
w których świadczone są usługi hotelarskie<br />
(Dz.U. 2006 nr 22 poz. 169);<br />
Obwieszczenie Ministra Gospodarki,<br />
Pracy i Polityki Społecznej<br />
z dnia 28 sierpnia 2003 r. w sprawie<br />
ogłoszenia jednolitego tekstu<br />
rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki<br />
Socjalnej w sprawie ogólnych<br />
przepisów bezpieczeństwa i higieny<br />
pracy (Dz.U. 2003 nr 169 poz. 1650);<br />
Prawo budowane: ustawa z dnia<br />
7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U.<br />
1994 Nr 89 poz. 414) z późn. zm.;<br />
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury<br />
z dnia 12 kwietnia 2002 r.<br />
w sprawie warunków technicznych,<br />
jakim powinny odpowiadać budynki<br />
i ich usytuowanie (Dz.U. 2002 nr 75<br />
poz. 690), z poźn. zm.<br />
Hotel HOT_elarnia - jeden z apartamnetów<br />
§§Komentarz<br />
do ustawy<br />
Na nasze pytania odpowiadają<br />
eksperci: Marta Zając-Bilińska<br />
– dyrektor kompleksu Hotel<br />
HOT_elarnia**** & DAY SPA<br />
SPA_larniakcal, i Karolina Kocyłowska<br />
– General Manager The<br />
Granary – La Suite Hotel Wroclaw<br />
City Center.<br />
Czy zapisy Rozporządzenia Ministra<br />
Gospodarki i Pracy z dnia 19 sierpnia 2004<br />
r. w sprawie obiektów hotelarskich i innych<br />
obiektów, w których są świadczone usługi<br />
hotelarskie, rzeczywiście służą standaryzacji<br />
usług hotelowych?<br />
Marta Zając-Bilińska: Rozporządzenie<br />
narzuca dość sztywne zasady, które mogą<br />
być jednak na wiele sposobów interpretowane<br />
i wprowadzane. Określone przez Ministra<br />
Gospodarki i Pracy wymogi nie zawierają dodatkowych<br />
informacji, które narzucałyby ich<br />
interpretację i sposób realizacji, więc można<br />
je różnie postrzegać. Tym samym standard<br />
oferowany w obiektach o tej samej ilości<br />
gwiazdek często znacznie się od siebie różni.<br />
rem są również przestronne pomieszczenia<br />
z wydzielonymi funkcjami, a formalna definicja<br />
apartamentu nadal nakłada wymóg zaprojektowania<br />
dwóch pomieszczeń. To są tylko<br />
przykłady zapisów, które należy zmienić.<br />
Czy w trakcie budowy i zarządzania<br />
któryś z elementów rozporządzenia był<br />
szczególnie problematyczny?<br />
MZB: Staraliśmy się zastosować od samego<br />
początku budowy innowacyjne, designerskie<br />
rozwiązania, co nie odpowiadało zapisom<br />
Rozporządzenia. Jednak ogromna wyobraźnia<br />
pozwoliła oswoić pewne ogólne punkty.<br />
Udało nam się zrealizować aktualnie pierwszą<br />
część budowy – przed nami kolejny – czeka<br />
nas realizacja projektu windy oraz połączenie<br />
dwóch budynków w jeden obiekt.<br />
KK: Hotel The Granary jest obiektem<br />
zabytkowym. Rekonstrukcja XVI-wiecznego<br />
spichlerza stanowiła wyzwanie. Już na etapie<br />
projektowania pojawiły się trudności z pogodzeniem<br />
prawnych wymogów dla obiektu<br />
hotelarskiego z zastaną strukturą budynku.<br />
Jako przykład niech posłuży wymóg oddzielnego<br />
dźwigu towarowego. Ze względu na<br />
potencjalną konieczność wyburzenia zabytkowych<br />
sklepień i zagrożenie konstrukcyjne<br />
dla budynku, inwestor był zmuszony zwrócić<br />
się do konserwatora zabytków o tzw. odstępstwo<br />
od wymogów. Dopiero uzyskanie<br />
wielu takich odstępstw, dotyczących m.in.<br />
wydzielonej drogi bagażu dla gości, wydzielonej<br />
drogi dostaw, wysokości górnej osłony<br />
nad podjazdem, minimalnych wysokości<br />
pomieszczeń itp., a także uwzględniających<br />
Sala konferencyjna hotelu w Krakowie<br />
charakter i ograniczenia zabytkowego budynku,<br />
pozwoliło na uruchomienie obiektu.<br />
Czy w trakcie pracy zawodowej dostrzegają<br />
Panie zapisy, które należałoby<br />
zmodyfikować, aby uczynić je przyjaźniejszymi<br />
dla branży hotelarskiej?<br />
MZB: Uważam, że należałoby uściślić<br />
rozporządzenie odnoszące się do usług<br />
dodatkowych – sposobów spędzania czasu<br />
wolnego, inicjatyw kulturalnych, konferencyjnych.<br />
Pomogłoby to w komunikacji<br />
z klientem, który wybiera obiekt ze względu<br />
na kategoryzację.<br />
KK: Nam, jako hotelarzom, szczególnie<br />
zależy na zapisach służących w pierwszej<br />
kolejności gościom. Dostrzegamy potrzebę<br />
istnienia wymogów wypływających<br />
z ich realnych potrzeb i pozwalających na<br />
podejmowanie świadomych wyborów<br />
standardu. Z pewnością większa elastyczność<br />
zapisów, uwzględniająca różnorodność<br />
oferty hotelowej na rynku, zderzona<br />
z wymogami gości odnośnie udogodnień,<br />
takich jak Internet, ekologia, jakość serwisu,<br />
usługi dodatkowe i modernizacja,<br />
przełoży się na czytelny system formalny.<br />
Modyfikacja wymogów prawnych jest również<br />
koniecznością wynikającą z procesów<br />
globalizacji. Warto byłoby pochylić się nad<br />
rozwiązaniami stosowanymi w innych krajach,<br />
tak aby w większym stopniu nasze<br />
pomysły były kompatybilne z obowiązującymi<br />
na świecie. Bo przecież satysfakcja ze<br />
spełnionych oczekiwań gości jest naszym<br />
wspólnym celem.<br />
Rozporządzenie pozwala właścicielowi<br />
bądź inwestorowi na sporą swobodę<br />
i umożliwia ekspresję osobistych upodobań<br />
w zakresie takich dziedzin, jak lifestyle,<br />
estetyka, hobby. W ogólnym znaczeniu rozporządzenie<br />
nie tłumaczy informacji tak podstawowych<br />
jak np. usługi dodatkowe, które<br />
w znaczącym stopniu wpływają na jakość<br />
pobytu. Opieka nad dziećmi, spędzanie czasu<br />
wolnego, design, otoczenie, itp. to kwestie,<br />
które pozostają w sferze indywidualnych<br />
interpretacji.<br />
Karolina Kocyłowska: W mojej opinii<br />
to rozporządzenie zabezpiecza jedynie<br />
podstawowe wymogi stawiane inwestorom<br />
i nie daje gwarancji odpowiedniego standardu<br />
świadczonych usług. Wymóg „sali klubowej<br />
z telewizorem” w czasach, kiedy większość<br />
hoteli oferuje pokoje bogato wyposażone<br />
w sprzęt audiowizualny, w dużym stopniu<br />
obrazuje konieczność zmian. Obecnie walofot.<br />
archiwum MODUŁ, The Granary Hotel, HOT_elarnia<br />
66 świat architektury świat architektury 67
Sylwetki<br />
• Hotel Bednara – pokój<br />
pomysł na nową, ciekawą realizację, ale<br />
potrzebna jest wiedza i doświadczenie,<br />
które pozwolą tej myśli nadać odpowiedni<br />
kształt.<br />
WIELOZADANIOWA<br />
ARCHITEKTURA<br />
LACERTA STUDIO & RONJA DESIGN<br />
„Projekty mojej pracowni często dotykają problemów<br />
środowiska. Zaczynając od inspiracji,<br />
którymi stają się elementy bioniczne, na wtórnym<br />
wykorzystaniu materiałów przy realizacji<br />
detali i form architektonicznych skończywszy”<br />
– mówi o nowatorskich realizacjach Agnieszka<br />
Młotkowska w rozmowie z Joanną Jabłońską.<br />
LACERTA STUDIO & RONJA DE-<br />
SIGN jest nie tylko biurem architektonicznym.<br />
W zakres Państwa działalności<br />
wchodzą również projekty wnętrz, mebli,<br />
pracownia graficzna, studio reklamy.<br />
Skąd wziął się pomysł na taką wszechstronność?<br />
Nie nazwałabym tego pomysłem,<br />
a raczej potrzebą. Chodzi nie tyle o realizowanie<br />
się w wielu dziedzinach,<br />
a o uniezależnienie własnych wizji projektowych<br />
od podwykonawców. Są to<br />
różne gałęzie jednego drzewa. Każda<br />
z nich jest elementem lub uzupełnieniem<br />
tworzonej przez nas architektury, przepełnionej<br />
myślą użytkową, ale stanowiącej<br />
również ważny element artystyczny<br />
w kształtowaniu przestrzeni – poprzez<br />
kompozycję brył i wnętrz, aż do najdrobniejszych<br />
elementów wykończeniowych.<br />
Łączymy więc wpływy współczesnego<br />
dizajnu oraz mody w oparciu<br />
o nowoczesne technologie i ciekawe,<br />
nowatorskie rozwiązania. Korelujemy<br />
je z możliwościami adaptacji do indywidualnych<br />
potrzeb i upodobań klienta. To<br />
wymaga współpracy wielu dziedzin.<br />
Obecnie na architekcie spoczywa<br />
odpowiedzialność nie tylko za fazę<br />
projektową, ale również za dobór odpowiednich<br />
wykończeń. W przypadku<br />
większych inwestycji projektant zostaje<br />
dodatkowo obarczony promocją realizacji.<br />
Nikt nie jest w stanie tak dopilnować<br />
tych zagadnień, jak twórca. Przykładem<br />
może być próba dokończenia wielkiego<br />
dzieła Gaudiego – Sagrada Familia w Barcelonie.<br />
Zdarza się, że motorem napędowym<br />
naszych działań jest typowa artystyczna<br />
„pycha”. Nie zmienia to faktu, że projekty<br />
są wykonane rzetelnie i fachowo.<br />
Każda gałąź prosperuje doskonale. Przy<br />
tak niestabilnym, wręcz okresowo przynoszącym<br />
dochody zawodzie, wspomaga<br />
to budżet w momentach przestoju.<br />
Kto tworzy biuro?<br />
Przede wszystkim nasz trzyosobowy<br />
„team”, czyli właściciel oraz Magdalena<br />
Frątczak i Paweł Kobierzewski. Przy<br />
bardziej obszernych opracowaniach tworzymy<br />
kooperację projektową z zaprzyjaźnionymi<br />
pracowniami. Dzięki temu<br />
mamy możliwość podjęcia działań na<br />
większą skalę.<br />
Nie mogę tutaj pominąć również firmy<br />
remontowo - budowlanej pod nazwą: Firma<br />
„QUALITY” Adam Wieszołek z siedzibą<br />
w Tarnowskich Górach. Nie wiem, czy<br />
chociaż 10% naszych pomysłów zostałoby<br />
zrealizowanych, gdyby nie ich pomoc<br />
i wsparcie. Panowie Adam Wieszołek i Robert<br />
Bentkowski obdarzyli nas zaufaniem.<br />
fot. archiwum LACERTA STUDIO & RONJA DESIGN<br />
W projektach Pracowni obecne są<br />
abstrakcyjne wzory i motywy. Skąd czerpie<br />
Pani inspirację do działalności na granicy<br />
rzeźby i artystycznej instalacji?<br />
Zawsze podstawą są potrzeby i styl<br />
życia klienta, w projekcie dostosowane<br />
w sposób umiejętny do panujących trendów.<br />
Dzięki temu powstaje myśl, która<br />
staje się symbolicznym tematem przewodnim<br />
projektu. Wszystkie elementy<br />
– od ogółu do szczegółu – mniej lub bardziej<br />
nawiązują do idei. Pozwala to utrzymać<br />
ład w kompleksowym projektowaniu<br />
i uzyskać estetyczną, przemyślaną syntezę<br />
całości. Czasem pomysły rodzą się<br />
tygodniami i przenikają każdą chwilę mojego<br />
życia, nawet sen. Dlatego wolę pracę<br />
nad projektem zaczynać wcześniej.<br />
Leonardo da Vinci w swoim „Traktacie<br />
o malarstwie” pisał, że inspirację<br />
można znaleźć patrząc na zwykłą ścianę,<br />
która w jednej chwili może stać się obrazem<br />
czy osobną opowieścią. Artysta<br />
podkreśla jednak, że za aktem twórczym<br />
stoi zawsze intelekt w parze z wiedzą.<br />
Podzielam pogląd, że w fakturze, światłocieniach<br />
i kształtach można znaleźć<br />
Projektujemy rzeczy niepowtarzalne,<br />
niebazujące na sztampowych rozwiązaniach<br />
prezentowanych w modnych<br />
czasopismach czy katalogach. Kładziemy<br />
nacisk na modelowanie światłem. Każdy<br />
szczegół, łącznie z fakturą wszystkich<br />
elementów i ścian, musi być profesjonalnie<br />
dopracowany.<br />
Podjęliśmy się teraz ciekawego tematu<br />
– chcemy stworzyć tzw. miejsce dla<br />
sztuki. We współpracy ze znanym artystą,<br />
Jerzym Jachowiczem, mamy zamiar<br />
rozwinąć instalację artystyczną – zespół<br />
elementów i sposobów prezentacji jego<br />
wystawy. Jest to połączenie architektury<br />
z innymi dziedzinami sztuki. Ciągle poszukujemy<br />
nowych wyzwań i doświadczeń.<br />
Otaczające nas inspiracje dają się<br />
interpretować na wiele sposobów. Mamy<br />
więc szeroki wybór.<br />
Czy zróżnicowanie stylistyczne i łączenie<br />
pozornie przeciwstawnych trendów<br />
w projekcie prywatnej piwnicy na<br />
wina w Gliwicach to cechy charakterystyczne<br />
Państwa wnętrz?<br />
Oczywiście. Z racji zainteresowań<br />
naukowych, które wiążą się z historią<br />
architektury, wnętrz i wzornictwa,<br />
uwielbiam łączyć style. Posiadam obszerną<br />
wiedzę na ten temat, więc wiem, że<br />
nie popełnię żadnego faux pas.<br />
W projekcie prywatnej piwnicy na<br />
wina inwestor dążył do zachowania<br />
w pomieszczeniu starego, skórzanego<br />
kompletu mebli o znacznych rozmiarach.<br />
Zależało mu również na realizacji funkcji<br />
rekreacyjno-wypoczynkowej, z możliwością<br />
zaproszenia gości. Aby to pogodzić,<br />
indywidualnie zaprojektowaliśmy<br />
resztę wyposażenia. Chcąc nadać wnętrzu<br />
ciepły klimat, nawiązujący stylistyką<br />
do piwnic starych winnic, zastosowałam<br />
• Nietypowe ogrodzenie • Hi tech – leżanka • Hi tech – biurko<br />
68 świat architektury świat architektury 69
WIĘCEJ O PRACOWNI: www.lacertastudio.com<br />
w trakcie wykonywania aplikacji naściennych.<br />
W planie mamy wykorzystanie ich<br />
do tworzenia ozdobnej, ekologicznej<br />
biżuterii.<br />
stora staraliśmy się nadać budynkowi cechy<br />
architektury andaluzyjskiej, unikając jednak<br />
dosłowności w przeniesieniu na obcy<br />
dla tego typu architektury, polski grunt.<br />
• Hotel Bednara – elewacje<br />
elementy symboliczne. Odnoszą się one<br />
do pierwowzorów, tj. kolorystyki gruntów<br />
uprawnych, skrzyń do przechowywania<br />
owoców oraz charakterystycznych<br />
dachów krytych gontem, spotykanych<br />
we Włoszech i Francji. Nawiązania do historii<br />
dodatkowo podkreśliłam poprzez<br />
kontrast z materiałami współczesnymi,<br />
które tworzą minimalistyczne tło.<br />
• Winiarnia – stół<br />
Symbolicznym nawiązaniem do gruntów<br />
pod uprawę winogron są różnokolorowe<br />
– od bieli, poprzez beże, do czerni<br />
– otoczaki, „uwięzione” w stalowej klatce<br />
na ścianie przeciwległej do wejścia.<br />
Jest to dominanta wnętrza. Siedziska,<br />
stylizowane na stare drewniane skrzynie,<br />
odnoszą się do tradycyjnego sposobu<br />
przechowywania i ekspozycji win,<br />
stosowanego zarówno w handlu, jak i na<br />
wystawach specjalistycznych. Drewniany<br />
daszek nad kącikiem bufetowo-degustacyjnym<br />
stanowi bezpośrednie nawiązanie<br />
do krytych gontem budynków ze słonecznego<br />
południa Europy, np. okolic Beaujolais.<br />
Ręcznie wykonana gipsowa faktura<br />
ścian i obramowanie dużego lustra nieodmiennie<br />
kojarzą się ze starą strukturą<br />
murów piwnic winnych. Kolorystyka<br />
sufitu i ozdobnej ścianki utrzymana jest<br />
w odcieniach czerwonego wina.<br />
Zgodnie z obowiązującymi obecnie<br />
trendami, projektowane wnętrze łączy<br />
w sobie elementy stare i nowe, które dopełniając<br />
się, tworzą harmonijną całość.<br />
Do elementów współczesnych należy<br />
prostopadłościenna kartonowo-gipsowa<br />
konstrukcja, która służy jako ozdobne<br />
miejsce ekspozycji win oraz nastrojowy<br />
punkt oświetleniowy. Na jej tle usytuowałam<br />
duże tafle luster powiększających<br />
optycznie pomieszczenie, klatkę na otoczaki<br />
wykonaną z cynkowanej stali, a także<br />
szklane półki z grubego szkła.<br />
W jednej realizacji zastosowała Pani<br />
indywidualnie projektowane meble o nazwie<br />
„hi tech”. Co wyróżnia tę kolekcję?<br />
Przede wszystkim powstały one po<br />
długotrwałych konsultacjach z inwesto-<br />
• Hotel Bednara – wejście<br />
rem. Oprócz swoich typowych funkcji<br />
stanowią główny element wystroju wnętrza<br />
– pokoju do nauki. Chcieliśmy nadać<br />
pomieszczeniu nowoczesny, nietypowy<br />
charakter, zachowując przy tym jak największą<br />
funkcjonalność. Pokój służy nie<br />
tylko do nauki indywidualnej, ale jest też<br />
miejscem spotkań młodzieży. Dlatego<br />
opracowaliśmy wielofunkcyjny system,<br />
który składa się z ośmiu tapicerowanych<br />
skrzyń. Połączone ze sobą tworzą leżankę<br />
i przestronny, wygodny podest do nauki,<br />
który po swobodnym rozstawieniu<br />
elementów zmienia się w siedziska -pufy<br />
dla większej ilości osób. W zgodzie<br />
z upodobaniami użytkownika meblowi<br />
nadaliśmy nowoczesny młodzieżowy styl<br />
hi tech. „Ubrany” w jaskrawe barwy został<br />
uzupełniony o instalacje świetlne.<br />
W jednym z projektów wykorzystane<br />
zostały odpady, które posłużyły za materiał<br />
do wykonania elementów innej realizacji.<br />
Czy jest to sposób na uczynienie<br />
architektury przyjaźniejszej środowisku<br />
naturalnemu?<br />
Tak. Pomysł na stworzenie ekologicznych<br />
elementów zrodził się z połączenia<br />
dwóch gałęzi firmy. Tak jak wspomniałam,<br />
wszystkie dziedziny wzajemnie<br />
się łączą i uzupełniają. W tym wypadku<br />
zwróciliśmy uwagę na problem odpadu,<br />
który powstaje w wyniku produkcji naszych<br />
ażurowych mebli. Postanowiliśmy<br />
to wykorzystać i tak powstała nietypowa<br />
instalacja numeracji domu i ogrodzenia.<br />
Odpady znalazły również zastosowanie<br />
Projekty mojej pracowni często dotykają<br />
problemów środowiska. Zaczynając<br />
od inspiracji, którymi stają się elementy<br />
bioniczne, na wtórnym wykorzystaniu<br />
materiałów przy realizacji detali i form<br />
architektonicznych skończywszy. Mówiąc<br />
o formach bionicznych nie mam na<br />
myśli tych, które zdominowały ostatnio<br />
współczesną architekturę i są zazwyczaj<br />
wynikiem komputerowych manipulacji.<br />
Chodzi mi o wnikliwość i zapoznawanie<br />
się z tematyką, co daje wiele możliwości<br />
adaptacji odpowiednich elementów<br />
i wszechstronnego ich zastosowania<br />
w architekturze. Dziwi mnie czasem, że<br />
geometryczne, prostokątne formy w charakterystycznych<br />
układach nie kojarzą się<br />
ludziom z ich przyrodniczym, biologicznym,<br />
organicznym pochodzeniem.<br />
Aktualnie realizuje Pani projekt centrum<br />
hotelowego w Ujeździe. Co będzie<br />
wyróżniać tę inwestycję?<br />
Jest to centrum weselno-konferencyjne<br />
z zapleczem gastronomiczno-hotelowym,<br />
o łącznej powierzchni użytkowej<br />
przekraczającej 7 500 m 2 . W planie jest też<br />
wybudowanie nowoczesnego SPA, które<br />
łączyłoby się z otaczającą kompleks zielenią<br />
rekreacyjną. Zgodnie z naszą zasadą<br />
projektowaliśmy obiekt kompleksowo –<br />
od detali wnętrz przez bryłę i elewacje,<br />
aż do zagospodarowania ponad trzyhektarowej<br />
działki. Uzyskanie mobilności i<br />
połączenie poszczególnych funkcji w tym<br />
wielozadaniowym obiekcie stanowiło duże<br />
wyzwanie projektowe. Na życzenie inwe-<br />
• Winiarnia – barek<br />
Rozwijanie pracowni w dobie kryzysu<br />
branży budowlanej nie jest sprawą prostą.<br />
Jak pozyskują Państwo inwestorów?<br />
Nie jesteśmy jeszcze biurem projektowym<br />
z długoletnim stażem i ugruntowaną<br />
pozycją na rynku, co okresowo<br />
stwarza problemy. Myślę, że ratuje nas<br />
wyżej wspomniana wielozadaniowość,<br />
ponieważ w branży architektonicznej inwestorów<br />
pozyskuje się głównie poprzez<br />
polecenia i rekomendacje zadowolonych<br />
z wcześniejszych realizacji klientów. Szeroki<br />
wachlarz branż, o które się ocieramy,<br />
daje nam większe pole do popisu.<br />
Jakie cechy według LACERTA STU-<br />
DIO & RONJA DESIGN powinna mieć<br />
dobra współczesna architektura?<br />
Powinna być przede wszystkim przemyślana,<br />
funkcjonalna i odzwierciedlająca<br />
kontekst miejsca, w którym się znajduje.<br />
Nie mówię tu o dosłownych przeniesieniach,<br />
ale o tworzeniu czegoś nowego<br />
przy wykorzystaniu istniejących, charakterystycznych<br />
elementów otoczenia.<br />
Agnieszka Młotkowska,<br />
właścicielka pracowni LACERTA<br />
STUDIO & RONJA DESIGN,<br />
w 2002 r. uzyskała dyplom architekta<br />
na Politechnice Śląskiej<br />
w Gliwicach. Tytuł doktora nauk<br />
technicznych otrzymała w 2008 r.,<br />
broniąc pracy pt. „Świątynie ewangelickie<br />
na Śląsku Cieszyńskim<br />
– geneza i rozwój oraz uwarunkowania<br />
funkcjonalne i formalne”.<br />
Najbliższe plany LACERTA STUDIO<br />
& RONIA DESIGN to...<br />
…dalszy rozwój w zgodzie z własnymi<br />
pasjami, szukanie i znajdywanie nowych<br />
rozwiązań, doskonalenie już rozeznanych<br />
tematów i podejmowanie nowych<br />
wyzwań, penetrowanie niepoznanych<br />
dotąd gruntów.<br />
• Stoliki stalowe<br />
70 świat architektury świat architektury 71
Historia i współczesność<br />
1<br />
NOWE SUKIENNICE<br />
Tam, gdzie historia spotyka się z teraźniejszością<br />
fot. Archiwum Integer SA/Leszek Stryja i Łukasz Lipiński<br />
Nowym Sukiennicom udało się przywrócić<br />
XIX-wieczny blask. Przy okazji wykonawca<br />
uczynił znacznie więcej – zamienił<br />
galerię w muzeum godne naszych czasów.<br />
Nowe organy<br />
Wszystkie prace na terenie Muzeum<br />
Narodowego odbywały się ze szczególnym<br />
uwzględnieniem zabytkowego charakteru<br />
miejsca. Nowe Sukiennice, pomimo imponujących<br />
rozwiązań modernizacyjnych,<br />
m.in. ogrzewania podłogowego, wentylacji,<br />
klimatyzacji, nowoczesnego nagłośnienia czy<br />
instalacji słaboprądowych, nie straciły nic ze<br />
swego historycznego ducha. Kierownik budowy,<br />
Franciszek Amrogowicz, wyznał: „To<br />
było gigantyczne wyzwanie. Jakby do starego<br />
organizmu wszczepić zupełnie nowe<br />
organy. Udało się tylko dzięki olbrzymiemu<br />
doświadczeniu Integeru w zakresie ochrony<br />
dziedzictwa kulturowego. Jak dotąd firma<br />
przywróciła blask kilkuset obiektom i zabytkowym<br />
zespołom architektonicznym”.<br />
Plac budowy pełen turystów<br />
Paweł Melka, główny specjalista ds. inwestycji<br />
w firmie Integer, podkreśla: „Każda<br />
realizacja jest inna, często złożona, pełna<br />
trudności, które stanowią dla nas inspirację.<br />
Dookoła placu budowy znajdowały się tłumy<br />
turystów. Należało wszystko tak zorganizować,<br />
by jak najmniej zakłócić atmosferę Starego<br />
Miasta. A przecież w czasie remontu<br />
wywieźliśmy 120 ton gruzu, położyliśmy<br />
2 500 m 2 podłóg, zainstalowaliśmy 3 km rur<br />
i aż 4 km instalacji elektrycznych. Wymieniliśmy<br />
30 ton konstrukcji stalowych, wstawiliśmy<br />
25 ton urządzeń: wentylatorów,<br />
silników, klimatyzatorów. Tynkami i farbą pokryliśmy<br />
5 000 m 2 powierzchni. Wstawiliśmy<br />
1 800 m 2 świetlików, setki metrów kwadratowych<br />
nowych lub odnowionych okien<br />
i drzwi. Powstała współczesna konstrukcja<br />
dachu. Pojawiła się winda do transportu obrazów<br />
i szklany dźwig dla publiczności. Spory<br />
problem stanowił także transport sprzętu<br />
budowlanego. W obawie przed tym, że granitowe<br />
płyty rynku mogą nie wytrzymać obciążenia,<br />
dźwig montowany był na miejscu<br />
i stał tam krótko. Przy jego pomocy wykonano<br />
tylko niezbędne prace. Wiele materiałów<br />
wnoszonych było ręcznie.”<br />
Troska o detale<br />
Przy odnawianiu zabytków ogromną rolę<br />
odgrywa troska o detale. Spora część renowacji<br />
to praca rzemieślnicza. Andrzej Woźny,<br />
wiceprezes Integeru, pokazując dokumentację<br />
fotograficzną, mówi: „Proszę zerknąć na<br />
te zdjęcia. Tak wyglądały drzwi wejściowe<br />
do Sukiennic, a tak prezentują się teraz. To<br />
wszystko ręczna robota. Papier ścierny, odpowiednie<br />
chemikalia i niezwykła precyzja na-<br />
Z zewnątrz krakowskie Sukiennice wyraźnie wypiękniały,<br />
a w środku zyskały najnowocześniejsze<br />
rozwiązania technologiczne. Gruntowny remont<br />
Galerii Sztuki Polskiej XIX wieku zaliczany jest do<br />
jednej z największych inwestycji konserwatorskich<br />
w Europie. Wartość prac przekroczyła 9 milionów<br />
euro. Generalnym wykonawcą była polska<br />
firma – Integer SA.<br />
2<br />
72 świat architektury świat architektury 73
3<br />
Zakres prac obejmował remont i modernizację Galerii Sztuki<br />
Polskiej XIX wieku w krakowskich Sukiennicach, w tym m.in.<br />
naprawę uszkodzonych fragmentów ścian wraz z przemurowaniami<br />
i kotwieniem oraz osuszaniem, remont dachu wraz<br />
z uzupełnieniem więźby, remont konstrukcji dachowej budynku,<br />
konserwację i odtworzenie stolarki, wykonanie nowego dźwigu<br />
osobowego, remont instalacji wodno-kanalizacyjnych i c.o.,<br />
wykonanie nowych instalacji wentylacji i klimatyzacji, nowej instalacji<br />
chłodniczej, nowej instalacji elektrycznej oraz instalacji<br />
słaboprądowych, nowej instalacji DSO i nagłośnienia, automatyki<br />
obiektu i BMS, akustyki sali multimedialnej wraz z projektem<br />
wyposażenia multimedialnego, aranżację wnętrz obiektu, wykonanie<br />
instalacji ppoż. oraz wzmocnienie attyk.<br />
5<br />
szych konserwatorów sprawiły, że wyglądają<br />
olśniewająco.” Inną ozdobą są okna gomółkowe.<br />
Specjalistów od tego typu elementów<br />
Integer znalazł we Wrocławiu. Mało kto wie,<br />
że każde z nich przebyło kilkaset kilometrów,<br />
by odzyskać swój blask. Wiceprezes podkreśla,<br />
że „odrębną, ciekawą historię ma niemal<br />
każdy fragment remontowanych Sukiennic,<br />
każdy stanowił osobne wyzwanie”.<br />
Nowe rozwiązania<br />
Po remoncie powstały trzy nowe<br />
sale wyposażone w sprzęt multimedialny<br />
– Multiteka, Mediateka i Atelier. W Multitece<br />
zainstalowano dziewięć szklanych ekranów,<br />
które pomogą zwiedzającym „przenieść<br />
się” w rzeczywistość sprzed 130 lat, czyli<br />
do samych początków muzeum. W Mediatece<br />
można skorzystać z ośmiu artomatów,<br />
czyli specjalnych stanowisk komputerowych<br />
wyposażonych w ekrany dotykowe, za pomocą<br />
których zwiedzający poznają historię<br />
Sukiennic, zbiory i artystów. Będą także<br />
mogli wziąć udział w rozmaitych grach<br />
i quizach. Atelier to zaawansowana technologicznie<br />
sala edukacyjna, w której będą<br />
się odbywały zajęcia dla dzieci, młodzieży<br />
i dorosłych. Sporym ułatwieniem w Nowych<br />
Sukiennicach jest nowoczesna winda panoramiczna,<br />
która została wykonana specjalnie<br />
na potrzeby muzeum. Prace nad nią trwały<br />
aż dwa lata. Budowniczowie nie przewidzieli<br />
na nią miejsca, a przecież musi mieć odpowiednie<br />
gabaryty, by dało się do niej wjechać<br />
wózkiem dziecięcym lub inwalidzkim. To<br />
kolejne wyzwanie, a jednocześnie kompromis<br />
z Janem Janczykowskim – Wojewódzkim<br />
Konserwatorem Zabytków. Nowością<br />
w Sukiennicach są również tarasy, które powstały<br />
dzięki zaadaptowaniu niedostępnych<br />
dotąd powierzchni tarasowych.<br />
6<br />
4<br />
Lokalizacja/adres<br />
Kraków, Rynek<br />
1 Komunikacja ogólna po i przed<br />
Pracownia projektowa<br />
Archeon<br />
2<br />
3<br />
4<br />
5<br />
6<br />
Sala wystawiennicza po i przed<br />
Klatka schodowa wystawiennicza po i przed<br />
Zawrotne perspektywy po i przed<br />
Wejście do galerii<br />
Sala wystawiennicza po i przed<br />
Architekt prowadzący<br />
prof. Andrzej Kadłuczka<br />
Data opracowania 20<strong>07</strong> r.<br />
Data realizacji 2008–2010 r.<br />
Inwestor<br />
Muzeum Narodowe w Krakowie<br />
Powierzchnia całkowita 3 033,90 m 2<br />
Kubatura brutto 21 722,30 m 3<br />
Generalny wykonawca<br />
Integer SA<br />
74 świat architektury świat architektury 75
WYWIAD Z WYKONAWCĄ<br />
Okiem wykonawcy<br />
Rozmowa z Jackiem Szczerbiakiem, zastępcą Kierownika Budowy<br />
i Kierownikiem Robót w Integer SA<br />
wadzonej przez internautów. Społeczne<br />
zainteresowanie pomaga czy przeszkadza<br />
w realizacji inwestycji?<br />
Na pewno wywołuje większą mobilizację,<br />
natomiast trudno mówić o wpływie na<br />
prowadzone prace.<br />
9<br />
Jak je Państwo wspominają?<br />
7<br />
Początki funkcji w XIII w., prace prowadzone<br />
przez Santi Gucciego, Jana Marię<br />
Padovano i Tomasza Prylińskiego,<br />
najpiękniejsza renesansowa attyka – to<br />
tylko niewielki wycinek historii Sukiennic<br />
w Krakowie. Czy podczas prowadzenia<br />
prac budowlanych w takim obiekcie czuliście<br />
Państwo stres związany z odpowiedzialnością<br />
wobec minionych pokoleń?<br />
Tak właśnie było. Prace wiązały się z dużym<br />
stresem, ale skutkował on olbrzymią<br />
mobilizacją całej załogi. Zdawaliśmy sobie<br />
sprawę, że uczestniczymy w niezwykłej realizacji.<br />
W końcu projekt „Nowe Sukiennice” to<br />
jedno z największych przedsięwzięć konserwatorskich<br />
prowadzonych w ostatnim czasie<br />
w Europie. Uczestnictwo w tych pracach to<br />
bez wątpienia duży prestiż, ale też spora odpowiedzialność.<br />
twierdzeniem przez Wojewódzkiego Konserwatora<br />
Zabytków i specjalnie powołane<br />
grono ekspertów. Konserwacji podlegały<br />
głównie elementy XIX-wieczne. W pierwszej<br />
kolejności zostały oczyszczone metodami<br />
mechanicznymi (skucia) i strumieniowo-ściernymi<br />
lub parą wodną. Następnie<br />
8<br />
były uzupełniane odpowiednimi materiałami<br />
oraz powierzchniowo zabezpieczane. Jest<br />
to postępowanie standardowe, ale w tym<br />
przypadku zastosowano najlepsze materiały,<br />
o składzie zbliżonym do oryginalnego. Po<br />
wielu badaniach udało się na przykład odtworzyć<br />
pierwotną kolorystykę klatki schodowej.<br />
Czy restauracja zabytkowych detali<br />
architektonicznych wymagała zastosowania<br />
niestandardowych technik?<br />
Tak, niestandardowych jak na dzisiejsze<br />
warunki. Staraliśmy się odrestaurować zabytkowe<br />
detale architektoniczne, korzystając<br />
z technologii i materiałów najbardziej zbliżonych<br />
do tych, których użyto kiedyś. Z punktu<br />
widzenia współczesnego budownictwa<br />
jest to postępowanie niestandardowe, zaś<br />
z punktu widzenia konserwacji – mieści się<br />
w podstawowym zakresie prac.<br />
Czy w trakcie działań w obrębie budynku<br />
dokonano archeologicznych znalezisk?<br />
Sukiennice są obiektem doskonale znanym<br />
i wielokrotnie przebadanym. Nie były<br />
to więc spektakularne odkrycia, ale w wielu<br />
miejscach, w których się tego nie spodziewano,<br />
odsłoniliśmy oryginalne, gotyckie<br />
wątki ceglane. Odkryliśmy także ukrytą pod<br />
warstwami zasypów dalszą część szesnastowiecznych<br />
polichromii. Zostały one wyeksponowane<br />
poprzez zastosowanie przeszkleń<br />
i odpowiedniego oświetlenia.<br />
W trakcie przebudów, po odsłonięciu<br />
elementów budynku ich stan techniczny<br />
często okazuje się dużo gorszy niż pierwotnie<br />
określony podczas odkrywek. Czy<br />
projekt wymagał zmian w trakcie prowadzenia<br />
prac?<br />
rowego oraz dla gości wiązało się jednak<br />
z koniecznością naruszenia istniejącej tkanki.<br />
Czy nośność zastanych elementów pozwoliła<br />
na te zmiany?<br />
Wspomniałem, że zarówno projekt, jak<br />
i nasze działania zakładały jak najmniejszą ingerencję<br />
w istniejącą tkankę, ale nie było możliwe<br />
całkowite jej wyeliminowanie. Konieczne<br />
było więc wzmocnienie wielu elementów.<br />
Wykonano, między innymi, iniekcję ścian<br />
korpusu głównego Sukiennic, wprowadzono<br />
wiele konstrukcji stalowych wspomagających<br />
starą substancję budowlaną, zastosowano<br />
częściowe przemurowania i przeszycia. Ponadto,<br />
wykonano naprawy i wzmocnienia<br />
istniejących konstrukcji żelbetowych pochodzących<br />
z lat 60. XX wieku.<br />
Od momentu koncepcji aż po ostatnie<br />
prace wykończeniowe projekt był poddawany<br />
ścisłej ocenie i obserwacji pro-<br />
10<br />
To prestiżowa realizacja, więc jej prowadzenie<br />
było dla nas zaszczytem. Nasz<br />
mistrz budowy, pan Andrzej Maj, pięknie to<br />
podsumował, mówiąc: „Ja się zakochałem<br />
w Sukiennicach”.<br />
7<br />
8<br />
9<br />
10<br />
Rozmawiała Karolina Cawricz<br />
Galeria obrazów<br />
Hol po restauracji<br />
Sala multimedialna<br />
Komunikacja ogólna<br />
Jakim działaniom poddali Państwo zabytkowe<br />
mury, stropy i detale architektoniczne?<br />
Wszystkie rozwiązania na zabytkowych<br />
elementach zostały wykonane z wykorzystaniem<br />
najlepszych technologii konserwatorskich.<br />
Ich zastosowanie poprzedzono<br />
dokładnymi badaniami, próbami oraz za-<br />
Nawet wielu, związanych głównie ze<br />
wspomnianymi odkryciami. Zmienialiśmy<br />
rozwiązania tak, aby w jak najmniejszym stopniu<br />
naruszyć zabytkową tkankę. Problemem<br />
nie był stan techniczny obiektu, lecz odkryte<br />
elementy i rozwiązania techniczne.<br />
Wykonanie konstrukcji stalowych, nowego<br />
dachu i wind do przewozu towa-<br />
76 świat architektury świat architektury 77
Jubileusz firmy<br />
Ostatnio odbyły się uroczyste<br />
obchody dwudziestolecia powstania<br />
firmy YAWAL – jednego<br />
z największych krajowych<br />
producentów systemów<br />
profili aluminiowych. Jubileusz<br />
firma świętowała w gronie<br />
najważniejszych klientów,<br />
dostawców, firm współpracujących,<br />
w Jachrance pod<br />
Warszawą. Podczas uroczystości<br />
zostały wręczone statuetki<br />
i dyplomy partnerom biznesowym<br />
YAWAL, w kategoriach<br />
Partner 20-lecia, Obiekt<br />
roku i Obrót roku. Wyróżnienia<br />
otrzymało 18 firm. Obchody<br />
uświetnili: prowadzący<br />
wieczór Emilian Kamiński,<br />
który wystąpił w monodramie<br />
„Mężczyzna Jaskiniowy” oraz<br />
zespół taneczno -muzyczny<br />
Maqnifiq Dancers.<br />
Trzy Wieże<br />
– Bratysława<br />
YAWAL SA<br />
20 lat doświadczenia w profilach aluminiowych<br />
YAWAL System SA jest obecnie jednym<br />
z największych dostawców architektonicznych<br />
systemów profili aluminiowych i częścią – drugiej<br />
co do wielkości – grupy aluminiowej w Polsce.<br />
Z sukcesem konkuruje z firmami zachodnioeuropejskimi,<br />
a spółki firmy z powodzeniem<br />
funkcjonują również w Czechach, na Słowacji<br />
i Ukrainie. W ciągu 20 lat YAWAL brał<br />
udział w realizacjach obiektów o łącznej wartości<br />
2 640 mln zł. Od 12 lat jest notowany na<br />
Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych.<br />
Rozwój<br />
Dwadzieścia lat temu YAWAL, jako jeden<br />
z pierwszych w kraju, rozpoczął produkcję<br />
stolarki aluminiowej z profili termoizolowanych,<br />
sprowadzanych z Europy Zachodniej.<br />
Zapotrzebowanie na tego typu produkty było<br />
tak duże, że wkrótce pojawiły się plany opracowania<br />
i uruchomienia produkcji własnego,<br />
polskiego systemu profili aluminiowych.<br />
Pierwsza partia profili YAWAL System pojawiła<br />
się na rynku już w 1993 roku.<br />
Podczas uroczystości 20-lecia, Edmund<br />
Mzyk, obecny Prezes Zarządu YAWAL SA<br />
oraz założyciel firmy, mówił: „Dziś z nostalgią<br />
wspominam początki – rok 1990 i sprowadzenie<br />
z Belgii nowoczesnych systemów<br />
profili aluminiowych, uruchomienie pierwszej<br />
montowni w Polsce w oparciu o nowoczesne<br />
termoizolowane systemy, wyprodukowanie<br />
pierwszej konstrukcji; a potem przełomowy<br />
moment – opracowanie własnego systemu.”<br />
Rozpoczęcie produkcji własnych systemów<br />
skierowało firmę na drogę dynamicznego<br />
rozwoju. W krótkim czasie powstała malarnia<br />
i wydział mostka termicznego. Uruchomiono<br />
produkcję akcesoriów systemowych.<br />
Z producenta stolarki aluminiowej YAWAL<br />
przekształcał się w przedsiębiorstwo systemowe,<br />
posiadające w ofercie materiał i nowoczesne<br />
technologie do produkcji. Większą uwagę<br />
poświęcono klientom. Organizowano szkolenia<br />
oraz opracowano odpowiednie programy<br />
komputerowe, które stanowiły nieocenioną<br />
pomoc niezbędną montowniom do produkcji<br />
stolarki aluminiowej.<br />
Prezes Mzyk z dumą wspominał tamte<br />
czasy: „Kolejne lata, inwestycje, innowacyjne<br />
rozwiązania, rozwijanie nowych pomysłów<br />
przez ludzi tworzących to, czym dziś<br />
jest Yawal, mocno związanych i utożsamiających<br />
się z firmą. To było nasze know-how,<br />
inni uczyli się od nas.”<br />
Technologia<br />
Jedną z priorytetowych wartości YAWAL<br />
jest innowacja. Ciągłe udoskonalanie produktów<br />
i wprowadzanie nowych rozwiązań<br />
o lepszych parametrach technicznych daje<br />
większe możliwości architektom i klientom.<br />
Od początku swojego istnienia YAWAL<br />
współpracuje z instytutami naukowo-badawczymi<br />
wyższych uczelni w kraju i za granicą<br />
– najbardziej efektywne rezultaty w zakresie<br />
badań materiałowych, ale także organizacji<br />
i zarządzania, przyniosła współpraca z Katolickim<br />
Uniwersytetem w Leuven (Belgia), Uniwersytetem<br />
Technicznym w Delft (Holandia)<br />
oraz Wyższą Szkołą Biznesu w Brukseli.<br />
Szczególne więzy łączą YAWAL z Politechniką<br />
Częstochowską – jej studenci wykonują<br />
prace dyplomowe na rzecz firmy, a w zamian<br />
mają możliwość odbycia praktyki czy stażu,<br />
czasem także zasilają jej kadrę.<br />
Ale to pracownicy YAWAL stanowią najbogatsze<br />
źródło nowych pomysłów i inspiracji.<br />
Tylko w tym roku wprowadzono na rynek<br />
nowe fasady elewacyjne – żaluzje przeciwsłoneczne,<br />
okładziny elewacyjne z aluminium<br />
oraz balustrady. Należy podkreślić, że stałe<br />
inwestowanie w park maszynowy pozwala<br />
na realizację nowych pomysłów.<br />
Nagrody<br />
Już w 1995 r. doceniono wysoką jakość<br />
wyrobów i serwis, jaki firma zapewniała<br />
swoim klientom. Na MTB BUDMA`95<br />
YAWAL otrzymał złoty medal, a cztery lata<br />
później nagrodzony został Złotą Kielnią Profilów.<br />
Także w roku 1995 – po raz pierwszy<br />
– przyznano firmie prawo do używania godła<br />
Teraz Polska (powtórzone w roku 1998).<br />
Warto zaznaczyć, że w 1998 r. YAWAL znalazł<br />
się na pierwszym miejscu w rankingu<br />
Przekroju, otrzymując nagrodę Złoty Grosz.<br />
Ponadto, firma jeszcze dwukrotnie znalazła<br />
się w Złotej Piętnastce najlepszych firm wyłanianych<br />
w tym rankingu. W 2000 r. firma<br />
otrzymała nagrodę Biznes Center Club –<br />
Lidera Polskiego Biznesu. Od wielu lat notowane<br />
są również zaszczytne miejsca<br />
YAWAL-u w Złotej 500 największych prywatnych<br />
firm przemysłowych, w rankingu miesięcznika<br />
Home&Market. Dużym wyróżnieniem<br />
było też przyjęcie spółki w 20<strong>07</strong> r. do<br />
grona najdynamiczniej rozwijających się firm –<br />
Gazel Biznesu.<br />
Działalność<br />
Obecnie przedmiotem działalności spółki<br />
jest projektowanie, sprzedaż i dystrybucja<br />
architektonicznych systemów profili aluminiowych<br />
wraz z akcesoriami oraz usługi malowania<br />
proszkowego i gięcia łuków. Systemy te<br />
przeznaczone są do produkcji ścian osłonowych,<br />
okien, drzwi, witryn, a także nietypowych<br />
konstrukcji przestrzennych. Firma obsługuje<br />
ponad 300 stałych klientów wykonujących<br />
konstrukcje w systemie YAWAL. Organizuje<br />
szkolenia technologiczne dla swoich<br />
kontrahentów, a poza dostawami materiałów,<br />
służy odbiorcom i architektom wsparciem<br />
technicznym i technologicznym w projektowaniu<br />
nietypowych konstrukcji aluminiowych.<br />
Produkty spółki są z powodzeniem<br />
eksportowane do Rumunii, Słowacji, Czech,<br />
Rosji, na Litwę i Ukrainę. Znane i cenione są<br />
także wśród klientów z Europy Zachodniej.<br />
Przyszłość<br />
Firma inwestuje w przyszłość. Tylko<br />
w ostatnich latach włączenie do grupy kapitałowej<br />
spółki FINAL SA, otwarcie linii malowania<br />
drewnopodobnego, niedawne oddanie<br />
magazynu wysokiego składowania i rychłe<br />
otwarcie linii lakierowania pionowego sprawiają,<br />
że obecna kondycja firmy, jej możliwości<br />
w zakresie tworzenia najwyższej jakości<br />
kompleksowych rozwiązań systemów profili<br />
aluminiowych oraz wykonywania usług tło-<br />
czenia, malowania, anodowania i prefabrykacji,<br />
pozwala myśleć o wejściu na rynki całej<br />
Europy.<br />
Na zakończenie oficjalnego wystąpienia<br />
Prezes Mzyk mówił:<br />
„Stoją przed nami nowe wyzwania. (…)<br />
Rozwój firmy, jej prosperita, to zarówno<br />
z punktu widzenia mojego, zarządu i pracowników<br />
YAWAL-u, ale również naszych kontrahentów<br />
– sprawy najwyższej wagi. Rzetelne<br />
partnerstwo we współpracy z klientami, to<br />
nasz najważniejszy cel. Dzięki niemu oraz zapewnieniu<br />
naszym pracownikom możliwości<br />
realizowania własnych pasji i ambicji zawodowych,<br />
a także utrzymania jak najlepszych relacji<br />
z otoczeniem – firma określiła kierunek<br />
zmian, które pozwolą jej utrzymać pozycję<br />
jednego z liderów w tej branży.<br />
Chcemy położyć nacisk na profesjonalną<br />
obsługę klientów, których zadowolenie<br />
jest dla grupy YAWAL wartością nadrzędną.<br />
Naszym zamiarem i zadaniem jest precyzyjne<br />
definiowanie ich potrzeb, co w połączeniu<br />
z dużym doświadczeniem załogi oraz jej kreatywnością<br />
pozwoli na dostarczanie najwyższej<br />
jakości produktów i usług, spełniających<br />
największe wymagania rynkowe. Takie działania<br />
powinny stać się gwarantem uzyskania<br />
przewagi nad konkurencją, zarówno w kraju<br />
jak i za granicą.”<br />
Z perspektywy 20 lat istnienia firmy<br />
YAWAL, związani z nią ludzie mają świadomość<br />
odniesionego sukcesu – tym cenniejszego,<br />
że okupionego wytężoną pracą oraz<br />
głębokim zaangażowaniem. Uważają, że odnieśli<br />
sukces, który był mierzony etapami<br />
przez 20 lat.<br />
Plany na przyszłość? Z ich realizacją,<br />
w warunkach dynamicznych zmian w biznesie<br />
i technologii, YAWAL nie zamierza zbyt długo<br />
czekać…<br />
BRW – Będzin<br />
fot. archiwum Yawal SA<br />
Babka Tower<br />
– Warszawa<br />
YAWAL SA jest jednym z największych dostawców<br />
architektonicznych systemów profili<br />
aluminiowych w Polsce. Przedmiot działalności<br />
firmy obejmuje głównie projektowanie,<br />
sprzedaż i dystrybucję architektonicznych<br />
systemów profili aluminiowych wraz z akcesoriami<br />
oraz usługi malowania proszkowego<br />
i gięcia łuków. Systemy te przeznaczone są<br />
do produkcji ścian osłonowych, okien, drzwi,<br />
witryn, a także nietypowych konstrukcji przestrzennych.<br />
Firma znana jest z wysokiej jakości<br />
produktów i szybkości dostaw.<br />
Spółka obsługuje ponad 300 stałych<br />
klientów wykonujących konstrukcje w systemie<br />
YAWAL. Dba o wysoki poziom techniczny<br />
wyrobów. Organizuje szkolenia technologiczne<br />
dla swoich klientów a poza dostawami<br />
materiałów, służy odbiorcom i architektom<br />
wsparciem technicznym i technologicznym<br />
w projektowaniu nietypowych konstrukcji aluminiowych.<br />
Od kilku lat spółka zajmuje stałe<br />
miejsce na rynkach Europy Południowej (Czechy,<br />
Słowacja) oraz Wschodniej (Rosja, Litwa,<br />
Białoruś, Ukraina). Siedziba oraz infrastruktura<br />
związana z działalnością spółki znajduje się<br />
w Herbach k. Częstochowy, Czeskim Cieszynie<br />
i w Charkowie.<br />
Od 1998 r. spółka jest notowana na<br />
Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych.<br />
78 świat architektury<br />
78 świat architektury świat architektury 79<br />
fot. archiwum YAWAL SA
Specjalizacje<br />
Zaprojektowanie obiektu stanowiącego<br />
część miejskiej infrastruktury drogowej<br />
jest dla architekta, przyzwyczajonego do<br />
funkcji mieszkaniowej czy użyteczności<br />
publicznej, dużym wyzwaniem.<br />
PARKING<br />
INACZEJ<br />
Parking wielopoziomowy wraz z budynkiem wystawienniczym w Kielcach<br />
Obiekt powstał przy Placu Konstytucji<br />
III Maja, na grupie działek o nieregularnych<br />
kształtach, w sąsiedztwie zabudowy administracyjnej,<br />
którą tworzy Urząd Miasta i ZUS.<br />
Założenie obejmuje zagospodarowanie terenu,<br />
w tym placów miejskich i obiektów<br />
niezbędnej infrastruktury technicznej.<br />
szerzenie parkingu, ale ostatecznie odrzucili<br />
koncepcję, ponieważ nie miała ekonomicznego<br />
uzasadnienia. Natomiast dzięki przyjętemu<br />
rozwiązaniu stworzono przestrzeń<br />
zieloną, w której znalazła się zarówno zieleń<br />
niska – krzewy, jak i wysoka – drzewa. Rozdźwięk<br />
między przebiegiem północno-zachodniej,<br />
obowiązującej linii zabudowy,<br />
a krótszym bokiem wspomnianej figury<br />
geometrycznej usunięto poprzez wysunięcie<br />
stropów poszczególnych kondygnacji<br />
nad parter. Sekcję wjazdową na parking,<br />
która znajduje się w północnej części<br />
działki, wyróżniono poprzez zastosowanie<br />
na fasadzie okładziny HPL. Układ<br />
urbanistyczny uzupełniają dwa małe place<br />
miejskie, z których jeden zlokalizowano<br />
od strony ZUS-u, a drugi – Urzędu Miasta.<br />
Dzięki zagospodarowaniu elementami<br />
małej architektury oraz zastosowaniu fontann<br />
typu „dry-plaza”, powstały przestrzenie<br />
publiczne chętnie odwiedzane przez<br />
mieszkańców.<br />
• Fontanna<br />
Budynek wystawienniczy<br />
Pomysł czterokondygnacyjnego budynku<br />
wystawienniczego powstał w wyniku analizy<br />
zapisów warunków technicznych, które<br />
wskazywały na konieczność zachowania odległości<br />
20 m pomiędzy parkingiem otwartym<br />
dla ponad 60 pojazdów a budynkami<br />
mieszkalnymi znajdującymi się przy ul. Leśnej.<br />
Oddzielny obiekt przeznaczony na galerie,<br />
wystawy i wydarzenia promujące miasto<br />
będzie niezależny dzięki wejściom od strony<br />
parkingu, Urzędu Miasta i ZUS-u.<br />
Ze względów użytkowych wysokości<br />
kondygnacji w świetle nie są takie same, jak<br />
na parkingu. Na poziomie pierwszym zlokalizowano<br />
hol główny z recepcją i szatnią, nad<br />
którym góruje atrium. W celu zwiększenia<br />
powierzchni ścian, które służyłyby ekspozycji,<br />
celowo zrezygnowano z okien. Do funkcji<br />
wystawienniczej przeznaczono kondygnację<br />
trzecią i część drugiej, którą zajmuje także<br />
administracja. Na poziomie 0 znajdują się<br />
urządzenia techniczne.<br />
Obiekt jest dostępny dla osób niepełnosprawnych.<br />
Odpowiednie miejsca parkingowe<br />
zlokalizowano na poziomie terenu, a wszelkie<br />
różnice zniwelowano za pomocą pochylni.<br />
Na poziomach zostały zlokalizowane przystosowane<br />
ustępy ogólnodostępne. W części<br />
wystawienniczej zaprojektowano dźwig osobowy<br />
obsługujący wszystkie kondygnacje.<br />
Obecnie zmieniono przeznaczenie budynku<br />
i zlokalizowano w nim Kielecki Teatr Tańca.<br />
Poszukiwanie formy<br />
Kontekst urbanistyczny obiektu był wymagający.<br />
W najbliższym sąsiedztwie znalazły<br />
się budynki historyczne, socrealistyczne oraz<br />
współczesne. Te ostatnie wykazują znaczne<br />
zróżnicowanie, niektóre zaprojektowano<br />
w stylu późnego modernizmu, a w fasadach<br />
innych nawiązano do obiektów zabytkowych.<br />
• Fontanna nocą<br />
Założenia<br />
• Okładzina z paneli HPL<br />
Już w 1976 r. układ urbanistyczny ulic<br />
Piotrkowskiej i Leśnej został wpisany do rejestru<br />
zabytków, w którym później znalazł<br />
się cały urbanistyczny krajobraz miasta. Na<br />
podstawie tych zapisów Świętokrzyski Wojewódzki<br />
Konserwator Zabytków ustalił<br />
w Miejscowym Planie Zagospodarowania<br />
Przestrzennego obowiązujące i nieprzekraczalne<br />
linie zabudowy oraz maksymalną wysokość<br />
budynku. Stąd jednym z podstawowych<br />
założeń projektu było płynne i harmonijnie<br />
wpisanie nowej czterokondygnacyjnej<br />
bryły w zastany układ urbanistyczny. Architektom<br />
zależało również na wykorzystaniu<br />
w sposób funkcjonalny i efektywny dostępnej<br />
pod zabudowę powierzchni. Dążyli do<br />
stworzenia maksymalnie przejrzystego układu<br />
komunikacyjnego, któremu podporządkowali<br />
rozwiązania konstrukcyjne.<br />
Dla parkingu optymalny jest rzut prostokątny<br />
i taki właśnie przyjęto w projekcie. Jego<br />
dłuższy bok został ustawiony wzdłuż fasady<br />
Urzędu Miejskiego. Od strony ul. Piotrkowskiej<br />
zaprojektowana została reprezentacyjna,<br />
żelbetowa kolumnada ze stalowymi głowicami<br />
i zadaszeniem, która wyrównuje pierzeję<br />
ulicy zgodnie z postanowieniami planu<br />
miejscowego. Projektanci rozważali wykorzystanie<br />
tej powierzchni na dodatkowe po-<br />
fot. www.inwestycje.kielce.pl<br />
80 świat architektury<br />
80 świat architektury świat architektury 81
WYPOWIEDŹ EKSPERTA<br />
CARBON<br />
Parking wielopoziomowy w Kielcach to bardzo ciekawa inwestycja.<br />
Powstające dotychczas obiekty tego rodzaju z zasady nie wyróżniały się<br />
ciekawą architekturą. Parking w Kielcach stanowi więc swoisty wyjątek.<br />
Architekci zdecydowali się na uwzględnienie w projekcie trzech rozwiązań<br />
z palety naszych produktów.<br />
Jako izolację cieplną pomieszczeń ogrzewanych zastosowano Capatect<br />
KD system 600 z tynkiem silikonowym AmphiSilan Fassadenputz K20.<br />
Rozwiązanie to zapewnia doskonałą izolacyjność cieplną, długotrwałą<br />
odporność na zabrudzenia w połączeniu z trwałością koloru (formuła<br />
CCC – Caparol Clean Concept ® ), a także ochronę przed rozwojem alg<br />
i grzybów.<br />
Poszczególne elementy parkingu pokryto dwoma rodzajami farb.<br />
Powierzchnie żelbetowe (stropy garażu) zabezpieczono powłoką<br />
Disbocret ® 515 Betonfarbe, chroniącą przed wnikaniem szkodliwych<br />
substancji, wody i gazów oraz kryjącą rysy i pęknięcia. Natomiast<br />
konstrukcje betonowe szpachlowane pokryto silikonową, odporną na<br />
każde warunki atmosferyczne farbą AmphiSilan Plus.<br />
Bożena Serwatka-Berbeć – Caparol Polska<br />
• Strefa wjazdu<br />
Bryła parkingu, którą architekci postrzegali<br />
jako przemysłową, została ukształtowana<br />
w sposób powściągliwy w duchu postmodernizmu.<br />
Było to dla zastanego kontekstu<br />
najkorzystniejsze i pozwalało na spełnienie<br />
wymogów konserwatorskich. Nowa forma<br />
nie konkuruje z żadną stylistyką i wizualnie<br />
spaja pierzeje. Dzięki minimalnym, wręcz<br />
szkicowym nawiązaniom do detali historycznych<br />
projektanci uniknęli sztucznej dekoracji<br />
fasad. Kolumnady są częścią układu konstrukcyjnego,<br />
więc stanowią element funkcjonalny,<br />
a nie tylko formalny. Dzięki ich obecności<br />
na elewacji powstają głębokie światłocienie,<br />
które zmieniają się w ciągu dnia. Płaszczyzny<br />
fasad zostały wzbogacone o ruch, dynamikę<br />
i współczesną rzeźbę. Inspiracją projektu<br />
kolumnady portyku wejściowego była architektura<br />
klasyczna. Proste rozwiązania nadają<br />
budynkowi czytelną formę i stanowią nawiązanie<br />
do historycznej elewacji.<br />
Rozwiązania konstrukcyjne<br />
82 świat architektury<br />
Projektanci przyjęli monolityczny układ<br />
konstrukcyjny, który pracuje w oparciu o słupy<br />
i stropy. Zrealizowany został z żelbetu<br />
na stopach fundamentowych wylewanych<br />
na mokro. Na poziomach I, II i III<br />
w oparciu o dodatkową strukturę nośną zamontowano<br />
do głównej konstrukcji budynku<br />
ściany osłonowe wykończone panelami HPL.<br />
Z kolei kondygnacje 0 i I zostały obudowane<br />
kratami stalowymi. Nad ciągami pieszymi zastosowano<br />
zadaszenia z blachy trapezowej<br />
o konstrukcji stalowej. Kolumny zewnętrzne (od<br />
stron północnej i wschodniej) oraz wewnętrzne<br />
(na ostatniej kondygnacji) zaprojektowano jako<br />
monolityczne żelbetowe, o przekroju okrągłym<br />
z głowicami stalowymi. Słupy zewnętrzne od<br />
strony zachodniej zaprojektowano w oparciu<br />
o przekrój prostokątny. Powyżej ostatniej kondygnacji<br />
zastosowano podwójne rury stalowe<br />
o przekroju okrągłym, które stanowią element<br />
nośny zadaszenia. Zostały one ocynkowane<br />
i pomalowane proszkowo.<br />
Ściany działowe wykonano w różnych<br />
technologiach – w zależności od funkcji,<br />
którą miały pełnić. Pierwszą zastosowano<br />
w pomieszczeniach, w których przewidziano<br />
ocieplenie wewnętrzne. Mur z cegły<br />
o grubości 12 cm na zaprawie cementowowapiennej<br />
opuszczono 8 cm poniżej stropu<br />
pomieszczenia i zachowano prześwit do<br />
ścian zewnętrznych, także o wymiarze 8 cm.<br />
W celu zamocowania całości zaprojektowano<br />
wklejane w strop i ściany kotwy systemowe,<br />
wprowadzone następnie w spoiny ściany<br />
działowej. Drugą ścianę działową zastosowano<br />
w pozostałych pomieszczeniach parkingu<br />
i w budynku wystawienniczym. Mury o grubości<br />
12 cm, z cegły, zostały wykonane na<br />
całej wysokości pomieszczenia. W części naziemnej<br />
znalazły się również ściany gipsowokartonowe<br />
na ruszcie stalowym.<br />
Ewakuację z budynku zapewniają obudowane<br />
klatki schodowe, do których zapewniono<br />
dostęp z każdej kondygnacji.<br />
Żelbetowe trzony (ściany REI 60) są osłonięte<br />
na całej wysokości i oddzielone od<br />
przestrzeni parkingowej poprzez drzwi<br />
o odporności ogniowej EI 30. Oddymianie<br />
zrealizowano w oparciu o klapy dymowe<br />
zlokalizowane na ostatniej kondygnacji.<br />
Rozwiązania materiałowe<br />
Izolacje termiczne na kondygnacjach<br />
podziemnych oraz cokoły zaprojektowano<br />
z płyt z polistyrenu ekstrudowanego o grubości<br />
10 cm, które są mocowane systemowo<br />
do podłoża. Ocieplenie pionowe części<br />
wystawienniczej na kondygnacjach nadziemnych<br />
opracowano z płyt wełny mineralnej.<br />
Z tego materiału wykonano również izolację<br />
stropodachu – grubość warstwy dochodzi<br />
do 24 cm. Ściany i sufity zaplecza administracyjnego<br />
w części parkingowej zaizolowano<br />
pianką poliuretanową (8 cm), nakładaną<br />
techniką natryskową. Izolacje termiczne posadzek<br />
zaplecza administracyjnego, klatek<br />
schodowych, ustępów ogólnodostępnych<br />
i pomieszczeń technicznych wymagających<br />
ogrzewanie zaprojektowano z płyt ze styropianu<br />
fazowanego o grubości 6 cm.<br />
Izolacje przeciwwodne poziome i pionowe<br />
dla wszystkich elementów podziemnych<br />
zaprojektowano uwzględniając okresowe,<br />
niekorzystne warunki wodne. Przewidziano<br />
powłoki z odpowiednich preparatów przeciwwodnych,<br />
wzmacnianych siatką polipropylenową<br />
sytuowaną między poszczególnymi<br />
warstwami. Na stropach kondygnacyjnych<br />
parkingu również zastosowano poziome<br />
hydroizolacje. Kluczowym elementem było<br />
uszczelnienie dylatacji – główne zabezpieczono<br />
taśmami, zaś w obrębie posadzek zastosowano<br />
dwukomponentową, elastyczną<br />
masę na bazie wielosiarczków, układaną na<br />
profilu wypełniającym. Uszczelniono także<br />
przerwy robocze i szczeliny przy ścianach<br />
i słupach. Dodatkowo, przed działaniem wody<br />
i wilgoci zabezpieczono betonowe elementy<br />
zewnętrzne i obiekty małej architektury.<br />
Tzw. zimne fasady osłonowe, zlokalizowane<br />
przy wejściach na klatki schodowe na<br />
kondygnacjach nadziemnych, zaprojektowano<br />
jako pojedyncze, mocowane punktowo<br />
do wewnętrznego rusztu stalowego.<br />
Zastosowano w nich szkło bezbarwne,<br />
które pierwotnie miało być pokryte białym<br />
nadrukiem wykonanym w technice sitodruku.<br />
Elewacje szklane, oznaczone jako ciepłe<br />
i usytuowane w części ekspozycyjnej, za-<br />
• Unikalne elementy fasad<br />
Jedyny na rynku zbrojony włóknem węglowym system ociepleń<br />
CARBON zapewnia extremalną odporność fasad na uszkodzenia<br />
mechaniczne i termiczne. Włókno węglowe jest jednym<br />
z najtrwalszych materiałów na Ziemi. Dlatego system ociepleń<br />
CARBON fi rmy Caparol wytrzymuje nawet 10-krotnie większe<br />
obciążenia niż dotychczasowe rozwiązania.<br />
Carbon – fasady nie do pobicia!<br />
Caparol Polska Sp. zo.o.<br />
ul. Baletowa 5c<br />
02-867 Warszawa<br />
e-mail: info@caparol.pl<br />
Odporność na uderzenia w J (dżulach)<br />
Infolinia: (22) 544 20 44<br />
www.extremalnefasady.pl
projektowano jako systemowe, aluminiowe.<br />
Konstrukcję wypełniono szkłem<br />
zespolonym, bezpiecznym. W celu wyróżnienia<br />
wejść zaprojektowano nad nimi systemowe<br />
żaluzje elewacyjne.<br />
Detale wykończeniowe elewacji nie zaburzają<br />
ich wizualnej elegancji. Przykładowo,<br />
parapety zewnętrzne wykonano z aluminium<br />
w kolorze stolarki okiennej, a wewnętrzne<br />
utrzymano w barwie jasnego buku. Wypełnienie<br />
barierek, słupki i pochwyty opracowano<br />
z profili stalowych, ocynkowanych.<br />
• Widok ogólny fasady<br />
Fontanna wkomponowana w zespół parkingowy w Kielcach<br />
urozmaica architekturę i charakter miejsca, a także wpływa na atrakcyjność.<br />
Jak w każdym przypadku, jest miłym i ciekawym elementem<br />
zagospodarowania przestrzeni. Zespół w Kielcach składa się<br />
z pięciu wodospadów o wysokości 7 m i szerokości 6 m. Dwa z nich<br />
zlokalizowano od strony Urzędu Miasta, a pozostałe trzy – wraz<br />
z fontanną typu dry plaza – na placu od strony ZUS-u. Każdy zespół<br />
ma oddzielne układy zasilania i uzdatniania wody.<br />
W rozwiązaniu zastosowano zamknięte obiegi z automatycznym<br />
uzupełnianiem ubytków wody, która jest używana do płukania filtrów<br />
lub zostaje „wychlapana” i odparowuje. Urządzenia, które obsługują<br />
tę technologię, znajdują się w komorach technicznych w budynku<br />
parkingu. Ich zadaniem jest oczyszczenie i uzdatnienie wody,<br />
co zapewni bezpieczeństwo i czystość. Woda, zanim trafi do obiegu<br />
zamkniętego, przepływa przez filtry mechaniczne typu Infinity<br />
i stację zmiękczania Eurosoft firmy BWT. Dzięki temu na elementach<br />
fontanny nie osadza się kamień. Jest to konieczne zarówno ze<br />
względów estetycznych, jak i technologicznych. Dysze typu choreoswitch<br />
pracują w oparciu o zawory elektromagnetyczne, które<br />
z powodu osadu mogą działać nieprawidłowo, a nawet ulec uszkodzeniu.<br />
Uzdatniona woda gromadzona jest w zbiornikach wyrównawczych<br />
fontanny, a stamtąd przez filtry i pompy podawana na<br />
dysze. W sezonie woda pochodząca ze zbiorników buforowych<br />
płynie w niezależnych obiegach zamkniętych. Aby zapewnić jej bezpieczne<br />
parametry, podlega filtracji na złożu piaskowym, dezynfekcji<br />
i uzdatnieniu, które umożliwia automatyczna stacja dozująco-kontrolno-pomiarowa<br />
Pooldos BWT. Wszystkie urządzenia wymagają<br />
fachowej obsługi i opieki eksploatacyjnej.<br />
Fontanny typu dry plaza (dysze strzelające wodą spod płyt chodnika)<br />
są atrakcją dla dzieci i dorosłych. Usytuowane wzdłuż budynku<br />
parkingu, składają się z 36 dysz w układzie liniowym, w grupach po<br />
12. Każdy strumień można zaprogramować indywidualnie. Całość<br />
podświetlona jest zmiennobarwnym światłem LED Full RGB, również<br />
dowolnie programowalnym, co daje ciekawe efekty wizualne.<br />
Wśród referencji BWT Polska znalazło się również wiele fontann<br />
muzycznych, które są dla widzów bardzo atrakcyjne. Zintegrowane:<br />
bryła, woda, światło i dźwięk umożliwiają organizowanie<br />
spektakli multimedialnych opartych na jednym z czterech żywiołów,<br />
jakim jest woda.<br />
Firma BWT Polska wspiera architektów i projektantów, aby<br />
umożliwić im uzyskanie najdoskonalszego rozwiązania dla konkretnego<br />
zadania.<br />
Grzegorz Kamiński<br />
– Kierownik Działu Fontannowego<br />
BWT Polska sp. z o.o.<br />
Lokalizacja/adres<br />
Kielce, Plac Konstytucji III Maja<br />
NAOS Biuro Projektowe Grzegorz Rybak<br />
Pracownia projektowa<br />
Pracownia Projektowa PORTAL Włodzimierz Cichoń<br />
ARCAD sp. z o.o. S.K.A., Kielce<br />
Architekt prowadzący<br />
Grzegorz Rybak<br />
Architekci<br />
Grzegorz Rybak, Włodzimierz Cichoń, Zdzisław Wiek,<br />
Łukasz Bodo, Kuba Burczyn, Dorota Idzik<br />
Data opracowania 2008 r.<br />
Data realizacji 2008/2009 r.<br />
Inwestor<br />
Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych sp. z o.o.<br />
Powierzchnia całkowita 12 144 m 2<br />
Powierzchnia zabudowy 3 402 m 2<br />
Kubatura brutto 36 830 m 3<br />
Generalny wykonawca<br />
Condite sp. z o.o.<br />
Ocieplenie BSO (klatki schodowe, ściany pomieszczeń ciepłych)<br />
- system KD 600 z tynkiem silikonowym Amphisilan FP K20, (1500 m 2 )<br />
Malowanie powierzchni betonowych szpachlowanych<br />
farbą Amphisilan Plus, (1 000 m 2 )<br />
Caparol Polska sp. z o.o.<br />
Malowanie konstrukcji żelbetowych (stropy garażu)<br />
farbą ochronną do betonu Disbocret 515 (8 000 m 2 )<br />
Technologia fontannowa<br />
BWT Polska sp. z o.o.<br />
Wentylacja przeciwpożarowa<br />
Mercor SA<br />
84 świat architektury
Specjalizacje<br />
OKNA<br />
MODYFIKOWANE<br />
ENERGETYCZNIE<br />
Kierunkiem, w którym podążają producenci systemów okiennych z PVC, jest redukowanie<br />
współczynnika przenikania ciepła profili. Idea związana ze zwiększaniem oszczędności<br />
energii i ograniczeniem jej strat w budownictwie, nie jest czymś nowym. Branża okienna nie<br />
mogła pozostać obojętna na zmiany prawa i nowe kierunki rozwoju technologii budowlanych,<br />
między innymi dlatego, że w wielu budynkach okna stanowią ponad 20% powierzchni ścian<br />
i ograniczenie strat przenikającego przez nie ciepła wywiera znaczący wpływ na charakterystykę<br />
energetyczną całego obiektu. Największy wpływ na parametry cieplne okna ma szyba, jednak<br />
również profile, stanowiące ok. 30% jego powierzchni, odgrywają istotną rolę.<br />
energeto ® – realizujemy wizję energooszczędnych okien<br />
Inteligentne rozwiązania systemowe stają się rzeczywistością. Lekkie, pozbawione<br />
wzmocnień stalowych wewnątrz profili elementy konstrukcyjne, ograniczające straty energii<br />
w budynkach, są nowością w ofercie Aluplast. Zaproponowany przez firmę koncept<br />
energeto wyznacza nowy kierunek w myśleniu o energooszczędności okien, gdyż wiąże<br />
się z wyeliminowaniem stosowanych dotychczas w profilach wzmocnień stalowych, które<br />
powodowały pogorszenie ich termiki.<br />
bonding inside<br />
– stabilność i bezpieczeństwo<br />
Rozwiązanie firmy Aluplast umożliwia<br />
wklejanie szyby w skrzydła, bez konieczności<br />
stosowania używanych dotychczas wzmocnień<br />
stalowych. Funkcję nośną przejmuje<br />
pakiet szybowy. Dzięki sklejeniu szyby z profilem<br />
znaczna część obciążeń statycznych jest<br />
przenoszona przez szybę, bardziej odporną na<br />
zginanie niż profil skrzydła, które w ten sposób<br />
stabilizuje okno. Dzięki stałemu połączeniu<br />
szyby i skrzydła zmniejsza się ryzyko wykrzywienia,<br />
wygięcia, a także osiadania skrzydła.<br />
Metoda ta minimalizuje ryzyko pęknięć szyb<br />
w wyniku naprężeń punktowych oraz wydłuża<br />
czas eksploatacji skrzydeł bez potrzeby ich<br />
regulacji. Sklejenie szyby z profilem to również<br />
lepsze zabezpieczenie przed włamaniem, gdyż<br />
nie ma możliwości wypchnięcia jej. Zmiana<br />
technologii szklenia pozwala na wykorzystanie<br />
głębokości wrębu szybowego. Głębsze osadzenie<br />
szyby we wrębie prowadzi do zmniejszenia<br />
wartości współczynnika przenikania<br />
ciepła liniowego mostka termicznego, występującego<br />
na styku szyby z ramą skrzydła, co<br />
daje lepsze zabezpieczenie przed tworzeniem<br />
się rosy na krawędzi szkła.<br />
Klasyczny system Ideal 4000<br />
ze wzmocnieniem stalowym<br />
energeto ® 4000<br />
powerdur inside<br />
– eliminujemy słabe ogniwo<br />
Działania zapoczątkowane wraz z wdrożeniem<br />
technologii wklejania szyb i zmierzające do wyeliminowania<br />
„słabego ogniwa”, jakimi są z punktu widzenia termoizolacyjności<br />
profili stosowane w nich wzmocnienia<br />
stalowe, skutkowały próbami ich wycofania z kształtowników.<br />
Metalowe usztywnienie w profilach ram okiennych<br />
tworzy wskutek wysokiej przewodności cieplnej<br />
mostek termiczny. Wzmocniony włóknem szklanym<br />
termoplast zastępuje stal stosowaną w konwencjonalnych<br />
ramach okiennych z PVC i zapewnia lepsze właściwości<br />
izolacji cieplnej przy tych samych, mechanicznych<br />
właściwościach okna. Wyeliminowanie wzmocnień stalowych<br />
umożliwiło na likwidację mostków termicznych<br />
i uzyskanie współczynnika przenikania ciepła ram<br />
Uf=1,0 W/m²K. Warto podkreślić, że parametry te<br />
udało się uzyskać przy standardowej głębokości zabudowy<br />
profili, która wynosi 70 mm. Widać więc, że prace<br />
badawcze pozwoliły na znaczne ograniczenie współczynników<br />
izolacyjności termicznej bez zwiększania<br />
głębokości kształtowników. Wąska konstrukcja zestawu<br />
rama+skrzydło o szerokości zaledwie 1<strong>07</strong> mm powoduje,<br />
że powierzchnia szyb jest większa i spełnia postulat<br />
efektywnego wykorzystania w budynkach energii cieplnej<br />
pochodzącej ze słońca.<br />
Wdrożenie energeto możliwe jest dzięki kombinacji dwóch innowacyjnych technologii Aluplast:<br />
bonding inside – specjalnego skrzydła z zastosowaniem techniki klejenia szyb;<br />
Energooszczędność i wyjątkowy design<br />
Od szczegółu do ogółu,<br />
czyli jak projektować ciepłe okna<br />
energeto ® 4000<br />
system o głębokości<br />
zabudowy 70 mm<br />
z uszczelnieniem<br />
zewnętrznym<br />
powerdur inside – nowego rodzaju ram, które zostały opracowane we współpracy z firmą<br />
BASF, z zastosowaniem tworzywa sztucznego Ultradur ® High Speed, zastępującego wzmocnienia<br />
stalowe stosowane w konwencjonalnych ramach.<br />
energeto ® 5000<br />
system o głębokości<br />
zabudowy 70 mm<br />
z uszczelnieniem<br />
środkowym,<br />
z nakładkami<br />
aluminiowymi<br />
energeto ® 8000<br />
system o głębokości<br />
zabudowy 85 mm<br />
z uszczelnieniem<br />
środkowym<br />
W nowej serii energeto Aluplast oferuje optymalny asortyment folii w różnych kolorach<br />
(ponad 40 wariantów). Są to folie z zastosowaniem innowacyjnej technologii coolcolors,<br />
gwarantującej ulepszone właściwości użytkowe oraz dłuższą trwałość powierzchni.<br />
Dekory mają specjalnie opatentowane pigmenty, które zmniejszają absorpcję ciepła<br />
powierzchni laminowanych systemów okiennych, bardziej narażonych na nagrzewanie<br />
i działanie czynników atmosferycznych. Pozwala to na optymalne powiązanie funkcjonalności<br />
oraz designu, a projektantom i inwestorom umożliwia realizację indywidualnych<br />
pomysłów. Rozszerzenie programu dekorów w systemie energeto uwzględnia nowe<br />
trendy i wymogi wszystkich rynków. Dostępne dla każdego systemu nakładki aluminiowe<br />
dodatkowo zwielokrotniają liczbę możliwych wariantów kolorystycznych, pozwalając na<br />
uzyskanie dowolnego koloru z palety RAL.<br />
Projektując okno, należy pamiętać, że jego<br />
konstrukcja wpływa nie tylko na estetykę budynku,<br />
ale także na ilość światła, jaka dostaje się do<br />
wnętrza domu. W istotny sposób decyduje również<br />
o współczynniku przenikania ciepła.<br />
Zastosowanie w najnowszej serii energeto<br />
opisanych technologii pozwoliło na uzyskanie najlepszego<br />
w swojej klasie współczynnika przenikania<br />
ciepła profili Uf. Różnica w stosunku do standardowo<br />
stosowanych obecnie rozwiązań wynosi<br />
aż 40%, co znajduje wyraźne odzwierciedlenie w<br />
parametrach całego okna. Jego właściwości cieplne<br />
określa współczynnik przenikania ciepła Uw.<br />
Określanie tych parametrów przez podanie np.<br />
tylko współczynnika przenikania ciepła szyb Ug<br />
jest błędem, który pojawia się często w zestawieniach<br />
stolarki okiennej, stanowiących załącznik do<br />
projektu domu.<br />
Energeto zapoczątkowuje nową erę w produkcji okien. Erę, w której inwestorzy nie<br />
będą już musieli szukać okien energooszczędnych, bo one po prostu będą takie zawsze.<br />
Marcin Szewczuk<br />
86 świat architektury świat architektury 87
Specjalizacje<br />
WYWIAD<br />
z Grzegorzem Formellą<br />
1<br />
BASEN DLA NURKÓW<br />
Kaszubskie centrum sportowo-rekreacyjne<br />
„Ważnym elementem projektu<br />
było stworzenie przestrzennego<br />
logotypu umożliwiającego łatwą<br />
identyfikację miasta, co powinno<br />
być priorytetem przy realizacji tego<br />
rodzaju obiektów. Efektem finalnym<br />
jest >>blaszana puszka
Duże możliwości, większe rozpiętości, ... nadzwyczajne efekty.<br />
i pływackiego. Na piętrze usytuowano część<br />
biurowo-administracyjną, dostępną bezpośrednio<br />
z holu głównego.<br />
Koncepcja architektoniczna<br />
OBSŁUGA PROJEKTOWA<br />
• Projekty budowlane w zakresie konstrukcji z drewna klejonego<br />
• Współpraca z biurami architektonicznymi i konstrukcyjnymi<br />
• Obliczenia konstrukcyjne, projekty wykonawcze<br />
Klasyczny układ prostopadłościennych<br />
brył skontrastowano z kształtowaną krzywoliniowo,<br />
przeszkloną bryłą hali głównej<br />
i opartym w rzucie na elipsie wejściem<br />
głównym. Centralną strukturę przekryto<br />
dachem z blachy cynkowej na rąbek stojący,<br />
który został wsparty na konstrukcji wykonanej<br />
z drewna klejonego. Stropodachy pozostałych<br />
form ukryto za attykami, co nadało<br />
całości nowoczesny wygląd. Efekt ten potęguje<br />
zestawienie szarych i grafitowych<br />
materiałów wykończeniowych elewacji<br />
z bryłą wejścia i detalami fasadowymi, które<br />
podkreślono nasyconą, pomarańczową<br />
barwą. Fasady klatek schodowych pokryto<br />
aluminiowymi płytami, a ich dachy o kształcie<br />
łukowym uzyskanym dzięki płytom wodoodpornym<br />
OSB wsparte są na stropach<br />
żelbetowych spełniających wymogi PPOŻ.<br />
Projektant położył duży nacisk na zakomponowanie<br />
gry świateł i cieni na<br />
fasadach, możliwej dzięki rozczłonkowaniu<br />
poszczególnych form, zastosowaniu<br />
gzymsów i podcieni. Dalszemu zróżnicowaniu<br />
elewacji służy zamarkowana w tynku<br />
cienkowarstwowym struktura betonu<br />
architektonicznego i odciśnięta na murach<br />
oporowych faktura szalunku.<br />
3<br />
1<br />
2<br />
3<br />
4<br />
5<br />
6<br />
Elewacja północna od strony<br />
ul. Piechowskiego<br />
Widok na halę basenową z wieży<br />
zjeżdżalni rurowej<br />
Widok przez okno z poziomu<br />
„plaży” na basen dla nurków<br />
Wejście do centrum<br />
Zespół kolektorów słonecznych<br />
Instalacje jako elementy fasad<br />
NASZ PEWNY WYRÓB<br />
PRODUKCJA KONSTRUKCJI Z DREWNA KLEJONEGO<br />
• Hale sportowe i rekreacyjne, hale przemysłowe,<br />
obiekty handlowe, ujeżdżalnie koni<br />
• Konstrukcje pod indywidualne zamówienia<br />
• Panele, słupy okrągłe, konstrukcje kompozytowe<br />
drewno-betonowe<br />
SPECJALISTYCZNY MONTAŻ KONSTRUKCJI<br />
Poppensieker&Derix Drewno Klejone Sp. z o.o.<br />
jest producentem i wykonawcą konstrukcji dla inwestycji<br />
w Kościerzynie jak również wielu innych konstrukcji.<br />
WASZ PEWNY WYBÓR<br />
ul. Biskupia 6/1<br />
50-148 Wrocław<br />
tel. + 48 71 345 33 11<br />
fax + 48 71 322 77 55<br />
www.drewnoklejone.pl<br />
5<br />
7<br />
Panorama zespołu<br />
4<br />
90 świat architektury<br />
świat świat architektury 91
WYPOWIEDŹ EKSPERTA<br />
Maciej Sobieszczyk<br />
– kierownik działu basenowego<br />
BWT Polska sp. z o.o.<br />
Czy już w fazie koncepcji, gdy<br />
określana jest powierzchnia i kubatura<br />
obiektu, architekt powinien<br />
porozumieć się z firmą wykonującą<br />
technologię basenową, aby uniknąć<br />
przyszłych problemów z sytuowaniem<br />
urządzeń?<br />
Tak, kontakt pomiędzy architektem<br />
a projektantem firmy technologicznej<br />
powinien nastąpić już w fazie wstępnej<br />
koncepcji, opracowywania założeń. Pozwala<br />
to przewidzieć wszystkie wymagane<br />
prawem i normami rozwiązania, które<br />
zapewnią prawidłowe i bezpieczne funkcjonowanie<br />
krytej pływalni.<br />
Gdzie należy lokalizować pomieszczenia<br />
techniczne, aby ułatwić<br />
wykonanie instalacji obsługujących<br />
basen?<br />
Każdy projekt jest indywidualny, więc<br />
trudno jednoznacznie wskazać optymalne<br />
usytuowanie pomieszczeń obsługujących<br />
instalację stacji uzdatniania wody<br />
basenowej. Dzięki współpracy architekta<br />
i technologa na samym początku tworzenia<br />
obiektu, właściwe funkcje zostaną<br />
określone w projekcie budowlanym, który<br />
jest przygotowywany, aby uzyskać pozwolenie<br />
na budowę. Następnie zostaje<br />
to rozwinięte w projekcie wykonawczym.<br />
Z jakimi błędami najczęściej spotykają<br />
się Państwo podczas instalacji<br />
urządzeń?<br />
Trudno tu mówić o błędach, raczej<br />
chodzi o brak weryfikacji poszczególnych<br />
projektów branżowych, tj. projektu technologii<br />
uzdatniania wody basenowej, wentylacji<br />
czy instalacji sanitarnej, przez biuro<br />
projektów. Najwięcej niejasności pojawia<br />
się zawsze na styku branż – to powoduje<br />
pewną nerwowość na budowie.<br />
Ze względu na fakt, że dokumentacje powstają<br />
niezależnie od siebie, muszą być<br />
powiązane – tego wymaga ich weryfikacja<br />
i koordynacja branżowa.<br />
fot. archiwum Grzegorza Formelli, Wiesław Baryła, Wojciech Zdunek<br />
6<br />
Lokalizacja/adres<br />
Pracownia projektowa<br />
Architekci prowadzący<br />
Architekci<br />
Data opracowania 2004 r.<br />
Kościerzyna, ul. Piechowskiego i ul. Hallera<br />
Stalprojekt sp. z o.o.<br />
Data realizacji 2008/2009 r.<br />
Inwestor<br />
Powierzchnia netto 5 705,99 m 2<br />
Powierzchnia zabudowy 2 604,49 m 2<br />
Kubatura brutto 29 300 m 3<br />
Generalny wykonawca<br />
Dostawca technologii uzdatniania<br />
wody basenowej oraz wyposażenia<br />
i atrakcji basenowych<br />
Systemy dachowe<br />
Drewno klejone<br />
7<br />
Grzegorz Formella, Adam Jowanowski<br />
Bartosz Felski, Jarosław Wyszomirski, Monika Jankowiak<br />
Polski Związek Płetwonurkowania,<br />
Inwestor Zastępczy: Gmina Miejska Kościerzyna<br />
Elwoz sp. z o.o.<br />
BWT Polska sp. z o.o.<br />
VEDAG Polska sp. z o.o.<br />
POPPENSIEKER DERIX sp z o.o.<br />
Okna oddymiające pełnią szczególną<br />
rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa<br />
ludziom znajdującym<br />
się w budynku. Odpowiednio dobrane<br />
pomogą szybko pozbyć się<br />
dymu i toksycznych oparów, które<br />
zagrażają naszemu zdrowiu i życiu.<br />
Aby mieć pewność, że okna<br />
prawidłowo spełnią swoje zadanie,<br />
należy odpowiednimi badaniami<br />
potwierdzić ich sprawność.<br />
Działanie okien oddymiających zależy od<br />
szeregu parametrów ściśle określonych przez<br />
normę PN-EN 12101, która w części drugiej<br />
definiuje wymagania techniczne dotyczące<br />
klap dymowych oraz metody ich badania.<br />
Dlatego wybierając okna warto sprawdzić,<br />
czy mają oznaczenie CE, które gwarantuje ich<br />
zgodność z normą. Przykładem takich okien<br />
jest produkt Euro-SHEV firmy D+H.<br />
Czynna powierzchnia<br />
oddymiania<br />
Jednym z warunków normy PN-EN 12101-2<br />
jest określenie tzw. czynnej powierzchni oddymiania<br />
z wykorzystaniem bezwymiarowych<br />
współczynników przepływu. Ten ostatni parametr<br />
ściśle zależy zarówno od wymiarów okna,<br />
jak i od kąta jego otwarcia. Współczynnik uzyskuje<br />
się metodą doświadczalną poprzez poddanie<br />
okna badaniu w tunelu aerodynamicznym.<br />
Tylko wtedy powierzchnia czynna oddymiania<br />
okna jest rzeczywista.<br />
Warto jednak zauważyć, że producenci,<br />
którzy nie badają okien zgodnie z normą<br />
PN-EN 12101-2, często bazują na uogólnionych,<br />
bezwymiarowych współczynnikach<br />
przepływu, przez co obliczona czynna powierzchnia<br />
oddymiania jest niedokładna. Nie<br />
ma pewności, że okna bez oznakowania CE,<br />
które potwierdza przeprowadzenie badania<br />
zgodnie z normą, mają czynną powierzchnię<br />
oddymiania deklarowaną przez wytwórcę.<br />
Niestety, brak dokładności w określeniu<br />
tego parametru sprawia, że nawet pozor-<br />
• Okna oddymiające Euro-SHEV<br />
na systemach aluminiowych<br />
OKNA<br />
ODDYMIAJĄCE<br />
nie najlepiej zaprojektowany system oddymiający<br />
nie będzie działał optymalnie. Okna<br />
Euro-SHEV firmy D+H przechodzą wszystkie,<br />
nawet najbardziej rygorystyczne, testy<br />
wymagane normą PN-EN 12101-2,<br />
dlatego podane współczynniki są zgodne<br />
z rzeczywistością. Pozwala to projektantom<br />
na dokładne dobranie innych parametrów.<br />
W ogniu badań<br />
Ze względu na swoją specyfikę, okna<br />
oddymiające muszą być również poddane<br />
badaniu, podczas którego stwierdza się ich<br />
odporność na wysoką temperaturę. Jest to<br />
jedno z bardziej krytycznych badań dla konstrukcji<br />
okien, ponieważ określa wytrzymałość<br />
zarówno profili, jak i szyby. Podczas testu<br />
produkt umieszcza się na 30 minut w temperaturze<br />
aż 300°C i bada wpływ, jaki na jego<br />
konstrukcję mają ekstremalne warunki. Stąd<br />
w praktyce najczęściej stosuje się okna oddymiające<br />
wykonane z profili aluminiowych<br />
oraz wyposażone w szyby z bezpiecznego<br />
szkła o odpowiedniej grubości.<br />
Okna są ważnym elementem systemu<br />
oddymiającego. Od ich parametrów w dużym<br />
stopniu zależy skuteczność odprowadzania<br />
dymu z budynku podczas pożaru.<br />
Dlatego tak istotne jest ich gruntowne sprawdzenie.<br />
Decydując się na Euro-SHEV firmy<br />
D+H możemy być pewni, że spełniają one<br />
wszystkie obowiązujące wymagania stawiane<br />
oknom oddymiającym i że kluczowe parametry<br />
zostały zweryfikowane podczas badań.<br />
A NORMY<br />
• Zdjęcia z testów okien oddymiających<br />
Specjalizacje<br />
Oddymianie i napowietrzanie<br />
poprzez okna Euro-SHEV<br />
w fasadzie budynku<br />
Fot. archiwum firmy D+H<br />
92 świat architektury<br />
świat świat architektury 93
totemsafety.pl<br />
W ostatnim czasie, wśród polskich<br />
projektów i realizacji coraz<br />
częściej pojawiają się obiekty<br />
interesujące i zaawansowane<br />
architektonicznie. Aby spełniały<br />
najwyższe standardy i były zgodne<br />
z obowiązującymi przepisami,<br />
na etapie sporządzania<br />
dokumentacji należy pamiętać<br />
o doborze odpowiedniego systemu<br />
zabezpieczeń przed upadkiem<br />
z wysokości.<br />
Mimo że nie każdy obiekt wymaga stosowania zabezpieczeń, biura architektoniczne<br />
poruszają tę kwestię i kierują zapytania do firm zajmujących<br />
się doradztwem, projektowaniem oraz montażem tego typu rozwiązań.<br />
Dla projektanta ważne jest, aby system był nie tylko zgodny z obowiązującymi<br />
przepisami, ale także wkomponowywał się w architekturę budynku.<br />
Horyzontalne systemy asekuracyjne<br />
Wszystkie urządzenia, punkty i poziome systemy asekuracyjne, które<br />
są zgodne z polskimi przepisami, powinny być projektowane i montowane<br />
w oparciu o normę PN-EN 795. Rozróżniamy następujące grupy środków<br />
asekuracyjnych:<br />
• klasa A – stałe punkty kotwiczące, montowane na powierzchniach<br />
poziomych, skośnych i pionowych,<br />
• klasa B – przenośne urządzenia kotwiące,<br />
• klasa C – urządzenia kotwiące wykorzystujące giętkie liny stalowe,<br />
które tworzą poziome systemy asekuracyjne,<br />
fot. 6. Montaż do rąbka stojącego<br />
BEZPIECZNIE<br />
NA WYSOKOŚCI<br />
• klasa D – urządzenia kotwiczące wykorzystujące poziome szyny kotwiczące,<br />
• klasa E – bezwładne masy kotwiczące.<br />
W praktyce najczęściej stosowane są systemy linowe (klasa C) oraz<br />
punkty asekuracyjne (klasa A).<br />
Stałe punkty kotwiczące (asekuracyjne)<br />
Montowane są na powierzchniach poziomych, skośnych i pionowych.<br />
Występują w dwóch rodzajach:<br />
• punkty asekuracyjne – służą do asekuracji pracownika będącego na<br />
dachu lub wąskim gzymsie (fot. 1). Mogą być montowane bezpośrednio do<br />
betonu, drewna, konstrukcji stalowych, blach trapezowych lub stalowych<br />
słupków asekuracyjnych;<br />
• punkty stanowiskowe – pełnią rolę punktów asekuracyjnych do<br />
budowy stanowisk zjazdowych dla osób pracujących w dostępie linowym<br />
(fot. 2).<br />
To, w jaki sposób będzie wykorzystywany<br />
punkt asekuracyjny, uzależnione jest od charakteru<br />
pracy przewidzianej na danym obiekcie (np.<br />
odśnieżania oraz wpięcia się i asekuracji podczas<br />
mycia okien czy świetlików od spodniej części).<br />
Według normy PN-EN 795 (klasa A) punkt asekuracyjny<br />
powinien mieć wytrzymałość min.<br />
10 kN – działanie takich sił powinno być uwzględnione<br />
na etapie projektowania i obliczeń konstrukcyjnych.<br />
Linowe poziome systemy asekuracyjne<br />
Bazują na rozciągniętych w poziomie linach<br />
stalowych (fot. 3). Do najważniejszych komponentów<br />
systemu należą: punkt końcowy (początkowy),<br />
punkt pośredni, amortyzator (opcjonalnie)<br />
oraz lina stalowa. Integralną częścią układu<br />
jest specjalny wózek asekuracyjny lub karabinek.<br />
Oba urządzenia pozwalają na przypięcie się do<br />
liny i poruszanie wzdłuż przebiegu systemu.<br />
W większości przypadków umożliwiają asekurację<br />
na całym odcinku systemu, bez konieczności<br />
przepinania się przy punktach pośrednich (fot. 4).<br />
W ostatnich latach zastosowanie poziomych<br />
systemów linowych znacznie zyskało na popularności.<br />
Ich przebieg na obiekcie należy uwzględnić<br />
już na etapie projektowania, aby nie wchodziły<br />
w kolizję z urządzeniami – klimatyzatorami lub<br />
kominkami wentylacyjnymi.<br />
Ze względu na przeznaczenie poziome systemy<br />
linowe dzielimy na:<br />
• systemy chroniące przed upadkiem –<br />
ich zadaniem jest ochrona osób przed upadkiem<br />
z wysokości, np. wypadnięcia poza krawędź. Lina<br />
i amortyzator systemu pochłaniają energię generowaną<br />
w trakcie upadku;<br />
• systemy ograniczające dostęp – stosowane<br />
w celu ograniczenia dostępu do krawędzi<br />
i eliminowania w ten sposób możliwości upadku.<br />
To najbezpieczniejsze rozwiązania, a ich przykładem<br />
jest układ umieszczony obwodowo na<br />
fot. 4. Przykładowy wózek asekuracyjny<br />
fot. 3. Poziome systemy linowe<br />
prostokątnym dachu, gdzie w każdym miejscu<br />
zachowano jednakową odległość od krawędzi.<br />
Musi być bezwzględnie stosowany na niskich budynkach<br />
(o wysokości do ok. 6 m).<br />
Należy pamiętać, że poziome systemy linowe<br />
mogą być stosowane na dachach o nachyleniu<br />
do 15 stopni. Na zabezpieczenie połaci<br />
o większym spadku pozwala jedynie system linowy<br />
firmy Latchways.<br />
Rozwiązania techniczne<br />
Bogaty wybór rozwiązań systemów horyzontalnych<br />
daje projektantom, inwestorom i wykonawcom<br />
możliwość montażu na:<br />
• podłożu betonowym – najczęściej system<br />
jest instalowany w sposób bezpośredni lub przy<br />
pomocy słupków montażowych;<br />
• elementach konstrukcyjnych – także na<br />
konstrukcjach stalowych;<br />
• blachach trapezowych i płytach warstwowych<br />
– przy użyciu specjalnych technik montażowych<br />
(fot. 5);<br />
• rąbkach stojących – przykładem takiego<br />
rodzaju pokryć są dachy typu Kalzip (fot. 6).<br />
Dzięki szerokiemu wyborowi rozwiązań<br />
możliwe jest ograniczenie ingerencji w pokrycie<br />
dachu do minimum.<br />
Dla architekta, projektanta,<br />
konstruktora<br />
Projektując system, najlepiej jest skontaktować<br />
się wcześniej z wyspecjalizowaną firmą. Jak<br />
w każdej branży, także i tutaj istnieją rozwiązania<br />
lepsze i gorsze. Różnica może polegać na<br />
zastosowanym materiale, czasie gwarancji lub<br />
możliwościach techniczno-montażowych danego<br />
systemu.<br />
Przy doborze systemu należy przestrzegać<br />
określonych zasad i wymagać od dostawcy spełnienia<br />
następujących warunków:<br />
• zgodności systemu z normą PN-EN 795<br />
i klasa A lub C,<br />
• wyliczenia sił, jakie mogą być generowane<br />
w trakcie upadku,<br />
• oznaczenia słupków dynamicznych symbolem<br />
CE z informacją, czy słupek jest pojedynczym<br />
punktem, czy częścią systemu linowego,<br />
• przedstawienia wyników niezależnych testów<br />
słupków, które potwierdzają możliwość<br />
mocowania na określonym podłożu, np. dachach<br />
blaszanych lub płytach warstwowych,<br />
• dla dachów o pochyleniu większym niż<br />
15 stopni posiadanie dokumentów potwierdzających<br />
spełnienie odpowiednich parametrów technicznych,<br />
• montaż słupków dynamicznych do blachy<br />
nie prowadzi do uszkodzenia warstwy izolującej,<br />
• jeśli istnieje taka potrzeba, potwierdzenia odpowiednimi<br />
testami lub wyliczeniami, że słupki asekuracyjne<br />
lub system są przewidziane dla kilku osób.<br />
Montaż lin asekuracyjnych i punktów do podłoża<br />
powinien odbywać się zgodnie ze wskazaniami<br />
producenta.<br />
Tomasz Mucha<br />
fot. 5. Montaż do blachy<br />
fot. 1. Punkty asekuracyjne<br />
fot.2. Punkty stanowiskowe<br />
94 świat architektury<br />
świat architektury 95<br />
fot. archiwum TOTEM i LATCHWAYS
Wnętrza<br />
EKOLOGIA<br />
I WNĘTRZA<br />
Projekt wnętrz biurowca Det Norske Veritas<br />
Poland – DNV Technology Centre Gdynia<br />
Projektowanie wnętrz to zagadnienie<br />
złożone, obejmujące wszystkie elementy<br />
wyposażenia – od wykładzin po<br />
dobór okuć drzwiowych. Czy w przypadku<br />
Łużycka Office Park zakres prac<br />
też był tak duży?<br />
Najczęściej zaczynamy od ustawienia<br />
funkcjonalnego wnętrza, ułożenia wszystkich<br />
kawałków „układanki” zgodnie z potrzebami<br />
przyszłych użytkowników. W projekcie dla<br />
DNV nie było inaczej: najpierw skupiliśmy się<br />
na podziale funkcjonalnym wszystkich pięciu<br />
kondygnacji według schematu użytkowego<br />
klienta, a następnie przeszliśmy do szczegółów.<br />
• Kontrasty kolorystyczne<br />
• Strefa wejściowa<br />
„W projektach biurowców zwykle<br />
nie stosuje się wielu materiałów<br />
wykończeniowych. Jest to niepotrzebne,<br />
bo sekret dobrego biura<br />
nie leży w pióropuszach i >>fajerwerkach
• Mocne akcenty barwne<br />
W projektach biurowców zwykle nie stosuje<br />
się wielu materiałów wykończeniowych. Jest<br />
to niepotrzebne, bo sekret dobrego biura nie<br />
leży w „pióropuszach” i „fajerwerkach” formy,<br />
tylko w funkcji. Współczesne biuro powinno<br />
być proste. Zastosowaliśmy naturalne materiały<br />
i kolory ziemi, przełamane mocniejszym akcentem.<br />
Zdecydowaliśmy się użyć w meblach<br />
i zabudowach naturalnego forniru brzozowego,<br />
który wydawał się nam „skandynawski”,<br />
czysty. Jasne meble dobrze wyglądają na grafitowej<br />
wykładzinie. Kolory akcentowe – żywe<br />
odmiany niebieskiego i zielonego oraz barwne<br />
plamy foteli biurowych – pochodzą z logo<br />
DNV i są inne na każdej kondygnacji. Całość<br />
dopełniły fotografie Kacpra Kowalskiego.<br />
W opozycji do tej spokojnej kolorystyki<br />
ubarwiono kantynę. DNV jest firmą norweską,<br />
a w tym kraju przykłada się dużą wagę do<br />
miejsca wypicia kawy i zjedzenia posiłku. Kiedy<br />
przed przystąpieniem do projektowania zwiedzałam<br />
na zaproszenie inwestora biura DNV<br />
w Hovik koło Oslo, widziałam tam wiele coffee-shopów<br />
i dużą, kolorową kantynę. Według<br />
Norwegów to nie jest stołówka czy aneks<br />
kuchenny. Tam nie sprzedaje się obiadów, tam<br />
ludzie mają się dobrze czuć, rozmawiać ze<br />
sobą i odpoczywać, spożywając przyniesione<br />
z domu jedzenie. Przy kawie i kanapce można<br />
robić interesy, prawda?<br />
Lokalizacja/adres<br />
Pracownia projektowa<br />
Architekt prowadzący<br />
• Spotkania i rozmowy<br />
Zaprojektowaliśmy więc kantynę kolorową.<br />
Krzesła są fioletowe, pomarańczowe<br />
i czerwone, a stoły i zabudowy – białe. Dużą<br />
przestrzeń dzielą przesuwne donice z zielenią<br />
i filcowe parawany wiszące z sufitu. Świadomie<br />
nie użyliśmy tu forniru brzozowego, żeby miejsce<br />
do spożywania posiłków nie przypominało<br />
stanowiska pracy. Kantyna DNV jest też znakomicie<br />
wyposażona. Są tu profesjonalne ekspresy<br />
do kawy, mikrofalówki, ogromne lodówki<br />
side-by-side, sztućce, tace. Pomyśleliśmy także<br />
o segregacji odpadów i zaprojektowaliśmy specjalne<br />
pojemniki.<br />
Nie muszę chyba dodawać, że tak wymyślone<br />
miejsce do spożywania posiłków<br />
było trudne do zaakceptowania przez lokalny<br />
SANEPiD. Niestety, nietypowe rozwiązania<br />
nadal budzą obawy.<br />
Pomieszczenia projektowane w standardzie<br />
Green Building podlegają specyficznym<br />
wymaganiom. Czy może nam<br />
Pani przybliżyć tę tematykę?<br />
Budynek DNV Technology Centre<br />
otrzymał jako pierwszy w województwie<br />
pomorskim i piąty w Polsce status Partnera<br />
EU Green Building Programme. Najważniejszym<br />
słowem w tym standardzie jest<br />
„sustainability”, czyli zrównoważony rozwój.<br />
Budynki zużywają co najmniej 25%<br />
mniej energii, niż przewidują lokalne normy.<br />
Gdynia, ul. Łużycka<br />
APP Kolor Plus<br />
Magdalena Szkarłat<br />
Architekci<br />
Katarzyna Seliga-Wróblewska,<br />
Marcin Ochociński, Agnieszka Makowska<br />
Data opracowania 2009 r.<br />
Data realizacji 2010 r.<br />
Inwestor<br />
DNV Poland sp. z o.o.<br />
Powierzchnia całkowita 7686 m 2<br />
Powierzchnia zabudowy 1281 m 2<br />
Kubatura brutto 23 000 m 3<br />
Generalny wykonawca<br />
Oprawy oświetleniowe<br />
Meble, wykładziny,<br />
sprzęt multimedialny<br />
Allcon SA<br />
Plexiform <strong>Świat</strong>lo System<br />
Kinnarps Polska sp. z o.o.<br />
W projekcie DNV wszyscy projektanci, również<br />
branżowi, realizowali programową wizję<br />
firmy, „Global Impact for Safe and Sustainable<br />
Future” (Globalne działanie na rzecz bezpiecznej<br />
i zrównoważonej przyszłości), aby<br />
przez zastosowane rozwiązania ograniczyć<br />
energochłonność budynku. To było nasze<br />
podstawowe zadanie. Udało się osiągnąć poziom<br />
energochłonności niższy o 29% w stosunku<br />
do budynku referencyjnego.<br />
Wszystkie użyte materiały były certyfikowane,<br />
przeprowadzono szczegółowy audyt<br />
energetyczny budynku, poprawiono izolacyjność,<br />
zastosowano rozwiązania typu free<br />
cooling. Energia w budynku jest zarządzana<br />
przez BMS (Building Management System).<br />
Jakie rozwiązania techniczne zapewniają<br />
użytkownikom komfort?<br />
Myślę, że są to rozwiązania proste. Prawidłowo<br />
zaprojektowane stanowisko pracy<br />
powinno być uporządkowane i dobrze<br />
oświetlone, zarówno światłem dziennym, jak<br />
i sztucznym.<br />
Z moich doświadczeń projektowych wynika,<br />
że ludzie lubią otaczać się meblami, półeczkami,<br />
kontenerami i gadżetami, a to tylko<br />
generuje bałagan. Lepiej mniej niż więcej. Nie<br />
należy marnować papieru, a co za tym idzie<br />
niepotrzebnie zużywać zasobów naturalnych,<br />
gromadzić folderów i dokumentów. Powinien<br />
wystarczyć regał, półka na separatorze nad<br />
biurkiem i profesjonalne archiwum. Ale to jest<br />
sytuacja idealna, nie zawsze istnieją takie możliwości.<br />
Komfortowe rozwiązanie musi być<br />
ergonomiczne – wygodny fotel, duży blat<br />
i wszystko pod ręką. Dobrze zaprojektowana<br />
przestrzeń biurowa ogranicza ilość zbędnych<br />
ruchów do minimum, nie ma biegania do<br />
drukarki, szukania dokumentów, składowania<br />
papierów.<br />
W projekcie biur należy uwzględnić<br />
konkretne parametry oświetleniowe.<br />
Czy w Pani wnętrzach znalazły się rozwiązania<br />
niestandardowe, indywidualne?<br />
Instalacje elektryczne w budynku DNV<br />
zostały zaprojektowane z uwzględnieniem<br />
wymogów ekonomiczności, niezawodności<br />
i niezbędnej nowoczesności. Ich stan jest monitorowany<br />
przez instalację BMS. Elektryczne<br />
instalacje odbiorcze w biurach oraz w salach<br />
szkoleniowych na parterze zaprojektowano<br />
wykorzystując do ich rozprowadzenia systemowe<br />
podłogi podniesione. W tych przestrzeniach<br />
zostały również zlokalizowane<br />
instalacje teletechniczne. Kwestię energooszczędności<br />
przyjętych rozwiązań, kluczową<br />
WYPOWIEDŹ EKSPERTA<br />
Krzysztof Karbowski<br />
Plexiform <strong>Świat</strong>ło System<br />
W projekcie oświetlenia miejsc pracy w Łużycka<br />
Office Park duży nacisk położono na funkcjonalność<br />
i oszczędność energii, przy zachowaniu<br />
dobrej jakości użytych materiałów. Kryteria<br />
spełniono dzięki zastosowaniu opraw w technologii<br />
świetlówek T5 o mocy 14 W, wypierających<br />
aktualnie model T8 o mocy 18 W. Umożliwiają<br />
ograniczenie o 30–40% ilości materiału zużytego<br />
do ich produkcji. Niestety, mają zwiększone<br />
wymagania optyki. Po skrupulatnych poszukiwaniach<br />
optymalnego rozwiązania wybór padł na<br />
oprawy Torino o mocy 4x14 W, z parabolicznymi<br />
odbłyśnikami rastrowymi o wysokiej sprawności<br />
(ok. 75%). Zastępują w pełni oprawy o mocy<br />
4x18 W – w porównaniu do nich pozwalają na<br />
oszczędności energii rzędu 30%. W inwestycji,<br />
w której na jednym piętrze występuje ponad<br />
100 opraw, są to wartości znaczące.<br />
Zamiast standardowych, wypełnionych błyszczącym<br />
aluminium kasetonów, widzimy cztery<br />
rozsunięte, wąskie rastry o lekkiej i eleganckiej<br />
formie. W cenie niewiele wyższej niż koszt ustępujących<br />
produktów poprzedniej generacji otrzymujemy<br />
oprawę wykonaną z anodowanego aluminium<br />
wysokiej czystości. Odbłyśniki więc nie<br />
utlenią się, a dzięki temu przez kilkanaście lat nie<br />
stracą na parametrach świetlnych i estetycznym<br />
wyglądzie.<br />
• Detale w intensywnych kolorach<br />
98 świat architektury<br />
świat architektury 99
WYPOWIEDŹ EKSPERTA<br />
Lifestyle<br />
Aleksandra Krawsz<br />
Kinnarps Polska sp. z o.o.<br />
Det Norske Veritas (DNV) to niezależna fundacja,<br />
której nadrzędnym celem jest ochrona życia<br />
i mienia ludzkiego oraz środowiska. Organizacja<br />
zajmuje się działaniami wspomagającymi procesy<br />
zarządzania i znana jest jako partner w dziedzinie<br />
poprawy jakości, bezpieczeństwa i efektywności<br />
w przemyśle wysokiego ryzyka na całym świecie.<br />
DNV postanowił stworzyć przestrzeń pracy<br />
przyjazną dla środowiska i użytkowników. Budynek,<br />
w którym znajduje się siedziba fundacji, uzyskał certyfikat<br />
Green Building. Proces certyfikacji nałożył na<br />
organizację wiele obowiązków, przede wszystkim<br />
zmniejszenie zużycia energii elektrycznej i wody,<br />
a także zapewnienie użytkownikom komfortu poprzez<br />
zastosowanie materiałów wykończeniowych<br />
z niską zawartością lotnych związków organicznych.<br />
W biurach promowane są zdrowe warunki pracy<br />
przy jednoczesnym zminimalizowaniu zużycia energii,<br />
a tym samym kosztów utrzymania.<br />
Budowa obiektu opartego na założeniach zrównoważonego<br />
rozwoju nakłada na inwestora obowiązek<br />
znalezienia odpowiednich partnerów oraz<br />
wykonawców. Zdaniem DNV, firma Kinnarps Polska<br />
wykazała w tej kwestii szczególną wrażliwość,<br />
ponieważ oferuje produkty wykonane z surowców<br />
pochodzących z certyfikowanych lasów (świadectwo<br />
PEFC i FSC) oraz kulturę produkcji opartą na<br />
zasadach zrównoważonego rozwoju.<br />
Beata Rejkowska, Sales Operation Director<br />
Kinnarps Polska, opowiada: „Oprócz rozwoju<br />
działań biznesowych, współczesne firmy dużą<br />
uwagę poświęcają trosce zarówno o środowisko<br />
społeczne, jak i naturalne. Kluczowymi pojęciami<br />
są równowaga i zrównoważony rozwój. Kinnarps<br />
pracował na rzecz równowagi w środowisku jeszcze<br />
zanim zwrócono uwagę na jego kryzys. Przez<br />
ponad 65 lat działalności dowiedliśmy też, że praca<br />
na rzecz ekologii sprzyja oszczędnościom. Na<br />
dowód zaangażowania w działalność proekologiczną<br />
Kinnarps został uhonorowany w Szwecji nagrodą<br />
>>Doskonałego Ekologicznego Dostawcy 2009
7 / 2010<br />
Wydawca:<br />
W.A. sp. z o.o.<br />
ISSN: 2081-6413<br />
Adres Wydawcy i Redakcji:<br />
ul. Szewska 3a, 50-053 Wrocław<br />
tel. 71 369 93 49<br />
fax 71 369 93 31<br />
6 / 2010<br />
Redaktor naczelna:<br />
dr inż. arch. Joanna Jabłońska<br />
j.jablonska@<strong>swiat</strong>architektury.com<br />
STADION LEGII<br />
Warszawska realizacja<br />
pracowni JSK Architekci<br />
NOWE SUKIENNICE<br />
Historia z teraźniejszością<br />
TAK ZNACZY WIĘCEJ<br />
Wywiad z Kai-Uwe Bergmannem<br />
„świat architektury”<br />
– nowy miesięcznik dla architektów.<br />
OTWARTA PRZESTRZEŃ DLA TWOICH POMYSŁÓW!<br />
Jesteś autorem ciekawego projektu, którego realizacja<br />
została już ukończona, i chcesz go opublikować bezpłatnie<br />
na naszych łamach? Chciałbyś otrzymywać nieodpłatnie<br />
miesięcznik „świat architektury”?<br />
Skontaktuj się z nami!<br />
biuro@<strong>swiat</strong>architektury.com<br />
tel. 71 369 93 45<br />
„świat architektury” to miesięcznik<br />
dla architektów, w którym prezentujemy<br />
najnowsze realizacje polskich biur projektowych.<br />
Sekretarz redakcji:<br />
Szymon Ciach<br />
tel. 71 369 93 49<br />
sz.ciach@<strong>swiat</strong>architektury.com<br />
Korekta:<br />
Maja Kadłubek<br />
Autorzy:<br />
Marta Głowacka, Kamila Kochniarczyk,<br />
Paweł Kraus, Magdalena Maszczyk, Grzegorz Mazur,<br />
Adam Osiński, Marcin Szczelina, Katarzyna Walaszek<br />
Kierownik projektu:<br />
Magdalena Buczek<br />
tel. 71 369 93 45<br />
m.buczek@<strong>swiat</strong>architektury.com<br />
Dział marketingu i reklamy:<br />
Karolina Cawricz<br />
tel. 71 369 93 48<br />
k.cawricz@<strong>swiat</strong>architektury.com<br />
Szymon Ciach<br />
tel. 71 369 93 49<br />
sz.ciach@<strong>swiat</strong>architektury.com<br />
Redaktorzy techniczni:<br />
Tomasz Głowicki, Kamil Metter<br />
Fot. okładka:<br />
Wojciech Kryński<br />
Druk:<br />
MeCo Media Communications GmbH<br />
Wiedeń, Austria<br />
ISSN: 2081-6413<br />
ISSN: 2081-6413<br />
6 / 2010<br />
FRANK<br />
GEHRY<br />
Ekskluzywnyy wywiad<br />
FRANK GEHRY<br />
Ekskluzywny wywiad<br />
HOTEL GRANARY<br />
Przebudowa Słodowni Pańskiej<br />
HOTEL GRANARY<br />
Przebudowa Słodowni Pańskiej<br />
ERGO ARENA<br />
Obiekt bez precedensu<br />
ERGO<br />
ARENA<br />
Obiekt bez precedensu<br />
Magazyn dystrybuowany jest do biur<br />
architektonicznych, jak również inwestorów,<br />
właścicieli firm budowlanych i deweloperskich,<br />
wydziałów architektury urzędów miast oraz banków.<br />
Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania<br />
i adiustacji tekstów, zmiany tytułów oraz<br />
niepublikowania ich bez podania przyczyny.<br />
Wszystkie materiały publikowane na łamach<br />
„świata architektury” objęte są prawem autorskim.<br />
Przedruk i udostępnianie wyłącznie<br />
po uzyskaniu zgody redakcji.<br />
Praca dla REDAKTORÓW<br />
W związku z dynamicznym rozwojem pisma poszukujemy redaktorów<br />
zewnętrznych do współpracy zdalnej w zakresie artykułów związanych ze<br />
współczesną polską architekturą i problematyką specjalistyczną.<br />
Prosimy o kontakt osoby z wykształceniem kierunkowym i doświadczeniem<br />
w pi saniu do magazynów i serwisów branżowych.<br />
Prosimy o przesłanie CV wraz z listem motywacyjnym na:<br />
j.jablonska@<strong>swiat</strong>architektury.com.<br />
102 świat architektury<br />
Redakcja nie ponosi odpowiedzialności<br />
za treść zamieszczanych ogłoszeń i reklam.<br />
©Wszelkie prawa zastrzeżone W.A. sp. z o.o.<br />
Wrocław 2010<br />
www.<strong>swiat</strong>architektury.com<br />
www.<strong>swiat</strong>architektury.com