25.04.2015 Views

Certyfikacja w zakresie produkcji paliw alternatywnych

Certyfikacja w zakresie produkcji paliw alternatywnych

Certyfikacja w zakresie produkcji paliw alternatywnych

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Zakład Oceny Jakości Paliw Stałych<br />

GŁÓWNEGO INSTYTUTU GÓRNICTWA<br />

dr Leokadia RÓG<br />

PROCEDURY BADAWCZE<br />

I ANALITYCZNE W ZAKRESIE OCENY<br />

JAKOŚCI STAŁYCH PALIW WTÓRNYCH<br />

KONFERENCJA<br />

„Paliwa Alternatywne”<br />

„Energia z odpadów” Warszawa 2012


STAŁE E PALIWO WTÓRNE<br />

Definicja według<br />

PKN-CEN/TS 15357:2008 „Stałe e <strong>paliw</strong>a wtórne.<br />

Terminologia definicje i określenia<br />

lenia”<br />

Jest to <strong>paliw</strong>o stałe, wytworzone<br />

z odpadów innych niż niebezpieczne w procesie<br />

przetwarzania i homogenizacji,<br />

w celu wykorzystania do odzysku energii w spalarni<br />

lub współspalarni odpadów, spełniające wymagania<br />

techniczne klasyfikacji<br />

według specyfikacji wymienionych<br />

w EN 15359:2011 „Solid<br />

recovered fuels – Specifications<br />

and classes”


TRUDNOŚCI W REALIZACJI ENERGETYCZNEGO<br />

KIERUNKU WYKORZYSTANIA<br />

STAŁYCH PALIW WTÓRNYCH<br />

wynikają z<br />

tendencji kierowania<br />

odpadów bezpośrednio<br />

na składowisko<br />

braku zdecydowanej<br />

polityki w kierunku<br />

recyklingu odpadów<br />

ograniczeń technologicznych<br />

w <strong>zakresie</strong> podawania <strong>paliw</strong><br />

wtórnych do kotła<br />

trudności analitycznych<br />

w wyznaczaniu parametrów<br />

jakościowych <strong>paliw</strong> wtórnych<br />

GŁÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWAG


Ważnym problemem do rozwiązania zania dla usunięcia barier<br />

w stosowaniu stałych <strong>paliw</strong> wtórnych w energetyce jest:<br />

Opracowanie i wdrożenie<br />

zasad i metod oceny jakości<br />

stałych <strong>paliw</strong> wtórnych<br />

Wnikliwe rozpoznanie<br />

parametrów w jakościowych<br />

stałych <strong>paliw</strong> wtórnych<br />

co umożliwi<br />

Optymalizację doboru ilościowo<br />

ciowo–jakościowego<br />

<strong>paliw</strong> wtórnych do różnych r<br />

technologii spalania<br />

GŁÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWAG


PORÓWNANIE SKŁADU I WŁAŚCIWOW<br />

CIWOŚCI<br />

(PRZYKŁADOWYCH) PALIW WTÓRNYCH NAJCZĘŚ<br />

ĘŚCIEJ<br />

STOSOWANYCH W PRZEMYŚLE CEMENTOWYM<br />

Z WĘGLEM W<br />

KAMIENNYM<br />

Rodzaj <strong>paliw</strong>a<br />

Wilgoć<br />

W tr<br />

(%)<br />

Popiół<br />

A r (%)<br />

Siarka<br />

S tr<br />

(%)<br />

Wartość<br />

opałowa<br />

Q ir<br />

(MJ/kg)<br />

chlor<br />

Cl r (%)<br />

Węgiel<br />

C r (%)<br />

Wodór<br />

H r (%)<br />

Azot<br />

N r (%)<br />

węgiel<br />

kamienny<br />

5-12<br />

10-25<br />

0,60-1,00<br />

20-27<br />

0,07-0,3<br />

70-85<br />

4.5<br />

1,2-1,4<br />

mączka<br />

zwierzęca<br />

8<br />

28<br />

0,30<br />

16,0<br />

0,20<br />

42<br />

5,8<br />

7,50<br />

osady<br />

ściekowe<br />

5<br />

18<br />

0,12<br />

16,0<br />

1,00<br />

40<br />

7,0<br />

0,84<br />

opony<br />

0,60<br />

6<br />

1,50<br />

35,5<br />

0,06<br />

80<br />

7,0<br />

0,54<br />

guma z opon<br />

0,70<br />

2<br />

0,80<br />

35,6<br />

-<br />

87<br />

7,8<br />

0,33<br />

odpady<br />

z papieru<br />

43<br />

12<br />

0,10<br />

14,0<br />

1,10<br />

-<br />

-<br />

5,90<br />

tworzywa<br />

sztuczne<br />

PDF<br />

0,08<br />

9,5<br />

1,00<br />

36,0<br />

0,50<br />

-<br />

-<br />

-


WYKAZ NORM I SPECYFIKACJI TECHNICZNYCH<br />

DOTYCZĄCYCH CYCH STAŁYCH PALIW WTÓRNYCH<br />

(WEDŁUG EUROPEJSKIEGO KOMITETU TECHNICZNEGO CEN 343)<br />

POBIERANIE I PRZYGOTOWANIE PRÓBEK<br />

Nr normy PN<br />

Tytuł<br />

Wprowadza<br />

Zastępuje<br />

PN-EN 15442:2011<br />

Stałe <strong>paliw</strong>a wtórne - Metody<br />

pobierania próbek<br />

EN 15442:2011<br />

PKN-CEN/TS<br />

15442:2009<br />

PN-EN 15413:2011<br />

Stałe <strong>paliw</strong>a wtórne - Metody<br />

przygotowania próbki do<br />

badań z próbki laboratoryjnej<br />

EN 15413:2011<br />

PN-EN 15443:2011<br />

Stałe <strong>paliw</strong>a wtórne - Metody<br />

przygotowywania próbki<br />

laboratoryjnej<br />

EN 15443:2011


Nr normy PN<br />

PARAMETRY JAKOŚCIOWE<br />

Tytuł<br />

Wprowadza<br />

PN-EN 15400:2011<br />

PN-EN 15402:2011<br />

PN-EN 15403:2011<br />

PN-EN 15414-3:2011<br />

Stałe <strong>paliw</strong>a wtórne - Oznaczanie wartości<br />

opałowej<br />

Stałe <strong>paliw</strong>a wtórne - Oznaczanie zawartości<br />

części lotnych<br />

Stałe <strong>paliw</strong>a wtórne - Oznaczanie zawartości<br />

popiołu<br />

Stałe <strong>paliw</strong>a wtórne - Oznaczanie zawartości<br />

wilgoci metodą suszarkową -Część 3:<br />

Wilgoć w ogólnej próbce analitycznej<br />

EN 15400:2011<br />

EN 15402:2011<br />

EN 15403:2011<br />

EN 15414-3:2011


ANALIZA ELEMENTARNA<br />

Nr normy PN<br />

PN-EN 15410:2011<br />

PN-EN 15411:2011<br />

Tytuł<br />

Stałe <strong>paliw</strong>a wtórne - Metody oznaczania<br />

pierwiastków głównych (Al, Ca, Fe, K, Mg,<br />

Na, P, Si, Ti)<br />

Stałe <strong>paliw</strong>a wtórne - Metody oznaczania<br />

pierwiastków śladowych (As, Ba, Be, Cd, Co,<br />

Cr, Cu, Hg, Mo, Mn, Ni, Pb, Sb, Se, Tl, V i<br />

Zn)<br />

Wprowadza<br />

EN 15410:2011<br />

EN 15411:2011


KLASYFIKACJA<br />

Nr normy PN<br />

Tytuł<br />

Wprowadza<br />

Zastępuje<br />

PN-EN 15359:2012<br />

Stałe <strong>paliw</strong>a wtórne - Wymagania<br />

techniczne i klasy<br />

EN 15359:2011<br />

PKN-CEN/TS<br />

15359:2008


POZOSTAŁE E NORMY<br />

Nr normy PN<br />

Tytuł<br />

Wprowadza<br />

Zastępuje<br />

PN-EN 15415-1:2011<br />

Stałe <strong>paliw</strong>a wtórne - Oznaczanie<br />

rozkładu wielkości ziaren - Część<br />

1: Metoda przesiewania dla<br />

cząstek o małym rozmiarze<br />

EN 15415-1:2011<br />

PN-EN 15440:2011<br />

PN-EN<br />

15440:2011/AC:2011<br />

Stałe <strong>paliw</strong>a wtórne - Metody<br />

oznaczania zawartości biomasy<br />

EN 15440:2011<br />

PKN-CEN/TS<br />

15440:2009<br />

PN-EN 15357:2011<br />

Stałe <strong>paliw</strong>a wtórne - Terminologia,<br />

definicje i określenia<br />

EN 15357:2011<br />

PKN-CEN/TS<br />

15357:2008<br />

PN-EN 15358:2011<br />

Stałe <strong>paliw</strong>a wtórne - Systemy<br />

zarządzania jakością -<br />

Szczegółowe wymagania dla ich<br />

zastosowania do <strong>produkcji</strong> stałych<br />

<strong>paliw</strong> wtórnych<br />

EN 15358:2011<br />

PN-EN 15590:2011<br />

Stałe <strong>paliw</strong>a wtórne - Oznaczanie<br />

potencjalnego stopnia<br />

mikrobiologicznego<br />

samoogrzewania z zastosowaniem<br />

wskaźnika rzeczywistej<br />

dynamicznej oddychalności<br />

EN 15590:2011<br />

PKN-CEN/TS<br />

15590:2007


INNE WAŻNE STANDARDY<br />

Nr specyfikacji<br />

Tytuł<br />

CEN/TR 15404:2010<br />

Solid recovered fuels - Methods for the determination of ash<br />

melting behaviour by using characteristic temperatures<br />

CEN/TS 15401:2010<br />

CEN/TS 15405:2010<br />

Solid recovered fuels - Determination of bulk density<br />

Solid recovered fuels - Determination of density of pellets and<br />

briquettes


Wyznaczanie parametrów w jakościowych <strong>paliw</strong> wtórnych jest<br />

utrudnione ze względu na:<br />

-zróżnicowany skład chemiczny,<br />

-zróżnicowaną zawartość komponentów,<br />

-zróżnicowane właściwości fizyko-chemiczne komponentów,<br />

- trudności w zmieleniu próbki,<br />

-różnicy w podatności na mielenie poszczególnych komponentów,<br />

- trudności w homogenizacji próbki.<br />

GŁÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWAG


POBIERANIE I PRZYGOTOWANIE PRÓBEK ZE<br />

STAŁYCH PALIW WTÓRNYCH REGULUJĄ NORMY<br />

PN-EN 15442:2011 ORAZ PN-EN 15443:2011.<br />

Jeżeli nominalny górny wymiar ziarna d 95 <strong>paliw</strong>a wtórnego,<br />

transportowanego taśmociągiem, jest większy niż 3 mm<br />

i szerokość wycinanej próbki jest równa trzykrotnej wartości d 95 ,<br />

minimalną masę próbki pierwotnej można obliczyć według wzoru:<br />

m = b x G = (3 x d 95 x G) / 1000<br />

gdzie:<br />

m - minimalna masa próbki pierwotnej, w kg;<br />

b - szerokość wycinanej bruzdy, w m;<br />

G - obciążenie przenośnika, w kg/m;<br />

- nominalny górny wymiar ziarna, w mm.<br />

d 95<br />

GŁÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWAG


Jeżeli nominalny górny wymiar ziarna d 95 <strong>paliw</strong>a wtórnego,<br />

transportowanego taśmociągiem, jest mniejszy niż 3 mm,<br />

minimalną wielkość próbki pierwotnej należy określić według<br />

równania:<br />

m = b x G = 0,01 x G<br />

GŁÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWAG


Minimalną masę próbki pierwotnej dla nieruchomej partii stałego<br />

<strong>paliw</strong>a wtórnego, którego nominalny górny wymiar ziaren d 95 jest<br />

powyżej 3 mm należy obliczyć według równania:<br />

m = 2,7 x 10 -8 x d 95 x λ s<br />

gdzie:<br />

m - minimalna masa próbki pierwotnej, w kg;<br />

d 95<br />

- nominalny górny wymiar ziarna, w mm;<br />

λ s -gęstość nasypowa, w kg/m 3 .<br />

Minimalną masę próbki pierwotnej dla nieruchomej partii stałego<br />

<strong>paliw</strong>a wtórnego, którego nominalny górny wymiar ziaren d 95 jest<br />

mniejszy od 3 mm, należy obliczyć według równania:<br />

m = 1 x 10 -6 x λ s<br />

GŁÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWAG


Minimalna ilość próbek pierwotnych, jaką należy pobrać z partii lub<br />

podpartii stałego <strong>paliw</strong>a wtórnego wynosi 24.<br />

Minimalną masę próbki ogólnej stałego <strong>paliw</strong>a wtórnego, występującego<br />

w formie luźnej, przedstawia tablica:<br />

d 95<br />

minimalna masa<br />

próbki<br />

minimalna wielkość próbki ogólnej, (l)<br />

gęstość nasypowa, kg/m 3<br />

mm<br />

kg<br />

50<br />

60<br />

75<br />

80<br />

90<br />

100<br />

50<br />

0,8<br />

15<br />

13<br />

10<br />

10<br />

9<br />

8<br />

75<br />

2,5<br />

50<br />

42<br />

34<br />

32<br />

28<br />

25<br />

100<br />

5,9<br />

120<br />

100<br />

80<br />

74<br />

66<br />

59<br />

150<br />

20<br />

400<br />

340<br />

270<br />

250<br />

230<br />

200<br />

200<br />

48<br />

950<br />

790<br />

630<br />

590<br />

530<br />

480<br />

250<br />

92<br />

1000<br />

1600<br />

1300<br />

1200<br />

1100<br />

920<br />

300<br />

159<br />

3000<br />

2700<br />

2200<br />

1500<br />

1800<br />

1600<br />

GŁÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWAG


Dla określenia minimalnej wielkości próbki ogólnej powinny<br />

być określone następuj<br />

pujące współczynniki:<br />

- nominalny górny wymiar ziarna d 95 ,<br />

- współczynnik kształtu „s”<br />

- gęstość nasypowa,<br />

- współczynnik rozkładu,<br />

- współczynnik zmienności (przyjmuje się najczęściej 0,1).<br />

Masa próbki laboratoryjnej powinna wynosić minimum 800 g.<br />

GŁÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWAG


Za wartość współczynnika kształtu s można przyjąć 1,0 lub<br />

obliczyć jego wartość według wzoru:<br />

s =<br />

gdzie:<br />

• s - współczynnik kształtu, w mm 3 /mm;<br />

V 95<br />

• - maksymalna objętość cząstek w formie luźnej, w mm 3 ;<br />

•<br />

• - maksymalna długość cząstki, w mm.<br />

V 95l<br />

V<br />

V<br />

95<br />

95l


Współczynnik rozkładu<br />

g zależy y od stosunku nominalnego górnego g<br />

wymiaru ziarna d 95 do minimalnego wymiaru ziarna d 05<br />

Stosunek d 95<br />

/ d 05<br />

Współczynnik rozkładu g<br />

d 95<br />

/ d > 4 05<br />

0,25<br />

2 < d 95<br />

/ d < 4 05<br />

1 < d 95<br />

/ d 05 < 2 0,50<br />

0,75<br />

d 95<br />

/ d = 1 05<br />

1,00


• Współczynnik p dotyczy udziału cząstek takich jak zanieczyszczenia. Jeżeli<br />

wartość ta jest nieznana, można przyjąć p = 0,10.<br />

• Za współczynnik zmienności C v można przyjąć wartość 0,1.<br />

• Minimalną masę próbki ogólnej (mm), w gramach należy obliczyć według<br />

wzoru:<br />

m m<br />

π<br />

6<br />

λ<br />

= x d 95<br />

3<br />

x s x x g x<br />

(1 −<br />

p)<br />

2<br />

( C ) p<br />

v<br />

×


Zróżnicowanie jakościowe stałych <strong>paliw</strong> wtórnych<br />

najczęś<br />

ęściej pojawiających się na rynku <strong>paliw</strong>owym<br />

Rodzaj<br />

<strong>paliw</strong>a<br />

Ilość próbek<br />

Wartość<br />

Wilgoć<br />

W t<br />

r<br />

(%)<br />

Popiół<br />

A r<br />

(%)<br />

Wartość<br />

opałowa<br />

Q ir<br />

(MJ/kg)<br />

Siarka<br />

S t<br />

r<br />

(%)<br />

chlor<br />

Cl r (%)<br />

Wszystkie<br />

badane<br />

próbki<br />

115<br />

maksymalna<br />

minimalna<br />

średnia<br />

68,32<br />

0,01<br />

13,62<br />

53,81<br />

0,11<br />

10,07<br />

37,4<br />

0,6<br />

19,8<br />

1,80<br />

0,01<br />

0,26<br />

4,690<br />

0,008<br />

0,740<br />

stałe <strong>paliw</strong>o<br />

wtórne 1<br />

5<br />

maksymalna<br />

minimalna<br />

16,00<br />

7,88<br />

9,36<br />

6,47<br />

27,8<br />

20,7<br />

0,16<br />

0,05<br />

1,591<br />

0,649<br />

średnia<br />

11,92<br />

8,05<br />

23,2<br />

0,09<br />

1,120<br />

stałe <strong>paliw</strong>o<br />

wtórne 2<br />

12<br />

maksymalna<br />

minimalna<br />

25,65<br />

8,27<br />

10,46<br />

7,34<br />

22,5<br />

16,4<br />

0,24<br />

0,11<br />

1,221<br />

0,595<br />

średnia<br />

12,79<br />

9,18<br />

20,2<br />

0,18<br />

0,930<br />

stałe <strong>paliw</strong>o<br />

wtórne 3<br />

6<br />

maksymalna<br />

minimalna<br />

32,91<br />

9,60<br />

15,69<br />

9,04<br />

20,3<br />

12,8<br />

0,41<br />

0,20<br />

0,776<br />

0,234<br />

średnia<br />

22,47<br />

13,12<br />

15,8<br />

0,32<br />

0,328<br />

stałe <strong>paliw</strong>o<br />

wtórne 4<br />

12<br />

maksymalna<br />

minimalna<br />

32,32<br />

7,54<br />

1,17<br />

0,50<br />

16,2<br />

13,0<br />

0,05<br />

0,01<br />

0.076<br />

0,014<br />

średnia<br />

19,65<br />

0,82<br />

14,8<br />

0,02<br />

0,0431


Maksymalne różnice r<br />

miedzy wynikami uzyskanymi<br />

dla jednej próbki analitycznej stałych <strong>paliw</strong> wtórnych,<br />

najczęś<br />

ęściej pojawiających się na rynku<br />

opis <strong>paliw</strong>a<br />

wilgoć<br />

W tr<br />

(%)<br />

popiół<br />

A r (%)<br />

siarka<br />

S tr<br />

(%)<br />

wartość<br />

opałowa<br />

Q ir<br />

(kJ/kg)<br />

stałe <strong>paliw</strong>o wtórne 1<br />

0,72<br />

3,00<br />

0,12<br />

2600<br />

stałe <strong>paliw</strong>o wtórne 2<br />

0,50<br />

2,88<br />

0,16<br />

2088<br />

stałe <strong>paliw</strong>o wtórne 3<br />

1,00<br />

4,40<br />

0,24<br />

2200<br />

stałe <strong>paliw</strong>o wtórne 4<br />

0,40<br />

0,50<br />

0,18<br />

960<br />

GŁÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWAG


CHARAKTERYSTYKA JAKOŚCIOWA ODPADÓW<br />

GUMOWYCH<br />

opis próbki<br />

DĘBICA VIVO – bok<br />

DĘBICA VIVO – bok<br />

MICHELIN – bieżnik<br />

PIRELLI – bieżnik<br />

AMERICA – bok<br />

CONTINENTAL –<br />

bieżnik<br />

W a<br />

[%]<br />

0,60<br />

0,20<br />

0,34<br />

0,73<br />

0,62<br />

1,91<br />

A d<br />

[%]<br />

3,38<br />

5,28<br />

2,50<br />

4,18<br />

5,59<br />

5,28<br />

GŁÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWAG


Wyniki analiz fizykochemicznych odpadów w gumowych<br />

(próbki analityczne zmielone do uziarnienia poniżej 2 mm)<br />

Kubełek<br />

Seria 1<br />

18 próbek pierwotnych<br />

Numer<br />

próbki<br />

W a<br />

[%]<br />

A d<br />

[%]<br />

Seria 2<br />

36 próbek pierwotnych<br />

Numer<br />

próbki<br />

W a<br />

[%]<br />

A d<br />

[%]<br />

Seria 3<br />

54 próbki pierwotne<br />

Numer<br />

próbki<br />

W a<br />

[%]<br />

A d<br />

[%]<br />

1<br />

2<br />

3<br />

4<br />

5<br />

6<br />

STP 7<br />

STP 8<br />

STP 9<br />

STP 10<br />

STP 11<br />

STP 12<br />

1,43<br />

1,19<br />

1,65<br />

1,26<br />

1,54<br />

0,85<br />

3,26<br />

3,41<br />

4,38<br />

3,82<br />

4,18<br />

6,05<br />

STP 13<br />

STP 14<br />

STP 15<br />

STP 16<br />

STP 17<br />

STP 18<br />

1,54<br />

0,94<br />

0,98<br />

0,47<br />

0,96<br />

0,83<br />

2,94<br />

4,01<br />

4,40<br />

3,50<br />

4,38<br />

5,72<br />

STP 19<br />

STP 20<br />

STP 21<br />

STP 22<br />

STP 23<br />

STP 24<br />

0,80<br />

0,54<br />

0,94<br />

1,26<br />

0,39<br />

0,65<br />

5,87<br />

6,08<br />

6,16<br />

2,99<br />

6,53<br />

5,01<br />

Średnia<br />

Rozstęp<br />

Odch.stand.<br />

Precyzja<br />

Założ.dokł.<br />

1,32<br />

0,70<br />

0,12<br />

0,30<br />

0,5<br />

4,18<br />

2,79<br />

0,41<br />

1,06<br />

1,0<br />

Średnia<br />

Rozstęp<br />

Odch.stand.<br />

Precyzja<br />

Założ.dokł.<br />

0,95<br />

1,03<br />

0,14<br />

0,36<br />

0,5<br />

4,16<br />

2,78<br />

0,39<br />

0,99<br />

1,0<br />

Średnia<br />

Rozstęp<br />

Odch.stand.<br />

Precyzja<br />

Założ.dokł.<br />

0,76<br />

1,05<br />

0,13<br />

0,33<br />

0,5<br />

5,44<br />

3,54<br />

0,53<br />

1,37<br />

1,0<br />

GŁÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWAG


Wyniki analiz fizykochemicznych odpadów w gumowych<br />

(próbki analityczne zmielone do uziarnienia poniżej 1 mm)<br />

Kubełek<br />

Seria 1<br />

18 próbek pierwotnych<br />

Numer<br />

próbki<br />

W a<br />

[%]<br />

A d<br />

[%]<br />

Seria 2<br />

36 próbek pierwotnych<br />

Numer<br />

próbki<br />

W a<br />

[%]<br />

A d<br />

[%]<br />

Seria 3<br />

54 próbki pierwotne<br />

Numer<br />

próbki<br />

W a<br />

[%]<br />

A d<br />

[%]<br />

1<br />

2<br />

3<br />

4<br />

5<br />

6<br />

STP 25<br />

STP 26<br />

STP 27<br />

STP 28<br />

STP 29<br />

STP 30<br />

1,37<br />

0,84<br />

1,13<br />

0,64<br />

0,66<br />

0,37<br />

3,40<br />

5,17<br />

5,19<br />

3,23<br />

4,57<br />

5,36<br />

STP 31<br />

STP 32<br />

STP 33<br />

STP 34<br />

STP 35<br />

STP 36<br />

0,59<br />

0,80<br />

0,95<br />

0,68<br />

0,60<br />

0,46<br />

3,49<br />

4,86<br />

4,77<br />

3,30<br />

5,05<br />

5,23<br />

STP 37<br />

STP 38<br />

STP 39<br />

STP 40<br />

STP 41<br />

STP 42<br />

0,94<br />

0,61<br />

0,66<br />

0,67<br />

0,70<br />

0,62<br />

4,34<br />

5,31<br />

5,44<br />

3,42<br />

6,79<br />

5,37<br />

Średnia<br />

Rozstęp<br />

Odch.stand.<br />

Precyzja<br />

Założ.dokł.<br />

0,84<br />

1,00<br />

0,15<br />

0,38<br />

0,5<br />

4,49<br />

2,13<br />

0,39<br />

0,99<br />

1,0<br />

Średnia<br />

Rozstęp<br />

Odch.stand.<br />

Precyzja<br />

Założ.dokł.<br />

0,68<br />

0,49<br />

0,07<br />

0,18<br />

0,5<br />

4,45<br />

1,93<br />

0,34<br />

0,88<br />

1,0<br />

Średnia<br />

Rozstęp<br />

Odch.stand.<br />

Precyzja<br />

Założ.dokł.<br />

0,70<br />

0,33<br />

0,05<br />

0,13<br />

0,5<br />

5,11<br />

3,37<br />

0,46<br />

1,19<br />

1,0<br />

GŁÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWAG


Analizy fizykochemiczne odpadów w butelkowych z tworzywa PET<br />

Numer próbki<br />

Opis butelki<br />

Kolor butelki<br />

Wilgoć<br />

analityczna<br />

W a [%]<br />

Popiół<br />

w stanie<br />

suchym<br />

A d [%]<br />

STK 1<br />

Coca Cola<br />

przeźroczysta<br />

0,38<br />

0,10<br />

STK 2<br />

Kropla Beskidu<br />

niebieska<br />

0,25<br />

0,03<br />

STK 3<br />

Żywiec Zdrój<br />

niebieska<br />

0,23<br />

0,10<br />

STK 4<br />

Nałęczowianka<br />

niebieska<br />

0,24<br />

0,00<br />

STK 5<br />

Nałęczowianka<br />

zielona<br />

0,32<br />

0,25<br />

STK 6<br />

Muszynianka<br />

przeźroczysta<br />

0,36<br />

0,01<br />

STK 7<br />

Kryniczanka<br />

niebieska<br />

0,25<br />

0,02<br />

STK 8<br />

Cisowianka<br />

niebieska<br />

0,29<br />

0,05<br />

STK 9<br />

Vita<br />

niebieska<br />

0,17<br />

0,09<br />

STK 10<br />

Aqua<br />

niebieska<br />

0,25<br />

0,06<br />

STK 11<br />

Cristal<br />

przeźroczysta<br />

0,32<br />

0,03<br />

STK 12<br />

Leader Price<br />

zielona<br />

0,27<br />

0,03<br />

STK 13<br />

Lemon- napój<br />

cytrynowy<br />

przeźroczysta<br />

0,27<br />

0,06


Wyniki analiz fizykochemicznych odpadów w butelkowych<br />

z tworzywa PET (uziarnienie próbki analitycznej poniżej 2 mm)<br />

Seria 1<br />

18 próbek pierwotnych<br />

Numer<br />

próbki<br />

W a<br />

[%]<br />

A d<br />

[%]<br />

Seria 2<br />

36 próbek pierwotnych<br />

Numer W a<br />

[%] A d<br />

próbki<br />

[%]<br />

Seria 3<br />

54 próbek pierwotnych<br />

Numer<br />

próbki<br />

W a<br />

[%]<br />

A d<br />

[%]<br />

1<br />

STK 14<br />

0,45<br />

0,09<br />

STK 20<br />

0,29<br />

0,09<br />

STK 26<br />

0,34<br />

0,05<br />

2<br />

STK 15<br />

0,44<br />

0,84<br />

STK 21<br />

0,27<br />

0,00<br />

STK 27<br />

0,30<br />

0,00<br />

3<br />

STK 16<br />

0,33<br />

0,51<br />

STK 22<br />

0,28<br />

0,03<br />

STK 28<br />

0,33<br />

0,02<br />

4<br />

STK 17<br />

0,38<br />

0,12<br />

STK 23<br />

0,29<br />

0,08<br />

STK 29<br />

0,35<br />

0,02<br />

5<br />

STK 18<br />

0,41<br />

0,07<br />

STK 24<br />

0,22<br />

0,00<br />

STK 30<br />

0,33<br />

0,00<br />

6<br />

STK 19<br />

0,35<br />

0,02<br />

STK 25<br />

0,30<br />

0,07<br />

STK 31<br />

0,34<br />

0,01<br />

Średnia<br />

0,39<br />

0,28<br />

Średnia<br />

0,39<br />

0,05<br />

Średnia<br />

0,33<br />

0,02<br />

Rozstęp<br />

0,12<br />

0,82<br />

Rozstęp<br />

0,03<br />

0,09<br />

Rozstęp<br />

0,05<br />

0,04<br />

Odchylenie<br />

standardowe<br />

0,02<br />

0,13<br />

Odchylenie<br />

standardowe<br />

0,02<br />

0,02<br />

Odchylenie<br />

standardowe<br />

0,01<br />

0,01<br />

Precyzja<br />

0,05<br />

0,35<br />

Precyzja<br />

0,05<br />

0,04<br />

Precyzja<br />

0,02<br />

0,02


Wyniki analiz fizykochemicznych odpadów w butelkowych<br />

z tworzywa PET (uziarnienie próbki analitycznej poniżej 1 mm)<br />

Kubełek<br />

Seria 1<br />

18 próbek pierwotnych<br />

Numer<br />

próbki<br />

W a<br />

[%]<br />

A d<br />

[%]<br />

Seria 2<br />

36 próbek pierwotnych<br />

Numer<br />

próbki<br />

W a<br />

[%]<br />

A d<br />

[%]<br />

Seria 3<br />

54 próbek pierwotnych<br />

Numer<br />

próbki<br />

W a<br />

[%]<br />

A d<br />

[%]<br />

1<br />

STK 32<br />

0,33<br />

0,06<br />

STK 38<br />

0,26<br />

0,34<br />

STK 44<br />

0,04<br />

0,16<br />

2<br />

STK 33<br />

0,47<br />

0,00<br />

STK 39<br />

0,26<br />

0,21<br />

STK 45<br />

0,04<br />

0,24<br />

3<br />

STK 34<br />

0,53<br />

0,31<br />

STK 40<br />

0,36<br />

0,38<br />

STK 46<br />

0,03<br />

0,00<br />

4<br />

STK 35<br />

0,61<br />

1,41<br />

STK 41<br />

0,38<br />

0,09<br />

STK 47<br />

0,18<br />

0,15<br />

5<br />

STK 36<br />

0,49<br />

0,35<br />

STK 42<br />

0,40<br />

0,16<br />

STK 48<br />

0,23<br />

0,18<br />

6<br />

STK 37<br />

0,60<br />

0,49<br />

STK 43<br />

0,48<br />

0,27<br />

STK 49<br />

0,19<br />

0,38<br />

Średnia<br />

0,51<br />

0,44<br />

Średnia<br />

0,36<br />

0,24<br />

Średnia<br />

0,12<br />

0,19<br />

Rozstęp<br />

0,28<br />

1,41<br />

Rozstęp<br />

0,22<br />

0,29<br />

Rozstęp<br />

0,19<br />

0,38<br />

Odchylenie<br />

standardowe<br />

0,04<br />

0,21<br />

Odchylenie<br />

standardowe<br />

0,03<br />

0,04<br />

Odchylenie<br />

standardowe<br />

0,04<br />

0,05<br />

Precyzja<br />

0,11<br />

0,54<br />

Precyzja<br />

0,09<br />

0,12<br />

Precyzja<br />

0,10<br />

0,13


Zmienność<br />

zawartości chloru (Cl(<br />

a ) w stałych <strong>paliw</strong>ach wtórnych<br />

o różnej r<br />

kaloryczności ci (Q(<br />

ir )<br />

5,000<br />

Cl a , %<br />

4,000<br />

3,000<br />

2,000<br />

1,000<br />

0,000<br />

0 10000 20000 30000 40000<br />

Q i r , kJ/kg<br />

GŁÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWAG


Zmienność<br />

zawartości rtęci (Hg(<br />

a ) w stałych <strong>paliw</strong>ach wtórnych<br />

o różnej r<br />

kaloryczności ci (Q(<br />

ir )<br />

Hg a , ppm<br />

5<br />

4<br />

3<br />

2<br />

1<br />

0<br />

10000 15000 20000 25000 30000<br />

Q r i , kJ/kg<br />

GŁÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWAG


Klasyfikację stałych <strong>paliw</strong> wtórnych wprowadza norma<br />

Stałe <strong>paliw</strong>a wt<br />

PN-EN 15359:2012<br />

e <strong>paliw</strong>a wtórne<br />

- Wymagania techniczne i klasy<br />

parametr<br />

klasyfikacyjny<br />

wielkość<br />

statystyczna<br />

jednostka<br />

1<br />

2<br />

klasy<br />

3<br />

4<br />

5<br />

wartość opałowa<br />

(Q ir<br />

)<br />

średnia<br />

arytmetyczna<br />

MJ/kg<br />

≥25<br />

≥20<br />

≥15<br />

≥10<br />

≥3<br />

chlor (C d )<br />

średnia<br />

arytmetyczna<br />

%<br />

≤0,2<br />

≤0,6<br />

≤1,0<br />

≤1,5<br />

≤3<br />

rtęć (Hg r )<br />

wartość środkowa<br />

wartość 80 th<br />

mg/MJ<br />

≤0,02<br />

≤0,04<br />

≤0,03<br />

≤0,06<br />

≤0,08<br />

≤0,16<br />

≤0,15<br />

≤0,30<br />

≤0,50<br />

≤1,00<br />

GŁÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWAG


Aby dokładniej scharakteryzować <strong>paliw</strong>o należy y wyznaczyć dodatkowo:<br />

formę występowania (np.: pellety, brykiety),<br />

•uziarnienie,<br />

•zawartość wilgoci i popiołu,<br />

•ciężar nasypowy,<br />

•zawartość części lotnych,<br />

•temperaturę topliwości popiołu,<br />

•skład tlenkowy,<br />

•zawartość pierwiastków śladowych<br />

•zawartość<br />

komponentów:<br />

•drewna,<br />

•papierów,<br />

•plastików,<br />

•gumy,<br />

•tekstyliów<br />

• innych.<br />

GŁÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWAG


Podsumowanie<br />

1. Stosowanie <strong>paliw</strong> wtórnych w energetyce wymaga określenia<br />

i utrzymania ścisłych rygorów jakościowych. Sytuacja ta wymaga<br />

sprecyzowania zakresów dopuszczalnych wahań parametrów<br />

jakościowych <strong>paliw</strong>a.<br />

2. Sektorem przemysłowym, który może i stosuje na coraz to większą skalę<br />

<strong>paliw</strong>a wtórne jest przemysł cementowy. Umożliwiają to warunki<br />

technologiczne stosowane w procesie <strong>produkcji</strong> cementu.<br />

3. Paliwa stałe wytworzone z odpadów - czyli <strong>paliw</strong>a wtórne są bardzo<br />

zróżnicowane pod względem jakości. Dodatkowo <strong>paliw</strong>a te składają się<br />

najczęściej z wielu składników (komponentów) różnych pod względem<br />

wielkości, budowy chemicznej i struktury. Sprawia to, że badania<br />

właściwości fizykochemicznych tych <strong>paliw</strong> są bardzo utrudnione, ale<br />

badania takie są niezbędne dla celów handlowych i dla oceny<br />

przydatności tych <strong>paliw</strong> dla energetyki.


4. Precyzję z jaką uzyskuje się poszczególne parametry dla<br />

wybranego <strong>paliw</strong>a wtórnego należy wypracować poprzez<br />

wykonanie szeregu oznaczeń i sprawdzenie w jakim przedziale<br />

wahają się wartości tych parametrów. Rozrzuty te nie są małe, co<br />

sprawia, że <strong>paliw</strong>a te trudno jest jednoznacznie sklasyfikować na<br />

podstawie wyznaczonych parametrów. Na różnice te duży wpływ<br />

ma niejednorodność pod względem jakości komponentów, które je<br />

buduję, często duże i różne zawilgocenie oraz trudności<br />

w przygotowaniu próbki analitycznej a konkretnie częsta<br />

niemożliwość dokładnego rozdrobnienia próbki i jej<br />

homogenizacja.<br />

5. Klasyfikację stałych <strong>paliw</strong> wtórnych wprowadza specyfikacja<br />

techniczna CEN/TS 15359:2006 „Solid recovered fuels -<br />

Specifications and classes”. Klasyfikacja ta jest oparta na trzech<br />

ważnych charakterystykach jakościowych: wartości opałowej,<br />

zawartości chloru i zawartości rtęci. Każda z tych wartości<br />

klasyfikuje <strong>paliw</strong>o do jednej z pięciu klas. Kombinacja trzech<br />

wyznaczonych klas daje kod klasyfikacyjny.


Dziękuj<br />

kuję za uwagę

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!