dr inż. Agnieszka Krawczyk
dr inż. Agnieszka Krawczyk
dr inż. Agnieszka Krawczyk
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Forum Biomasy – Produkcja, Kontraktowanie, Logistyka – 22-23 marca 2012r.<br />
<strong>dr</strong> inż. <strong>Agnieszka</strong> <strong>Krawczyk</strong><br />
Opolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Łosiowie
Wyszczególnienie<br />
Użytki rolne ogółem<br />
16119<br />
Polska<br />
tys. ha<br />
16119 561,4<br />
Opolszczyzna<br />
tys. ha<br />
561,4<br />
Grunty orne 11998 493,0<br />
pod zasiewami 11469,8 472,4<br />
ugorowane 528,2 20,6<br />
Trwałe e użytki u<br />
zielone 3179,7 61,4<br />
Uprawy wieloletnie 379,9 1,9<br />
Pozostałe e użytki u<br />
rolne 561,4 5,1<br />
Źródło: GUS 2009<br />
Forum Biomasy – Produkcja, Kontraktowanie, Logistyka – 22-23 marca 2012r.
Forum Biomasy – Produkcja, Kontraktowanie, Logistyka – 22-23 marca 2012r.
Źródło: IUNG-PIB Puławy<br />
Forum Biomasy – Produkcja, Kontraktowanie, Logistyka – 22-23 marca 2012r.
Źródło; Model Agroklimatu Polski, IUNG-PIB<br />
Forum Biomasy – Produkcja, Kontraktowanie, Logistyka – 22-23 marca 2012r.
• duży przyrost roczny,<br />
• odporność na choroby i szkodniki,<br />
• niewielkie wymagania względem siedliska,<br />
• możliwość zmechanizowania prac polowych przy<br />
zakładaniu plantacji i zbiorze biomasy,<br />
• wysoka wartość opałowa (niska zawartość wilgoci przy<br />
zbiorze),<br />
• niska emisja zanieczyszczeń<br />
Forum Biomasy – Produkcja, Kontraktowanie, Logistyka – 22-23 marca 2012r.
• RZEPAK<br />
• ZIEMNIAKI<br />
•KUKURYDZA<br />
•SORGO<br />
• ZBOŻA<br />
• FORMY DZRZEWIASTE<br />
• ŚLAZOWIEC<br />
•TRAWY<br />
Forum Biomasy – Produkcja, Kontraktowanie, Logistyka – 22-23 marca 2012r.
Forum Biomasy – Produkcja, Kontraktowanie, Logistyka – 22-23 marca 2012r.
Wykorzystanie na cele energetyczne<br />
-całe rośliny – fermentacja metanowa<br />
- ziarno – fermentacja etanolowa<br />
- słoma<br />
Rodzaj<br />
Wartość opałowa<br />
Wilgotność<br />
Wartość opałowa<br />
słomy<br />
słomy suchej<br />
słomy świeżej<br />
słomy świeżej<br />
[MJ/kg]<br />
[%]<br />
[MJ/kg]<br />
Pszenna<br />
17,3<br />
12 – 22<br />
12,9 – 14,9<br />
Jęczmienna<br />
16,1<br />
12 – 22<br />
12,0 – 3,9<br />
Kukurydziana<br />
16,8<br />
40 - 60<br />
4,3 – 8,2<br />
Ziarno Biomasa Słoma Rdzenie<br />
Plon 5 – 10 t/ha 8 – 20 t s.m./ha 3 – 6 t s.m./ha 1 – 2 t s.m./ha<br />
Wykorzystanie<br />
Spalanie – energetyka<br />
Wartość<br />
opałowa<br />
ok. 19 GJ/t s.m. ok. 18 GJ/t s.m. ok. 15 GJ/t s.m.<br />
Źródło: Michalski T. – zestawienie wg różnych autorów, Kurier Rolniczy nr 10, 2010<br />
Forum Biomasy – Produkcja, Kontraktowanie, Logistyka – 22-23 marca 2012r.
KUKURYDZA<br />
Zalety:<br />
•małe wymagania glebowe<br />
•wysoki plon zielonej masy<br />
•wykorzystanie: na paszę lub produkcja<br />
biogazu<br />
•może być uprawiana po wszystkich<br />
przedplonach<br />
•dość tolerancyjna na zakwaszenie<br />
gleby<br />
Wady:<br />
•duże potrzeby cieplne<br />
•wysoka wilgotność przy zbiorze<br />
•wysokie koszty dosuszania<br />
•rejonizacja i dobór odmian<br />
•w warunkach polski czynnikiem<br />
ograniczającym plonowanie jest niedostatek<br />
opadów<br />
Forum Biomasy – Produkcja, Kontraktowanie, Logistyka – 22-23 marca 2012r.
Plon<br />
Wartość opałowa:<br />
50 – 70 t s.m./ha/rok<br />
13 – 15 MJ/kg s.m.,<br />
4 – 6 MJ/kg świeżej biomasy<br />
Wilgotność biomasy podczas zbioru: 60-80%<br />
Zalety:<br />
•małe wymagania glebowe<br />
•odporne na okresowe susze, szkodniki<br />
i choroby (obecnie)<br />
•wysoki plon zielonej masy<br />
•wykorzystanie: na paszę lub produkcja<br />
biogazu<br />
•siana późno pozwala na uprawę 2<br />
roślin na tym samym polu<br />
Wady:<br />
•najwyższe potrzeby cieplne spośród<br />
roślin rolniczych<br />
•wysoka wilgotność w czasie zbioru (brak<br />
możliwości magazynowania biomasy<br />
zebranej bezpośrednio z pola)<br />
•wysoki koszt dosuszania biomasy<br />
•niska koncentracja energii w jednostce<br />
objętości<br />
Forum Biomasy – Produkcja, Kontraktowanie, Logistyka – 22-23 marca 2012r.
Trawy wieloletnie<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Mozga trzcinowata (Phalaris arundinacea)<br />
Palczatka Gerarda (An<strong>dr</strong>opogon gerardi)<br />
Spartina preriowa (Spartina pectinata)<br />
Miskant olbrzymi (Miscanthus sinesis gigantheus)<br />
Proso rózgowate (Panicum virgatum)<br />
Trwałe rośliny dwuliścienne<br />
<br />
<br />
<br />
Ślazowiec pensylwański (Sida hermaphrodita)<br />
Topinambur (Helianthus tuberosus)<br />
Rdest sachaliński (Polygonum sachalinense)<br />
Rośliny <strong>dr</strong>zewiaste szybkiej rotacji<br />
Wierzba wiciowa (Salix spp.)<br />
Topola (Populus)<br />
Robinia akacjowa (Robinia pseudacacia )<br />
Forum Biomasy – Produkcja, Kontraktowanie, Logistyka – 22-23 marca 2012r.
Roślina<br />
Powierzchnia<br />
(ha)<br />
Średni plon<br />
(t/ha rok)<br />
Plon<br />
globalny<br />
Wierzba<br />
energetyczna<br />
508 14 7112<br />
Mozga trzcinowata 213 10 2130<br />
Miskant olbrzymi 25 11 275<br />
Proso rózgowate 25 10 250
Obsada 10 tys.szt./ha<br />
Czerwiec 2009<br />
Forum Biomasy – Produkcja, Kontraktowanie, Logistyka – 22-23 marca 2012r.
Październik 2009<br />
Czerwiec 2010<br />
Sierpień 2010<br />
Październik 2010<br />
Forum Biomasy – Produkcja, Kontraktowanie, Logistyka – 22-23 marca 2012r.
MISKANT OLBRZYMI<br />
Okres oczekiwania na<br />
pierwszy plon i zysk<br />
Plon<br />
1 - 2 lata<br />
10 - 30 t s.m./ha (w zależności od rodzaju gleby)<br />
Wartość opałowa<br />
14 - 17 MJ/kg<br />
Wilgotność przy zbiorze:<br />
Termin zbioru<br />
Zbiór mechaniczny<br />
15 - 30% zależy od terminu i warunków<br />
klimatycznych<br />
zalecany w literaturze – luty, marzec<br />
badania własne – jesień (zimowe straty plonów)<br />
silosokombajn rolujący lub roz<strong>dr</strong>abniający,<br />
kosiarka rotacyjna + prasa<br />
Forum Biomasy – Produkcja, Kontraktowanie, Logistyka – 22-23 marca 2012r.
Zalety:<br />
•małe wymagania glebowe<br />
•odporność na większość patogenów (obecnie)<br />
•niska wilgotność biomasy po zebraniu z pola<br />
•nie wymaga wysokiego poziomu nawożenia<br />
mineralnego<br />
•zdolność do intensywnego pobierania z gleb<br />
metali ciężkich<br />
Wady:<br />
•wysoki koszt zakupu sadzonek<br />
•wrażliwy na zachwaszczenie w pierwszym<br />
roku uprawy<br />
•ryzyko wymarzania<br />
•uszkadzanie kłączy podczas zbioru<br />
przyczyną spadku plonu<br />
•w okresie zimowym obniżenie plonu suchej<br />
masy w wyniku utraty części liści<br />
Forum Biomasy – Produkcja, Kontraktowanie, Logistyka – 22-23 marca 2012r.
Obsada 10-30 tys.szt./ha<br />
Wykorzystanie na cele energetyczne:<br />
Czerwiec 2009<br />
-bezpośrednie spalanie -<br />
łodygi grube – 11,9 MJ/kg,<br />
łodygi cienkie – 14,5 MJ/kg<br />
Forum Biomasy – Produkcja, Kontraktowanie, Logistyka – 22-23 marca 2012r.
Wrzesień 2009<br />
Czerwiec 2010<br />
Wrzesień 2010<br />
Październik 2010
ŚLAZOWIEC PENSYLWAŃSKI<br />
Okres oczekiwania na pierwszy<br />
plon i zysk<br />
2 - 3 lata<br />
Plon<br />
Wartość opałowa<br />
9 – 18 ton s.m./ha/rok<br />
14,5 – 17,5 MJ/kg s.m.<br />
Wilgotność przy zbiorze:<br />
−październik<br />
−grudzień<br />
35 - 45%<br />
16 - 28%<br />
Forum Biomasy – Produkcja, Kontraktowanie, Logistyka – 22-23 marca 2012r.
ŚLAZOWIEC PENSYLWAŃSKI<br />
Zalety:<br />
• gatunek ten może być wykorzystywany<br />
wielostronnie jako: roślina pastewna,<br />
miododajna, lecznicza, rekultywacyjna i<br />
energetyczna<br />
• niska wilgotność w czasie zbioru (16 –<br />
28%)<br />
• odporny na okresowe susze,<br />
• wysoka zimotrwałość<br />
• nie wymaga specjalistycznych maszyn do<br />
zbioru (kombajn, rębak)<br />
Wady:<br />
• w początkowej fazie wzrostu bardzo wrażliwy na<br />
zachwaszczenie<br />
• zmienne plonowanie uzależnione od klasy gleby<br />
• niska zdolność kiełkowania nasion<br />
• wrażliwy na zaskorupianie się gleby – utrudnione<br />
wschody lub ich brak<br />
• podatny na choroby (zgnilizna twardzikowa)<br />
Ślazowiec pensylwański jako roślina miododajna<br />
(wydajność miodowa 110-143kg/ha)<br />
Forum Biomasy – Produkcja, Kontraktowanie, Logistyka – 22-23 marca 2012r.
WIERZBA WICIOWA<br />
Zbiór roślin można dokonywać w rotacjach<br />
1, 2, 3, i 4 – letnich,<br />
Żywotność plantacji<br />
15 - 25 lat<br />
Wartość opałowa<br />
ok. 15-17 MJ/kg s.m.<br />
Wilgotność roślin przy zbiorze wynosi 45-60%<br />
Wykorzystanie na cele energetyczne:<br />
- bezpośrednie spalanie - zrębki<br />
wierzbowe<br />
- brykiety, pelety<br />
Forum Biomasy – Produkcja, Kontraktowanie, Logistyka – 22-23 marca 2012r.
PLANTACJE<br />
WIERZBY<br />
ENERGETYCZNEJ<br />
NA<br />
TERENIE<br />
WOJEWÓDZTWA<br />
OPOLSKIEGO<br />
Forum Forum Biomasy Biomasy – Produkcja, – Produkcja, Kontraktowanie, Kontraktowanie, Logistyka Logistyka – 22-23 – 22-23 marca marca 2012r. 20
Zalety:<br />
•niskie koszty uprawy – małe zapotrzebowanie na nawozy i pestycydy<br />
•łatwe rozmnażanie wegetatywne (z pociętych pędów)<br />
•możliwość nawożenia osadami ściekowymi<br />
•może być nasadzana na gruntach zdewastowanych i zdegradowanych<br />
chemicznie i biologicznie<br />
Wady:<br />
• konkurencyjność chwastów, szczególnie na plantacjach założonych<br />
na gruntach odłogowanych<br />
• konieczność ochrony chemicznej co podnosi koszty produkcji<br />
• zbiór wierzby wymaga specjalistycznych maszyn i narzędzi, bądź<br />
dużych nakładów robocizny<br />
• wilgotność biomasy po zbiorze ok.. 50%<br />
Forum Biomasy – Produkcja, Kontraktowanie, Logistyka – 22-23 marca 2012r.
Dobór gatunków roślin do uprawy na plantacjach energetycznych zależy od<br />
warunków glebowo klimatycznych i stopnia mechanizacji gospodarstwa.<br />
Przy wyborze szczególną uwagę należy zwrócić na jakość i przydatność<br />
gleby do uprawy wybranego gatunku rośliny, stosunki wodne (poziom wody<br />
gruntowej i opad atmosferyczny), rozkład temperatury i długość sezonu<br />
wegetacyjnego.<br />
Zakładane plantacje energetyczne nie powinny zajmować więcej niż 25 %<br />
użytków rolnych gospodarstwa.<br />
Zasadne jest tworzenie grup producenckich, co pozwoli zwiększyć areał<br />
upraw energetycznych i minimalizować koszty zbioru i transportu.<br />
Z uwagi na dużą wilgotność biomasy i małą gęstość w stanie usypowym,<br />
plantacje roślin energetycznych powinny być lokalizowane możliwie blisko<br />
zakładów przetwórczych ze względu na konieczność ograniczania kosztów<br />
transportu biomasy. Pomocne byłoby tworzenie przedsiębiorstw – centrów<br />
logistycznych biomasy.<br />
Forum Biomasy – Produkcja, Kontraktowanie, Logistyka – 22-23 marca 2012r.
W warunkach klimatyczno-glebowych Polski istnieje możliwość<br />
uprawy zarówno krajowych jak i introdukowanych do naszej strefy<br />
klimatycznej gatunków roślin energetycznych<br />
Występują duże rozbieżności kosztów założenia plantacji, nawet w<br />
przypadku tego samego gatunku roślin.<br />
Nieodpowiednia i niedostosowana do wymagań roślin lokalizacja<br />
plantacji może doprowadzić do dużych strat finansowych i<br />
zniechęcić rolników potencjalnie zainteresowanych uprawą, a nawet<br />
zahamować na pewien czas rozwój plantacji w danym regionie.<br />
Uprawa roślin energetycznych, przy aktualnych uwarunkowaniach<br />
cenowych jest „na granicy opłacalności” bądź jest nieopłacalna<br />
(zależnie od gatunku, wielkości plantacji, km itp.)<br />
Forum Biomasy – Produkcja, Kontraktowanie, Logistyka – 22-23 marca 2012r.
Change language