Libri i Mësuesit

Nëse një fëmijë konsiderohej i jashtëligjshëm, sepse ka lindur nga një çift i pamartuar, fare lehtë
mund të braktisej në qoshet e rrugëve apo përpara kishave. Numri i fëmijëve të gjetur ishte aq i
lartë sa, në Firence, në vitin 1445, u hap një strehë për të ndihmuar fëmijët pa familje: Spitali i të
Pafajshmëve. Ndërsa fëmijët e jashtëligjshëm nga babai, sidomos nëse ai ishte princ,
mirëpriteshin në familje dhe gruaja ishte e detyruar t’i rriste bashkë me fëmijët e vet.
Pushteti i pakët që gëzojnë gratë në familje dhe në shoqëri mund të shpjegojë dukurinë e gjuetisë
së shtrigave, që filloi në Mesjetë, por që u përhap kryesisht në shekujt XVI dhe XVII.
Jo më pak se 100.000 gra u akuzuan në këtë periudhë për shtrigëri dhe shumica e tyre u dënua me
vdekje. Edhe shumë burra dolën para gjyqit për të njëjtin krim, por numri i grave të dënuara është
thuajse pesë herë më i lartë, sepse ekzistonte bindja se ato bien më lehtë pre e djallit. Shtrigat
akuzoheshin se binin në ujdi me djallin, se kryenin rite satanike, se fluturonin në ajër mbi një
fshesë, se vrisnin fëmijë që t’iu pinin gjakun. Gjatë proceseve për shtrigëri shpesh të paditurit
torturoheshin dhe për t’i shpëtuar dhimbjeve fizike, shpesh gratë e pranonin fajin pa qenë
fajtore. Aq e madhe qe lufta kundër shtrigërisë sa u ekzekutuan madje edhe cjepë, bretkosa dhe
kafshë të tjera, që pandehej se ishin mishërim i djallit.
Fjalë kyç
humanizëm, rilindje, shtypi, perspektiva, mecenat. Teoria tolemaike ose gjeocentrike, teoria kopernikane
ose heliocentrike, gjuetia e shtrigave
Tryezë kronologjike
Rreth 1450-shpikja e shtypit
1452-1519-lindja dhe vdekja e Leonardo da Vincit
1473-1543 – lindja dhe vdekja e Nikolo Kopernikut
1475-1564-lindja dhe vdekja e Mikelanxhelo Bonarotit
1582-kalendari gregorian (reforma kalendarike)
Idetë kryesore
Rilindja është një lëvizje kulturore që lindi në Itali, mes shekujve XIV-XV dhe shtrihet më pas në tërë
Evropën.
Përhapja e kulturës ndihmohet nga shpikja e shtypit.
Përhapet studimi i klasikëve grekë dhe latinë dhe përdorimi i perspektivës; zhvillohen shkencat.
Qytetet dhe banesat ndërrojnë pamje dhe bëhen më me ajër dhe elegante.
Tema 2 – 3 - 4
Reforma protestante dhe reforma katolike
PROFILI I TEMËS
Të orientohesh në hapësirë (hartë e lehtë)
Të llogaritësh kohën (shkalla e kohës)
Protagonistët
Krijo një ide për temën:
Fetë në Evropë
Gjatë shekullit XVI prishet uniteti fetar i Evropës katolike. Harta paraqet përhapjet e feve në vendet
evropiane rreth vitit 1560. Shkruaj në fletore, vend për vend, emrin e fesë apo feve që praktikohen, pastaj
përgjigju.
Hartë
Kush mendon se iu kundërvu prishjes së unitetit fetar evropian dhe përse?
Papa, luteranët, kalvinistët, perandori Karli V, anglikanët.
Martin Luteri, duke predikuar nga amvona, në një pikturë të Lukas Kranak. Në shekullin XVI Luteri filloi
një lëvizje të gjerë fetare, të drejtuar kundër Kishës së Romës, që prishi unitetin fetar të Evropës
perëndimore.