Libri i Mësuesit

mund të realizohej: të arrije në Indi duke lundruar përreth Afrikës për t’u furnizuar me mallra të
çmuar drejtpërdrejt nga orienti, pa qenë nevoja për ndërmjetësimin e arabëve, venedikasve apo të
tjerëve.
Në bazë të këtij plani ishte shpresa për t’u pasuruar, por edhe dëshira e krishterë për të përhapur
Ungjillin mes njerëzve që ende nuk e njihnin fjalën e Krishtit.
Zbulimet u bënë të mundura nga ndërtimi i një lloji të ri anijeje, e aftë që lundronte në oqean:
karavela, që u ndërtua nga portugezët në dekadat e para të shekullit XV (rreth vitit 1430).
Tashmë njiheshin dhe qenë përhapur edhe instrumente të tjerë lundrimi si busulla, që tregon
veriun, astrolabi, që të mundëson përcaktimin e gjerësisë gjeografike dhe hartat e lundrimit
gjithnjë e më të sakta.
Ishte Portugalia që, më parë se çdo vend tjetër evropian, organizoi ekspeditat detare të
Atlantikut, përgjatë brigjeve perëndimore të Afrikës.
Ekspeditat portugeze u shtynë përherë e më shumë drejt brigjeve afrikane të Atlantikut, duke
mbërritur në kepin Bojador (1434), në Kepin e Bardhë dhe Gjirin e Guinesë, të zbuluar në vitin
1456 nga gjenovezi Antonio Uzodimare.
Pika më jugore e kontinentit afrikan u arrit në vitin 1487 nga Bartolomeo Diazi, që i dha emrin
Kepi i Stuhive. Në vitin 1497 një tjetër portugez, Vasko de Gama, u nis me katër anije të vogla
për të mbërritur në Indi. Ai tashmë e njihte mirë drejtimin e erërave dhe mbërriti në Kepin e
Stuhive, që e ripagëzoi si Kepi i Shpresës së Mirë; më pas u ngjit brigjeve lindore të Afrikës deri
në Mombasa. Prej aty, nëpërmjet Oqeanit Indian, mbërriti në portin e Kalkutës, në Indi (1498).
Rruga detare e Indisë, apo e zonave jug-lindore të Azisë, u zbulua tashmë.
Vasko da Gama portret në një dorëshkrim portugez të shekullit XV-XVI.
Udhëtimi përreth Afrikës u krye për herë të parë nga Vasko da Gama (1497), por që në vitin 1487 një tjetër
portugez, Bartolomeo Diaz, kishte arritur skajin jugor të kontinentit afrikan.
2. Zbulimi i Amerikës
Në vitin 1492, pak vite para se vasko de gama të zbarkonte në Kalkutë, gjenovezi Kristofor
Kolombi e kishte përshkuar Atlantikun dhe kishte zbritur në brigjet e Amerikës. Sipërmarrja e
Kolombit pati rrjedhoja kaq të rëndësishme për historinë e botës sa historianët zgjodhën vitin
1492 për të shënuar, në mënyrë konvenciale, fundin e një epoke (Mesjetës) dhe filloi një e re: Era
moderne.
Ideja për të mbërritur në Indi dhe për të blerë drejtpërdrejt produktet e çmuara orientale nuk ishte
e re dhe për ta realizuar portugezët ngulnin këmbë në përpjekjet për t’i rënë qark Afrikës. Por
Kolombi kishte në plan një projekt krejt tjetër: donte të arrinte në lindje duke lundruar drejt
perëndimit. Plani i tij bazohej në dy bindje: që Toka ishte e rrumbullakët (dhe siç e dimë kjo
është e drejtë) dhe që largësia mes Kanarieve, ishujt më perëndimorë të Spanjës dhe Japonisë, në
Azi. nuk i kalonte 3000 miljet (dhe kjo ishte e gabuar: në të vërtetë janë thuajse 10.000). Duhet
llogaritur, gjithashtu, që mes Evropës dhe Azisë shtrihet një kontinent, pikërisht Amerika,
ekzistenca e së cilës nuk dihej atëherë.
Për të vënë në praktikë idetë e veta Kolombi kishte nevojë për financime. Fillimisht iu drejtua
mbretit të Portugalisë, por nuk siguroi kurrfarë ndihme, sepse gjeografët portugezë – që i kishin
bërë llogaritë më mirë se ai – e gjykuan sipërmarrjen të parealizueshme dhe jo me këmbë në tokë.
Më të interesuar u dukën sovranët e Spanjës, Izabela e Kastijës dhe Ferdinandi i Aragonës, por
ata në ato momente ishin shumë të zënë duke luftuar me arabët e Granadës dhe tratativat zgjatën
shumë. Vetëm kur Granada ra këmbëngulja e Kolombit më në fund dha rezultat: mbretëresha
Izabelë i dha tre anije, Ninjën, Pintën dhe Santa Marinë, si dhe nja nëntëdhjetë burra si
ekuipazh.
Në 3 gusht 1492 flota e vogël ngriti spirancën nga porti spanjoll i Palos. Kolombi kishte me vete
letrën që do t’ia dorëzonte Kanit të Madh, perandorit të Kinës, që e kishte njohur përmes