Libri i Mësuesit

qeverisjen e shtetit: punojnë në kancelari apo mbajnë marrëdhëniet diplomatike. Në çdo oborr të
respektueshëm është një astrolog që ka për detyrë të shkruajë parashikimin e horoskopit dhe të
këshillojë princin për çështjet e qeverisjes. Në fakt, edhe më shumë se në Mesjetë bazohej se yjet
ushtrojnë një ndikim të madh në veprimet e njerëzve.
S’kishte princ që të mos mbante pranë vetes një bufon (lolo), që ta zbavisë e t’i davarisë
mendimet e turbullta me shaka, batuta, anekdota.
Në oborr jetonin edhe muzikantë e rapsodë.
Oborrtari i përsosur – ashtu siç përshkruhet nga një shkrimtar i viteve 500, Baldezar Kastilione,
te Libri i oborrtarit – di të përdorë armët, është i kulturuar, kuvendon tërë sqimë, është njohës i
muzikës, vallëzimit dhe artit, është në gjendje t’i japë këshilla të urta zotërisë dhe ka në gjithçka
kontroll dhe sensin e masës.
Disa dekada më vonë imzot Xhovani dela Kaza botoi një libër të titulluar Galateo (Rregullat e
mirësjelljes). Në të këshillohet me shumë kujdes se si duhet të sillesh në çdo rrethanë, si t’i
drejtohesh jo thjesht një oborrtari por çdo njeriu me edukatë.
Në oborr
1. Një astrolog në një portret të Xhorxhones, e vitit 1506.
2. Oborrtari. Baldesar Kastilione, portret i Rafaelos (1515).
5. Jeta e përditshme e grave
Në oborret e Rilindjes edhe gratë janë mbrojtëse të artit dhe letërsisë. Të varfrat nuk marrin
kurrfarë arsimimi; ato që u përkasin klasave të mesme apo të larta zakonisht mësonin të
shkruanin, të lexonin Biblën dhe ndonjë libër tjetër besimi, por kryesisht edukoheshin për punët e
shtëpisë, sidomos për endjen dhe gatimin. Humanistët ishin në favor të një arsimimi më të gjerë
të femrës, por shumë mendonin gjithsesi se njohuritë shumë të gjera janë të padobishme për gratë,
madje edhe të dëmshme, sepse mund t’i bëjnë llafazane dhe të pabindura.
Virtyti i bindjes ishte një virtyt i çmuar për gruan dhe gjatë gjithë jetës i nënshtroheshin autoritetit
të dikujt tjetër (në fillim të babait, pastaj të bashkëshortit) dhe s’mund të kenë vullnetin e tyre.
Vetëm vejushat, ndonjëherë, ishin të lira të vendosnin për veten. Ashtu si në Mesjetë gratë duhet
të tregohen të matura dhe fjalëpak, sepse mendjelehtësia më e vogël konsiderohej faj dhe
gjykohej shumë rreptë. Në fund të shekullit XV, në Firence, një vajzë e familjes Stroci vuri në
rrezik emrin e saj të mirë dhe martesën e ardhshme, sepse një ditë dimri u ndal dhe luajti me topa
dëbore me disa shoqe të moshës së vet.
Zakonisht fëmijët vajza nuk para pëlqeheshin në familje, sepse kur martoheshin i çonin
bashkëshortit pajë, pra një pjesë të pasurisë së familjes që i caktohet në çastin që martohet. Në
Evropën e Rilindjes asnjë vajzë s’mund të martohet pa pajë. Në shekullin XV-XVI, në Firence,
vogëlushet 6-8 vjeç dërgoheshin të punonin si shërbëtore pranë familjeve të pasura që në këmbim
merrnin përsipër t’i siguronin pajën. Ose etërit fiorentinë depozitonin një shumë të caktuar parash
pranë një banke Monte delle Doti dhe duke vjelë interesat siguronte paratë për pajën e bijave.
Për shkak të nevojave të familjes, bija nuk mund të zotërojë asgjë nga paja, pasi ajo kalon nga
duart e babait tek duart e të shoqit. Ky e përdor si të dojë, shpesh pa e njoftuar fare të shoqen.
Gratë e martuara duhet të lindin fëmijë nëse duan që dikush prej tyre do të mbijetojë.
Vdekshmëria foshnjore është ende shumë e lartë dhe lënia në duart e dadove të foshnjave të
porsalindura, duke i lënë pa kujdesin e nënës, e shtonte vdekshmërinë.
Gratë e pasura të Rilindjes nuk i ushqenin me gji fëmijët, sepse pandehej se kjo mund t’i
pengonte nënat të ngeleshin sërish shtatzëna, ndërkohë që familjet mezi e prisnin një shtazani të
re.
Në këtë periudhë duket se ka një ngut të madh për ta larguar fëmijën nga shtëpia, ndoshta për të
mos u lidhur shumë shpirtërisht me atë qenie vocrrake aq të brishtë, që mund të vdesë papritur.