Libri i Mësuesit

Përplasja i dobësoi që të dy dhe ndërkaq, duke përfituar nga situata e favorshme, krijohen
realitete të reja politike. Ato janë: monarkitë e mëdha, komunat, principatat në luftë për
autonomi.
Mesjeta: Ngjarjet kryesore
Mbretëritë romako-barbarike
Në shekujt e parë të mesjetës, në territoret që dikur i përkisnin perandorisë së perëndimit, u
formuan mbretëri të shumta, të quajtura romako-barbarike (ose romano-gjermanike) sepse në të
ishin të pranishme dy popullsi dhe dy kultura, romake dhe gjermanike. Të gjitha këto mbretëri
patën jetë të shkurtër, me përjashtim të asaj të frankëve.
Kisha dhe murgjëria
Në periudhën e pushtimeve, ndërkohë që perandoria shpërbëhet, autoriteti i Kishës mbetet i
pacënuar dhe meqë shteti mungon ose është i paaftë, ajo merr edhe detyra politike, si sigurimi i
ushqimeve apo mbrojtja e qyteteve. Murgjit benediktinë përhapin krishtërimin në fshatra, ende
pjesërisht pagane dhe në manastiret e tyre transkriptojnë tekstet e lashta duke i shpëtuar nga
shkatërrimi.
Perandoria e Shenjtë Romake
Në shekullin VIII një mbret frank, Karli i Madh, shtrin sundimin e tij në pjesën më të madhe të
Evropës dhe i kthen bashkimin perëndimit: për këtë arsye, ditën e Krishtlindjeve të vitit 800, papa
e kurorëzon perandor. Në territoret e perandorisë së tij, Perandoria e Shenjtë Romake, jetojnë
vetëm popuj të krishterë dhe, pas shekujsh braktisje, në Evropë hapen shkollat dhe lulëzon sërish
kultura. Perandoria e gjerë administrohet nga njerëz besnikë të Karlit dhe të lidhur me të me nhjë
pakt besnikërie: vasalët. Në këmbim të shërbimeve të tyre, sovrani u siguron mbrojtje dhe një
zotërim të përkohshëm, që më pas u quajt feud.
Zotërinjtë e kështjellave
Në shekullin IX-X Evropa kërcënohet nga mësymjet e normanëve, hungarëve dhe saraçenëve.
Meqë mbreti është i dobët dhe ndodhet larg, zotërinjtë e fuqishëm vendas ndërtojnë kështjella
dhe marrin mbi vete pushtetin e sovranit, që më pas e ushtrojnë mbi popullsinë. Fillimisht feudet
e mëdhenj dhe më pas të vegjëlit, bëhen të trashëgueshëm dhe qendra të shumta pushteti
zëvendësojnë autoritetin e vetëm qendror, atë të mbretit.
Evropa e krishterë në vitin 1000
Rreth vitit 1000 perandoria karolinje nuk ekziston më. Në vend të saj lindi Perandoria e Shenjtë
Romake Gjermanike (shekulli X), që përfshin Gjermaninë dhe një pjesë të Italisë dhe shumë
mbretëri të tjera, që do të jenë zanafilla e kombeve të ardhshëm evropianë. Në Evropën e re
elementët e bashkimit janë krishtërimi dhe kultura e përbashkët latine (latinishtja ishte gjuha e
të diturve dhe e Kishës). Në anën tjetër të Mesdheut shtrihet perandoria islame, që arabët dhe
myslimanët e kanë ngritur në shekullin VII, me një shpejtësi mbresëlënëse.
Rimëkëmbja në Mesjetën e Vonë. Mesjeta e Vonë (shekulli XI-XV) fillon me një periudhë
begatie, gjatë së cilës popullsia rritet, tokat kultivohen dhe rritet prodhimi bujqësor; qytetet
gjallërohen pas shekujsh të tërë rrënimi dhe lulëzon sërish tregtia dhe tregjet.
Zgjerimi i Evropës së krishterë
Pas vitit 1000 Evropa në rimëkëmbje zgjerohet në territoret e islamit. Shtetet e krishtera të
Spanjës veriore fillojnë ripushtimin e gadishullit iberik dhe i dëbojnë arabët brenda kufijve të