swiat 07 - Świat Architektury
30.04.2015 • Views
Share Embed Flag

swiat 07 - Świat Architektury

swiat 07 - Świat Architektury

swiat 07 - Świat Architektury

SHOW MORE
SHOW LESS
ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
swiatarchitektury.com

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

START NOW

7 / 2010<br />

ISSN: 2081-6413<br />

STADION LEGII<br />

Warszawska realizacja<br />

pracowni JSK Architekci<br />

NOWE SUKIENNICE<br />

Historia z teraźniejszością<br />

TAK ZNACZY WIĘCEJ<br />

Wywiad z Kai-Uwe Bergmannem

WIĘCEJ NIŻ LAMINAT<br />

RESOPAL<br />

INSPIROWANY SZTUKĄ<br />

Funkcja RDS<br />

Odbiór sygnału RDS<br />

z wybranej stacji pozwala<br />

na wyświetlanie<br />

nazwy programu,<br />

częstotliwości pasma<br />

i aktualnej godziny;<br />

bez konieczności<br />

samodzielnego ich<br />

ustawiania.<br />

Czujniki pojemnościowe<br />

Obsługa za pośrednictwem<br />

delikatnych muśnięć<br />

pola obsługowego.<br />

Szczególną zaletą jest<br />

możliwość załączenia<br />

radia przez dotkniecie<br />

dowolnego przycisku.<br />

– autorskie kolekcje niemieckich artystów – Larsa Contzen'a i Markusa Wasse<br />

– kilkaset propozycji graficznych w najwyższej jakości powierzchni<br />

zapewnionej przez Resopal<br />

– kolekcja Pure Identity – zdobywca wyróżnienia INTERZUM 2009<br />

– ogromny wybór rozmiarów i kolekcji laminatów HPL<br />

Czysty dźwięk<br />

Podtynkowe radio<br />

Gira z RDS ze specjalnie<br />

zaprojektowanym<br />

głośnikiem zapewnia<br />

czysty dźwięk, a dzięki<br />

dodatkowemu głośnikowi<br />

staje się radiem<br />

stereofonicznym.<br />

Muzyka wprost ze ściany – UKF wzgl. MP3<br />

Nowość. Gira – podtynkowe radio z RDS<br />

Nowe podtynkowe radio RDS Gira jest instalowane w ścianie, dzięki czemu nie zajmuje miejsca. Komfort zapewnia czytelny i przejrzysty<br />

wyświetlacz, na którym pojawiają się informacje o programie i dane nadawcy, oraz dotykowe pole obsługi. Głośniki nowej generacji<br />

przekonują wysoką jakością dźwięku, a dokupienie dodatkowego głośnika pozwala na odbiór stereofoniczny. Inne funkcje: samoczynne<br />

wyłączanie (tzw. sleep), pamięć stacji, możliwość przyłączenia odtwarzacza MP3 (za pośrednictwem dodatkowego gniazda cinch).<br />

Więcej informacji na stronie: www.gira.com/radio, email: biuro@tema.pl lub tel. 22 878 03 55<br />

Na ilustracji: Podtynkowe radio z RDS, Gira Esprit, czarne szkło, kolor alu<br />

LAMINart sp. z o.o.<br />

ul. Laskowa 24, 62-060 Stęszew<br />

tel. (61) 813 47 33, tel./fax (61) 813 50 70<br />

e-mail: office@laminart.pl, www.laminart.pl<br />

Filie handlowe:<br />

ul. Piłsudskiego 2 ul. Sportowa 1 ul. Piekarnicza 12a ul. Gen. F. Kleeberga 14b ul. Św. Antoniego Padewskiego 5/7<br />

34-130 Kalwaria Zebrzydowska 05-840 Brwinów 80-126 Gdańsk 15-691 Białystok 91-038 Łódź<br />

tel./fax (33) 876 53 05 tel./fax (22) 729 79 33 tel. (58) 300 05 16 tel./fax (85) 662 37 19 tel. (42) 230 99 <strong>07</strong><br />

GSM 509 735 005 GSM 509 735 006 fax (58) 300 05 17 GSM 509 735 0<strong>07</strong> tel./fax (42) 652 10 78<br />

kalwaria@laminart.pl brwinow@laminart.pl gdansk@laminart.pl bialystok@laminart.pl lodz@laminart.pl<br />

świat architektury 3

Historia i współczesność<br />

Tytuł jednego z działów świata architektury<br />

dobrze obrazuje nie tylko jego problematykę,<br />

związaną z przebudową i rozbudową tkanki<br />

historycznej, ale i środowisko, w jakim porusza<br />

się projektant. Architekt czerpie inspirację<br />

z kontekstu urbanistycznego i historii miejsca,<br />

w którym pracuje. Przygląda się współczesnym trendom i wybiera<br />

te, które są zgodne z sąsiedztwem inwestycji, a przede wszystkim<br />

z jego filozofią architektury. To podejście ujawnia się zwłaszcza<br />

przy realizacjach takich jak Sukiennice w Krakowie, które są mocno<br />

wpisane w historię Polski. Złożoność zagadnień połączonych<br />

w tym unikalnym przedsięwzięciu przedstawiamy w sekcji „Historia<br />

i współczesność”.<br />

Wydanie otwieramy natomiast kontynuacją tematu (nr 6/2010),<br />

który dotyczył obiektów sportowych – artykułem o stadionie<br />

Legii, wzniesionym według projektu JSK Architekci. O innowacyjnych<br />

rozwiązaniach technicznych i konsultacjach merytorycznych<br />

opowiadają autorzy, dla których bezpieczeństwo i wygoda użytkowników<br />

są w architekturze elementami kluczowymi. Z kolei<br />

w artykule o Hali Politechniki Świętokrzyskiej znajdziecie Państwo<br />

informacje dotyczące budynku o podobnej funkcji, lecz mniejszej<br />

skali, opracowanego z myślą o potrzebach uczelni wyższej. Problematyka<br />

projektowania obiektów sportowych została również<br />

poruszona w tekście o centrum rekreacyjno-sportowym w Zielonej<br />

Górze. Wewnątrz numeru i tym razem nie zabraknie biurowców<br />

(m.in. Centrum Biurowe Kazimierz), obiektów mieszkaniowych<br />

(zespół budynków w Poznaniu) oraz komercyjnych – parking<br />

w Kielcach.<br />

O historii, współczesności, a nawet przyszłości architektury<br />

rozmawialiśmy z interesującymi gośćmi. Działalność pracowni<br />

Bjarke Ingels Group i jej intrygujące motto „Yes is More” przedstawił<br />

nam Kai-Uwe Bergmann, jeden z partnerów firmy. Natomiast<br />

o tworzeniu na terenie Polski opowiedziała Agnieszka Młotkowska,<br />

właścicielka pracowni Lacerta Studio & Ronja Design.<br />

W „Specjalizacjach” rozwijamy zagadnienie parkingów<br />

wielopoziomowych. Nowa inwestycja w Kielcach stanowi przykład<br />

niesztampowej architektury współczesnej, mimo spełniania<br />

powszedniej funkcji.<br />

Przyszłość miesza się z teraźniejszością, historia kształtuje<br />

współczesność – tę myśl zawarliśmy w najnowszym wydaniu<br />

świata architektury, którego lekturę polecam na wydłużające się<br />

jesienne wieczory.

• ROZPORZĄDZENIA I USTAWY<br />

W numerze:<br />

HOTELE 64<br />

Zagadnienia prawne<br />

• WYDARZENIA 8<br />

14<br />

68<br />

• SYLWETKI<br />

• NOWOŚCI PRODUKTOWE 10<br />

WIELOZADANIOWA ARCHITEKTURA 68<br />

Lacerta Studio & Ronja Design<br />

• PROJEKT Z OKŁADKI<br />

STADION LEGII 14<br />

Warszawska realizacja pracowni JSK Architekci<br />

• HISTORIA I WSPÓŁCZESNOŚĆ<br />

NOWE SUKIENNICE 72<br />

Tam, gdzie historia spotyka się z teraźniejszością<br />

• I UDLANDET<br />

TAK ZNACZY WIĘCEJ 26<br />

Wywiad z Kai-Uwe Bergmannem z Bjarke Ingels Group<br />

• JUBILEUSZ FIRMY<br />

YAWAL SA 78<br />

20 lat doświadczenia w profilach aluminiowych<br />

26<br />

72<br />

• SPECJALIZACJE<br />

• REALIZACJE W POLSCE<br />

CENTRUM REKREACYJNO-SPORTOWE 30<br />

w Zielonej Górze<br />

PARKING INACZEJ 80<br />

Parking wielopoziomowy wraz z budynkiem<br />

wystawienniczym w Kielcach<br />

CENTRUM BIUROWE KAZIMIERZ 40<br />

Przy ul. Podgórskiej w Krakowie<br />

BASEN DLA NURKÓW 88<br />

Kaszubskie centrum sportowo-rekreacyjne<br />

CENTRUM BIUROWE FRANCUSKA 46<br />

w Katowicach<br />

• WNĘTRZA<br />

EKOLOGIA I WNĘTRZA 96<br />

Projekt wnętrz biurowca Det Norske Veritas Poland<br />

– DNV Technology Centre Gdynia<br />

HALA POLITECHNIKI ŚWIĘTOKRZYSKIEJ 54<br />

Obiekt sportowy w Kielcach<br />

• LIFESTYLE<br />

ARCHITEKTURA IMPRESJI 60<br />

Zespół zabudowy mieszkaniowej w Poznaniu<br />

30<br />

96<br />

ALPY – KRAJ SALZBURSKI 101<br />

Trzy stopnie wtajemniczenia<br />

6 świat architektury świat architektury 7

Wydarzenia<br />

Typuj wyniki<br />

z Fakro<br />

Firma Fakro umieściła na Facebooku<br />

aplikację Euro 2012 Fakro Typer, która<br />

pozwala na typowanie wyników meczów<br />

eliminacyjnych do Mistrzostw Europy. Kibic<br />

może wziąć udział w grze, w której nie<br />

tylko gwarantowana jest dobra zabawa, ale<br />

także cenne nagrody. Po każdej serii spotkań<br />

można wygrać oryginalną piłkę Jabulani oraz<br />

firmowe gadżety.<br />

Zwycięzcy klasyfikacji generalnej fazy<br />

eliminacyjnej otrzymają bilety na mecz<br />

otwarcia Euro 2012, a najlepsi po fazie<br />

grupowej turnieju dostaną bilety na spotkanie<br />

finałowe. W grze można wziąć udział<br />

w każdym momencie jej trwania. Pierwsi<br />

zwycięzcy zostali już nagrodzeni. Aplikacja<br />

oraz specjalna strona internetowa na portalu<br />

społecznościowym Facebook są elementami<br />

integrującymi klientów, sympatyków oraz<br />

pracowników firmy.<br />

www.facebook.com/Euro2012FakroTyper<br />

Popularne<br />

KOŁO<br />

Pentor Research International przeprowadził<br />

niezależne badanie, z którego<br />

wynika, że najlepiej rozpoznawaną<br />

w Polsce marką w branży wyposażenia<br />

łazienek jest KOŁO. Do popularności<br />

przyczyniła się nie tylko komunikacja<br />

marketingowa, ale także bogata oferta produktowa<br />

oraz wysoka jakość wyrobów.<br />

Poziom sprzedaży w Polsce w czasach<br />

spowolnienia gospodarczego został utrzymany,<br />

a produkty zaczęły również<br />

zdobywać rynki bałkańskie, bliskowschodnie,<br />

a nawet północno-afrykańskie.<br />

Od 12 lat producent organizuje<br />

konkurs na „Projekt Łazienki” oraz przekazuje<br />

nieodpłatnie swoje produkty, m.in.<br />

do toalet w obiektach oświaty i służby<br />

zdrowia. W salonach firmowych odbywają<br />

się wystawy i spotkania poświęcone<br />

tematyce designu i architektury, a także<br />

szkolenia dla dystrybutorów, instalatorów<br />

i projektantów.<br />

www.kolo.com.pl<br />

Młodzi artyści<br />

i bloczki<br />

Wydział Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych<br />

w Warszawie oraz Solbet – producent<br />

materiałów ściennych i chemii budowlanej<br />

– zorganizowali konkurs na rzeźbę plenerową<br />

w przestrzeni publicznej. Celem<br />

konkursu było wyłonienie najciekawszych<br />

projektów i realizacji z użyciem materiałów<br />

firmy oraz promocja młodych talentów.<br />

Konkurs pokazał, że dialog pomiędzy<br />

„techniczną” branżą a artystami jest nie tylko<br />

możliwy, ale także ciekawy i inspirujący.<br />

Konkurs pt. „Przytul mnie – idiom bliskości”<br />

wywołał refleksję nad wzajemnym<br />

przenikaniem się myśli, słowa, kształtu,<br />

materii i przestrzeni. Organizatorzy chcieli<br />

w niebanalny sposób wyrazić pogląd, że<br />

beton komórkowy to produkt przyjazny<br />

człowiekowi. Uczestnicy poprzez swoje<br />

wizje artystyczne i interpretacje tematu pokazali,<br />

że jest to materiał naturalny, o lekkiej<br />

konstrukcji, podatny na wszelkiego rodzaju<br />

obróbkę. Jury nagrodziło prace Piotra<br />

Koreckiego, Marcina Fabińskiego i Pauliny<br />

Antoniewicz.<br />

www.solbet.pl<br />

Praca Piotra Koreckiego<br />

Wykład<br />

Kai-Uwe<br />

Bergmanna<br />

We wrześniu podczas ostatniej<br />

w tym roku serii wykładów w ramach<br />

cyklu spotkań Świadome Wnętrze 2010<br />

znakomitą prelekcję pt. „Yes is more”<br />

wygłosił w Poznaniu i we Wrocławiu<br />

arch. Kai-Uwe Bergmann z duńskiej pracowni<br />

Bjarke Ingels Group. W „Yes is<br />

more” Duńczyk pokazał, jak członkowie<br />

pracowni odpowiadają na polimorficzne<br />

wymagania, kompleksowe zasady oraz<br />

prezentują wysokospecjalistyczną wiedzę<br />

o społecznościach, kreując namacalne<br />

rozwiązania poprzez realizację procesów<br />

artystycznych. Idea „Yes is more” mówi jezykiem<br />

kultury masowej, pozwalając rzeczom<br />

wzniosłym błyszczeć w codziennym<br />

otoczeniu. Spotkanie zakończyło się miłym<br />

akcentem: organizatorzy przekazali cały<br />

dochód ze sprzedaży książek „Yes Is More:<br />

An Archicomic on Architectural Evolution”<br />

na zakup klocków Lego dla wybranych domów<br />

dziecka z Poznania i Wrocławia.<br />

www.swiadomewnetrze.pl<br />

Toaleta na<br />

pocztówkę<br />

Hiszpańska<br />

wyspa w Polsce<br />

Udana edycja targów<br />

WorldHotel 2010<br />

Wystawa designu<br />

kamieniarskiego<br />

Przedmiotem tytułowego konkursu<br />

organizowanego przez miasto Sopot jest<br />

projekt koncepcyjny obejmujący zarówno<br />

formę zewnętrzną, jak i wnętrze publicznej<br />

toalety. Jego celem jest wyłonienie<br />

koncepcji architektonicznej obiektu, który<br />

rozwiąże problemy sanitarne, a dzięki<br />

charakterystycznej i dizajnerskiej formie<br />

stanie się także atrakcją turystyczną. Konkurs<br />

jest adresowany zarówno do studentów<br />

kierunków projektowych na politechnikach<br />

i akademiach sztuk pięknych, jak<br />

i do profesjonalnych pracowni, firm branżowych<br />

i niezależnych artystów. Opracowanie<br />

musi się składać z projektu wnętrza, zewnętrznej<br />

formy obiektu, a także głównego<br />

elementu – ergonomicznego pisuaru oraz<br />

zdroju umożliwiającego mycie rąk. Pula<br />

nagród wynosi 20 000 złotych. Prace należy<br />

przesłać na adres organizatora lub dostarczyć<br />

do jego siedziby do dnia 28.02.2011 r.<br />

Rozstrzygnięcie konkursu nastąpi do końca<br />

marca przyszłego roku.<br />

www.sopot.pl<br />

Hiszpańska multidyscyplinarna pracownia<br />

Grupo Aranea projektuje dla Miejskiego<br />

Centrum Kultury w Mysłowicach. Placówka<br />

postanowiła przeznaczyć jedną ze swoich<br />

przestrzeni na czytelnię, która będzie wyposażona<br />

w albumy, książki oraz czasopisma<br />

z zakresu szeroko pojętej kultury.<br />

Architekci zostali poproszeni o zaprojektowanie<br />

mebla siedziska, który na nowo definiowałby<br />

pojęcie czytelni, a także wnętrza<br />

MCK. Ideą projektu Isla Polonia (otwarcie<br />

27 listopada) jest wprowadzenie krajobrazu<br />

do zamkniętego pomieszczenia. Projektanci<br />

wzorują się topografią wyspy z charakterystycznym<br />

dla niej bogactwem form przyrodniczych,<br />

takich jak góry, doliny, pagórki,<br />

łąki, jeziora. Stąd zaprojektowany mebel<br />

jest niczym ergonomiczna masa, w której<br />

architekci „rzeźbią” wzniesienia, siedziska,<br />

wypukłości i zagięcia, obserwując ułożenie<br />

ludzkiego ciała w różnych pozycjach i uzyskując<br />

w ten sposób ostateczny kształt oraz<br />

charakter „wyspy”.<br />

www.mckmyslowice.pl<br />

Ponad 3 tys. osób odwiedziło III Międzynarodowe<br />

Targi Wyposażenia Obiektów<br />

Noclegowych WorldHotel 2010,<br />

które odbyły się w dniach 29 września<br />

– 1 października w centrum MT Polska<br />

w Warszawie. Wśród gości znaleźli się<br />

właściciele, zarządzający i inwestorzy<br />

bazy noclegowej oraz projektanci wnętrz.<br />

Oferty produktów i usług przedstawiło<br />

117 wystawców z Polski i zagranicy,<br />

w pięciu sektorach tematycznych: wyposażenia<br />

i wystroju wnętrz, tekstyliów<br />

i galanterii hotelowej, housekeepingu,<br />

rozwiązań informatycznych oraz infrastruktury<br />

rekreacyjnej SPA&WELLNESS.<br />

Wydarzeniem specjalnym tegorocznej<br />

edycji było dwudniowe seminarium<br />

„Hotelarstwo w Polsce. Doświadczenia<br />

lat 1990–2010. Wiedza i rozwój do roku<br />

2015”, w trakcie którego przedstawiono<br />

analizę rynku i postępujących zmian od<br />

1990 r. do chwili obecnej i omówiono<br />

kwestie perspektyw na przyszłość.<br />

www.worldhotel.pl<br />

Na targach Kamień-Stone 2010<br />

w Poznaniu (10–13 listopada) odbędzie<br />

się wystawa projektów w kamieniu. Jest<br />

ona efektem konkursu, do którego zaproszono<br />

studentów wydziałów wzornictwa<br />

i architektury wnętrz akademii sztuk<br />

pięknych. Powstało blisko 30 propozycji,<br />

w większości nawiązujących do wyposażenia<br />

przestrzeni publicznej. Jury nagrodziło<br />

prace, które nie tylko prezentują<br />

wysoki poziom artystyczny, ale przede<br />

wszystkim mają potencjał komercyjny i są<br />

konkurencyjne dla rozwiązań oferowanych<br />

przez branże rywalizujące na rynku<br />

budowlanym z kamieniarstwem. Do<br />

realizacji wybrano trzy projekty, których<br />

prototypy zadebiutują podczas Kamień-<br />

Stone 2010, a następnie pokazane zostaną<br />

na Budmie 2011 oraz na targach arena<br />

DESIGN. Wybrano płytkę okładzinową<br />

i umywalkę z otoczaka projektu Jarosława<br />

Koska oraz „Abecadło” Agaty Kokoszki.<br />

www.projektowanie.rynekkamienia.pl<br />

8 świat architektury świat architektury 9

Nowości produktowe<br />

NOWY<br />

KOSZ DACHOWY<br />

Braas poszerzył ofertę o jednostronny<br />

dwumetrowy kosz dachowy. Produkt wykonany<br />

został ze specjalnie tłoczonych arkuszy.<br />

Poprzeczne ryflowanie wzmacnia<br />

konstrukcję i zabezpiecza przed przelewaniem<br />

się spływającej wody. Kosz zaprojektowano<br />

z myślą o szybkim montażu – nie<br />

tylko ma mniejszą ilość połączeń w linii kosza,<br />

ale i łatwo się go „osiuje”. Cechuje<br />

się wytrzymałością i elastycznością, a także<br />

odpornością na długotrwałe obciążenia<br />

deszczem. Dostępny jest w czterech popularnych<br />

kolorach: czerwonym, ciemnoszarym,<br />

brązowym i antracytowym.<br />

Opływowe kształty korpusu i wylewki<br />

armatury łazienkowej KLUDI O-CEAN<br />

zwieńczone są intrygującym detalem –<br />

joystickiem, który nadaje produktowi dynamiczny<br />

wygląd. Zastosowana w baterii<br />

technologia pozwala precyzyjnie kontrolować<br />

siłę i temperaturę wody. Wylewka wytwarza<br />

strumień kaskadowy, który spływa<br />

swobodnie, jak ze źródła, a przy tym zużywa<br />

tylko 8 litrów wody na minutę. Wzornictwo<br />

serii pozostaje w zgodzie z nieprzemijającą<br />

modą na organiczne kształty, stanowiąc<br />

harmonijne dopełnienie innych elementów<br />

wyposażenia łazienki. Łagodnie zaokrąglony<br />

front wylewki współgra z wypływającym<br />

BATERIA Z JOYSTICKIEM<br />

strumieniem wody, a z całością interesująco<br />

kontrastuje minimalistyczny joystick.<br />

W TROSCE<br />

O ZABYTKI<br />

Caparol stworzył rodzinę materiałów<br />

Histolith celem ochrony i konserwacji<br />

najcenniejszych dóbr kultury. Produkty<br />

na bazie wapna i krzemianów<br />

przeznaczone są do specjalistycznych prac<br />

konserwatorskich, rekonstrukcyjnych i renowacyjnych.<br />

Są to m.in. farby wewnętrzne<br />

oraz fasadowe, tynki renowacyjne,<br />

a także farby i lazury ochronne do drewna.<br />

Materiały na bazie surowców mineralnych<br />

umożliwiają wykonanie prac renowacyjnych<br />

zgodnie z obowiązującymi normami prawnymi,<br />

a także wymaganiami stawianymi<br />

przez konserwatora zabytków.<br />

14 000 WARIANTÓW<br />

Firma Dennert oferuje gotowe schody<br />

wieloelementowe przeznaczone do<br />

montażu bezpośrednio na budowie. Są<br />

wykonane z żelbetu i występują w ponad<br />

14 000 wariantach. Gotowy produkt dostępny<br />

jest w różnych szerokościach biegu<br />

schodów oraz stopni, w różnych wysokościach<br />

stopni i kondygnacji, a także z podwieszonymi<br />

podestami. Schody mogą być<br />

proste, kręcone lub wykonane według indywidualnego<br />

projektu klienta. Montaż na<br />

budowie zapewnia przeszkolona ekipa firmy<br />

– trwa on około 30 minut. Dostarczane są<br />

pasujące do nich poręcze. Można je również<br />

wyposażyć w rozwiązania, które gwarantują<br />

skuteczne wytłumienie odgłosu kroków.<br />

www.projektoskop.pl<br />

www.dennert.pl<br />

TRWAŁOŚĆ I ELEGANCJA<br />

MINIMALIZM W JAPOŃSKIM STYLU<br />

www.monier.pl<br />

KUBEŁKOWA<br />

IZOLACJA<br />

Produkt firmy Den Braven wyeliminuje<br />

problem wnikania wilgoci oraz służyć będzie<br />

jako warstwa drenująco-wentylująca.<br />

Wykonana z twardego polietylenu, hydroizolacyjna<br />

folia kubełkowa przeznaczona<br />

jest do ochrony fundamentów, tarasów,<br />

wewnętrznych ścian i posadzek piwnic<br />

oraz ścian oporowych. Dzięki specjalnemu<br />

kształtowi wytłoczeń folia nie ulega zgnieceniu<br />

pod naporem ziemi. Wypełniające się<br />

nią kubełki pozwalają na rozłożenie działających<br />

sił, przez co zredukowane zostaje<br />

ryzyko uszkodzenia warstwy bitumicznej<br />

oraz samej folii. Ułożenie folii na tarasie,<br />

przed wylaniem szlichty, zapewni wentylację,<br />

która pozwoli<br />

pozbyć się wilgoci.<br />

Produkt ochroni<br />

również ściany<br />

i podłogi piwnic,<br />

zapewniając odpowiednią<br />

wentylację<br />

oraz odprowadzając<br />

nadmiar zbierającej<br />

się tam wody.<br />

Averto V4 to kolekcja laminowanych<br />

paneli podłogowych firmy Witex. Klasa<br />

ścieralności AC4 gwarantuje, że panele<br />

sprawdzą się we wnętrzach o dużym natężeniu<br />

ruchu. Wodoodporna płyta nośna<br />

Sofa Jana projektu Paoli Navone zrywa<br />

ze stereotypowym myśleniem o wyposażeniu<br />

pokoju dziennego. Dzięki modułowej<br />

budowie i nietuzinkowej kolorystyce mebel<br />

nadaje pomieszczeniu niepowtarzalny charakter,<br />

który podkreślają miękkie poduszki<br />

wykonane z pokrytej dacronem pianki poliuretanowej.<br />

Z kolei na materiał pokrowców<br />

wybrano len. Godne uwagi są też kolorystyka<br />

i wzornictwo: od jednolitych i spokojnych<br />

tonów po wyraziste barwy i wzory.<br />

Wszystkie obicia sofy są zdejmowane, co<br />

pozwala dostosować kanapę np. do nowego<br />

koloru ścian. Produkt skonstruowany<br />

przez holenderską firmę Linteloo może być<br />

www.witex.com<br />

WYGODNA SOFA PAOLI NAVONE<br />

Aqua-Protect w połączeniu z impregnowanymi<br />

krawędziami pozwala na montaż<br />

w pomieszczeniach o podwyższonym<br />

poziomie wilgotności (łazienka, kuchnia).<br />

Warstwa antystatyczna zapewnia ochronę<br />

przed nieprzyjemnymi wyładowaniami<br />

elektrostatycznymi, a także zmniejsza<br />

przyczepność brudu. Sześć stylowych<br />

dekorów w kolorze ciepłego brązu ma<br />

wyraźny rysunek słojów. Panele charakteryzują<br />

się zróżnicowaną, odpowiednio<br />

dopasowaną do dekorów drewna strukturą<br />

powierzchni. Podłoga prezentuje się<br />

elegancko dzięki specjalnemu formatowi<br />

deski (1376 mm długości) oraz czterostronnej<br />

v-fudze.<br />

wykorzystywany jako komfortowa leżanka,<br />

intymna kanapa lub np. klasyczny narożnik.<br />

Dystrybutorem Linteloo w Polsce jest firma<br />

Living Concept.<br />

fot. Linteloo<br />

www.caparol.pl<br />

ZESTAW NATRYSKOWY<br />

Z PRZYCISKIEM ECO<br />

Zestaw natryskowy Oras Natura zaprojektowany<br />

przez fińską projektantkę<br />

Kirsi Svärd ma rączkę natrysku z innowacyjnym<br />

przyciskiem Eco, który ogranicza<br />

zużycie wody do 50% przy zachowaniu<br />

maksimum przyjemności podczas kąpieli.<br />

W skład zestawu wchodzi: rączka natrysku<br />

z eko-przyciskiem, drążek natrysku, uchwyt<br />

przesuwny, wąż natrysku, pojemnik na mydło<br />

i hak. Zestaw pasuje do wszystkich jednouchwytowych<br />

i termostatycznych baterii<br />

natryskowych Oras. Aby zapewnić jeszcze<br />

większą oszczędność wody i energii, należy<br />

zastosować baterie termostatyczne lub presostatyczne.<br />

Estetyka Kraju Kwitnącej Wiśni stała się inspiracją<br />

do stworzenia nowej kolekcji SAKAI firmy Technolux.<br />

Lampy charakteryzują się prostymi, geometrycznymi<br />

kształtami oraz stonowaną kolorystyką. Delikatne<br />

abażury w formie prostopadłościanów wpisane zostały<br />

w lekkie, drewniane ramki, dzięki czemu przywodzą<br />

na myśl lampiony. Efekt ten potęgują dwie<br />

dekoracyjne listwy umieszczone tuż nad główną<br />

bryłą każdej z opraw. W kolekcji na uwagę zasługuje<br />

nie tylko ciekawy fason lamp, ale również połączenie<br />

ciemnego drewna, z którego wykonano oprawy,<br />

z jasnym abażurem. Taki kolorystyczny kontrast dodaje<br />

lampom uroku i naturalnego wyrazu. W skład<br />

nowej kolekcji wchodzą cztery zwisy posiadające od<br />

jednego do czterech źródeł światła, a także praktyczny<br />

kinkiet. Lampy po zapaleniu dają naturalnie rozproszone<br />

światło.<br />

NOWA GENERACJA ENERGOOSZCZĘDNYCH OKIEN<br />

Ogólnopolska sieć sprzedaży Polskie<br />

Okna wprowadziła na rynek profile<br />

bluEvolution, które zapewniają bezkonkurencyjną<br />

wartość współczynnika przenikalności<br />

termicznej, gwarantując najwyższą<br />

izolację cieplną. Okna zmniejszają straty<br />

energii i dzięki temu pozwalają zaoszczędzić<br />

na kosztach eksploatacji mieszkania lub<br />

domu. Wykonując okno z profili nowej generacji,<br />

przy zastosowaniu standardowych<br />

wzmocnień stalowych i pakietu szybowego<br />

o współczynniku Ug = 0,8 W/(m 2 x K), uzyskujemy<br />

wartość współczynnika przenikania<br />

ciepła całego okna Uw = 0,93 W/(m 2 x K).<br />

Natomiast przy wzmocnieniach termicznych<br />

www.technolux.pl<br />

i pakiecie szybowym o Ug = 0,5 W/(m 2 x K)<br />

współczynnik całego okna wynosi zaledwie<br />

0,73 W/(m 2 x K) – dla okna referencyjnego<br />

o wymiarach 1230 mm x 1480 mm.<br />

www.denbraven.pl<br />

www.livingconcept.pl<br />

www.oras.com/pl<br />

www.polskieokna.pl<br />

10 świat architektury świat architektury 11

W SIEDZIBIE<br />

KOZIOŁKA<br />

MATOŁKA<br />

Oddane w tym roku do użytku Europejskie<br />

Centrum Bajki im. Koziołka Matołka<br />

w Pacanowie, to obiekt unikatowy nie tylko<br />

w skali kraju. Architekturę zespołu ukształtowano<br />

w oparciu o cztery charakterystyczne<br />

bryły zainspirowane babkami, jakie dzieci<br />

formują z piasku. Te niecodzienne elewacje<br />

pokryto łupkiem skalnym, a spinający je przeszklony<br />

pawilon – drewnianymi żaluzjami. Doskonała<br />

kompozycja architektoniczna i trafny<br />

dobór materiałów sprawiają, że odwiedzający<br />

z jeszcze większą przyjemnością wchodzą do<br />

bajkowego świata.<br />

Wnętrze kompleksu jest pełne intrygujących<br />

perspektyw i zaskakujących, bajkowych<br />

motywów, które pełnią również funkcje użytkowe.<br />

Odwiedzający, przechodząc przez<br />

kolejne części obiektu, podziwiają elementy<br />

wystroju i wyposażenia wnętrz. W wyszukany<br />

i przemyślany design harmonijnie wkomponowano<br />

produkty Porta. Bogata oferta firmy<br />

w zakresie wzorów i kolorów umożliwia<br />

uzyskanie satysfakcjonującego efektu, nawet<br />

jeśli elementy pochodzą ze standardowej<br />

oferty katalogowej. Warto podkreślić, że jakość<br />

tej stolarki zawsze jest bardzo wysoka,<br />

bez względu na cenę. Pozwala to projektantowi<br />

zmieścić się w często ograniczonym budżecie,<br />

bez konieczności rezygnacji z estetyki<br />

i elegancji.<br />

W Europejskim Centrum Bajki w Pacanowie<br />

zastosowano drzwi okleinowane CPL HQ<br />

(Continouns Pressure Laminate High Quality),<br />

z ramką MDF-u oklejoną w kolorze skrzydła –<br />

Popielaty Euroinvest. Barwa ta jest uniwersalna,<br />

w związku z tym dobrze sprawdza się zarówno<br />

w ogólnodostępnych częściach obiektu, jak<br />

i biurach. Należy zwrócić uwagę, że oba boki<br />

oraz górna krawędź każdego skrzydła są pokryte<br />

taśmą brzegową ABS o grubości 1 mm,<br />

co pozytywnie wpływa na właściwości produktu.<br />

W strefie administracyjnej, w zależności<br />

od funkcji pomieszczeń, zastosowano drzwi<br />

wypełnione lub z przeszkleniem, natomiast pomieszczenia<br />

higieniczno-sanitarne wyposażono<br />

w produkt pełny z kratkami wentylacyjnymi<br />

i odpowiednimi okuciami. W ofercie drzwi okleinowanych<br />

HPL znajdują się również produkty<br />

jednoskrzydłowe (o szerokościach w zakresie<br />

60–110 cm) i dwuskrzydłowe (120–200 cm),<br />

a także istnieje opcja zamówienia skrzydeł przesuwnych,<br />

co jest doskonałym rozwiązaniem<br />

w pomieszczeniach o ograniczonej powierzchni.<br />

Możliwość zamontowania ościeżnic: MINI-<br />

MAX, regulowanej PortaSYSTEM lub metalowej<br />

pozwala na zastosowanie produktu niemal<br />

w każdym obiekcie.<br />

www.portacad.eu<br />

Wszystkie zapytania dotyczące oferty niestandardowej prosimy kierować do<br />

Dział u Kontraktów: tel. (+48) 58 6778 140, e-mail: kontrakt@porta.com.pl<br />

12 świat architektury świat architektury 13

Projekt z okładki<br />

• Kontrast między cokołem<br />

stadionu i lekkim zadaszeniem<br />

STADION LEGII<br />

Warszawska realizacja pracowni JSK Architekci<br />

Zgodnie z wytycznymi inwestora zaplanowano<br />

budowę nowego stadionu na miejscu<br />

istniejącego. Przyjęto czterogwiazdkową<br />

rangę obiektu (elite stadion), co oznacza, że<br />

pojemność trybun musiała wynieść minimum<br />

30 000 miejsc siedzących. Trybuny są w pełni<br />

zadaszone i spełniają najwyższy standard<br />

UEFA.<br />

Układ urbanistyczny<br />

i kontekst historyczny<br />

Atutem inwestycji jest jej położenie<br />

w sąsiedztwie ul. Czerniakowskiej, zabudowy<br />

śródmiejskiej i rozległego parku. Zieleń stanowi<br />

fragment zabytkowej, urbanistycznej. Osi<br />

Stanisławowskiej z XVIII w., która stała się dla<br />

architektów elementem zarazem ograniczajacym,<br />

jak i inspirującym określone rozwiązania.<br />

Jako odniesienie dla samej bryły przyjęto<br />

wysokość otaczających drzew – ostatecznie<br />

korona stadionu osiągnęła pułap 20 m. Dzięki<br />

temu obiekt, mimo znacznych wymiarów, nie<br />

dominuje nad krajobrazem, a lekki dach o wyraźnie<br />

zaznaczonej konstrukcji unosi się nad<br />

koronami drzew. Projektanci podkreślili także<br />

swój szacunek do zabudowy historycznej,<br />

a w szczególności do Zamku Ujazdowskiego.<br />

Zależało im na takim ograniczeniu najwyższych<br />

punktów bryły stadionu, aby nie dominowały<br />

nad kalenicą dachu (38 m) i wieżami<br />

(45 m) zabytkowej budowli.<br />

Dookoła obiektu wydzielono bezpieczną<br />

strefę pieszą, która umożliwia gromadzenie<br />

się widzów przed wydarzeniem sportowym<br />

i spokojne wyjście ze stadionu, nawet w sytuacji<br />

awaryjnej. Obszar ten służy również<br />

obsłudze technicznej i komunikacyjnej.<br />

Położenie stadionu przy należącym do<br />

założenia Osi Stanisławowskiej Kanale Piaseczyńskim<br />

wymagało uzgodnienia projektu<br />

z władzami konserwatorskimi. Prócz tego,<br />

zachowana została elewacja zachodnia trybuny<br />

głównej, którą uznano za element<br />

o wysokich wartościach architektonicznych,<br />

historycznych i identyfikacyjnych klubu.<br />

Obiekt budzi wiele emocji zarówno w środowisku<br />

architektonicznym, jak i wśród fanów sportu. Spoczywająca<br />

na masywnym cokole i przykryta lekkim<br />

dachem sylwetka stadionu harmonijnie wpisuje się<br />

w kontekst urbanistyczno-historyczny, zachowując<br />

przy tym swój indywidualny charakter.<br />

• Gra barw<br />

na membranie<br />

• Widok z promenady<br />

na płytę boiska<br />

W sektorze tym projektanci przewidzieli<br />

pomieszczenia dla VIP-ów. Stamtąd można<br />

obserwować zarówno rozgrywki sportowe,<br />

jak i rozciągające się na zachód od stadionu<br />

tereny parkowe. Zachowana fasada została<br />

wyeksponowana także od strony wnętrzna,<br />

dzięki obejmującej kilka kondygnacji przestrzeni,<br />

doświetlonej za pomocą szklanego<br />

dachu. Wysoki standard użytkowania zapewnia<br />

odpowiednia jakość wyposażenia<br />

i zastosowanych materiałów wykończeniowych,<br />

a także ciekawy sposób rozwiązania<br />

ścian, podłogi i oświetlenia.<br />

Ze względów użytkowych oraz z konieczności<br />

doświetlenia pomieszczeń, zaproponowano<br />

wyrównanie mniejszych otworów<br />

okiennych do wielkości portfenetrów zlokalizowanych<br />

nad wejściami i nad klatkami schodowymi<br />

historycznej elewacji. Natomiast ze<br />

względu na zły stan techniczny konieczne było<br />

jej częściowe rozebranie. Usunięte fragmenty<br />

zostały odtworzone na wzór stanu pierwotnego<br />

i nadbudowane na całej długości szklaną<br />

bryłą, cofniętą na ok.1,5 m w stosunku do istniejącej<br />

ściany. Jej obecność nabiera wyjątkowego<br />

wyrazu szczególnie po zmroku, kiedy<br />

oświetlone wnętrze promieniuje na zewnątrz<br />

i wzbogaca efekt podświetlonej historycznej<br />

fasady. Architekci podkreślają, że włączenie<br />

elementu historycznego w nowoczesną bryłę<br />

stadionu wyróżnia projekt Legii na tle innych<br />

obiektów. Zgodnie z zaleceniami konserwatorskimi,<br />

założono również zachowanie modernistycznego<br />

pawilonu dawnej pływalni z wieżą<br />

skoków. Niestety, obiekt zostanie rozebrany,<br />

a pozostanie jedynie jego dominanta<br />

Arena i widownia<br />

Architekci, biorąc pod uwagę aspekt społeczny,<br />

założyli stworzenie obiektu przyjaznego<br />

i otwartego, a jednocześnie bezpiecznego,<br />

w którym możliwe będzie uczestnictwo<br />

szerokiej widowni w atmosferze wydarzenia<br />

sportowego. Przestrzeń, w której przebywają<br />

kibice, ma generować pozytywne emocje<br />

i sportową atmosferę dopingu. W związku<br />

z tym przyjęto następujące rozwiązania.<br />

• Maksymalne zbliżenie trybun do pola gry.<br />

Pierwszy rząd widowni został nieznacznie wyniesiony<br />

(ok. 70 cm) nad boisko. Dzięki temu<br />

widzowie znajdują się blisko akcji toczącej się<br />

na polu gry i mają wrażenie bezpośredniego<br />

udziału w meczu.<br />

• Aby żaden element architektoniczny nie<br />

ograniczał widoczności, zastosowano szklane<br />

balustrady dla dolnych i górnych trybun.<br />

• Dobrą widoczność zapewnia także przewyżka<br />

rzędów (od 9,5 do 15 cm, wymóg<br />

UEFA min. 9 cm).<br />

• Organizacja widowni może być dowolnie<br />

14 świat architektury<br />

14 świat architektury świat architektury 15<br />

• Stalowy wspornik dachowy

• Przekrój poprzeczny<br />

rys. archiwum JSK Architekci<br />

modyfikowana za pomocą odpowiednio rozlokowanego<br />

systemu ogrodzeń i barier, które<br />

mogą być usuwane lub montowane, w zależności<br />

od planowanego widowiska.<br />

• Bezpieczeństwo widzów zapewnia monitoring<br />

oraz czytelny system identyfikacji<br />

wizualnej. Odpowiednie rozwiązania zapewniają<br />

komfortowe warunki dla osób niepełnosprawnych.<br />

Wspomniana już promenada, zlokalizowana<br />

na cokole stadionu, pełni funkcję<br />

zwornika komunikacyjnego i funkcjonalnego.<br />

Usytuowano tu szereg elementów uzupełniających,<br />

jak toalety, punkty gastronomiczne<br />

(20 kiosków o zróżnicowanym menu),<br />

pierwszą pomoc i ochronę. Stąd również<br />

odbywa się bezpośrednie napełnianie trybun<br />

dolnych a przez schody i womitoria – trybun<br />

górnych. Z promenady można także oglądać<br />

mecz na stojąco. Promenada stanowi zwieńczenie<br />

cokołu ukształtowanego za pomocą<br />

zazielenionych skarp, kamiennych murów<br />

i elementów z betonu architektonicznego.<br />

Kompozycja w naturalny sposób wpisuje się<br />

w otoczenie i park.<br />

Wielofunkcyjność<br />

Obiekt przeznaczony jest do różnorodnych<br />

funkcji. Na trybunie północnej – tzw. „żylecie”<br />

– zaplanowano możliwość demontażu siedzisk<br />

i użycie jej jako trybuny stojącej dla najbardziej<br />

zaangażowanych w doping kibiców. Według<br />

aktualnych przepisów nie jest jednak możliwe<br />

korzystanie z niej jako trybuny stojącej.<br />

W pozostałych strefach widowni usytuowano<br />

strefy demontowalnych siedzisk, po<br />

usunięciu których powstają dodatkowe przejścia<br />

ewakuacyjne, konieczne w trakcie imprez<br />

masowych, jak koncerty czy meetingi wykorzystujące<br />

powierzchnię boiska jako widownię<br />

i scenę.<br />

W południowo-zachodnim narożniku<br />

stadionu zlokalizowano panoramiczne studio<br />

telewizyjne, które może również spełniać<br />

rolę pomieszczeń do przeprowadzania wywiadów<br />

i spotkań reporterskich. Na najwyższym<br />

piętrze pawilonu usytuowano centralę<br />

ochrony, pomocy lekarskiej i bezpieczeństwa<br />

pożarowego. Na koronie stadionu zaprojektowano<br />

osłonę przed wiatrem w formie<br />

oszklonego ekranu, dzięki czemu można<br />

stamtąd podziwać panoramę Warszawy.<br />

W części zawodniczej, znajdującej się<br />

w parterze trybuny głównej, zaprojektowano<br />

zespół szatni z pomieszczeniami odnowy<br />

biologicznej oraz fizykoterapii, gabinety lekarskie,<br />

pokoje dla sędzów, dziennikarzy oraz<br />

przedstawicieli FIFA i UEFA.<br />

Funkcje podstawowe uzupełnia szereg<br />

pomieszczeń, które zapewniają użytkowanie<br />

budynku niezależnie od aktualnych<br />

wydarzeń. Pomieszczenia trybuny głównej,<br />

jak klub biznesowy (dla 1700 osób,<br />

z indywidualną kuchnią) i loże, mogą działać<br />

codziennie i służyć jako sale konferencyjne,<br />

briefingowe i bankietowe. W skrzydle północnym<br />

cokołu (ul. Łazienkowska) zlokalizowano<br />

muzeum klubu, sklep kibica, sport<br />

bar oraz strefę administracyjną z biurami<br />

klubu. Część wschodnią i południową cokołu<br />

wypełnia dwupoziomowy garaż mieszczący<br />

779 samochodów.<br />

Konstrukcja i wykończenie<br />

Przekrycie „unoszące się” nad stadionem,<br />

widoczne z wielu punktów miasta, jest<br />

zadaszeniem z tkaniny technicznej z włókien<br />

szklanych, pokrytych tworzywem PTFE.<br />

Membrana ta spoczywa na misternej konstrukcji<br />

stalowej. Od strony boiska pokrycie<br />

dachu uzupełnia pas płyt poliwęglanowych,<br />

który zapewnia lepsze doświetlenie naturalne<br />

murawy. Podstawowy układ konstrukcyjny<br />

trybun został wykonany z żelbetu, na<br />

którym zamontowano stalowe kratownice<br />

przestrzenne konstrukcji dachowej w rozstawie<br />

ok. 21 m i wysięgu ok. 32 m. Właściwe<br />

napięcie membrany gwarantuje odpowiednio<br />

zaprojektowany system lin. Rury spustowe<br />

odwodnienia dachu zostały ukryte w elementach<br />

konstrukcyjnych.<br />

Trybuny wykonano z betonu architektonicznego<br />

ze zbrojeniem podwieszanym<br />

w formach podczas betonowania. Dzięki temu<br />

wyeliminowano konieczność stosowania podkładek<br />

dystansowych i uzyskano wysoką jakość<br />

powierzchni, a także atrakcyjny wygląd<br />

zewnętrzny.<br />

Cały obiekt, w tym schody, womitoria, poręcze<br />

balustrad, jest iluminowany od zewnątrz<br />

i wewnątrz. Na szczególną uwagę zasługują<br />

rozwiązania zastosowane w płaszczyźnie dachu,<br />

m.in. efekt „laola” w barwach Legii. Zieleń<br />

skarp została dodatkowo podświetlona oprawami<br />

energooszczędnymi typu LED w kolorze<br />

zielonym.<br />

Do grupy Gemite należy również JWB Cover sp. z o.o., firma wykonawcza zajmująca<br />

się przede wszystkim usługami specjalistycznymi w zakresie zabezpieczenia<br />

i ochrony konstrukcji stalowych i betonowych.<br />

Wykonawca zabezpieczeń antykorozyjnych konstrukcji stalowej na Stadionie Legia Warszawa.<br />

Produkty z naszej oferty:<br />

• INTERZINC 52 (wysokocynkowany epoksyd), spełniający wymagania SSPC Paint 20. Składnik<br />

wszelkich antykorozyjnych systemów powłok w agresywnych środowiskach, włącznie z występującymi<br />

na konstrukcjach morskich, urządzeniach petrochemicznych, instalacjach celulozowopapierniczych,<br />

mostach i elektrowniach. Dostępny w kolorach: niebieskim, szarym i zielonym.<br />

• INTERGARD 475HS (epoksyd). Przeznaczona do stosowania jako grubopowłokowa farba poprawiająca<br />

ochronę barierową szerokiej gamy antykorozyjnych systemów powłokowych w wielu<br />

środowiskach takich, jak instalacje przybrzeżne, zakłady petrochemiczne, celulozowo-papiernicze<br />

oraz mosty. Wersja z blaszkowatym tlenkiem żelaza umożliwia wydłużenie okresu przemalowania<br />

i dogodniejszą aplikację w wytwórni przed transportem i finalnym malowaniem konstrukcji na<br />

budowie. Dostępny w kolorach: jasnoszarym MIO i wybranym zakresie barw.<br />

• INTERFINE 878 (polisiloksan akrylowy). Odporna na ciężkie warunki farba nawierzchniowa<br />

przeznaczona do aplikacji na odpowiednio zagruntowanej stali. Charakteryzuje się dobrą elastycznością,<br />

odpornością na ścieranie, zapewnia ochronę przed rozpryskami i zachlapaniami różnymi<br />

chemikaliami. Przeznaczona do stosowania na stadionach sportowych, mostach, platformach<br />

przybrzeżnych, zakładach chemicznych, petrochemicznych, celulozowo-papierniczych i energetycznych.<br />

Szeroki zakres w zakresie kolorowania Chromascan.<br />

Dzięki rozwiązaniom przyjętym<br />

w projekcie przez pracownię JSK<br />

Architekci, obiekt Legii osiągnął<br />

standard najlepszych stadionów na<br />

świecie. Obszerny materiał na temat<br />

budowy innych aren sportowych tego<br />

typu w Polsce, w tym również według<br />

projektów biura JSK Architekci,<br />

zamieściliśmy w artykule pt. „Tu<br />

było ściernisko…”, który ukazał się<br />

w świecie architektury 6/2010.<br />

TRANSTECH POLSKA sp. z o.o. należy do Grupy Gemite (www.gemite.com.pl) i działa na rynku od 1996 roku. Jest dystrybutorem firmy<br />

International Coatings w Polsce - światowego lidera w produkcji farb i zabezpieczeń antykorozyjnych do ochrony stalowych konstrukcji mostowych.<br />

Produktami tego producenta pomalowanych jest ok. 90% konstrukcji stadionów piłkarskich oraz ok. 70% mostów na całym świecie.<br />

TRANSTECH POLSKA sp. z o.o. jest dostawcą farb antykorozyjnych na Stadion Legia Warszawa oraz realizowany Stadion Narodowy w Warszawie.<br />

GRUPA GEMITE<br />

TRANSTECH POLSKA Sp. z o.o.<br />

16 świat architektury<br />

JWB COVER Sp. z o.o. 04-697 Warszawa, ul. Mrówcza 243, tel. +48 22 812 12 61, fax. +48 22 812 12 61 wew. 103, e-mail: gemite@gemite.com.pl<br />

TRANSTECH POLSKA Sp. z o.o. Dyrektor handlowy – Ernest Dzierżanowski, +48 505 154 809, e-mail: ernest.dzierzanowski@transtechpolska.com.pl<br />

16 świat architektury świat architektury 17

przepisów współpracujemy stale z polskimi<br />

rzeczoznawcami. Jeżeli mamy wątpliwości lub<br />

musimy przeprowadzić pomiary czy symulacje,<br />

pomagają nam specjaliści z innych krajów.<br />

Zapewnienie bezpieczeństwa na imprezach<br />

masowych to najwyższy priorytet, zarówno<br />

nasz, jak i UEFA.<br />

Proszę nam opowiedzieć o rozwiązaniach<br />

zastosowanych w płycie boiska.<br />

ZP: Na temat trawy możemy pół<br />

dnia rozmawiać (śmiech). Stosuje się różną<br />

wysokość podbudowy boiska: od<br />

40 cm, czasem od 80 cm. To złożony temat<br />

i tym zajmują się nasi podwykonawcy – specjaliści<br />

od systemów podgrzewania murawy i<br />

chłodzenia. Nie ma problemu z zapewnieniem<br />

wydajności tych systemów. Kłopot stanowi natomiast<br />

częsta wymiana trawy spowodowana<br />

brakiem odpowiedniego nasłonecznienia i<br />

przewietrzania. Z tym borykają się wszyscy<br />

projektanci stadionów.<br />

MR: Klub podczas budowy grał na<br />

swoim boisku i było ono już zaopatrzone<br />

w system drenażu i ogrzewania. Do<br />

nas należały jedynie niewielkie korekty. Już<br />

od kilku lat wszystko funkcjonuje tam dobrze,<br />

a klub współpracuje z firmą, która dba<br />

o infrastrukturę płyty boiska.<br />

• Womitorium<br />

Mimo tego, że stadion ma zadaszone<br />

trybuny, jego konstrukcja, czyli rozdzielenie<br />

widowni dolnej oraz górnej i zastosowanie<br />

pomiędzy nimi otwieranej fasady, umożliwia<br />

dobre napowietrzenie i przewiew wnętrza<br />

stadionu – to niezbędne dla trawy. Górna trybuna<br />

jest niezależna od dolnej. Na obie wchodzi<br />

się z promenady. Między nią a wnętrzem<br />

stadionu jest szklana fasada, która umożliwia<br />

wgląd do obiektu. Gdy mecze są rozgrywane<br />

w chłodniejszych miesiącach, ludzie nie cierpią<br />

z powodu przeciągów. Z kolei w cieplejszym<br />

okresie zamknięcie stadionu spowodowałoby<br />

zastój powietrza wewnątrz jego niecki, co<br />

byłoby szkodliwe dla samej trawy, która porosłaby<br />

mchem i zagrzybiła się. Wtedy drzwi są<br />

otwarte, a wnętrze jest przewietrzane.<br />

Na dachu zastosowali Państwo membranę.<br />

To rozwiązanie jest w Polsce nowatorskie,<br />

gdyż do tej pory bano się<br />

ją stosować ze względu na intensywne<br />

deszcze i śnieg. Panowie nie mieli tych<br />

wątpliwości?<br />

MR: Ludzie wymądrzają się na ten temat,<br />

bo słyszeli o wypadku w Katowicach. Tymczasem<br />

to nie śnieg jest największym obciążeniem<br />

dla dachu, a wiatr, który napiera z dużo większą<br />

siłą. Jeśli jest porywisty, niekorzystnie wpływa na<br />

Sky box<br />

Rzut 5 piętra<br />

Które elementy w projekcie stadionu<br />

Legii decydują o tym, że spełnia on<br />

wymogi UEFA?<br />

Zbigniew Pszczulny: Jest ich kilka.<br />

Wszystkie miejsca na stadionie są siedzące<br />

i przekryte dachem, a przewyżka rzędów<br />

wynosi 9 cm. Zaprojektowaliśmy dwie identyczne<br />

szatnie, pomieszczenia dla sędziów<br />

i do kontroli antydopingowej. Są to wytyczne<br />

UEFA, ale jest wiele innych przepisów, które<br />

musieliśmy uwzględnić, zarówno międzynarodowych,<br />

jak i polskich. Wszystko należało<br />

„włożyć do jednego kapelusza”, ale udało się.<br />

Powstał jeden z pierwszych obiektów w Polsce,<br />

który spełnia te wszystkie wymogi.<br />

Czy projekt był konsultowany ze specjalistami?<br />

JSK ARCHITEKCI O STADIONIE LEGII<br />

Mariusz Rutz: Nie musieliśmy konsultować<br />

się ze specjalistami, ponieważ właśnie<br />

z nimi Pani rozmawia. Nie od wczoraj zajmujemy<br />

się projektowaniem tego typu obiektów<br />

oraz na bieżąco współpracujemy z komisją<br />

techniczną UEFA i wymieniamy się doświadczeniami.<br />

Regulacje nie są nam obce, wręcz<br />

przeciwnie. Zgłaszamy swoje uwagi i niektóre<br />

rozwiązania ulepszamy w porozumieniu<br />

z UEFA, która je kodyfikuje. Później, na stadionach<br />

autoryzowanych przez federację<br />

stają się one standardem. Dowodem zaufania<br />

do naszego doświadczenia jest fakt,<br />

że pomagamy w dostosowaniu do wymogów<br />

UEFA dwóch stadionów na Ukrainie,<br />

których projektanci poprosili nas o pomoc.<br />

Jeśli chodzi o przedstawianie dokumentacji<br />

innym, mam swoją teorię na ten<br />

temat. Polskie prawo budowlane nakazuje<br />

uzgadnianie projektów ze specjalistami<br />

i rzeczoznawcami z różnych dziedzin. Za<br />

swoje wskazania nie biorą oni żadnej odpowiedzialności,<br />

stawiają stempel i dostają<br />

pieniądze. Ma to więc charakter wyłącznie<br />

formalny i jest fikcją. Architekt, który rzetelnie<br />

wykonuje swój zawód, musi znać się na<br />

problematyce projektowej. Przecież to on<br />

ponosi całą odpowiedzialność.<br />

Jak wyglądają uzgodnienia z UEFA?<br />

ZP: Istnieje specjalna komisja, która<br />

wszystko sprawdza, obchodzi stadion i stawia<br />

pytania. W zakresie bezpieczeństwa w<br />

obiekcie, wymagania w całej Europie są takie<br />

same. Mimo niedoskonałości krajowych<br />

Marka Forum Seating wyposażyła wiele prestiżowych obiektów<br />

m.in. stadiony na Mistrzostwach <strong>Świat</strong>a w RPA oraz Euro 2012 w Polsce.<br />

TRANSTECH<br />

1/2<br />

Hala Ergo Arena – Gdańsk/Sopot Stadion Legii – Warszawa Stadion Green Point – Kapsztad, RPA<br />

Systemy siedzisk dla wymagającej publiczności<br />

www.forumseating.com<br />

18 świat architektury<br />

świat architektury 19

• Zespół wejść na stadion<br />

20 świat architektury<br />

przeciążenia konstrukcji. Dach jest przemyślany,<br />

ma podgrzewane wpusty, sprawne odwodnienie.<br />

Membrana teflonowa na podkładzie konstrukcyjnym<br />

z włókna szklanego sprawia, że<br />

śnieg ześlizguje się z jej powierzchni.<br />

ZP: Warto dodać, że to nie jest żaden<br />

eksperyment. Te rozwiązania są na świecie<br />

znane. Nasz konstruktor zaprojektował<br />

ok. 100 takich dachów. Wybraliśmy to rozwiązanie<br />

ze względu na walory architektoniczne.<br />

Naszym zadaniem było wkomponowanie<br />

stadionu w otoczenie, tak aby nie<br />

było go widać. Chodziło o uszanowanie<br />

Osi Stanisławowskiej. Stadion jest położony<br />

w pięknym miejscu i miał być tak ukształtowany,<br />

by jak najmniej wpływać na to założenie<br />

i widok na Zamek Ujazdowski. Wydaje<br />

nam się, że efekt osiągnęliśmy, gdyż obiekt<br />

zakryty tym lekkim parasolem chowa się<br />

wśród drzew. Zdecydowaliśmy się na rozwiązanie<br />

„parkowe”, „namiotowe”, najlżejszą<br />

i subtelną formę, która jednocześnie stadionu<br />

nie zaciemnia. Membrana jest biała, więc<br />

pod dachem jest jasno.<br />

MR: Pas pokrycia dachowego o szerokości<br />

ok. 8 m wokół boiska jest wykonany z płyt<br />

poliwęglanowych w celu poprawy doświetlenia<br />

murawy. Płyty te przepuszczają znacznie<br />

więcej promieni słonecznych niż powłoka<br />

membrany i w ten sposób poprawiają warunki<br />

wegetacyjne trawy.<br />

To rozwiązanie kojarzy mi się ze starożytnym<br />

Rzymem, gdzie stadiony przekrywano<br />

materiałowymi osłonami.<br />

MR: Tak było na przykład w Koloseum.<br />

Do korony montowano wsporniki, a tkaniny<br />

były rozwieszane. Ten dach służył raczej<br />

zacienianiu niż ochronie przed deszczem, ale<br />

rzeczywiście występuje tutaj analogia.<br />

ZP: Materiały mamy dziś lepsze.<br />

Niewątpliwie. Zastosowaliście Państwo<br />

beton architektoniczny ze zbrojeniem<br />

podwieszonym. W jakim celu pojawiło<br />

się to rozwiązanie?<br />

MR: To patent, którego nie możemy<br />

zdradzić (śmiech). Gdy zbrojenie układa się<br />

w szalunku, powinno być zabezpieczone<br />

przed tym, aby podczas wylewania betonu<br />

nie zostało zepchnięte i do niego nie przylegało.<br />

Pręty zaczęłyby wtedy wystawać<br />

z powierzchni prefabrykatu i pod wpływem<br />

czynników atmosferycznych zardzewiałyby,<br />

powodując korozję betonu i uszkodzenie<br />

elementu. Dlatego należy dbać, aby stal<br />

wewnątrz prefabrykatu miała odpowiednią<br />

otulinę. Do właściwego ustawienia zbrojenia<br />

najczęściej stosuje się „kółeczka” dystansowe<br />

zrobione z tworzywa sztucznego lub betonu.<br />

Jest to rozwiązanie dobre, gdy element<br />

żelbetowy jest otynkowany i pokryty powłoką<br />

ochronną. Problem pojawia się, gdy powierzchnia,<br />

która wychodzi z szalunku, jest<br />

jednocześnie wykończeniem zewnętrznym.<br />

Wtedy punkty, których elementy dystansowe<br />

dotykają i są widoczne na powierzchni<br />

betonu, stają się miejscami potencjalnego<br />

uszkodzenia prefabrykatu. Dlatego zdecydowaliśmy<br />

się na element odlewany do góry<br />

nogami i zbrojenie podwieszone w szalunku.<br />

Wtedy stal nie dotyka dna szalunku, który<br />

później staje się powierzchnią zewnętrzną.<br />

W odpowiedni sposób należy zawiesić pręty<br />

w szalunku, wylać beton i zawibrować. Duże<br />

i kosztowne obiekty są budowane raz na kilkadziesiąt<br />

lat, więc to ważny etap budowlany.<br />

ZP: Skorupę zewnętrzną stadionu i trybun<br />

zbudowano z prefabrykatów, więc jakość<br />

betonu jest dla nas ważna. Stanowi on 100%<br />

wnętrza stadionu. Jest poddany intensywnemu<br />

użytkowaniu, ścieraniu, myciu.<br />

MR: Są projektanci, którzy nie dbają<br />

o jego jakość, mówiąc, że pokryją posadzki<br />

warstwami antypoślizgowymi. Jest to rozwiązanie<br />

nieestetyczne – w porowatych powierzchniach<br />

tworzy się magazyn brudu.<br />

ZP: To powierzchnia, na której siedzą widzowie,<br />

ale spełnia także dodatkową funkcję<br />

– jest dachem dla pomieszczeń zlokalizowanych<br />

pod trybunami. Podczas obfitego deszczu<br />

nie można wykluczyć, że jakaś część trybun<br />

zostanie zamoczona, dlatego całość musi<br />

być wodoszczelna. Długowieczność stadionu<br />

i możliwość utrzymania go w stanie czystości<br />

zależą od jakości prefabrykatów.<br />

Modnym tematem są rozwiązania<br />

energooszczędne. Zastosowano je w tej<br />

realizacji?<br />

ZP: Nie chcielibyśmy tego tematu zawężać<br />

do energooszczędności. Obiekty muszą<br />

spełniać wymogi zrównoważonego rozwoju.<br />

Dbałość o środowisko polega przede<br />

Żelbetowy „ring”<br />

– podparcie dla konstrukcji dachu<br />

Deskowania:<br />

system uniwersalny DSD 12/20,<br />

dźwigarkowy ENKOFLEX<br />

i modułowy PRIMO<br />

System podparć:<br />

wieże T-60 (o wys. od 12 do 20 m)<br />

Deskowanie słupów<br />

– system modułowy ORMA<br />

Deskowanie ścian<br />

– system modułowy PRIMO<br />

Stadion Legii Warszawa<br />

Dźwigary kratowe zadaszenia<br />

nad trybunami<br />

podparte wieżami<br />

wysokonośnymi MK<br />

(o wys. od 19 do 26 m)<br />

Deskowania<br />

kształtują inwestycje<br />

Słupy Most podtrzymujące na rzece Skawie trybuny<br />

w stężone ciągu elementami DW 956Konsola systemu CR-250<br />

Schodnia BRIO uniwersalnego MK<br />

TAC-1200<br />

ULMA Construccion Polska S.A. . tel.: (22) 506 70 00 . www.ulma-c.pl<br />

20 świat architektury świat architektury 21<br />

fot. legia.com<br />

fot. legia.com

22 świat architektury<br />

wszystkim na wykorzystaniu materiałów,<br />

które będą swoją funkcję spełniały przez<br />

długi czas. Rozwiązań stosowanych w pomieszczeniach<br />

zamkniętych jest na stadionie<br />

mało, ale dochodzi zagadnienie izolacji cieplnych.<br />

Na arenie sportowej jest to problem<br />

techniczny, bo izolujemy od środka, co jest<br />

jakby na przekór fizyce budowli. Staramy się<br />

ograniczyć ilość energii, która zużywana byłaby<br />

na chłodzenie i ogrzewanie. Mało który<br />

inwestor myśli o kosztach eksploatacji. Nasze<br />

doświadczenie wskazuje, że w przeciętnym<br />

budynku w okresie 25–30 lat są one<br />

równie wysokie jak koszty inwestycji, a tym<br />

samym równoważne. Warto zainwestować<br />

na początku więcej pieniędzy w odpowiednią<br />

jakość, by w przyszłości zaoszczędzić.<br />

Klienci wciąż nie myślą w sposób<br />

perspektywiczny. Oświetlenie stadionu<br />

też z pewnością odgrywało dużą rolę<br />

w ograniczeniu kosztów.<br />

ZP: To zagadnienie jest złożone. Oświetlenie<br />

boiska musi spełniać określone wymogi,<br />

przede wszystkim podyktowane przez<br />

telewizję. Mamy także oświetlenie użytkowe<br />

i efekty specjalne, czyli iluminację. Chcieliśmy<br />

wydobyć stadion z otoczenia i pokazać jego<br />

architekturę. Połączyliśmy to w taki element<br />

„zabawowy”. Na dachu można puścić „falę<br />

świetlną”, która współgra z meksykańską falą<br />

na trybunach i może nadawać jej rytm. To<br />

dodatkowy smaczek w naszych trzech rodzajach<br />

oświetlenia.<br />

Taki element dekoracyjny…<br />

ZP: Mecz to wielki show, a my stwarzamy<br />

ramy dla tego przedstawienia. Celami architekta<br />

w projektowaniu stadionu powinno<br />

być stworzenie dobrej atmosfery, doskonałej<br />

akustyki, bliskości trybun i boiska. Mamy sygnały,<br />

że atmosfera na Legii, również dzięki<br />

kibicom, jest wspaniała.<br />

JSK pracuje także nad stadionem<br />

miejskim We Wrocławiu. Jak porównają<br />

Panowie te dwie inwestycje?<br />

MR: To zupełnie różni inwestorzy. Stadion<br />

Legii projektowaliśmy dla prywatnego<br />

klienta, czyli właściciela klubu. Projekt został<br />

zrobiony i przekazany miastu na mocy umowy<br />

między jego władzami a Legią Warszawa.<br />

Przygotowaliśmy projekt wykonawczy, specyfikację<br />

i wykonanie odbioru robót. Dokumentację<br />

stadionów we Wrocławiu i Narodowego<br />

w Warszawie wykonywaliśmy z kolei<br />

fot. Wojciech Kryński<br />

• Detal węzła konstrukcyjnego<br />

• W barwach klubowych<br />

dla instytucji publicznych. Występowała tu silna<br />

presja związana z harmonogramem robót.<br />

Dzięki naszemu doświadczeniu udało się doprowadzić<br />

do opracowania projektu na czas<br />

i rozpoczęcia prac na budowie. We Wrocławiu<br />

czkawką odbił się wybór wykonawcy, ale<br />

zostało to doprowadzone do ładu i teraz budowa<br />

postępuje szybko.<br />

ZP: Zasługa obiektu Legii jako przecierajacego<br />

szlaki dla nowej generacji stadionów<br />

w Polsce jest olbrzymia. Było to pionierskie<br />

dzieło nie dla nas, ale dla podwykonawców<br />

prefabrykatów. Z pierwszymi prefabrykatami<br />

na Legii było dużo problemów, niektóre zostały<br />

odrzucone.<br />

Czy według Panów Warszawa potrzebuje<br />

tak dużych stadionów?<br />

MR: Trzeba spojrzeć, jak to się rozwijało<br />

w czasie. Decyzja o budowie stadionu Legii<br />

została zaplanowana przed przyznaniem Polsce<br />

i Ukrainie organizacji mistrzostw Europy.<br />

Później okazało się, że obiekt przy ul. Łazienkowskiej<br />

jest za mały, więc trzeba zbudować<br />

Stadion Narodowy. Poza tym, pamiętajmy<br />

o tym, że Polska to prawie 40-milionowy<br />

kraj, a Warszawa to 2-milionowe miasto.<br />

Mamy zaległości w budowaniu obiektów publicznych.<br />

Nie chciałbym porównywać Warszawy<br />

do Londynu, bo to inny potencjał, ale<br />

w stolicy Anglii są przynajmniej cztery wielkie<br />

stadiony. Na olimpiadę zostanie zbudowany<br />

kolejny, który po igrzyskach będzie częściowo<br />

zmniejszony. Może jest to dla nas terapia<br />

szokowa, bo w krótkim czasie powstaje wiele<br />

tego typu obiektów. Jestem jednak przekonany,<br />

że dzięki nim Warszawa zyska budowle,<br />

na których będą mogły odbywać się imprezy<br />

do tej pory omijające stolicę.<br />

ZP: Spójrzmy na liczby. Gdy cztery lata<br />

temu zaczynaliśmy projektować stadion Legii,<br />

zastanawialiśmy się, ilu widzów będzie<br />

w przyszłości przychodziło na mecze tego<br />

TWORZYWA SZTUCZNE DLA ARCHITEKTURY<br />

Odpowiedzialność, którą ponoszą architekci i wykonawcy projektów budowlanych, stawia przed naszą firmą ambitne zadanie. Kontrahenci<br />

wymagają materiałów o najwyższej jakości, oczekując jednocześnie atrakcyjnych cen. Dla sektora budowlanego oferujemy szeroki wybór<br />

materiałów największych producentów z całego świata, które przeszły odpowiednie badania, spełniają określone normy oraz posiadają<br />

wymagane certyfikaty. Są to produkty na dachy, w tym zadaszenia stadionów, ściany, elewacje, izolacje oraz do prac wykończeniowych:<br />

■ poliwęglan lity i kanalikowy<br />

■ profile aluminiowe<br />

■ płyty faliste i trapezowe<br />

■ płyty kompozytowe<br />

■ HPL<br />

■ materiały izolacyjne XPS, EPS, wełna<br />

■ płyty mineralno-akrylowe Staron<br />

■ ekrany akustyczne<br />

■ panele i osprzęt<br />

MATERIAŁY NAJLEPSZYCH EUROPEJSKICH PRODUCENTÓW<br />

KOMPLEKSOWA OBSŁUGA (OD FAZY PROJEKTU PO WYKONAWSTWO)<br />

BYĆ LIDEREM W DYSTRYBUCJI TWORZYW SZTUCZNYCH W EUROPIE ŚRODKOWO-WSCHODNIEJ<br />

CENTRALA WARSZAWA<br />

ul. Księcia Ziemowita 19, 03-778 Warszawa, tel. 22 51 13 100; fax 22 51 13 101, warszawa@tuplex.pl, www.tuplex.pl

klubu. Założyliśmy, że ok. 10 tys. W tej chwili<br />

oddano do użytku trzy trybuny o pojemności<br />

21 tys. widzów. Wydano już 90 tys. kart<br />

kibica, które uprawniają do zakupu biletu lub<br />

karnetu. Na wszystkich meczach, które odbyły<br />

się do tej pory, był komplet publiczności.<br />

Nowe stadiony i nowa jakość sprawiają, że na<br />

spotkania przychodzą widzowie z wszystkich<br />

grup społecznych.<br />

MR: To są nie tylko stadiony piłkarskie, ale<br />

wielofunkcyjne areny, na których można organizować<br />

różnego rodzaju imprezy. Mówię<br />

tu zwłaszcza o Stadionie Narodowym, bo<br />

arena Legii to jednak obiekt klubowy, choć<br />

i tam zorganizowano olimpiadę dla niepełnosprawnych.<br />

Biorąc pod uwagę, kto jest właścicielem<br />

klubu (grupa medialna ITI – przyp.<br />

red.), można się spodziewać, że koncerty<br />

także będą tam organizowane. Tak gigantyczny<br />

obiekt jak Stadion Narodowy generuje<br />

również ogromną ilość miejsc pracy.<br />

ZP: Naszym życzeniem jest, by obiekt<br />

o powierzchni ok. 200 tys. m 2 funkcjonował<br />

codziennie. Są tam sale konferencyjne, restauracje,<br />

muzea, centra odnowy biologicznej.<br />

Ciągłość wykorzystywania pomieszczeń<br />

jest najważniejsza.<br />

Można patrzeć na nie jak na obiekty<br />

o oddziaływaniu metropolitalnym.<br />

ZP: Tak, a dodatkowo w obu warszawskich<br />

projektach staraliśmy się zachować<br />

kontynuację historyczną. W obiekcie Legii<br />

zachowaliśmy starą elewację z lat 20. Pokazaliśmy,<br />

że kontynuujemy to, co inni już zaczęli.<br />

Z kolei gdy otrzymaliśmy zlecenie na zaprojektowanie<br />

Stadionu Narodowego, udało<br />

nam się przekonać decydentów, że ten<br />

obiekt powinien powstać w niecce Stadionu<br />

Dziesięciolecia, choć była nawet wersja, że<br />

mógłby stanąć obok. To doskonałe założenie<br />

urbanistyczne nie przeżyłoby tego.<br />

We Wrocławiu staraliśmy się stworzyć<br />

nową urbanistykę, przewidzieć inteligentną<br />

segregację widzów i wykreować kawałek<br />

miasta z jego miastotwórczymi funkcjami, np.<br />

centrum zakupowe.<br />

Tak szerokie spojrzenie to wśród<br />

architektów rzadkość.<br />

MR: Jest to konieczne. Od tego się<br />

wszystko zaczyna. Taka szansa powstaje<br />

w momencie, gdy priorytetem nie jest maksymalne<br />

„wyżyłowanie” powierzchni, a zamawiający<br />

to instytucja publiczna, której zadanie<br />

polega na realizacji takich obiektów. Ze<br />

starożytnego Rzymu pozostały przecież właśnie<br />

świątynie, teatry i inne obiekty publiczne.<br />

W ostatnich latach zagubiliśmy się w inwestycjach<br />

budowlanych, których celem było<br />

zarobienie dużych pieniędzy w krótkim<br />

czasie, maksymalne „dopchanie” działek<br />

powierzchnią biurową i mieszkaniową. Nie<br />

zwracaliśmy uwagi na przestrzenie publiczne,<br />

które są niezbędne, by miasta zachowały<br />

swój charakter. Impuls, jaki dało przyznanie<br />

Euro 2012, ma znaczenie kulturotwórcze.<br />

ZP: Nie należy zapominać także o znaczeniu<br />

socjalnym obiektów sportowych. Powszechna<br />

opinia jest taka, że stadion to siedlisko<br />

wandalizmu. Projektując obiekt Legii,<br />

świadomie postawiliśmy na wrażliwe, kruche<br />

materiały, jak szkło. Doświadczenie podpowiada<br />

nam, że to najlepsza metoda zapobiegania<br />

wandalizmowi. I to się potwierdziło<br />

– na naszym stadionie nie było przypadków<br />

chuligaństwa. Szklane drzwi nawet nie pękły.<br />

Z kolei silne, metalowe ściany prowokują<br />

wandali.<br />

MR: Architektura wychowuje ludzi.<br />

W dobrze zaprojektowanym otoczeniu<br />

wszyscy czują się lepsi i w pewien sposób giną<br />

Lokalizacja/adres Warszawa, ul. Łazienkowska 3<br />

Pracownia projektowa<br />

Architekci prowadzący<br />

Współpraca autorska<br />

Data opracowania 20<strong>07</strong> r.<br />

JSK Architekci sp. z o.o.<br />

Data realizacji 2009–2011 r.<br />

Inwestor<br />

Powierzchnia całkowita 54 098,18 m 2<br />

Powierzchnia zabudowy 32 <strong>07</strong>3,70 m 2<br />

Kubatura brutto 642 103,92 m 3<br />

Generalny wykonawca<br />

Trasy kablowe i nośne<br />

Płyty poliwęglanowe Makrolon<br />

multi Extended UV, 3X/25-25 ES<br />

Nawierzchnie dróg i chodników,<br />

obrzeża granitowe<br />

Malowanie konstrukcji<br />

stalowych dachu<br />

Szyby selektywne przeciwsłoneczne<br />

Sun-Guard HS SN 70 oraz szyby<br />

warstwowe laminowane odprężone,<br />

półhartowane TVG i hartowane ESG,<br />

z foliami przeziernymi i matowymi<br />

Kompleksowa dostawa systemów<br />

deskowań i rusztowań<br />

Siedziska FCB na trybunach stadionu<br />

Zbigniew Pszczulny i Mariusz Rutz<br />

kierownik projektu: arch. Marcin Chruśliński<br />

kierownik techniczny projektu: arch. Adam Walczyk<br />

architekci: Peter Knoebel, Edyta Pilich,<br />

Agnieszka Kasińska, Antoni Murza-Mucha,<br />

Alina Sarzyńska, Maja Zalewska<br />

Warszawski Ośrodek Sportu i Rekreacji<br />

Konsorcjum: Polimex-Mostostal SA<br />

i Baugesellschaft Walter Hellmich GmbH<br />

BAKS sp. z o.o.<br />

TUPLEX sp. z o.o.<br />

Przedsiębiorstwo Kamieniarskie „Wolski”<br />

Kazimierz Wolski<br />

JWB Cover sp. z o.o.<br />

Press Glass SA<br />

ciemne obszary ludzkiej psychiki. Na stadionach<br />

pojawiają się rodziny z dziećmi, a przy<br />

ul. Łazienkowskiej mamy nawet pomieszczenia<br />

do przewijania niemowląt. Z takiego<br />

stadionu korzystają wszyscy mieszkańcy,<br />

a nie tylko właściciel klubu. Jeśli dzieci oglądają<br />

mecz w dobrej atmosferze, jest to działanie<br />

wychowawcze.<br />

ZP: Z obiektu korzystają także ludzie<br />

niepełnosprawni, w tym niewidomi i głusi.<br />

Wszyscy mają możliwość uczestniczenia<br />

w spektaklu.<br />

Rozumiem, że są miejsca, w których<br />

i oni mogą się poczuć bezpiecznie.<br />

MR: Oczywiście, to są również wymogi<br />

UEFA.<br />

Dziękujemy za rozmowę.<br />

ULMA Construccion Polska SA<br />

Forum Seating (Nowy Styl Group)<br />

Rozmawiała Joanna Jabłońska<br />

• W nocnej scenerii<br />

elewacje<br />

nawierzchnie,<br />

posadzki<br />

blaty<br />

kuchenne,<br />

łazienkowe<br />

schody<br />

proste,<br />

kręcone,<br />

zabiegowe<br />

ławy,<br />

kwietniki,<br />

segmenty<br />

parapety<br />

okienne<br />

Na stadionie Legii Warszawa<br />

wykonaliśmy prace kamieniarskie:<br />

Nawierzchnię dróg i chodników:<br />

– z kostki granitowej surowo łupanej w ilości 11 000 m 2<br />

– z płyt granitowych w ilości 1 100 m 2<br />

Obrzeża granitowe w ilości 1 650 mb<br />

Nawierzchnię chodników i dróg z kostki<br />

i płyt betonowych w ilości 2000 m 2<br />

Budowlane usługi<br />

kamieniarskie<br />

Rynek Kraków – nawierzchnia<br />

Galeria Krakowska – posadzki<br />

Muzeum Marynarki w Gdyni – elewacje<br />

Przedsiębiorstwo Kamieniarskie „Wolski” Kazimierz Wolski<br />

ul. Przemysłowa 10, 34-440 Kluszkowce<br />

tel./fax +48 (18) 265 01 60, www.wolski.pl<br />

24 świat architektury świat architektury 25

I udlandet<br />

• 8 House<br />

On 24th September 2010<br />

Wrocław was honored to<br />

host – Mr. Kai-Uwe Bergmann<br />

– one of the partners at Bjarke<br />

Ingels Group (BIG). At very<br />

interesting lecture we have<br />

learned about morphing functions<br />

in Scala Tower, piling up<br />

houses in Mountain project<br />

and wrapping space in the<br />

Danish Pavilion. We were so<br />

engaged by unique approach<br />

towards architecture that we<br />

asked Mr. Bergmann to tell us<br />

more. He said "yes".<br />

YES IS MORE<br />

Interview with Mr. Kai-Uwe Bergmann<br />

from Bjarke Ingels Group<br />

Each project begins by investigating numerous<br />

avenues... Some of them turn out<br />

to be vital and thus are saved but many are<br />

discarded but not forgotten. Once we go<br />

through such a selective process we eventually<br />

crystallize the projects main ideas...<br />

This can be the site or the program or even<br />

a third thing. Each project has its own DNA<br />

and thus grows out of this analytical and selective<br />

approach.<br />

One of the inspiration for People's<br />

Building in Shanghai was Feng Shui.<br />

How do you value this approach, is it<br />

a good foundation for architecture?<br />

Its perhaps too much to say that REN is<br />

inspired by Feng Shui as we first designed<br />

it for a city in Northern Sweden and only<br />

later we moved it to China and then applied<br />

the Feng Shui principles. The project did<br />

surprisingly fit well with the five elements<br />

of Feng Shui and this became an important<br />

element for the client.<br />

• Biblioteka narodowa<br />

w Kazachstanie<br />

• Projekt REN<br />

"Yes is more" – positive philosophy<br />

of architecture's evolution created<br />

by the BIG is focused on designing<br />

buildings by taking into consideration<br />

needs of the client, the urban context,<br />

finances, even politics (expressed best<br />

in the design of Helsingor Psychiatric<br />

Hospital). How do you handle an<br />

investor whose idea of architecture is<br />

based on kitsch and banality?<br />

We spent a considerable time actually<br />

seeking out the clients who share our<br />

values or inspire us. That is not to say that<br />

kitsch is bad or that banality should be<br />

banished – we just want to engage with<br />

clients who are open to our way of thinking<br />

and who then become active participants in<br />

our investigations. It is a very collaborative<br />

process.<br />

In order to provide efficiency in<br />

design BIG invites interns, engineers of<br />

different specialties to work with you.<br />

How do you manage to comprehend<br />

countless ideas and concepts?<br />

TAK ZNACZY WIĘCEJ<br />

Wywiad z Kai-Uwe Bergmannem<br />

z Bjarke Ingels Group<br />

We wrześniu podczas cyklicznie odbywającego się spotkania<br />

„Świadome Wnętrze” gościł we Wrocławiu Kai-Uwe Bergmann<br />

– partner duńskiej pracowni Bjarke Ingels Group (BIG). Podczas<br />

wykładu projektant opowiedział o transformacjach funkcji<br />

w Scala Tower, piętrzeniu domów w projekcie Góra oraz<br />

zawijaniu przestrzeni w Duńskim Pawilonie. Zafascynowani<br />

niezwykłym traktowaniem architektury zapytaliśmy go, czy<br />

zdradziłby nam więcej. Odparł: „tak”.<br />

„Tak znaczy więcej” – pozytywna filozofia<br />

ewolucji architektury stworzona<br />

przez BIG – koncentruje się na projektowaniu<br />

budynków, uwzględniając potrzeby<br />

klienta, kontekst urbanistyczny,<br />

finanse, a nawet politykę, która najlepiej<br />

wyrażona jest w projekcie szpitala<br />

psychiatrycznego Helsingor. A jak sobie<br />

Państwo radzicie z inwestorami, których<br />

wyobrażenie o architekturze opiera<br />

się na kiczu i banalności?<br />

Dużo czasu poświęcamy na wyszukiwanie<br />

klientów, którzy podzielają nasze<br />

wartości i nas inspirują. Nie chcę przez to<br />

powiedzieć, że kicz jest zły, a banalność<br />

powinna zostać zakazana – chcemy po<br />

prostu znaleźć wspólny język z klientami,<br />

którzy są otwarci na nasz sposób myślenia<br />

i stają się aktywnymi uczestnikami analiz.<br />

To proces wymagający współpracy.<br />

Chcąc zapewnić wysoką efektywność<br />

projektów, BIG zaprasza do pracy<br />

stażystów i inżynierów różnych specjalności.<br />

W jaki sposób udaje się Państwu<br />

scalić różnorodne pomysły i koncepcje?<br />

Każdy projekt rozpoczynamy od analizy<br />

wielu aspektów. Niektóre okazują się<br />

„żywe” i są zachowywane. Wiele zostaje<br />

porzuconych, lecz nie zapominamy o nich.<br />

Po przejściu przez ten wybiórczy proces<br />

krystalizujemy główne pomysły projektowe<br />

– plany zagospodarowania terenu,<br />

programy lub inne zagadnienia. Każdy<br />

projekt ma własne DNA, które tworzy się<br />

w oparciu o analityczne lub selektywne<br />

podejście.<br />

Jedną z inspiracji dla People's Building<br />

REN w Szanghaju było Feng Shui.<br />

Czy stanowi ono dobrą podstawę do<br />

projektowania?<br />

In the VM Houses we find flats with<br />

varied schemes, unparallel walls and<br />

acute angles how this kind of boldness<br />

in architecture is received by a common<br />

user of this living space?<br />

What has always surprised me was the<br />

fact that all 230 units of the VM Houses<br />

sold out within a three week period when<br />

they were first introduced in the Winter of<br />

2005. This is quick even for Copenhagen<br />

standards at this time. I am also very<br />

pleased to see that the people who have<br />

moved into the VM Houses are made<br />

up of a variety of backgrounds, ages and<br />

ethnicity.<br />

Zira Zero Island is a unique project<br />

where natural environment was<br />

the main issue, not to mention no<br />

carbon emission. What triggered this<br />

approach?<br />

Zira Island is set on the shores of<br />

Baku, Azerbaijan which is actually the<br />

site of the first ever oil drill and still is<br />

one of the top oil producing countries of<br />

26 świat architektury świat architektury 27

the Caspian Sea region. It is interesting<br />

that oil producing countries such as the<br />

UAE with Masdar and Azerbaijan with<br />

Zira who are leading the way to providing<br />

visions for a carbon neutral future. These<br />

oil producing countries have a very<br />

intuitive understanding of energy issues<br />

and are quick to realize that alternative<br />

energy sources are required in a post<br />

petroleum world.<br />

You have been asked to work<br />

abroad (People's Building, Danish<br />

Pavilion, Zira Zero Island, Holy Road).<br />

Does working with foreign engineers,<br />

builders, fitting into different law and<br />

society is a challenge?<br />

We have very early in our practice<br />

worked with international consultants and<br />

contractors in order to seek out the best<br />

thinking and people who would teach us<br />

about the world. We did this even when<br />

we were working in our native Copenhagen.<br />

So it became very natural then to take<br />

the next step and work with these same<br />

people in their backyards or to work more<br />

internationally.<br />

BIG is also involved in research connected<br />

with city development where<br />

one of the main issues is ageing of the<br />

society. What changes will have to be<br />

introduced into the urban substance in<br />

order to provide sufficient functioning<br />

of future citizens?<br />

We need to create urban areas for our<br />

future that consider the complexities of<br />

our life... Be they age vs. ethnicity, active<br />

vs. passive, speed vs. slow, integrated vs.<br />

private... all of these qualities are necessary<br />

to have a healthy city. In our project LOOP<br />

CITY we are trying to start a discussion<br />

about how our region will develop over the<br />

next 50 years.<br />

How do you perceive Poland in the<br />

current world's transformations?<br />

Poland has always historically been<br />

positioned to seek its influences from<br />

a variety of places. I think that this is one<br />

of its major strengths. Even under all of<br />

its colonial or historical influences it has<br />

always retained something unequivocally<br />

Polish. It is not afraid to be influenced as<br />

it is very confident of itself. The tendency<br />

has perhaps been heavily tilting towards<br />

the United States in recent years... I hope<br />

that Poland soon sees the opportunities to<br />

collaborate and be inspired by regions much<br />

closer to its borders... say Scandinavia ;-)<br />

Thank you very much for the interview.<br />

Conversation lead by Joanna Jabłońska<br />

• Linia brzegowa kompleksu Zira Zero Island<br />

Być może stwierdzenie, że REN zostało<br />

zainspirowane Feng Shui, jest zbyt mocne,<br />

ponieważ w pierwotnej wersji obiekt był<br />

przeznaczony dla miasta położonego w północnej<br />

części Szwecji. Później przenieśliśmy<br />

koncepcję do Chin i dopiero wtedy zastosowaliśmy<br />

zasady Feng Shui. Obiekt zaskakująco<br />

dobrze wpisał się w pięć elementów<br />

tej starożytnej sztuki, co dla naszego klienta<br />

stało się ważnym elementem.<br />

W domach VM zaprojektowaliście<br />

Państwo mieszkania o różnorodnych<br />

planach, nierównoległych ścianach<br />

i ostrych kątach. Jak taka odwaga<br />

w architekturze jest odbierana przez<br />

zwykłego mieszkańca?<br />

Zadziwia mnie, że 230 lokali w domach<br />

VM sprzedało się zaledwie w ciągu trzech<br />

tygodni od chwili oddania do użytku zimą<br />

2005 r. Był to krótki czas, nawet jak na ówczesne<br />

kopenhaskie standardy. Cieszy mnie<br />

również, że ludzie, którzy się tam wprowadzili,<br />

pochodzą z odmiennych środowisk,<br />

a ich wiek i narodowość są zróżnicowane.<br />

Zira Zero Island to wyjątkowy projekt,<br />

w którego centrum zainteresowania<br />

było środowisko naturalne, nie<br />

wspominając już o braku emisji dwutlenku<br />

węgla.<br />

Wyspa usytuowana jest w Azerbejdżanie<br />

u wybrzeży Baku. Tam po raz<br />

pierwszy wykonano odwierty w poszukiwaniu<br />

ropy naftowej, a kraj pozostaje<br />

jednym z jej czołowych producentów<br />

w rejonie Morza Kaspijskiego. Ciekawe, że<br />

to właśnie kraje zajmujące się produkcją<br />

ropy, czyli Zjednoczone Emiraty Arabskie<br />

z Masdarem i Azerbejdżan z Zirą, przodują<br />

w rozwiązaniach zapewniających przyszłość<br />

bez dwutlenku węgla. W sposób<br />

intuicyjny rozumieją problemy energetyczne<br />

i zdały sobie sprawę z konieczności stosowania<br />

alternatywnych źródeł energii.<br />

Projektowaliście Państwo na całym<br />

świecie, m.in. People's Building,<br />

Danish Pavilion, Zira Zero Island,<br />

Holy Road. Czy współpraca z zagranicznymi<br />

inżynierami i budowniczymi<br />

oraz dopasowywanie się do innego<br />

prawa i społeczeństwa jest dużym<br />

wyzwaniem?<br />

Już na początku swojej pracy projektowaliśmy<br />

przy udziale międzynarodowych<br />

konsultantów i budowlańców, ponieważ<br />

• Zira Zero Island z lotu ptaka<br />

poszukiwaliśmy najlepszych fachowców,<br />

z nowatorskim sposobem myślenia, który<br />

wiele nas o świecie nauczy. Postępowaliśmy<br />

tak nawet wtedy, gdy pracowaliśmy<br />

jedynie w Kopenhadze. Stąd całkowicie<br />

naturalny był dla nas następny krok, czyli<br />

praca z tymi osobami na ich gruncie, działanie<br />

miedzynarodowe.<br />

BIG jest również zaangażowany<br />

w badania naukowe związane z rozwojem<br />

miasta i z problemem starzenia<br />

się społeczeństwa. Jakie zmiany muszą<br />

zostać wprowadzone w tkankę urbanistyczną,<br />

aby w przyszłości zapewnić<br />

mieszkańcom dobre funkcjonowanie?<br />

Musimy stworzyć strefy urbanistyczne,<br />

które będą uwzględniały złożoność naszego<br />

życia: wiek i narodowość, aktywność<br />

i pasywność, wspólnotę i prywatność.<br />

Jeśli chcemy stworzyć „zdrowe” miasto, te<br />

wartości trzeba wziąć pod uwagę. Naszym<br />

projektem LOOP CITY (Miasto Pętli) próbujemy<br />

rozpocząć dyskusję nad rozwojem<br />

regionu w ciągu następnych 50 lat.<br />

Jak widzą Państwo Polskę na tle<br />

światowych przekształceń?<br />

Polska zawsze była tak usytuowana, by<br />

szukać wpływów z wielu miejsc. Myślę, że<br />

jest to jedna z jej zalet. Nawet w czasie zaborów<br />

i historycznych wpływów ten kraj<br />

zawsze zachowywał coś jednoznacznie<br />

polskiego. Nie obawia się czerpać inspiracji<br />

z zewnątrz i zawsze pozostaje pewny<br />

siebie. W ciągu ostatnich lat te tendencje<br />

mocno ukierunkowały się w stronę Stanów<br />

Zjednoczonych. Mam nadzieję, że Polska<br />

wkrótce dostrzeże możliwość współpracy<br />

i poszuka wzorów w regionach położonych<br />

znacznie bliżej swoich granic... na przykład<br />

w Skandynawii :-)<br />

Dziękujemy za rozmowę.<br />

fot. archiwum BIG<br />

Rozmawiała Joanna Jabłońska<br />

Szpital psychiatryczny Helsingor to<br />

projekt, który powstał na bazie konkursowej<br />

koncepcji z 2002 r. Restrykcyjne wytyczne<br />

sformułowane przez klienta zakładały połączenie<br />

monitorowania pacjentów z zapewnieniem<br />

im prywatności oraz przestrzeni<br />

otwartych z zamkniętymi. W odpowiedzi<br />

na te ograniczenia BIG zaprojektował rzut<br />

przypominający płatek śniegu, otwarty na<br />

przysłonięte tereny zielone i piękne otoczenie.<br />

Spokojne kolory wnętrz zostały zainspirowane<br />

obrazami van Gogha.<br />

• Elewacja Domów VM<br />

Domy VM, których nazwa pochodzi od<br />

sposobu ukształtowania planów, zapewniają<br />

mieszkańcom obszerne, otwarte przestrzenie,<br />

widoki z okien i pionową strefę wspólną.<br />

Starannie zaprojektowane klatki schodowe,<br />

schody i balkony o planach trójkątnych pozwoliły<br />

klientowi zaoszczędzić wydatki na<br />

konstrukcję, komunikację, a jednocześnie<br />

stworzyć niezwykłą przestrzeń spotkań.<br />

• People's Building REN<br />

People's Building REN – pierwotnie zaprojektowany<br />

dla hotelu na północy Szwecji<br />

– okazał się symbolem chińskiego słowa<br />

„ludzie”. Później, kiedy rozmiary obiektu<br />

uległy trzykrotnemu powiększeniu, został<br />

on usytuowany w Szanghaju, a projekt dostosowano<br />

do zasad Feng Shui. Organiczne<br />

formy płynnie stapiają się z gruntem, a całość<br />

pokryto stalową siatką okręgów.<br />

Duński pawilon na Expo 2010<br />

w Szanghaju jest obiektem zaprojektowanym<br />

w oparciu o nieskończoną pętlę<br />

rowerową. Inspiracją dla samonośnej, stalowej<br />

konstrukcji stały się struktury statków.<br />

Szkielet został pokryty perforowaną powłoką<br />

zgodną z wykresem napięć. Dzięki<br />

zastosowaniu oświetlenia LED fasada może<br />

być dowolnie zmieniana.<br />

• Szpital psyhiatryczny Helisngor<br />

Helsingor Psychiatric Hospital<br />

– project developed on the basis of a concept<br />

prepared for competition in 2002.<br />

Strict conditions formulated by the client demanded<br />

joining monitoring of patients with<br />

providing them privacy, open with closed<br />

spaces, and other contradictions. Rising up<br />

to those requirements BIG created snowflake-like<br />

footprint of the building opened for<br />

sheltered green gardens and beautiful surroundings.<br />

Peaceful colours of the interiors<br />

were inspired by the paintings of van Gogh.<br />

VM Houses<br />

– named after their plans, offers the people<br />

vast open spaces, views from the windows<br />

and vertical common spaces for their users.<br />

Carefully designed corridors, stairs and<br />

triangle-shaped balconies allowed the client<br />

to save a lot of money usually spend for<br />

construction and communication. At the<br />

same time a unique place for people to meet<br />

was created.<br />

People's Building REN<br />

– originally designed for a hotel in the north<br />

of Sweden turned out to be a symbol of<br />

Chinese word for 'people'. Later, when<br />

building size was multiplied by three it was<br />

localized in Shanghai and adjusted to the<br />

rules of Feng Shui. Organic form is smoothly<br />

joining with ground and covered with steel<br />

circular mesh.<br />

Danish Pavilion for Shanghai Expo<br />

2010<br />

– project based on an infinite loop for bicycles<br />

around which the building was created.<br />

Self-supporting steel construction was<br />

inspired by ship's structure. External cover<br />

was perforated according to chart of structural<br />

stress. Thanks to the usage of LED illumination<br />

fasade can be changed constantly.<br />

28 świat architektury<br />

28 świat architektury świat architektury 29<br />

• Duński pawilon Expo 2010

Realizacje w Polsce<br />

CENTRUM<br />

REKREACYJNO-SPORTOWE<br />

w Zielonej Górze<br />

www.idealstandard.de www.idealstandard.com.au www.idealstandard.at www.idealstandard.it www.idealstandard.pl www.idealstandard.fr www.ideal-standard.co.uk www.idealstandard.ie www.idealstandard.bg<br />

Ideal Standard - producent kompleksowych rozwiązań łazienkowych<br />

- dostawca produktów dla Aqua Park Zielona Góra.<br />

• Armatura<br />

• Wanny<br />

• Produkty inwestycyjne<br />

Ideal Standard Polska Sp. z o.o.<br />

ul. Ostrowskiego 7, 53-238 Wrocław<br />

tel. 71 79 55 <strong>07</strong>5, fax.71 79 55 <strong>07</strong>0<br />

• Meble<br />

• Ceramika<br />

www.idealstandard.es www.ideal-standard.hu www.idealstandard-egypt.com www.idealstandardturkey.com www.jado.com<br />

• Kabiny<br />

• Wellness<br />

www.idealstandard.gr www.idealstandard.nl www.idealstandard.ru www.idealstandard.cz www.idealstandard.be www.idealstandard.dk www.idealstandard.no www.idealstandard.lv www.idealstandard.se www.idealstandard.ro<br />

Po raz pierwszy pomysł wybudowania zespołu<br />

basenów, który odpowiadałby potrzebom<br />

130 -tysięcznego miasta, pojawił się szesnaście lat<br />

temu. W październiku 1994 r. powstało stowarzyszenie<br />

Wodny <strong>Świat</strong>, którego celem było stworzenie<br />

kompleksu sportowo-rehabilitacyjnego. Przez<br />

14 lat podejmowano próby realizacji tego zamiaru,<br />

które ku rozczarowaniu zielonogórzan kończyły<br />

się niepowodzeniami.<br />

W 20<strong>07</strong> r. nastąpiło ożywienie tematu,<br />

a ogłoszony przez Urząd Miasta Zielonej<br />

Góry w 2008 r. przetarg nieograniczony na<br />

roboty budowlane w systemie „zaprojektuj<br />

i wybuduj” doprowadził 5 sierpnia tegoż<br />

roku do podpisania umowy z firmą Skanska<br />

SA OBO w Lesznie. Obejmowała ona opracowanie<br />

dokumentacji projektowej, uzyskanie<br />

pozwolenia na budowę i wykonanie<br />

robót budowlanych dla inwestycji Budowa<br />

Centrum Rekreacyjno-Sportowego w Zielonej<br />

Górze, złożonej z kompleksu basenowego<br />

oraz hali sportowo-widowiskowej.<br />

Jako podwykonawca Skanskiej, który<br />

byłby odpowiedzialny za wykonanie kompletu<br />

projektów budowlanych, wykonawczych<br />

i koordynację międzybranżową,<br />

wystąpiło konsorcjum złożone z biur projektowych<br />

ARCUS-Consult Zielona Góra<br />

sp. z o.o. i ARCUS Planung + Beratung Bau-<br />

planungsgesellschaft mbH Cottbus. Dwa<br />

tygodnie po podpisaniu umowy z zamawiającym,<br />

czyli Miejskim Ośrodkiem Sportu<br />

i Rekreacji w Zielonej Górze, dopracowano<br />

i uzgodniono z inwestorem koncepcję. Dwa<br />

miesiące później projekt budowlany został<br />

złożony w Urzędzie Miasta. W trakcie oczekiwania<br />

na pozwolenie na budowę wykonawca<br />

dokonał koniecznych wycinek drzew, przygotował<br />

plac budowy i sprowadził sprzęt. Wycięte<br />

sosny posłużyły m.in. do sporządzenia<br />

pomocniczych szalunków i konstrukcji.<br />

14 listopada 2008 r. projekt budowlany<br />

został zatwierdzony i otrzymał pozwolenie<br />

na budowę. Tego samego dnia ruszyły prace<br />

budowlane.<br />

Warto podkreślić wyjątkową mobilizację<br />

władz miasta oraz podległych im urzędów<br />

i zakładów. Wydawanie wszelkich koniecznych<br />

decyzji, uzgodnień i pozwoleń niejednokrotnie<br />

następowało przed ustawowym<br />

terminem. Na portalu internetowym<br />

MOSiR-u regularnie pojawiały się sesje zdjęciowe<br />

z aktualnego stanu prac na budowie.<br />

Dwa razy zorganizowano tzw. „Dzień otwartych<br />

drzwi”, aby zwiedzający mogli na własne<br />

oczy przekonać się o błyskawicznych postępach<br />

w realizacji obiektu.<br />

25 czerwca 2010 r. uroczyście przecięto<br />

wstęgę, a dzień później pierwsi zielonogórzanie<br />

przekroczyli progi Centrum.<br />

• Elewacja frontowa<br />

Założenia projektowe<br />

„Nie było nas, był las” – tak można by<br />

sparafrazować sytuację zastaną na działce,<br />

którą w 90% porastał las. O atrakcyjności<br />

terenu decydowało korzystne położenie<br />

na obrzeżu miasta – niecałe 2,5 km na północny<br />

wschód od staromiejskiego rynku.<br />

Od południa obszar sąsiaduje z terenami<br />

MOSiR-u. Działka jest dogodnie połączona<br />

komunikacyjnie dzięki przebiegającej w pobliżu<br />

obwodnicy, tzw. Trasie Północnej.<br />

Ani sama lokalizacja, ani Miejscowy<br />

Plan Zagospodarowania Przestrzennego<br />

nie narzucały zbytnich ograniczeń<br />

w projektowaniu. Należało utrzymać parametry<br />

wysokościowe obiektu do 24 m<br />

z dopuszczalnymi dominantami oraz przeznaczyć<br />

minimum 80% terenu inwestycji<br />

na powierzchnię czynną. Sąsiedztwo działki,<br />

czyli las, stadion sportowy, ulica oraz<br />

stacja benzynowa i salon samochodowy,<br />

dawało pełną swobodę w rozwijaniu pomysłów.<br />

Doskonałe geologicznie warunki<br />

posadowienia – piaski średnio i dobrze zagęszczone,<br />

oraz brak wody gruntowej do<br />

głębokości 10 m – znacznie ułatwiły projektowanie.<br />

Jedynym istotnym ograniczeniem<br />

był reżim finansowy.<br />

Analiza warunków zastanych na działce,<br />

głównie istniejącej infrastruktury podziemnej,<br />

rozstrzygnęła o ulokowaniu poszczególnych<br />

elementów obiektu. Nie ulegało<br />

wątpliwości, że Centrum tworzyć będą dwa<br />

oddzielne, niekoniecznie samowystarczalne,<br />

ale mogące funkcjonować niezależnie<br />

„organizmy”: hala sportowa i hala basenowa.<br />

W celu zapewnienia wymiany oferty usługo-<br />

• Elewacja części basenowej<br />

30 świat architektury świat architektury 31

• Zjeżdżalnie<br />

wej między nimi, a także uzupełnienia jej o<br />

dodatkowe funkcje pokrewne, zaprojektowany<br />

został „organizm” trzeci – tzw. część<br />

wspólna. Spełnia ona również funkcję głównego,<br />

reprezentacyjnego wejścia.<br />

Wschodnią część działki przecinają dwie<br />

magistrale wodociągowe: Ø 800 i Ø 550.<br />

Przekładki takich ciągów są bardzo kosztowne,<br />

a terminy wykonania znacznie opóźniłyby<br />

realizację. W związku z tym, magistrale pozostały<br />

nienaruszone, a zajęty przez nie teren<br />

wyłączono spod planowanej zabudowy<br />

i przeznaczono na parkingi, lokalizację zbiornika<br />

retencyjnego wód deszczowych oraz<br />

zachowano las. Z zagospodarowania wyłączono<br />

także wyznaczony przez inwestora teren<br />

o powierzchni ok. 7 000 m 2 , który został<br />

zarezerwowany pod realizację planowanego<br />

etapu III, tj. basenów i rekreacji zewnętrznej.<br />

Obiekty rozplanowano symetrycznie<br />

w stosunku do założonej głównej osi<br />

kompozycyjnej, przebiegającej po skosie<br />

w kierunku północny zachód – południowy<br />

wschód: od skrzyżowania ul. Sulechowskiej<br />

z Sulechowską boczną, przez aleję spacerową,<br />

plac spotkań i podjazd do głównego<br />

wejścia w części wspólnej.<br />

Z racji wielkości dominującą częścią zespołu<br />

jest hala widowiskowo-sportowa,<br />

która stała się rozpoznawalną z daleka wizytówką<br />

Centrum. Ze względu na skalę<br />

organizowanych imprez i spodziewanego<br />

kierunku docierania widzów ze śródmieścia<br />

lub spoza miasta, lokalizacja hali na zachodnim<br />

brzegu działki była najkorzystniejsza.<br />

Napływ osób do parku wodnego może się<br />

odbywać wolniej i na dłuższym dystansie,<br />

więc bryłę hali basenowej wycofano w głąb<br />

działki. Dzięki temu park wodny znalazł się<br />

w strefie wyciszonej, osłoniętej wyższym<br />

budynkiem hali widowiskowo-sportowej.<br />

Dodatkowym atutem rozwiązania jest bezpośrednie<br />

powiązanie hali basenowej z terenami<br />

przyszłego kąpieliska zewnętrznego.<br />

• Hala widowiskowa<br />

W kształtowaniu architektury preferowano<br />

zasadę stosowania prostych, czytelnych<br />

rozwiązań, łatwych konstrukcyjnie<br />

i bez zbędnych udziwnień. Nacisk położono<br />

na wysoką jakość materiałów, wykonania,<br />

elementów wyposażenia, elegancję aranżacji<br />

wnętrz i – co najważniejsze – wysoki<br />

standard urządzeń technicznych. Priorytetem<br />

było również przystosowanie pomieszczeń<br />

ogólnodostępnych do potrzeb osób<br />

niepełnosprawnych.<br />

Część wspólna<br />

Obiekt ma formę pofalowanej wstęgi,<br />

biegnącej przed budynkami hali sportowej<br />

i parku wodnego. W jej centralnej części<br />

zaprojektowano szerokie wejście, a lekko<br />

odgięte ku środkowi ramiona podkreślają<br />

zapraszający charakter. Budynek jest trzykondygnacyjny,<br />

jeden poziom zlokalizowano<br />

pod ziemią. Ścianę zewnętrzną o długości<br />

105 m wzbogacają okrągłe otwory okienne<br />

symbolizujące pęcherzyki powietrza w wodzie,<br />

kręgi fal, a także kształt piłki. Motyw ten<br />

konsekwentnie pojawia się także w aranżacji<br />

wnętrz. Falę zamykają z dwóch stron ścianki<br />

szklane, wykonane w konstrukcji słupoworyglowej.<br />

Wysunięte piętro podparte kolumnadą<br />

czterech słupów tworzy naturalne<br />

zadaszenie strefy wejściowej. Przeszklony<br />

wiatrołap prowadzi do holu z recepcją, kasami,<br />

szatnią, toaletami, sklepikiem sportowym<br />

i dwiema klatkami schodowymi<br />

z windami. Dwa korytarze prowadzą do hali<br />

sportowej oraz parku wodnego i SPA.<br />

Piętro zajmują pomieszczenia do squasha,<br />

park zabaw dla dzieci oraz dwa zespoły toalet<br />

ogólnodostępnych. Symetryczne korytarze<br />

prowadzą – analogicznie do tych zlokalizowanych<br />

na parterze – do hali sportowej<br />

oraz restauracji i nowej siedziby MOSiR-u,<br />

usytyowanych już w obrębie budynku hali<br />

basenowej. W podpiwniczeniu ulokowano<br />

zespół siłowni ze strefą fitness dla 140 osób.<br />

Główną konstrukcję nośną części wspólnej<br />

stanowi układ żelbetowy, płytowo-słupowy.<br />

Dach wspierają dźwigary stalowe,<br />

pokrycie wykonano z blachy trapezowej<br />

ocieplonej wełną mineralną, a na niej ułożo-<br />

32 świat architektury

Lokalizacja/adres<br />

Pracownia projektowa<br />

Architekt prowadzący<br />

Zielona Góra, ul. Sulechowska<br />

ARCUS Consult Zielona Góra<br />

Ewa Kucharczyk<br />

• Basen główny<br />

Architekci: aranżacja wnętrz,<br />

zagospodarowanie<br />

i mała architektura<br />

Aldona Karwacka<br />

Jacek Staniszewski<br />

Barbara Molenda<br />

Data opracowania 2008/2009 r.<br />

Data realizacji 2008–2010 r.<br />

Inwestor<br />

MOSiR Zielona Góra<br />

Powierzchnia użytkowa 24 670 m 2<br />

Firma Mazur<br />

kompleksowo wyposażyła<br />

Aquapark „Wodny <strong>Świat</strong>”<br />

w Zielonej Górze w atrakcje wodne:<br />

Powierzchnia zabudowy 12 560 m 2<br />

Kubatura brutto 189 125 m 3<br />

Generalny wykonawca<br />

Systemy dachowe<br />

Cyfrowe czujki ruchu PIR: AQUA Ring, AQUA Pro;<br />

Centrala alarmowa z serii INTEGRA: INTEGRA 128;<br />

Czytniki kart zbliżeniowych – do kontroli dostępu:<br />

CZ-EMM2; Sygnalizatory akustyczne<br />

Krzesła Sigma oraz Omega High Back<br />

Kostka brukowa<br />

Wyposażenie basenu<br />

Skanska SA OBO w Lesznie<br />

VEDAG Polska sp. z o.o.<br />

Satel sp. z o.o.<br />

Forum Seating (Nowy Styl Group)<br />

ZIEL-BRUK sp. z o.o.<br />

Firma "MAZUR"<br />

Wet Bubble<br />

• Strefa odpoczynku<br />

Armatura<br />

Ideal Standard Polska sp. z o.o.<br />

Stolarka drzwiowa<br />

PORTA KMI POLAND sp. z o.o.<br />

no powłoki bitumiczne. Wstęgę ściany zewnętrznej<br />

wykonano w części podziemnej<br />

z żelbetu, w nadziemnej z porotonu, a izolację<br />

termiczną z wełny mineralnej. Całość<br />

osłonięto elewacją wentylowaną z metalizowanych<br />

płytek gresowych 60x60 cm.<br />

Stolarkę okienną i drzwiową wykonano<br />

z powlekanego proszkowo aluminium. Stropy<br />

podwieszone gipsowo-kartonowe, rastrowe,<br />

akustyczne uzupełniono w części holu wejściowego<br />

dekoracyjnymi ażurowymi rusztami<br />

i plafonami z poliwęglanu, skrywającymi<br />

oświetlenie. Otynkowane ściany pokryto<br />

jednolitą powłoką malarską, nałożono elementy<br />

dekoracyjne w formie kręgów z polimerobetonu,<br />

podświetlonych taśmami LED.<br />

34 świat architektury<br />

Ścianę recepcji wyłożono płytami meblowymi<br />

w kombinacji z płytami gresowymi. Na<br />

posadzkach ułożono wielkoformatowy gres<br />

o stosownych parametrach antypoślizgowych.<br />

Dzięki intarsji z płytek w innym kolorze<br />

uzyskano efekt rozchodzącej się fali, która<br />

biegnie przez korytarze aż do hal basenowej<br />

i sportowej.<br />

Hala widowiskowo-sportowa<br />

Budynek zaprojektowano na planie<br />

prostokąta o wymiarach 79x59 m, z lekko<br />

zaokrąglonymi narożnikami. Dach przekrywający<br />

halę ma kształt mocno spłaszczonej<br />

elipsy.<br />

• Bufet<br />

Pierwotny projekt budowlany zakładał<br />

halę na 5 000 widzów i jeden poziom trybun<br />

stałych. W kwietniu 2009 r. zapadła decyzja<br />

o powiększeniu pojemności hali do 6 000<br />

miejsc, z czego 4 000 zlokalizowano na trybunach<br />

stałych. Jedynym sposobem okazało<br />

się podwyższenie hali o jedną kondygnację.<br />

Był to najtrudniejszy moment w całym cyklu<br />

projektowania, gdyż hala sportowa miała<br />

już wtedy gotowe nie tylko fundamenty, ale<br />

i przyziemie, trybuny i docelowe klatki schodowe!<br />

W lipcu 2009 r. wydano zamienne<br />

pozwolenie na budowę. Wysokość wzrosła<br />

o 3,50 m, pojawiła się kolumnada słupów<br />

zewnętrznych, podtrzymujących z trzech<br />

stron drugie piętro trybun na 870 widzów,<br />

a wzdłuż czwartej ściany zaprojektowano<br />

antresolę z kabinami reżyserskimi, RTV,<br />

monitoringu i nadzoru, salką tłumaczy i salą<br />

konferencyjną z pomieszczeniami obsługującymi.<br />

Dodatkowe 130 miejsc ulokowano<br />

na istniejącej już pierwszej kondygnacji. Wydłużone<br />

zostały klatki schodowe, zaprojektowano<br />

niezależne schody ewakuacyjne dla<br />

drugiej kondygnacji. Powiększona została<br />

liczba sanitariatów i miejsc w szatni, które<br />

ulokowano bezpośrednio na doprojektowanym<br />

piętrze. W pierwszym poziomie trybun<br />

od strony foyer wydzielono sektor dla 126<br />

VIP-ów. Na koronie widowni znalazły się<br />

22 miejsca dla osób niepełnosprawnych.<br />

Trybuny rozsuwane na poziomie boiska<br />

mogą pomieścić 950 osób, kolejne 1000<br />

znajdzie miejsce na dostawianych krzesłach<br />

Systemy oddymiania<br />

ustawianych na parkiecie. W przyziemiu<br />

pod trybunami stałymi ulokowano pomieszczenia<br />

dla ekip sportowych, sędziów, służby<br />

medycznej, obsługi technicznej oraz magazyny<br />

i zespoły toalet dla widzów. Znaczną<br />

przestrzeń zajęły pomieszczenia techniczne.<br />

Obok głównej hali sportowej znajduje się hala<br />

treningowa z kompletnym zapleczem sportowo-szkoleniowym.<br />

D+H Polska sp. z o.o.<br />

Płyta areny głównej o wymiarach 52x32 m<br />

i wysokości użytkowej 16 m przystosowana<br />

jest do międzynarodowych rozgrywek w koszykówce,<br />

piłce ręcznej, piłce siatkowej, piłce<br />

nożnej halowej. Poprzez opuszczanie kurtyn<br />

może być podzielona na trzy mniejsze pola.<br />

Zarówno duża, jak i mała hala, wraz z zapleczem,<br />

spełniają warunki do uprawiania sportu<br />

przez osoby niepełnosprawne.<br />

• Hol główny<br />

Zjeżdżalnia „Cebula”<br />

A ponadto:<br />

• zjeżdżalnia multimedialna (dł. 210 m)<br />

• zjeżdżalnia rurowa (dł. 98 m)<br />

• zjeżdżalnia rynnowa (dł. 59 m)<br />

Wave Ball<br />

• zjeżdżalnia rodzinna dwutorowa (dł. 21 m)<br />

• atrakcje dla dzieci: słoń, dino, jeżyk<br />

• armatki, kaskady, grzybki, gejzery, leżanki<br />

• technologia basenowa – 6 obiegów<br />

Firma MAZUR<br />

ul. Szyby Rycerskie 1, 41-909 Bytom<br />

tel. +48 32 39 68 900, fax +48 32 39 68 901<br />

www.mazur.net.pl

• Hala basenowa<br />

Rzut obiektu jest nieregularny, przebieg<br />

ściany zewnętrznej urozmaicono przeszklonymi<br />

uskokami. Średnia szerokość hali<br />

basenowej wynosi 67 m, długość – 60 m,<br />

a wysokość do spodu konstrukcji – 8 m. Do<br />

hali przylega zespół SPA. Północno-zachodni<br />

narożnik obiektu podzielono na dwie kondygnacje,<br />

z których niższa mieści przebieralfot.<br />

Ewa Sobolewska, Mateusz Grabowski<br />

Główną konstrukcję budynku tworzy<br />

system słupów żelbetowych i skratowanych<br />

dźwigarów stalowych o rozpiętości 64 m<br />

i wysokości 4,5 m. Stropy i trybuny stałe<br />

wykonano z prefabrykowanych elementów<br />

żelbetowych. Ściany zewnętrzne przyziemia<br />

wylano w żelbecie, ocieplono i otynkowano.<br />

Właściwe pomieszczenie hali sportowej<br />

osłonięto systemowymi ścianami stalowymi,<br />

od wewnątrz perforowanymi (dla uzyskania<br />

odpowiedniej akustyki), ocieplonymi wełną<br />

mineralną i wykończonymi od zewnątrz poziomymi<br />

panelami typu siding. Górne pasy<br />

ścian podłużnych stanowią przeszklenia.<br />

Nadwieszenia dachu wykonano z blachy trapezowej,<br />

która umożliwia wykonanie gięć<br />

o małych promieniach. Elipsy czołowe pokryto<br />

panelami pionowymi. Pokrycie dachu<br />

zrealizowano podobnie jak w części wspólnej.<br />

W połaci zamontowano 36 klap dymowych,<br />

a spód dachu wyłożono matami<br />

akustycznymi. Między dźwigarami poprowadzono<br />

pomosty techniczne, kanały wentylacji<br />

mechanicznej, oświetlenie i nagłośnienie.<br />

Kolorystykę materiałów wykończeniowych<br />

i zainstalowanych krzesełek podporządkowano<br />

barwom flagi Zielonej Góry –<br />

zielonej i żółtej, biel zastąpił kolor jasnoszary.<br />

W tym kolorze sporządzono siedziska dla<br />

VIP-ów, szare są również prefabrykowane<br />

trybuny oraz wszystkie konstrukcje żelbetowe<br />

i stalowe. Powierzchnie komunikacyjne,<br />

w tym schody, wyłożono wykładziną z trudno<br />

zapalnego tworzywa sztucznego w barwach<br />

popielatych, przeplatanych wstawkami<br />

w odcieniach żółci i zieleni (na wylotach<br />

schodów między sektorami).<br />

Park wodny<br />

36 świat architektury

ys. archiwum ARCUS<br />

piasku, a dna basenów to jasny błękit wód<br />

przybrzeżnych, który przechodzi w granatową<br />

toń imitującą głębię. Ściany w większości<br />

otynkowano i pomalowano odpornymi<br />

na wilgoć i pleśń jasnoszarymi farbami.<br />

U nasady powierzchnie zostały uzupełnione<br />

brązowymi okładzinami z wodoodpornych<br />

płyt meblowych. W tym kolorze jest również<br />

mozaika, którą ułożono naprzemian<br />

z gresami strukturalnymi – pokrywają one<br />

ścianę z wejściem na basen. Drobne płytki<br />

dekorują również wiele indywidualnie<br />

ukształtowanych siedzisk, m.in. na wyspach<br />

i w SPA. W aranżacji wnętrza przewijają<br />

się kręgi fal, albo jako intarsje z ciemnobrązowych<br />

płyt w posadzce plaży, albo jako<br />

elementy dekoracyjne ścian, wykonane jak<br />

w części wspólnej i podświetlone taśmami<br />

LED. Kompozycję dopełniają ciemnobrązowe<br />

leżaki z białymi nakładkami oraz<br />

stoliki i donice przeznaczone na roślinność<br />

o śródziemnomorskim charakterze.<br />

Wszystkie płytki podłogowe spełniają wymagane<br />

standardy basenowe.<br />

Ewa Kucharczyk<br />

• Konstrukcja nośna dachu<br />

nie, natryski i toalety, a górna – restaurację<br />

z zapleczem kuchennym oraz nową siedzibę<br />

MOSiR-u. Wejście do parku wodnego<br />

prowadzi przez trzy stanowiska kasowe<br />

w części wspólnej.<br />

Budynek jest w całości podpiwniczony<br />

i przestrzeń ta wykorzystana została głównie<br />

do zainstalowania urządzeń techniki<br />

uzdatniania wody basenowej oraz wentylacji<br />

mechanicznej. Łączna powierzchnia wody<br />

w nieckach wynosi 1 850 m 2 . Największym<br />

z basenów jest basen rekreacyjny o powierzchni<br />

750 m 2 , następnie 8-torowy basen<br />

pływacki o długości 25 m, z przyległą<br />

niewielką widownią. Kolejny służy do nauki<br />

pływania, najmniejsze to brodzik dla małych<br />

dzieci i cztery whirlpoole (dwa z wodą solankową).<br />

Po raz pierwszy w Polsce zainstalowano<br />

wewnątrz hali balon wodny o średnicy<br />

15 m, który służy do wspinania i zjazdu. Inne<br />

atrakcje to: piłka wywołująca fale, tzw. „wave<br />

ball”, dzika rzeka, leżanki wodne, ścianka<br />

wspinaczkowa z wodospadem, różnego<br />

rodzaju masaże i gejzery, wyspy połączone<br />

mostkiem, „cebula”, zjeżdżalnia rynnowa<br />

oraz podwójna zjeżdżalnia szerokotorowa.<br />

W południowym narożniku hali wznosi<br />

się 25-metrowa, trójstronnie przeszklona<br />

wieża klatki schodowej, która prowadzi<br />

do dwóch zewnętrznych zjeżdżalni rurowych.<br />

Przekrywający ją z czwartej strony<br />

dach ma kształt płaszcza atakującej kobry.<br />

Z najwyższego poziomu – 21 m nad terenem<br />

– prowadzi wlot do najdłuższej obecnie<br />

w Polsce zjeżdżalni o długości 210 m.<br />

Oprócz adrenaliny, przejażdżce towarzyszą<br />

specjalne efekty dźwiękowe i świetlne.<br />

Z połowy wieży prowadzi wlot do drugiej,<br />

80-metrowej zjeżdżalni. Wszystkie akweny<br />

wyposażone są w urządzenia umożliwiające<br />

wejście do wody osobom niepełnosprawnym.<br />

Ażurowe schody z parteru prowadzą na<br />

piętro, gdzie znajduje się „mokry” bar, część<br />

wspomnianej restauracji oraz wyciszona<br />

strefa plaży. Restauracja, dostępna z części<br />

wspólnej, otoczona jest szczelną przeszkloną<br />

ścianą, która pozwala na wgląd w halę<br />

basenową. Kąpielisko ma także bezpośredni<br />

dostęp do pomieszczeń SPA. Dla osób przybywających<br />

z zewnątrz odnowa biologiczna<br />

dostępna jest z części wspólnej.<br />

• Rzut zespołu<br />

Zasadniczą konstrukcję nośną hali basenowej<br />

tworzą słupy żelbetowe i kratownice<br />

stalowe, zaś wydzielone piętro zostało<br />

wykonane w układzie płytowo-słupowym.<br />

Ściany zewnętrzne zrealizowano naprzemiennie<br />

jako pełne i przeszklone. Pierwsze<br />

z nich wymurowano i ocieplono, tak jak<br />

w części wspólnej, oraz osłonięto elewacją<br />

z paneli stalowych. Drugie zrealizowano<br />

w konstrukcji słupowo-ryglowej. Dach płaski<br />

zaprojektowano analogicznie do innych<br />

części Centrum, a dźwigary stropowe w hali<br />

basenowej pozostały widoczne. Między nimi<br />

podwieszono kanały wentylacji mechanicznej,<br />

która służy także do ogrzewania. Strop<br />

wyłożono od spodu odpornymi na wilgoć<br />

płytami akustycznymi. Wiele uwagi poświęcono<br />

zabezpieczeniu antykorozyjnemu<br />

konstrukcji stalowych, stosując stal szlachetną<br />

wysokiej jakości lub wykonując powłoki<br />

antykorozyjne.<br />

Kolorystyka zaproponowana w pomieszczeniach<br />

parku wodnego opiera się<br />

na naturalnych barwach nadmorskiej plaży.<br />

Brzegi wykonane z dużych płyt gresowych<br />

o nierównej powierzchni naśladują łach<br />

WYBÓR ODPOWIEDNIEGO SYSTEMU ZAPEWNIA<br />

DŁUGOWIECZNOŚĆ DACHU PŁASKIEGO<br />

W skład Centrum Rekreacyjno–Sportowego<br />

w Zielonej Górze wchodzi kryty basen o całkowitej<br />

powierzchni około 5500 m 2 . Zastosowano na nim<br />

system firmy VEDAG.<br />

Zaprojektowane zostało warstwowe przekrycie<br />

dachu, w układzie niewentylowanym, na konstrukcyjnej<br />

blasze trapezowej, które w warunkach eksploatacyjnych<br />

poddawane będzie stałemu, dużemu<br />

obciążeniu parą wodną z tytułu dyfuzji z pomieszczeń<br />

o wysokiej temperaturze i wilgotności. Celem<br />

zabezpieczenia przed zawilgoceniem warstwy termoizolacyjnej<br />

pokrycia niezbędne było zastosowanie<br />

skutecznej, ciągłej bariery paroizolacyjnej. Generalny<br />

wykonawca i wykonawca robót pokryciowych<br />

wybrali i zrealizowali jesienią 2009 roku systemowe<br />

rozwiązanie pokrycia Dach Ocieplany VEDAG<br />

w układzie klejonym. System ten spełnia wszystkie<br />

kryteria techniczno-użytkowe tego obiektu.<br />

Elementy składowe tego rozwiązania to samoprzylepna<br />

papa paroizolacyjna z wkładką AL.<br />

o nazwie VEDAGARD SK-PLUS (opór dyfuzyjny<br />

Sd1500 m), klejona do górnych fałd blachy<br />

konstrukcyjnej. Skrót PLUS oznacza bitumiczną<br />

warstwę umieszczoną na górnej powierzchni<br />

papy, służącą (po aktywacji palnikiem) do montażu<br />

termoizolacji – w przypadku tego obiektu były to<br />

płyty z wełny mineralnej. Kolejną warstwą jest papa<br />

podkładowa na wełnę mineralną z samoprzylepną<br />

warstwą wstępnego montażu VEDATOP TM.<br />

Następnie została położona papa nawierzchniowa<br />

zgrzewalna VEDATECT PYEPV200S5EN.<br />

Zastosowanie rozwiązania materiałowowykonawczego<br />

przekrycia w systemie Dach<br />

Ocielplany VEDAG w układzie klejonym od paroizolacji,<br />

poprzez termoizolację i papę podkładową,<br />

do warstwy nawierzchniowej pokrycia<br />

włącznie, jest nowoczesnym podejściem przy<br />

projektowaniu i realizacji przekryć dachowych,<br />

w szczególności dla obiektów o wysokich wymaganiach<br />

w zakresie ochrony warstw pokrycia przed<br />

zawilgoceniem dyfuzyjnym z pomieszczeń.<br />

38 świat architektury Vedag Polska Sp. z o.o. tel. 61/285 30 79 vedag@vedag.com.pl świat architektury www.vedag.com.pl<br />

39

Realizacje w Polsce<br />

Strefa wejściowa<br />

do obiektu<br />

Biel i szkło<br />

CENTRUM BIUROWE<br />

KAZIMIERZ<br />

Przy ul. Podgórskiej w Krakowie<br />

Budynek zainspirowany kształtem<br />

działki, powstał w jednej<br />

z najpiękniejszych dzielnic miasta<br />

– Kazimierzu. Najemców przyciąga<br />

komfortowymi powierzchniami<br />

biurowymi, oferując im także<br />

pracę w estetycznym środowisku.<br />

Ergonomicznie<br />

rozmieszczone<br />

funkcje są w pełni doświetlone naturalnie,<br />

a inwestycję, na tle innych,<br />

wyróżnia unikalny trójkątny rzut.<br />

Obiekt otrzymał nagrodę II stopnia w kategorii obiekty<br />

biurowo-administracyjne w konkursie Budowa Roku 2010<br />

Kazimierz był niegdyś odrębnym miastem,<br />

w sąsiedztwie Krakowa istniał już<br />

od czasów średniowiecza. Architektura<br />

osadzona w zabytkowej siatce urbanistycznej<br />

pozwala turystom na zwiedzenie<br />

m.in. synagogi, która była najważniejszym<br />

budynkiem dzielnicy żydowskiej, ratusza<br />

z dwustrefową attyką – w dużym stopniu<br />

przebudowanego w czasach renesansu,<br />

a także wielu kamienic z historycznymi detalami.<br />

Projektowanie w takim kontekście<br />

zawsze jest dla architekta wyzwaniem,<br />

a jednocześnie dużą przyjemnością.<br />

Lokalizacja i otoczenie<br />

Obok walorów architektonicznych Kazimierz<br />

jest fragmentem miasta, który<br />

z wielu powodów uchodzi za teren szczególnie<br />

cenny inwestycyjnie. Bliskie sąsiedztwo<br />

Rynku Głównego (zaledwie 10–15 minut<br />

pieszo), położenie tuż przy nabrzeżu<br />

Wisły oraz pozostałe walory krajobrazowe<br />

stanowią o atrakcyjności obszaru. Nowy<br />

obiekt powstał na terenie o powierzchni<br />

6 583 m 2 , który ograniczony jest ulicami<br />

Podgórską i Gęsią, a w bezpośrednim sąsiedztwie<br />

znajduje się centrum handloworozrywkowe<br />

Galeria Kazimierz.<br />

Teren – o rysunku granic zbliżonym do<br />

trójkąta – od południowego wschodu jest<br />

otwarty na zieloną przestrzeń nadbrzeża<br />

Wisły – Bulwaru Kurlandzkiego, który stanowi<br />

cenne zaplecze rekreacyjno-spacerowe,<br />

również dla pracowników obiektu.<br />

Od zachodu działka graniczy z Galerią Kazimierz,<br />

a od północy z zabudową mieszkaniową<br />

i hotelem. W pełni uzbrojona ma bezpośredni<br />

dostęp do drogi publicznej, czyli<br />

ul. Podgórskiej. Obsługę komunikacyjną inwestycji<br />

zapewnia również ul. Gęsia.<br />

Budynek powstał na mocy wydanej<br />

w 2002 r. „decyzji o warunkach zabudowy<br />

i zagospodarowania przestrzennego dla<br />

Galerii Kazimierz wraz z zabudową towarzyszącą<br />

na obszarze zlikwidowanej krakowskiej<br />

rzeźni miejskiej. Należy podkreślić,<br />

że cały teren wraz z historycznymi zabudowaniami<br />

rzeźni wpisany jest do rejestru<br />

zabytków.<br />

Forma i funkcja<br />

Budynkowi o trójkątnym rzucie nadano<br />

formę trzech trójtraktowych skrzydeł,<br />

z których każde zostało usytuowane<br />

wzdłuż pierzei otaczających ulic. W centrum<br />

rzutu uzyskano wewnętrzne, rozplanowane<br />

również na kształcie trójkątnym<br />

patio, które od góry przeszklono. Osiągnięto<br />

w ten sposób dodatkowe doświe-<br />

Fragment strefy recepcyjnej<br />

Strefa gastronomii<br />

40 świat architektury<br />

świat architektury 41

KATOWICKIE PRZEDSIĘBIORSTWO<br />

BUDOWNICTWA PRZEMYSŁOWEGO<br />

60LAT<br />

BUDOWNICTWO<br />

DLA POKOLEŃ<br />

„Stadion Miejski Cracovia” Kraków<br />

Profesjonalizm, wyspecjalizowana kadra i sprzęt, doświadczenie.<br />

Generalny wykonawca<br />

obiektów:<br />

• Obiekty biurowe<br />

Dynamika strefy wejściowej<br />

tlenie powierzchni biurowej i przestrzenny<br />

„oddech”. W narożnikach, gdzie ze względu<br />

na ograniczenia powierzchniowe nie<br />

można było uzyskać światła dziennego, zaprojektowano<br />

piony komunikacyjne i sanitarno-higieniczne<br />

– w sumie trzy grupy.<br />

W trakcie południowym i północnym<br />

rzut uzupełniono o dwie dodatkowe klatki<br />

o funkcjach ewakuacyjnych i technicznych.<br />

Parter oprócz powierzchni biurowej<br />

mieści hall wejściowy, hall główny z recepcją,<br />

sale konferencyjne, kioski oraz kafeterię<br />

z zapleczem. Tu również zlokalizowano<br />

wjazd do parkingu podziemnego. Piętra<br />

od pierwszego do czwartego przeznaczono<br />

na powierzchnie biurowe, które rozwiązano<br />

w trzech skrzydłach połączonych<br />

w „pętlę”. Daje to użytkownikom możliwość<br />

swobodnego kształtowania przestrzeni<br />

najmu. Mimo tego na każdej kondygnacji<br />

wyznaczono układ wewnętrznych<br />

korytarzy, sanitariatów oraz pomieszczeń<br />

socjalnych i jednostek biurowych, co stanowi<br />

osnowę powierzchni wynajmu. Podział<br />

na poszczególne lokale mógł mieć<br />

miejsce dopiero po wynajęciu powierzchni<br />

konkretnym firmom. Ze względu na układ<br />

konstrukcyjny obiektu minimalna wielkość<br />

pokoju wynosi 270 cm w osiach ścian działowych.<br />

Dwie kondygnacje podziemne zajmuje<br />

parking dla samochodów osobowych (120<br />

i 126 miejsc). Pomieszczenia techniczne<br />

rozlokowano w piwnicy na parterze, a na<br />

dachu zamontowano urządzenia związane<br />

z wentylacją mechaniczną budynku.<br />

Obiekt został w pełni przystosowany<br />

do użytkowania przez osoby niepełnosprawne.<br />

Wszystkie wejścia są monitorowane,<br />

dodatkowo budynek jest strzeżony<br />

przez ochronę.<br />

• Konstrukcja budynku<br />

Duże wyzwanie projektowe stanowiło<br />

fundamentowanie. Pod uwagę należało<br />

wziąć niewielką odległość obiektu od Wisły<br />

i nośność gruntu. Nie było także możliwości<br />

wykonania wykopu szerokoprzestrzennego.<br />

Dlatego projektanci zdecydowali<br />

się na zastosowanie systemu ścian<br />

szczelinowych, które posadowiono na głębokości<br />

13 m, oraz wykonanie płyty fundamentowej.<br />

Uskok w fasadzie<br />

Podstawowy moduł konstrukcyjny został<br />

przyjęty na 810 cm z możliwością podziału<br />

co 270 cm. Układ ten uległ częściowym<br />

modyfikacjom ze względu na nieortogonalną<br />

formę rzutu. Minimalny wymiar<br />

w pionie w świetle pokoi biurowych<br />

i korytarzy wynosi 280 cm netto (w stanie<br />

wykończonym pomieszczeń), co wynika<br />

z ograniczenia całkowitej wysokości<br />

budynku do 19 m. Obiekt został zrealizowany<br />

w układzie płytowo-słupowym,<br />

a konstrukcję wykonano z żelbetu. Lokalnie<br />

zastosowane zostały rozwiązania słupowo-belkowe.<br />

Prawidłowy moduł garażu<br />

(obie kondygnacje) nie jest zgodny<br />

z optymalnym położeniem słupów dla<br />

funkcji biurowych, więc zadecydowano<br />

o zmianie układu podpór powyżej parteru.<br />

Dzięki temu uzyskano w obu przypadkach<br />

korzystny rozkład konstrukcji.<br />

Dach wykonano w systemie membranowym,<br />

pod którym zastosowano<br />

izolację termiczną o współczynniku<br />

K=0,3 W/m 2 K. Szklany dach nad patio<br />

wyposażono w maty grzewcze, które<br />

zapobiegają zaleganiu śniegu w porze<br />

zimowej.<br />

Centrum Biurowe Kazimierz Kraków<br />

• Galerie handlowe<br />

• Hale przemysłowe<br />

• Obiekty sportowe<br />

• Centra handlowe<br />

• Przedsięwzięcia ochrony<br />

środowiska<br />

• Apartamentowce<br />

• Osiedla mieszkaniowe<br />

„BUDUS” Spółka Akcyjna<br />

40-053 Katowice, ul. Barbary 21<br />

tel. (32) 35 99 300<br />

42 świat architektury<br />

Centrum Handlowe Niwa Oświęcim<br />

Technopark Gliwice<br />

www.budus.com.pl

Lokalizacja/adres<br />

Pracownia projektowa<br />

Architekt prowadzący<br />

Architekci<br />

Kraków, ul. Podgórska<br />

IMB Asymetria<br />

dr inż. arch. Marek Lisowski<br />

dr inż. arch. Witold Gilewicz,<br />

mgr inż. arch. Marek Borkowski,<br />

mgr inż. arch. Andrzej Lipski<br />

oraz zespół: arch. T. Chruściel, I. Fluder,<br />

E. Sobolewska, A. Sieniawska<br />

systemy wentylacji<br />

i klimatyzacji<br />

Data opracowania 2006–2009 r.<br />

Data realizacji 20<strong>07</strong>–2009 r.<br />

Inwestor<br />

GTC GK Office<br />

Powierzchnia całkowita 28 368,54 m 2<br />

Powierzchnia<br />

zabudowy<br />

4 419,88 m 2<br />

Kubatura brutto 103 635,48 m 3<br />

Centrum Biurowe<br />

Kazimierz<br />

Wykonujemy instalacje w obiektach typu:<br />

• centra handlowe<br />

• baseny<br />

• teatry<br />

• hotele<br />

• hale widowiskowe<br />

• siedziby firm<br />

• restauracje<br />

• instytuty naukowe<br />

• markety spożywcze<br />

• salony samochodowe<br />

PROJEKTOWANIE • MONTAŻ • DORADZTWO • SERWIS<br />

Generalny wykonawca<br />

Kompleksowe wykonanie<br />

instalacji wentylacji<br />

i klimatyzacji<br />

Podłogi podniesione<br />

Wentylacja<br />

przeciwpożarowa<br />

KPBP Budus SA<br />

Klima – Pol sp. z o.o.<br />

PPHU Wappex<br />

Mercor SA<br />

Stadion Wisła Kraków Stadion Cracovia Centrum Biurowe CYRIL Katowice<br />

KLIMA-POL Sp. z o.o.<br />

44-200 Rybnik, ul.Piasta 3<br />

tel./fax: +48 32 423 83 78<br />

www.klima-pol.pl<br />

Narożnik budynku<br />

PODŁOGI PONIESIONE WAPPEX zamontowano w CENTRUM BIUROWYM KAZIMIERZ oraz w OFFICE ISLAND.<br />

fot. Ewa Sobolewska<br />

• Fasady<br />

W projekcie elewacji położono nacisk<br />

na funkcjonalność i elegancję. Ciemne,<br />

grafitowe powierzchnie ścian zestawiono<br />

z jasnoszarymi, a całość skontrastowano<br />

z przeszklonymi ścianami i transparentnym<br />

parterem. Zastosowanie tafli w parterze<br />

wywołuje złudzenie oderwania kubatur od<br />

powierzchni chodnika i pozwala przechodniom<br />

zajrzeć w głąb przestrzeni usługowych<br />

i głównego holu. Dzięki temu budynek jest<br />

otwarty, nie stwarza bariery psychologicznej.<br />

Dalszemu rozbiciu monolitu służą zastosowane<br />

rytmicznie uskoki i wydrążenia<br />

narożnika zrealizowane jako loggie. Płaski<br />

dach podkreśla kubiczny charakter projektu.<br />

Bryła budynku po stronie zachodniej została<br />

obniżona do wysokości ostatniej kondygnacji,<br />

tworząc w ten sposób naturalne<br />

zadaszenie nad wejściem głównym.<br />

Zewnętrzne osłony ścian wykonano<br />

z płyt włóknowo-cementowych oraz szkła<br />

w zestawach okiennych o konstrukcji aluminiowej.<br />

W szybach zlokalizowanych od<br />

strony ul. Podgórskiej zastosowano warstwę<br />

akustyczną, która niweluje hałas.<br />

• Instalacje, rozwiązania<br />

Wentylację podzielono na dwa niezależnie<br />

funkcjonujące systemy wentylacji mechanicznej.<br />

Pierwszy obsługuje powierzchnię<br />

biurową, sale konferencyjne i hall główny.<br />

Drugi przeznaczono dla pomieszczeń higieniczno-sanitarnych.<br />

Poprzez oba układy<br />

do budynku dostarczane jest filtrowane<br />

powietrze, które w okresie zimowym jest<br />

dodatkowo ogrzewane, a latem chłodzone.<br />

Obniżanie temperatury uzyskuje się za<br />

pomocą klimakonwektorów, które działają<br />

dzięki zastosowanym w systemie agregatom<br />

ziębniczym zewnętrznym.<br />

Obiekt wyposażony jest w pasywne<br />

i aktywne systemy ochrony przeciwpożarowej.<br />

Wśród nich są instalacje hydrantów<br />

wewnętrznych i części garażowej<br />

oraz system sygnalizacji pożarowej, czyli<br />

czujki przeciwpożarowe i wskaźniki działania<br />

ręcznych ostrzegaczy pożarowych.<br />

Co więcej, całość zabezpiecza system nagłośnienia<br />

alarmowego. Jego głośniki zostały<br />

rozlokowane w strategicznych punktach<br />

budowli, tj. w części komunikacyjnej,<br />

na klatkach schodowych oraz w garażach.<br />

Układ współpracuje z centralą sygnalizacji<br />

pożaru. W garażu zastosowano czujniki<br />

detekcji tlenku węgla.<br />

Jednym z elementów wyposażenia jest<br />

również centrala telefoniczna o odpowiedniej<br />

pojemności. Od niej do zabudowanych<br />

przełącznic pośredniczących rozchodzi się<br />

sieć wykonana w układzie gwiazdy, co powtórzone<br />

zostało na każdej kondygnacji.<br />

Do budynku zostanie doprowadzone przyłącze<br />

zewnętrzne.<br />

Części wspólne zostały tak rozwiązane,<br />

aby umożliwić zastosowanie systemu kontroli<br />

dostępu do wytypowanych pomieszczeń.<br />

Urządzenia ulokowano przy zjeździe<br />

do garażu (otwarcie bramy), na drzwiach<br />

do przedsionków trzonów windowych<br />

i klatek schodowych, a także w obrębie<br />

kondygnacji podziemnych. W celu komunikowania<br />

się z biurami zaprojektowano wideodomofony<br />

i domofony.<br />

44 świat architektury

Realizacje w Polsce<br />

CENTRUM BIUROWE<br />

FRANCUSKA<br />

w Katowicach<br />

Pod inwestycję wybrano działkę<br />

(ok. 7 200 m² powierzchni) ograniczoną<br />

ul. Francuską i budynkiem Sądu<br />

Okręgowego. Niedaleko usytuowany<br />

jest również Urząd Wojewódzki. Z tego<br />

względu na obszarze przeważa funkcja użyteczności<br />

publicznej. Teren komunikacyjnie<br />

obsługuje autostrada A4 oraz droga krajowa<br />

nr 86 Warszawa – Bielsko-Biała. O atrakcyjności<br />

położenia decyduje także niewielka odległość<br />

od lotnisk: sportowego Muchowiec<br />

(ok. 1 km) oraz międzynarodowego Katowice<br />

Pyrzowice, do którego dojazd samochodem<br />

zajmuje około 30 minut.<br />

Koncepcja<br />

architektoniczna<br />

Wymagany przez inwestora podział realizacji<br />

na dwa etapy zaowocował zaprojektowaniem<br />

dwóch siedmiokondygnacyjnych<br />

budynków, zestawionych ze sobą nierównolegle<br />

pod niewielkim kątem. Dzięki temu<br />

powstał dynamiczny skrót perspektywiczny,<br />

który otwiera widok na front budynku sądu.<br />

Rozwiązanie przestrzenne dodatkowo<br />

uwypuklają delikatne przełamania prostoty<br />

fasady. Obiekty ustawiono na wspólnej<br />

podstawie, którą stanowi garaż podziemny.<br />

Węższe części budynków zwrócono prostopadle<br />

do ul. Francuskiej, a między nimi<br />

wytworzono wnętrze urbanistyczne. Jest<br />

oferuje przemysłowe<br />

posadzki żywiczne<br />

Odporność<br />

Estetyka<br />

Trwałość<br />

ERADUR Sp. z o.o.<br />

ul. Warszawska 92, 05-092 Łomianki<br />

tel. 22 732 20 40, fax: 22 751 99 67<br />

www.eradur.com.pl, info@eradur.com.pl<br />

ono w ciekawy sposób zagospodarowane<br />

układem ciągów pieszych i zieleni – pełni<br />

rolę miejskiego pasażu, gdzie można się<br />

zrelaksować.<br />

Wyrafinowany – tak projektanci określają<br />

kształt, który nadali poszczególnym bryłom.<br />

Dodatkowo, ich elegancję podkreślają w pełni<br />

przeszklone elewacje, zarówno te usytuowane<br />

od strony dziedzińca, jak i pozostałe<br />

Rytm fasadowy<br />

Mała architektura<br />

Jak uzyskać dynamiczną przestrzeń, stosując<br />

proste bryły i zabiegi wizualne? Odpowiedź na to<br />

pytanie znajdziecie Państwo w realizacji pracowni<br />

APA Wojciechowski i Stabil. Dzięki powściągliwości<br />

architektów w stosowaniu środków wyrazu,<br />

powstał elegancki kompleks z powierzchniami<br />

biurowymi w najwyższym standardzie.<br />

46 świat architektury<br />

świat świat architektury 47<br />

Wycofane partery

Dziedziniec<br />

– o kompozycji ze szkła i euronitowych płyt.<br />

Wykonane w nich horyzontalne pasy stanowią<br />

wizytówkę obiektu. Brak podziałów tafli<br />

oraz nadana im wysokość całej kondygnacji to<br />

elementy, które zdążyły już urosnąć do rangi<br />

współczesnego detalu architektonicznego.<br />

Dzięki takiej aranżacji elewacji pracownikom<br />

zapewniono komfortowe warunki pracy, pod<br />

kątem naturalnego doświetlenia pomieszczeń.<br />

O wygodę zadbano również poprzez zastosowanie<br />

okien otwieralnych. Powtarzalny rytm<br />

pełnych pionów umożliwia dogodne ustawienie<br />

ścianek działowych, zgodnie z potrzebami<br />

najemców.<br />

Rozwiązania<br />

i materiały<br />

fot. achiwum Globe Trade Center SA, Marcin Konieczniak, APA Wojciechowski<br />

Elegancki styl zapewniają także wysokiej<br />

jakości materiały, zastosowane w różnych<br />

odcieniach szarości. Detale o intensywnej<br />

zielonej barwie pojawiają się jedynie od<br />

strony dziedzińca. Projektanci zdradzili nam,<br />

że inspiracją do tego zabiegu było tradycyjne,<br />

jaskrawe malowanie obramowań okien<br />

w XIX-wiecznych osiedlach górniczych.<br />

W parterach od strony dziedzińca zastosowano<br />

charakterystyczne wycofanie<br />

i uzyskano dzięki temu zadaszenia nad pasażami,<br />

które prowadzą interesantów do<br />

wejść głównych. Za nimi zlokalizowano reprezentacyjne<br />

hole. Komunikację kołową zapewniono<br />

od ul. Francuskiej, a ruch rozprowadzono<br />

za pomocą dróg wewnętrznych.<br />

Zapewniają one możliwość podjazdu do<br />

wejść lub wjazdu do garażu podziemnego<br />

dla 369 aut.<br />

Biura i przestrzenie<br />

pomocnicze<br />

Zaprojektowano łącznie 21 775 m² powierzchni<br />

biurowej o standardzie A, którą rozmieszczono<br />

w dwóch budynkach. Na jednej<br />

kondygnacji mieści się 1 740 m² lub 1 650 m²<br />

przestrzeni na wynajem, która może być elastycznie<br />

dostosowana do potrzeb jednej lub<br />

kilku firm. Dzięki temu, że projektanci założyli<br />

możliwość powstania tu zarówno gęsto zaludnionych<br />

„back office” wielkiego banku, jak<br />

i przestrzennych pomieszczeń prestiżowego<br />

biura kancelarii adwokackiej, istnieje wiele<br />

dopuszczalnych układów.<br />

W środkowej, najmniej doświetlonej części<br />

rzutu zaprojektowano trzony komunikacyjne,<br />

w tym klatki schodowe (o funkcji ewakuacyjnej)<br />

i dźwigi osobowe, pomieszczenia<br />

higieniczno-sanitarne i techniczne oraz przestrzenie<br />

wspólne – sale narad i konferencyjne<br />

(o łącznej powierzchni 1 550 m²). We wszystkich<br />

wnętrzach zadbano o komfort akustyczny<br />

i termalny, a także zapewniono wentylację<br />

zgodną z zaplanowanym przeznaczeniem<br />

oraz klimatyzację z nawilżaniem, których<br />

parametry można dostosować indywidualnie.<br />

Ponadto, nad wygodą i ekonomią czuwa<br />

nowoczesny system zarządzania budynkiem<br />

BMS, kontrola dostępu z czujnikami ruchu,<br />

oświetlenie energooszczędne, a komunikację<br />

ułatwia infrastruktura teletechniczna i informatyczna.<br />

Monitoring połączony jest z najbliższą<br />

jednostką straży pożarnej.<br />

Lokalizacja/adres<br />

Katowice, ul. Francuska<br />

Pracownie projektowe<br />

APA Wojciechowski, Stabil sp. z o.o.<br />

Architekci prowadzący<br />

Szymon Wojciechowski, Jacek Kuś,<br />

Magda Rachuta, Marcin Konieczniak<br />

Joanna Nowosadzka, Paweł Służałek,<br />

Architekci<br />

Magda Polak, Maciej Józefiak, Rafał Stachowicz,<br />

Sławomir Sobeczko<br />

Data opracowania 20<strong>07</strong>/2008 r.<br />

Data realizacji 2008–2010 r.<br />

Inwestor<br />

Globe Trade Center SA<br />

Inwestor zastępczy<br />

Gleeds Polska sp. z o.o.<br />

Powierzchnia całkowita 37 000 m 2<br />

Powierzchnia zabudowy 3 646 m 2<br />

Kubatura brutto 70 489 m 3<br />

Generalny wykonawca<br />

Hochtief Polska Oddział w Krakowie<br />

Kompleksowe wykonanie instalacji<br />

wentylacji i klimatyzacji<br />

Klima – Pol sp. z o.o.<br />

Założenie zieleni na terenach zewnętrznych<br />

obiektu, aranżacja i wykonanie kompozycji Gardena – Projekty i Zakładanie Ogrodów<br />

roślinnych we wnętrzu obiektu<br />

Wyposażenie pomieszczeń ochrony, lady<br />

recepcyjne oraz meble na zamówienie<br />

Atos sp. z o.o.<br />

Kompleksowe wykonanie<br />

prac wykończeniowych<br />

Przedsiębiorstwo Budowlane ANBUD<br />

Andrzej Obwiosło<br />

System zabezpieczen linowych<br />

TOTEM Tomasz Mucha<br />

Prace zbrojarskie oraz dostawa betonu i stali TAMAX-BIS Budownictwo<br />

Wykonanie warstw izolacyjnych na stropie garażu<br />

oraz obróbka ścian attyk i fundamentów<br />

ARCO-SYSTEM sp z o.o.<br />

Malowanie miejsc parkingowych,<br />

oznakowanie poziome<br />

ERADUR sp z o.o.<br />

Wykonanie instalacji uziemienia<br />

oraz instalacji odgromowej<br />

PPUH SAN-EL sp. z o.o.<br />

Systemodawca profili WICONA<br />

Hydro Building Systems sp. z o.o.<br />

kompleksowe wykończenie i wyposażenie<br />

wnętrz obiektów użyteczności publicznej<br />

w panele ścienne i sufitowe, ustroje akustyczne,<br />

nietypowe meble oraz elementy wizualizacji<br />

według indywidualnych projektów.<br />

ATOS BH SP. Z O.O.<br />

ul. Skośna 12A, 30-383 Kraków<br />

tel. +48 12 262 14 54, fax +48 12 633 60 97<br />

info@atos.com.pl, www.atos.com.pl<br />

Z pewnością jedyny w swoim rodzaju...<br />

q www.pdt-group.com<br />

Dystrybutor: Arco System Sp. z o.o., tel./fax. +33 876 28 67, www.arco-system.pl<br />

Doradztwo techniczne:<br />

tel. +48 502 306 031, e-mail: pawel.klys@pdt-group.com<br />

PHOENIX Dichtungstechnik GmbH<br />

Schellerdamm 18, D-21<strong>07</strong>9 Hamburg www.pdt-waterproofing.com<br />

Na rynku od 20 lat.<br />

Tradycja zobowiązuje<br />

biuro@tamax-bis.pl<br />

www.tamax-bis.pl<br />

Konstrukcje żelbetowe, monolityczne<br />

i prefabrykowane budownictwa mostowego,<br />

kubaturowego i przemysłowego<br />

Roboty ziemne i wyburzeniowe<br />

Budownictwo drogowe<br />

Najważniejsze realizacje:<br />

MOSTOWE:<br />

Wiadukty drogowe przy obwodnicy<br />

Nowego Dworu Gdańskiego (2006)<br />

Generalny Wykonawca: BUDIMEX-DROMEX SA<br />

Wiadukty drogowe oraz kolejowe przy<br />

obwodnicy Bydgoszczy w ciągu drogi<br />

ekspresowej S5, S10. (2008-2009)<br />

Generalny Wykonawca: BUDIMEX-DROMEX SA<br />

Wiadukty drogowe oraz kolejowe przy<br />

obwodnicy Ostrowa Wielkopolskiego<br />

w ciągu drogi ekspresowej S11.(2008-2009)<br />

Generalny Wykonawca: BUDIMEX-DROMEX SA<br />

Wiadukty drogowe oraz estakady drogowe<br />

przy obwodnicy Mrągowa (2009-2010)<br />

Generalny Wykonawca: BUDIMEX SA<br />

KUBATUROWE:<br />

Budynki Biurowe „CYRIL” w Katowicach<br />

(2008-2009)<br />

Generalny Wykonawca: HOCHTIEF Polska Sp. z o.o.<br />

Obiekty kubaturowe przy Autostradzie A-2<br />

(2002-2006)<br />

Generalny Wykonawca: STRABAG Sp. z o.o.<br />

Budynek biurowy ALLIANZ i TOPAZ<br />

w Warszawie (2003-2004)<br />

Generalny Wykonawca: STRABAG Sp. z o.o.<br />

Sala koncertowa Akademii Muzycznej<br />

w Poznaniu (2005)<br />

Generalny Wykonawca: HOCHTIEF Polska Sp. z o.o.<br />

Rozbudowa Centrum Handlowego STARY<br />

BROWAR w Poznaniu (2005-2006)<br />

Generalny Wykonawca: HOCHTIEF Polska Sp. z o.o.<br />

Centrum rekreacyjno-usługowe<br />

„GALERIA MALTA” w Poznaniu (2006-20<strong>07</strong>)<br />

Generalny Wykonawca: HOCHTIEF Polska Sp. z o.o.<br />

Budynek biurowy GLOBIS we Wrocławiu<br />

(2006-20<strong>07</strong>)<br />

Generalny Wykonawca: HOCHTIEF Polska Sp. z o.o.<br />

Centrum Handlowe FOCUS PARK<br />

w Bydgoszczy(2006-20<strong>07</strong>)<br />

Generalny Wykonawca: MITEX SA<br />

Centrum Handlowe TESCO w Gdańsku<br />

Chełmie (20<strong>07</strong>-2008)<br />

Generalny Wykonawca: PRI POL-AQUA SA<br />

Budynek Biurowy „DIAMANTE”<br />

w Krakowie (2008-2009)<br />

Generalny Wykonawca: HOCHTIEF Polska Sp. z o.o.<br />

TERMINAL PASAŻERSKI MPL we Wrocławiu<br />

(2009-2010)<br />

Generalny Wykonawca: HOCHTIEF Polska SA<br />

PRZEMYSŁOWE:<br />

Linia technologiczna suchej nitki produkcji<br />

cementu Lafarge-Kujawy w Bielawach<br />

(2001-2002).<br />

Generalny Wykonawca: HOCHTIEF Polska<br />

Rozbudowa fabryki płyt wiórowych<br />

KRONOSPAN w Szczecinku (2005-2006)<br />

Generalny Wykonawca: HOCHTIEF Polska<br />

Budowa fabryki 3M we Wrocławiu (2006)<br />

Generalny Wykonawca: HOCHTIEF Polska Sp. z o.o.<br />

Budowa fabryki płyt wiórowych KRONOSPAN<br />

w Strzelcach Opolskich (2008-2009)<br />

Generalny Wykonawca: HOCHTIEF Polska<br />

Budowa Huty Szkła EUROGLASS<br />

w miejscowości Ujazd koło Tomaszowa<br />

Mazowieckiego (2008-2009 )<br />

Generalny Wykonawca: HOCHTIEF Polska<br />

Budowa Elektrowni Wiatrowych<br />

(15 elektrowni) (20<strong>07</strong>-2010)<br />

Generalny Wykonawca: POLAND POWER ENERGY,<br />

QUALITY.<br />

48 świat architektury<br />

TAMAX-BIS Budownictwo 88-306 Dąbrowa, ul. Szkolna 2 • tel. 52 / 315 32 świat 12 •<br />

architektury fax. 52 / 315 324966

Głównym izolatorem dźwięku jest fasada. Projekt zawsze rozpoczynamy<br />

od sporządzenia operatu akustycznego. Pomiary natężenia<br />

hałasu oraz jego przewidywany poziom dają podstawę do doboru<br />

parametrów poszczególnych elementów elewacji. Z doświadczenia<br />

wiemy, że projekt to połowa sukcesu. Potrzebne jest również<br />

rzetelne wykonawstwo. Dlatego zawsze prawidłowość rozwiązań<br />

badamy przez pomiary akustyki w najbardziej newralgicznym<br />

punkcie budynku, w zbudowanym pomieszczeniu modelowym.<br />

Wnętrza pomieszczeń są wyciszane przez zastosowane materiały<br />

wykończeniowe ścian, podłóg, sufitów. Chodzi tu o wytłumienie<br />

dźwięków dochodzących z biura: rozmów telefonicznych, komputerów,<br />

instalacji. Nasze projekty zawsze zawierają dokładne specyfikacje<br />

parametrów tych elementów.<br />

Podcienia<br />

Elementy dekoracyjne<br />

Wywiad z Magdaleną Rachutą z pracowni APA Wojciechowski<br />

Co stanowiło bezpośrednią inspirację do stworzenia<br />

projektu stonowanej architektury fasad?<br />

Kolorystyka elewacji była dla nas jasna od początku. Szarość została<br />

„narzucona” przez budowany w sąsiedztwie sąd. Nie chcieliśmy<br />

proponować rozwiązania kontrastowego czy konkurencyjnego. Poszukiwaliśmy<br />

jednak innego materiału niż cegła betonowa, którą tam<br />

zastosowano. Chcieliśmy, aby był on w naturalnie szarym kolorze,<br />

więc wybraliśmy płyty włóknowo-cementowe.<br />

Rysunek elewacji to grafika tworzona z przeszkleń, pełnych<br />

ścian i proporcji ich zestawień. Dlatego pionowe filary na elewacji<br />

przechodzą płynnie przez dwie kondygnacje. Pomysł na kolorowe<br />

akcenty, czyli intensywnie zielone ramy otwieranych okien, wzięliśmy<br />

z tradycji XIX-wiecznych osiedli górniczych.<br />

Jaką przyjęli Państwo strukturę przestrzenną rzutów?<br />

Projektowaliśmy budynki dla nieznanego użytkownika, stąd podstawowym<br />

założeniem było takie kształtowanie rzutów, aby można<br />

je było zaaranżować w dowolny sposób, zarówno dla biur otwartych,<br />

jak i klasycznych, korytarzowych z pokojami.<br />

Nasza pracownia ma doświadczenie z takimi projektami, więc<br />

problemów nie było. Jednak nie stosujemy wciąż tych samych rozwiązań,<br />

ponieważ każdy klient ma swoje ulubione rozwiązania przestrzenne.<br />

Rzut piętra biurowego składa się z trzonu technicznego, który<br />

zawiera windy, hol windowy, klatki schodowe i infrastrukturę techniczną,<br />

a otoczony jest przestrzenią biurową do dowolnego zaprojektowania.<br />

W parterach, obok holi wejściowych z recepcją, znajdują<br />

się także usługi. Przestrzenie te dostępne są z zewnątrz, od<br />

strony placu między budynkami. Natomiast pieszy może tam dojść<br />

w podcieniach budynków z ul. Francuskiej, które stworzono przez<br />

wycofanie parterów z linii łamanych powyżej fasad. W jednym z budynków<br />

zaprojektowano kafeterię służącą nie tylko pracownikom,<br />

ale także gościom z zewnątrz.<br />

Jakie rozwiązania zastosowaliście Państwo w celu zapewnienia<br />

w budynkach wysokiego komfortu akustycznego?<br />

Jakie rozwiązania były przygotowywane z myślą o przyszłych<br />

pracownikach, zwłaszcza niepełnosprawnych?<br />

Każdy z naszych projektów zapewnia pełny dostęp do budynku<br />

osobom niepełnosprawnym. Projektujemy bezprogowe wejścia,<br />

komunikację windową dla każdej kondygnacji, toalety dla osób poruszających<br />

się na wózkach i duże miejsca parkingowe. Nie są to specjalne<br />

rozwiązania, ale po prostu standard projektowania.<br />

Czy w obiektach znalazły się rozwiązania sprzyjające<br />

środowisku?<br />

Wszystko, co tworzymy, analizujemy pod kątem rozwiązań<br />

sprzyjających środowisku. Pracuje u nas licencjonowany asesor<br />

BREEAM oraz akredytowany konsultant LEED NC. Są to osoby<br />

przeszkolone do prowadzenia procesu certyfikacji ekologicznej budynków<br />

według brytyjskiego systemu oceny BREEAM i jego amerykańskiego<br />

odpowiednika – LEED.<br />

Budynki projektowane zgodnie z zasadami zrównoważonego<br />

rozwoju przynoszą korzyści nie tylko środowisku, ale również<br />

ich użytkownikom i sąsiadom, inwestorowi, deweloperowi. Obiekty,<br />

w których zastosowane są rozwiązania ekologiczne, oszczędzają<br />

wodę i energię, produkują mniej śmieci oraz zużywają materiały<br />

sprzyjające środowisku. Wysoka jakość powietrza w budynkach zielonych,<br />

duża ilość światła dziennego, a także – tam, gdzie to możliwe<br />

– widok z okna na przyrodę wpływają na lepsze samopoczucie<br />

użytkowników budynku.<br />

Takimi zasadami kierujemy się przy każdym projekcie, bez<br />

względu na to, czy inwestor jest zainteresowany certyfikowaniem<br />

obiektu.<br />

W trakcie prowadzenia prac budowlanych pojawia<br />

się wiele problemów, m.in. błędnie oznaczony przebieg<br />

instalacji w gruncie, które pociągają za sobą konieczność<br />

zmiany projektów. Czy tak było w przypadku realizacji<br />

biurowca przy ul. Francuskiej?<br />

Tak, na przykład przebiegająca w poprzek działki sieć KD 1000<br />

była naniesiona na mapie z ok. trzymetrowym przesunięciem, co<br />

utrudniło prawidłowe zaprojektowanie przekładek, zwłaszcza<br />

w obszarze zagęszczenia innych sieci. W pierwszej fazie byliśmy zmuszeni<br />

do kompromisu w postaci zmniejszenia powierzchni podziemnej,<br />

parkingowej. Zmieściliśmy dzięki temu przekładki na działce.<br />

W kolejnych fazach wystąpiły kłopoty z zapewnieniem ciągłości<br />

funkcjonowania kanalizacji deszczowej miejskiej o tak dużym przekroju,<br />

jaki był potrzebny do prowadzenia robót ziemnych. Wykonanie<br />

przekładki wymuszało również zabudowanie wylewanej na<br />

budowie komory żelbetowej, której jedyną lokalizacją mogło być<br />

miejsce pod głównym wjazdem Sądu Okręgowego. W pierwszej<br />

chwili wydawało się to logistycznie nie do zrealizowania, lecz przy<br />

50 świat architektury<br />

świat architektury 51

Zestawienie brył<br />

Kompleksowe wykonawstwo<br />

pełnego zakresu robót budowlanowykończeniowych:<br />

• murowania ścian i ścianek<br />

działowych<br />

• tynków gipsowych maszynowych<br />

• ścianek działowych<br />

• sufitów podwieszanych<br />

• podłoży pod posadzki<br />

• posadzek z płytek, wykładzin<br />

dywanowych oraz PCV<br />

• tapetowania i malowania ścian<br />

oraz sufitów<br />

42-506 Będzin, ul. Słowackiego 39<br />

tel. 32 / 267 03 30, fax 32 / 263 03 45<br />

52 świat architektury<br />

Narożnik budynku<br />

współudziale GW Sądu oraz ZBB udało się wymaganą komorę wykonać<br />

w ekspresowym tempie.<br />

Jak wspominają Państwo pracę z inwestorem?<br />

Bezpośrednia współpraca odbywała się głównie na etapie koncepcji<br />

i projektu budowlanego. GTC to wykształcony i świadomy<br />

inwestor, który ma duże doświadczenie w tego typu budynkach.<br />

Zaowocowało to projektem spełniającym wspólne oczekiwania.<br />

W jaki sposób koordynują Państwo pracę nad zagadnieniem,<br />

w które zaangażowanych jest wielu specjalistów z różnych<br />

branż?<br />

Opracowując koncepcję, nie było problemów, gdyż kontaktowaliśmy<br />

się z klientem, który ma siedzibę w Warszawie. Problematyczna była natomiast<br />

współpraca z firmami branżowymi z Katowic. Nie wszystko da się<br />

załatwić drogą mailową czy przez telefon. Wiedząc, co nas czeka, zaproponowaliśmy<br />

współpracę firmie Stabil z Katowic. To był strzał w dziesiątkę.<br />

Wielkie podziękowania ślemy dla Jacka Kusia, Marcina Konieczniaka<br />

i współpracowników. Ich wiedza, rozeznanie w urzędach miejskich, umiejętność<br />

organizacji zespołu sprawiły, że prace nad projektem, a potem<br />

codzienne kontakty na budowie przebiegały sprawnie.<br />

Czy w planach pracowni są dalsze realizacje biurowców?<br />

Czy jest to Państwa ulubiona tematyka?<br />

O plany trzeba zapytać inwestorów. My chętnie pomożemy w ich<br />

realizacji. Obecnie pracujemy nad kilkoma takimi obiektami, zarówno<br />

w Warszawie, jak i w kilku innych miastach. Nasza pracownia zajmuje się<br />

tematyką ze wszystkich dziedzin: od domków jednorodzinnych, przez<br />

handel, po przemysł. Ja osobiście zajmuję się głównie biurowcami. Czy<br />

jest to moja ulubiona tematyka? Na pewno umiem to robić. A szczególną<br />

satysfakcję odczuwam, gdy po zakończonej inwestycji odbieramy szczere<br />

gratulacje i podziękowania od inwestora.<br />

Elewacja budynku Centrum Francuska<br />

(GTC Cyril) w Katowicach przy ulicy<br />

Francuskiej to innowacyjne połączenie aluminium,<br />

szkła i kamienia. Konstrukcja nośna elewacji<br />

oparta została na systemie słupowo-ryglowym<br />

WICONA WICTEC 50. Na szczególną uwagę<br />

zasługuje niewidoczne rozwiązanie łączenia płyt<br />

włóknocementowych EURONIT z podkonstrukcją<br />

wsporczą montowaną do fasady WICONA<br />

WICTEC 50. Płyty EURONIT montowane są metodą<br />

klejenia do podkonstrukcji.<br />

Od strony wewnętrznej, zlicowany ze słupem<br />

panel z wełny mineralnej oraz płyty GK osiąga<br />

nie tylko bardzo niski współczynnik przenikania<br />

ciepła U, ale stwarza również możliwość dowolnego<br />

kształtowania wnętrza budynku.<br />

Na potrzeby projektu GTC fi rma wykonawcza<br />

S-D sp. z o.o. oraz dostawca systemu aluminiowego<br />

WICONA Hydro Building Systems sp. z o.o.<br />

opracowali sposób wstępnego montażu fasady<br />

w gotowe moduły już na etapie produkcji. Dzięki<br />

takiemu rozwiązaniu znacznie skrócił się czas<br />

montażu fasad, wyeliminowano wpływ niekorzystnych<br />

warunków pogodowych. Takie rozwiązanie<br />

umożliwiło uniknięcie błędów montażowych, pojawiających<br />

się często w przypadku tradycyjnego<br />

montażu fasady na budowie.<br />

Hydro Building Systems sp. z o.o.<br />

ul. Mińska 63A, 03-828 Warszawa<br />

tel. 22 330 81 70, fax: 22 330 81 71<br />

www.wicona.com<br />

Ważnym elementem budynku są okna. Dają<br />

użytkownikom poczucie wolności, a nie zamknięcia<br />

w przysłowiowych czterech ścianach.<br />

Okna wykonane zostały w systemie WICONA<br />

WICLINE 65, wariant z ukrytym skrzydłem<br />

(skrzydło niewidoczne z zewnątrz), jako okna<br />

rozwierne. Celem zapewnienia bezpieczeństwa<br />

użytkowania zostały wyposażone w niewidoczne<br />

cierne ograniczniki rozwarcia, umożliwiające swobodny<br />

napływ świeżego powietrza, a zarazem<br />

zabezpieczające przed wypadnięciem.<br />

Ze względu na nietypowy wymiar okna oraz<br />

przekroczone wymiary, dostawca systemu WICO-<br />

NA Hydro Building Systems sp. z o.o. przeprowadził,<br />

z wynikiem pozytywnym, dodatkowe badania<br />

szczelności w Instytucie Techniki Budowlanej.<br />

Realizacja projektu, pomimo skomplikowanych<br />

rozwiązań konstrukcyjnych, niesprzyjających<br />

warunków atmosferycznych (montaż zimą), przebiegała<br />

bardzo sprawnie. Firma WICONA Hydro<br />

Building Systems sp. z o.o. po raz kolejny udowodniła,<br />

iż jest odpowiedzialnym i sprawdzonym partnerem<br />

w całym procesie budowlanym, od fazy<br />

projektowej po montaż elementów na budynku.

Realizacje w Polsce<br />

Pomysł na powstanie budynku – oddanego do użytku w maju<br />

2010 r. – zrodził się wraz z rozpoczęciem prac projektowych<br />

nad rozbudową garażu galerii handlowej Echo. Z uwagi na wzajemne<br />

relacje urbanistyczne, oba obiekty stały się przedmiotem<br />

wspólnego opracowania zagospodarowania terenu i koncepcji<br />

architektonicznej. Przygotowanie tej ostatniej oraz projektów<br />

budowlanego i przetargowego powierzono pracowni Detan.<br />

Architekci przeprowadzili analizy terenu<br />

i sąsiedztwa oraz wytycznych inwestorskich<br />

i urbanistycznych. W ich wyniku powstała<br />

koncepcja przebudowy i rozbudowy galerii,<br />

budowy hali sportowej dla Politechniki Świętokrzyskiej<br />

oraz parkingu wielopoziomowego<br />

na prawie 1500 miejsc, który służyłby obu<br />

obiektom. Dzięki temu projektanci wygospodarowali<br />

więcej miejsca dla pozostałych<br />

funkcji. Z garażu do hali sportowej prowadzi<br />

przeszklony łącznik komunikacyjny w poziomie<br />

I piętra.<br />

Założenie zlokalizowane jest w sąsiedztwie<br />

zabudowy jedno- i wielorodzinnej, budynków<br />

zamieszkania zbiorowego, obiektów<br />

użyteczności publicznej i handlu. Od<br />

HALA POLITECHNIKI<br />

ŚWIĘTOKRZYSKIEJ<br />

strony północno-wschodniej znajduje się<br />

Galeria Echo, a od południowo-wschodniej<br />

– wielopoziomowy garaż.<br />

Założenia<br />

Opracowano obiekt o wymiarach<br />

64x47 m, który łączy nowoczesną formę<br />

architektoniczną z funkcjonalnością, jaka powinna<br />

cechować tego typu realizacje. Hala<br />

ma służyć nie tylko uprawianiu sportu, ale<br />

również imprezom uczelnianym i widowiskom.<br />

Architekci nadali kształt dwóch przylegających<br />

do siebie, prostopadłościennych<br />

brył o odrębnych funkcjach. Wyższa, „podcięta”<br />

w strefie cokołowej, zawiera zasadniczą<br />

halę z boiskami i widownią, pod którą<br />

Obiekt sportowy w Kielcach<br />

usytuowano magazyny na sprzęt sportowy<br />

i rekreacyjny oraz zespoły sanitarne z natryskami.<br />

W bryle niższej zlokalizowano<br />

strzelnicę, siłownię ze strefą fitness, węzły<br />

sanitarne i szatniowe oraz pomieszczenia<br />

gospodarcze. Pierwszą część obiektu przykryto<br />

dachem łukowym o nachyleniu 8,5%,<br />

a drugą – dachem płaskim o nachyleniu 2%.<br />

Główne wejście do budynku zlokalizowano<br />

od strony południowo-zachodniej.<br />

Arena o długości 44 m, z wybiegami<br />

do 44,6 m (wymiar boiska do piłki ręcznej),<br />

szerokości 44 m i wysokości 12,5 m w świetle<br />

do konstrukcji została zaprojektowana<br />

w sposób mobilny. Służyć więc może rozgrywkom<br />

piłki ręcznej, siatkowej, nożnej halowej,<br />

koszykówki, a także uprawianiu sportów walki.<br />

Projektanci przewidzieli również możliwość<br />

podzielenia hali na dwa mniejsze boiska<br />

treningowe (oba o szerokości 22 m) za pomocą<br />

kotary (siatki) sterowanej ręcznie, którą<br />

zamocowano do jednego z dźwigarów konstrukcji<br />

dachu. Naturalne doświetlenie pola<br />

gry zapewniono poprzez dużą płaszczyznę<br />

fasady aluminiowej z wypełnieniem szklanym,<br />

zlokalizowaną na elewacji południowo-zachodniej.<br />

Widownię o pojemności podstawowej<br />

530 osób również zaprojektowano<br />

w sposób mobilny, dzięki czemu można ją zapełniać<br />

w zależności od skali widowisk w różnych<br />

konfiguracjach. Przewidziano możliwość<br />

ustawienia krzeseł ruchomych, by zwiększyć<br />

pojemność obiektu.<br />

1<br />

W opracowaniu strefy sportowej ważne<br />

było właściwe rozwiązanie posadzki. Wraz<br />

ze ścianami i sufitem, które obłożone są systemowymi<br />

płytami akustycznymi, pozwala<br />

ona m.in. na ograniczenie pogłosu na sali do<br />

2,3 s.<br />

Konstrukcja główna<br />

W większej części budowli zastosowano<br />

konstrukcję słupowo-ryglową o odporności<br />

ogniowej R 120. Kluczowe elementy konstrukcji<br />

areny sportowej, czyli stropy pod<br />

słupy w ścianach, ławy obudowy zewnętrznej,<br />

słupy dla dźwigarów dachowych<br />

(z wyjątkiem tych od strony południowo-zachodniej,<br />

gdzie zastosowano profile stalowe<br />

dwuteowe), zostały wykonane jako żelbetowe.<br />

Zadaszenie o znacznej rozpiętości zlokalizowane<br />

nad areną oparto na stalowych<br />

płatwiach, które umieszczono na kratowych<br />

dźwigarach stalowych. Elementy te usztywniono<br />

w płaszczyźnie górnej blachą fałdową<br />

T 60x188 gr. 1,25 mm, która stanowi jednocześnie<br />

konstrukcję nośną pod pokrycie<br />

dachu. Stężenia połaciowe, poprzeczne<br />

i podłużne w poziomie pasa górnego oraz<br />

pionowe między dźwigarami w osi kalenicy,<br />

w odległości 12,5 m od podpór, zaprojektowano<br />

w postaci krzyżulców z rur stalowych.<br />

Płatwie i rygle opracowano z ceowników<br />

normalnych. Warstwę ocieplenia w postaci<br />

wełny mineralnej o grubości 20 cm ułożono<br />

na blasze trapezowej.<br />

Nad strefą zaplecza zaproponowano<br />

dach w formie żelbetowego stropodachu<br />

niewentylowanego. Żelbetowymi, monolitycznymi<br />

ścianami zostały obudowane klatki<br />

schodowe, nad którymi zlokalizowano klapy<br />

oddymiające o wymiarach 85x85 cm, będące<br />

jednocześnie wyłazem na dach. W technologii<br />

żelbetowej wykonano również trybuny,<br />

których głównymi elementami nośnymi<br />

są wieloprzęsłowe belki oparte na słupach<br />

i ścianach żelbetowych. Płyty, na których<br />

zostały zainstalowane krzesełka, wsparto na<br />

belkach. W celu nadania stropom międzykondygnacyjnym<br />

odporności ogniowej R 60,<br />

zrealizowano je z płyt żelbetowych, a ściany<br />

nośne obiektu wykonano z cegły silikatowej<br />

o grubości 25 cm.<br />

Konstrukcję główną łącznika komunikacyjnego<br />

(hala sportowa – garaż wielopoziomowy)<br />

w poziomie I piętra stanowią<br />

żelbetowe słupy podpierające płytę posadzki.<br />

Ściany i dach pozostawiono surowe (od<br />

strony hali sportowej) oraz zaprojektowano<br />

jako fasady aluminiowe bezszprosowe z wypełnieniem<br />

szklanym (od garażu). W pozostałych<br />

strefach budynku ściany wykonano<br />

z materiałów silikatowych o grubości 25 cm<br />

i 12 cm oraz ceramicznych pustaków –<br />

25 cm. W pomieszczeniach zastosowano<br />

cegłę pełną – 12 cm.<br />

Elementy wykończeniowe<br />

Aby nadać elewacjom współczesny charakter,<br />

a zarazem zapewnić im trwałość<br />

i odporność na warunki atmosferyczne, ich<br />

zewnętrzną powłokę stanowi blacha stalowa,<br />

powlekana na podkonstrukcji z profili stalowych<br />

o przekroju kwadratowym 50x50x4 mm<br />

(masa 1 m² – ok. 5,6 kg). Układ poszczególnych<br />

kaset tworzy czytelny rytm. Wyróżniono fasadę<br />

południowo-zachodnią, którą przeszklono,<br />

a tafle o zabarwieniu zielonym umieszczono<br />

w profilach aluminiowych. W ten sposób arena<br />

sportowa, czyli najważniejszy element wnętrz,<br />

jest widoczna od zewnątrz. Zastosowano także<br />

okładziny z piaskowca, płyty o wymiarach<br />

160x40x4 cm, mocowane na kotwach systemowych,<br />

oraz beton architektoniczny. Wejście<br />

główne do obiektu podkreślono szklanym<br />

zadaszeniem. Zastosowano tafle bezpieczne<br />

na podkonstrukcji stalowej malowanej.<br />

Drzwi w kluczowych miejscach budynku<br />

są aluminiowe, szklone zestawami termoizolacyjnymi,<br />

z taflami bezpiecznymi w odpowiednich<br />

klasach odporności ogniowej.<br />

Zastosowano klamki antypaniczne, które<br />

w przypadku zagrożenia gwarantują bezpieczne<br />

opuszczenie budynku. Drzwi wewnętrzne<br />

zaprojektowano jako drewniane,<br />

płycinowe, okleinowane.<br />

2<br />

54 świat architektury świat architektury 55<br />

54 świat architektury

3<br />

Lokalizacja/adres<br />

Pracownia projektowa<br />

Architekci projektanci<br />

Architekci sprawdzający<br />

i asystenci<br />

Kielce, ul. Świętokrzyska<br />

Detan sp. z o.o.<br />

mgr inż. arch. Andrzej Detka<br />

mgr inż. arch. Marcin Stańczak<br />

mgr inż. arch. Stanisław Łabęcki<br />

mgr inż. arch. Dominik Plato<br />

mgr inż. arch. Wojciech Dvorak<br />

mgr inż. Marcin Wiączkowski<br />

5<br />

Data opracowania 2008 r.<br />

Data realizacji 2009/2010 r.<br />

Inwestor<br />

Powierzchnia całkowita<br />

(użytkowa)<br />

Echo Investment SA<br />

3 452,25 m 2<br />

Powierzchnia zabudowy 3 066,38 m 2<br />

Kubatura brutto 50 294,37 m 3<br />

Generalny wykonawca<br />

Projekt wykonawczy<br />

FAKT Budownictwo Kielce<br />

FAKT Budownictwo Kielce<br />

We wnętrzach zastosowano sufity podwieszone<br />

modułowe 60x60 cm, z widocznym<br />

profilem o podwyższonych właściwościach<br />

akustycznych. W pomieszczeniach<br />

mokrych ich konstrukcję wypełniono płytami<br />

o zwiększonej odporności na wilgoć, a na<br />

posadzkach i ścianach do pełnej wysokości<br />

ułożono płytki ceramiczne. W pomieszczeniach<br />

technicznych, na posadzkach i ścianach<br />

zastosowano gres przemysłowy. W obrębie<br />

klatek schodowych zaproponowano rozwiązania<br />

antypoślizgowe. Zaprojektowano<br />

balustrady stalowe, malowane proszkowo,<br />

z pochwytem drewnianym.<br />

Dostępność<br />

Napełnianie widowni przewidziano z ciągu<br />

pieszego, który znajduje się przed wejściem<br />

głównym. Szerokość pasma w punkcie kontroli<br />

biletów przyjęto na 60 cm + 40 cm. Założony<br />

4<br />

czas kontroli wynosi 20 os./min., więc komplet<br />

publiczności zasiądzie w obiekcie w 25–30 minut.<br />

Czas ewakuacji nie powinien przekroczyć<br />

5 minut (przelotowość 30 os./min).<br />

Obiekt przystosowano do potrzeb osób<br />

niepełnosprawnych. Dzięki zastosowaniu<br />

pochylni wyeliminowane zostały przeszkody<br />

architektoniczne przy wejściu z poziomu<br />

terenu. Winda osobowa pozwala na swobodne<br />

poruszanie się w pionie. Wydzielone<br />

toalety mają drzwi i urządzenia pomocnicze,<br />

a szerokie korytarze i przestronny hall<br />

służą zapewnieniu komfortu ruchu. W odpowiedni<br />

sposób zaprojektowano również<br />

szatnie, a całość uzupełniają wyraźne znaki<br />

kierunkowe.<br />

1 Elewacja frontowa<br />

2 Detale elewacji<br />

3 Wnętrze w trakcie realizacji<br />

4 Fragment widowni<br />

fot. archiwum Detan<br />

56 świat architektury 5 Szklany łącznik<br />

świat architektury 57

WYWIAD Z PRACOWNIĄ

Realizacje w Polsce<br />

Zespół zabudowy<br />

mieszkaniowej<br />

w Poznaniu<br />

ARCHITEKTURA<br />

IMPRESJI<br />

Na gładkich, białych<br />

elewacjach wyraźnie<br />

odcinających<br />

się na tle błękitnego<br />

nieba, następuje gra<br />

świateł, odbić<br />

i cieni. Dodatkowe<br />

złudzenia optyczne<br />

tworzą zwielokrotnienia<br />

powstające<br />

w kamiennych posadzkach<br />

i lustrach.<br />

Harmonia i spokój<br />

Obok interesujących wykończeń fasad<br />

i wnętrz, warto zwrócić uwagę na<br />

umiejętnie zaprojektowaną strukturę<br />

i rzuty mieszkań oraz układ urbanistyczny.<br />

O tych zagadnieniach opowiedzieli<br />

nam Robert Czaplicki i Marek Mierzejewski<br />

z pracowni projektowej Mierzejewski<br />

Kasprzycki Czaplicki – Architekci.<br />

Okiem architekta<br />

Kompleks przy ul. Kościelnej położony<br />

jest w reprezentacyjnej dzielnicy Jeżyce<br />

w Poznaniu i stanowi kontynuację zabudowy<br />

pierzei ulicznej. Lokalizacja jest szczególna,<br />

ponieważ powstanie Jeżyc datuje się na rok<br />

1253. Historyczna wartość oraz wiele pięk-<br />

nych kamienic z okresu XIX wieku dodają<br />

tej okolicy prestiżu oraz niepowtarzalnego<br />

charakteru. Ulica Kościelna znajduje się nieopodal<br />

Parku Sołackiego, Parku Wodziczki,<br />

a przede wszystkim Kościoła Najświętszego<br />

Serca Jezusa i św. Floriana. Świątynia ta<br />

nawiązuje do stylu neoromańskiego, który<br />

obowiązuje w tej okolicy.<br />

Słupowo-płytowa konstrukcja została<br />

wykonana z żelbetu, ściany zewnętrzne<br />

wypełniono pustakami ceramicznymi,<br />

a wewnętrzne – bloczkami silikatowymi.<br />

Elewacje zrobione są ze styropianu, tynku<br />

mineralnego oraz okładziny z piaskowca.<br />

Okna w całym kompleksie budynków są<br />

wykonane z PCV w okleinie drewnopodobnej,<br />

z kolei balustrady zrealizowano ze<br />

stali nierdzewnej oraz szkła. Do wykończenia<br />

klatek schodowych użyte zostały<br />

marmur, drewno i szkło, co z pewnością<br />

dodaje wnętrzu elegancji.<br />

Obiekt przy ul. Kościelnej został<br />

wzniesiony jako sześciokondygnacyjny<br />

z jedną kondygnacją podziemną. Do ukła-<br />

du urbanistycznego podeszliśmy nietypowo<br />

– potraktowaliśmy go jak zabudowę<br />

śródmiejską i uzupełniającą. Jest to próba<br />

powiązania tradycyjnych układów podwórza,<br />

którymi charakteryzowały się<br />

XIX-wieczne kamienice, z modernistyczną<br />

zabudową. Naszą ideą było stworzenie<br />

kameralnych dziedzińców. Oś założenia<br />

60 świat architektury<br />

świat architektury 61

ROZMOWA Z ROBERTEM CZAPLICKIM I MARKIEM MIERZEJEWSKIM<br />

Jakimi cechami funkcjonalno-użytkowymi<br />

powinny charakteryzować się dobrze<br />

zaprojektowane mieszkania?<br />

Robert Czaplicki: Przede wszystkim<br />

powinny mieć układ z podziałem na strefę<br />

dzienną i nocną. Wtedy niezwykle istotne<br />

jest zachowanie przestronności i funkcjonalności.<br />

Najkorzystniejsze jest umiejscowienie<br />

wejścia na wprost strefy dziennej.<br />

Układ lokalu, bez względu na jego wielkość,<br />

powinien posiadać program funkcjonalnoużytkowy,<br />

gdzie w przyszłości miałby się<br />

znaleźć np. stół jadalny, miejsce odpoczynku<br />

czy przestrzeń do pracy. Najistotniejsze<br />

jest jednak zaprojektowanie mieszkania<br />

z myślą o jego późniejszym urządzeniu. Ma<br />

to ułatwić użytkownikowi zagospodarowanie<br />

przestrzeni.<br />

Preferują Państwo rozwiązania osiedli<br />

strzeżonych czy otwartych, które pozwalają<br />

na powstawanie lokalnych społeczności?<br />

Marek Mierzejewski: Nasze projekty są<br />

generalnie osiedlami strzeżonymi, co jest<br />

zbieżne z zapotrzebowaniem rynku nieruchomości.<br />

Należy jednak zwrócić uwagę,<br />

że zamykanie zbyt dużych zespołów mieszkaniowych<br />

sprzyja negatywnemu zjawisku.<br />

Takie osiedla uniemożliwiają wytworzenie<br />

lokalnych społeczności, a zarazem są zbyt<br />

małe, aby przypominały fragmenty miasta.<br />

Te dysonanse mogą przekładać się na powstawanie<br />

zjawisk patologicznych. Dlatego<br />

właśnie, dopasowując się do wymogów<br />

rynku, tworzymy osiedla strzeżone, które<br />

swym rozmiarem pozwalają na swobodne<br />

powstawanie lokalnych społeczności, a także<br />

zapewniają poczucie bezpieczeństwa.<br />

Lokalizacja/adres<br />

Pracownia projektowa<br />

Architekci prowadzący<br />

Architekci<br />

Data opracowania 2008 r.<br />

Data realizacji 2010 r.<br />

Inwestor<br />

Poznań, ul. Kościelna<br />

Czy jest jakieś rozwiązanie, które<br />

chcieli Państwo umieścić w projekcie,<br />

a z przyczyn ekonomicznych nie mogli?<br />

RC: Nasza pracownia rozwiązania zawarte<br />

w projektach dostosowuje do wytyczonych<br />

standardów. W kompleksie przy<br />

ul. Kościelnej pewne elementy wykończenia<br />

elewacji i wnętrz od razu realizowały<br />

wstępne założenia, a zarazem były wzbogacane<br />

o pewne nietypowe rozwiązania,<br />

takie jak płaskorzeźby z motywami muzycznymi<br />

czy rzeźba odlana w brązie, która<br />

w przyszłości stanie na głównym dziedzińcu.<br />

Dlatego nie odczuwaliśmy w tym<br />

projekcie dyskomfortu w postaci ograniczeń<br />

ekonomicznych.<br />

W fasadach dominują przeszklenia<br />

o dużych rozmiarach. Jakie systemy przewidziano<br />

do ochrony przed nadmiernym<br />

nasłonecznieniem lokali w sezonie letnim?<br />

Mierzejewski Kasprzycki Czaplicki – Architekci sp. z o.o.<br />

Marek Mierzejewski, Robert Czaplicki, Paweł Kasprzycki<br />

Artur Kamiński, Sylwia Marczak, Marta Rogozińska<br />

Longbridge Development<br />

Powierzchnia całkowita 32 767,04 m²<br />

Powierzchnia zabudowy 3 868,1 m²<br />

Kubatura brutto 116 429 m 3<br />

Generalny wykonawca<br />

Warbud SA<br />

Detale fasadowe<br />

MM: Lokale mieszkalne zostały tak<br />

zaprojektowane, aby poprzez duże przeszklone<br />

powierzchnie docierała maksymalna<br />

ilość naturalnego światła. Ma to tworzyć<br />

jasny i przestronny klimat. Systemem chroniącym<br />

przed nadmiernym nasłonecznieniem<br />

są płyty balkonowe, które mają ograniczać<br />

bezpośrednią penetrację słońca.<br />

Czy dekoracyjne płaskorzeźby są również<br />

częścią projektu architektonicznego?<br />

RC: Tak. Ich modele zaprojektowała<br />

i wykonała nasza pracownia. Oczywiście,<br />

w późniejszym etapie powstawania elementów<br />

dekoracyjnych nadzorowaliśmy firmę<br />

kamieniarską, która realizowała zlecenie.<br />

Zgodnie z założeniem projektu chcieliśmy<br />

stworzyć klimat związany z elementami dekoracji<br />

XIX-wiecznych kamienic i wkomponować<br />

styl modernistyczny, jakim odznacza<br />

się kompleks przy ul. Kościelnej, w historyczną<br />

zabudowę dzielnicy Jeżyce.<br />

Ważnym elementem projektu wnętrz<br />

są odbicia w lustrach i posadzkach, które<br />

powiększają oraz rozbudowują przestrzeń.<br />

Przyjemne wrażenia estetyczne gwarantują<br />

również zwielokrotnione perspektywy,<br />

płynne przenikanie się wnętrz z zielenią<br />

i subtelne oświetlenie. W jaki sposób przewidują<br />

Państwo pewne „nieuchwytne” detale<br />

fasad i wnętrz?<br />

MM: Tego typu wyczucie rodzi się wraz<br />

z doświadczeniem. Tylko dzięki temu można<br />

dostrzec i przewidzieć późniejsze zachowanie<br />

się projektowanych elementów.<br />

Zanim pewne detale wykończeniowe trafią<br />

do projektu, są wcześniej sprawdzane<br />

w modelach i wizualizacjach przy użyciu<br />

nowoczesnych technik komputerowych,<br />

którymi dysponuje nasza pracownia. Służy<br />

to przede wszystkim weryfikacji i wyciąganiu<br />

wniosków.<br />

Czy kryzys w branży budowlanej zaważył<br />

na ilości zleceń w dziedzinie zabudowy<br />

mieszkaniowej? Obserwują Państwo<br />

tendencje spadkowe?<br />

RC: Na pewno. Nie da się ukryć, że<br />

rok 2009 był trudny, jeżeli chodzi o rynek<br />

budowlany. Ucierpiał na tym również sektor<br />

deweloperski i architektoniczny. Przez<br />

zaostrzoną politykę kredytową banków<br />

spadł popyt na mieszkania, co bezpośrednio<br />

wpłynęło na zastój w powstawaniu<br />

nowych obiektów. Obecnie obserwujemy<br />

jednak tendencję wzrostową i większe zapotrzebowanie<br />

na rynku nieruchomości.<br />

Dziękujemy za wywiad i życzymy pomyślnej<br />

realizacji planów pracowni.<br />

Rozmawiała Kamila Kochniarczyk<br />

stanowi wewnętrzny pasaż pieszy zaczynający<br />

się od reprezentacyjnego holu i prowadzący<br />

przez wewnętrzny dziedziniec, w centrum<br />

którego ma stanąć odlana z brązu rzeźba<br />

centaura. Odzwierciedlać ma ona klimat i indywidualny<br />

charakter kompleksu. Kierując się<br />

dalej, wchodzimy w częściowo zadaszony pasaż<br />

łączący wejścia do wszystkich budynków.<br />

Taki układ ma dać poczucie, że z jednej strony<br />

znajduje się elewacja, a z drugiej otwarta<br />

przestrzeń. Tworzy się rozległy i starannie<br />

zagospodarowany ogród, co ma sprzyjać<br />

integracji z zielenią i dodawać estetycznego<br />

wyglądu. Z każdego mieszkania rozpościera<br />

się widok na otwartą zieloną przestrzeń.<br />

Kompleks składa się z sześciu budynków.<br />

Dzięki temu zmniejszyliśmy skalę oraz zoptymalizowaliśmy<br />

funkcję i ekonomię obiektu.<br />

Chodziło nam o stworzenie układu budynków<br />

przypominającego pola na szachownicy.<br />

Punktowy układ umożliwił nam uzyskanie<br />

tego efektu i był najkorzystniejszy do zaprojektowania<br />

małych i średnich mieszkań. Na<br />

każdym piętrze ich liczba jest zróżnicowana.<br />

Ten typ urbanistyki pozwolił nam osiągnąć<br />

maksymalną ilość przewietrzanych narożników<br />

mieszkań.<br />

Budynki mają dużą liczbę przeszkleń, co<br />

zapewnia dotarcie do wnętrza maksymalnej<br />

ilości światła i sprawia wrażenie przenikania się<br />

przestrzeni wewnętrznej i zewnętrznej. Tworzy<br />

to jasne i przestronne pomieszczenia.<br />

Niezwykle ciekawie prezentuje się elewacja<br />

budynku od ul. Kościelnej. Umieszczono<br />

na niej wykonane w piaskowcu płaskorzeźby,<br />

które nawiązują do dekoracji historycznych<br />

XIX-wiecznych kamienic. Mają one na swoich<br />

elewacjach i fasadach liczne rzeźby i detale<br />

architektoniczne. Motywy muzyczne płaskorzeźb<br />

oraz odlany z brązu centaur, który ma<br />

stanąć na dziedzińcu, są wynikiem podporządkowania<br />

idei przewodniej projektu, czyli<br />

odwoływania się do dekoracji historycznych<br />

kamienic z dzielnicy Jeżyce.<br />

Wystrój przestrzeni holi został opracowany<br />

z dbałością o detale. Wraz z klatkami<br />

schodowymi są one wizytówką budynków.<br />

Niepowtarzalnym charakterem wyróżnia się<br />

hol główny, przy wejściu do którego znajduje<br />

się lada recepcji wykonana z onyksu.<br />

W projekcie postawiliśmy na prostotę<br />

i ponadczasową elegancję. Szlachetności<br />

kompleksowi dodaje z pewnością kolorystyka<br />

holu głównego, który jest wykonany z trawertynu<br />

i czarnego granitu.<br />

Robert Czaplicki,<br />

Marek Mierzejewski,<br />

Anna Korszeń<br />

Zwielokrotnione perspektywy<br />

Wnętrze zespołu<br />

Gra światła<br />

Komunikacja ogólna<br />

fot. Wojciech Kryński<br />

62 świat architektury świat architektury 63

Rozporządzenia i ustawy<br />

Zagadnienia prawne<br />

HOTELE<br />

§<br />

wyłączny dystrybutor HUFCOR w Polsce<br />

Hotel Venecia Palace<br />

Michałowice k. Warszawy<br />

Hotel Ikar Plaza<br />

Kołobrzeg<br />

Hotel HOT_elarnia – budynek nocą<br />

Projektując obiekt hotelowy, obok kierowania się prawem budowlanym 3 , warunkami technicznymi<br />

4 , przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy 2 , należy zwrócić uwagę na: obwieszczenie<br />

Ministra Gospodarki z dnia 24 stycznia 2006 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia<br />

Ministra Gospodarki i Pracy w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów,<br />

w których świadczone są usługi hotelarskie (Dz.U. 2006 nr 22 poz. 169).<br />

Dokument m.in. określa wymagania dotyczące<br />

usług, powierzchni, wyposażenia pod kątem<br />

rodzaju i kategorii obiektu, dostępności dla osób<br />

niepełnosprawnych, a także warunki odstępstw,<br />

sposób dokumentowania spełnienia wymagań<br />

budowlanych, przeciwpożarowych i sanitarnych<br />

w zakresie hoteli, moteli, pensjonatów, kempingów,<br />

pól biwakowych, domów wycieczkowych,<br />

schronisk, w tym młodzieżowych. Wyróżnioną kategorią<br />

są pełniące ww. funkcje obiekty zabytkowe,<br />

w których dopuszcza się odstępstwa, jeśli ich dostosowanie<br />

do aktualnych przepisów narusza charakter<br />

obiektu (wymagana opinia wojewódzkiego<br />

konserwatora zabytków) lub zostaną zrekompensowane<br />

inne ważne zapisy prawne.<br />

Centrum konferencyjno-<br />

-bankietowe Baccara<br />

Jawczyce k. Warszawy<br />

Wydział Pedagogiczno-<br />

-Artystyczny UAM<br />

Kalisz<br />

Wyposażyliśmy w ściany mobilne ponad 6000 obiektów hotelowych.<br />

Zagospodarowanie terenu<br />

Do hoteli i moteli odnosi się załącznik pierwszy<br />

ustawy. Tam znajdziemy informacje, że obiekt<br />

może być wolnostojący, stanowić zespół budyn-<br />

Hotel Granary – strefa wypoczynkowa pokoju<br />

www.modul.waw.pl<br />

www.hufcor.pl<br />

64 świat architektury Moduł Sp. z o.o. ul. Kłobucka 6; 02-699 Warszawa; tel. 228430506; fax. 228431212; modul@modul.waw.pl<br />

10<br />

lat<br />

G W A R A N C J I

§<br />

ków lub część innej budowli. W przypadku<br />

zespołu, dla rozwiązań działających przez<br />

cały rok w kategoriach od trzech do pięciu<br />

gwiazdek poszczególne bryły winny być połączone<br />

obudowanymi przejściami (nie dotyczy<br />

obiektów zlokalizowanych w miejscowościach<br />

wypoczynkowo-rekreacyjnych).<br />

Hotel Venecia Palace<br />

W zakresie zagospodarowania terenu<br />

należy zapewnić utwardzenie nawierzchni<br />

dojazdów i dojść, zieleń ozdobną i izolacyjną,<br />

oświetlenie terenów, a także rozdzielenie<br />

dwóch stref: dostępnej dla gości i gospodarczej.<br />

Przy standardzie trzygwiazdkowym<br />

należy również zapewnić miejsca parkingowe<br />

dla wszystkich jednostek mieszkalnych,<br />

w garażach lub na parkingach. Ustawa wskazuje,<br />

że wymóg ten należy spełnić w przypadku<br />

moteli, natomiast w hotelach usytuowanych<br />

w zwartej zabudowie miejskiej<br />

przewidziane powinny być miejsca postojowe.<br />

Zapewnienie parkingu lub miejsc postojowych<br />

dotyczy również pozostałych obiektów<br />

hotelowych, których nie obowiązuje<br />

standaryzacja gwiazdkowa.<br />

Projekt wnętrz<br />

W zakresie pomieszczeń ustawodawca<br />

reguluje podstawowe elementy dotyczące<br />

funkcji, programu obsługowego i użytkowego<br />

budynku (w tym holi i ogólnodostępnych<br />

węzłów higieniczno-sanitarnych) oraz części<br />

mieszkalnej. Określone zostały również minimalne<br />

powierzchnie pokoi, w zależności od<br />

ilości przewidzianych w nich osób i standardu<br />

obiektu, a także podano wykaz podstawowego<br />

wyposażenia. Ustalono procent udziału<br />

pokoi z pełnym węzłem sanitarnym w ogóle<br />

jednostek mieszkalnych.<br />

Wśród usług, jakie obiekt hotelowy winien<br />

świadczyć gościom, znalazły się m.in. sprzedaż<br />

gorących napojów, podawanie posiłków czy<br />

wynajem samochodów. Musi być także wyposażony<br />

w przechowalnię bagażu oraz sprzętu<br />

rekreacyjnego, kwiaciarnię, strefę gastronomiczną,<br />

zespół sal wielofunkcyjnych, salę klubową<br />

oraz zespół odnowy biologicznej. Niektóre<br />

z tych funkcji zajmują znaczną powierzchnię,<br />

więc o ich lokalizacji należy pamiętać już od najwcześniejszej<br />

fazy projektowej.<br />

Należy również zwrócić uwagę na zapisy<br />

dotyczące klimatyzacji, wentylacji, ogrzewania,<br />

instalacji teletechnicznych, a także dodatkowego<br />

stosowania awaryjnych agregatów<br />

prądotwórczych – od lokalizacji przewidzianej<br />

w projekcie architektonicznym zależą wszystkie<br />

projekty branżowe. Zastosowanie dźwigów<br />

osobowych w obrębie komunikacji pionowej<br />

hotelu czy motelu zależy od standardu<br />

obiektu oraz ilości kondygnacji. W niektórych<br />

przypadkach wymagana jest odrębna winda<br />

o przeznaczeniu towarowo-osobowym.<br />

Joanna Jabłońska<br />

Dziękujemy firmie Moduł<br />

za pomoc w tworzeniu artykułu.<br />

W projektowaniu hoteli<br />

należy wziąć pod uwagę:<br />

Obwieszczenie Ministra Gospodarki<br />

z dnia 24 stycznia 2006 r.<br />

w sprawie ogłoszenia jednolitego<br />

tekstu rozporządzenia Ministra Gospodarki<br />

i Pracy w sprawie obiektów<br />

hotelarskich i innych obiektów,<br />

w których świadczone są usługi hotelarskie<br />

(Dz.U. 2006 nr 22 poz. 169);<br />

Obwieszczenie Ministra Gospodarki,<br />

Pracy i Polityki Społecznej<br />

z dnia 28 sierpnia 2003 r. w sprawie<br />

ogłoszenia jednolitego tekstu<br />

rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki<br />

Socjalnej w sprawie ogólnych<br />

przepisów bezpieczeństwa i higieny<br />

pracy (Dz.U. 2003 nr 169 poz. 1650);<br />

Prawo budowane: ustawa z dnia<br />

7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U.<br />

1994 Nr 89 poz. 414) z późn. zm.;<br />

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury<br />

z dnia 12 kwietnia 2002 r.<br />

w sprawie warunków technicznych,<br />

jakim powinny odpowiadać budynki<br />

i ich usytuowanie (Dz.U. 2002 nr 75<br />

poz. 690), z poźn. zm.<br />

Hotel HOT_elarnia - jeden z apartamnetów<br />

§§Komentarz<br />

do ustawy<br />

Na nasze pytania odpowiadają<br />

eksperci: Marta Zając-Bilińska<br />

– dyrektor kompleksu Hotel<br />

HOT_elarnia**** & DAY SPA<br />

SPA_larniakcal, i Karolina Kocyłowska<br />

– General Manager The<br />

Granary – La Suite Hotel Wroclaw<br />

City Center.<br />

Czy zapisy Rozporządzenia Ministra<br />

Gospodarki i Pracy z dnia 19 sierpnia 2004<br />

r. w sprawie obiektów hotelarskich i innych<br />

obiektów, w których są świadczone usługi<br />

hotelarskie, rzeczywiście służą standaryzacji<br />

usług hotelowych?<br />

Marta Zając-Bilińska: Rozporządzenie<br />

narzuca dość sztywne zasady, które mogą<br />

być jednak na wiele sposobów interpretowane<br />

i wprowadzane. Określone przez Ministra<br />

Gospodarki i Pracy wymogi nie zawierają dodatkowych<br />

informacji, które narzucałyby ich<br />

interpretację i sposób realizacji, więc można<br />

je różnie postrzegać. Tym samym standard<br />

oferowany w obiektach o tej samej ilości<br />

gwiazdek często znacznie się od siebie różni.<br />

rem są również przestronne pomieszczenia<br />

z wydzielonymi funkcjami, a formalna definicja<br />

apartamentu nadal nakłada wymóg zaprojektowania<br />

dwóch pomieszczeń. To są tylko<br />

przykłady zapisów, które należy zmienić.<br />

Czy w trakcie budowy i zarządzania<br />

któryś z elementów rozporządzenia był<br />

szczególnie problematyczny?<br />

MZB: Staraliśmy się zastosować od samego<br />

początku budowy innowacyjne, designerskie<br />

rozwiązania, co nie odpowiadało zapisom<br />

Rozporządzenia. Jednak ogromna wyobraźnia<br />

pozwoliła oswoić pewne ogólne punkty.<br />

Udało nam się zrealizować aktualnie pierwszą<br />

część budowy – przed nami kolejny – czeka<br />

nas realizacja projektu windy oraz połączenie<br />

dwóch budynków w jeden obiekt.<br />

KK: Hotel The Granary jest obiektem<br />

zabytkowym. Rekonstrukcja XVI-wiecznego<br />

spichlerza stanowiła wyzwanie. Już na etapie<br />

projektowania pojawiły się trudności z pogodzeniem<br />

prawnych wymogów dla obiektu<br />

hotelarskiego z zastaną strukturą budynku.<br />

Jako przykład niech posłuży wymóg oddzielnego<br />

dźwigu towarowego. Ze względu na<br />

potencjalną konieczność wyburzenia zabytkowych<br />

sklepień i zagrożenie konstrukcyjne<br />

dla budynku, inwestor był zmuszony zwrócić<br />

się do konserwatora zabytków o tzw. odstępstwo<br />

od wymogów. Dopiero uzyskanie<br />

wielu takich odstępstw, dotyczących m.in.<br />

wydzielonej drogi bagażu dla gości, wydzielonej<br />

drogi dostaw, wysokości górnej osłony<br />

nad podjazdem, minimalnych wysokości<br />

pomieszczeń itp., a także uwzględniających<br />

Sala konferencyjna hotelu w Krakowie<br />

charakter i ograniczenia zabytkowego budynku,<br />

pozwoliło na uruchomienie obiektu.<br />

Czy w trakcie pracy zawodowej dostrzegają<br />

Panie zapisy, które należałoby<br />

zmodyfikować, aby uczynić je przyjaźniejszymi<br />

dla branży hotelarskiej?<br />

MZB: Uważam, że należałoby uściślić<br />

rozporządzenie odnoszące się do usług<br />

dodatkowych – sposobów spędzania czasu<br />

wolnego, inicjatyw kulturalnych, konferencyjnych.<br />

Pomogłoby to w komunikacji<br />

z klientem, który wybiera obiekt ze względu<br />

na kategoryzację.<br />

KK: Nam, jako hotelarzom, szczególnie<br />

zależy na zapisach służących w pierwszej<br />

kolejności gościom. Dostrzegamy potrzebę<br />

istnienia wymogów wypływających<br />

z ich realnych potrzeb i pozwalających na<br />

podejmowanie świadomych wyborów<br />

standardu. Z pewnością większa elastyczność<br />

zapisów, uwzględniająca różnorodność<br />

oferty hotelowej na rynku, zderzona<br />

z wymogami gości odnośnie udogodnień,<br />

takich jak Internet, ekologia, jakość serwisu,<br />

usługi dodatkowe i modernizacja,<br />

przełoży się na czytelny system formalny.<br />

Modyfikacja wymogów prawnych jest również<br />

koniecznością wynikającą z procesów<br />

globalizacji. Warto byłoby pochylić się nad<br />

rozwiązaniami stosowanymi w innych krajach,<br />

tak aby w większym stopniu nasze<br />

pomysły były kompatybilne z obowiązującymi<br />

na świecie. Bo przecież satysfakcja ze<br />

spełnionych oczekiwań gości jest naszym<br />

wspólnym celem.<br />

Rozporządzenie pozwala właścicielowi<br />

bądź inwestorowi na sporą swobodę<br />

i umożliwia ekspresję osobistych upodobań<br />

w zakresie takich dziedzin, jak lifestyle,<br />

estetyka, hobby. W ogólnym znaczeniu rozporządzenie<br />

nie tłumaczy informacji tak podstawowych<br />

jak np. usługi dodatkowe, które<br />

w znaczącym stopniu wpływają na jakość<br />

pobytu. Opieka nad dziećmi, spędzanie czasu<br />

wolnego, design, otoczenie, itp. to kwestie,<br />

które pozostają w sferze indywidualnych<br />

interpretacji.<br />

Karolina Kocyłowska: W mojej opinii<br />

to rozporządzenie zabezpiecza jedynie<br />

podstawowe wymogi stawiane inwestorom<br />

i nie daje gwarancji odpowiedniego standardu<br />

świadczonych usług. Wymóg „sali klubowej<br />

z telewizorem” w czasach, kiedy większość<br />

hoteli oferuje pokoje bogato wyposażone<br />

w sprzęt audiowizualny, w dużym stopniu<br />

obrazuje konieczność zmian. Obecnie walofot.<br />

archiwum MODUŁ, The Granary Hotel, HOT_elarnia<br />

66 świat architektury świat architektury 67

Sylwetki<br />

• Hotel Bednara – pokój<br />

pomysł na nową, ciekawą realizację, ale<br />

potrzebna jest wiedza i doświadczenie,<br />

które pozwolą tej myśli nadać odpowiedni<br />

kształt.<br />

WIELOZADANIOWA<br />

ARCHITEKTURA<br />

LACERTA STUDIO & RONJA DESIGN<br />

„Projekty mojej pracowni często dotykają problemów<br />

środowiska. Zaczynając od inspiracji,<br />

którymi stają się elementy bioniczne, na wtórnym<br />

wykorzystaniu materiałów przy realizacji<br />

detali i form architektonicznych skończywszy”<br />

– mówi o nowatorskich realizacjach Agnieszka<br />

Młotkowska w rozmowie z Joanną Jabłońską.<br />

LACERTA STUDIO & RONJA DE-<br />

SIGN jest nie tylko biurem architektonicznym.<br />

W zakres Państwa działalności<br />

wchodzą również projekty wnętrz, mebli,<br />

pracownia graficzna, studio reklamy.<br />

Skąd wziął się pomysł na taką wszechstronność?<br />

Nie nazwałabym tego pomysłem,<br />

a raczej potrzebą. Chodzi nie tyle o realizowanie<br />

się w wielu dziedzinach,<br />

a o uniezależnienie własnych wizji projektowych<br />

od podwykonawców. Są to<br />

różne gałęzie jednego drzewa. Każda<br />

z nich jest elementem lub uzupełnieniem<br />

tworzonej przez nas architektury, przepełnionej<br />

myślą użytkową, ale stanowiącej<br />

również ważny element artystyczny<br />

w kształtowaniu przestrzeni – poprzez<br />

kompozycję brył i wnętrz, aż do najdrobniejszych<br />

elementów wykończeniowych.<br />

Łączymy więc wpływy współczesnego<br />

dizajnu oraz mody w oparciu<br />

o nowoczesne technologie i ciekawe,<br />

nowatorskie rozwiązania. Korelujemy<br />

je z możliwościami adaptacji do indywidualnych<br />

potrzeb i upodobań klienta. To<br />

wymaga współpracy wielu dziedzin.<br />

Obecnie na architekcie spoczywa<br />

odpowiedzialność nie tylko za fazę<br />

projektową, ale również za dobór odpowiednich<br />

wykończeń. W przypadku<br />

większych inwestycji projektant zostaje<br />

dodatkowo obarczony promocją realizacji.<br />

Nikt nie jest w stanie tak dopilnować<br />

tych zagadnień, jak twórca. Przykładem<br />

może być próba dokończenia wielkiego<br />

dzieła Gaudiego – Sagrada Familia w Barcelonie.<br />

Zdarza się, że motorem napędowym<br />

naszych działań jest typowa artystyczna<br />

„pycha”. Nie zmienia to faktu, że projekty<br />

są wykonane rzetelnie i fachowo.<br />

Każda gałąź prosperuje doskonale. Przy<br />

tak niestabilnym, wręcz okresowo przynoszącym<br />

dochody zawodzie, wspomaga<br />

to budżet w momentach przestoju.<br />

Kto tworzy biuro?<br />

Przede wszystkim nasz trzyosobowy<br />

„team”, czyli właściciel oraz Magdalena<br />

Frątczak i Paweł Kobierzewski. Przy<br />

bardziej obszernych opracowaniach tworzymy<br />

kooperację projektową z zaprzyjaźnionymi<br />

pracowniami. Dzięki temu<br />

mamy możliwość podjęcia działań na<br />

większą skalę.<br />

Nie mogę tutaj pominąć również firmy<br />

remontowo - budowlanej pod nazwą: Firma<br />

„QUALITY” Adam Wieszołek z siedzibą<br />

w Tarnowskich Górach. Nie wiem, czy<br />

chociaż 10% naszych pomysłów zostałoby<br />

zrealizowanych, gdyby nie ich pomoc<br />

i wsparcie. Panowie Adam Wieszołek i Robert<br />

Bentkowski obdarzyli nas zaufaniem.<br />

fot. archiwum LACERTA STUDIO & RONJA DESIGN<br />

W projektach Pracowni obecne są<br />

abstrakcyjne wzory i motywy. Skąd czerpie<br />

Pani inspirację do działalności na granicy<br />

rzeźby i artystycznej instalacji?<br />

Zawsze podstawą są potrzeby i styl<br />

życia klienta, w projekcie dostosowane<br />

w sposób umiejętny do panujących trendów.<br />

Dzięki temu powstaje myśl, która<br />

staje się symbolicznym tematem przewodnim<br />

projektu. Wszystkie elementy<br />

– od ogółu do szczegółu – mniej lub bardziej<br />

nawiązują do idei. Pozwala to utrzymać<br />

ład w kompleksowym projektowaniu<br />

i uzyskać estetyczną, przemyślaną syntezę<br />

całości. Czasem pomysły rodzą się<br />

tygodniami i przenikają każdą chwilę mojego<br />

życia, nawet sen. Dlatego wolę pracę<br />

nad projektem zaczynać wcześniej.<br />

Leonardo da Vinci w swoim „Traktacie<br />

o malarstwie” pisał, że inspirację<br />

można znaleźć patrząc na zwykłą ścianę,<br />

która w jednej chwili może stać się obrazem<br />

czy osobną opowieścią. Artysta<br />

podkreśla jednak, że za aktem twórczym<br />

stoi zawsze intelekt w parze z wiedzą.<br />

Podzielam pogląd, że w fakturze, światłocieniach<br />

i kształtach można znaleźć<br />

Projektujemy rzeczy niepowtarzalne,<br />

niebazujące na sztampowych rozwiązaniach<br />

prezentowanych w modnych<br />

czasopismach czy katalogach. Kładziemy<br />

nacisk na modelowanie światłem. Każdy<br />

szczegół, łącznie z fakturą wszystkich<br />

elementów i ścian, musi być profesjonalnie<br />

dopracowany.<br />

Podjęliśmy się teraz ciekawego tematu<br />

– chcemy stworzyć tzw. miejsce dla<br />

sztuki. We współpracy ze znanym artystą,<br />

Jerzym Jachowiczem, mamy zamiar<br />

rozwinąć instalację artystyczną – zespół<br />

elementów i sposobów prezentacji jego<br />

wystawy. Jest to połączenie architektury<br />

z innymi dziedzinami sztuki. Ciągle poszukujemy<br />

nowych wyzwań i doświadczeń.<br />

Otaczające nas inspiracje dają się<br />

interpretować na wiele sposobów. Mamy<br />

więc szeroki wybór.<br />

Czy zróżnicowanie stylistyczne i łączenie<br />

pozornie przeciwstawnych trendów<br />

w projekcie prywatnej piwnicy na<br />

wina w Gliwicach to cechy charakterystyczne<br />

Państwa wnętrz?<br />

Oczywiście. Z racji zainteresowań<br />

naukowych, które wiążą się z historią<br />

architektury, wnętrz i wzornictwa,<br />

uwielbiam łączyć style. Posiadam obszerną<br />

wiedzę na ten temat, więc wiem, że<br />

nie popełnię żadnego faux pas.<br />

W projekcie prywatnej piwnicy na<br />

wina inwestor dążył do zachowania<br />

w pomieszczeniu starego, skórzanego<br />

kompletu mebli o znacznych rozmiarach.<br />

Zależało mu również na realizacji funkcji<br />

rekreacyjno-wypoczynkowej, z możliwością<br />

zaproszenia gości. Aby to pogodzić,<br />

indywidualnie zaprojektowaliśmy<br />

resztę wyposażenia. Chcąc nadać wnętrzu<br />

ciepły klimat, nawiązujący stylistyką<br />

do piwnic starych winnic, zastosowałam<br />

• Nietypowe ogrodzenie • Hi tech – leżanka • Hi tech – biurko<br />

68 świat architektury świat architektury 69

WIĘCEJ O PRACOWNI: www.lacertastudio.com<br />

w trakcie wykonywania aplikacji naściennych.<br />

W planie mamy wykorzystanie ich<br />

do tworzenia ozdobnej, ekologicznej<br />

biżuterii.<br />

stora staraliśmy się nadać budynkowi cechy<br />

architektury andaluzyjskiej, unikając jednak<br />

dosłowności w przeniesieniu na obcy<br />

dla tego typu architektury, polski grunt.<br />

• Hotel Bednara – elewacje<br />

elementy symboliczne. Odnoszą się one<br />

do pierwowzorów, tj. kolorystyki gruntów<br />

uprawnych, skrzyń do przechowywania<br />

owoców oraz charakterystycznych<br />

dachów krytych gontem, spotykanych<br />

we Włoszech i Francji. Nawiązania do historii<br />

dodatkowo podkreśliłam poprzez<br />

kontrast z materiałami współczesnymi,<br />

które tworzą minimalistyczne tło.<br />

• Winiarnia – stół<br />

Symbolicznym nawiązaniem do gruntów<br />

pod uprawę winogron są różnokolorowe<br />

– od bieli, poprzez beże, do czerni<br />

– otoczaki, „uwięzione” w stalowej klatce<br />

na ścianie przeciwległej do wejścia.<br />

Jest to dominanta wnętrza. Siedziska,<br />

stylizowane na stare drewniane skrzynie,<br />

odnoszą się do tradycyjnego sposobu<br />

przechowywania i ekspozycji win,<br />

stosowanego zarówno w handlu, jak i na<br />

wystawach specjalistycznych. Drewniany<br />

daszek nad kącikiem bufetowo-degustacyjnym<br />

stanowi bezpośrednie nawiązanie<br />

do krytych gontem budynków ze słonecznego<br />

południa Europy, np. okolic Beaujolais.<br />

Ręcznie wykonana gipsowa faktura<br />

ścian i obramowanie dużego lustra nieodmiennie<br />

kojarzą się ze starą strukturą<br />

murów piwnic winnych. Kolorystyka<br />

sufitu i ozdobnej ścianki utrzymana jest<br />

w odcieniach czerwonego wina.<br />

Zgodnie z obowiązującymi obecnie<br />

trendami, projektowane wnętrze łączy<br />

w sobie elementy stare i nowe, które dopełniając<br />

się, tworzą harmonijną całość.<br />

Do elementów współczesnych należy<br />

prostopadłościenna kartonowo-gipsowa<br />

konstrukcja, która służy jako ozdobne<br />

miejsce ekspozycji win oraz nastrojowy<br />

punkt oświetleniowy. Na jej tle usytuowałam<br />

duże tafle luster powiększających<br />

optycznie pomieszczenie, klatkę na otoczaki<br />

wykonaną z cynkowanej stali, a także<br />

szklane półki z grubego szkła.<br />

W jednej realizacji zastosowała Pani<br />

indywidualnie projektowane meble o nazwie<br />

„hi tech”. Co wyróżnia tę kolekcję?<br />

Przede wszystkim powstały one po<br />

długotrwałych konsultacjach z inwesto-<br />

• Hotel Bednara – wejście<br />

rem. Oprócz swoich typowych funkcji<br />

stanowią główny element wystroju wnętrza<br />

– pokoju do nauki. Chcieliśmy nadać<br />

pomieszczeniu nowoczesny, nietypowy<br />

charakter, zachowując przy tym jak największą<br />

funkcjonalność. Pokój służy nie<br />

tylko do nauki indywidualnej, ale jest też<br />

miejscem spotkań młodzieży. Dlatego<br />

opracowaliśmy wielofunkcyjny system,<br />

który składa się z ośmiu tapicerowanych<br />

skrzyń. Połączone ze sobą tworzą leżankę<br />

i przestronny, wygodny podest do nauki,<br />

który po swobodnym rozstawieniu<br />

elementów zmienia się w siedziska -pufy<br />

dla większej ilości osób. W zgodzie<br />

z upodobaniami użytkownika meblowi<br />

nadaliśmy nowoczesny młodzieżowy styl<br />

hi tech. „Ubrany” w jaskrawe barwy został<br />

uzupełniony o instalacje świetlne.<br />

W jednym z projektów wykorzystane<br />

zostały odpady, które posłużyły za materiał<br />

do wykonania elementów innej realizacji.<br />

Czy jest to sposób na uczynienie<br />

architektury przyjaźniejszej środowisku<br />

naturalnemu?<br />

Tak. Pomysł na stworzenie ekologicznych<br />

elementów zrodził się z połączenia<br />

dwóch gałęzi firmy. Tak jak wspomniałam,<br />

wszystkie dziedziny wzajemnie<br />

się łączą i uzupełniają. W tym wypadku<br />

zwróciliśmy uwagę na problem odpadu,<br />

który powstaje w wyniku produkcji naszych<br />

ażurowych mebli. Postanowiliśmy<br />

to wykorzystać i tak powstała nietypowa<br />

instalacja numeracji domu i ogrodzenia.<br />

Odpady znalazły również zastosowanie<br />

Projekty mojej pracowni często dotykają<br />

problemów środowiska. Zaczynając<br />

od inspiracji, którymi stają się elementy<br />

bioniczne, na wtórnym wykorzystaniu<br />

materiałów przy realizacji detali i form<br />

architektonicznych skończywszy. Mówiąc<br />

o formach bionicznych nie mam na<br />

myśli tych, które zdominowały ostatnio<br />

współczesną architekturę i są zazwyczaj<br />

wynikiem komputerowych manipulacji.<br />

Chodzi mi o wnikliwość i zapoznawanie<br />

się z tematyką, co daje wiele możliwości<br />

adaptacji odpowiednich elementów<br />

i wszechstronnego ich zastosowania<br />

w architekturze. Dziwi mnie czasem, że<br />

geometryczne, prostokątne formy w charakterystycznych<br />

układach nie kojarzą się<br />

ludziom z ich przyrodniczym, biologicznym,<br />

organicznym pochodzeniem.<br />

Aktualnie realizuje Pani projekt centrum<br />

hotelowego w Ujeździe. Co będzie<br />

wyróżniać tę inwestycję?<br />

Jest to centrum weselno-konferencyjne<br />

z zapleczem gastronomiczno-hotelowym,<br />

o łącznej powierzchni użytkowej<br />

przekraczającej 7 500 m 2 . W planie jest też<br />

wybudowanie nowoczesnego SPA, które<br />

łączyłoby się z otaczającą kompleks zielenią<br />

rekreacyjną. Zgodnie z naszą zasadą<br />

projektowaliśmy obiekt kompleksowo –<br />

od detali wnętrz przez bryłę i elewacje,<br />

aż do zagospodarowania ponad trzyhektarowej<br />

działki. Uzyskanie mobilności i<br />

połączenie poszczególnych funkcji w tym<br />

wielozadaniowym obiekcie stanowiło duże<br />

wyzwanie projektowe. Na życzenie inwe-<br />

• Winiarnia – barek<br />

Rozwijanie pracowni w dobie kryzysu<br />

branży budowlanej nie jest sprawą prostą.<br />

Jak pozyskują Państwo inwestorów?<br />

Nie jesteśmy jeszcze biurem projektowym<br />

z długoletnim stażem i ugruntowaną<br />

pozycją na rynku, co okresowo<br />

stwarza problemy. Myślę, że ratuje nas<br />

wyżej wspomniana wielozadaniowość,<br />

ponieważ w branży architektonicznej inwestorów<br />

pozyskuje się głównie poprzez<br />

polecenia i rekomendacje zadowolonych<br />

z wcześniejszych realizacji klientów. Szeroki<br />

wachlarz branż, o które się ocieramy,<br />

daje nam większe pole do popisu.<br />

Jakie cechy według LACERTA STU-<br />

DIO & RONJA DESIGN powinna mieć<br />

dobra współczesna architektura?<br />

Powinna być przede wszystkim przemyślana,<br />

funkcjonalna i odzwierciedlająca<br />

kontekst miejsca, w którym się znajduje.<br />

Nie mówię tu o dosłownych przeniesieniach,<br />

ale o tworzeniu czegoś nowego<br />

przy wykorzystaniu istniejących, charakterystycznych<br />

elementów otoczenia.<br />

Agnieszka Młotkowska,<br />

właścicielka pracowni LACERTA<br />

STUDIO & RONJA DESIGN,<br />

w 2002 r. uzyskała dyplom architekta<br />

na Politechnice Śląskiej<br />

w Gliwicach. Tytuł doktora nauk<br />

technicznych otrzymała w 2008 r.,<br />

broniąc pracy pt. „Świątynie ewangelickie<br />

na Śląsku Cieszyńskim<br />

– geneza i rozwój oraz uwarunkowania<br />

funkcjonalne i formalne”.<br />

Najbliższe plany LACERTA STUDIO<br />

& RONIA DESIGN to...<br />

…dalszy rozwój w zgodzie z własnymi<br />

pasjami, szukanie i znajdywanie nowych<br />

rozwiązań, doskonalenie już rozeznanych<br />

tematów i podejmowanie nowych<br />

wyzwań, penetrowanie niepoznanych<br />

dotąd gruntów.<br />

• Stoliki stalowe<br />

70 świat architektury świat architektury 71

Historia i współczesność<br />

1<br />

NOWE SUKIENNICE<br />

Tam, gdzie historia spotyka się z teraźniejszością<br />

fot. Archiwum Integer SA/Leszek Stryja i Łukasz Lipiński<br />

Nowym Sukiennicom udało się przywrócić<br />

XIX-wieczny blask. Przy okazji wykonawca<br />

uczynił znacznie więcej – zamienił<br />

galerię w muzeum godne naszych czasów.<br />

Nowe organy<br />

Wszystkie prace na terenie Muzeum<br />

Narodowego odbywały się ze szczególnym<br />

uwzględnieniem zabytkowego charakteru<br />

miejsca. Nowe Sukiennice, pomimo imponujących<br />

rozwiązań modernizacyjnych,<br />

m.in. ogrzewania podłogowego, wentylacji,<br />

klimatyzacji, nowoczesnego nagłośnienia czy<br />

instalacji słaboprądowych, nie straciły nic ze<br />

swego historycznego ducha. Kierownik budowy,<br />

Franciszek Amrogowicz, wyznał: „To<br />

było gigantyczne wyzwanie. Jakby do starego<br />

organizmu wszczepić zupełnie nowe<br />

organy. Udało się tylko dzięki olbrzymiemu<br />

doświadczeniu Integeru w zakresie ochrony<br />

dziedzictwa kulturowego. Jak dotąd firma<br />

przywróciła blask kilkuset obiektom i zabytkowym<br />

zespołom architektonicznym”.<br />

Plac budowy pełen turystów<br />

Paweł Melka, główny specjalista ds. inwestycji<br />

w firmie Integer, podkreśla: „Każda<br />

realizacja jest inna, często złożona, pełna<br />

trudności, które stanowią dla nas inspirację.<br />

Dookoła placu budowy znajdowały się tłumy<br />

turystów. Należało wszystko tak zorganizować,<br />

by jak najmniej zakłócić atmosferę Starego<br />

Miasta. A przecież w czasie remontu<br />

wywieźliśmy 120 ton gruzu, położyliśmy<br />

2 500 m 2 podłóg, zainstalowaliśmy 3 km rur<br />

i aż 4 km instalacji elektrycznych. Wymieniliśmy<br />

30 ton konstrukcji stalowych, wstawiliśmy<br />

25 ton urządzeń: wentylatorów,<br />

silników, klimatyzatorów. Tynkami i farbą pokryliśmy<br />

5 000 m 2 powierzchni. Wstawiliśmy<br />

1 800 m 2 świetlików, setki metrów kwadratowych<br />

nowych lub odnowionych okien<br />

i drzwi. Powstała współczesna konstrukcja<br />

dachu. Pojawiła się winda do transportu obrazów<br />

i szklany dźwig dla publiczności. Spory<br />

problem stanowił także transport sprzętu<br />

budowlanego. W obawie przed tym, że granitowe<br />

płyty rynku mogą nie wytrzymać obciążenia,<br />

dźwig montowany był na miejscu<br />

i stał tam krótko. Przy jego pomocy wykonano<br />

tylko niezbędne prace. Wiele materiałów<br />

wnoszonych było ręcznie.”<br />

Troska o detale<br />

Przy odnawianiu zabytków ogromną rolę<br />

odgrywa troska o detale. Spora część renowacji<br />

to praca rzemieślnicza. Andrzej Woźny,<br />

wiceprezes Integeru, pokazując dokumentację<br />

fotograficzną, mówi: „Proszę zerknąć na<br />

te zdjęcia. Tak wyglądały drzwi wejściowe<br />

do Sukiennic, a tak prezentują się teraz. To<br />

wszystko ręczna robota. Papier ścierny, odpowiednie<br />

chemikalia i niezwykła precyzja na-<br />

Z zewnątrz krakowskie Sukiennice wyraźnie wypiękniały,<br />

a w środku zyskały najnowocześniejsze<br />

rozwiązania technologiczne. Gruntowny remont<br />

Galerii Sztuki Polskiej XIX wieku zaliczany jest do<br />

jednej z największych inwestycji konserwatorskich<br />

w Europie. Wartość prac przekroczyła 9 milionów<br />

euro. Generalnym wykonawcą była polska<br />

firma – Integer SA.<br />

2<br />

72 świat architektury świat architektury 73

3<br />

Zakres prac obejmował remont i modernizację Galerii Sztuki<br />

Polskiej XIX wieku w krakowskich Sukiennicach, w tym m.in.<br />

naprawę uszkodzonych fragmentów ścian wraz z przemurowaniami<br />

i kotwieniem oraz osuszaniem, remont dachu wraz<br />

z uzupełnieniem więźby, remont konstrukcji dachowej budynku,<br />

konserwację i odtworzenie stolarki, wykonanie nowego dźwigu<br />

osobowego, remont instalacji wodno-kanalizacyjnych i c.o.,<br />

wykonanie nowych instalacji wentylacji i klimatyzacji, nowej instalacji<br />

chłodniczej, nowej instalacji elektrycznej oraz instalacji<br />

słaboprądowych, nowej instalacji DSO i nagłośnienia, automatyki<br />

obiektu i BMS, akustyki sali multimedialnej wraz z projektem<br />

wyposażenia multimedialnego, aranżację wnętrz obiektu, wykonanie<br />

instalacji ppoż. oraz wzmocnienie attyk.<br />

5<br />

szych konserwatorów sprawiły, że wyglądają<br />

olśniewająco.” Inną ozdobą są okna gomółkowe.<br />

Specjalistów od tego typu elementów<br />

Integer znalazł we Wrocławiu. Mało kto wie,<br />

że każde z nich przebyło kilkaset kilometrów,<br />

by odzyskać swój blask. Wiceprezes podkreśla,<br />

że „odrębną, ciekawą historię ma niemal<br />

każdy fragment remontowanych Sukiennic,<br />

każdy stanowił osobne wyzwanie”.<br />

Nowe rozwiązania<br />

Po remoncie powstały trzy nowe<br />

sale wyposażone w sprzęt multimedialny<br />

– Multiteka, Mediateka i Atelier. W Multitece<br />

zainstalowano dziewięć szklanych ekranów,<br />

które pomogą zwiedzającym „przenieść<br />

się” w rzeczywistość sprzed 130 lat, czyli<br />

do samych początków muzeum. W Mediatece<br />

można skorzystać z ośmiu artomatów,<br />

czyli specjalnych stanowisk komputerowych<br />

wyposażonych w ekrany dotykowe, za pomocą<br />

których zwiedzający poznają historię<br />

Sukiennic, zbiory i artystów. Będą także<br />

mogli wziąć udział w rozmaitych grach<br />

i quizach. Atelier to zaawansowana technologicznie<br />

sala edukacyjna, w której będą<br />

się odbywały zajęcia dla dzieci, młodzieży<br />

i dorosłych. Sporym ułatwieniem w Nowych<br />

Sukiennicach jest nowoczesna winda panoramiczna,<br />

która została wykonana specjalnie<br />

na potrzeby muzeum. Prace nad nią trwały<br />

aż dwa lata. Budowniczowie nie przewidzieli<br />

na nią miejsca, a przecież musi mieć odpowiednie<br />

gabaryty, by dało się do niej wjechać<br />

wózkiem dziecięcym lub inwalidzkim. To<br />

kolejne wyzwanie, a jednocześnie kompromis<br />

z Janem Janczykowskim – Wojewódzkim<br />

Konserwatorem Zabytków. Nowością<br />

w Sukiennicach są również tarasy, które powstały<br />

dzięki zaadaptowaniu niedostępnych<br />

dotąd powierzchni tarasowych.<br />

6<br />

4<br />

Lokalizacja/adres<br />

Kraków, Rynek<br />

1 Komunikacja ogólna po i przed<br />

Pracownia projektowa<br />

Archeon<br />

2<br />

3<br />

4<br />

5<br />

6<br />

Sala wystawiennicza po i przed<br />

Klatka schodowa wystawiennicza po i przed<br />

Zawrotne perspektywy po i przed<br />

Wejście do galerii<br />

Sala wystawiennicza po i przed<br />

Architekt prowadzący<br />

prof. Andrzej Kadłuczka<br />

Data opracowania 20<strong>07</strong> r.<br />

Data realizacji 2008–2010 r.<br />

Inwestor<br />

Muzeum Narodowe w Krakowie<br />

Powierzchnia całkowita 3 033,90 m 2<br />

Kubatura brutto 21 722,30 m 3<br />

Generalny wykonawca<br />

Integer SA<br />

74 świat architektury świat architektury 75

WYWIAD Z WYKONAWCĄ<br />

Okiem wykonawcy<br />

Rozmowa z Jackiem Szczerbiakiem, zastępcą Kierownika Budowy<br />

i Kierownikiem Robót w Integer SA<br />

wadzonej przez internautów. Społeczne<br />

zainteresowanie pomaga czy przeszkadza<br />

w realizacji inwestycji?<br />

Na pewno wywołuje większą mobilizację,<br />

natomiast trudno mówić o wpływie na<br />

prowadzone prace.<br />

9<br />

Jak je Państwo wspominają?<br />

7<br />

Początki funkcji w XIII w., prace prowadzone<br />

przez Santi Gucciego, Jana Marię<br />

Padovano i Tomasza Prylińskiego,<br />

najpiękniejsza renesansowa attyka – to<br />

tylko niewielki wycinek historii Sukiennic<br />

w Krakowie. Czy podczas prowadzenia<br />

prac budowlanych w takim obiekcie czuliście<br />

Państwo stres związany z odpowiedzialnością<br />

wobec minionych pokoleń?<br />

Tak właśnie było. Prace wiązały się z dużym<br />

stresem, ale skutkował on olbrzymią<br />

mobilizacją całej załogi. Zdawaliśmy sobie<br />

sprawę, że uczestniczymy w niezwykłej realizacji.<br />

W końcu projekt „Nowe Sukiennice” to<br />

jedno z największych przedsięwzięć konserwatorskich<br />

prowadzonych w ostatnim czasie<br />

w Europie. Uczestnictwo w tych pracach to<br />

bez wątpienia duży prestiż, ale też spora odpowiedzialność.<br />

twierdzeniem przez Wojewódzkiego Konserwatora<br />

Zabytków i specjalnie powołane<br />

grono ekspertów. Konserwacji podlegały<br />

głównie elementy XIX-wieczne. W pierwszej<br />

kolejności zostały oczyszczone metodami<br />

mechanicznymi (skucia) i strumieniowo-ściernymi<br />

lub parą wodną. Następnie<br />

8<br />

były uzupełniane odpowiednimi materiałami<br />

oraz powierzchniowo zabezpieczane. Jest<br />

to postępowanie standardowe, ale w tym<br />

przypadku zastosowano najlepsze materiały,<br />

o składzie zbliżonym do oryginalnego. Po<br />

wielu badaniach udało się na przykład odtworzyć<br />

pierwotną kolorystykę klatki schodowej.<br />

Czy restauracja zabytkowych detali<br />

architektonicznych wymagała zastosowania<br />

niestandardowych technik?<br />

Tak, niestandardowych jak na dzisiejsze<br />

warunki. Staraliśmy się odrestaurować zabytkowe<br />

detale architektoniczne, korzystając<br />

z technologii i materiałów najbardziej zbliżonych<br />

do tych, których użyto kiedyś. Z punktu<br />

widzenia współczesnego budownictwa<br />

jest to postępowanie niestandardowe, zaś<br />

z punktu widzenia konserwacji – mieści się<br />

w podstawowym zakresie prac.<br />

Czy w trakcie działań w obrębie budynku<br />

dokonano archeologicznych znalezisk?<br />

Sukiennice są obiektem doskonale znanym<br />

i wielokrotnie przebadanym. Nie były<br />

to więc spektakularne odkrycia, ale w wielu<br />

miejscach, w których się tego nie spodziewano,<br />

odsłoniliśmy oryginalne, gotyckie<br />

wątki ceglane. Odkryliśmy także ukrytą pod<br />

warstwami zasypów dalszą część szesnastowiecznych<br />

polichromii. Zostały one wyeksponowane<br />

poprzez zastosowanie przeszkleń<br />

i odpowiedniego oświetlenia.<br />

W trakcie przebudów, po odsłonięciu<br />

elementów budynku ich stan techniczny<br />

często okazuje się dużo gorszy niż pierwotnie<br />

określony podczas odkrywek. Czy<br />

projekt wymagał zmian w trakcie prowadzenia<br />

prac?<br />

rowego oraz dla gości wiązało się jednak<br />

z koniecznością naruszenia istniejącej tkanki.<br />

Czy nośność zastanych elementów pozwoliła<br />

na te zmiany?<br />

Wspomniałem, że zarówno projekt, jak<br />

i nasze działania zakładały jak najmniejszą ingerencję<br />

w istniejącą tkankę, ale nie było możliwe<br />

całkowite jej wyeliminowanie. Konieczne<br />

było więc wzmocnienie wielu elementów.<br />

Wykonano, między innymi, iniekcję ścian<br />

korpusu głównego Sukiennic, wprowadzono<br />

wiele konstrukcji stalowych wspomagających<br />

starą substancję budowlaną, zastosowano<br />

częściowe przemurowania i przeszycia. Ponadto,<br />

wykonano naprawy i wzmocnienia<br />

istniejących konstrukcji żelbetowych pochodzących<br />

z lat 60. XX wieku.<br />

Od momentu koncepcji aż po ostatnie<br />

prace wykończeniowe projekt był poddawany<br />

ścisłej ocenie i obserwacji pro-<br />

10<br />

To prestiżowa realizacja, więc jej prowadzenie<br />

było dla nas zaszczytem. Nasz<br />

mistrz budowy, pan Andrzej Maj, pięknie to<br />

podsumował, mówiąc: „Ja się zakochałem<br />

w Sukiennicach”.<br />

7<br />

8<br />

9<br />

10<br />

Rozmawiała Karolina Cawricz<br />

Galeria obrazów<br />

Hol po restauracji<br />

Sala multimedialna<br />

Komunikacja ogólna<br />

Jakim działaniom poddali Państwo zabytkowe<br />

mury, stropy i detale architektoniczne?<br />

Wszystkie rozwiązania na zabytkowych<br />

elementach zostały wykonane z wykorzystaniem<br />

najlepszych technologii konserwatorskich.<br />

Ich zastosowanie poprzedzono<br />

dokładnymi badaniami, próbami oraz za-<br />

Nawet wielu, związanych głównie ze<br />

wspomnianymi odkryciami. Zmienialiśmy<br />

rozwiązania tak, aby w jak najmniejszym stopniu<br />

naruszyć zabytkową tkankę. Problemem<br />

nie był stan techniczny obiektu, lecz odkryte<br />

elementy i rozwiązania techniczne.<br />

Wykonanie konstrukcji stalowych, nowego<br />

dachu i wind do przewozu towa-<br />

76 świat architektury świat architektury 77

Jubileusz firmy<br />

Ostatnio odbyły się uroczyste<br />

obchody dwudziestolecia powstania<br />

firmy YAWAL – jednego<br />

z największych krajowych<br />

producentów systemów<br />

profili aluminiowych. Jubileusz<br />

firma świętowała w gronie<br />

najważniejszych klientów,<br />

dostawców, firm współpracujących,<br />

w Jachrance pod<br />

Warszawą. Podczas uroczystości<br />

zostały wręczone statuetki<br />

i dyplomy partnerom biznesowym<br />

YAWAL, w kategoriach<br />

Partner 20-lecia, Obiekt<br />

roku i Obrót roku. Wyróżnienia<br />

otrzymało 18 firm. Obchody<br />

uświetnili: prowadzący<br />

wieczór Emilian Kamiński,<br />

który wystąpił w monodramie<br />

„Mężczyzna Jaskiniowy” oraz<br />

zespół taneczno -muzyczny<br />

Maqnifiq Dancers.<br />

Trzy Wieże<br />

– Bratysława<br />

YAWAL SA<br />

20 lat doświadczenia w profilach aluminiowych<br />

YAWAL System SA jest obecnie jednym<br />

z największych dostawców architektonicznych<br />

systemów profili aluminiowych i częścią – drugiej<br />

co do wielkości – grupy aluminiowej w Polsce.<br />

Z sukcesem konkuruje z firmami zachodnioeuropejskimi,<br />

a spółki firmy z powodzeniem<br />

funkcjonują również w Czechach, na Słowacji<br />

i Ukrainie. W ciągu 20 lat YAWAL brał<br />

udział w realizacjach obiektów o łącznej wartości<br />

2 640 mln zł. Od 12 lat jest notowany na<br />

Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych.<br />

Rozwój<br />

Dwadzieścia lat temu YAWAL, jako jeden<br />

z pierwszych w kraju, rozpoczął produkcję<br />

stolarki aluminiowej z profili termoizolowanych,<br />

sprowadzanych z Europy Zachodniej.<br />

Zapotrzebowanie na tego typu produkty było<br />

tak duże, że wkrótce pojawiły się plany opracowania<br />

i uruchomienia produkcji własnego,<br />

polskiego systemu profili aluminiowych.<br />

Pierwsza partia profili YAWAL System pojawiła<br />

się na rynku już w 1993 roku.<br />

Podczas uroczystości 20-lecia, Edmund<br />

Mzyk, obecny Prezes Zarządu YAWAL SA<br />

oraz założyciel firmy, mówił: „Dziś z nostalgią<br />

wspominam początki – rok 1990 i sprowadzenie<br />

z Belgii nowoczesnych systemów<br />

profili aluminiowych, uruchomienie pierwszej<br />

montowni w Polsce w oparciu o nowoczesne<br />

termoizolowane systemy, wyprodukowanie<br />

pierwszej konstrukcji; a potem przełomowy<br />

moment – opracowanie własnego systemu.”<br />

Rozpoczęcie produkcji własnych systemów<br />

skierowało firmę na drogę dynamicznego<br />

rozwoju. W krótkim czasie powstała malarnia<br />

i wydział mostka termicznego. Uruchomiono<br />

produkcję akcesoriów systemowych.<br />

Z producenta stolarki aluminiowej YAWAL<br />

przekształcał się w przedsiębiorstwo systemowe,<br />

posiadające w ofercie materiał i nowoczesne<br />

technologie do produkcji. Większą uwagę<br />

poświęcono klientom. Organizowano szkolenia<br />

oraz opracowano odpowiednie programy<br />

komputerowe, które stanowiły nieocenioną<br />

pomoc niezbędną montowniom do produkcji<br />

stolarki aluminiowej.<br />

Prezes Mzyk z dumą wspominał tamte<br />

czasy: „Kolejne lata, inwestycje, innowacyjne<br />

rozwiązania, rozwijanie nowych pomysłów<br />

przez ludzi tworzących to, czym dziś<br />

jest Yawal, mocno związanych i utożsamiających<br />

się z firmą. To było nasze know-how,<br />

inni uczyli się od nas.”<br />

Technologia<br />

Jedną z priorytetowych wartości YAWAL<br />

jest innowacja. Ciągłe udoskonalanie produktów<br />

i wprowadzanie nowych rozwiązań<br />

o lepszych parametrach technicznych daje<br />

większe możliwości architektom i klientom.<br />

Od początku swojego istnienia YAWAL<br />

współpracuje z instytutami naukowo-badawczymi<br />

wyższych uczelni w kraju i za granicą<br />

– najbardziej efektywne rezultaty w zakresie<br />

badań materiałowych, ale także organizacji<br />

i zarządzania, przyniosła współpraca z Katolickim<br />

Uniwersytetem w Leuven (Belgia), Uniwersytetem<br />

Technicznym w Delft (Holandia)<br />

oraz Wyższą Szkołą Biznesu w Brukseli.<br />

Szczególne więzy łączą YAWAL z Politechniką<br />

Częstochowską – jej studenci wykonują<br />

prace dyplomowe na rzecz firmy, a w zamian<br />

mają możliwość odbycia praktyki czy stażu,<br />

czasem także zasilają jej kadrę.<br />

Ale to pracownicy YAWAL stanowią najbogatsze<br />

źródło nowych pomysłów i inspiracji.<br />

Tylko w tym roku wprowadzono na rynek<br />

nowe fasady elewacyjne – żaluzje przeciwsłoneczne,<br />

okładziny elewacyjne z aluminium<br />

oraz balustrady. Należy podkreślić, że stałe<br />

inwestowanie w park maszynowy pozwala<br />

na realizację nowych pomysłów.<br />

Nagrody<br />

Już w 1995 r. doceniono wysoką jakość<br />

wyrobów i serwis, jaki firma zapewniała<br />

swoim klientom. Na MTB BUDMA`95<br />

YAWAL otrzymał złoty medal, a cztery lata<br />

później nagrodzony został Złotą Kielnią Profilów.<br />

Także w roku 1995 – po raz pierwszy<br />

– przyznano firmie prawo do używania godła<br />

Teraz Polska (powtórzone w roku 1998).<br />

Warto zaznaczyć, że w 1998 r. YAWAL znalazł<br />

się na pierwszym miejscu w rankingu<br />

Przekroju, otrzymując nagrodę Złoty Grosz.<br />

Ponadto, firma jeszcze dwukrotnie znalazła<br />

się w Złotej Piętnastce najlepszych firm wyłanianych<br />

w tym rankingu. W 2000 r. firma<br />

otrzymała nagrodę Biznes Center Club –<br />

Lidera Polskiego Biznesu. Od wielu lat notowane<br />

są również zaszczytne miejsca<br />

YAWAL-u w Złotej 500 największych prywatnych<br />

firm przemysłowych, w rankingu miesięcznika<br />

Home&Market. Dużym wyróżnieniem<br />

było też przyjęcie spółki w 20<strong>07</strong> r. do<br />

grona najdynamiczniej rozwijających się firm –<br />

Gazel Biznesu.<br />

Działalność<br />

Obecnie przedmiotem działalności spółki<br />

jest projektowanie, sprzedaż i dystrybucja<br />

architektonicznych systemów profili aluminiowych<br />

wraz z akcesoriami oraz usługi malowania<br />

proszkowego i gięcia łuków. Systemy te<br />

przeznaczone są do produkcji ścian osłonowych,<br />

okien, drzwi, witryn, a także nietypowych<br />

konstrukcji przestrzennych. Firma obsługuje<br />

ponad 300 stałych klientów wykonujących<br />

konstrukcje w systemie YAWAL. Organizuje<br />

szkolenia technologiczne dla swoich<br />

kontrahentów, a poza dostawami materiałów,<br />

służy odbiorcom i architektom wsparciem<br />

technicznym i technologicznym w projektowaniu<br />

nietypowych konstrukcji aluminiowych.<br />

Produkty spółki są z powodzeniem<br />

eksportowane do Rumunii, Słowacji, Czech,<br />

Rosji, na Litwę i Ukrainę. Znane i cenione są<br />

także wśród klientów z Europy Zachodniej.<br />

Przyszłość<br />

Firma inwestuje w przyszłość. Tylko<br />

w ostatnich latach włączenie do grupy kapitałowej<br />

spółki FINAL SA, otwarcie linii malowania<br />

drewnopodobnego, niedawne oddanie<br />

magazynu wysokiego składowania i rychłe<br />

otwarcie linii lakierowania pionowego sprawiają,<br />

że obecna kondycja firmy, jej możliwości<br />

w zakresie tworzenia najwyższej jakości<br />

kompleksowych rozwiązań systemów profili<br />

aluminiowych oraz wykonywania usług tło-<br />

czenia, malowania, anodowania i prefabrykacji,<br />

pozwala myśleć o wejściu na rynki całej<br />

Europy.<br />

Na zakończenie oficjalnego wystąpienia<br />

Prezes Mzyk mówił:<br />

„Stoją przed nami nowe wyzwania. (…)<br />

Rozwój firmy, jej prosperita, to zarówno<br />

z punktu widzenia mojego, zarządu i pracowników<br />

YAWAL-u, ale również naszych kontrahentów<br />

– sprawy najwyższej wagi. Rzetelne<br />

partnerstwo we współpracy z klientami, to<br />

nasz najważniejszy cel. Dzięki niemu oraz zapewnieniu<br />

naszym pracownikom możliwości<br />

realizowania własnych pasji i ambicji zawodowych,<br />

a także utrzymania jak najlepszych relacji<br />

z otoczeniem – firma określiła kierunek<br />

zmian, które pozwolą jej utrzymać pozycję<br />

jednego z liderów w tej branży.<br />

Chcemy położyć nacisk na profesjonalną<br />

obsługę klientów, których zadowolenie<br />

jest dla grupy YAWAL wartością nadrzędną.<br />

Naszym zamiarem i zadaniem jest precyzyjne<br />

definiowanie ich potrzeb, co w połączeniu<br />

z dużym doświadczeniem załogi oraz jej kreatywnością<br />

pozwoli na dostarczanie najwyższej<br />

jakości produktów i usług, spełniających<br />

największe wymagania rynkowe. Takie działania<br />

powinny stać się gwarantem uzyskania<br />

przewagi nad konkurencją, zarówno w kraju<br />

jak i za granicą.”<br />

Z perspektywy 20 lat istnienia firmy<br />

YAWAL, związani z nią ludzie mają świadomość<br />

odniesionego sukcesu – tym cenniejszego,<br />

że okupionego wytężoną pracą oraz<br />

głębokim zaangażowaniem. Uważają, że odnieśli<br />

sukces, który był mierzony etapami<br />

przez 20 lat.<br />

Plany na przyszłość? Z ich realizacją,<br />

w warunkach dynamicznych zmian w biznesie<br />

i technologii, YAWAL nie zamierza zbyt długo<br />

czekać…<br />

BRW – Będzin<br />

fot. archiwum Yawal SA<br />

Babka Tower<br />

– Warszawa<br />

YAWAL SA jest jednym z największych dostawców<br />

architektonicznych systemów profili<br />

aluminiowych w Polsce. Przedmiot działalności<br />

firmy obejmuje głównie projektowanie,<br />

sprzedaż i dystrybucję architektonicznych<br />

systemów profili aluminiowych wraz z akcesoriami<br />

oraz usługi malowania proszkowego<br />

i gięcia łuków. Systemy te przeznaczone są<br />

do produkcji ścian osłonowych, okien, drzwi,<br />

witryn, a także nietypowych konstrukcji przestrzennych.<br />

Firma znana jest z wysokiej jakości<br />

produktów i szybkości dostaw.<br />

Spółka obsługuje ponad 300 stałych<br />

klientów wykonujących konstrukcje w systemie<br />

YAWAL. Dba o wysoki poziom techniczny<br />

wyrobów. Organizuje szkolenia technologiczne<br />

dla swoich klientów a poza dostawami<br />

materiałów, służy odbiorcom i architektom<br />

wsparciem technicznym i technologicznym<br />

w projektowaniu nietypowych konstrukcji aluminiowych.<br />

Od kilku lat spółka zajmuje stałe<br />

miejsce na rynkach Europy Południowej (Czechy,<br />

Słowacja) oraz Wschodniej (Rosja, Litwa,<br />

Białoruś, Ukraina). Siedziba oraz infrastruktura<br />

związana z działalnością spółki znajduje się<br />

w Herbach k. Częstochowy, Czeskim Cieszynie<br />

i w Charkowie.<br />

Od 1998 r. spółka jest notowana na<br />

Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych.<br />

78 świat architektury<br />

78 świat architektury świat architektury 79<br />

fot. archiwum YAWAL SA

Specjalizacje<br />

Zaprojektowanie obiektu stanowiącego<br />

część miejskiej infrastruktury drogowej<br />

jest dla architekta, przyzwyczajonego do<br />

funkcji mieszkaniowej czy użyteczności<br />

publicznej, dużym wyzwaniem.<br />

PARKING<br />

INACZEJ<br />

Parking wielopoziomowy wraz z budynkiem wystawienniczym w Kielcach<br />

Obiekt powstał przy Placu Konstytucji<br />

III Maja, na grupie działek o nieregularnych<br />

kształtach, w sąsiedztwie zabudowy administracyjnej,<br />

którą tworzy Urząd Miasta i ZUS.<br />

Założenie obejmuje zagospodarowanie terenu,<br />

w tym placów miejskich i obiektów<br />

niezbędnej infrastruktury technicznej.<br />

szerzenie parkingu, ale ostatecznie odrzucili<br />

koncepcję, ponieważ nie miała ekonomicznego<br />

uzasadnienia. Natomiast dzięki przyjętemu<br />

rozwiązaniu stworzono przestrzeń<br />

zieloną, w której znalazła się zarówno zieleń<br />

niska – krzewy, jak i wysoka – drzewa. Rozdźwięk<br />

między przebiegiem północno-zachodniej,<br />

obowiązującej linii zabudowy,<br />

a krótszym bokiem wspomnianej figury<br />

geometrycznej usunięto poprzez wysunięcie<br />

stropów poszczególnych kondygnacji<br />

nad parter. Sekcję wjazdową na parking,<br />

która znajduje się w północnej części<br />

działki, wyróżniono poprzez zastosowanie<br />

na fasadzie okładziny HPL. Układ<br />

urbanistyczny uzupełniają dwa małe place<br />

miejskie, z których jeden zlokalizowano<br />

od strony ZUS-u, a drugi – Urzędu Miasta.<br />

Dzięki zagospodarowaniu elementami<br />

małej architektury oraz zastosowaniu fontann<br />

typu „dry-plaza”, powstały przestrzenie<br />

publiczne chętnie odwiedzane przez<br />

mieszkańców.<br />

• Fontanna<br />

Budynek wystawienniczy<br />

Pomysł czterokondygnacyjnego budynku<br />

wystawienniczego powstał w wyniku analizy<br />

zapisów warunków technicznych, które<br />

wskazywały na konieczność zachowania odległości<br />

20 m pomiędzy parkingiem otwartym<br />

dla ponad 60 pojazdów a budynkami<br />

mieszkalnymi znajdującymi się przy ul. Leśnej.<br />

Oddzielny obiekt przeznaczony na galerie,<br />

wystawy i wydarzenia promujące miasto<br />

będzie niezależny dzięki wejściom od strony<br />

parkingu, Urzędu Miasta i ZUS-u.<br />

Ze względów użytkowych wysokości<br />

kondygnacji w świetle nie są takie same, jak<br />

na parkingu. Na poziomie pierwszym zlokalizowano<br />

hol główny z recepcją i szatnią, nad<br />

którym góruje atrium. W celu zwiększenia<br />

powierzchni ścian, które służyłyby ekspozycji,<br />

celowo zrezygnowano z okien. Do funkcji<br />

wystawienniczej przeznaczono kondygnację<br />

trzecią i część drugiej, którą zajmuje także<br />

administracja. Na poziomie 0 znajdują się<br />

urządzenia techniczne.<br />

Obiekt jest dostępny dla osób niepełnosprawnych.<br />

Odpowiednie miejsca parkingowe<br />

zlokalizowano na poziomie terenu, a wszelkie<br />

różnice zniwelowano za pomocą pochylni.<br />

Na poziomach zostały zlokalizowane przystosowane<br />

ustępy ogólnodostępne. W części<br />

wystawienniczej zaprojektowano dźwig osobowy<br />

obsługujący wszystkie kondygnacje.<br />

Obecnie zmieniono przeznaczenie budynku<br />

i zlokalizowano w nim Kielecki Teatr Tańca.<br />

Poszukiwanie formy<br />

Kontekst urbanistyczny obiektu był wymagający.<br />

W najbliższym sąsiedztwie znalazły<br />

się budynki historyczne, socrealistyczne oraz<br />

współczesne. Te ostatnie wykazują znaczne<br />

zróżnicowanie, niektóre zaprojektowano<br />

w stylu późnego modernizmu, a w fasadach<br />

innych nawiązano do obiektów zabytkowych.<br />

• Fontanna nocą<br />

Założenia<br />

• Okładzina z paneli HPL<br />

Już w 1976 r. układ urbanistyczny ulic<br />

Piotrkowskiej i Leśnej został wpisany do rejestru<br />

zabytków, w którym później znalazł<br />

się cały urbanistyczny krajobraz miasta. Na<br />

podstawie tych zapisów Świętokrzyski Wojewódzki<br />

Konserwator Zabytków ustalił<br />

w Miejscowym Planie Zagospodarowania<br />

Przestrzennego obowiązujące i nieprzekraczalne<br />

linie zabudowy oraz maksymalną wysokość<br />

budynku. Stąd jednym z podstawowych<br />

założeń projektu było płynne i harmonijnie<br />

wpisanie nowej czterokondygnacyjnej<br />

bryły w zastany układ urbanistyczny. Architektom<br />

zależało również na wykorzystaniu<br />

w sposób funkcjonalny i efektywny dostępnej<br />

pod zabudowę powierzchni. Dążyli do<br />

stworzenia maksymalnie przejrzystego układu<br />

komunikacyjnego, któremu podporządkowali<br />

rozwiązania konstrukcyjne.<br />

Dla parkingu optymalny jest rzut prostokątny<br />

i taki właśnie przyjęto w projekcie. Jego<br />

dłuższy bok został ustawiony wzdłuż fasady<br />

Urzędu Miejskiego. Od strony ul. Piotrkowskiej<br />

zaprojektowana została reprezentacyjna,<br />

żelbetowa kolumnada ze stalowymi głowicami<br />

i zadaszeniem, która wyrównuje pierzeję<br />

ulicy zgodnie z postanowieniami planu<br />

miejscowego. Projektanci rozważali wykorzystanie<br />

tej powierzchni na dodatkowe po-<br />

fot. www.inwestycje.kielce.pl<br />

80 świat architektury<br />

80 świat architektury świat architektury 81

WYPOWIEDŹ EKSPERTA<br />

CARBON<br />

Parking wielopoziomowy w Kielcach to bardzo ciekawa inwestycja.<br />

Powstające dotychczas obiekty tego rodzaju z zasady nie wyróżniały się<br />

ciekawą architekturą. Parking w Kielcach stanowi więc swoisty wyjątek.<br />

Architekci zdecydowali się na uwzględnienie w projekcie trzech rozwiązań<br />

z palety naszych produktów.<br />

Jako izolację cieplną pomieszczeń ogrzewanych zastosowano Capatect<br />

KD system 600 z tynkiem silikonowym AmphiSilan Fassadenputz K20.<br />

Rozwiązanie to zapewnia doskonałą izolacyjność cieplną, długotrwałą<br />

odporność na zabrudzenia w połączeniu z trwałością koloru (formuła<br />

CCC – Caparol Clean Concept ® ), a także ochronę przed rozwojem alg<br />

i grzybów.<br />

Poszczególne elementy parkingu pokryto dwoma rodzajami farb.<br />

Powierzchnie żelbetowe (stropy garażu) zabezpieczono powłoką<br />

Disbocret ® 515 Betonfarbe, chroniącą przed wnikaniem szkodliwych<br />

substancji, wody i gazów oraz kryjącą rysy i pęknięcia. Natomiast<br />

konstrukcje betonowe szpachlowane pokryto silikonową, odporną na<br />

każde warunki atmosferyczne farbą AmphiSilan Plus.<br />

Bożena Serwatka-Berbeć – Caparol Polska<br />

• Strefa wjazdu<br />

Bryła parkingu, którą architekci postrzegali<br />

jako przemysłową, została ukształtowana<br />

w sposób powściągliwy w duchu postmodernizmu.<br />

Było to dla zastanego kontekstu<br />

najkorzystniejsze i pozwalało na spełnienie<br />

wymogów konserwatorskich. Nowa forma<br />

nie konkuruje z żadną stylistyką i wizualnie<br />

spaja pierzeje. Dzięki minimalnym, wręcz<br />

szkicowym nawiązaniom do detali historycznych<br />

projektanci uniknęli sztucznej dekoracji<br />

fasad. Kolumnady są częścią układu konstrukcyjnego,<br />

więc stanowią element funkcjonalny,<br />

a nie tylko formalny. Dzięki ich obecności<br />

na elewacji powstają głębokie światłocienie,<br />

które zmieniają się w ciągu dnia. Płaszczyzny<br />

fasad zostały wzbogacone o ruch, dynamikę<br />

i współczesną rzeźbę. Inspiracją projektu<br />

kolumnady portyku wejściowego była architektura<br />

klasyczna. Proste rozwiązania nadają<br />

budynkowi czytelną formę i stanowią nawiązanie<br />

do historycznej elewacji.<br />

Rozwiązania konstrukcyjne<br />

82 świat architektury<br />

Projektanci przyjęli monolityczny układ<br />

konstrukcyjny, który pracuje w oparciu o słupy<br />

i stropy. Zrealizowany został z żelbetu<br />

na stopach fundamentowych wylewanych<br />

na mokro. Na poziomach I, II i III<br />

w oparciu o dodatkową strukturę nośną zamontowano<br />

do głównej konstrukcji budynku<br />

ściany osłonowe wykończone panelami HPL.<br />

Z kolei kondygnacje 0 i I zostały obudowane<br />

kratami stalowymi. Nad ciągami pieszymi zastosowano<br />

zadaszenia z blachy trapezowej<br />

o konstrukcji stalowej. Kolumny zewnętrzne (od<br />

stron północnej i wschodniej) oraz wewnętrzne<br />

(na ostatniej kondygnacji) zaprojektowano jako<br />

monolityczne żelbetowe, o przekroju okrągłym<br />

z głowicami stalowymi. Słupy zewnętrzne od<br />

strony zachodniej zaprojektowano w oparciu<br />

o przekrój prostokątny. Powyżej ostatniej kondygnacji<br />

zastosowano podwójne rury stalowe<br />

o przekroju okrągłym, które stanowią element<br />

nośny zadaszenia. Zostały one ocynkowane<br />

i pomalowane proszkowo.<br />

Ściany działowe wykonano w różnych<br />

technologiach – w zależności od funkcji,<br />

którą miały pełnić. Pierwszą zastosowano<br />

w pomieszczeniach, w których przewidziano<br />

ocieplenie wewnętrzne. Mur z cegły<br />

o grubości 12 cm na zaprawie cementowowapiennej<br />

opuszczono 8 cm poniżej stropu<br />

pomieszczenia i zachowano prześwit do<br />

ścian zewnętrznych, także o wymiarze 8 cm.<br />

W celu zamocowania całości zaprojektowano<br />

wklejane w strop i ściany kotwy systemowe,<br />

wprowadzone następnie w spoiny ściany<br />

działowej. Drugą ścianę działową zastosowano<br />

w pozostałych pomieszczeniach parkingu<br />

i w budynku wystawienniczym. Mury o grubości<br />

12 cm, z cegły, zostały wykonane na<br />

całej wysokości pomieszczenia. W części naziemnej<br />

znalazły się również ściany gipsowokartonowe<br />

na ruszcie stalowym.<br />

Ewakuację z budynku zapewniają obudowane<br />

klatki schodowe, do których zapewniono<br />

dostęp z każdej kondygnacji.<br />

Żelbetowe trzony (ściany REI 60) są osłonięte<br />

na całej wysokości i oddzielone od<br />

przestrzeni parkingowej poprzez drzwi<br />

o odporności ogniowej EI 30. Oddymianie<br />

zrealizowano w oparciu o klapy dymowe<br />

zlokalizowane na ostatniej kondygnacji.<br />

Rozwiązania materiałowe<br />

Izolacje termiczne na kondygnacjach<br />

podziemnych oraz cokoły zaprojektowano<br />

z płyt z polistyrenu ekstrudowanego o grubości<br />

10 cm, które są mocowane systemowo<br />

do podłoża. Ocieplenie pionowe części<br />

wystawienniczej na kondygnacjach nadziemnych<br />

opracowano z płyt wełny mineralnej.<br />

Z tego materiału wykonano również izolację<br />

stropodachu – grubość warstwy dochodzi<br />

do 24 cm. Ściany i sufity zaplecza administracyjnego<br />

w części parkingowej zaizolowano<br />

pianką poliuretanową (8 cm), nakładaną<br />

techniką natryskową. Izolacje termiczne posadzek<br />

zaplecza administracyjnego, klatek<br />

schodowych, ustępów ogólnodostępnych<br />

i pomieszczeń technicznych wymagających<br />

ogrzewanie zaprojektowano z płyt ze styropianu<br />

fazowanego o grubości 6 cm.<br />

Izolacje przeciwwodne poziome i pionowe<br />

dla wszystkich elementów podziemnych<br />

zaprojektowano uwzględniając okresowe,<br />

niekorzystne warunki wodne. Przewidziano<br />

powłoki z odpowiednich preparatów przeciwwodnych,<br />

wzmacnianych siatką polipropylenową<br />

sytuowaną między poszczególnymi<br />

warstwami. Na stropach kondygnacyjnych<br />

parkingu również zastosowano poziome<br />

hydroizolacje. Kluczowym elementem było<br />

uszczelnienie dylatacji – główne zabezpieczono<br />

taśmami, zaś w obrębie posadzek zastosowano<br />

dwukomponentową, elastyczną<br />

masę na bazie wielosiarczków, układaną na<br />

profilu wypełniającym. Uszczelniono także<br />

przerwy robocze i szczeliny przy ścianach<br />

i słupach. Dodatkowo, przed działaniem wody<br />

i wilgoci zabezpieczono betonowe elementy<br />

zewnętrzne i obiekty małej architektury.<br />

Tzw. zimne fasady osłonowe, zlokalizowane<br />

przy wejściach na klatki schodowe na<br />

kondygnacjach nadziemnych, zaprojektowano<br />

jako pojedyncze, mocowane punktowo<br />

do wewnętrznego rusztu stalowego.<br />

Zastosowano w nich szkło bezbarwne,<br />

które pierwotnie miało być pokryte białym<br />

nadrukiem wykonanym w technice sitodruku.<br />

Elewacje szklane, oznaczone jako ciepłe<br />

i usytuowane w części ekspozycyjnej, za-<br />

• Unikalne elementy fasad<br />

Jedyny na rynku zbrojony włóknem węglowym system ociepleń<br />

CARBON zapewnia extremalną odporność fasad na uszkodzenia<br />

mechaniczne i termiczne. Włókno węglowe jest jednym<br />

z najtrwalszych materiałów na Ziemi. Dlatego system ociepleń<br />

CARBON fi rmy Caparol wytrzymuje nawet 10-krotnie większe<br />

obciążenia niż dotychczasowe rozwiązania.<br />

Carbon – fasady nie do pobicia!<br />

Caparol Polska Sp. zo.o.<br />

ul. Baletowa 5c<br />

02-867 Warszawa<br />

e-mail: info@caparol.pl<br />

Odporność na uderzenia w J (dżulach)<br />

Infolinia: (22) 544 20 44<br />

www.extremalnefasady.pl

projektowano jako systemowe, aluminiowe.<br />

Konstrukcję wypełniono szkłem<br />

zespolonym, bezpiecznym. W celu wyróżnienia<br />

wejść zaprojektowano nad nimi systemowe<br />

żaluzje elewacyjne.<br />

Detale wykończeniowe elewacji nie zaburzają<br />

ich wizualnej elegancji. Przykładowo,<br />

parapety zewnętrzne wykonano z aluminium<br />

w kolorze stolarki okiennej, a wewnętrzne<br />

utrzymano w barwie jasnego buku. Wypełnienie<br />

barierek, słupki i pochwyty opracowano<br />

z profili stalowych, ocynkowanych.<br />

• Widok ogólny fasady<br />

Fontanna wkomponowana w zespół parkingowy w Kielcach<br />

urozmaica architekturę i charakter miejsca, a także wpływa na atrakcyjność.<br />

Jak w każdym przypadku, jest miłym i ciekawym elementem<br />

zagospodarowania przestrzeni. Zespół w Kielcach składa się<br />

z pięciu wodospadów o wysokości 7 m i szerokości 6 m. Dwa z nich<br />

zlokalizowano od strony Urzędu Miasta, a pozostałe trzy – wraz<br />

z fontanną typu dry plaza – na placu od strony ZUS-u. Każdy zespół<br />

ma oddzielne układy zasilania i uzdatniania wody.<br />

W rozwiązaniu zastosowano zamknięte obiegi z automatycznym<br />

uzupełnianiem ubytków wody, która jest używana do płukania filtrów<br />

lub zostaje „wychlapana” i odparowuje. Urządzenia, które obsługują<br />

tę technologię, znajdują się w komorach technicznych w budynku<br />

parkingu. Ich zadaniem jest oczyszczenie i uzdatnienie wody,<br />

co zapewni bezpieczeństwo i czystość. Woda, zanim trafi do obiegu<br />

zamkniętego, przepływa przez filtry mechaniczne typu Infinity<br />

i stację zmiękczania Eurosoft firmy BWT. Dzięki temu na elementach<br />

fontanny nie osadza się kamień. Jest to konieczne zarówno ze<br />

względów estetycznych, jak i technologicznych. Dysze typu choreoswitch<br />

pracują w oparciu o zawory elektromagnetyczne, które<br />

z powodu osadu mogą działać nieprawidłowo, a nawet ulec uszkodzeniu.<br />

Uzdatniona woda gromadzona jest w zbiornikach wyrównawczych<br />

fontanny, a stamtąd przez filtry i pompy podawana na<br />

dysze. W sezonie woda pochodząca ze zbiorników buforowych<br />

płynie w niezależnych obiegach zamkniętych. Aby zapewnić jej bezpieczne<br />

parametry, podlega filtracji na złożu piaskowym, dezynfekcji<br />

i uzdatnieniu, które umożliwia automatyczna stacja dozująco-kontrolno-pomiarowa<br />

Pooldos BWT. Wszystkie urządzenia wymagają<br />

fachowej obsługi i opieki eksploatacyjnej.<br />

Fontanny typu dry plaza (dysze strzelające wodą spod płyt chodnika)<br />

są atrakcją dla dzieci i dorosłych. Usytuowane wzdłuż budynku<br />

parkingu, składają się z 36 dysz w układzie liniowym, w grupach po<br />

12. Każdy strumień można zaprogramować indywidualnie. Całość<br />

podświetlona jest zmiennobarwnym światłem LED Full RGB, również<br />

dowolnie programowalnym, co daje ciekawe efekty wizualne.<br />

Wśród referencji BWT Polska znalazło się również wiele fontann<br />

muzycznych, które są dla widzów bardzo atrakcyjne. Zintegrowane:<br />

bryła, woda, światło i dźwięk umożliwiają organizowanie<br />

spektakli multimedialnych opartych na jednym z czterech żywiołów,<br />

jakim jest woda.<br />

Firma BWT Polska wspiera architektów i projektantów, aby<br />

umożliwić im uzyskanie najdoskonalszego rozwiązania dla konkretnego<br />

zadania.<br />

Grzegorz Kamiński<br />

– Kierownik Działu Fontannowego<br />

BWT Polska sp. z o.o.<br />

Lokalizacja/adres<br />

Kielce, Plac Konstytucji III Maja<br />

NAOS Biuro Projektowe Grzegorz Rybak<br />

Pracownia projektowa<br />

Pracownia Projektowa PORTAL Włodzimierz Cichoń<br />

ARCAD sp. z o.o. S.K.A., Kielce<br />

Architekt prowadzący<br />

Grzegorz Rybak<br />

Architekci<br />

Grzegorz Rybak, Włodzimierz Cichoń, Zdzisław Wiek,<br />

Łukasz Bodo, Kuba Burczyn, Dorota Idzik<br />

Data opracowania 2008 r.<br />

Data realizacji 2008/2009 r.<br />

Inwestor<br />

Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych sp. z o.o.<br />

Powierzchnia całkowita 12 144 m 2<br />

Powierzchnia zabudowy 3 402 m 2<br />

Kubatura brutto 36 830 m 3<br />

Generalny wykonawca<br />

Condite sp. z o.o.<br />

Ocieplenie BSO (klatki schodowe, ściany pomieszczeń ciepłych)<br />

- system KD 600 z tynkiem silikonowym Amphisilan FP K20, (1500 m 2 )<br />

Malowanie powierzchni betonowych szpachlowanych<br />

farbą Amphisilan Plus, (1 000 m 2 )<br />

Caparol Polska sp. z o.o.<br />

Malowanie konstrukcji żelbetowych (stropy garażu)<br />

farbą ochronną do betonu Disbocret 515 (8 000 m 2 )<br />

Technologia fontannowa<br />

BWT Polska sp. z o.o.<br />

Wentylacja przeciwpożarowa<br />

Mercor SA<br />

84 świat architektury

Specjalizacje<br />

OKNA<br />

MODYFIKOWANE<br />

ENERGETYCZNIE<br />

Kierunkiem, w którym podążają producenci systemów okiennych z PVC, jest redukowanie<br />

współczynnika przenikania ciepła profili. Idea związana ze zwiększaniem oszczędności<br />

energii i ograniczeniem jej strat w budownictwie, nie jest czymś nowym. Branża okienna nie<br />

mogła pozostać obojętna na zmiany prawa i nowe kierunki rozwoju technologii budowlanych,<br />

między innymi dlatego, że w wielu budynkach okna stanowią ponad 20% powierzchni ścian<br />

i ograniczenie strat przenikającego przez nie ciepła wywiera znaczący wpływ na charakterystykę<br />

energetyczną całego obiektu. Największy wpływ na parametry cieplne okna ma szyba, jednak<br />

również profile, stanowiące ok. 30% jego powierzchni, odgrywają istotną rolę.<br />

energeto ® – realizujemy wizję energooszczędnych okien<br />

Inteligentne rozwiązania systemowe stają się rzeczywistością. Lekkie, pozbawione<br />

wzmocnień stalowych wewnątrz profili elementy konstrukcyjne, ograniczające straty energii<br />

w budynkach, są nowością w ofercie Aluplast. Zaproponowany przez firmę koncept<br />

energeto wyznacza nowy kierunek w myśleniu o energooszczędności okien, gdyż wiąże<br />

się z wyeliminowaniem stosowanych dotychczas w profilach wzmocnień stalowych, które<br />

powodowały pogorszenie ich termiki.<br />

bonding inside<br />

– stabilność i bezpieczeństwo<br />

Rozwiązanie firmy Aluplast umożliwia<br />

wklejanie szyby w skrzydła, bez konieczności<br />

stosowania używanych dotychczas wzmocnień<br />

stalowych. Funkcję nośną przejmuje<br />

pakiet szybowy. Dzięki sklejeniu szyby z profilem<br />

znaczna część obciążeń statycznych jest<br />

przenoszona przez szybę, bardziej odporną na<br />

zginanie niż profil skrzydła, które w ten sposób<br />

stabilizuje okno. Dzięki stałemu połączeniu<br />

szyby i skrzydła zmniejsza się ryzyko wykrzywienia,<br />

wygięcia, a także osiadania skrzydła.<br />

Metoda ta minimalizuje ryzyko pęknięć szyb<br />

w wyniku naprężeń punktowych oraz wydłuża<br />

czas eksploatacji skrzydeł bez potrzeby ich<br />

regulacji. Sklejenie szyby z profilem to również<br />

lepsze zabezpieczenie przed włamaniem, gdyż<br />

nie ma możliwości wypchnięcia jej. Zmiana<br />

technologii szklenia pozwala na wykorzystanie<br />

głębokości wrębu szybowego. Głębsze osadzenie<br />

szyby we wrębie prowadzi do zmniejszenia<br />

wartości współczynnika przenikania<br />

ciepła liniowego mostka termicznego, występującego<br />

na styku szyby z ramą skrzydła, co<br />

daje lepsze zabezpieczenie przed tworzeniem<br />

się rosy na krawędzi szkła.<br />

Klasyczny system Ideal 4000<br />

ze wzmocnieniem stalowym<br />

energeto ® 4000<br />

powerdur inside<br />

– eliminujemy słabe ogniwo<br />

Działania zapoczątkowane wraz z wdrożeniem<br />

technologii wklejania szyb i zmierzające do wyeliminowania<br />

„słabego ogniwa”, jakimi są z punktu widzenia termoizolacyjności<br />

profili stosowane w nich wzmocnienia<br />

stalowe, skutkowały próbami ich wycofania z kształtowników.<br />

Metalowe usztywnienie w profilach ram okiennych<br />

tworzy wskutek wysokiej przewodności cieplnej<br />

mostek termiczny. Wzmocniony włóknem szklanym<br />

termoplast zastępuje stal stosowaną w konwencjonalnych<br />

ramach okiennych z PVC i zapewnia lepsze właściwości<br />

izolacji cieplnej przy tych samych, mechanicznych<br />

właściwościach okna. Wyeliminowanie wzmocnień stalowych<br />

umożliwiło na likwidację mostków termicznych<br />

i uzyskanie współczynnika przenikania ciepła ram<br />

Uf=1,0 W/m²K. Warto podkreślić, że parametry te<br />

udało się uzyskać przy standardowej głębokości zabudowy<br />

profili, która wynosi 70 mm. Widać więc, że prace<br />

badawcze pozwoliły na znaczne ograniczenie współczynników<br />

izolacyjności termicznej bez zwiększania<br />

głębokości kształtowników. Wąska konstrukcja zestawu<br />

rama+skrzydło o szerokości zaledwie 1<strong>07</strong> mm powoduje,<br />

że powierzchnia szyb jest większa i spełnia postulat<br />

efektywnego wykorzystania w budynkach energii cieplnej<br />

pochodzącej ze słońca.<br />

Wdrożenie energeto możliwe jest dzięki kombinacji dwóch innowacyjnych technologii Aluplast:<br />

bonding inside – specjalnego skrzydła z zastosowaniem techniki klejenia szyb;<br />

Energooszczędność i wyjątkowy design<br />

Od szczegółu do ogółu,<br />

czyli jak projektować ciepłe okna<br />

energeto ® 4000<br />

system o głębokości<br />

zabudowy 70 mm<br />

z uszczelnieniem<br />

zewnętrznym<br />

powerdur inside – nowego rodzaju ram, które zostały opracowane we współpracy z firmą<br />

BASF, z zastosowaniem tworzywa sztucznego Ultradur ® High Speed, zastępującego wzmocnienia<br />

stalowe stosowane w konwencjonalnych ramach.<br />

energeto ® 5000<br />

system o głębokości<br />

zabudowy 70 mm<br />

z uszczelnieniem<br />

środkowym,<br />

z nakładkami<br />

aluminiowymi<br />

energeto ® 8000<br />

system o głębokości<br />

zabudowy 85 mm<br />

z uszczelnieniem<br />

środkowym<br />

W nowej serii energeto Aluplast oferuje optymalny asortyment folii w różnych kolorach<br />

(ponad 40 wariantów). Są to folie z zastosowaniem innowacyjnej technologii coolcolors,<br />

gwarantującej ulepszone właściwości użytkowe oraz dłuższą trwałość powierzchni.<br />

Dekory mają specjalnie opatentowane pigmenty, które zmniejszają absorpcję ciepła<br />

powierzchni laminowanych systemów okiennych, bardziej narażonych na nagrzewanie<br />

i działanie czynników atmosferycznych. Pozwala to na optymalne powiązanie funkcjonalności<br />

oraz designu, a projektantom i inwestorom umożliwia realizację indywidualnych<br />

pomysłów. Rozszerzenie programu dekorów w systemie energeto uwzględnia nowe<br />

trendy i wymogi wszystkich rynków. Dostępne dla każdego systemu nakładki aluminiowe<br />

dodatkowo zwielokrotniają liczbę możliwych wariantów kolorystycznych, pozwalając na<br />

uzyskanie dowolnego koloru z palety RAL.<br />

Projektując okno, należy pamiętać, że jego<br />

konstrukcja wpływa nie tylko na estetykę budynku,<br />

ale także na ilość światła, jaka dostaje się do<br />

wnętrza domu. W istotny sposób decyduje również<br />

o współczynniku przenikania ciepła.<br />

Zastosowanie w najnowszej serii energeto<br />

opisanych technologii pozwoliło na uzyskanie najlepszego<br />

w swojej klasie współczynnika przenikania<br />

ciepła profili Uf. Różnica w stosunku do standardowo<br />

stosowanych obecnie rozwiązań wynosi<br />

aż 40%, co znajduje wyraźne odzwierciedlenie w<br />

parametrach całego okna. Jego właściwości cieplne<br />

określa współczynnik przenikania ciepła Uw.<br />

Określanie tych parametrów przez podanie np.<br />

tylko współczynnika przenikania ciepła szyb Ug<br />

jest błędem, który pojawia się często w zestawieniach<br />

stolarki okiennej, stanowiących załącznik do<br />

projektu domu.<br />

Energeto zapoczątkowuje nową erę w produkcji okien. Erę, w której inwestorzy nie<br />

będą już musieli szukać okien energooszczędnych, bo one po prostu będą takie zawsze.<br />

Marcin Szewczuk<br />

86 świat architektury świat architektury 87

Specjalizacje<br />

WYWIAD<br />

z Grzegorzem Formellą<br />

1<br />

BASEN DLA NURKÓW<br />

Kaszubskie centrum sportowo-rekreacyjne<br />

„Ważnym elementem projektu<br />

było stworzenie przestrzennego<br />

logotypu umożliwiającego łatwą<br />

identyfikację miasta, co powinno<br />

być priorytetem przy realizacji tego<br />

rodzaju obiektów. Efektem finalnym<br />

jest >>blaszana puszka

Duże możliwości, większe rozpiętości, ... nadzwyczajne efekty.<br />

i pływackiego. Na piętrze usytuowano część<br />

biurowo-administracyjną, dostępną bezpośrednio<br />

z holu głównego.<br />

Koncepcja architektoniczna<br />

OBSŁUGA PROJEKTOWA<br />

• Projekty budowlane w zakresie konstrukcji z drewna klejonego<br />

• Współpraca z biurami architektonicznymi i konstrukcyjnymi<br />

• Obliczenia konstrukcyjne, projekty wykonawcze<br />

Klasyczny układ prostopadłościennych<br />

brył skontrastowano z kształtowaną krzywoliniowo,<br />

przeszkloną bryłą hali głównej<br />

i opartym w rzucie na elipsie wejściem<br />

głównym. Centralną strukturę przekryto<br />

dachem z blachy cynkowej na rąbek stojący,<br />

który został wsparty na konstrukcji wykonanej<br />

z drewna klejonego. Stropodachy pozostałych<br />

form ukryto za attykami, co nadało<br />

całości nowoczesny wygląd. Efekt ten potęguje<br />

zestawienie szarych i grafitowych<br />

materiałów wykończeniowych elewacji<br />

z bryłą wejścia i detalami fasadowymi, które<br />

podkreślono nasyconą, pomarańczową<br />

barwą. Fasady klatek schodowych pokryto<br />

aluminiowymi płytami, a ich dachy o kształcie<br />

łukowym uzyskanym dzięki płytom wodoodpornym<br />

OSB wsparte są na stropach<br />

żelbetowych spełniających wymogi PPOŻ.<br />

Projektant położył duży nacisk na zakomponowanie<br />

gry świateł i cieni na<br />

fasadach, możliwej dzięki rozczłonkowaniu<br />

poszczególnych form, zastosowaniu<br />

gzymsów i podcieni. Dalszemu zróżnicowaniu<br />

elewacji służy zamarkowana w tynku<br />

cienkowarstwowym struktura betonu<br />

architektonicznego i odciśnięta na murach<br />

oporowych faktura szalunku.<br />

3<br />

1<br />

2<br />

3<br />

4<br />

5<br />

6<br />

Elewacja północna od strony<br />

ul. Piechowskiego<br />

Widok na halę basenową z wieży<br />

zjeżdżalni rurowej<br />

Widok przez okno z poziomu<br />

„plaży” na basen dla nurków<br />

Wejście do centrum<br />

Zespół kolektorów słonecznych<br />

Instalacje jako elementy fasad<br />

NASZ PEWNY WYRÓB<br />

PRODUKCJA KONSTRUKCJI Z DREWNA KLEJONEGO<br />

• Hale sportowe i rekreacyjne, hale przemysłowe,<br />

obiekty handlowe, ujeżdżalnie koni<br />

• Konstrukcje pod indywidualne zamówienia<br />

• Panele, słupy okrągłe, konstrukcje kompozytowe<br />

drewno-betonowe<br />

SPECJALISTYCZNY MONTAŻ KONSTRUKCJI<br />

Poppensieker&Derix Drewno Klejone Sp. z o.o.<br />

jest producentem i wykonawcą konstrukcji dla inwestycji<br />

w Kościerzynie jak również wielu innych konstrukcji.<br />

WASZ PEWNY WYBÓR<br />

ul. Biskupia 6/1<br />

50-148 Wrocław<br />

tel. + 48 71 345 33 11<br />

fax + 48 71 322 77 55<br />

www.drewnoklejone.pl<br />

5<br />

7<br />

Panorama zespołu<br />

4<br />

90 świat architektury<br />

świat świat architektury 91

WYPOWIEDŹ EKSPERTA<br />

Maciej Sobieszczyk<br />

– kierownik działu basenowego<br />

BWT Polska sp. z o.o.<br />

Czy już w fazie koncepcji, gdy<br />

określana jest powierzchnia i kubatura<br />

obiektu, architekt powinien<br />

porozumieć się z firmą wykonującą<br />

technologię basenową, aby uniknąć<br />

przyszłych problemów z sytuowaniem<br />

urządzeń?<br />

Tak, kontakt pomiędzy architektem<br />

a projektantem firmy technologicznej<br />

powinien nastąpić już w fazie wstępnej<br />

koncepcji, opracowywania założeń. Pozwala<br />

to przewidzieć wszystkie wymagane<br />

prawem i normami rozwiązania, które<br />

zapewnią prawidłowe i bezpieczne funkcjonowanie<br />

krytej pływalni.<br />

Gdzie należy lokalizować pomieszczenia<br />

techniczne, aby ułatwić<br />

wykonanie instalacji obsługujących<br />

basen?<br />

Każdy projekt jest indywidualny, więc<br />

trudno jednoznacznie wskazać optymalne<br />

usytuowanie pomieszczeń obsługujących<br />

instalację stacji uzdatniania wody<br />

basenowej. Dzięki współpracy architekta<br />

i technologa na samym początku tworzenia<br />

obiektu, właściwe funkcje zostaną<br />

określone w projekcie budowlanym, który<br />

jest przygotowywany, aby uzyskać pozwolenie<br />

na budowę. Następnie zostaje<br />

to rozwinięte w projekcie wykonawczym.<br />

Z jakimi błędami najczęściej spotykają<br />

się Państwo podczas instalacji<br />

urządzeń?<br />

Trudno tu mówić o błędach, raczej<br />

chodzi o brak weryfikacji poszczególnych<br />

projektów branżowych, tj. projektu technologii<br />

uzdatniania wody basenowej, wentylacji<br />

czy instalacji sanitarnej, przez biuro<br />

projektów. Najwięcej niejasności pojawia<br />

się zawsze na styku branż – to powoduje<br />

pewną nerwowość na budowie.<br />

Ze względu na fakt, że dokumentacje powstają<br />

niezależnie od siebie, muszą być<br />

powiązane – tego wymaga ich weryfikacja<br />

i koordynacja branżowa.<br />

fot. archiwum Grzegorza Formelli, Wiesław Baryła, Wojciech Zdunek<br />

6<br />

Lokalizacja/adres<br />

Pracownia projektowa<br />

Architekci prowadzący<br />

Architekci<br />

Data opracowania 2004 r.<br />

Kościerzyna, ul. Piechowskiego i ul. Hallera<br />

Stalprojekt sp. z o.o.<br />

Data realizacji 2008/2009 r.<br />

Inwestor<br />

Powierzchnia netto 5 705,99 m 2<br />

Powierzchnia zabudowy 2 604,49 m 2<br />

Kubatura brutto 29 300 m 3<br />

Generalny wykonawca<br />

Dostawca technologii uzdatniania<br />

wody basenowej oraz wyposażenia<br />

i atrakcji basenowych<br />

Systemy dachowe<br />

Drewno klejone<br />

7<br />

Grzegorz Formella, Adam Jowanowski<br />

Bartosz Felski, Jarosław Wyszomirski, Monika Jankowiak<br />

Polski Związek Płetwonurkowania,<br />

Inwestor Zastępczy: Gmina Miejska Kościerzyna<br />

Elwoz sp. z o.o.<br />

BWT Polska sp. z o.o.<br />

VEDAG Polska sp. z o.o.<br />

POPPENSIEKER DERIX sp z o.o.<br />

Okna oddymiające pełnią szczególną<br />

rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa<br />

ludziom znajdującym<br />

się w budynku. Odpowiednio dobrane<br />

pomogą szybko pozbyć się<br />

dymu i toksycznych oparów, które<br />

zagrażają naszemu zdrowiu i życiu.<br />

Aby mieć pewność, że okna<br />

prawidłowo spełnią swoje zadanie,<br />

należy odpowiednimi badaniami<br />

potwierdzić ich sprawność.<br />

Działanie okien oddymiających zależy od<br />

szeregu parametrów ściśle określonych przez<br />

normę PN-EN 12101, która w części drugiej<br />

definiuje wymagania techniczne dotyczące<br />

klap dymowych oraz metody ich badania.<br />

Dlatego wybierając okna warto sprawdzić,<br />

czy mają oznaczenie CE, które gwarantuje ich<br />

zgodność z normą. Przykładem takich okien<br />

jest produkt Euro-SHEV firmy D+H.<br />

Czynna powierzchnia<br />

oddymiania<br />

Jednym z warunków normy PN-EN 12101-2<br />

jest określenie tzw. czynnej powierzchni oddymiania<br />

z wykorzystaniem bezwymiarowych<br />

współczynników przepływu. Ten ostatni parametr<br />

ściśle zależy zarówno od wymiarów okna,<br />

jak i od kąta jego otwarcia. Współczynnik uzyskuje<br />

się metodą doświadczalną poprzez poddanie<br />

okna badaniu w tunelu aerodynamicznym.<br />

Tylko wtedy powierzchnia czynna oddymiania<br />

okna jest rzeczywista.<br />

Warto jednak zauważyć, że producenci,<br />

którzy nie badają okien zgodnie z normą<br />

PN-EN 12101-2, często bazują na uogólnionych,<br />

bezwymiarowych współczynnikach<br />

przepływu, przez co obliczona czynna powierzchnia<br />

oddymiania jest niedokładna. Nie<br />

ma pewności, że okna bez oznakowania CE,<br />

które potwierdza przeprowadzenie badania<br />

zgodnie z normą, mają czynną powierzchnię<br />

oddymiania deklarowaną przez wytwórcę.<br />

Niestety, brak dokładności w określeniu<br />

tego parametru sprawia, że nawet pozor-<br />

• Okna oddymiające Euro-SHEV<br />

na systemach aluminiowych<br />

OKNA<br />

ODDYMIAJĄCE<br />

nie najlepiej zaprojektowany system oddymiający<br />

nie będzie działał optymalnie. Okna<br />

Euro-SHEV firmy D+H przechodzą wszystkie,<br />

nawet najbardziej rygorystyczne, testy<br />

wymagane normą PN-EN 12101-2,<br />

dlatego podane współczynniki są zgodne<br />

z rzeczywistością. Pozwala to projektantom<br />

na dokładne dobranie innych parametrów.<br />

W ogniu badań<br />

Ze względu na swoją specyfikę, okna<br />

oddymiające muszą być również poddane<br />

badaniu, podczas którego stwierdza się ich<br />

odporność na wysoką temperaturę. Jest to<br />

jedno z bardziej krytycznych badań dla konstrukcji<br />

okien, ponieważ określa wytrzymałość<br />

zarówno profili, jak i szyby. Podczas testu<br />

produkt umieszcza się na 30 minut w temperaturze<br />

aż 300°C i bada wpływ, jaki na jego<br />

konstrukcję mają ekstremalne warunki. Stąd<br />

w praktyce najczęściej stosuje się okna oddymiające<br />

wykonane z profili aluminiowych<br />

oraz wyposażone w szyby z bezpiecznego<br />

szkła o odpowiedniej grubości.<br />

Okna są ważnym elementem systemu<br />

oddymiającego. Od ich parametrów w dużym<br />

stopniu zależy skuteczność odprowadzania<br />

dymu z budynku podczas pożaru.<br />

Dlatego tak istotne jest ich gruntowne sprawdzenie.<br />

Decydując się na Euro-SHEV firmy<br />

D+H możemy być pewni, że spełniają one<br />

wszystkie obowiązujące wymagania stawiane<br />

oknom oddymiającym i że kluczowe parametry<br />

zostały zweryfikowane podczas badań.<br />

A NORMY<br />

• Zdjęcia z testów okien oddymiających<br />

Specjalizacje<br />

Oddymianie i napowietrzanie<br />

poprzez okna Euro-SHEV<br />

w fasadzie budynku<br />

Fot. archiwum firmy D+H<br />

92 świat architektury<br />

świat świat architektury 93

totemsafety.pl<br />

W ostatnim czasie, wśród polskich<br />

projektów i realizacji coraz<br />

częściej pojawiają się obiekty<br />

interesujące i zaawansowane<br />

architektonicznie. Aby spełniały<br />

najwyższe standardy i były zgodne<br />

z obowiązującymi przepisami,<br />

na etapie sporządzania<br />

dokumentacji należy pamiętać<br />

o doborze odpowiedniego systemu<br />

zabezpieczeń przed upadkiem<br />

z wysokości.<br />

Mimo że nie każdy obiekt wymaga stosowania zabezpieczeń, biura architektoniczne<br />

poruszają tę kwestię i kierują zapytania do firm zajmujących<br />

się doradztwem, projektowaniem oraz montażem tego typu rozwiązań.<br />

Dla projektanta ważne jest, aby system był nie tylko zgodny z obowiązującymi<br />

przepisami, ale także wkomponowywał się w architekturę budynku.<br />

Horyzontalne systemy asekuracyjne<br />

Wszystkie urządzenia, punkty i poziome systemy asekuracyjne, które<br />

są zgodne z polskimi przepisami, powinny być projektowane i montowane<br />

w oparciu o normę PN-EN 795. Rozróżniamy następujące grupy środków<br />

asekuracyjnych:<br />

• klasa A – stałe punkty kotwiczące, montowane na powierzchniach<br />

poziomych, skośnych i pionowych,<br />

• klasa B – przenośne urządzenia kotwiące,<br />

• klasa C – urządzenia kotwiące wykorzystujące giętkie liny stalowe,<br />

które tworzą poziome systemy asekuracyjne,<br />

fot. 6. Montaż do rąbka stojącego<br />

BEZPIECZNIE<br />

NA WYSOKOŚCI<br />

• klasa D – urządzenia kotwiczące wykorzystujące poziome szyny kotwiczące,<br />

• klasa E – bezwładne masy kotwiczące.<br />

W praktyce najczęściej stosowane są systemy linowe (klasa C) oraz<br />

punkty asekuracyjne (klasa A).<br />

Stałe punkty kotwiczące (asekuracyjne)<br />

Montowane są na powierzchniach poziomych, skośnych i pionowych.<br />

Występują w dwóch rodzajach:<br />

• punkty asekuracyjne – służą do asekuracji pracownika będącego na<br />

dachu lub wąskim gzymsie (fot. 1). Mogą być montowane bezpośrednio do<br />

betonu, drewna, konstrukcji stalowych, blach trapezowych lub stalowych<br />

słupków asekuracyjnych;<br />

• punkty stanowiskowe – pełnią rolę punktów asekuracyjnych do<br />

budowy stanowisk zjazdowych dla osób pracujących w dostępie linowym<br />

(fot. 2).<br />

To, w jaki sposób będzie wykorzystywany<br />

punkt asekuracyjny, uzależnione jest od charakteru<br />

pracy przewidzianej na danym obiekcie (np.<br />

odśnieżania oraz wpięcia się i asekuracji podczas<br />

mycia okien czy świetlików od spodniej części).<br />

Według normy PN-EN 795 (klasa A) punkt asekuracyjny<br />

powinien mieć wytrzymałość min.<br />

10 kN – działanie takich sił powinno być uwzględnione<br />

na etapie projektowania i obliczeń konstrukcyjnych.<br />

Linowe poziome systemy asekuracyjne<br />

Bazują na rozciągniętych w poziomie linach<br />

stalowych (fot. 3). Do najważniejszych komponentów<br />

systemu należą: punkt końcowy (początkowy),<br />

punkt pośredni, amortyzator (opcjonalnie)<br />

oraz lina stalowa. Integralną częścią układu<br />

jest specjalny wózek asekuracyjny lub karabinek.<br />

Oba urządzenia pozwalają na przypięcie się do<br />

liny i poruszanie wzdłuż przebiegu systemu.<br />

W większości przypadków umożliwiają asekurację<br />

na całym odcinku systemu, bez konieczności<br />

przepinania się przy punktach pośrednich (fot. 4).<br />

W ostatnich latach zastosowanie poziomych<br />

systemów linowych znacznie zyskało na popularności.<br />

Ich przebieg na obiekcie należy uwzględnić<br />

już na etapie projektowania, aby nie wchodziły<br />

w kolizję z urządzeniami – klimatyzatorami lub<br />

kominkami wentylacyjnymi.<br />

Ze względu na przeznaczenie poziome systemy<br />

linowe dzielimy na:<br />

• systemy chroniące przed upadkiem –<br />

ich zadaniem jest ochrona osób przed upadkiem<br />

z wysokości, np. wypadnięcia poza krawędź. Lina<br />

i amortyzator systemu pochłaniają energię generowaną<br />

w trakcie upadku;<br />

• systemy ograniczające dostęp – stosowane<br />

w celu ograniczenia dostępu do krawędzi<br />

i eliminowania w ten sposób możliwości upadku.<br />

To najbezpieczniejsze rozwiązania, a ich przykładem<br />

jest układ umieszczony obwodowo na<br />

fot. 4. Przykładowy wózek asekuracyjny<br />

fot. 3. Poziome systemy linowe<br />

prostokątnym dachu, gdzie w każdym miejscu<br />

zachowano jednakową odległość od krawędzi.<br />

Musi być bezwzględnie stosowany na niskich budynkach<br />

(o wysokości do ok. 6 m).<br />

Należy pamiętać, że poziome systemy linowe<br />

mogą być stosowane na dachach o nachyleniu<br />

do 15 stopni. Na zabezpieczenie połaci<br />

o większym spadku pozwala jedynie system linowy<br />

firmy Latchways.<br />

Rozwiązania techniczne<br />

Bogaty wybór rozwiązań systemów horyzontalnych<br />

daje projektantom, inwestorom i wykonawcom<br />

możliwość montażu na:<br />

• podłożu betonowym – najczęściej system<br />

jest instalowany w sposób bezpośredni lub przy<br />

pomocy słupków montażowych;<br />

• elementach konstrukcyjnych – także na<br />

konstrukcjach stalowych;<br />

• blachach trapezowych i płytach warstwowych<br />

– przy użyciu specjalnych technik montażowych<br />

(fot. 5);<br />

• rąbkach stojących – przykładem takiego<br />

rodzaju pokryć są dachy typu Kalzip (fot. 6).<br />

Dzięki szerokiemu wyborowi rozwiązań<br />

możliwe jest ograniczenie ingerencji w pokrycie<br />

dachu do minimum.<br />

Dla architekta, projektanta,<br />

konstruktora<br />

Projektując system, najlepiej jest skontaktować<br />

się wcześniej z wyspecjalizowaną firmą. Jak<br />

w każdej branży, także i tutaj istnieją rozwiązania<br />

lepsze i gorsze. Różnica może polegać na<br />

zastosowanym materiale, czasie gwarancji lub<br />

możliwościach techniczno-montażowych danego<br />

systemu.<br />

Przy doborze systemu należy przestrzegać<br />

określonych zasad i wymagać od dostawcy spełnienia<br />

następujących warunków:<br />

• zgodności systemu z normą PN-EN 795<br />

i klasa A lub C,<br />

• wyliczenia sił, jakie mogą być generowane<br />

w trakcie upadku,<br />

• oznaczenia słupków dynamicznych symbolem<br />

CE z informacją, czy słupek jest pojedynczym<br />

punktem, czy częścią systemu linowego,<br />

• przedstawienia wyników niezależnych testów<br />

słupków, które potwierdzają możliwość<br />

mocowania na określonym podłożu, np. dachach<br />

blaszanych lub płytach warstwowych,<br />

• dla dachów o pochyleniu większym niż<br />

15 stopni posiadanie dokumentów potwierdzających<br />

spełnienie odpowiednich parametrów technicznych,<br />

• montaż słupków dynamicznych do blachy<br />

nie prowadzi do uszkodzenia warstwy izolującej,<br />

• jeśli istnieje taka potrzeba, potwierdzenia odpowiednimi<br />

testami lub wyliczeniami, że słupki asekuracyjne<br />

lub system są przewidziane dla kilku osób.<br />

Montaż lin asekuracyjnych i punktów do podłoża<br />

powinien odbywać się zgodnie ze wskazaniami<br />

producenta.<br />

Tomasz Mucha<br />

fot. 5. Montaż do blachy<br />

fot. 1. Punkty asekuracyjne<br />

fot.2. Punkty stanowiskowe<br />

94 świat architektury<br />

świat architektury 95<br />

fot. archiwum TOTEM i LATCHWAYS

Wnętrza<br />

EKOLOGIA<br />

I WNĘTRZA<br />

Projekt wnętrz biurowca Det Norske Veritas<br />

Poland – DNV Technology Centre Gdynia<br />

Projektowanie wnętrz to zagadnienie<br />

złożone, obejmujące wszystkie elementy<br />

wyposażenia – od wykładzin po<br />

dobór okuć drzwiowych. Czy w przypadku<br />

Łużycka Office Park zakres prac<br />

też był tak duży?<br />

Najczęściej zaczynamy od ustawienia<br />

funkcjonalnego wnętrza, ułożenia wszystkich<br />

kawałków „układanki” zgodnie z potrzebami<br />

przyszłych użytkowników. W projekcie dla<br />

DNV nie było inaczej: najpierw skupiliśmy się<br />

na podziale funkcjonalnym wszystkich pięciu<br />

kondygnacji według schematu użytkowego<br />

klienta, a następnie przeszliśmy do szczegółów.<br />

• Kontrasty kolorystyczne<br />

• Strefa wejściowa<br />

„W projektach biurowców zwykle<br />

nie stosuje się wielu materiałów<br />

wykończeniowych. Jest to niepotrzebne,<br />

bo sekret dobrego biura<br />

nie leży w pióropuszach i >>fajerwerkach

• Mocne akcenty barwne<br />

W projektach biurowców zwykle nie stosuje<br />

się wielu materiałów wykończeniowych. Jest<br />

to niepotrzebne, bo sekret dobrego biura nie<br />

leży w „pióropuszach” i „fajerwerkach” formy,<br />

tylko w funkcji. Współczesne biuro powinno<br />

być proste. Zastosowaliśmy naturalne materiały<br />

i kolory ziemi, przełamane mocniejszym akcentem.<br />

Zdecydowaliśmy się użyć w meblach<br />

i zabudowach naturalnego forniru brzozowego,<br />

który wydawał się nam „skandynawski”,<br />

czysty. Jasne meble dobrze wyglądają na grafitowej<br />

wykładzinie. Kolory akcentowe – żywe<br />

odmiany niebieskiego i zielonego oraz barwne<br />

plamy foteli biurowych – pochodzą z logo<br />

DNV i są inne na każdej kondygnacji. Całość<br />

dopełniły fotografie Kacpra Kowalskiego.<br />

W opozycji do tej spokojnej kolorystyki<br />

ubarwiono kantynę. DNV jest firmą norweską,<br />

a w tym kraju przykłada się dużą wagę do<br />

miejsca wypicia kawy i zjedzenia posiłku. Kiedy<br />

przed przystąpieniem do projektowania zwiedzałam<br />

na zaproszenie inwestora biura DNV<br />

w Hovik koło Oslo, widziałam tam wiele coffee-shopów<br />

i dużą, kolorową kantynę. Według<br />

Norwegów to nie jest stołówka czy aneks<br />

kuchenny. Tam nie sprzedaje się obiadów, tam<br />

ludzie mają się dobrze czuć, rozmawiać ze<br />

sobą i odpoczywać, spożywając przyniesione<br />

z domu jedzenie. Przy kawie i kanapce można<br />

robić interesy, prawda?<br />

Lokalizacja/adres<br />

Pracownia projektowa<br />

Architekt prowadzący<br />

• Spotkania i rozmowy<br />

Zaprojektowaliśmy więc kantynę kolorową.<br />

Krzesła są fioletowe, pomarańczowe<br />

i czerwone, a stoły i zabudowy – białe. Dużą<br />

przestrzeń dzielą przesuwne donice z zielenią<br />

i filcowe parawany wiszące z sufitu. Świadomie<br />

nie użyliśmy tu forniru brzozowego, żeby miejsce<br />

do spożywania posiłków nie przypominało<br />

stanowiska pracy. Kantyna DNV jest też znakomicie<br />

wyposażona. Są tu profesjonalne ekspresy<br />

do kawy, mikrofalówki, ogromne lodówki<br />

side-by-side, sztućce, tace. Pomyśleliśmy także<br />

o segregacji odpadów i zaprojektowaliśmy specjalne<br />

pojemniki.<br />

Nie muszę chyba dodawać, że tak wymyślone<br />

miejsce do spożywania posiłków<br />

było trudne do zaakceptowania przez lokalny<br />

SANEPiD. Niestety, nietypowe rozwiązania<br />

nadal budzą obawy.<br />

Pomieszczenia projektowane w standardzie<br />

Green Building podlegają specyficznym<br />

wymaganiom. Czy może nam<br />

Pani przybliżyć tę tematykę?<br />

Budynek DNV Technology Centre<br />

otrzymał jako pierwszy w województwie<br />

pomorskim i piąty w Polsce status Partnera<br />

EU Green Building Programme. Najważniejszym<br />

słowem w tym standardzie jest<br />

„sustainability”, czyli zrównoważony rozwój.<br />

Budynki zużywają co najmniej 25%<br />

mniej energii, niż przewidują lokalne normy.<br />

Gdynia, ul. Łużycka<br />

APP Kolor Plus<br />

Magdalena Szkarłat<br />

Architekci<br />

Katarzyna Seliga-Wróblewska,<br />

Marcin Ochociński, Agnieszka Makowska<br />

Data opracowania 2009 r.<br />

Data realizacji 2010 r.<br />

Inwestor<br />

DNV Poland sp. z o.o.<br />

Powierzchnia całkowita 7686 m 2<br />

Powierzchnia zabudowy 1281 m 2<br />

Kubatura brutto 23 000 m 3<br />

Generalny wykonawca<br />

Oprawy oświetleniowe<br />

Meble, wykładziny,<br />

sprzęt multimedialny<br />

Allcon SA<br />

Plexiform <strong>Świat</strong>lo System<br />

Kinnarps Polska sp. z o.o.<br />

W projekcie DNV wszyscy projektanci, również<br />

branżowi, realizowali programową wizję<br />

firmy, „Global Impact for Safe and Sustainable<br />

Future” (Globalne działanie na rzecz bezpiecznej<br />

i zrównoważonej przyszłości), aby<br />

przez zastosowane rozwiązania ograniczyć<br />

energochłonność budynku. To było nasze<br />

podstawowe zadanie. Udało się osiągnąć poziom<br />

energochłonności niższy o 29% w stosunku<br />

do budynku referencyjnego.<br />

Wszystkie użyte materiały były certyfikowane,<br />

przeprowadzono szczegółowy audyt<br />

energetyczny budynku, poprawiono izolacyjność,<br />

zastosowano rozwiązania typu free<br />

cooling. Energia w budynku jest zarządzana<br />

przez BMS (Building Management System).<br />

Jakie rozwiązania techniczne zapewniają<br />

użytkownikom komfort?<br />

Myślę, że są to rozwiązania proste. Prawidłowo<br />

zaprojektowane stanowisko pracy<br />

powinno być uporządkowane i dobrze<br />

oświetlone, zarówno światłem dziennym, jak<br />

i sztucznym.<br />

Z moich doświadczeń projektowych wynika,<br />

że ludzie lubią otaczać się meblami, półeczkami,<br />

kontenerami i gadżetami, a to tylko<br />

generuje bałagan. Lepiej mniej niż więcej. Nie<br />

należy marnować papieru, a co za tym idzie<br />

niepotrzebnie zużywać zasobów naturalnych,<br />

gromadzić folderów i dokumentów. Powinien<br />

wystarczyć regał, półka na separatorze nad<br />

biurkiem i profesjonalne archiwum. Ale to jest<br />

sytuacja idealna, nie zawsze istnieją takie możliwości.<br />

Komfortowe rozwiązanie musi być<br />

ergonomiczne – wygodny fotel, duży blat<br />

i wszystko pod ręką. Dobrze zaprojektowana<br />

przestrzeń biurowa ogranicza ilość zbędnych<br />

ruchów do minimum, nie ma biegania do<br />

drukarki, szukania dokumentów, składowania<br />

papierów.<br />

W projekcie biur należy uwzględnić<br />

konkretne parametry oświetleniowe.<br />

Czy w Pani wnętrzach znalazły się rozwiązania<br />

niestandardowe, indywidualne?<br />

Instalacje elektryczne w budynku DNV<br />

zostały zaprojektowane z uwzględnieniem<br />

wymogów ekonomiczności, niezawodności<br />

i niezbędnej nowoczesności. Ich stan jest monitorowany<br />

przez instalację BMS. Elektryczne<br />

instalacje odbiorcze w biurach oraz w salach<br />

szkoleniowych na parterze zaprojektowano<br />

wykorzystując do ich rozprowadzenia systemowe<br />

podłogi podniesione. W tych przestrzeniach<br />

zostały również zlokalizowane<br />

instalacje teletechniczne. Kwestię energooszczędności<br />

przyjętych rozwiązań, kluczową<br />

WYPOWIEDŹ EKSPERTA<br />

Krzysztof Karbowski<br />

Plexiform <strong>Świat</strong>ło System<br />

W projekcie oświetlenia miejsc pracy w Łużycka<br />

Office Park duży nacisk położono na funkcjonalność<br />

i oszczędność energii, przy zachowaniu<br />

dobrej jakości użytych materiałów. Kryteria<br />

spełniono dzięki zastosowaniu opraw w technologii<br />

świetlówek T5 o mocy 14 W, wypierających<br />

aktualnie model T8 o mocy 18 W. Umożliwiają<br />

ograniczenie o 30–40% ilości materiału zużytego<br />

do ich produkcji. Niestety, mają zwiększone<br />

wymagania optyki. Po skrupulatnych poszukiwaniach<br />

optymalnego rozwiązania wybór padł na<br />

oprawy Torino o mocy 4x14 W, z parabolicznymi<br />

odbłyśnikami rastrowymi o wysokiej sprawności<br />

(ok. 75%). Zastępują w pełni oprawy o mocy<br />

4x18 W – w porównaniu do nich pozwalają na<br />

oszczędności energii rzędu 30%. W inwestycji,<br />

w której na jednym piętrze występuje ponad<br />

100 opraw, są to wartości znaczące.<br />

Zamiast standardowych, wypełnionych błyszczącym<br />

aluminium kasetonów, widzimy cztery<br />

rozsunięte, wąskie rastry o lekkiej i eleganckiej<br />

formie. W cenie niewiele wyższej niż koszt ustępujących<br />

produktów poprzedniej generacji otrzymujemy<br />

oprawę wykonaną z anodowanego aluminium<br />

wysokiej czystości. Odbłyśniki więc nie<br />

utlenią się, a dzięki temu przez kilkanaście lat nie<br />

stracą na parametrach świetlnych i estetycznym<br />

wyglądzie.<br />

• Detale w intensywnych kolorach<br />

98 świat architektury<br />

świat architektury 99

WYPOWIEDŹ EKSPERTA<br />

Lifestyle<br />

Aleksandra Krawsz<br />

Kinnarps Polska sp. z o.o.<br />

Det Norske Veritas (DNV) to niezależna fundacja,<br />

której nadrzędnym celem jest ochrona życia<br />

i mienia ludzkiego oraz środowiska. Organizacja<br />

zajmuje się działaniami wspomagającymi procesy<br />

zarządzania i znana jest jako partner w dziedzinie<br />

poprawy jakości, bezpieczeństwa i efektywności<br />

w przemyśle wysokiego ryzyka na całym świecie.<br />

DNV postanowił stworzyć przestrzeń pracy<br />

przyjazną dla środowiska i użytkowników. Budynek,<br />

w którym znajduje się siedziba fundacji, uzyskał certyfikat<br />

Green Building. Proces certyfikacji nałożył na<br />

organizację wiele obowiązków, przede wszystkim<br />

zmniejszenie zużycia energii elektrycznej i wody,<br />

a także zapewnienie użytkownikom komfortu poprzez<br />

zastosowanie materiałów wykończeniowych<br />

z niską zawartością lotnych związków organicznych.<br />

W biurach promowane są zdrowe warunki pracy<br />

przy jednoczesnym zminimalizowaniu zużycia energii,<br />

a tym samym kosztów utrzymania.<br />

Budowa obiektu opartego na założeniach zrównoważonego<br />

rozwoju nakłada na inwestora obowiązek<br />

znalezienia odpowiednich partnerów oraz<br />

wykonawców. Zdaniem DNV, firma Kinnarps Polska<br />

wykazała w tej kwestii szczególną wrażliwość,<br />

ponieważ oferuje produkty wykonane z surowców<br />

pochodzących z certyfikowanych lasów (świadectwo<br />

PEFC i FSC) oraz kulturę produkcji opartą na<br />

zasadach zrównoważonego rozwoju.<br />

Beata Rejkowska, Sales Operation Director<br />

Kinnarps Polska, opowiada: „Oprócz rozwoju<br />

działań biznesowych, współczesne firmy dużą<br />

uwagę poświęcają trosce zarówno o środowisko<br />

społeczne, jak i naturalne. Kluczowymi pojęciami<br />

są równowaga i zrównoważony rozwój. Kinnarps<br />

pracował na rzecz równowagi w środowisku jeszcze<br />

zanim zwrócono uwagę na jego kryzys. Przez<br />

ponad 65 lat działalności dowiedliśmy też, że praca<br />

na rzecz ekologii sprzyja oszczędnościom. Na<br />

dowód zaangażowania w działalność proekologiczną<br />

Kinnarps został uhonorowany w Szwecji nagrodą<br />

>>Doskonałego Ekologicznego Dostawcy 2009

7 / 2010<br />

Wydawca:<br />

W.A. sp. z o.o.<br />

ISSN: 2081-6413<br />

Adres Wydawcy i Redakcji:<br />

ul. Szewska 3a, 50-053 Wrocław<br />

tel. 71 369 93 49<br />

fax 71 369 93 31<br />

6 / 2010<br />

Redaktor naczelna:<br />

dr inż. arch. Joanna Jabłońska<br />

j.jablonska@<strong>swiat</strong>architektury.com<br />

STADION LEGII<br />

Warszawska realizacja<br />

pracowni JSK Architekci<br />

NOWE SUKIENNICE<br />

Historia z teraźniejszością<br />

TAK ZNACZY WIĘCEJ<br />

Wywiad z Kai-Uwe Bergmannem<br />

„świat architektury”<br />

– nowy miesięcznik dla architektów.<br />

OTWARTA PRZESTRZEŃ DLA TWOICH POMYSŁÓW!<br />

Jesteś autorem ciekawego projektu, którego realizacja<br />

została już ukończona, i chcesz go opublikować bezpłatnie<br />

na naszych łamach? Chciałbyś otrzymywać nieodpłatnie<br />

miesięcznik „świat architektury”?<br />

Skontaktuj się z nami!<br />

biuro@<strong>swiat</strong>architektury.com<br />

tel. 71 369 93 45<br />

„świat architektury” to miesięcznik<br />

dla architektów, w którym prezentujemy<br />

najnowsze realizacje polskich biur projektowych.<br />

Sekretarz redakcji:<br />

Szymon Ciach<br />

tel. 71 369 93 49<br />

sz.ciach@<strong>swiat</strong>architektury.com<br />

Korekta:<br />

Maja Kadłubek<br />

Autorzy:<br />

Marta Głowacka, Kamila Kochniarczyk,<br />

Paweł Kraus, Magdalena Maszczyk, Grzegorz Mazur,<br />

Adam Osiński, Marcin Szczelina, Katarzyna Walaszek<br />

Kierownik projektu:<br />

Magdalena Buczek<br />

tel. 71 369 93 45<br />

m.buczek@<strong>swiat</strong>architektury.com<br />

Dział marketingu i reklamy:<br />

Karolina Cawricz<br />

tel. 71 369 93 48<br />

k.cawricz@<strong>swiat</strong>architektury.com<br />

Szymon Ciach<br />

tel. 71 369 93 49<br />

sz.ciach@<strong>swiat</strong>architektury.com<br />

Redaktorzy techniczni:<br />

Tomasz Głowicki, Kamil Metter<br />

Fot. okładka:<br />

Wojciech Kryński<br />

Druk:<br />

MeCo Media Communications GmbH<br />

Wiedeń, Austria<br />

ISSN: 2081-6413<br />

ISSN: 2081-6413<br />

6 / 2010<br />

FRANK<br />

GEHRY<br />

Ekskluzywnyy wywiad<br />

FRANK GEHRY<br />

Ekskluzywny wywiad<br />

HOTEL GRANARY<br />

Przebudowa Słodowni Pańskiej<br />

HOTEL GRANARY<br />

Przebudowa Słodowni Pańskiej<br />

ERGO ARENA<br />

Obiekt bez precedensu<br />

ERGO<br />

ARENA<br />

Obiekt bez precedensu<br />

Magazyn dystrybuowany jest do biur<br />

architektonicznych, jak również inwestorów,<br />

właścicieli firm budowlanych i deweloperskich,<br />

wydziałów architektury urzędów miast oraz banków.<br />

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania<br />

i adiustacji tekstów, zmiany tytułów oraz<br />

niepublikowania ich bez podania przyczyny.<br />

Wszystkie materiały publikowane na łamach<br />

„świata architektury” objęte są prawem autorskim.<br />

Przedruk i udostępnianie wyłącznie<br />

po uzyskaniu zgody redakcji.<br />

Praca dla REDAKTORÓW<br />

W związku z dynamicznym rozwojem pisma poszukujemy redaktorów<br />

zewnętrznych do współpracy zdalnej w zakresie artykułów związanych ze<br />

współczesną polską architekturą i problematyką specjalistyczną.<br />

Prosimy o kontakt osoby z wykształceniem kierunkowym i doświadczeniem<br />

w pi saniu do magazynów i serwisów branżowych.<br />

Prosimy o przesłanie CV wraz z listem motywacyjnym na:<br />

j.jablonska@<strong>swiat</strong>architektury.com.<br />

102 świat architektury<br />

Redakcja nie ponosi odpowiedzialności<br />

za treść zamieszczanych ogłoszeń i reklam.<br />

©Wszelkie prawa zastrzeżone W.A. sp. z o.o.<br />

Wrocław 2010<br />

www.<strong>swiat</strong>architektury.com<br />

www.<strong>swiat</strong>architektury.com

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!